Projekt "Nowe możliwości " współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Transkrypt

1 Projekt "Nowe możliwości " współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy ul. Gen. Władysława Andersa Legnica

2 Spis treści WSTĘP INFORMACJE OGÓLNE Charakterystyka powiatu legnickiego Projekty realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ze szczególnym uwzględnieniem projektu konkursowego Nowe możliwości CHARAKTERYSTYKA LOKALNEGO RYNKU PRACY BADANIA ANKIETOWE PRACODAWCÓW Cel badania, obszar, zakres i metoda badania Charakterystyka pracodawców objętych badaniem ankietowym Plany rozwojowe i potrzeby pracodawców na lokalnym rynku pracy Współpraca pracodawców z Powiatowym Urzędem Pracy w Legnicy Podsumowanie danych uzyskanych w wyniku badania ankietowego przeprowadzonego wśród pracodawców CHARAKTERYSTYKA OSÓB ZAREJESTROWANYCH W POWIATOWYM URZĘDZIE PRACY W LEGNICY BADANIA ANKIETOWE OSÓB REJESTRUJĄCYCH SIĘ Cel badania, obszar, zakres i metoda badania Struktura osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Legnicy Główne cele rejestracji w Urzędzie Pracy wg ankietowanych Oczekiwania osób rejestrujących się wobec Powiatowego Urzędu Pracy w Legnicy Podsumowanie danych uzyskanych w trakcie badania przeprowadzonego wśród osób rejestrujących się w PUP w Legnicy PODSUMOWANIE SPIS TABEL SPIS WYKRESÓW

3 WSTĘP Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy realizuje swoje zadania w oparciu o ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U z późn. zm.). Działania Urzędu zmierzają do wspierania lokalnego rynku pracy poprzez: pozyskiwanie i realizowanie ofert pracy, pomoc pracodawcom w pozyskiwaniu pracowników i w tworzeniu nowych miejsc pracy, pomoc bezrobotnym i poszukującym pracy w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia, wspomaganie rozwoju przedsiębiorczości, inicjowanie i organizowanie szkoleń zawodowych. Wszystkie te zadania są finansowane ze środków Funduszu Pracy oraz z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Po wejściu w 2004r. Polski do Unii Europejskiej, Urząd może pozyskiwać dodatkowe środki na aktywizację osób bezrobotnych z funduszy strukturalnych, w tym z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Od 2004r. Powiatowy Urząd z sukcesem pozyskuje i realizuje projekty współfinansowane ze środków EFS, dzięki którym możliwe jest podejmowanie niestereotypowych działań aktywizacji osób bezrobotnych. Pozyskane w 2008r. środki z EFS na realizację projektu konkursowego "Nowe możliwości", umożliwiły przeprowadzenie badań lokalnego rynku pracy. Badania przeprowadzone zostały metodą ankietową, wśród 211 podmiotów działających na lokalnym rynku pracy, oraz wśród osób rejestrujących się w PUP w Legnicy, w okresie od r. do r. Wyniki badania zostały opracowane przez specjalistę ds. analiz rynku pracy w formie niniejszej broszury, do lektury której serdecznie zapraszamy. 3

