Bazylea 2 Filar III Ujawnienia według stanu na 31 grudnia 2012 roku

Transkrypt

1 I Bazylea 2 Filar III Ujawnienia według stanu na 31 grudnia 2012 roku

2 I Spis treści Tabela 1 Wymogi ogólne... 4 Tabela 2 Zakres stosowania Tabela 3 Struktura kapitału nadzorczego Tabela 4 Adekwatność kapitałowa Tabela 5 Ryzyko kredytowe: zasady ogólne ujawnień dla wszystkich banków Tabela 6 Ryzyko kredytowe: Ryzyko kredytowe: ujawnienia dla portfeli wobec których stosowana jest metoda standardowa oraz kredytów specjalistycznych i ekspozycji kapitałowych w świetle metod IRB Tabela 7 Ryzyko kredytowe: ujawnienia dla portfeli wobec których stosowana jest metoda IRB Tabela 8 Techniki redukcji ryzyka (CRM) Tabela 9 Ryzyko Kontrahenta Tabela 10 Transakcje sekurytyzacyjne Tabela 11 Ryzyka rynkowe: ujawnienia dla banków stosujących modele wewnętrzne (IMA) dla ryzyka pozycji, ryzyka walutowego i ryzyka cen towarów Tabela 12 Ryzyko operacyjne Tabela 13 Zaangażowania kapitałowe: ujawnienia dotyczące pozycji księgi bankowej Tabela 14 Ryzyko stóp procentowych na pozycjach w księdze bankowej Tabela 15 System wynagrodzeń i motywacyjny oraz związane z nim praktyki Glosariusz/ Skróty Deklaracja Menedżera, odpowiedzialnego za przygotowanie sprawozdań finansowych

3 I Uwagi: Wszystkie kwoty, jeśli nie zaznaczono inaczej, zostały wyrażone w tysiącach euro. Dane odnoszą się do norm ostrożnościowych stosowanych w procesie konsolidacji. Wszelkie rozbieżności w danych zawartych w niniejszym dokumencie wynikają z zaokrąglania. Zarówno w odniesieniu do metody standardowej, jak metodologii IRB, nieważone kwoty dotyczące gwarancji udzielonych i zobowiązań do wypłaty funduszy są uwzględniane na podstawie ekwiwalentu kredytowego o ile nie wskazano inaczej. Publikacja niniejszego dokumentu została zrealizowana zgodnie ze szczegółowym rozporządzeniem wewnętrznym (Zasady Ładu Korporacyjnego Grupy), którego przedmiotem są Wytyczne Ładu Korporacyjnego, które definiują zasady i przepisy publikacji Ujawnienia Publicznego (Filar III - Bazylea II).

4 Tabela 1 Wymogi ogólne Ujawnienia jakościowe Grupa UniCredit monitoruje swoje ryzyko i zarządza nim przy użyciu rygorystycznych metod i procedur, które okazały się skuteczne we wszystkich fazach cyklu ekonomicznego. Zarządzanie ryzykiem Grupy i kontrola tego ryzyka należą do zadań jednostki Zarządzania Ryzykiem Spółki Dominującej, która samodzielnie realizuje zadania związane ze sterowaniem, koordynacją i kontrolą, w szczególności za pośrednictwem Menedżerów Ryzyka Portfela, którzy odpowiadają za odpowiednie ryzyka z perspektywy zarówno całej Grupy, jak i poszczególnych pionów. Ponadto model ten uwzględnia szczególny punkt odniesienia dla Włoch poprzez jednostkę CRO Italy, której przydzielono obowiązki, związane z ryzykiem kredytowym, operacyjnym i reputacji w skali Włoch, a także związane z menedżerską koordynacją jednostek Zarządzania Ryzykiem we włoskich Spółkach Grupy. W 2012 r. Zakres Kompetencji GRM (Group Risk Managers) został poddany analizom i przeglądom kompetencyjnym zarówno na poziomie globalnym, jak i lokalnym w celu: zapewnienia zgodności ze wskazaniami regulacyjnymi; usprawnienia procesów i wydajniejszego wykorzystania zasobów; rozłożenia ryzyka operacyjnego i obowiązków związanych z ryzykiem kredytowym; w ramach ryzyka kredytowego - oddzielenia ról operacyjnych i transakcyjnych od ról w zakresie zarządzania ryzykiem. Wprowadzono także strukturalne zmiany organizacyjne i procesowe, które rozpoczęły się w 2012 roku, a pierwsze wytyczne i procesy weszły w życie w dniu 14 stycznia 2013 roku. Jednostka Zarządzania Ryzykiem w szczególności odpowiada za realizację następujących zadań: optymalizacja jakości aktywów Grupy, minimalizacja kosztów poszczególnych rodzajów ryzyka, zgodnie z celami w zakresie ryzyka oraz stopy zwrotu, przyjętymi dla poszczególnych pionów biznesowych; definiowanie w uzgodnieniu z funkcją Planowania, Finansów i Administracji apetytu na ryzyko oraz oceny adekwatności kapitałowej Grupy w ramach Procesu Oceny Adekwatności Kapitału Wewnętrznego (Internal Capital Adequacy Assessment Process ICAAP), zgodnie z wymogami Filara II Nowej Umowy Kapitałowej; definiowanie zgodnie ze standardami Nowej Umowy Kapitałowej oraz wymogami Banku Włoch (Banca d Italia) zasad, metodologii, wytycznych, polityki i strategii Grupy w zakresie zarządzania ryzykiem oraz we współpracy z Departamentem Organizacyjnym definiowanie właściwych procesów i ich wdrażanie; ustanowienie systemu kontroli ryzyka kredytowego i ryzyka koncentracji, zarówno na poziomie jednego kontrahenta jak grup gospodarczych i znaczących klastrów (np.: obszarów przemysłowych, sektorów gospodarki), monitorowanie i sprawozdawczość wcześniej zdefiniowanych limitów; definiowanie i zapewnianie Pionom Biznesowym oraz spółkom zależnym kryteriów wyceny, zarządczych, pomiarów, monitorowania i sprawozdawczości, dotyczących powołanych rodzajów ryzyka oraz zapewnienie spójności systemów i procedur kontroli, zarówno na poziomie Grupy, jak na poziomie poszczególnych spółek zależnych; wspieranie Pionów Biznesowych w realizacji ich celów, wniesienie wkładu w rozwój produktów i prowadzonej działalności (jak np. innowacje produktów kredytowych, możliwości konkurencyjne związane z Nową Umową Kapitałową itp.); weryfikowanie przy użyciu procesu walidacji wstępnej i bieżącej adekwatności systemów pomiaru ryzyka, przyjętej w skali całej Grupy, sterowanie procesem dokonywania wyborów metodologicznych w kierunku wyższych i homogenicznych standardów jakościowych oraz kontrolowanie spójności wykorzystania powołanych powyżej systemów z tymi procesami; WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 4

