Warszawa, dnia 27 kwietnia 2015 roku. Stanowisko PSEW do:

Transkrypt

1 Warszawa, dnia 27 kwietnia 2015 roku Stanowisko PSEW do: Projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może być sprzedana w drodze aukcji w 2016 r. (projekt z 25 marca 2015r.), Projektu Rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie ilości i wartości energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej energetycznej nie większej niż 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r. (projekt z 25 marca 2015r.) Wstęp W uzasadnieniach do przedmiotowych rozporządzeń wskazane jest, że wartości w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może być sprzedana w drodze aukcji są spójne z założeniami przyjętymi na etapie tworzenia ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii oraz w Krajowym Planie Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, jak również są wystarczające dla zrealizowania zobowiązań zawartych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. Niemniej należy wskazać, że rynek energetyki odnawialnej jest rynkiem dynamicznym, a sytuacja w sektorze od momentu uchwalenia Krajowego Planu Działań (KPD) w roku 2010 uległa diametralnej zmianie. KPD wymaga aktualizacji (wskazują na to trajektorie rozwoju poszczególnych technologii), a opieranie się obecnych projektów rozporządzeń na wartościach i założeniach z 2010 roku jest błędne i niesie ze sobą poważne ryzyko niezrealizowania przez Polskę obligatoryjnych celów w zakresie produkcji energii z OZE w roku Sytuacja taka będzie zaś skutkować koniecznością poniesienia przez nasz kraj znaczących kosztów - zarówno tzw. transferów statystycznych, jak i zwiększenia się cen za emisje CO2. 1

2 W opinii Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW) przekazane do konsultacji projekty rozporządzeń powinny zostać stosownie zmodyfikowane. Opierając się o wiedzę i doświadczenie naszych Członków oraz ekspertów zewnętrznych, PSEW odnotował następujące problemy, bez usunięcia których ustawa o OZE i system aukcyjny nie spełnią deklarowanych przez rząd celów w zakresie zapewnienia naszemu Krajowi zrównoważonego, optymalnego społecznie i gospodarczo rozwoju sektora energetycznego. Do najważniejszych z nich należą: 1. Ogłoszone wielkości wolumenów niosą ze sobą poważne ryzyko braku osiągnięcia celu udziału produkcji z OZE w zużyciu krajowym brutto w 2020 r. dla elektroenergetyki, między innymi ze względu na niewłaściwie określone wartości dla technologii pracyjących powyżej4000 MWh/MW/rok względem technologii pracujących poniżej 4000 MWh/MW/rok; 2. Problem wyczerpania budżetu aukcji przed wyczerpaniem wolumenu; 3. Realna groźba dodatkowego wzrostu kosztu funkcjonowania systemu wsparcia od roku 2020; 4. Brak możliwości technicznych i rynkowych dla wykorzystania budżetu na instalacje OZE poniżej 1 MW; 5. Problem niskiego stopnia realizacji projektów OZE w aukcjach; 6. Brak uzasadnienia w projekcie rozporządzenia stosowania odmiennych zasad dla wybranych technologii w kontekście GBER i Wytycznymi Komisji Europejskiej w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach (EEAG). Poniżej prezentujemy szczegółową argumentację postawionych powyżej stwierdzeń. 2