4 1. INFORMACJE OGÓLNE 1.1 Charakterystyka powiatu legnickiego Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy realizuje zadania ustawowe na obszarze powiatów: legnickiego grodzkiego i legnickiego ziemskiego. Powiat legnicki (ziemski) utworzony został w 1999r. w ramach reformy administracyjnej. Zajmuje on obszar 745 km 2. Powiat ziemski zamieszkiwany był wg stanu na 30 września 2009r. przez 53,5 tys. osób, w tym w miastach (Chojnów i Prochowice) zamieszkiwało ponad 18 tys. osób (w tym 51,9% to kobiety). Na terenach wiejskich zamieszkiwało ponad 35 tys. mieszkańców (w tym 51% stanowiły kobiety). Stopa bezrobocia w skali powiatu ziemskiego na r. wynosiła 17,6% ( w Polsce 11,9 %). Administracyjnie powiat dzieli się na osiem gmin: 1. gmina miejsko-wiejska Prochowice 2. gmina wiejska Chojnów 3. gmina miejska Chojnów 4. gmina wiejska Krotoszyce 5. gmina wiejska Kunice 6. gmina wiejska Legnickie Pole 7. gmina wiejska Miłkowice 8. gmina wiejska Ruja Powiat ma charakter rolniczy. Na terenie powiatu funkcjonuje ponad 5056 indywidualnych gospodarstw rolnych o bardzo zróżnicowanej strukturze obszarowej. W celu poprawy struktury obszarowej gospodarstw, Starostwo Powiatowe wspólnie z Urzędem Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego realizuje pilotażowy program kompleksowej przebudowy wsi Krajów (gm. Krotoszyce) i Siedliska (gm. Miłkowice), którego celem jest modernizacja przestrzeni produkcyjnej i społecznej w obu wymienionych miejscowościach. Rolniczy charakter powiatu jest jego atutem, ponieważ sprzyja organizowaniu wypoczynku i turystki. Dla osób chcących skorzystać z walorów turystycznych powiatu legnickiego znajdują się w ofercie tak znane atrakcje jak: Rokitki - miejscowość wypoczynkowa leżąca w Dolinie Czarnej Wody ( jest to obszar krajobrazu chronionego, z wodami I klasy czystości oraz mikroklimatem), Jaroszówka - słynąca z hodowli koni pełnej krwi angielskiej oraz możliwością skorzystania z nauki jazdy konnej, pobenedyktyńskie opactwo w Legnickim Polu z kościołem klasztornym pod wezwaniem Świętego Krzyża i św. Jadwigi. Oferta powiatu wspierana pięknem przyrody, niemałą liczbą zabytków, terenami do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej i konnej, sprzyja w ostatnich latach rozwojowi agroturystyki. Pierwsze obiekty agroturystyczne ulokowały się na terenie gmin: Chojnów, Miłkowice, Kunice oraz Ruja. Powiat nie jest gospodarczym liderem, jednak, w jego centralnej części położona jest Legnica, która pod względem gospodarczym stanowi trzeci po Wrocławiu i Wałbrzychu ośrodek przemysłowy województwa. Miasto Legnica (powiat grodzki). Legnica jest jednym z najstarszych miast w regionie, jest trzecim co do wielkości miastem na Dolnym Śląsku. Liczy ponad 104 tys. mieszkańców. Stanowi ważne centrum gospodarcze oraz znaczący w skali regionu i kraju ośrodek kulturalny oraz akademicki. Legnica zajmuje powierzchnię 56 km². Zamieszkiwana była wg stanu na r. przez mieszkańców. Stopa bezrobocia w powiecie grodzkim na r. wynosiła 8,6% ( w Polsce 11,9 %). 4

5 Korzystne położenie miasta w centrum Dolnego Śląska, na skrzyżowaniu europejskich szlaków komunikacyjnych, ma istotne znaczenie dla jego rozwoju gospodarczego i turystycznego. Równie ważne jest bliskie sąsiedztwo z Niemcami i Czechami. Miasto, w linii prostej, dzieli od Wrocławia 75 km, Drezna i Pragi km, Berlina km. Legnica jest ważnym węzłem komunikacyjnym: drogowym- z autostradą A4 (wschód - zachód) i drogą krajową nr 3 (północ - południe) oraz kolejowym (szlak Wrocław - Drezno). Legnica związana jest umowami o współpracy partnerskiej z Wuppertalem w Niemczech, Drohobyczem na Ukrainie, Blanskiem w Czechach i Ronne we Francji. Wzrastająca atrakcyjność oferty inwestycyjnej, biznesowej i kulturalnej czyni z miasta jedno z ważniejszych centrów na mapie Dolnego Śląska. Miasto w ciągu ostatnich lat stało się dużym ośrodkiem akademickim. Na sześciu uczelniach kształci się ponad studentów, przygotowując się do podjęcia pracy między innymi: w służbach publicznych i socjalnych, administracji publicznej, górnictwie, budownictwie, informatyce, w reklamie i marketingu oraz w bankowości, szkolnictwie i turystyce. Obecnie ponad 10% lokalnego społeczeństwa posiada wykształcenie wyższe. Ostatnie lata to dynamiczny rozwój miasta, obok przetwórstwa miedzi rozwijają się nowe gałęzie przemysłu, m.in. związane z motoryzacją i budownictwem. Z myślą o rozwoju przedsiębiorczości i powstaniu nowych miejsc pracy utworzono w Legnicy w 1997r. Legnicką Specjalną Strefę Ekonomiczną (LSSE), a w ramach niej Podstrefę ulokowaną w mieście Legnica. Dobra lokalizacja terenów przeznaczonych pod nowe inwestycje ( sąsiedztwo miasta i autostrady A - 4) oraz wykwalifikowana kadra wpłynęły na duże zainteresowanie zagranicznych i krajowych przedsiębiorstw. Obecnie w Podstrefie działa 13 firm. Przez ostatnie dziesięciolecie zmienił się krajobraz gospodarczy miasta, upadły lub zostały zlikwidowane zakłady tworzące tradycję regionu, powstały natomiast nowe zakłady (lokujące się głównie w LSSE), oparte na nowoczesnych technologiach, produkujące na potrzeby przemysłu motoryzacyjnego i budownictwa. W wyniku restrukturyzacji przemysłu miedziowego, procesu prywatyzacyjnego oraz polityki przyjętej przez KGHM Polska Miedź, funkcjonujący przez wiele lat LEGMET, został 6 czerwca 2003 roku połączony ze spółką ZANAM, a jego siedziba została przeniesiona do Polkowic. Natomiast losy Huty Miedzi Legnica, największego pracodawcy w mieście, ze względu na konieczność dostosowania procesów produkcyjnych do przepisów unijnych, do niedawna były niepewne. Obecnie, po oddaniu do użytku nowoczesnej odpylni przy piecach anodowych, istnieje realna szansa na dalsze funkcjonowanie Huty. Na przestrzeni ostatnich lat, Legnica przeobraziła się z ośrodka przemysłowego o dominacji przetwórstwa rud miedzi, w ośrodek o charakterze handlowo usługowym. W ostatnich latach uruchomiono w Legnicy znane marki centrów handlowych, rozwinęła się sprzedaż wysyłkowa i inne nowoczesne formy sprzedaży, takie jak TV market, Internet itp. Było to jedną z przyczyn spadku liczby małych placówek handlowych w mieście i obniżenia zatrudnienia. Jednocześnie silna 5

