ZAŁĄCZNIKI. Komunikatu Komisji. Ogólna ocena projektów planów budżetowych na 2018 r.

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2017) 800 final ANNEXES 1 to 4 ZAŁĄCZNIKI do Komunikatu Komisji Ogólna ocena projektów planów budżetowych na 2018 r. PL PL

2 ZAŁĄCZNIK I: Ocena projektów planów budżetowych poszczególnych państw Państwa członkowskie objęte funkcją zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu Plany zgodne ze zobowiązaniami danego państwa Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Niemiec, które są obecnie objęte funkcją zapobiegawczą paktu i podlegają wartości odniesienia dotyczącej redukcji długu, jest zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Korzystna sytuacja budżetowa Niemiec umożliwia pokrycie dodatkowych wydatków służących wsparciu wzrostu potencjalnego, w tym przez inwestycje publiczne w dziedzinie infrastruktury, edukacji, badań naukowych i innowacji, co zalecała temu państwu Rada w ramach europejskiego semestru, a także nadrobienie zaległości inwestycyjnych, zwłaszcza na szczeblu gmin. Komisja jest również zdania, że Niemcy osiągnęły ograniczone postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i w związku z tym wzywa niemieckie władze do przyśpieszenia postępów. Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Litwy, która jest obecnie objęta częścią zapobiegawczą paktu, jest zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja zwraca się do władz o wdrożenie budżetu na 2018 r. Komisja jest również zdania, że Litwa osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa władze litewskie do czynienia dalszych postępów. Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Łotwy, która jest obecnie objęta funkcją zapobiegawczą paktu, jest zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja zwraca się do władz o wdrożenie budżetu na 2018 r. Komisja jest również zdania, że Łotwa osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa władze łotewskie do czynienia dalszych postępów. Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Luksemburga, który jest obecnie objęty funkcją zapobiegawczą paktu, jest zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja zwraca się do władz o wdrożenie budżetu na 2018 r. Komisja jest również zdania, że Luksemburg osiągnął ograniczone postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i w związku z tym wzywa władze luksemburskie do przyśpieszenia postępów. Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Niderlandów, które są obecnie objęte funkcją zapobiegawczą paktu, jest zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja zwraca się do władz o wdrożenie budżetu na 2018 r. Komisja jest również zdania, że Niderlandy osiągnęły pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa władze niderlandzkie do czynienia dalszych postępów. Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Finlandii, która jest obecnie objęta częścią zapobiegawczą paktu i podlega wartości odniesienia dotyczącej redukcji długu, jest 1

3 zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja zwraca się do władz o wdrożenie budżetu na 2018 r. Komisja jest również zdania, że Finlandia osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa władze fińskie do czynienia dalszych postępów. Plany zasadniczo zgodne ze zobowiązaniami danego państwa Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Estonii, która jest obecnie objęta funkcją zapobiegawczą paktu, jest zasadniczo zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Jesienna prognoza Komisji przewiduje ryzyko pewnego odchylenia od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego w 2018 r. Komisja wzywa władze do przygotowania się do wdrożenia dodatkowych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Irlandii, która jest obecnie objęta częścią zapobiegawczą paktu i okresem przejściowym w celu poczynienia wystarczających postępów na drodze do osiągnięcia zgodności z wartością odniesienia dla redukcji długu, jest zasadniczo zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja wzywa władze do przygotowania się do wdrożenia dodatkowych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Komisja jest również zdania, że Irlandia osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa władze irlandzkie do czynienia dalszych postępów. Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Cypru, który jest obecnie objęty częścią zapobiegawczą paktu i okresem przejściowym w celu poczynienia wystarczających postępów na drodze do osiągnięcia zgodności z wartością odniesienia dla redukcji długu, jest zasadniczo zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Według prognozy Komisji z jesieni 2017 r. istnieje ryzyko wystąpienia pewnego odchylenia od wymaganej ścieżki dostosowania zmierzającej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego w roku 2017 i Prognozuje się, że Cypr będzie przestrzegał kryterium długu w roku 2017 i Komisja wzywa władze do przygotowania się do wdrożenia koniecznych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu, oraz do uważnego monitorowania zmian pod względem wydatków w krótkim i w średnim okresie, ponieważ istnieje ryzyko ich wzrostu w związku z wystąpieniem nadzwyczajnych dochodów. Komisja jest również zdania, że Cypr osiągnął pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa władze cypryjskie do czynienia dalszych postępów. Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Malty, która jest obecnie objęta funkcją zapobiegawczą paktu, jest zasadniczo zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. W ujęciu nominalnym przewidywane jest wprawdzie utrzymanie nadwyżki salda strukturalnego w 2018 r., ale prognoza Komisji wskazuje na ryzyko związane z dynamiką wydatków publicznych. Komisja wzywa władze do przygotowania się do wdrożenia dodatkowych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność 2

4 budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Komisja jest również zdania, że Malta osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa władze maltańskie do czynienia dalszych postępów. Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Słowacji, która jest obecnie objęta funkcją zapobiegawczą paktu, jest zasadniczo zgodny z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja wzywa władze do przygotowania się do wdrożenia dodatkowych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Komisja jest również zdania, że Słowacja osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa władze słowackie do czynienia dalszych postępów. Plany, w przypadku których zachodzi ryzyko nieprzestrzegania zobowiązań danego państwa Wziąwszy pod uwagę potrzebę zrównoważenia dwóch celów, tj. wzmocnienia obecnego ożywienia i zapewnienia stabilności finansów publicznych, zdaniem Komisji istnieje ryzyko, że projekt planu budżetowego Belgii, która jest obecnie objęta częścią zapobiegawczą paktu i ustaleniami w zakresie wartości odniesienia dotyczącej redukcji długu, nie zapewni zgodności z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja przewiduje w szczególności, że w latach 2017 i 2018 istnieje ryzyko znacznego odchylenia od wymaganej ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. Komisja wzywa w związku z tym władze do wdrożenia niezbędnych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu, i do przeznaczenia nadzwyczajnych dochodów na szybsze zmniejszanie relacji długu publicznego do PKB. Kluczowe znaczenie dla oceny przestrzegania kryterium długu ma zgodność z wymogami części zapobiegawczej paktu. Komisja jest również zdania, że Belgia osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa władze belgijskie do czynienia dalszych postępów. Wziąwszy pod uwagę potrzebę zrównoważenia dwóch celów, tj. wzmocnienia obecnego ożywienia i zapewnienia stabilności finansów publicznych, zdaniem Komisji istnieje ryzyko, że projekt planu budżetowego Włoch, które są obecnie objęte funkcją zapobiegawczą paktu i ustaleniami w zakresie wartości odniesienia dotyczącej redukcji długu, nie zapewni zgodności z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Korekta budżetowa określona na 2018 r. w prognozie Komisji z jesieni 2017 r. nie jest wystarczająca w świetle wyzwań dotyczących stabilności finansów publicznych, przed którymi stoją Włochy. Komisja wzywa w związku z tym władze do wdrożenia niezbędnych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu, i do przeznaczenia nadzwyczajnych dochodów na szybsze zmniejszanie relacji długu publicznego do PKB. Kluczowe znaczenie dla oceny przestrzegania kryterium długu ma zgodność z wymogami części zapobiegawczej paktu. Komisja jest również zdania, że Włochy osiągnęły pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. i wzywa władze Włoch do czynienia dalszych postępów. 3

