9.2 Alternatywne rozwiązania technologiczne i lokalizacyjne

Transkrypt

1 9. Analiza opcji 9.1 Zakres analizy Wołomin W toku opracowywania niniejszego studium rozpatrzono szereg wariantów rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków zarówno pod kątem najwłaściwszej technologii, jak i optymalnej przepustowości. Rozpatrzono również konieczny zakres rozbudowy sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej w mieście oraz na terenie gminy Wołomin. Przyjęto, że dla uporządkowania gospodarki ściekowej konieczna jest budowa i rozbudowa systemu kanalizacyjnego w rejonach o znacznej intensywności zabudowy. Za niezbędną uznano również budowę kanalizacji deszczowej w centrum Wołomina wraz z systemem zabezpieczającym odbiorniki wód deszczowych przed zanieczyszczeniem polegającym na instalowaniu na wylotach kanałów osadników i separatorów. Kobyłka Przeprowadzono ocenę realności realizacji budowy sieci kanalizacyjnej i rozbudowy sieci wodociągowej wynikającej z możliwości finansowych miasta. W wyniku analizy zdecydowano, że z punktu widzenia korzyści dla środowiska uzasadnione będzie wykonanie możliwie dużego zakresu sieci kanalizacyjnej kosztem rozbudowy wodociągów. Sieć kanalizacji grawitacyjnej i tłocznej będzie wykonana w rejonach miasta o znacznej koncentracji zabudowy, wykonanie w ramach projektu zakończonych studzienkami przyłączeniowymi odgałęzień ułatwi mieszkańcom podłączenie do sieci, a tym samym likwidację stanowiących poważne zagrożenie dla wód gruntowych nieszczelnych zbiorników bezodpływowych. 9.2 Alternatywne rozwiązania technologiczne i lokalizacyjne PWiK w drodze przetargu zleciło dwóm specjalistycznym zespołom opracowanie propozycji technologicznych rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków Krym. Opracowanie firmy Kurbiel z Krakowa opierało się na następujących założeniach: Przepustowość oczyszczalni: I etap dwa ciągi technologiczne o przepustowości m 3 /d (RLM1 = ) każdy, razem m 3 /d, do wykonania w latach ; II etap - jeden ciąg technologiczny o przepustowości m 3 /d (RLM1 = ), do wykonania po 2010 r., docelowa przepustowość m 3 /d. Tabela 9.1. Stężenia i ładunki zanieczyszczeń 9-1

2 Wskaźnik I etap RLM = Qdśr = m 3 /d II etap RLM = Qdśr = m 3 /d Ł(kg/d) S (g/m 3 ) Ł(kg/d) S (g/m 3 ) BZT , ,5 ChZT , ,0 Zawiesina ogólna , ,5 Azot ogólny ,8 8 74,5 72,8 Fosfor ogólny , ,2 Źródło: Analiza techniczno-ekonomiczna, firma KURBIEL, marzec 2004 Zaproponowano trzy alternatywne rozwiązania: A. Oczyszczalnia ścieków bez osadników wstępnych, z przepływowym reaktorem biologicznym i tlenową autotermiczną stabilizacją osadu nadmiernego Na ciąg ściekowy składają się następujące obiekty: Krata gęsta o prześwicie 3 lub 4 mm i szerokości b = 0,8 m. Piaskownik napowietrzany (istniejący). Przepływowy reaktor biologiczny Bardenpho - z predenitryfikacją osadu recyrkulowanego, z podziałem reaktora na oddzielne komory cyrkulacyjne do denitryfikacji i nitryfikacji; stężenie biomasy: 4,0 kg smo/m 3, napowietrzanie drobnopęcherzykowe dyfuzorami z membranami elastycznymi; recyrkulacja wewnętrzna realizowana przy pomocy mieszadeł pompujących o osi poziomej umieszczonych w strefie odpowietrzonej, a recyrkulacja zewnętrzna pompami zatapialnymi; uzupełniające strącanie PIX (adaptacja) dawkowanie wielostrumieniowe PIX-u odbywać się będzie na krawędzi przelewowej na odpływie z reaktorów; zbiorniki magazynowe PIX-u zlokalizowane będą pomiędzy reaktorami i osadnikami wtórnymi; pojemność reaktorów wynosi 2x4735 m 3. Osadniki wtórne - radialne o średnicy 24 m i pojemności m 3 czas zatrzymania: 5 h, obciążenie powierzchni osadników zawiesiną: 1,47 kg smo/m 2, obciążenie hydrauliczne powierzchni osadników: 0,37 kg smo/m 2 ze zgarnianiem osadu do leja centralnego i zbieraniem kożucha do studni zbiorczej. Staw stabilizacyjny (istniejący). Na ciąg osadowy składają się następujące obiekty: Zbiornik osadu niezagęszczonego, do którego kierowany jest osad nadmierny z pompowni osadu. Zagęszczacz mechaniczny osadu nadmiernego, wspomaganie dawkowaniem polielektrolitu, prasa taśmowa pracująca 24 godziny przez 5 dni w tygodniu. Zbiornik osadu zagęszczonego o pojemności 60 m 3. Dwukomorowa stacja stabilizacji tlenowej osadu ATAD. Czas stabilizacji dwustopniowej wynosi 8 dni. Osad ustabilizowany ciepły (60 C) odprowadzany jest, przez wymiennik ciepła, do istniejących zagęszczaczy, wykorzystywanych w procesie na pracujące naprzemiennie zbiorniki do schładzania osadu. Wysoka temperatura gwarantuje pełną pasteryzację osadu (higienizowanie wapnem nie jest więc konieczne). Zbiorniki osadu ustabilizowanego (istniejące zagęszczacze grawitacyjne) o pojemności 60 m 3. Stacja mechanicznego odwadniania osadu (rozwiązanie istniejące). Przy dawce 5 kg PE/1 t smo zużycie dobowe PE wynosi 14,5 kg. 9-2