6 konkurencja wymusiła na przedsiębiorcach działania promocyjne lub zmianę branży. Obecnie w strukturze gospodarczej miasta przeważają małe i średnie firmy prywatne, zajmujące się handlem hurtowym i detalicznym oraz usługami, które są szansą na dalszy rozwój Legnicy. Według danych Urzędu Statystycznego we Wrocławiu (Biuletyn Statystyczny Województwa Dolnośląskiego IV kwartał 2008), na koniec 2008 roku w Legnicy zarejestrowanych było w systemie REGON podmiotów gospodarczych, w tym: spółki handlowe - 707, w tym z kapitałem zagranicznym 166, spółki cywilne - 945, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne) Najwięcej podmiotów prowadzi działalność gospodarczą z zakresu: handlu i napraw 3 136, obsługi nieruchomości i firm 1 661, budownictwa 1 173, transportu, gospodarki magazynowej i łączności 886, przemysłu 621, pośrednictwa finansowego 498. Przyjęty przez Radę Miejską Legnicy w 2004 r. Program Wspierania Przedsiębiorczości na terenie Legnicy, stworzył preferencyjne warunki do lokowania inwestycji w mieście, przyczyniając się tym samym do wzrostu konkurencyjności działających firm. Wychodząc naprzeciw potrzebom małych i średnich przedsiębiorstw, władze miasta stosują system zachęt i ulg dla inwestorów lokujących w Legnicy swój kapitał, np. zwolnienia z podatku od nieruchomości, obniżanie okresowe stawek czynszu, zwolnienia wobec osób bezrobotnych oraz niepełnosprawnych z tytułu zgłoszenia wpisu do gminnej ewidencji działalności gospodarczej oraz zmiany we wpisie, niezmienne od 2005r. wysokości stawki opłaty targowej. W strukturze Wydziału Rozwoju Miasta Legnicy, utworzono Lokalne Okienko Przedsiębiorczości, w ramach którego udzielane są informacje z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej. Samorząd skutecznie animuje życie gospodarcze miasta, ułatwia kontakty lokalnych środowisk biznesu z instytucjami wsparcia. W Legnicy działają różne instytucje otoczenia biznesu wspierające przedsiębiorczość, są to m.in. : Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG S.A w Legnicy, Izba Przemysłowo - Handlowa, Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo - Technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej Zagłębia Miedziowego, Federacja Pracodawców Polski Zachodniej, Legnicki Związek Pracodawców Prywatnych, Cech Rzemiosł Różnych, Legnicki Klub Biznesu. W Legnicy funkcjonuje również punkt obsługi Subregionalnego Funduszu Pożyczkowego Dolny Śląsk. Badanie ankietowe 211 pracodawców z terenu powiatu legnickiego wykazało, że zdecydowana większość ankietowanych pozytywnie ocenia warunki prowadzenia działalności gospodarczej w powiecie, a tym samym potwierdziła, że władze miasta prowadzą w tym zakresie odpowiednią politykę gospodarczą. 6

