Organizacja Narodów Zjednoczonych

Transkrypt

1 Organizacja Narodów Zjednoczonych

2 ONZ jest największą organizacją międzynarodową zrzeszającą prawie wszystkie państwa świata. Jej celem jest utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa, pobudzanie przyjaznych stosunków między narodami, wspieranie współpracy międzypaństwowej we wszystkich dziedzinach (gospodarczej, społecznej, kulturalnej, humanitarnej). ONZ założona pod koniec II wojny światowej, pragnie podtrzymywać dialog między ludźmi, by nie powtórzyły się dramaty z przeszłości.

3 ONZ narodziła się z inicjatywy 5 mocarstw: (Stanów Zjednoczonych, ZSRR, Chin, Wielkiej Brytanii i Francji), które odniosły zwycięstwo nad hitlerowskimi Niemcami, Japonią i ich sojusznikami. Organizacja miała na celu rozwiązywanie nieporozumień i znalezienie pokojowych rozwiązań drogą dyplomatyczną. Podobnie działała Liga Narodów, jednak nie przeciwstawiała się rozwojowi dyktatur; rozwiązała się formalnie 18 kwietnia 1946r

4 Idea powołania nowej organizacji, powstała jeszcze w czasie trwania II wojny światowej, na konferencji w Teheranie w Jej głównym pomysłodawcą był prezydent USA Franklin Delano Roosevelt, a jej nazwę zaproponował premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill (określenie "narody zjednoczone" w trakcie wojny stosowano nieraz dla Aliantów).

5 Zasady działania ONZ Suwerenna równość wszystkich członków. Wykonywanie w dobrej wierze zobowiązań zgodnie z Kartą ONZ. Rozstrzyganie sporów drogą pokojową. Powstrzymywanie się od groźby użycia siły lub użycia jej w sposób niezgodny z celami ONZ. Okazywanie wszelkiej pomocy ONZ w każdej akcji podjętej zgodnie z Kartą ONZ, jako środka zapobiegawczego lub przymusu. Wpływanie na państwa,które nie są członkami ONZ, aby postępowały zgodnie z jej zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania pokoju. Nieingerowanie ONZ w sprawy należące do kompetencji wewnętrznej państw.

6 Cele ONZ 1. Utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. 2. Rozwijanie współpracy międzynarodowej. 3. Rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych (gospodarczych, społecznych, kulturalnych, humanitarnych, czy dotyczących praw człowieka) na zasadzie współpracy międzynarodowej oraz uznania równości ras, płci, języków i wyznań.

7 Członkostwo ONZ Członkiem ONZ, wg artykułu 4. Karty NZ może być "każde państwo miłujące pokój, które przyjęło zobowiązania zawarte w Karcie" i zdaniem ONZ "jest w stanie je wypełniać". PRZYJĘCIE DO ONZ. Prawo wstępu mają tylko państwa suwerenne. Wykluczone są terytoria skolonizowane oraz organizacje polityczne nie reprezentujące państw. Mogą one jednak być zaproszone do wypowiadania się na forum ONZ. Państwa członkowskie muszą przestrzegać Karty ONZ.

8 Wystąpienie i wykluczenie z ONZ Karta NZ nie określa konkretnych procedur wystąpienia z ONZ, wystąpienie takie jest więc możliwe na mocy jednostronnej deklaracji. Jak dotąd z ONZ wystąpiło tylko jedno państwo Indonezja w 1965, powróciła jednak do Organizacji już rok później. Za uporczywe łamanie zasad Karty NZ państwo członkowskie może być usunięte z ONZ przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Rady Bezpieczeństwa. Taka sytuacja miała miejsce w 1992, gdy wykluczono z Organizacji Jugosławię. Dyskutowano także nad wykluczeniem RPA za stosowanie apartheidu. Istnieje też procedura zawieszenia w prawach członka, podejmowana przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Rady Bezpieczeństwa (w obu przypadkach większością 2/3 głosów).