3 Składowisko osadu - podzielone na trzy sekcje: w sekcji 1 - napełnianie osadem, w sekcji 2 - leżakowanie osadu, w sekcji 3 - wywóz. Poszczególne sekcje będą pełnić kolejno ww. funkcje. Pojemność składowiska zapewnia czas magazynowania osadu przez 180 dni. Stacja zlewna istniejąca (doposażenie) oraz dodatkowy zbiornik uśredniający ścieki dowożone. Waga samochodowa B. Oczyszczalnia ścieków bez osadników wstępnych, z reaktorami porcjowymi SBR i tlenową autotermiczną stabilizacją osadu nadmiernego Ciąg ściekowy: Krata gęsta - prześwit 3 lub 4 mm, szerokość b = 0,8 m. Piaskownik napowietrzany (istniejący) Reaktory SBR - objętość jednego reaktora: m 3, stężenie osadu: 4,0 kg smo/m 3, indeks osadu: 100 ml/g, WO wynosi 12 dni, czas trwania cyklu 8 godzin, program cyklu: faza sedymentacji: 1 h, faza dekantacji i oczekiwania: 1 h, faza beztlenowa: 0,5 h, faza reakcji: 5,5 h (denitryfikacja: 2,0 h i nitryfikacja: 3,5 h). Instalacja strącania fosforu PIX (adaptacja). Staw stabilizacyjny (istniejący). Ciąg osadowy: Zbiornik osadu nadmiernego. Zagęszczacz mechaniczny osadu nadmiernego. Zbiornik osadu zagęszczonego o pojemności 60 m 3. Instalacja stabilizacji tlenowej osadu ATAD (jak w rozwiązaniu poprzednim). Zbiorniki osadu ustabilizowanego (istniejące zagęszczacze grawitacyjne) o pojemności 60 m 3. Stacja mechanicznego odwadniania osadu (rozwiązanie istniejące). Składowisko osadu podzielone na trzy sekcje: w sekcji 1 - napełnianie osadem, w sekcji 2 - leżakowanie osadu, w sekcji 3 - wywóz. Poszczególne sekcje będą pełnić kolejno ww. funkcje. Pojemność składowiska zapewnia czas magazynowania osadu przez 180 dni. Stacja zlewna - istniejąca (doposażenie) oraz dodatkowy zbiornik uśredniający ścieki dowożone, Waga samochodowa C. Oczyszczalnia ścieków z osadnikami wstępnymi, z przepływowym reaktorem biologicznym i fermentacją osadu Ciąg ściekowy: Krata gęsta - o prześwicie 3 lub 4 mm i szerokości b = 0,80 m. Piaskownik poziomy przedmuchiwany, dwukomorowy, o rzeczywistej pojemności jednej komory 25 m 3, obciążeniu hydraulicznym 11 m/h, prędkości liniowej 0,018m/s. Osadniki wstępne prostokątne, o czasie sedymentacji 1,5 h, pojemności rzeczywistej 2 x 750 m 3. Przepływowy reaktor biologiczny Bardenpho, z predenitryfikacją osadu recyrkulowanego, z podziałem reaktora na oddzielne komory cyrkulacyjne do denitryfikacji i nitryfikacji, stężenie biomasy: 4,0 kg smo/m 3, wiek osadu: 15 dni, 9-3

4 napowietrzanie drobnopęcherzykowe dyfuzorami z membranami elastycznymi, recyrkulacja wewnętrzna realizowana będzie przy pomocy mieszadeł pompujących o osi poziomej, umieszczonych w strefie odpowietrzonej, a recyrkulacja zewnętrzna pompami zatapialnymi; pojemność reaktorów: 2 x m 3. Stacja PIX (adaptacja) dawkowanie wielostrumieniowe PIX-u odbywać się będzie na krawędzi przelewowej na odpływie z reaktorów. Zbiorniki magazynowe PIX-u zlokalizowane będą pomiędzy reaktorami i osadnikami wtórnymi. Osadniki wtórne - radialne o średnicy 24 m i pojemności m 3 (czas zatrzymania: 5 h, obciążenie powierzchni osadników zawiesiną: 1,47 kg smo/m 2, obciążenie hydrauliczne powierzchni osadników: 0,37 kg smo/m 2 ) ze zgarnianiem osadu do leja centralnego i zbieraniem kożucha do studni zbiorczej. Ciąg osadowy: Zagęszczacze grawitacyjne osadu wstępnego, z których osad przepompowywany jest do WKF. Zagęszcze mechaniczne osadu nadmiernego, jak w wariancie 1 i 2. Komora fermentacyjna WKF - czas fermentacji wynosi 20 dni, pojemność komory: 1362 m 3 ; zawartość komory mieszana mieszadłem dwuwirnikowym zapewniającym 10 wymian na dobę; odzysk gazu wynosi m 3 /d. Zbiornik gazu o pojemności 327 m 3. Energia w gazie fermentacyjnym jest równa 6760 kwh. W przypadku spalania w kotle użyteczna moc cieplna osiągnie 253,5 kw. W przypadku zastosowania gazu do napędu silnika gazowego będzie można uzyskać 84 kw energii elektrycznej. Stacja mechanicznego odwadniania osadu (rozwiązanie istniejące). Uwodnienie osadu odwodnionego wynosi 75%. Instalacja higienizacji osadu za pomocą CaO (istniejąca). Proponowana dawka CaO wynosi 0,3 kg/kg smo. Zapotrzebowanie dobowe czystego wapna wynosi 657 kg, a wapna technicznego kg/d. Uwodnienie osadu po higienizacji wapnem obniży się do 68%. Składowisko osadu. Pojemność składowiska zapewnia czas magazynowania osadu przez 150 dni. Stacja zlewna - istniejąca (doposażenie) oraz dodatkowy zbiornik uśredniający ścieki dowożone. Waga samochodowa 9-4