7 Tabela 1. Ocena przez przedsiębiorców ogólnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej w powiecie legnickim Jak Pani/Pan ocenia ogólne warunki prowadzenia działalności gospodarczej w naszym powiecie? a - Lokalne ulgi dla pracodawców b - Klimat dla biznesu c - Położenie geograficzne, w tym istnienie strefy ekonomicznej d - Brak wypowiedzi Źródło: badania własne z 69 udzielonych odpowiedzi -49 badanych tj. 71% uważa, że lokalne ulgi dla pracodawców są zadowalające z 56 udzielonych odpowiedzi -43 badanych tj.77% uważa, że istnieje dobry klimat dla biznesu z 75 udzielonych odpowiedzi -52 badanych tj.69% uważa że położenie geograficzne i istnienie strefy ekonomicznej pozytywnie wpływa na prowadzenie działalności gospodarczej 11 ankietowanych nie miało żadnego zdania 1.2 Projekty realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ze szczególnym uwzględnieniem projektu konkursowego Nowe możliwości Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy od 2004r. realizuje projekty współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). W pierwszym okresie programowania, w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich, Urząd realizował projekty posiłkowe oraz projekty konkursowe, które skierowane były do młodzieży do 25 roku życia i absolwentów oraz do osób długotrwale bezrobotnych. Urząd w latach zrealizował 9 projektów, w ramach których zaktywizowano osób bezrobotnych. Na projekty te, o całkowitej wartości ,55 zł., Urząd pozyskał dofinansowanie z EFS w kwocie ,00 zł. W drugim okresie programowania, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki , Urząd pozyskał środki na realizację pięciu projektów (dwóch systemowych i trzech konkursowych) o ogólnej wartości ,88 zł, w tym kwota dofinansowania z EFS (w latach ) wynosi ,24 zł. Tabela 2. Projekty współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego zrealizowane i realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy w latach Wyszczególnienie EFS SPO RZL EFS PO KL Liczba projektów 9 zrealizowanych w latach projektów w latach * Wartość projektów w zł Kwota dofinansowania z EFS w zł. Liczba uczestników , , ,88* ,24* 2 330* Razem , , *Wg stanu na r. Źródło: dane PUP Legnica Analizę lokalnego rynku pracy przeprowadzono w ramach projektu konkursowego Nowe możliwości, który współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt miał na celu: wzmocnienie i rozwój potencjału kadrowego Urzędu, 7

8 upowszechnianie pośrednictwa pracy i doradztwa zawodowego w regionie, z uwzględnieniem terenów wiejskich, podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników, zbadanie lokalnego rynku pracy. Realizacja projektu umożliwiła dostosowanie w Urzędzie zasobów kadrowych: doradców zawodowych i pośredników pracy do wymaganych przepisami standardów zatrudnieniowych na kluczowych stanowiskach pracy w urzędzie pracy. Nowo powstałe miejsca pracy przyczyniają się do upowszechniania pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego w powiecie, w tym na terenach wiejskich. Dzięki utworzeniu dodatkowych stanowisk pracy, możliwe było objęcie wsparciem większej liczby osób niż dotychczas. Łącznie w okresie od IV08r. -XII 09r. u pośredników pracy i doradców zawodowych odnotowano wizyt osób bezrobotnych, w tym u pośredników pracy , a u doradców zawodowych W ramach projektu, nowozatrudnieni pracownicy objęci zostali szkoleniami, dzięki którym został osiągnięty wyższy poziom świadczonych usług. Upowszechnianie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego odbywało się na poziomie lokalnym, z uwzględnieniem terenów wiejskich. Dzięki nawiązanej współpracy z Gminami Kunice i Krotoszyce - partnerami projektu, możliwa była realizacja usług pośrednictwa pracy i doradztwa zawodowego blisko klienta, bezpośrednio w gminie. Diagnoza procesów zachodzących na lokalnym rynku pracy m.in. potrzeb pracodawców i oczekiwań bezrobotnych jest warunkiem niezbędnym do efektywnej pomocy. W celu pozyskania informacji na temat lokalnego rynku pracy, w Urzędzie utworzone zostało stanowisko specjalisty ds. analiz rynku pracy. Rozpoznanie lokalnego rynku pracy potrzeb pracodawców i oczekiwań bezrobotnych, było możliwe dzięki przeprowadzonym badaniom i analizom prowadzonym w ramach projektu. Wyniki badań uzyskane dzięki ankietowemu badaniu pracodawców, dostarczyły niezbędnych informacji na temat potrzeb zatrudnieniowych i wymagań zawodowych w przedsiębiorstwach i instytucjach działających na lokalnym rynku pracy oraz pokazały trendy postępujących zmian. 8