5 Zdaniem Komisji istnieje ryzyko, że projekt planu budżetowego Austrii, która jest obecnie objęta funkcją zapobiegawczą paktu i ustaleniami w zakresie wartości odniesienia dotyczącej redukcji długu, nie zapewni zgodności z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu, choć Komisja przyjmuje do wiadomości, że prognozy sformułowano przy założeniu kontynuacji dotychczasowej polityki. Komisja wzywa władze do wdrożenia niezbędnych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Komisja jest również zdania, że Austria osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru, i w związku z tym wzywa austriackie władze do czynienia dalszych postępów. Wziąwszy pod uwagę potrzebę zrównoważenia dwóch różnych celów, jakimi są wzmocnienie obecnego ożywienia i zapewnienie stabilności finansów publicznych, zdaniem Komisji istnieje ryzyko, że projekt planu budżetowego Portugalii, która jest obecnie objęta funkcją zapobiegawczą paktu i przejściowym ustaleniami dotyczącymi zgodności z wartością odniesienia dla redukcji długu, nie zapewni zgodności z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja przewiduje w szczególności, że w latach 2017 i 2018 istnieje ryzyko znacznego odchylenia od wymaganej ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. Komisja wzywa w związku z tym władze do wdrożenia niezbędnych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Komisja jest również zdania, że Portugalia osiągnęła ograniczone postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i w związku z tym wzywa władze portugalskie do przyśpieszenia postępów. Wziąwszy pod uwagę potrzebę zrównoważenia dwóch różnych celów, jakimi są wzmocnienie obecnego ożywienia i zapewnienie stabilności finansów publicznych, zdaniem Komisji istnieje ryzyko, że projekt planu budżetowego Słowenii, która jest obecnie objęta funkcją zapobiegawczą paktu i okresem przejściowym w celu poczynienia wystarczających postępów na drodze do osiągnięcia zgodności z wartością odniesienia dla redukcji długu, nie zapewni zgodności z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Korekta budżetowa określona w prognozie Komisji na 2018 r. nie jest wystarczająca w świetle wyzwań dotyczących stabilności finansów publicznych w średnim okresie, przed którymi stoi Słowenia. Poprawę deficytu nominalnego i relacji długu do PKB można częściowo wytłumaczyć korzystnym otoczeniem gospodarczym. Coraz mocniejsze ożywienie stwarza Słowenii warunki sprzyjające odtworzeniu dostatecznych buforów fiskalnych potrzebnych, by przetrwać okresy dekoniunktury w przyszłości. Komisja wzywa w związku z tym władze do wdrożenia niezbędnych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Komisja jest również zdania, że Słowenia osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i w związku z tym wzywa słoweńskie władze do czynienia dalszych postępów. 4

6 Państwa członkowskie objęte funkcją naprawczą paktu stabilności i wzrostu Plany zasadniczo zgodne ze zobowiązaniami danego państwa Komisja jest zdania, że projekt planu budżetowego Hiszpanii, która jest obecnie objęta funkcją naprawczą paktu stabilności i wzrostu, jest zasadniczo zgodny z postanowieniami paktu, gdyż w prognozie Komisji z jesieni 2017 r. przewiduje się terminową korektę nadmiernego deficytu. Choć Komisja przyjmuje do wiadomości, że prognozy zawarte w projekcie planu budżetowego sformułowano przy założeniu kontynuacji dotychczasowej polityki, ani prognoza Komisji ani projekt planu budżetowego nie zakładają jednak osiągnięcia w 2018 r. docelowej wartości deficytu nominalnego określonej w decyzji Rady. Nie prognozuje się także, z dużym zapasem, by wymagany wysiłek fiskalny w 2018 r. miał zostać osiągnięty. Komisja jest również zdania, że Hiszpania poczyniła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w decyzji Rady z dnia 8 sierpnia 2016 r. i w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. wydanych w ramach europejskiego semestru w 2017 r., w których wezwano Hiszpanię do wzmocnienia swoich ram polityki budżetowej oraz ram polityki w zakresie zamówień publicznych. Plany, w przypadku których zachodzi ryzyko nieprzestrzegania zobowiązań danego państwa Wziąwszy pod uwagę potrzebę zrównoważenia dwóch celów, tj. wzmocnienia obecnego ożywienia i zapewnienia stabilności finansów publicznych, zdaniem Komisji istnieje ryzyko, że projekt planu budżetowego na 2018 r. przedstawiony przez Francję, która jest obecnie objęta przepisami części naprawczej paktu oraz może zostać objęta od 2018 r. funkcją zapobiegawczą paktu i przejściowymi ustaleniami w zakresie reguły dotyczącej zadłużenia, nie zapewni zgodności z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. Komisja przewiduje w szczególności, że w 2018 r. istnieje ryzyko znacznego odchylenia od wymaganej ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. Komisja wzywa w związku z tym władze do wdrożenia niezbędnych środków w ramach krajowej procedury budżetowej, aby zapewnić zgodność budżetu na 2018 r. z wymogami paktu stabilności i wzrostu, i do przeznaczenia nadzwyczajnych dochodów na szybsze zmniejszanie relacji długu publicznego do PKB. Kluczowe znaczenie dla oceny przestrzegania kryterium długu ma zgodność z wymogami części zapobiegawczej paktu. Komisja jest również zdania, że Francja osiągnęła pewne postępy w odniesieniu do części strukturalnej zaleceń budżetowych zawartych w zaleceniu Rady z dnia 11 lipca 2017 r. wydanym w ramach europejskiego semestru w 2017 r., i wzywa francuskie władze do czynienia dalszych postępów. 5