3 - Ogłoszone wielkości wolumenów niosą ze sobą poważne ryzyko braku osiągnięcia celu udziału produkcji z OZE w zużyciu krajowym brutto w 2020 r. dla elektroenergetyki. W związku z powyższym zagrożeniem PSEW zleciło firmie konsultingowej TPA Horwath wykonanie analizy umożliwiającej prognozowanie realizacji celów w zakresie OZE w zależności od struktury ilościowej (MWh) przyjętej dla systemu wsparcia różnych technologii produkcji energii odnawialnej, w zależności od wprowadzanych danych wejściowych oraz stopnia wypełniania KPD w 2014 roku. Wyniki analizy wskazały, że zaproponowane w rozporządzeniu maksymalne ilości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może być sprzedana w drodze aukcji w 2016 r. będą skutkować istotnym oddaleniem Polski od osiągnięcia celu udziału produkcji z OZE w zużyciu krajowym brutto w 2020 r. dla elektroenergetyki. Żeby nie dopuścić do takiego scenariusza należy dokonać zmiany podanych w projekcie rozporządzenia maksymalnych ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może być sprzedana w drodze aukcji, mając na względzie, że odbędą się trzy jednakowe aukcje w roku 2016, 2017 i Zdaniem Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, co potwierdziła przeprowadzona analiza, zbyt duża Ilość energii elektrycznej została alokowana do instalacji o możliwości produkcji energii z wydajnością ponad 4000 MWh/MW/rok. Bardzo kontrowersyjne jest przydzielenie blisko 40% ogólnej ilości MWh, dla technologii pracujących powyżej 4000 MWh/MW/rok, czyli w praktyce wyłącznie dla biomasy, podczas gdy istnieje tylko ograniczona ilość projektów spełniających kryteria nowej ustawy. Może to spowodować, że projekty w tym koszyku technologicznym nie będą poddane żadnej presji konkurencyjnej i będą mogły składać oferty bliskie cenie referencyjnej i to bez gwarancji, że wszystkie MWh zostaną zalokowane w trakcie aukcji podczas gdy pozostałe technologie będą musiały twardo ze sobą konkurować. System aukcyjny wymaga złożenia oferty za 1 MWh energii elektrycznej na 15 lat. Tymczasem nie jest możliwe zaprognozowanie jak będą kształtowały się ceny biomasy za 15 lat. W takiej sytuacji zakładanie dominującego udziału tej technologii w systemie aukcyjnym nie ma podstaw. 3

4 Rozporządzenie niesłusznie zakłada rozwój technologii współspalania dedykowanego w systemie aukcyjnym. Brak możliwości udziału współspalania dedykowanego w aukcji potwierdza również brak jego ceny referencyjnej w ustawie o OZE. Wobec tego, instalacja współspalania dedykowanego nie będzie w stanie złożyć wymaganego oświadczenia z Art. 79 ust. 3 pkt 9) podpunkt 4) ustawy o OZE, wobec czego nie złoży oferty aukcyjnej: Art Oferta złożona przez uczestnika aukcji zawiera w szczególności( ) 9) w przypadku wytwórców, o których mowa w art. 72, oświadczenie o następującej treści: Świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia wynikającej z art ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny oświadczam, że: ( ) 4) proponowana w ofercie wysokość ceny sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, o której mowa w art. 79 ust. 3 pkt 3 ustawy wymienionej w pkt 1 lit. e, powiększona o jednostkową pomoc publiczną w wysokości wymienionej w pkt 3 oświadczenia, nie przekroczy ceny referencyjnej, o której mowa w art. 77 ustawy wymienionej w pkt 1 lit. e, obowiązującej w dniu złożenia oferty przez tego wytwórcę. ; klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Wprowadzenie tak dużej ilości MWh dla technologii biomasowych w sytuacji, gdy jeszcze daleko do osiągnięcia poziomu zainstalowanej mocy OZE określonej w Krajowym Planie Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych oznacza, że w rzeczywistości konkurencja będzie ograniczona, a najbardziej konkurencyjna technologia wiatrowa, nawet gdy wygra cenowo z technologiami biomasowymi i technologiami poniżej 1 MW, to i tak przegra w aukcji. W tym kontekście zasadne byłoby przynajmniej w pierwszej aukcji nie stosować owego ograniczenia 4000 MWh/MW/rok. 4

5 Wyniki analizy TPA Horwath wskazują, że w celu przybliżenia Polski do osiągnięcia celu na rok 2020 i szybkiej modernizacji polskiego sektora energii, niezbędne jest nie tylko utrzymanie dotychczasowego tempa rozwoju projektów OZE, ale jego znaczne zwiększenie. Ponieważ energetyka wiatrowa należy do najbardziej efektywnych kosztowo technologii, powinna ona być obszarem priorytetowego rozwoju. Dlatego, należałoby przyjąć, że energetyka wiatrowa powinna zapewnić corocznie co najmniej 2 TWh. wzrostu zielonej energii do roku Uwzględniając stopień skuteczności realizacji zobowiązań podmiotów biorących w aukcji przekłada się to na ponad 1000 MW nowej mocy rocznie. Zgodnie z art. 4 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dziennik Unii Europejskiej z 5 czerwca 2009 r. dalej jako Dyrektywa) każde państwo członkowskie przyjmuje krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych określa dla danego państwa członkowskiego krajowe cele w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych zużyte w sektorze transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia w 2020 r. Krajowy plan działania (KPD) w zakresie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych powstał w roku 2010 w wyniku realizacji powyższego zobowiązania w zakresie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, na podstawie schematu przygotowanego przez Komisję Europejską. KPD zawiera prognozę krajowego rozwoju OZE do 2020 roku i zakłada wsparcie producentów energii elektrycznej pochodzącej z OZE. Plan przewiduje rozwój przede wszystkim źródeł wykorzystujących energię wiatru oraz biomasę. KPD zawiera prognozę wielkości zainstalowanej mocy oraz produkcji energii z odnawialnych źródeł energii do roku Prognoza KPD na lata została przedstawiona w poniższej tabeli. 5