9 2. CHARAKTERYSTYKA LOKALNEGO RYNKU PRACY BADANIA ANKIETOWE PRACODAWCÓW 2.1 Cel badania, obszar, zakres i metoda badania Celem prowadzonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy badań rynku pracy była diagnoza procesów zachodzących na lokalnym rynku pracy, wśród pracodawców objętych badaniem. Ponadto, aby uzyskać pełen obraz sytuacji na rynku pracy, analizie poddano osoby rejestrujące się w PUP w Legnicy. Obszar badania obejmował miasto Legnicę i Chojnów oraz gminę Kunice i Krotoszyce. Zakres badania dotyczył charakterystyki podmiotów funkcjonujących na terenie gminy, w tym: planów rozwojowych i potrzeb pracodawców na lokalnym rynku pracy oraz współpracy pracodawców z PUP w Legnicy i Filią w Chojnowie. Do oceny sytuacji na lokalnym rynku pracy wykorzystano metodę ankietową. W tym celu opracowano ankietę skierowaną do pracodawców oraz wykorzystano ankiety przeprowadzone wśród osób rejestrujących się w PUP w Legnicy. Ankieta skierowana do pracodawców podzielona była na 3 grupy pytań: Pierwsza grupa pytań dotyczyła; Charakterystyki przedsiębiorstw funkcjonujących na terenie objętym badaniem m.in. rodzaju przedsiębiorstwa, formy prawno - organizacyjnej, sytuacji ekonomicznej. Druga grupa pytań dotyczyła; Planów rozwojowych i potrzeb pracodawców na lokalnym rynku pracy. Trzecia grupa pytań dotyczyła: Współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w Legnicy, m.in. sposobu zdobywania informacji o usługach PUP, zapotrzebowania na formy i usługi świadczone przez PUP, oceny współpracy z PUP. Osoby rejestrujące się w PUP badano m.in. w zakresie: oczekiwań i zapotrzebowania na usługi i formy wsparcia. 2.2 Charakterystyka pracodawców objętych badaniem ankietowym W roku 2008 i 2009 badaniu poddano 211 podmiotów funkcjonujących na terenie powiatu legnickiego, 154 podmioty zostały zakwalifikowane jako przedsiębiorstwa, 57 nie wpisywało się w definicję przedsiębiorstwa. Przedsiębiorcy podzieleni zostali na 4 grupy: mikroprzedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa małe, przedsiębiorstwa średnie oraz przedsiębiorstwa duże. Tabela 3. Podział ankietowanych pracodawców ze względu na wielkość Rodzaje przedsiębiorstw Liczba przedsiębiorstw a- mikroprzedsiębiorstwa (zatrudniające mniej niż 10 pracowników i którego roczny obrót i/lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 mln Euro) 57 b- przedsiębiorstwo małe (zatrudniające mniej niż 50 pracowników i którego 47 roczny obrót i/lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 mln Euro) c- przedsiębiorstwo średnie (zatrudniające mniej niż 250 osób i którego roczny obrót nie przekracza 50 mln Euro a/lub całkowity bilans roczny nie 38 przekracza 43 mln Euro) d- przedsiębiorstwa duże (nie zaliczające się do w /w kategorii) 12 Ogółem liczba przedsiębiorstw 154 9

10 Wykres 1. Podział ankietowanych pracodawców ze względu na wielkość Najczęstszą formą prawno-organizacyjną występującą wśród 211 badanych jest działalność prowadzona przez osoby fizyczne (27,5%). Z ogółu badanych 27% stanowiły zakłady budżetowe, 19,9% to podmioty zarejestrowane jako spółki prawa handlowego. Tabela 4. Podział ankietowanych pracodawców ze względu na formę organizacyjno-prawną Forma prawno-organizacyjna pracodawców Ilość pracodawców a- działalność prowadzona przez osobę fizyczną 58 b- spółka prawa cywilnego 19 c- spółka prawa handlowego 42 d- przedsiębiorstwo państwowe 2 e- spółdzielnie 5 f- jednostka zakład budżetowy 57 g- stowarzyszenie, fundacja, publiczny zakład opieki 14 zdrowotnej h- inne 14 Wykres 2. Podział ankietowanych pracodawców ze względu na formę organizacyjnoprawną 10