7 ZAŁĄCZNIK II: Metodyka i założenia leżące u podstaw prognozy Komisji z jesieni 2017 r. Zgodnie z art. 7 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 473/2013 do ogólnej oceny załącza się metodologię (...) oraz założenia najbardziej aktualnych prognoz gospodarczych służb Komisji dla każdego z państw członkowskich, w tym szacunki wpływu zagregowanych działań budżetowych na wzrost gospodarczy. Założenia leżące u podstaw prognozy Komisji z jesieni 2017 r., sporządzonej niezależnie przez służby Komisji, są objaśnione bezpośrednio w prognozie 1. Dane budżetowe za okres do 2016 r. opierają się na danych przekazanych Komisji przez państwa członkowskie przed dniem 1 października 2017 r. i zatwierdzonych przez Eurostat w dniu 23 października 2017 r. Eurostat nie wprowadził żadnych zmian w danych przekazanych przez państwa członkowskie jesienią 2017 r. Eurostat wycofał zastrzeżenie dotyczące jakości danych zgłoszonych przez Luksemburg w odniesieniu do klasyfikacji sektorowej szpitali, a także szeregu kwestii technicznych, takich jak ujmowanie należności i zobowiązań, skala rozbieżności statystycznych w tabelach procedury nadmiernego deficytu i niedostępność danych dla samorządu terytorialnego. Eurostat wyraził zastrzeżenie dotyczące jakości danych przekazanych przez Francję w odniesieniu do ujmowania niektórych operacji francuskiej agencji ds. rozwoju (Agence Française de Développement). Eurostat utrzymał zastrzeżenie dotyczące jakości danych przekazanych przez Belgię w odniesieniu do klasyfikacji sektorowej szpitali. Eurostat utrzymał także zastrzeżenie dotyczące jakości danych przekazanych przez Węgry w odniesieniu do klasyfikacji sektorowej Eximbank. Eurostat wycofał natomiast zastrzeżenie dotyczące jakości danych przekazanych przez Węgry w odniesieniu do klasyfikacji sektorowej przewidzianych w prawie funduszy ochrony i przedsiębiorstwa Hungarian Restructuring and Debt Management zajmującego się restrukturyzacją i zarządzaniem długiem na Węgrzech. Na potrzeby prognozy środki mające na celu przywrócenie stabilności finansowej ujęto zgodnie z decyzją Eurostatu z dnia 15 lipca 2009 r. 2. Zastrzyki kapitałowe (na których temat dostępne są wystarczająco szczegółowe informacje) uwzględniono w prognozie jako transakcje finansowe, tzn. jako zwiększające dług, ale nie zwiększające deficytu, chyba że dane państwo członkowskie zaklasyfikowało je w zgłoszeniu inaczej. Gwarancje państwowe obejmujące zobowiązania banków i depozyty bankowe nie są uwzględniane w wydatkach publicznych, chyba że na dzień sporządzenia prognozy Komisja dysponuje informacjami potwierdzającymi, że dana gwarancja została zrealizowana. Należy jednak zauważyć, że pożyczki udzielone bankom przez rząd lub przez inne podmioty zaklasyfikowane do sektora instytucji rządowych i samorządowych powiększają zwykle dług tego sektora. W odniesieniu do 2018 r. brane są pod uwagę budżety przyjęte przez parlamenty krajowe lub przedstawione tym parlamentom oraz wszelkie inne środki, w odniesieniu do których dostępne są wystarczająco szczegółowe dane. W prognozie z jesieni uwzględnia się w szczególności wszystkie informacje zawarte w projektach planów budżetowych przedłożonych Komisji do połowy października. W odniesieniu do 2019 r. założenie niezmiennego kursu polityki, przyjęte na potrzeby prognoz, oznacza, że dokonuje się 1 2 Założenia metodyczne leżące u podstaw prognozy gospodarczej Komisji z jesieni 2017 r. są dostępne na stronie internetowej: ). Dostępne na stronie internetowej: Decision-9-July final-.pdf. 6

8 ekstrapolacji trendów w zakresie dochodów i wydatków oraz uwzględnia się środki, na temat których dostępne są wystarczająco szczegółowe dane. Zagregowane na poziomie europejskim wartości liczbowe dotyczące długu sektora instytucji rządowych i samorządowych w latach objętych prognozą ( ) publikuje się na zasadzie nieskonsolidowanej (tzn. w ujęciu nieskorygowanym o pożyczki międzyrządowe). Aby zapewnić spójność w ramach szeregów czasowych, dane historyczne publikuje się również na tej samej zasadzie. Dotyczące lat prognozy długu sektora instytucji rządowych i samorządowych dla poszczególnych państw członkowskich obejmują wpływ gwarancji na rzecz Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej, bilateralnych pożyczek dla innych państw członkowskich oraz udziału w kapitale Europejskiego Mechanizmu Stabilności według planów na dzień stanowiący graniczną datę prognozy 3. Jak wynika z prognozy Komisji z jesieni 2017 r., środki budżetowe ujęte w projektach planów budżetowych na 2018 r. prowadzą do nieznacznego obniżenia deficytu w ujęciu łącznym (wpływ na budżet wielkości poniżej 0,1 % PKB). Wynika to całkowicie z łącznego wpływu na budżet środków po stronie wydatków, natomiast środki po stronie dochodów są neutralne w ujęciu łącznym. Generalnie mechaniczny wpływ tych środków na wzrost PKB w perspektywie krótkoterminowej jest według prognoz nieistotny. Ważne jest, aby zachować ostrożność przy interpretacji tej wartości szacunkowej: brak działań przeciwdziałających nierównowadze budżetowej może zwiększyć niestabilność aktywów finansowych i doprowadzić do wzrostu spreadów i oprocentowania kredytów, co wpłynęłoby negatywnie na wzrost gospodarczy; celem rozporządzenia jest ocena wpływu środków uwzględnionych w projektach planów budżetowych. Dlatego środki, które przyjęto i wprowadzono w życie przed sporządzeniem projektu planu budżetowego, nie zostały ujęte w ocenie (nawet jeśli mogą mieć dodatkowy wpływ na prognozę finansów publicznych na 2018 r.); zastosowane środki, których skutki dotyczą 2018 r., mogą ponadto kompensować istniejące środki wywierające jednorazowy wpływ w 2017 r. lub mogą kompensować tendencję wzrostową niektórych pozycji po stronie wydatków. Scenariusz odniesienia, na podstawie którego ujmowane są wspomniane wyżej środki po stronie wydatków, sam w sobie oznacza obranie ekspansywnego kursu. Świadczy o tym fakt, że pomimo nieznacznego wpływu środków ujętych w projektach planów budżetowych na obniżenie deficytu ogólny kurs polityki budżetowej w 2018 r. jest umiarkowanie ekspansywny. 3 Zgodnie z decyzją Eurostatu z dnia 27 stycznia 2011 r. w sprawie statystycznego ujmowania operacji podejmowanych przez Europejski Instrument Stabilności Finansowej, dostępną na stronie internetowej: 7