6 Tabela. Moc zainstalowana (w MW) i produkcja energii z OZE (w GWh) w latach wg KPD Zainstalowana moc (MW) Produkcja energii (GWh) Źródło: Krajowy Plan Działania, Ministerstwo Gospodarki, 2010 Punktem wyjścia dla zaproponowanej ilości MWh w pierwszej aukcji jest ocena luki jaka wciąż jest do wypełnienia poprzez zbudowanie nowych mocy wytwórczych by spełnić cele zakładane w Krajowym Planie Działań na rok 2020, a następnie podział brakujących MWh na trzy części, tak by aukcje przeprowadzone w kolejnych latach 2016, 2017 i 2018 zapewniły realizacje założen KPD. Z przeprowadzonej przez firmę TPA Horwath analizy wynika, że wolumeny energii elektrycznej przewidziane jako budżet aukcji w roku przy założeniu ich powtórzenia w latach 2017 i nie zapewnią odpowiedniego rozwoju produkcji zainstalowanej mocy OZE, ani też realizacji celu wyznaczonego w KPD czy implikowanego Rozporządzeniem. Jedną z głównych przyczyn jest zbyt mała ilość energii elektrycznej, która może zostać wytworzona w instalacjach odnawialnego źródła energii o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszym niż 4000 MWh/MW/rok, przewidziana w 3. 1 projektowanego Rozporządzenia w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może być sprzedana w drodze aukcji w 2016 r. Poniższe tabele prezentują wyniki symulacji wykonanej za pomocą zbudowanego przez TPA Horwath modelu finansowego. Jeśli obecny wolumen zaproponowany w projektach rozporządzeń zostanie utrzymany (tzw. scenariusz status quo Tabela 1.), łączna produkcja energii elektrycznej z wszystkich technologii OZE wyniesie GWh, co oznacza lukę w realizacji celu przewidywanego w KPD na poziomie 14,05% ) Limit instalacji < 4000 MWh/MW rocznie zostaje wykorzystany w całości, o ile jest nie większy od maksimum technicznego rocznej budowy instalacji onshore 2) Instalacje < 1 MW wytwarzają powyżej 4000 MWh/MW rocznie (brak "małego wiatru" i "małego PV") 3) Moce PV powstają tylko na zasadzie prosumpcji (600 MW w 2020 r. - jak w poprzedniej wersji) 6

7 Tabela 1. Realizacja KPD w 2020 roku roczna produkcja w GWh scenariusz wynikający z zamodelowania propozycji zawartych w projektach rozporządzeń Wiatrowa (lądowe) Wiatrowa (morskie) Energia słoneczna Biogaz Biomasa (bez współspalania) Osiągnięta Cel z KPD % ,15% ,00% ,03% ,04% ,40% Współspalanie dedykowane Wodna ,63% Mikroinstalacje 250 Współspalanie RAZEM Źródło: Opracowanie TPA Horwath, Kwiecień ,95% Tabela 2. Realizacja KPD w 2020 roku roczna produkcja w GWh scenariusz alternatywny Osiągnięta Cel z KPD % Wiatrowa (lądowe) ,41% Wiatrowa (morskie) ,00% Energia słoneczna ,03% Biogaz ,04% Biomasa (bez współspalania) ,40% Współspalanie dedykowane Wodna ,63% Mikroinstalacje 250 Współspalanie RAZEM ,87% Źródło: Opracowanie TPA Horwath, Kwiecień 2015 Wdrożenie tzw. scenariusza alternatywnego (Tabela 2.) polegającego na zwiększeniu wolumenu aukcyjnego dla technologii produkujących energię do 4000 MWh/MW/rok, umożliwiłoby zwiększenie produkcji energii elektrycznej z OZE do 89,87%, co zbliży nas do realizacji celów zawartych w KPD. Wzrost ten dokonałby się głównie siłami energetyki wiatrowej, będącej technologią najtańszą, poza współspalaniem biomasy (nawet uwzględniając zwiększony koszt bilansowania systemu elektroenergetycznego). W tym scenariuszu zapotrzebowanie na biomasę (generowane głównie przez współspalanie) opiera się o dostawy krajowe, a nie import. Cele określone w KPD na rok 2020 zostają osiągnięte, uwzględniając zasadę minimalizacji kosztów. Jak wskazuje model w dynamiczny 7