5 Tabela 9.2. Porównanie rozwiązań proponowanych przez zespół firmy Kurbiel (przepustowość m 3 /d) Wyszczególnienie Wariant I bez osadników wstępnych, reaktor przepływowy,atad Wariant II bez osadników wstępnych SBR, ATAD Wariant III z osadnikami wstępnymi, reaktor przepływowy, fermentacja Krata gęsta tak Tak Tak Piaskownik istniejący tak Tak Nie Piaskownik Nie nie tak przedmuchiwany nowy Osadniki wstępne, m 3 brak brak 2*750 Reaktory biologiczne, m Osadniki wtórne, m Brak Maks. zapotrzebowanie 324,2 324,2 232,0 tlenu, kg O 2/h Moc zainstalowana, kw Zapotrzebowanie energii do oczyszczania ścieków, kwh/d Zapotrzebowanie energii do przeróbki osadu, kwh/d Zapotrzebowanie energii ogółem, kwh/d (odzysk 895) Energochłonność 0,80 0,70 0,58 (Q = m 3 /d), kwh/m 3 Nakłady inwestycyjne, tys PLN Źródło: Analiza techniczno-ekonomiczna, firma KURBIEL, marzec 2004 Wrocławski oddział Instytutu Ochrony Środowiska przyjął następujące założenia: Tabela 9.3. Koncepcja IOŚ, Wrocław Przepływ Stan aktualny Stan pośredni 2010 Stan docelowy - lata Qdhśr (m 3 /d) W tym bytowogospodarcze (m3/d) W tym przemysłowe (m 3 /d) Podczas deszczów nawalnych (m 3 /d) Qhmax pogoda sucha (m 3 /h) Qhmax podczas opadów (m 3 /h) Źródło: Analiza techniczno-ekonomiczna, IOŚ Wrocław, marzec 2004 Tabela 9.4. Stężenia i ładunki zanieczyszczeń Wskaźnik Stan aktualny Stan pośredni 2010 Stan docelowy - lata S (g/m3) Ł (kg/d) S (g/m3) Ł (kg/d) S (g/m3) Ł (kg/d) BZT ChZT Zawiesina ogólna

6 Azot ogólny Fosfor ogólny Źródło: Analiza techniczno-ekonomiczna, IOŚWrocław, marzec 2004 W opracowaniu przedstawiono następujące warianty oczyszczalni ścieków: 1. MUCT A1 - bez osadników wstępnych, z reaktorem biologicznym MUCT (z wprowadzaniem recyrkulatu zewnętrznego na początek rektora pośrednio, poprzez komorę denitryfikacji) podzielonym na dwa ciągi technologiczne, z dwoma osadnikami wtórnymi radialnymi i stabilizacją osadu nadmiernego w procesie ATSO z wykorzystaniem zagęszczaczy istniejących. Istniejący reaktor BIOMIX wykorzystywany będzie jako zbiornik wód deszczowych, z odprowadzaniem nadmiaru wód przez zbiornik ziemny. 2. MUCT A2 - bez osadników wstępnych, z reaktorem biologicznym MUCT, podzielonym na dwa ciągi technologiczne, z dwoma osadnikami wtórnymi radialnymi i stabilizacją osadu nadmiernego w procesie ATSO. Istniejący reaktor BIOMIX wykorzystywany będzie jako jeden z reaktorów MUCT. 3. MUCT B - z dwoma osadnikami wstępnymi, z reaktorem biologicznym MUCT podzielonym na dwa ciągi technologiczne, z dwoma osadnikami wtórnymi, radialnymi. Istniejący reaktor BIOMIX wykorzystywany będzie jako otwarta komora fermentacyjna w dwustopniowym procesie fermentacji (UKF + OKF). Osad wstępny będzie zagęszczany w zagęszczaczu grawitacyjnym do generacji LKT, a następnie wraz z osadem nadmiernym będzie kierowany do komór fermentacyjnych. 4. STEP FEED A - bez osadników wstępnych, z reaktorem biologicznym Step Feed (z wprowadzaniem recyrkulatu bezpośrednio na początek rektora, a strumienia ścieków surowych - kaskadowo do poszczególnych sekcji reaktora) podzielonym na dwa ciągi technologiczne, z dwoma osadnikami wtórnymi radialnymi i stabilizacją osadu nadmiernego w procesie ATSO z wykorzystaniem zagęszczaczy istniejących. Istniejący reaktor BIOMIX wykorzystywany będzie jako zbiornik wód deszczowych, z odprowadzaniem nadmiaru wód przez zbiornik ziemny. 5. STEP FEED B z dwoma osadnikami wstępnymi, z reaktorem biologicznym Step Feed podzielonym na dwa ciągi technologiczne, z dwoma osadnikami wtórnymi radialnymi. Istniejący reaktor BIOMIX wykorzystywany będzie jako otwarta komora fermentacyjna w dwustopniowym procesie fermentacji (UKF + OKF). Osad wstępny będzie zagęszczany w zagęszczaczu grawitacyjnym do generacji LKT, a następnie, wraz z osadem nadmiernym, będzie kierowany do komór fermentacyjnych. 6. SBR bez osadników wstępnych, z trzema reaktorami sekwencyjnymi SBR Istniejący reaktor BIOMIX wykorzystywany będzie jako zbiornik uśredniający i retencyjny ścieków surowych. Osad nadmierny będzie stabilizowany w procesie ATSO z wykorzystaniem istniejących zagęszczaczy. We wszystkich wariantach osady będą odwadnianie w urządzeniach istniejących. 9-6