9 ZAŁĄCZNIK III: Analiza wrażliwości Zgodnie z art. 7 rozporządzenia (UE) nr 473/2013 ogólna ocena obejmuje analizy wrażliwości, wskazujące zagrożenie dla stabilności finansów publicznych w przypadku wystąpienia niekorzystnego rozwoju sytuacji gospodarczej, finansowej lub budżetowej. W niniejszym załączniku przedstawiono zatem analizę wrażliwości zmian długu publicznego na potencjalne wstrząsy makroekonomiczne (mające wpływ na wzrost gospodarczy, stopy procentowe i saldo pierwotne sektora instytucji rządowych i samorządowych), opierając się na wynikach prognoz stochastycznych dotyczących poziomu długu 4. Analiza ta umożliwia oszacowanie, jaki będzie potencjalny wpływ czynników ryzyka (zarówno tych wpływających niekorzystnie, jak i korzystnie na wzrost nominalnego PKB) na dynamikę długu publicznego, jakie skutki wywrą niekorzystne lub korzystne zmiany sytuacji na rynkach finansowych (co przełoży się na wyższe lub niższe koszty pozyskiwania finansowania przez rządy) oraz jak wstrząsy budżetowe wpłyną na sytuację budżetową sektora instytucji rządowych i samorządowych. W prognozach stochastycznych niepewność dotycząca przyszłych warunków makroekonomicznych jest przedstawiona w analizie dynamiki długu publicznego wokół centralnego scenariusza prognostycznego dotyczącego długu, który odpowiada scenariuszowi prognostycznemu Komisji (prognoza z jesieni 2017 r.) i scenariuszowi prognostycznemu wynikającemu z projektów planów budżetowych, jak przedstawiono w dwóch polach poniższego wykresu ukazującego wyniki w odniesieniu do 18 państw strefy euro (w obu przypadkach przyjęto standardowe założenie niezmienionego kursu polityki w okresie nieobjętym prognozą) 5. Warunki makroekonomiczne (krótko- i długoterminowe oprocentowanie obligacji skarbowych; stopa wzrostu gospodarczego; saldo pierwotne sektora instytucji rządowych i samorządowych), które założono w centralnym scenariuszu, zostały poddane wpływowi wstrząsów, aby uzyskać stożkowy rozkład możliwych ścieżek długu, który przedstawiono na poniższym wykresie. Stożek obrazuje szeroki wachlarz bazowych warunków makroekonomicznych, które mogą wystąpić pod wpływem aż 2000 symulowanych wstrząsów oddziałujących na stopę wzrostu gospodarczego, stopy procentowe i saldo pierwotne. Wielkość i korelacja tych wstrząsów odzwierciedlają historyczne dane obrazujące zachowania odpowiednich zmiennych 6. Oznacza to, że metodyka ta nie uwzględnia niepewności w czasie rzeczywistym, która w obecnej sytuacji może być wyższa, w szczególności w zakresie luki produktowej. Obrazujące ten proces wykresy wachlarzowe przedstawione poniżej zawierają zatem probabilistyczne informacje dotyczące dynamiki długu w 18 państwach członkowskich należących do strefy euro, z uwzględnieniem wystąpienia ewentualnych wstrząsów oddziałujących na stopę wzrostu gospodarczego, stopy procentowe i saldo pierwotne, których skala i korelacja odzwierciedlają dane historyczne Zastosowaną tu metodykę stochastycznego prognozowania długu publicznego przedstawiono w sprawozdaniu Komisji Europejskiej dotyczącym stabilności budżetowej za rok 2015, rozdział 1.3.2, oraz w: K. Berti, Stochastic public debt projections using the historical variance-covariance matrix approach for EU countries (Prognozy stochastyczne długu publicznego państw Unii Europejskiej przy zastosowaniu macierzy historycznej wariancji kowariancji), European Economy Economic Papers, nr 480, 2013 r. Wiąże się z tym założenie, że strukturalne saldo pierwotne 18 państw członkowskich należących do strefy euro pozostaje stałe, tzn. utrzymuje się na ostatnim prognozowanym poziomie 0,8 % nadwyżki w 2018 r. według scenariusza zawartego w projektach planów budżetowych wobec 0,6 % nadwyżki w 2019 r. założonej w scenariuszu Komisji Europejskiej przez pozostały okres objęty prognozą. Przyjmuje się założenie, że wstrząsy mają normalny rozkład łączny. 8