8 przyrost mocy wytwórczych przywraca łączne moce zainstalowane na ścieżkę przewidzianą w KPD. Co istotne, jest to możliwe wyłącznie dzięki zwiększeniu nabywanych corocznie na aukcjach wolumenów energii elektrycznej ze źródeł OZE o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszym niż 4000 MWh/MW/rok rocznie z obecnych MWh do MWh. - Problem wyczerpania budżetu aukcji przed wyczerpaniem wolumenu Należy też mieć na względzie problem wyczerpania budżetu aukcji przed wyczerpaniem wolumenu. Treść rozporządzenia określi ilość projektów mogących otrzymać wsparcie, ale także określi w przybliżeniu jakiego poziomu cen spodziewa się Rząd w aukcji, ponieważ opublikowana będzie także wartość tychże MWh. Przy czym jeżeli maksymalne wartości budżetowe zostaną przekroczone wcześniej niż wyczerpie się ilość MWh przeznaczonych do aukcji, to pozostałe ilości MWh po prostu nie zostaną rozdysponowane. Zaproponowane średnie ceny jeśli będą na zbyt niskim poziomie - mogą skłaniać do underbiddingu, szczególnie w najbardziej konkurencyjnym koszyku technologii powyżej 1MW i o produkcji poniżej 4000 godzin. Możemy zatem mieć sytuację, w której albo będą oferowane zbyt niskie ceny, by projekty zostały zbudowane, bądź tez przy relatywnie wyższych cenach szybciej się wyczerpie budżet niż ilość MWh. Obie te sytuacje, w połączeniu z dość prawdopodobnym brakiem dostatecznej ilości projektów biomasowych powyżej 1 MW oraz bardzo prawdopodobnym niewykorzystaniem ilości MWh w aukcji dla projektów poniżej 1 MW nie przybliży nas do realizacji celów Realna groźba dodatkowego wzrostu kosztu funkcjonowania systemu wsparcia od roku 2020 Obecnie przyjęte wolumeny aukcyjne nie pozwalają na realizację celów wytyczonych w KPD, co implikowałoby konieczność uzupełnienia niedoboru wyprodukowanej energii z OZE poprzez zakup transferów statystycznych z państw członkowskich dysponujących nadwyżkami wyprodukowanej energii odnawialnej. 8

9 Zgodnie z art. 6 Dyrektywy państwa członkowskie mogą uzgodnić i poczynić ustalenia dotyczące statystycznych transferów określonej ilości energii ze źródeł odnawialnych z jednego państwa członkowskiego do drugiego. Przekazywaną ilość należy odjąć od ilości energii ze źródeł odnawialnych, która jest brana pod uwagę przy obliczaniu, czy państwo członkowskie dokonujące transferu spełnia wymogi art. 3 ust. 1 i 2; oraz dodać do ilości energii ze źródeł odnawialnych, która jest brana pod uwagę przy wyliczaniu, czy państwo członkowskie przyjmujące transfer spełnia wymogi art. 3 ust. 1 i 2. Transfery statystyczne ujęte w kosztach w 2020 roku oznaczają zatem uwzględnienie przy rozliczeniu energii z OZE megawatów wyprodukowanych w innych państwach członkowskich, pozwalające na wypełnienie celów krajowych związanych z udziałem energii z OZE w całości produkowanej energii. W 2020 roku, aby Polska mogła wypełnić obowiązek, odchylenie produkcji energii z OZE od celu krajowego, które nastąpi przy obecnie funkcjonującym systemie, będzie musiało zostać uzupełnione świadectwami pochodzenia z pozostałych krajów członkowskich. Według wyliczeń przedstawionych w Tabeli nr 3 - przy obecnie ogłoszonym wolumenie aukcji, zakładany deficyt wyprodukowanej energii z OZE (nawet uwzględniający nieco mniejszą wymaganą ilość energii elektrycznej z OZE, związaną z mniejszym niż prognozowane w KPD zużyciem brutto i sprzedażą odbiorcom końcowym w roku 2020) wyniesie ok. 3,0 TWh w 2020 roku. Przy założeniu, że koszt transferu statystycznego 1 MWh energii wyniesie 600 PLN w 2020 roku co stanowi przybliżony koszt produkcji energii z OZE w państwach dysponujących obecnie największymi nadwyżkami cały koszt z tego tytułu osiągnie wówczas 1,8 mld PLN. Wydatek ten służyć będzie wyłącznie promocji energetyki odnawialnej w krajach, które będą chętne sprzedać Polsce nadwyżkę produkcji. Całkowity koszt systemu został oszacowany na ok. 6,9 miliardów PLN w roku