9 CZŁONKOWIE PIERWOTNI Za członków pierwotnych uznanych jest 51 państw. Są to: państwa, które wzięły udział w konferencji założycielskiej ONZ w San Francisco, podpisały i ratyfikowały Kartę ONZ. państwa, które podpisały Deklarację Narodów Zjednoczonych z 1942 r., podpisały i ratyfikowały Kartę ONZ. To kryterium wprowadzono specjalnie dla Polski, która nie mogła uczestniczyć w konferencji w San Francisco z powodu braku rządu uznawanego przez wszystkie mocarstwa Wielka Brytania, Stany Zjednoczone i przeważająca większość krajów świata uczestników konferencji uznawały za rząd Rzeczypospolitej Polskiej Rząd RP na uchodźstwie z siedzibą w Londynie, z kolei ZSRR uznawał podporządkowany sobie Rząd Tymczasowy w Warszawie. POLSKA PRZYSTĄPIŁA DO ONZ W Do ONZ należą 193 państwa:

10 państwo status Formalnie część innego państwa/ terytorium roszczenia Watykan Stolica Apostolska Zakon Maltański Palestyna (Organizacja Wyzwolenia Palestyny/ Autonomia Palestyńska) państwo suwerenny podmiotobserwator Suwerenny podmiotobserwator obserwator nie dotyczy nie dotyczy Kosowo państwo częściowo uznane Serbia Republika Chińska (Tajwan) państwo częściowo uznane Chiny Abchazja państwo częściowo uznane Gruzja Górski Karabach państwo nieuznawane Azerbejdżan Osetia Południowa państwo częściowo uznane Gruzja Zachodni Brzeg, Strefa Gazy (roszczenia Izraela) Antarktyka terytorium neutralne roszczenia 7 państw zawieszone

11 państwo status Formalnie część innego państwa/ terytorium roszczeń Cypr Północny państwo częściowo uznawane Cypr Naddniestrze państwo nieuznawane Mołdawia Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna państwo częściowo uznawane Somaliland państwo nieuznawane Somalia Mariany Północne stowarzyszone z USA nie dotyczy Portoryko stowarzyszone z USA nie dotyczy Niue Wyspy Cooka Arktyka stowarzyszone z Nową Zelandią stowarzyszone z Nową Zelandią Terytorium neutralne (sporne) Sahara Zachodnia status terytorium nieustalony roszczenia Maroka nie dotyczy nie dotyczy roszczenia 6 państw

12 KARTA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH Jest ona rodzajem paktu. Państwa członkowskie zobowiązują się jej przestrzegać. Karta zawiera prawa i obowiązki każdego kraju, służące osiągnięciu celów ONZ. Prawa są jednakowe dla wszystkich. Każde państwo dysponuje tylko jednym głosem w Zgromadzeniu Ogólnym, a w praktyce głosy pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa mają znaczenie rozstrzygające. Obowiązki. Każde państwo zobowiązuje się do przestrzegania Karty Narodów Zjednoczonych i do pomagania w działalności pokojowej.

13 ZGROMADZENIE OGÓLNE Struktura ONZ RADA BEZPIECZEŃSTWA MIĘDZYNARODOWY TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI SEKRETARIAT SEKRETARZ GENERALNY RADA POWIERNICZA RADA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA MIĘDZYNARODOWA AGENCJA ENERGII ATOMOWEJ

14 Struktura ONZ ZGROMADZENIE OGÓLNE zbiera się raz do roku, debatuje nad większością poruszanych kwestii. Każde państwo dysponuje tylko jednym głosem. Kompetencje Zgromadzenia są ograniczone przez decyzje Rady Bezpieczeństwa.

15 Struktura ONZ RADA BEZPIECZEŃSTWA jej głównym zadaniem jest zachowanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Rada działa z własnej inicjatywy lub na prośbę jakiegoś państwa, Zgromadzenia Ogólnego lub sekretarza generalnego. W jej skład wchodzi 15 członków, w tym pięciu stałych z: Chin, Stanów Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii, Rosji. Sprzeciw jednego z tych pięciu krajów uniemożliwia przyjęcie uchwały. Każdy z członków ma więc prawo weta. MIĘDZYNARODOWY TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI rozstrzyga i doradza w sporach o charakterze prawnym

16 Struktura ONZ SEKRETARZ GENERALNY wybierany na pięć lat przez Zgromadzenie Ogólne; pełni często funkcję rozjemcy, obecnie Sekretarzem Generalnym jest Ban Ki- Moon(Korea Południowa) od 2007r. Prezydent Komorowski i sekretarz generalny Ban Ki- Moon