11 Wśród badanych 35,1% stanowili pracodawcy prowadzący działalność w zakresie usług, 21,3% prowadziło działalność handlową. Badanie pracodawców pod kątem prowadzonej działalności wykazało, że zakres działania ich firmy, nie ogranicza się do jednego rodzaju działalności. Tabela 5. Rodzaje prowadzonych działalności wśród 211 pracodawców Rodzaj prowadzonej działalności przez Liczba zakreśleń pracodawców (pracodawca mógł zakreślić więcej niż jedną odpowiedź od a do f) a- handlowa 45 b- produkcyjna 38 c- transportowa 4 d- usługowa 74 e- budownictwo 4 f- inna 77 Wykres 3. Rodzaje prowadzonych działalności wśród 211 pracodawców Zdaniem ankietowanych pracodawców, sytuacja na rynku pracy w mieście Legnica, na przestrzeni 2008 i 2009 roku, pogarsza się. Obecnie pracodawcy napotykają na trudności w znalezieniu odpowiednich pracowników. Konkurencją są dla nich firmy z kapitałem zagranicznym, które oferują zatrudnienie na lepszych warunkach. Pracodawcy mają także problem z dużą rotacją pracowników. Jedną z przyczyn takiej sytuacji jest emigracja zarobkowa, co szczególnie dotyczy takich branż jak budownictwo i przemysł. Od 1 maja 2004 roku Polska stała się członkiem Unii Europejskiej, dzięki temu nastąpił swobodny przepływ usług, towaru a także ludzi, którzy rozpoczęli migrację w celu poszukiwania pracy. Polacy stanowią jedną z liczniejszych grup pracujących w Unii Europejskiej. Jak wynika z wypowiedzi legnickich pracodawców, osoby które wyjeżdżają do pracy za granicę, w dużej mierze nie posiadają wysokich kwalifikacji, rzadko też znają języki obce. Zatrudnienie znajdują w takich krajach jak : Wielka Brytania - przy pracach prostych, w budownictwie i przemyśle. Niemcy - najczęściej znajdują zatrudnienie jako pomoc domowa oraz przy pracach na budowie. 11

12 Hiszpania - tutaj zatrudniani są w rolnictwie, przy sadzeniu i zbieraniu truskawek, winogron, ziemniaków i cykorii. Francja - cieszy się coraz większą popularnością wśród wyjeżdżających rodaków, ponieważ wymagania językowe są znacznie mniejsze niż w innych krajach. Najbardziej poszukiwane są osoby do pracy w zawodach: piekarz, spawacz, operator dźwigu, jak również pracownicy branży hotelarsko-gastronomicznej. Na 211 badanych pracodawców 55 ( 26,1 % ) wypowiedziało się, że po wejściu Polski do Unii Europejskiej, zwolnił się z ich firmy przynajmniej jeden pracownik z powodu wyjazdu do pracy za granicę ( Tabela 6, Wykres 4 ). Do pracy za granicę wyjeżdżali pracownicy zatrudnieni na różnych stanowiskach: spawacz, pracownik ochrony, operator maszyn, operator wózka, sprzątaczka, operator produkcyjny, kierowca, pracownik administracyjny. Tabela 6. Ankietowani pracodawcy, a migracja zarobkowa wśród ich pracowników po wejściu Polski do Unii Europejskiej Czy po wejściu Polski do Unii Europejskiej któryś z Pani/Pana pracowników zwolnił się i wyjechał do pracy za granicę? a- tak 55 b- nie 96 c- brak informacji 60 Źródło. badanie własne Wykres 4. Ankietowani pracodawcy, a migracja zarobkowa wśród ich pracowników po wejściu Polski do Unii Europejskiej Źródło. badanie własne Pracodawcy w większości przypadków uzupełnili braki kadrowe spowodowane emigracją zarobkową pracowników. Z wypowiedzi wynika, że mieli oni problemy jedynie z uzupełnieniem zatrudnienia na stanowisku spawacza. 12

13 Tabela 7. Problemy firm z uzupełnieniem wolnego etatu, który powstał w wyniku emigracji zarobkowej pracownika Czy udało się Państwu na miejsce pracowników, którzy wyjechali do pracy za granicę znaleźć i zatrudnić inne osoby? (Pytanie skierowane do 55 firm, które odpowiedziało pozytywnie na pytanie Czy po wejściu Polski do Unii Europejskiej, któryś z Pani/Pana pracowników zwolnił się i wyjechał do pracy za granicę? ) tak 45 -tj. 81,8% nie 10-tj.18,2% Pomimo światowego kryzysu ekonomicznego jaki był widoczny również na terenie powiatu legnickiego oraz stale zwiększającej się liczby osób wyjeżdżających do pracy za granicę, pracodawcy zatrudniali nowych pracowników (Tabela 8, Wykres 5). Na pytanie: "Czy w okresie ostatnich 12 miesięcy Państwa firma zatrudniała pracowników?", 81,5% ankietowanych odpowiedziało, że tak. Tabela 8. Wzrost zatrudnienia wśród podmiotów objętych badaniem Czy w okresie ostatnich 12 miesięcy Państwa firma zatrudniała pracowników? tak 172 nie 39 Wykres 5. Wzrost zatrudnienia wśród podmiotów objętych badaniem Większość, bo ponad 55% badanych ( spośród 172 ), zatrudniało średnio od 1 do 5 osób. Wśród pracodawców zdarzali się również tacy, którzy zatrudnili ponad 30 osób, było ich ok. 14% (Tabela 9, Wykres 6). 13