10 Tabela 3. Koszty systemu wsparcia scenariusz wynikający z zamodelowania propozycji zawartych w projektach rozporządzeń [mln PLN] Wartość popytu na świadectwa Wartość różnic aukcja-rynek Produkcja w systemie aukcyjnym [GWh] Średnia cena aukcyjna Średnia cena URE Wartość transferów statystycznych RAZEM Źródło: Opracowanie TPA Horwath, Kwiecień ,0 0,0 132,8 505,7 957, , ,1 360,1 360,1 360,1 360,1 360,1 172,0 169,8 172,5 175,2 178,0 180, Zoptymalizowanie kosztów systemu wsparcia uwzględniające zwiększenie nabywanych corocznie na aukcjach wolumenów energii elektrycznej ze źródeł OZE o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszym niż 4000 MWh/MW/rok rocznie z MWh do MWh pozwala na uniknięcie znacznych kosztów transferu statystycznego w 2020 r. z 1,8 mld PLN w scenariuszu wynikającym z bieżącej treści rozporządzenia do ok. 1 mld PLN w scenariuszu alternatywnym (Tabela 4.) Tabela 4. Koszty systemu wsparcia scenariusz alternatywny [mln PLN] Wartość popytu na świadectwa Wartość różnic aukcja-rynek Produkcja w systemie aukcyjnym [GWh] Średnia cena aukcyjna Średnia cena URE Wartość transferów statystycznych RAZEM Źródło: Opracowanie TPA Horwath, Kwiecień ,0 0,0 176,1 633, , , ,1 360,1 360,1 360,1 360,1 360,1 172,0 169,8 172,5 175,2 178,0 180, Dodatkowo należy uwzględnić oczekiwany istotny wzrost cen emisji CO2 po roku Wskazane za tym jest, aby od tego roku zwiększyć istotnie, w granicach stabilności systemu elektroenergetycznego, udział energii elektrycznej z OZE, szczególnie takich, które najszybciej będą w stanie rozwijać się bez dalszych subsydiów. 10

11 Niezależnie od stopnia realizacji celów KPD przez sektor elektroenergetyki należy zwrócić uwagę, że w porównaniu z pozostałymi sektorami energetycznymi, wymienionymi w KPD, zapewnienie wolumenu energii elektrycznej z OZE, w szczególności ze źródeł wiatrowych jest najtańszym i w pełni sterowalnym sposobem realizacji celów tego Planu. - Brak możliwości technicznych i rynkowych dla wykorzystania budżetu na instalacje OZE poniżej 1 MW Ustawa o OZE nałożyła obowiązek, by 25% łącznej ilości MWh było zaalokowane na aukcje dotyczące projektów poniżej 1 MW. Jest dalece wątpliwe, że znajdzie się odpowiednia projektów tej wielkości, tym bardziej, że tu też obowiązuje podział na technologie pracujące poniżej i powyżej 4000 godzin. Dla tych projektów zosta alokowana relatywnie zbyt duża wartość energii elektrycznej - 33%. Alokacja większej części wartości energii elektrycznej do instalacji poniżej 1 MW (np. mały biogaz) jest w praktyce trudna do realizacji, gdyż taka pula instalacji nie ma szansy zostać przygotowana do udziału w aukcji w 2016 r. i wybudowana. To oznacza że środki, które mogłyby posłużyć na realny rozwój OZE powyżej 1 MW, szczególnie w dla technologii <4000 MWh/MW/rok i przyczynić się do realizacji celów KPD, nie zostaną w praktyce wykorzystane. Przeciwnie, pula dla małego biogazu powinna być zmniejszona w 2016 r. i stopniowo zwiększana w kolejnych latach, by dać szansę inwestorom na przygotowanie projektów. Wyniki analizy TPA Horwath wskazują, aby nie alokować zbyt dużej wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może być sprzedana w drodze aukcji dla instalacji poniżej 1 MW, gdyż z dużym prawdopodobieństwem nie zostanie wykorzystana obniżając jednocześnie wsparcie dla innych instalacji. Wobec czego PSEW apeluje o proporcjonalne rozłożenie procentowe wolumenów do wartości budżetu aukcji dla instalacji do 1 MW na poziomie 25%. Możemy zatem mieć sytuację, w której przy relatywnie wyższych cenach za projekty > 4000 MWh/MW/rok oraz zbyt dużej alokacji środków dla projektów do 1 MW szybciej wyczerpie się budżet niż ilość MWh. W połaczeniu z dość prawdopodobnym brakiem dostatecznej ilości 11