7 Tabela 9.5. Porównanie propozycji Instytutu Ochrony Środowiska Wyszczególnienie MUC T A1 MUCT A2 MUCT B STEP F A STEP F B SBR Piaskownik istniejący tak Tak Tak tak tak tak Piaskownik nowy nie nie Tak nie nie Nie Zbiornik ścieków surowych nie nie nie Nie nie tak Osadniki wstępne m 3 brak brak 1500 brak 1500 brak Możliwość wytwarzania nie nie Tak nie tak Nie LKT Reaktory biologiczne, m Osadniki wtórne, m Brak Zbiornik uśredniający nie nie nie nie Nie tak odpływ Maksymalne 420,8 420,8 367,6 404,3 365,0 600,0 zapotrzebowanie tlenu, Kg O 2/h Zapotrzebowanie energii do oczyszczania ścieków, kwh/d Zapotrzebowanie energii do przeróbki osadu, kwh/d Zapotrzebowanie energii ogółem, kwh/d (odzysk 2059) (odzysk 2059) Energochłonność (Q = 0,50 0,50 0,36 0,43 0,32 0, m 3 /d), kwh/ m 3 Nakłady inwestycyjne, tys PLN Źródło: Analiza techniczno-ekonomiczna, IOŚWrocław, marzec 2004 Po przeprowadzeniu analizy rzeczywistych przyszłych potrzeb rozpatrzono jeszcze jeden wariant rozwiązania oparty na trzeciej alternatywie wg firmy Kurbiel, lecz przewidujący realizację dwóch ciągów o przepustowości m 3 każdy. Podstawą przyjęcia takiego rozwiązania była prognoza demograficzna dla aglomeracji Wołomina i Kobyłki, według której populacja w 2029 r. wyniesie mieszkańców równoważnych oraz prognoza zużycia wody w wysokości 130l/d/RLM. Przewidziano oczyszczalnię o przepływie średnim dobowym m 3, z osadnikami wstępnymi, reaktorami wielofunkcyjnymi, osadnikami wtórnymi i fermentacją osadu w WKF. Dane porównawcze dla tego rozwiązania przedstawiają się następująco: ilość mieszkańców równoważnych: jednostkowe zużycie wody: 130l/d/RLM infiltracja do sieci kanalizacyjnej: 10% średnia dobowa ilość ścieków: m 3 /d jednostkowy ładunek BZT: 60 g/d/mieszkańca całkowity ładunek BZT: kg BZT 5/d stężenie N: 72,8 g/m 3 całkowity ładunek N: 875 kg N/d stężenie P: 13,2 g/m 3 całkowity ładunek P: 158 kgp/d 9-7

8 Dla takich danych zaprojektowano wstępnie następujące obiekty technologiczne: kraty gęste o prześwicie 3 mm piaskownik napowietrzany o kubaturze 75 m 3 osadniki wstępne prostokątne kubatury m 3 reaktory biologiczne wielofunkcyjne m 3 osadniki wtórne radialne m 3 komorę fermentacyjną WKF m 3 zbiornik gazu 500 m 3 agregat prądotwórczy z instalacją odzysku ciepła ze spalin mocy 150 kw stację odwadniania osadu (obiekt istniejący) zadaszone składowisko osadu odwodnionego Tabela 9.6. Charakterystyka instalacji Lp. Wyszczególnienie Konsultanci wg KURBIELA war. III 1. RLM Jedn. zużycie wody 130 dm 3 /d 3. Jednostkowy ładunek BZT 5 60 g/d/mieszkańca równ. 4. Qdśr Piaskownik istniejący Nie 6. Piaskownik nowy napowietrzany 75 m 3 7. Osadniki wstępne 1120 m 3 8. Reaktory biologiczne 9400 m 3 9. Osadniki wtórne 3400 m Komora WKF 2000 m Moc zainstalowana, kw Zużycie energii, kwh/d (z odzysku) = Energochłonność, kwh/m 3 0, Zużycie polielektrolitu, kg/d 7,5 15. Zużycie wapna, kg/d 840 Źródło: opracowanie własne Tabela 9.7. Szacunkowa wycena oczyszczalni realizowanej według ww. propozycji 9-8

9 Lp Obiekt. 1. Stacja zlewna zbiornik ścieków i taca: wyposażenie: 2. Stacja krat budynek: kraty + prasa: 3. Piaskowniki napowietrzane V=2x50m 3 wyposażenie: 4. Osadniki wstępne V =2x 800 m 3 zgarniacze: 5. Reaktory biologiczne V = 2x5 700 m 3 wyposażenie (pompy, mieszadła, dyfuzory): Wartość tys. zł Osadniki wtórne V = 2x1900 m 3 zgarniacze: 7. Pompownie osadu budynek: pompy: 8. Stacja dmuchaw budynek: dmuchawy: 9. Fermentacja osadu WKF: budynek operacyjny: wyposażenie: 10. Odwadnianie osadu zagęszczacz: mieszadło: stacja odwadniania (istn.): plac z wiatą: 11. Instalacja biogazu: zbiornik, sieci, odsiarczanie: Agregat prądotwórczy z instalacją odzysku ciepła Infrastruktura (drogi, sieci, kable ) Razem Źródło: opracowanie własne We wszystkich prezentowanych propozycjach alternatywnych założono przyrodnicze zagospodarowanie osadu w oparciu o umowy z wyspecjalizowanymi firmami zewnętrznymi zajmującymi się przetwórstwem osadów na kompost lub nawóz. W prezentowanych kosztach szacunkowych wybudowania oczyszczalni nie uwzględniono kosztów prac projektowych. 9-9