14 Tabela 9. Wzrost liczby nowozatrudnionych pracowników w okresie ostatnich 12 miesięcy Ile osób przyjęliście Państwo do pracy w okresie ostatnich 12 miesięcy? a- 1-5 osób 95 b osób 31 c osób 12 d osób 10 e- powyżej 30 osób 24 Wykres 6. Wzrost liczby nowozatrudnionych pracowników w okresie ostatnich 12 miesięcy Badania pokazują, że firmy najczęściej zatrudniały: sprzątaczki (91,9%), pracowników biurowych (79,9%), pracowników produkcji (76,2%), najrzadziej natomiast: pracowników obsługi (2,9%), kierowców operatorów (2,9%). Wykres 7 obrazuje wykaz stanowisk pracy, na jakie zostawali zatrudniani pracownicy w badanych firmach. 14

15 Wykres 7. Wzrost zatrudnienia na danych stanowiskach pracy, wśród badanych firm Jak wynika z przeprowadzonych badań, pracodawcy najczęściej uzupełniali braki kadrowe wynikające z fluktuacji personelu (60,5%), najrzadziej natomiast przyjmowali na nowe miejsca pracy (12,8%). 26,7% zatrudniało pracowników zarówno na nowe miejsca pracy, jak i uzupełniało braki kadrowe (Wykres 8). 15

16 Wykres 8. Przesłanki do zatrudniania nowych pracowników Z 211 badanych pracodawców, 81,5 % zatrudniało pracowników, 18,5% badanych oświadczyło, że nie zatrudniało pracowników. Odpowiadając na pytanie: "Dlaczego Państwa firma w okresie ostatniego roku nie przyjmowała nowych pracowników?", ankietowani podawali zazwyczaj kilka przyczyn tj.: nie było takich potrzeb (89,7%), koszty zatrudnienia są zbyt wysokie (30,8%), kandydaci do pracy nie mają odpowiednich kwalifikacji zawodowych (25,6%), (Tabela 10). Tabela 10. Powody niezatrudniania nowych pracowników w okresie ostatniego roku Dlaczego Państwa firma w okresie ostatniego roku nie przyjmowała nowych pracowników? Liczba zakreśleń (ankietowani mieli możliwość zakreślenia kilku odpowiedzi od a do f) a- nie było takich potrzeb 35 b- zbyt wysokie koszty zatrudnienia 12 c- niestabilny rynek 3 d- kandydaci do pracy nie mają odpowiednich kwalifikacji zawodowych e- kandydaci do pracy nie zgłaszają się do nas 4 f- inne 7 Badania wykazały, że 196 pracodawców starało się utrzymać liczbę zatrudnionych osób na stałym poziomie i nie dochodziło tam do redukcji zatrudnienia. 15 badanych zmniejszało poziom zatrudnienia w swoich firmach (Wykres 9)

17 Wykres 9. Redukcja zatrudnienia wśród badanych pracodawców rok przed badaniem 2.3. Plany rozwojowe i potrzeby pracodawców na lokalnym rynku pracy Niestabilna sytuacja ekonomiczna na rynku pracy, spowodowana kryzysem finansowym na świecie, przyczyniła się do tego, że pracodawcy oceniali z dystansem perspektywy rozwojowe swoich firm. Na 211 pracodawców tylko 18,5% uważało, że ich firma rozwija się dynamicznie, 1 pracodawca spośród badanych ogłosił upadłość. Tabela 11. Perspektywy rozwojowe badanych podmiotów Jak oceniają Państwo perspektywy rozwojowe firmy? a- rozwój dynamiczny 39 b- rozwój umiarkowany 138 c- stagnacja 33 d- upadłość 1 Wykres 10. Perspektywy rozwojowe badanych podmiotów 17