12 projektów biomasowych powyżej 1 MW oraz bardzo prawdopodobnym niewykorzystaniem ilości MWh w aukcji dla projektów poniżej 1 MW nie przybliży to Polski do realizacji celów Problem niskiego stopnia realizacji projektów OZE w aukcjach Z całą pewnością należy przyjąć, że nie wszystkie projekty, które wygrały aukcję zostaną wybudowane z różnych powodów, np. braku finansowania, zbyt niskiej ceny referencyjnej, problemów z pozwoleniami i umowami itp. Mimo iż ustawa OZE wprowadza sankcje dla operatorów projektów, którzy nie wywiązali się z obowiązku dostarczenia energii, są to jednak sankcje mało dotkliwe i możliwe do obejścia. Można więc przyjąć, że skuteczność tego narzędzia będzie nieduża. Ponadto, na skutek przyjęcia 48-mio miesięcznego okresu na realizację inwestycji i rozpoczęcie dostaw energii, bez żadnych mechanizmów kontroli nad realizacją takich inwestycji, rząd dopiero po upływie tego okresu, więc w roku 2020 będzie miał możliwość stwierdzić, czy wolumeny produkcji energii przyznane w aukcjach zostaną faktycznie wytworzone i w jakim stopniu. Oznacza to istotne ryzyko braku możliwości podjęcia działań korygujących aż do roku 2023 kiedy mogłyby powstać instalacje wypełniające lukę po niezrealizowanych projektach z aukcji z roku 2016 i następnych. Oznacza to, że w celu minimalizacji tego ryzyka wolumeny roczne powinny być przynamniej o 20-30% większe niż oczekiwany wolumen wyprodukowanej nowej zielonej energii. Założenie to zostało uwzględnione w modelu TPA Horwath. Założeniem optymistycznym, patrząc na doświadczenia innych krajów europejskich, które wprowadziły systemy aukcyjne, jest więc skuteczność w wybudowaniu nowych mocy - już 30% w rok po wygraniu aukcji, a 100% w trzy lata po wygraniu aukcji. We Włoszech, jednym z pierwszych krajów w Europie gdzie wprowadzono system aukcyjny, w wyniku aukcji przeprowadzonych w 2012 i 2013 roku wygrały projekty o mocy 907 MW, z których na koniec 2014 roku powstało zaledwie 100 MW, czyli daleko mniej niż założenie lezące u podstaw projektu naszego rozporządzenia.w Holandii w latach , czyli od czasu wprowadzenia systemu aukcyjnego, z 1816 MW mocy zakontraktowanej w przetargach 12