17 Sekretarze generalni ONZ Nr Zdjęcie Sekretarz generalny Okres urzędowania Kraj pochodzenia Uwagi Sir Gladwyn Jebb 24 października lutego 1946 Wielka Brytania Sprawował funkcję, jako pełniący obowiązki. 1 Trygve Lie 2 lutego listopada 1952 Norwegia Zrezygnował ze stanowiska. 2 Dag Hammarskjöld 10 kwietnia września 1961 Szwecja Zginął w katastrofie lotniczej w Północnej Rodezji (obecnie Zambia). Uhonorowany pośmiertnie Pokojową Nagrodą Nobla (1961). 3 U Thant 30 listopada grudnia 1971 Birma Po drugiej kadencji przeszedł na emeryturę. 4 Kurt Waldheim 1 stycznia grudnia 1981 Austria Chińskie veto dla jego trzeciej kadencji. 5 Javier Pérez de Cuéllar 1 stycznia grudnia 1991 Peru Nie ubiegał się o trzecią kadencję. 6 Boutros Boutros- Ghali 1 stycznia grudnia 1996 Egipt Amerykańskie veto dla drugiej kadencji. 7 Kofi Annan 1 stycznia grudnia 2006 Ghana W 2001 roku został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla. 8 Ban Ki-moon 1 stycznia 2007 Korea Południowa

18 Struktura ONZ RADA POWIERNICZA nie istnieje od 1994r., odpowiadała za terytoria nie rządzące się samodzielnie RADA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA zajmuje się kwestiami dotyczącymi podnoszenia stopy życiowej, rozwiązywania problemów gospodarczo-społecznych oraz działaniem na rzecz przestrzegania praw jednostki BUDŻET. Wydatki ONZ odpowiadają mniej więcej sumie dochodów z jednego dnia pracy w takim kraju, jak Francja. Państwa członkowskie mają obowiązek płacenia składek proporcjonalnie do swej zamożności.

19 Odpowiednikiem ONZ w Europie była KONFERENCJA BEZPIECZEŃSTWA I WSPÓŁPRACY W EUROPIE (KBWE). W Konferencji brały udział wszystkie państwa europejskie (z wyjątkiem Albanii) oraz Stany Zjednoczone i Kanada, łącznie 35 państw. Konferencja zakończyła się podpisaniem w dniu 1 sierpnia 1975r. w Helsinkach Aktu Końcowego KBWE. Miał on zapewniać bezpieczeństwo i pokój w Europie.

20 OBWE, Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, powstała podczas spotkania na szczycie państw członkowskich KBWE w grudniu 1994 w Budapeszcie, oficjalnie funkcjonuje pod tą nazwą od 1 stycznia Jest kontynuacją KBWE powstałej w 1975, przemiana polegała na zmianie nazwy jak i charakterze działań organizacji, która stała się bardziej operatywna. Logo OBWE

21 KILKA NAJWAŻNIEJSZYCH DAT 26 czerwca 1945 na konferencji w San Francisco 50 państw podpisuje Kartę Narodów Zjednoczonych 24 października 1945 oficjalne uznanie istnienia ONZ 10 grudnia 1948 państwa podpsują Powszechną Deklarację Praw Człowieka 1951 ONZ zakłada stałą siedzibę w Nowym Jorku 1956 Utworzenie Sił Szybkiego Reagowania ONZ. Żołnierze ONZ to tzw. Błękitne hełmy. Ich misją jest pośredniczenie między walczącymi ze sobą państwami, doprowadzenie do zawieszenie broni, a następnie do negocjacji pokojowych, przy czym mogą oni wkroczyć dopiero na wezwanie państw walczących. Nikogo nie atakują. Broni używają w obronie koniecznej. ŻOŁNIERZE ZOSTALI ZBIOROWO LAUREATAMI POKOJOWEJ NAGRODY NOBLA W 1988r.

22 BŁĘKITNE HEŁMY

23 ORGANIZACJE WYSPECJALIZOWANE ONZ zmierzają do podzielenia różnych zasobów między wszystkich, a w konsekwencji do zmniejszenia nierówności między państwami. Niestety przepaść między krajami bogatymi i biednymi ma raczej tendencję do powiększania się.

24

25 WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA IBRD-MIĘDZYNARODWY BANK ROZBUDOWY I ROZWOJU, BANK ŚWIATOWY, założony w 1945r. ma na celu nawiązanie współpracy między krajami bogatymi i państwami Trzeciego Świata. Działania odbywają się na zasadzie pożyczek, które pomagają w rozwojowi biedniejszych części świata. Siedziba banku mieści się w Waszyngtonie. ILO- MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA PRACY, powstała w 1919r., zajmuje się prawami pracowniczymi działaniami na rzecz ograniczenia pracy dzieci, poprawą warunków pracy i problemami zatrudnienia. Siedziba w Genewie.