5 ustanowienie adekwatnego systemu prewencyjnej analizy ryzyka w celu kwantyfikacji wpływu szybkiego pogorszenia cyklu ekonomicznego lub innych czynników szokowych (tzn. testów warunków skrajnych) na strukturę ekonomiczną i finansową Grupy. Powyższe jest prawdziwe dla poszczególnych rodzajów ryzyka, a także dla ich integracji i porównania do dostępnego kapitału; tworzenie kultury ryzyka w skali całej organizacji. Zgodnie z architekturą jednostki Zarządzania Ryzykiem, w celu wzmocnienia potencjału niezależnego sterowania, koordynacji i kontroli ryzykami Grupy, poprawy wydajności i elastyczności procesu podejmowania decyzji w sprawach ryzyka oraz określenia interakcji pomiędzy interesariuszami odpowiedzialnymi za poszczególne ryzyka, ustanowiono trzy oddzielne poziomy działania Komitetów ds. Ryzyka: Komitet Ryzyka Grupy, odpowiadający za strategiczne decyzje Grupy dotyczące ryzyka; Komitety ds. Ryzyka Portfela Grupy, odpowiadające za rozpatrywanie, kontrolę i zarządzanie różnymi ryzykami portfela; Komitety Transakcyjne Grupy, które będą odpowiadać za ocenę poszczególnych kontrahentów/transakcji, wywierających wpływ na ogólny profil ryzyka portfela. W szczególności Komitet Ryzyka Grupy odbywa spotkania z jednostkami ds. konsultacji i propozycji w celu zdefiniowania propozycji Prezesa Zarządu (CEO), skierowanych do Rady Dyrektorów, szczególnie w odniesieniu do następujących tematów: skłonności Grupy do podejmowania ryzyka, w tym celów kapitalizacji, kryteriów alokacji kapitału, potencjału podejmowania ryzyka, polityki w zakresie kosztów kapitału własnego i dywidend, a także wewnętrznych limitów kapitałowych; ogólnych strategii optymalizacji ryzyka operacyjnego oraz wytycznych dla Ładu Korporacyjnego w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym Grupy; wstępnego zatwierdzenia i podstawowych modyfikacji systemów kontroli i pomiarów ryzyka (kredytowego, rynkowego, operacyjnego i in.), w tym możliwych planów działania, procesów, a także wymogów dotyczących IT i jakości danych struktury limitów według rodzajów ryzyka; strategicznych polityk i planów finansowania; ogólne szacunki rezerw celowych na kredyty w sytuacji nieregularnej (LLP); definiowanie i okresowe przeglądy Ram Ogólnych ICAAP, zakresu zastosowania, a także rocznego Raportu Regulacyjnego. Ponadto Komitet odbywa spotkania z jednostkami zatwierdzającymi decyzje w następujących sprawach: definiowanie wytycznych w sprawie polityk finansowych Grupy (strategie zarządzania aktywami i pasywami, w tym profilu czasu trwania w skali Grupy); alokacja ryzyka na jednostki biznesowe oraz Podmioty Prawne, szczegółowe wytyczne, strategie oraz ustalanie wynikających z nich limitów w celu osiąganie celów apetytu na ryzyko i limitów według rodzaju ryzyka; krajowy limit transgraniczny w ramach delegowanych uprawnień; wstępne zatwierdzenie i podstawowe modyfikacje metodologii pomiaru i kontroli kapitału wewnętrznego; zatwierdzenie ogólnych Polityk Globalnych dla zarządzania ryzykami Grupy; zatwierdzanie polityk, strategii i metodologii służących do pomiaru i kontroli ryzyka nieruchomości, ryzyka inwestycji finansowych oraz ryzyka biznesowego; zatwierdzenie planów działania w wypadku ustaleń na krytycznym poziomie odnośnie kontroli ryzyka i systemów pomiaru, wynikających z wewnętrznego raportu początkowego oraz bieżących raportów z walidacji; zatwierdzanie działań/inicjatyw biznesowych, także o charakterze strategicznym, w celu zabezpieczenia Grupy w Fazie Alarmowej kryzysu płynności. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 5