10 Wykresy wachlarzowe ukazują przewidywaną ścieżkę długu w przypadku scenariusza centralnego (w odniesieniu do którego zastosowano wstrząsy makroekonomiczne) jako linię przerywaną, a trajektorię prognozy długu, która dzieli na dwie połowy całkowity zbiór potencjalnych trajektorii uzyskanych w wyniku zastosowania wstrząsów (mediana) jako ciągłą czarną linię pośrodku stożka. Sam stożek obejmuje 80 % wszystkich możliwych ścieżek długu uzyskanych poprzez symulację 2000 wstrząsów oddziałujących na stopę wzrostu gospodarczego, stopy procentowe i saldo pierwotne (jako że dolne i górne linie wyznaczające pole stożka reprezentują, odpowiednio, 10. i 90. percentyl rozkładu); zacieniowane pole stożka nie obejmuje zatem symulowanych ścieżek długu (20 % całości zbioru), które są wynikiem zastosowania bardziej ekstremalnych (tj. mniej prawdopodobnych) wstrząsów lub elementów ryzyka usytuowanych w tzw. ogonie rozkładu. Zacieniowane różnymi kolorami obszary wewnątrz stożka reprezentują poszczególne części ogólnego rozkładu możliwych ścieżek długu. Obszar ciemnoniebieski (wytyczony przez 40. i 60. percentyl) obejmuje 20 % wszystkich możliwych ścieżek długu, które są najbardziej zbliżone do scenariusza centralnego. Wykres III.1: Wykresy wachlarzowe prognoz stochastycznych dotyczących długu publicznego opierających się na scenariuszu prognostycznym Komisji i scenariuszu prognostycznym wynikającym z projektów planów budżetowych (DBP) 100 (% PKB) Scenariusz Komisji p10 p10_p20 p20_p40 p40_p60 p60_p80 p80_p90 p50 Scenariusz Komisji 9

11 100 (% PKB) Scenariusz DBP p10 p10_p20 p20_p40 p40_p60 p60_p80 p80_p90 p50 Scenariusz DBP 10

12 W przypadku zarówno scenariusza prognozy Komisji, jak i scenariusza prognozy zawartego w projektach planów budżetowych, wzięcie pod uwagę zarówno ryzyka pogorszenia, jak i możliwości poprawy salda pierwotnego sektora instytucji rządowych i samorządowych, wzrostu gospodarczego oraz warunków na rynku finansowym prowadzi w 2018 r. do długu 18 państw członkowskich należących do strefy euro na poziomie między około 83 % a 89 % PKB przy prawdopodobieństwie wynoszącym 80 % (jako że stożek reprezentuje 80 % wszystkich możliwych symulowanych ścieżek długu). Dolna i górna granica przedziału wskaźnika długu w 2018 r. byłyby zatem dosyć podobne w przypadku scenariusza Komisji i scenariusza wynikającego z projektów planów budżetowych ze względu na bardzo niewielką różnicę między odpowiednimi centralnymi prognozami, w odniesieniu do których stosowano wstrząsy (wskaźnik długu wynosi około 86 % PKB w scenariuszu Komisji i w scenariuszu wynikającym z projektów planów budżetowych). Wyniki symulacji dotyczące lat po 2018 r., czyli okresu wykraczającego poza horyzont czasowy obecnych projektów planów budżetowych, wskazują, że rozbieżność między scenariuszem Komisji a scenariuszem wynikającym z projektów planów budżetowych, jeśli chodzi o wysokość wskaźnika długu przy założeniu wystąpienia wstrząsów makroekonomicznych, pozostaje względnie ograniczona. Na koniec horyzontu prognostycznego przyjętego w wykresach wachlarzowych (rok 2022) istnieje 50 % prawdopodobieństwo, że wskaźnik długu będzie wyższy niż około 79 % i 80 % PKB odpowiednio w przypadku scenariusza wynikającego z projektów planów budżetowych oraz scenariusza Komisji. Ta mała różnica wynika głównie z faktu, że strukturalne saldo pierwotne w scenariuszu zawartym w projektach planów budżetowych utrzymuje się na stałym, nieco wyższym niż w przypadku scenariusza Komisji poziomie, odpowiadającym ostatniej prognozowanej nadwyżce. Należy zauważyć, że ponieważ wielkość i korelacja wstrząsów odzwierciedlają historyczne dane dotyczące kształtowania się odpowiednich zmiennych, metodyka nie uwzględnia niepewności w czasie rzeczywistym, jaka może występować w szczególności w odniesieniu do oceny luki produktowej. Biorąc pod uwagę, że w przeszłości dokonywano znaczących korekt wartości szacunkowych luki produktowej, często w kierunku niższej potencjalnej produkcji niż zakładana w czasie rzeczywistym, oznacza to dodatkowe źródło ryzyka dla przyszłych ścieżek długu, które nie zostało odzwierciedlone w poprzedniej analizie. 11

13 ZAŁĄCZNIK IV. Wykresy i tabele Tabela IV.1: Wzrost realnego PKB (w %) w 18 państwach członkowskich strefy euro (SE-18) zgodnie z programami stabilności (SP), projektami planów budżetowych (DBP) oraz prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) Państwo SP DBP COM SP DBP COM BE 1,4 1,7 1,7 1,5 1,7 1,8 DE 1,4 2,0 2,2 1,6 1,9 2,1 EE 2,4 4,3 4,4 3,1 3,3 3,2 IE 4,3 4,3 4,8 3,7 3,5 3,9 ES 2,7 3,1 3,1 2,5 2,3 2,5 FR 1,5 1,7 1,6 1,5 1,7 1,7 IT 1,1 1,5 1,5 1,0 1,5 1,3 CY 2,9 3,6 3,5 2,9 3,0 2,9 LV 3,2 3,7 4,2 4,3 3,4 3,5 LT 2,7 3,6 3,8 2,6 2,9 2,9 LU 4,4 3,4 3,4 5,2 4,4 3,5 MT 4,3 5,9 5,6 3,7 5,6 4,9 NL 2,1 3,3 3,2 1,8 2,5 2,7 AT 2,0 2,8 2,6 1,8 2,8 2,4 PT 1,8 2,6 2,6 1,9 2,2 2,1 SI 3,6 4,4 4,7 3,2 3,9 4,0 SK 3,3 3,3 3,3 4,0 4,2 3,8 FI 1,2 2,9 3,3 1,8 2,1 2,7 SE-18 1,7 2,2 2,2 1,7 2,0 2,1 12