13 zbudowano zaledwie 291 MW. Kolejnym przykładem jest Wielka Brytania gdzie w czasie działania systemu aukcyjnego średnia efektywność aukcji w zakresie OZE (moc kontraktowana/ilość zainstalowana) wynosiła 27%, a dla energetyki wiatrowej zaledwie 18%. - Brak uzasadnienia w projekcie rozporządzenia stosowania odmiennych zasad dla wybranych technologii w kontekście GBER i Wytycznych Komisji Europejskiej ws. pomocy publicznej (EEAG). Nowy system wsparcia w Polsce, w opinii Rządu, podlega programowi podlegającemu ocenie na mocy art. 1(2)(a) Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 tzw. rozporządzenie KE w sprawie wyłączeń blokowych (GBER). W ustawie o OZE, Polski Rząd wprowadził dodatkowe kryterium polegające na podziale wytwórców według czasu wykorzystania mocy zainstalowanej instalacji. Wytwórcy, którzy będą dysponowali instalacjami o współczynniku wykorzystania mocy zainstalowanej do 4000MWh/MW/ rok nie będą bezpośrednio konkurowali z wytwórcami o wyższym współczynniku wykorzystania mocy zainstalowanej. Planuje się zorganizowanie odrębnych aukcji dla ww. przypadków. Dlatego, aby pozostać w zgodzie z rozporządzeniem GBER, Rada Ministrów jest zobligowana dokładnie uzasadnić czemu ograniczyła maksymalną ilość energii elektrycznej w procedurze przetargowej, która może zostać wytworzona w instalacjach odnawialnego źródła energii o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszym niż 4000 MWh/MW/rok zwiększając tym samym konieczność rozwoju droższym technologią OZE pracującym powyżej 4000 MWh/MW/rok. Według art. 42 GBER ograniczenia przetargowe użyte przez ustawodawcę muszą być uzasadnione według poniższych przesłanek: Artykuł 42 ust 3. Procedura przetargowa może ograniczać się do konkretnych technologii, w przypadkach gdy proces otwarty dla wszystkich wytwórców prowadziłby do nieoptymalnego wyniku, której to kwestii nie można rozwiązać w projekcie procesu głównie z uwagi na: (i) długoterminowy potencjał danej nowej i innowacyjnej technologii; lub (ii) konieczność osiągnięcia dywersyfikacji; lub 13

14 (iii) ograniczenia sieciowe oraz stabilność sieci; lub (iv) koszty (integracji) systemu; lub (v) konieczność unikania zakłóceń na rynkach surowców z powodu wspierania biomasy Państwa członkowskie dokonują szczegółowej oceny możliwości stosowania tych warunków oraz składają Komisji sprawozdanie w trybie określonym w art. 11 lit.. a). PSEW zwraca również uwagę, że o ile opublikowane Wytyczne Komisji Europejskiej zakładają możliwość stosowania odmiennych zasad dla wybranych technologii, to jednakże to wyłączenie oznacza uprzywilejowanie owych technologii w uzasadnionych przypadkach, a nie dyskryminację określonej technologii. Jak wskazuje pkt (126) Wytycznych: Od dnia 1 stycznia 2017 r. zastosowanie mają następujące wymogi: pomoc przyznaje się w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji na podstawie jasnych, przejrzystych i niedyskryminacyjnych kryteriów, chyba że: a) państwa członkowskie wykażą, iż kwalifikuje się tylko jeden projekt lub bardzo ograniczona liczba projektów bądź zakładów; lub b) państwa członkowskie wykażą, iż procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji spowodowałaby wyższe poziomy wsparcia (na przykład aby uniknąć przetargów strategicznych); lub c) państwa członkowskie wykażą, iż procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji spowodowałaby niskie wskaźniki realizacji projektu (uniknięcie zaniżenia wartości ofert przetargowych). W przypadku otwarcia takich procedur przetargowych zgodnych z zasadami konkurencji na zasadach niedyskryminacyjnych dla wszystkich wytwórców energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych Komisja uzna, że pomoc jest proporcjonalna i nie zakłóca konkurencji w zakresie sprzecznym z rynkiem wewnętrznym. Jeżeli procedura przetargowa otwarta dla wszystkich wytwórców miałaby prowadzić do rezultatu poniżej optymalnego poziomu, którego nie można skorygować w projekcie procesu, procedurę tę można ograniczyć do określonych technologii, uwzględniając w szczególności: 14

15 a) potencjał, jaki dana nowa i innowacyjna technologia oferuje w dłuższej perspektywie czasowej; lub b) potrzebę zapewnienia dywersyfikacji; lub c) ograniczenia sieciowe i stabilność sieci; lub d) koszty (integracji) systemu; lub e) konieczność uniknięcia zakłóceń na rynkach surowców w związku ze wsparciem na rzecz wytwarzania energii z biomasy. ) Należy również wskazać że wymienione powyżej w lit. c) ograniczenie nie ma zastosowania w warunkach polskich, bowiem wszyscy inwestorzy, którzy będą brać udział w aukcjach posiadają prawnie wiążące umowy o przyłączenie do sieci, a uzyskali je po wykonaniu - przez profesjonalne jednostki badawcze - analiz możliwości przyłącza do sieci tych projektów wiatrowych, wskazujących jednoznacznie na istnienie warunków technicznych umożliwiających ich przyłączenie i funkcjonowanie, przy zadeklarowanym poziomie produktywności (niższym niż godz./mw/rok). Dodatkowo, dostępne publicznie analizy i opracowania (również autorstwa PSE Operator) wskazują wyraźnie na możliwość bezproblemowej współpracy systemu elektroenergetycznego ze źródłami wiatrowymi, których penetracja osiąga poziom ponad 8000 MW w roku Korzyści wynikające ze zwiększenia ilości energii dla technologii <4000 MWh/MW/rok Zwiększenie - zgodnie z rekomendacją PSEW i wyliczeniami TPA Horwath - wolumenów energii elektrycznej w latach 2016, 2017 i 2018 na aukcjach ze źródeł OZE o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszym niż 4000 MWh/MW/rok rocznie z MWh do MWh będzie skutkowało zainstalowaniem w latach dodatkowej mocy na poziomie około 650 MW. Oznacza to, że zwiększenie wolumenu aukcji dla technologii <4000 MWh/MW/rok spowoduje zwiększanie inwestycji w farmy wiatrowe w Polsce do roku 2020 o ok. 3,5 mld zł. 15