10 9.3 Alternatywne rozwiązania organizacyjne prowadzenia inwestycji i eksploatacji Dla analizowanego projektu przyjęto formułę projektu grupowego, co oznacza występowanie dwóch beneficjentów. Dla inwestycji realizowanych na terenie Wołomina beneficjentem będzie PWiK. W Kobyłce rolę tę będzie pełnić Gmina. W celu koordynacji przedsięwzięcia na obszarze obydwu gmin zostanie wyłoniony, w drodze przetargu, wspólny zespół zarządzający POK odpowiedzialny za koordynację i monitoring. Do bieżącego nadzoru nad przebiegiem procesu inwestycyjnego zostaną wybrani Inżynierowie Kontraktów, oczywiście również w postępowaniu przetargowym. W celu wyłonienia wykonawców poszczególnych prac będą prowadzone postępowania przetargowe zgodnie z przepisami Ustawy Prawo Zamówień Publicznych. Nie rozważa się alternatywnych rozwiązań wdrażania inwestycji. Wołomin Przewiduje się, że eksploatacją majątku powstałego w wyniku niniejszego projektu zarządzać będzie dotychczasowy właściciel i eksploatator systemu - Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Kobyłka Właścicielem majątku powstałego w wyniku realizacji niniejszego projektu zostanie Gmina Kobyłka, a eksploatator sieci zostanie wybrany w drodze otwartego przetargu. 9.4 Wstępne szacunki kosztów dla rozważanych alternatywnych rozwiązań Do przedstawionych w rozdziale 9.2. danych dotyczących kosztów realizacji różnych wariantów technologicznych podanych przez autorów tychże opracowań należy podejść z dużą ostrożnością. Nie można ich porównywać wprost, ponieważ odnoszą się do różnych wielkości instalacji i nie uwzględniają wszystkich niezbędnych nakładów. Wątpliwości budzą również przyjęte przez zespół IOŚ zawyżone parametry technologiczne i w konsekwencji zbyt małe kubatury obiektów i zaniżone wskaźniki zużycia energii. Sprowadzając te dane do porównywalnego poziomu i uwzględniając nakłady na infrastrukturę otrzymujemy następujące wartości: rozwiązania według propozycji IOŚ: od 25 do 28 mln PLN rozwiązania firmy Kurbiel: od 23 do 27 mln PLN Rozwiązanie omówione jako ostatnie, będące dostosowaniem propozycji krakowskiej do rzeczywistych potrzeb, wymaga nakładów w wysokości 25 mln PLN. 9-10

11 9.5 Ekonomiczne i finansowe porównanie rozważanych rozwiązań alternatywnych Wpływ rozważanych rozwiązań alternatywnych na wielkość cen usług Poniżej w tabeli zaprezentowano analizę generowanych kosztów dynamicznych jednostkowych dla nowoprojektowanych odcinków sieci kanalizacyjnej. Tabela 9.8. Analiza generowanych kosztów dynamicznych jednostkowych dla sieci kanalizacyjnej Rok Wołomin Wołomin - tereny Kobyłka miasto wiejskie I K E E/i K E E/i K E E/i , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Suma DGC 7,48 7,92 6,64 Źródło: opracowanie własne 9-11

12 Użyte w tabeli symbole oznaczają: i- współczynnik uwzględniający stopę dyskontową w wysokości 6% i kolejny rok realizacji projektu i= (1+0,06) n gdzie n jest kolejnym rokiem realizacji; K- suma kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych poniesionych w danym roku podzielonych przez współczynnik i (w tys. PLN); E- ilość ścieków przetransportowanych nowowybudowanymi fragmentami sieci w danym roku ( w metrach sześciennych). Wskaźniki DGC zawarte w tabeli są porównywalne z uzyskiwanymi w innych projektach kanalizacyjnych. Nie były podstawą do ostatecznego wyboru rekomendowanego sposobu rozwiązania systemu odbioru ścieków, ponieważ odrzucono wariant polegający na powszechnej instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków w terenach wiejskich gminy Wołomin z uwagi na brak możliwości odprowadzenia ścieków oczyszczonych (warunki gruntowo-wodne wykluczają rozsączkowanie). Nie do zaakceptowania jest również pozostawienie bez zmian systemu opartego na szambach szczelnych i wozach asenizacyjnych, jako stwarzającego zagrożenia dla środowiska. Nie brano pod uwagę odmiennego od zaproponowanych przebiegu tras kanalizacyjnych, gdyż przyjęte lokalizacje kolektorów poparte były szczegółowymi obliczeniami hydraulicznymi i analizami wykonanymi przez renomowane zespoły projektowe (CEWOK, EKOLAND, ECO-PROGRESS). Nowowybudowana oczyszczalnia przejmie całość ścieków dopływających obecnie do oczyszczalni Krym oraz ścieki od nowopodłączonych odbiorców. Jak wskazuje tabela 9.9. w 2009 r. ilość ścieków dopływających do oczyszczalni przekroczy projektową przepustowość hydrauliczną istniejącej instalacji. Tabela 9.9. Porównanie alternatywnych rozwiązań dla oczyszczalni analiza Dynamicznych Kosztów Jednostkowych Źródło: opracowanie własne 9-12

13 W tabeli przyjęto następujące oznaczenia: Q- średni dobowy przepływ przez oczyszczalnię w danym roku - m 3 i- jak w tabeli 9.8. E- ilość ścieków oczyszczonych w kolejnym roku realizacji - tys. m 3 W kolejnych kolumnach podano sumy nakładów inwestycyjnych i eksploatacyjnych podzielonych przez współczynnik i do poniesienia w kolejnych latach realizacji dla poszczególnych rozwiązań alternatywnych. Jak widać wielkość DGC w zależności od przyjętego rozwiązania technologicznego zawiera się w przedziale od 0,93 do 1,12 i jest najniższa dla rozwiązania rekomendowanego przez konsultantów Wpływ rozważanych rozwiązań alternatywnych na środowisko Realizacja modernizacji, a właściwie budowy nowej oczyszczalni ścieków, niezależnie od przyjętego wariantu technologicznego będzie miała pozytywny wpływ na środowisko. W każdym przypadku redukcja związków biogennych w ściekach oczyszczonych będzie spełniać wymogi obowiązujących przepisów, wzrośnie również efektywność usuwania ze ścieków związków węgla i zawiesiny ogólnej. We wszystkich rozpatrywanych przypadkach przyjęto jednakową efektywność procesu oczyszczania ścieków. Nie występują istotne różnice w oddziaływaniu oczyszczalni na środowisko, z tym że w przypadku stabilizacji osadów w procesie fermentacji beztlenowej osiągamy dodatkowy efekt polegający na zmniejszeniu energochłonności procesu, produkcji energii ze źródła odnawialnego (biogaz), oraz zwiększenia bezpieczeństwa w przypadku wykorzystania osadów do celów przyrodniczych przez unieszkodliwienie przetrwalników bakterii chorobotwórczych w procesie fermentacji. Przyjęte trasy kanalizacji i technologia wykonania robót minimalizują uciążliwości dla środowiska w szczególności szaty roślinnej poprzez usytuowanie przewodów w ciągach komunikacyjnych i maksymalne wypłycenie wykopów ograniczające konieczność obniżania zwierciadła wód gruntowych w trakcie wykonawstwa. 9.6 Wskazanie najlepszego rozwiązania spośród rozważanych Z uwagi na najniższy wskaźnik DGC i jednakowe dla wszystkich wersji efekty redukcji zanieczyszczeń ze ścieków, za optymalne uznano rozwiązanie zaproponowane przez konsultantów, oparte na procesie oczyszczania ścieków w ciągu technologicznym składającym się z krat gęstych, piaskowników poziomych napowietrzanych, osadników wstępnych, wielofunkcyjnych reaktorów biologicznych i osadników wtórnych. W zakresie gospodarki osadowej za najlepszą technologicznie uznano propozycję wydzielonych komór fermentacyjnych, odwodnienia osadu przefermentowanego w wirówkach i przyrodniczego wykorzystania przez wyspecjalizowanych w tym zakresie zewnętrznych kontrahentów. Istotnym elementem zaproponowanym w tym rozwiązaniu jest wykorzystanie powstającego w procesie fermentacji beztlenowej biogazu do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Wariant ten przy umiarkowanych kosztach inwestycyjnych odznacza się najniższą energochłonnością i niskimi kosztami eksploatacyjnymi. 9-13