14 Tabela IV.2: Docelowe wartości salda nominalnego (w % PKB) w 18 państwach członkowskich strefy euro (SE-18) zgodnie z programami stabilności (SP), projektami planów budżetowych (DBP) oraz prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) Państwo SP DBP COM SP DBP COM BE -1,6-1,5-1,5-0,7-1,1-1,4 DE ½ ¾ 0,9 ¼ ½ 1,0 EE -0,5 0,0-0,2-0,8-0,1-0,4 IE -0,4-0,3-0,4-0,1-0,2-0,2 ES -3,1-3,1-3,1-2,2-2,3-2,4 FR -2,8-2,9-2,9-2,3-2,6-2,9 IT -2,1-2,1-2,1-1,2-1,6-1,8 CY 0,2 1,0 1,1 0,4 1,3 1,4 LV -0,8-0,9-0,9-1,6-1,0-1,0 LT -0,4 0,1 0,1 0,4 0,6 0,2 LU 0,2 0,6 0,5 0,3 0,6 0,3 MT 0,5 0,8 0,9 0,5 0,5 0,5 NL 0,5 0,6 0,7 0,8 0,8 0,5 AT -1,0-0,9-1,0-0,8-0,8-0,9 PT -1,5-1,4-1,4-1,0-1,0-1,4 SI -0,8-0,8-0,8-0,2 0,4 0,0 SK -1,2-1,6-1,6-0,5-0,8-1,0 FI -2,3-1,2-1,4-1,6-1,4-1,2 SE-18-1,3-1,2-1,1-0,9-0,9-0,9 13

15 Saldo nominalne prognozowane przez Komisję Wykres IV.1: Porównanie nominalnego salda sektora instytucji rządowych i samorządowych (w % PKB) przewidywanego na 2018 r. według prognozy Komisji z jesieni 2017 r. (COM) i według projektów planów budżetowych (DBP) 1,5 CY 1,0 DE 0,0 SI -3,0-2,5-2,0-1,5-1,0-0,5 IE 0,0 0,5 1,0 1,5 EE Saldo nominalne planowane w DBP -0,5 IT FI BE SE-18 LV SK AT PT 0,5-1,0-1,5-2,0 MT NL LT LU ES -2,5 FR -3,0 Uwaga: Na wykresie naniesiono nominalne salda budżetowe w 2018 r. zawarte w projektach planów budżetowych (oś pozioma) w zestawieniu z prognozami Komisji z jesieni 2017 (oś pionowa). Państwa członkowskie powyżej (poniżej) wykreślonej linii to państwa, w których Komisja przewiduje niższe (wyższe) salda nominalne, niż określono w projektach planów budżetowych. Wykres IV.2: Składowe różnicy pomiędzy docelowymi wartościami salda nominalnego (w % PKB) przewidywanymi na 2018 r. w prognozie Komisji z jesieni 2017 r. (COM) i w projektach planów budżetowych (DBP) 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0-0,2-0,4-0,6-0,8-1,0-1,2 Wartość rezydualna w 2018 r. obejmująca lukę w polityce Luka we wzroście w 2018 r. Efekt bazy w 2017 r. Luka ogółem w 2018 r. BE DE EE IE ES FR IT CY LV LT LU MT NL AT PT SI SK FI SE-18 Uwaga: Wykres przedstawia różnicę między wartościami salda nominalnego w projektach planów budżetowych i prognozie Komisji na 2018 r. w rozbiciu na wpływ różnych punktów wyjściowych (efekt bazy w 2017 r.), 14

16 wpływ różnych założeń wzrostu (efekt wzrostu nominalnego) i pozostałą wartość, która obejmuje lukę w polityce, tj. różnicę między projektami planów budżetowych państw członkowskich a prognozami Komisji odnośnie do wpływu środków polityki budżetowej. Wartość dodatnia oznacza, że prognoza Komisji jest bardziej optymistyczna. 15

17 Tabela IV.3: Zmiany salda strukturalnego (w % PKB) dla 18 państw członkowskich strefy euro (SE-18) zgodnie z programami stabilności (SP), projektami planów budżetowych (DBP) i prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) Państwo SP DBP COM SP DBP COM BE 1,0 0,6 0,7 0,6 0,3-0,1 DE -0,2 0,2 0,0-0,3-0,5 0,0 EE -0,4 0,0-0,6-0,8-0,6-0,4 IE 0,3 0,8 0,6 0,6 0,5 0,8 ES 0,9 0,5 0,2 0,2 0,3 0,0 FR 0,4 0,2 0,2 0,4 0,0-0,4 IT -0,3-0,4-0,4 0,8 0,2 0,1 CY -0,9-0,7-0,7-0,3-0,6-0,4 LV -1,1-1,2-1,1-0,4-0,1 0,0 LT -0,4-0,6-0,7 0,5 0,4 0,1 LU -1,5-1,0-1,4-0,5-0,4-0,3 MT 0,0-0,3-0,2 0,1-0,4-0,5 NL -0,4-0,8-0,6 0,3-0,1-0,5 AT 0,2 0,2 0,1 0,0-0,4-0,1 PT 0,3 0,1 0,1 0,6 0,4 0,0 SI 0,6 0,0-0,1 0,2 0,5 0,0 SK 0,3 0,4 0,3 0,6 0,6 0,4 FI -0,4-0,2-0,7 0,3-0,5-0,3 SE-18 0,1 0,1 0,0 0,2-0,1-0,1 16

18 Tabela IV.4: Zmiany strukturalnego salda pierwotnego (w % PKB) dla 18 państw członkowskich strefy euro (SE-18) zgodnie z programami stabilności (SP), projektami planów budżetowych (DBP) i prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) Państwo SP DBP COM SP DBP COM BE 0,7 0,3 0,4 0,4 0,1-0,3 DE -0,3 0,0-0,1-0,4-0,6-0,1 EE -0,4 0,0-0,6-0,8-0,6-0,4 IE 0,1 0,6 0,4 0,5 0,4 0,6 ES 0,8 0,3-0,1 0,1 0,2-0,2 FR 0,3 0,1 0,2 0,4-0,1-0,4 IT -0,3-0,5-0,6 0,6 0,0-0,1 CY -1,0-0,8-0,8-0,3-0,6-0,6 LV -1,2-1,3-1,2-0,5-0,2-0,2 LT -0,5-0,7-0,9 0,3 0,1-0,2 LU -1,6-1,0-1,4-0,5-0,4-0,3 MT -0,2-0,6-0,5-0,1-0,6-0,6 NL -0,5-0,9-0,7 0,2-0,2-0,7 AT 0,1-0,1-0,1-0,2-0,6-0,2 PT 0,2-0,1-0,1 0,5 0,0-0,3 SI -0,2-0,4-0,5-0,1-0,2-0,7 SK 0,0 0,1 0,0 0,5 0,5 0,3 FI -0,6-0,3-0,7 0,3-0,6-0,4 SE-18 0,0-0,1-0,2 0,1-0,2-0,2 17