16 W latach inwestycje w sektorze energetyki wiatrowej wyniosły ok. 22,4 mld PLN, gdzie min. 30% nakładów inwestycyjnych pozostaje w kraju (są to koszty związane z przyłączeniem do sieci energetycznej, usługi eksperckie i finansowe, budowa dróg dojazdowych oraz instalacja turbiny), z czego połowa trafia do regionu inwestycji. Oznacza to, że sektor zainwestował bezpośrednio w Polsce ok. 7 mld zł. Trend ten będzie się zwiększał z uwagi na coraz większe możliwości polskiego łańcucha dostaw (m.in. wieże, łopaty, automatyka, serwis). Należy również wskazać na główne korzyści wynikające z rozwoju branży wiatrowej na poziomie gmin i gospodarki kraju: - przyspieszenie uzyskania dochodów z tytułu podatku od nieruchomości, przyspieszenie modernizacji i budowy dróg w miejscowościach gdzie mają powstać farmy wiatrowe oraz szybszy rozwój rynku inwestycyjnego dla lokalnych przedsiębiorstw w branży OZE; utrzymanie zainteresowania sektorem OZE ze strony inwestorów i banków, w sytuacji globalnej konkurencji o dostęp do kapitału; - zmniejszenie zależności od importu surowców energetycznych oraz powstrzymanie wzrostu cen energii; - zwiększenie zainteresowania rozwojem potencjału produkcyjnego i usługowego energetyka wiatrowa również kreuje nowe, wysoce innowacyjne, dobrze płatne i trwałe miejsca pracy; - energetyka wiatrowa w naturalny sposób wspomaga budowę nowych sieci elektroenergetycznych oraz modernizację starej infrastruktury, co pozytywnie wpływa na bezpieczeństwo energetyczne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej w rejonach pozamiejskich. Podsumowanie System wsparcia oparty na aukcjach pozwala na kontrolowany przez Rząd rozwój najtańszych technologii produkcji energii z OZE. Jednocześnie energetyka wiatrowa ma dwie cechy predysponujące ją do roli lidera w Polskim miksie energii z OZE: przewidywalność i 16

17 stabilność kosztowa (znane i stałe nakłady inwestycyjne, niskie koszty operacyjne) powoduje, że inwestycje w te źródła są trwałe i mogą funkcjonować po zakończeniu okresu wsparcia. Wielkoskalowość tej technologii pozwala również na uznanie jej za realną możliwość zmniejszenia skali importu węgla do Polski, szczególnie w perspektywie roku 2020 i następnych, kiedy spodziewany jest znaczący wzrost kosztów emisji CO2. Rząd nie ma możliwości tak dokładnego i niedrogiego, jak w przypadku energii elektrycznej pozyskiwanej z wiatru, wpływania na pozostałe w KPD wolumeny energii odnawialnej dostarczanej przez sektory ciepłowniczy i transportu, szczególnie w krótkiej perspektywie czasowej roku Wykonana na zlecenie PSEW analiza firmy TPA Horwath potwierdza, iż przy założeniu zwiększenia w latach wolumenów aukcyjnych dla technologii odnawialnych, pracujących <4000 MWh/MW/rok, do poziomu min. 2 TWh/rok istnieje możliwość wyprodukowania w 2020 roku ilości energii z OZE odpowiadającej zaciągniętym przez Polskę zobowiązaniom oraz zapewnienia zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego. Załącznik: Model makroekonomiczny TPA Horwath. 17