14 9.7 Wpływ wskazanego rozwiązania na środowisko Kwalifikacja przedsięwzięcia Wymagania w zakresie procedury oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko określają: ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62/2001, poz.627 z późn. zmianami), dyrektywa Unii Europejskiej 85/337/EWG, zmieniona przez dyrektywę 97/11/WE z 3 marca 1997 r. W obu aktach prawnych zastosowano podział na przedsięwzięcia wymagające i mogące wymagać sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko oraz przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko z zapewnieniem udziału społecznego. Szczegółowy wykaz przedsięwzięć obu kategorii zamieszczono w Aneksie I i II do dyrektywy UE. Zapisy te zostały przetransponowane do ustawodawstwa polskiego w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257/2004, poz.2573), zmienionym Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 maja 2005 r (Dz. U. Nr 92/2005, poz. 769). Opiniowane zadanie inwestycyjne pod tytułem Uporządkowanie gospodarki wodnościekowej na terenie aglomeracji Wołomin-Kobyłka spełnia warunki Aneksu II do dyrektywy, który obejmuje przedsięwzięcia, dla których Państwa Członkowskie określają obowiązek wykonania oceny oddziaływania na środowisko: punkt 10 (b) przedsięwzięcia inwestycyjne na obszarach miejskich, w tym miejskie sieci wodno kanalizacyjne (zgodnie z orzeczeniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości - sprawa C-72/95 Kraaijeveld BV) punkt 11 (c) oczyszczalnie ścieków obsługujące poniżej mieszkańców równoważnych. W tym przypadku mają więc zastosowanie wymagania cytowanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów, w którym określono: 2.1 przedsięwzięcia, które wymagają sporządzenia raportu 38) instalacje oczyszczania ścieków przewidziane do obsługi nie mniej niż równoważnych mieszkańców 3.1 przedsięwzięcia, które mogą wymagać sporządzenia raportu 72) instalacje do oczyszczania ścieków, niewymienione w 2 ust. 1 pkt 38, przewidziane do obsługi nie mniej niż 400 równoważnych mieszkańców 72a) sieci kanalizacyjne, którymi odprowadzane są ścieki, z wyłączeniem przyłączy odprowadzających ścieki z budynków Postanowieniem z dn r., znak: WU-M 7331/21/04 Burmistrz Wołomina, zgodnie z postanowieniem Starosty Powiatu Wołomińskiego, nałożył na Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. obowiązek sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko dla planowanej inwestycji polegającej na modernizacji i rozbudowie istniejącej oczyszczalni ścieków KRYM. Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej procedurze OOŚ podlega całe przedsięwzięcie. Sporządzony przez firmę Profesjonalne Doradztwo 9-14

15 Technologiczne w Oczyszczaniu Scieków i Przeróbce Osadów z Krakowa Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia Uporządkowanie gospodarki wodnosciekowej na terenie aglomeracji Wolomin Kobyłka na etapie wydawania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego objął wszystkie elementy planowanego przedsięwzięcia, tj.: 1. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej dla miasta i gminy Wołomin 2. Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowości Kobyłka 3. Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni KRYM w Wołominie 4. Rozbudowa kanalizacji deszczowej dla miasta Wołomin. Jednakże ww.raport nie objął swym zakresem zagadnień związanych z oddziaływaniem przedsięwzięcia na obszary Natura 2000, co stanie się możliwe po wejściu w życie w lipcu br.noweli prawa ochrony środowiska (Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.). Pozwoli to wypełnić i zamknąć procedurę ooś dla obuprojektów, tj. Wołomina i Kobyłki zgodnie z wymaganiami dyrektywy 85/337/EEC w sprawie Ocen Oddziaływania na środowisko znowelizowanej Dyrektywą 97/11/EC Podsumowanie zidentyfikowanych oddziaływań opisanych w raporcie Opis projektu z informacjami o jego miejscu, schemacie i rozmiarach inwestycji Oczyszczalnia ścieków Krym istnieje na terenie Leśniakowizny od ok. 20 lat. Jej obecna przepustowość wynosi, zgodnie z pozwoleniem wodno prawnym, m 3 /d. Obecnie ilość ścieków dopływających jest znacznie wyższa i w tej sytuacji konieczność rozbudowy nie podlega dyskusji. Modernizowana i rozbudowywana oczyszczalnia ścieków będzie zlokalizowana na miejscu i w granicach działki oczyszczalni istniejącej. Działka o powierzchni 8,51 ha jest wystarczająca dla lokalizacji wszystkich obiektów oczyszczalni. Wieczystym użytkownikiem działki jest Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Wołominie. Teren oczyszczalni znajduje się w znacznej odległości od terenów zabudowanych. Dojazd do terenu oczyszczalni możliwy jest od strony centrum Wołomina ul. Marszałkowską (o nawierzchni gruntowej) lub od strony wsi Ossów (drogą o nawierzchni utwardzonej płytami betonowymi). Oceniana inwestycja to mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków o przepustowości m 3 /d obsługująca docelowo ok mieszkańców. Realizacja oczyszczalni ścieków związana jest z przewidywaną rozbudową sieci kanalizacyjnej na terenie Wołomina i Kobyłki, zrealizowaną budową pompowni ścieków w Kobyłce i kilku kilometrów sieci przesyłowej ścieków z Kobyłki do oczyszczalni. Tak traktowany pełny zasięg inwestycji obejmuje obszar kilkudziesięciu kilometrów kwadratowych. Z punktu widzenia oddziaływania na środowisko budowa kanalizacji stanowi przejściową uciążliwość komunikacyjną (w okresie wykonywania wykopów i układania sieci). Długotrwały charakter może mieć uciążliwość w czasie kilkudziesięciu lat eksploatacji oczyszczalni. Zasięg tego oddziaływania będzie jednak ograniczony do granic działki i nie będzie wymagane ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania. 9-15