19 Wykres IV.3: Zmiana salda strukturalnego w 2018 r. (w % potencjalnego PKB): projekty planów budżetowych (DBP) w zestawieniu z prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) COM EE SK DE CY FI LU IT MT AT EA LT FR NL IE ES BE PT LV SI DBP Wykres IV.4: Dyskrecjonalny wysiłek fiskalny w 2018 r. (w % PKB): projekty planów budżetowych (DBP) w zestawieniu z prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) 1.5 COM 1.0 SK PT MT FI LV AT CY DE EA LT ES BE LU SI IT FR NL IE EE DBP Uwaga: Przy obliczaniu dyskrecjonalnego wysiłku fiskalnego w oparciu o PKB zastosowano 10-letnią średnią stopę potencjalnego wzrostu zawartą w prognozie Komisji jako stopę odniesienia dla średniookresowego wzrostu gospodarczego. 18

20 Tabela IV.5: Średniookresowe cele budżetowe (MTO) sformułowane w programach stabilności z 2017 r. oraz minimalne wartości odniesienia (MB) od 2018 r. dla 18 państw członkowskich strefy euro MTO Minimalna wartość odniesienia Saldo strukturalne w 2018 r. DBP COM BE 0,0-1,4-1,2-1,5 DE -0,5-1,4 0,5 0,9 EE -0,5-1,4-1,0-1,4 IE -0,5-1,0-0,6-0,5 ES 0,0-1,1-2,5-3,1 FR -0,4-1,1-2,4-2,7 IT 0,0-1,3-1,9-2,0 CY 0,0-1,3-0,2 0,0 LV -1,0-1,7-1,9-1,8 LT -1,0-1,4-0,5-0,9 LU -0,5-1,4 0,5 0,3 MT 0,0-1,7 0,2 0,1 NL -0,5-1,0 0,1-0,2 AT -0,5-1,6-1,2-1,0 PT 0,25-1,1-1,4-1,8 SI 0,25-1,0-1,0-1,6 SK -0,5-1,6-0,9-1,2 FI -0,5-0,6-1,2-1,4 19

21 Wykres IV.5a: Sytuacja poszczególnych państw członkowskich w stosunku do ich średniookresowych celów budżetowych (MTO) według prognozy Komisji z jesieni 2017 r. (w % PKB). Wykres IV.5b: Stanowisko państw członkowskich wobec ich średniookresowych celów budżetowych (MTO) według projektów planów budżetowych na 2018 r. (w % PKB) Uwaga: Wykres przedstawia postępy państw członkowskich w osiąganiu swoich MTO w latach , na podstawie prognozy Komisji (górny wykres) i projektów planów budżetowych (dolny wykres). Podstawa strzałki wskazuje pozycję wyjściową salda strukturalnego w 2017 r., natomiast grot strzałki przedstawia prognozowane lub planowane (przeliczone) saldo strukturalne w 2018 r. W związku z tym długość zielonej (czerwonej) strzałki odnosi się do poprawy (pogorszenia) salda strukturalnego w latach Natomiast ciemne kwadraciki oznaczają średniookresowy cel budżetowy danego państwa członkowskiego na 2018 r. 20

22 Tabela IV.6: Relacja długu do PKB (w % PKB) w 18 państwach członkowskich strefy euro (SE-18) zgodnie z programami stabilności (SP), projektami planów budżetowych (DBP) oraz prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) Państwo SP DBP COM SP DBP COM BE 105,2 104,1 103,8 103,4 102,7 102,5 DE 66 1/4 65¼ 64, ¼ 61,2 EE 9,4 9,0 9,2 9,9 8,6 9,1 IE 72,9 70,1 69,9 71,2 69,0 69,1 ES 98,8 98,1 98,4 97,6 96,8 96,9 FR 96,0 96,8 96,9 95,9 96,8 96,9 IT 132,5 131,6 132,1 131,0 130,0 130,8 CY 104,0 99,0 103,0 99,7 92,4 98,3 LV 39,2 38,7 39,0 38,2 37,3 35,5 LT 42,4 41,5 41,5 38,4 37,6 37,9 LU 22,2 23,5 23,7 22,4 22,7 23,0 MT 55,9 54,9 54,9 52,5 50,8 51,6 NL 58,5 57,5 57,7 55,5 54,4 54,9 AT 80,8 78,3 78,6 78,5 75,2 76,2 PT 127,9 126,2 126,4 124,2 123,5 124,1 SI 77,0 75,2 76,4 74,3 71,7 74,1 SK 51,8 51,1 50,6 49,9 49,9 49,9 FI 64,7 62,5 62,7 64,5 61,9 62,1 SE-18 88,7 87,9 87,8 87,1 86,3 85,8 21

23 Wykres IV.6: Czynniki stymulujące zmianę wskaźnika zadłużenia w latach na podstawie projektów planów budżetowych (w % PKB) 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0-3,0-4,0-5,0-6,0-7,0 Wpływ salda pierwotnego (znak przeciwny) Wartości rezydualne zmiany długu Efekt kuli śnieżnej Zmiana długu w latach BE DE EE IE ES FR IT CY LV LT LU MT NL AT PT SI SK FI SE-18 Uwaga: Wykres przedstawia zmianę w relacji długu do PKB w rozbiciu na wpływ salda pierwotnego, planowane wartości rezydualne zmiany długu (SFA) i efekt kuli śnieżnej. Tzw. efekt kuli śnieżnej stanowi różnicę pomiędzy przewidywaną stopą wzrostu gospodarczego a stopami procentowymi. 22

24 Tabela IV.7: Struktura konsolidacji budżetowej w latach w 18 państwach członkowskich strefy euro zgodnie z programami stabilności (SP), projektami planów budżetowych (DBP) i prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) % potencjalnego PKB, o ile nie wskazano inaczej SP DBP COM SP DBP COM Wskaźnik dochodów w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne zmiana w p.p. w porównaniu z poprzednim rokiem Wskaźnik wydatków pierwotnych w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne zmiana w p.p. w porównaniu z poprzednim rokiem Wskaźnik wydatków z tytułu odsetek (% PKB) zmiana w p.p. w porównaniu z poprzednim rokiem Zmiana salda strukturalnego 46,2 46,1 46,1 46,1 45,8 45,8 0,1 0,1 0,0-0,1-0,3-0,2 45,2 45,2 45,0 45,0 45,1 45,1 0,1 0,3 0,2-0,2-0,1 0,1 2,1 2,0 2,0 2,0 1,9 1,9-0,1-0,2-0,1-0,1-0,1-0,1 0,1-0,2 0,0 0,2-0,1-0,1 23