26 WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA FAO- ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH DO SPRAW WYŻYWIENIA I ROLNICTWA, powstała w 1945r., zajmuje się walką z głodem, pomaga w rozwoju rolnictwa krajom Trzeciego Świata. Siedziba FAO mieści się w Rzymie Dzieci cierpiące głód

27 WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA IMF- MIĘDZYNARODOWY FUNDUSZ WALUTOWY, powstał w 1945r., odpowiedzialny za współpracę finansową między krajami. Zajmuje się głównie przyznawaniem pożyczek krajom mającym trudności. W zamian za to domaga się od nich wprowadzenia drastycznych restrykcji gospodarczych, zmierzających do uzdrowienia finansów. Siedziba w Waszyngtonie. UNIDO- ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH DO SPRAW ROZWOJU PRZEMYSŁOWEGO, powstała w 1964r., za cel stawia sobie popieranie rozwoju gospodarczego krajów biednych. Siedziba w Genewie.

28 WSPÓŁPRACA KULTURALNA UNESCO- ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH DO SPRAW OŚWIATY, NAUKI I KULTURY, powstała w 1946r. z inicjatywy Francji (łac. unesco łączę się w jedno) organizacja wyspecjalizowana ONZ, której podstawowym celem jest wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki. Siedziba w Paryżu. UNICEF- FUNDUSZ ONZ POMOCY DZIECIOM, powstał w 1946r., powołano go z myślą o pomocy dzieciom do lat 15 w krajach najbiedniejszych w formie zaspokajania podstawowych potrzeb zdrowotnych, żywieniowych i edukacyjnych. Siedziba w Nowym Jorku.

29 WSPÓŁPRACA NAUKOWA MAEA- MIĘDZYNARODOWA AGENCJA ENERGII ATOMOWEJ, powstała w 1957r., za cel stawia sobie utrwalenie pokoju, poprawę zdrowia, wzrost dobrobytu na świecie poprzez pokojowe wykorzystanie energii atomowej. Czuwa nad tym, by materiały nuklearne nie zostały wykorzystane do celów wojskowych. Siedziba w Wiedniu. WHO- ŚWIATOWA ORGANIZACJA ZDROWIA, powstała w 1948r., jej zadaniem jest doprowadzenie do jak najlepszego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego mieszkańców wszystkich krajów, zajmuje się zwalczaniem niektórych chorób i epidemii oraz troszczy się o rozwój higieny; wspiera badania w dziedzinie medycyny. Siedziba w Genewie.

30 Dziecko jest wszelką istotą ludzką mającą mniej niż 18 lat, chyba że obowiązujące ustawodawstwo uznaje pełnoletność poniżej tego wieku Wyzysk dzieci w Indiach

31 Podstawowe prawa zawarte w Konwencji Praw Dziecka: Prawo do życia. Prawo do nazwiska i narodowości Do przebywania z rodzicami Swobody wypowiedzi Swobody myśli, sumienia, wyznania Do ochrony przed złym traktowaniem Do zdrowia Do nauki Do ochrony przed wyzyskiem w pracy Do ochrony przed wojną i pozbawieniem swobody

32 Wymienione prawa dotyczą każdego dziecka bez względu na jego rasę, kolor skóry, religię, pochodzenie. Po raz pierwszy prawa dziecka zostały określone dopiero w Deklaracji Genewskiej z 1959r. i stała się ona podstawą do Deklaracji Praw Dziecka, przyjętej przez ONZ w 1959r., opracowało ją 43 przedstawicieli państw członkowskich wraz z wieloma innymi organizacjami, co doprowadziło do ostatecznej formy w 1989r. Na opracowanie konwencji potrzebnych było około 10 lat. Międzynarodowy organ stoi na straży przestrzegania konwencji. Ratyfikowało ją dopiero 60 krajów i np. Stany Zjednoczone wciąż nie zdecydowały się na przystąpienie do niej.