16 Wpływ na ludzi, faunę i florę Zastosowana technologia oczyszczania ścieków nie jest dostosowana do aktualnych wymagań. Techniczne starzenie się obiektów również ma swój wpływ na niższe od wymaganych efekty oczyszczania. Zestawienie wyników jakości ścieków oczyszczonych za ostatnie 11 miesięcy wskazuje, że we wskaźnikach tradycyjnych - BZT 5, ChZT i zawiesina - wartości średnie mieszczą się w dopuszczalnym zakresie, a tylko stężenia maksymalne BZT 5 i zawiesiny przekraczają te wartości. W odniesieniu do wskaźników wprowadzonych później, czyli stężeń związków azotu i fosforu stężenia średnie przekraczają wartości dopuszczalne. Te ostatnie wielkości mają istotny wpływ na rozwój roślinności w odbiorniku, w tym również zakwity glonów. Oznacza to, że stan obecny może mieć negatywny wpływ na ludzi oraz świat roślinny w odbiornikach ścieków i ich otoczeniu. W efekcie powiększenie przepustowości i modernizacja technologii oczyszczania należy uznać za uzasadnione. Należy dodać, że projektowana inwestycja obejmie również włączenie do oczyszczalni Krym ścieków z terenu Kobyłki, które dotychczas odprowadzane są w sposób niezorganizowany bez oczyszczania. Powiększenie przepustowości oznacza, że oczyszczane będą wszystkie ścieki powstające na terenie aglomeracji, co ograniczy zrzuty ścieków nie oczyszczonych do odbiornika. Modernizacja technologii oznacza spełnienie wymagań jakościowych obecnego prawodawstwa polskiego i tożsamych z nim w tej kategorii wielkości oczyszczalni wymagań unijnych. Niekorzystne oddziaływanie na ludzi mieszkających w sąsiedztwie oczyszczalni ulegnie radykalnemu obniżeniu. Znikną okresowe przeciążenia odbiornika, prowadzące nieraz do procesów beztlenowych, obniży się zapach i hałas wywoływany działaniem oczyszczalni według aktualnego schematu oczyszczania. Oddziaływanie na faunę nie ulegnie zmianie, gdyż oczyszczalnia będzie zajmowała ten sam teren i nie ulegnie zmianie charakter jego użytkowania. Wpływ modernizacji i rozbudowy oczyszczalni na glebę, wodę powietrze, klimat i krajobraz Wpływ oczyszczalni na glebę może wystąpić jedynie w przypadku nieszczelności obiektów kubaturowych lub przewodów międzyobiektowych, co przy zakładanej wysokiej jakości robót budowlanych można uznać za mało prawdopobne. Pozytywny wpływ na jakość gleby i wód podziemnych będzie mieć objęcie zasięgiem kanalizacji znacznie większej liczby ludności, która obecnie odprowadza ścieki do zbiorników teoretycznie bezodpływowych, a często nieszczelnych. Powiększenie przepustowości oczyszczalni ścieków będzie miało pozytywny wpływ na wody powierzchniowe, które są odbiornikami ścieków, ponieważ wyeliminuje zrzuty ścieków nie oczyszczonych do odbiornika i nielegalne odprowadzanie ścieków. Modernizacja technologii oczyszczania spowoduje, że będą dotrzymane wszystkie wskaźniki jakościowe, a w szczególności zawartość w odpływie związków biogennych, azotu i fosforu, czyli pierwiastków powodujących użyźnianie wód. Wpływ oczyszczalni na jakość powietrza atmosferycznego może polegać na emisji gazów o przykrym zapachu, np. siarkowodór i merkaptany. Ponadto może być emitowany do atmosfery dwutlenek węgla, amoniak i azot (z denitryfikacji), ale na 9-16