18 Wyniki badań pokazują, że w 2010r. 172 respondentów nie przewiduje rozszerzenia ani zmiany profilu działalności firmy, natomiast 39 planuje zmiany w firmie, ale nie precyzuje jakiego typu będą to zmiany. Pracodawcy przyjmują postawę zachowawczą i odwołują się do kryzysu ekonomicznego, który jest odczuwalny również na lokalnym rynku pracy (Wykres 11). Wykres 11. Plany ankietowanych podmiotów dotyczące rozszerzenia lub zmiany profilu działalności w najbliższym roku Niestabilna sytuacja na rynku pracy powoduje, że deklarację dotyczącą zwiększenia zatrudnienia w roku 2010 złożyło tylko 58 badanych (27,5%); 83 pracodawców (39,3 %) będzie starało się utrzymać zatrudnienie na niezmiennym poziomie. Tabela 12. Plany pracodawców dotyczące zatrudnienia pracowników w najbliższym roku Czy planujecie Państwo zmianę liczby zatrudnionych pracowników w najbliższym roku? a- tak planujemy zmniejszenie zatrudnienia 11 b- tak planujemy zwiększenie zatrudnienia personelu 58 c- nie, nie planujemy zmiany ilości zatrudnionych 83 d- trudno powiedzieć 59 Pracodawcy, którzy zadeklarowali zwiększenie zatrudnienia w większości planują zatrudnić pracowników na stałe (60,3%). Zatrudnienie sezonowe planuje 10,3% ankietowanych, a powierzenie pracy zarówno sezonowej, jak i stałej 8,6%. Część pracodawców (20,8%) na dzień badania nie potrafiło określić charakteru zatrudnienia (Tabela 13). Tabela 13. Plany pracodawców dotyczące okresu zatrudnienia nowych pracowników Na jaki okres planujecie Państwo zatrudnić nowych pracowników? a - na stałe/ilu? 35 b - na sezon/ilu? 6 c - zarówno na stałe jak i na sezon 5 d - jeszcze nie wiemy 12 18

19 Wykres 12. Plany pracodawców dotyczące okresu zatrudnienia nowych pracowników Pracodawcy odpowiadając na pytanie na jakich stanowiskach i w jakich specjalnościach planują zatrudniać pracowników, najczęściej wymieniali: pracownika gospodarczego, sprzątaczkę, pracownika ochrony, pracownika produkcyjnego, spawacza, pakowacza, operatora maszyn, strażnika, ślusarza-spawacza, nauczyciela przedmiotów zawodowych, pracownika biurowego, pielęgniarki. Pracodawcy, zapytani o sposoby pozyskiwania nowych pracowników zaznaczali najczęściej kilka z wymienionych niżej metod poszukiwania nowych pracowników tj. korzystanie z pomocy PUP, zamieszczanie ogłoszeń w Internecie i prasie, rekomendacja znajomych (Tabela 14). Tabela 14.Wskazane przez pracodawców źródła poszukiwania nowych pracowników Liczba zaznaczeń W jaki sposób zamierzają Państwo poszukiwać nowych pracowników? (pracodawcy mieli możliwość zaznaczenia kilku odpowiedzi od a- g) a) korzystając z pomocy Powiatowego Urzędu Pracy 57 b) poprzez zamieszczanie ogłoszeń w Internecie 37 c) poprzez zamieszczanie ogłoszeń w prasie 31 d) korzystając z rekomendacji znajomych 26 e) poprzez uczestnictwo w Targach Pracy 12 f) korzystając z pomocy prywatnych biur pośrednictwa pracy 3 g) inne np. wywieszanie ogłoszeń we własnych placówkach, kandydaci 5 przynoszą sami aplikacje do pracodawcy 19

20 Jak wynika z przeprowadzonego badania, wymaganiami jakie stawiają pracodawcy kandydatom do pracy, są na równi: wymagania twarde odnoszące się do kwalifikacji, wykształcenia i doświadczenia, oraz wymagania miękkie - dotyczące predyspozycji osobowościowych, umiejętności interpersonalnych oraz ogólnego nastawienia do pracy. Tabela 15. Opis wymagań stawianych przez pracodawców wobec potencjalnych kandydatów do pracy WYMAGANIA TWARDE określone kwalifikacje, różne w zależności od zawodu, znajomość języka obcego i znajomość komputera w przypadku pracy umysłowej, kierunkowe wykształcenie, ukończone szkoły o odpowiednim profilu, dodatkowe certyfikaty potwierdzające ukończenia kursów dokształcających, zdobywanie doświadczenia na danym stanowisku, WYMAGANIA MIĘKKIE zaangażowanie w pracy, chęć podjęcia pracy, sumienne wykonywanie obowiązków, wykazywanie inicjatywy, poczucie odpowiedzialności, uczciwość i lojalność wobec pracodawcy, umiejętności interpersonalne, łatwość nawiązywania kontaktów, umiejętność pracy w grupie, wygląd zewnętrzny pracownika, Badanie wykazało, że istotne dla pracodawców jest stałe podnoszenie kwalifikacji przez pracowników- 141 badanych pracodawców widzi potrzebę stałego dokształcania pracowników, jedynie 48 takiej potrzeby nie widzi, 22 pracodawców nie wypowiedziało się na powyższy temat. (Wykres 13). Wykres 13. Potrzeba stałego dokształcania pracowników wśród badanych podmiotów Respondenci zaznaczali, że tematyka szkoleń jest uzależniona od profilu prowadzonej działalności albo zakresu wykonywanej czynności na danym stanowisku pracy. 20