33 PRAWA CZŁOWIEKA Koncepcja, według której każdemu człowiekowi przysługują pewne prawa, których źródłem obowiązywania jest przyrodzona godność ludzka. Prawa te mają charakter: powszechny obowiązują na całym świecie i przysługują każdemu człowiekowi przyrodzony przysługują każdemu od chwili urodzenia niezbywalny nie można się ich zrzec nienaruszalny istnieją niezależnie od władzy i nie mogą być przez nią dowolnie regulowane naturalny obowiązują niezależnie od ich potwierdzenia przez władzę państwową niepodzielny wszystkie stanowią integralną i współzależną całość

34 PRAWA CZŁOWIEKA Każde państwo ma obowiązek ochrony tych praw, niezależnie od swojego ustroju i krajowej regulacji prawnej. Poszanowanie praw człowieka i godności ludzkiej jest uznawane za podstawę sprawiedliwości i pokoju na świecie. prawo do życia prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania prawo do głoszenia swoich poglądów i opinii bez względu na ich treść i formę prawo każdego człowieka do uznawania wszędzie jego podmiotowości prawnej zakaz stosowania tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania zakaz trzymania człowieka w niewolnictwie lub poddaństwie zakaz skazywania człowieka za czyn, który nie stanowił przestępstwa w chwili jego popełnienia zakaz pozbawiania wolności jedynie z powodu niemożności wywiązania się ze zobowiązań umownych

35 Operacje pokojowe ONZ , Korea utrzymanie podziału Półwyspu Koreańskiego, zahamowanie ekspansji komunizmu , Kongo (dziś Demokratyczna Republika Konga) interwencja ONZ doprowadziła do utrzymania niepodległości kraju i jego integralności terytorialnej; w efekcie wyniosła do władzy prezydenta Mobutu SeseSeko od 1964 roku, Cypr stacjonują siły pokojowe, którym nie udało się zapobiec podziałowi wyspy po interwencji Turcji od 1967 roku, Bliski Wschód, obserwacja konfliktu palestyńskoizraelskiego, stała obecność kontyngentu ONZ w tym regionie, m.in. na Wzgórzach Golan i w Strefie Gazy , Zatoka Perska mandat ONZ dla sił brytyjskoamerykańskich, które wyzwoliły Kuwejt, po zajęciu państwa przez siły irackie (operacja Pustynna Burza)

36 Operacje pokojowe ONZ , Somalia zakończona porażką operacja Przywrócić Nadzieję, która miała skłonić do rozbrojenia walczące strony i zabezpieczyć dostawy z pomocą humanitarną skończyła się tragiczną misją sił specjalnych Operacją w Mogadiszu (udział głównie wojsk amerykańskich) , Kambodża największa operacja pokojowa ONZ, zakończona demokratyzacją kraju , była Jugosławia siły ONZ UNPROFOR miały zaprowadzić pokój w dawnych republikach związkowych Jugosławii, poniosły fiasko i zostały zastąpione przez siły NATO IFOR , Rwanda siły ONZ UNAMIR miały monitorować układ pokojowy, który zawarły dwie największe grupy etniczne zamieszkujące Rwandę Hutu i Tutsi. Uznawana jest za największą porażkę ONZ. Masakra ok. 800 tys. ludzi odbywała się na oczach żołnierzy sił pokojowych (Ludobójstwo w Rwandzie).

37 BIBLIOGRAFIA: Kompendium wiedzy o społeczeństwie, państwie i prawie Warszawa, Poznań Powszechna encyklopedia dla młodzieży Larousse Warszawa 2000 Repetytorium maturzysty wos, K. Paprocki, Kraków 2010 Matura 2012 wiedza o społeczeństwie, P. Leszczyński, T. Snarski, Gdynia 2011

38 BIBLIOGRAFIA: slajd 1- logo ONZ slajd tabela slajd 13- struktura ONZ slajd 14- zgromadzenie ogólne slajd 16- prezydent slajd 19- OSCE slajd 21- błękitne hełmy wac_pokoju_w_sudanie/31260

39 BIBLIOGRAFIA: slajd 23- zróżnicowanie poziomu wyżywienia poziom_wy%c5%bcywienia_na_%c5%9bwiecie.html slajd 24- IBRD 1. ~pipk:36602~thesitepk:29708,00.html 2. ILO slajd 25- FAO a_agricultura slajd 26- IMF UNIDO slajd UNESCO 2. UNICEF slajd IAEA 2. WHO slajd 29- dzieci

40 Przygotowali: Justyna Gołęcka Mateusz Urbaniak Katarzyna Weber Klasa III B; 2012r.