17 podstawie badań oczyszczalni o podobnej technologii oczyszczania wiadomo, że stężenia tych gazów nie przekraczają wartości dopuszczalnych dla powietrza poza obrębem działki oczyszczalni. Gazy o przykrym zapachu uwalniają się z obiektów wstępnego oczyszczania (punkt zlewny, komora zbiorcza, krata, piaskownik i pompownia). Aby uniknąć tego niekorzystnego oddziaływania obiekty te należy przykrywać lub umieszczać w budynkach. Ze względu na wielkość oczyszczalni, zajmowany obszar oraz powierzchnię lustra wody zbiorników, w których prowadzony będzie proces oczyszczania, wpływ na klimat nie wystąpi. Ponieważ oceniana inwestycja jest inwestycją modernizacyjną i na tym terenie znajduje się obecnie również oczyszczalnia ścieków, nie będzie ona miała wpływu na wartości krajobrazowe. Wpływ modernizacji i rozbudowy oczyszczalni na dziedzictwo kulturowe Brak wpływu. Wzajemne oddziaływanie pomiędzy wyżej wymienionymi czynnikami Przy zakładanej skali inwestycji wzajemne oddziaływanie pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska nie zmienia ogólnej oceny oddziaływania poszczególnych elementów cząstkowych. Rozpatrywane rozwiązania alternatywne Wobec wymogu budowy kanalizacji sanitarnej w aglomeracjach liczących powyżej 2000 mieszkańców nie analizowano wariantu polegającego na zaniechaniu inwestycji. Analizy wariantowe dotyczyły tylko wyboru tras kanałów i lokalizacji pompowni, dążono do minimalizacji ich liczby przy zachowaniu warunku, aby nie przekraczać głębokości kanałów 3,5 m. Trasy dobrano tak, aby zminimalizować wykopy w terenach zielonych oraz uciążliwość dla mieszkańców. Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków jest także inwestycją konieczną, gdyż jej przepustowość i technologie są niewystarczające dla dotrzymania wymaganych standardów. Analizowano 3 warianty technologiczne: 1 oczyszczalnia przepływowa, bez osadników wstępnych z tlenową autotermiczną stabilizacja osadu nadmiernego (ATAD) 2 - oczyszczalnia bez osadników wstępnych z reaktorami cyklicznymi z tlenową autotermiczną stabilizacja osadu nadmiernego (ATAD) 3 - oczyszczalnia przepływowa, z osadnikami wstępnymi i przeróbką osadów w wydzielonych komorach fermentacyjnych Wybrano do realizacji wariant 3, w którym sedymentacja wstępna pozwala obniżyć o 25% ładunek związków organicznych bez nakładów energetycznych, a fermentacja osadu z wykorzystaniem biogazu pozwala na obniżenie kosztów eksploatacyjnych ogrzewania obiektów i mniejsze zużycie energii. Opis przedsięwzięć, mających na celu uniknięcie lub zmniejszenie istotnych efektów ubocznych 9-17

18 Oczyszczalnia ścieków jest ze swej natury obiektem służącym ochronie środowiska, jednakże jej praca wywołuje określone uciążliwości dla otoczenia. Powszechnie występujące uciążliwości to: zapachy, aerozole bakteryjne i hałas. W celu ograniczenia zapachów przewiduje się przykrycie obiektów i instalacje dezodoryzacji, natomiast elementem ograniczającym rozprzestrzenianie się aerozoli jest wybór metody napowietrzania ścieków za pomocą dyfuzorów powodujących najmniejsze ich powstawanie. Ograniczenie uciążliwości hałasowej ze strony urządzeń do podawania sprężonego powietrza to obudowy akustyczne i umieszczenie dmuchaw w budynkach. W projekcie kanalizacji przewidziano scentralizowany monitoring pompowni, który będzie służył szybkiemu zapobieganiu awariom i ograniczeniu emisji odorów. Szczegółowe instrukcje eksploatacji podczyszczalni ścieków deszczowych zapewnią osiąganie oczekiwanych efektów oczyszczania. Wpływ na obszary chronione Na terenie Wołomina i Kobyłki nie ma obszarów chronionych przepisami ustawy o ochronie przyrody, w tym także obszarów NATURA Realizacja i eksploatcja przedsięwzięcia, którego oddziaływania mają tylko lokalny zasięg, nie będzie miała wpływu na obszary NATURA Lokalizację najbliższych obszarów NATURA 2000 przedstawiono na załączonej do studium i aplikacji mapie Opis uzgodnień i konsultacji społecznych Na etapie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego uzyskano wymagane przez Prawo ochrony środowisko uzgodnienia: - Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wołominie Opinia sanitarna ZNS 7130/8/05 z dn r. - Starosty Wołomińskiego - postanowienie nr 8/05 z dn r., w którym określone zostaly wymagania co do projektu budowlanego, decyzji i uzgodnień, jakie należy uzyskać przed wystąpieniem o pozwolenie na budowę, oraz co do zakresu raportu OOŚ, wykonywanego na etapie pozwolenia na budowę. W ramach spełnienia wymogu przeprowadzenia konsultacji społecznych władze obu Gmin podjęły szereg działań jak niżej. W pomieszczeniach Urzędu Gminy w Kobyłce została wyłożona informacja dotycząca projektu, z którą zapoznało się kilkunastu mieszkańców Gminy. Wyłożenie materiałów zostało poprzedzone ogłoszeniem w Biuletynie Informacyjnym Urzędu Miasta. W dniu odbyło się spotkanie informacyjne, w którym wzięło udział kilkudziesięciu mieszkańców miasta. Zebrani mieszkańcy wyrazili poparcie dla idei budowy sieci kanalizacyjnej. Urząd Miejski w Wołominie przeprowadził analogiczne spotkanie w dniu Informacja o spotkaniu i o wyłożeniu materiałów dotyczących projektu została podana do publicznej wiadomościw w lokalnej prasie oraz na tablicy ogłoszeń. Niezależnie od tego, w dniu r. przeprowadzono zebranie mieszkańców wsi Leśniakowizna, na terenie której zlokalizowano oczyszczalnię ścieków. Zebrani mieszkańcy nie zgłosili uwag uznając, że projektowana inwestycja poprawi funkcjonowanie istniejącej instalacji i ograniczy dotychczasowe uciążliwości. 9-18

19 Na etapie ubiegania się o pozwolenie na budowę, zostaną przeprowadzone wszelkie wymagane aktualnymi przepisami polskimi i unijnymi, procedury dotyczące oceny oddziaływania inwestycji na środowisko, w tym sporządzony zostanie drugi raport OOŚ z uwzględnieniem sieci NATURA