25 Wykres IV.7: Prognozy zmian wskaźnika wydatków w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne w projektach planów budżetowych na 2018 r. i prognozie Komisji z jesieni 2017 r. (COM) SE-18 FI SK SI PT AT NL MT LU LT LV CY IT FR ES IE EE DE BE -1,5-1,0-0,5 0,0 0,5 1,0 Zmiana w wydatkach w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne DBP Zmiana w wydatkach w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne COM Wykres IV.8: Prognozy zmian w głównych grupach wydatków (w % PKB) w 18 państwach członkowskich strefy euro w 2018 r.: projekty planów budżetowych (DBP) w zestawieniu z prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) 24

26 0,2 0,1 0,0-0,1 DBP COM -0,2-0,3-0,4-0,5-0,6 Wydatki na świadczenia socjalne Nakłady brutto na środki trwałe Wydatki z tytułu odsetek Zużycie pośrednie Wynagrodzenie pracowników Subsydia Uwaga: Wykres ukazuje wkład najważniejszych składników wydatków w prognozowane zmiany wskaźników relacji wydatków do PKB. 25

27 Wykres IV.9: Inwestycje (w % PKB) w 2018 r. według projektów planów budżetowych państw członkowskich strefy euro 26

28 Wykres IV.10: Działania dyskrecjonalne po stronie dochodów i inne zmiany wskaźnika dochodów w 2018 r.: projekty planów budżetowych (DBP) w zestawieniu z prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) 1,5 1,0 0,5 0,0-0,5-1,0-1,5-2,0 Działania dyskrecjonalne po stronie dochodów (COM) Pozostałe zmiany po stronie dochodów (COM) Działania dyskrecjonalne po stronie dochodów (DBP) Pozostałe zmiany po stronie dochodów (DBP) -2,5 BE DE EE IE ES FR IT CY LV LT LU MT NL AT PT SI SK FI SE- 18 Wykres IV.11: Prognozy zmian w głównych grupach dochodów podatkowych (w % PKB) w 18 państwach członkowskich strefy euro w 2018 r.: projekty planów budżetowych (DBP) w zestawieniu z prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) 0,10 0,05 0,00-0,05 DBP COM -0,10-0,15-0,20-0,25-0,30-0,35 Składki na ubezpieczenia społeczne Podatki pośrednie Podatki bezpośrednie Pozostałe dochody Uwaga: Wykres ukazuje wkład najważniejszych składników dochodów w prognozowane zmiany wskaźników relacji dochodów do PKB. 27

29 Tabela IV.8: Krótkookresowa elastyczność stanowiąca podstawę prognoz dochodów na 2018 r. w 18 państwach członkowskich strefy euro (SE-18): projekty planów budżetowych (DBP) w zestawieniu z prognozą Komisji z jesieni 2017 r. (COM) i standardowymi elastycznościami oszacowanymi przez OECD DBP COM OECD BE 1,0 0,9 1,0 DE 0,9 1,0 1,0 EE 0,6 0,9 1,1 IE 0,7 0,8 1,1 ES 1,1 1,0 1,0 FR 1,1 1,0 1,0 IT 0,5 0,8 1,1 CY 0,9 0,9 1,2 LV 1,0 0,9 0,9 LT 1,3 0,7 1,1 LU 0,8 1,0 1,0 MT 0,9 1,1 1,0 NL 1,0 0,9 1,1 AT 0,8 0,8 1,0 PT 1,1 1,3 1,0 SI 0,9 0,9 1,0 SK 0,6 0,6 1,0 FI 0,5 0,4 0,9 SE-18 0,9 0,9 1,0 Uwaga: Przy porównywaniu elastyczności wywodzącej się z planów budżetowych i prognozy Komisji, z jednej strony, oraz elastyczności określonej przez OECD, z drugiej strony, należy zachować ostrożność. O ile te dwie pierwsze są określone jako elastyczności netto w stosunku do wzrostu PKB, o tyle ta druga jest, ściśle rzecz biorąc, obliczona w odniesieniu do luki produktowej. Różnice są generalnie nieznaczne. 28

30 Tabela IV.9: Wskaźniki stabilności finansów publicznych w oparciu o prognozę Komisji Europejskiej z jesieni 2017 r. Ryzyko KRÓTKOTERMINOWE Analiza zdolności obsługi zadłużenia ogólna ocena ryzyka Wskaźnik S1 ogólna ocena ryzyka Ryzyko ŚREDNIOTERMINOWE BE NISKIE WYSOKIE WYSOKIE WYSOKIE DE NISKIE NISKIE NISKIE NISKIE EE NISKIE NISKIE NISKIE NISKIE IE NISKIE NISKIE NISKIE NISKIE ES NISKIE WYSOKIE WYSOKIE WYSOKIE FR NISKIE WYSOKIE WYSOKIE WYSOKIE IT NISKIE WYSOKIE WYSOKIE WYSOKIE CY NISKIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE LV NISKIE NISKIE NISKIE NISKIE LT NISKIE NISKIE ŚREDNIE ŚREDNIE LU NISKIE NISKIE NISKIE NISKIE MT NISKIE NISKIE NISKIE NISKIE NL NISKIE NISKIE NISKIE NISKIE AT NISKIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE PT NISKIE WYSOKIE WYSOKIE WYSOKIE SI NISKIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE SK NISKIE NISKIE NISKIE NISKIE FI NISKIE WYSOKIE ŚREDNIE WYSOKIE Uwaga: W oparciu o metodykę zastosowaną w sprawozdaniu Komisji Europejskiej z 2015 r. dotyczącym stabilności budżetowej i w monitorze zdolności obsługi zadłużenia z 2016 r. Zaktualizowane wyniki, na podstawie prognozy Komisji Europejskiej z jesieni 2017 r., zostaną przedstawione w kolejnym monitorze zdolności obsługi zadłużenia z 2017 r. 29