6 Komitet ds. Ryzyka Grupy otrzymuje także regularnie informacje od właściwych Komitetów/jednostek dotyczące następujących obszarów: projekty reorganizacyjne, wpływające na procesy ryzyka i/lub struktury organizacyjne, zaangażowane w zarządzanie ryzykiem i działania kontrolne; okresowe raporty na temat ryzyka (portfela, dużych ekspozycji, rezerw celowych na kredyty w sytuacji nieregularnej itp), w tym raporty przeznaczone dla Regulatorów (zanim zostaną rozpowszechnione); raporty o naruszeniu limitów; działania korekcyjne ukierunkowane na bilansowanie pozycji ryzyka Grupy; regularne raporty na temat rezerw celowych na kredyty w sytuacji nieregularnej (LLP); aktualizacja statusu właściwych działań projektowych i procesów w związku z Umowami Kapitałowymi; tematy zatwierdzone lub omawiane przez Komitety Ryzyka Portfela; tematy dotyczące ryzyka, omawiane przez inne komitety Spółki Dominującej. Kultura ryzyka w Grupie UniCredit System finansowy, charakteryzujący się większym stopniem wzajemnych powiązań, heterogenicznymi zasadami regulacyjnymi, coraz gwałtowniejszym rozpowszechnianiem informacji, których znaczenie zmienia się w czasie oraz silnie mobilnymi pulami kapitału transgranicznego może generować interesujące możliwości biznesowe - którym jednak często towarzyszy istotne ryzyko. W rzeczywistości ryzyko ostrej dyslokacji, wysokiej zmienności, proliferacji trudności finansowych, upadłości na dużą skalę oraz w ostatecznym rozrachunku wysokich strat, wydaje się być większe niż kiedykolwiek w historii, musi więc znajdować się w centrum uwagi i działań każdego menedżera ds. ryzyka. Sukces instytucji podejmujących ryzyko w takim środowisku w bardzo dużym stopniu zależy od ich umiejętności w zakresie zarządzania ryzykiem. Najważniejsze filary skutecznego zarządzania ryzykiem obejmują rozumienie ryzyka oraz jego wpływu na rachunek zysków i strat i zestawienie bilansowe, tworzenie spójnego poziomu bazowego wiedzy technicznej na temat ryzyka, wzmacnianie komunikacji na wszystkich poziomach oraz tworzenie stanu umysłu, który przewiduje zmiany w makrośrodowisku. W celu właściwego przygotowania się do stawienia czoła tym wyzwaniom, UniCredit zdecydowanie koncentruje się na kultywowaniu spójnej kultury ryzyka w skali całej Grupy. Inicjatywa ta została zdefiniowana jako jeden z najważniejszych elementów zarządzania ryzykiem. UniCredit definiuje kulturę ryzyka jako wewnętrzną wrażliwość, odzwierciedloną w codziennym sposobie myślenia i działaniach wszystkich pracowników banku, które stanowią przejaw wiedzy na temat ryzyka i szacunku dla ryzyka. Kultura ryzyka nie jest postrzegana po prostu jako cel, lecz jako kluczowy czynnik umożliwiający osiągnięcie wszystkich celów spółki. W tym kontekście jednostka ds. Zarządzania Ryzykiem Grupy zdefiniowała konkretne działania, które będą pomocne w budowaniu i kultywowaniu silniejszej kultury zarządzania ryzykiem, składającej się m.in. z następujących elementów: Ustanowienie lepszej równowagi pomiędzy kulturą ryzyka i skłonnością do podejmowania ryzyka wśród członków najwyższego kierownictwa w celu zademonstrowania zaangażowania oraz powiązania procesów generowania przychodów z ekspozycją na ryzyko. Wzmocnienie pracy zespołowej i komunikacji pomiędzy kolegami, posiadającymi bezpośrednie związki lub styczność z ryzykiem. Koncentracja na działalności biznesowej, która stanowi pierwszą linię obrony ; spółka koncentruje uwagę na klientach rzetelnych, realizujących swoją strategię bankowości komercyjnej i tworzących wzajemne, trwałe relacje na podstawie głębokiej wiedzy i zrozumienia działalności, potencjału i profilu ryzyka klienta Korzystając z właściwej analizy, koncentracja na ścisłej analizie danych, z uwzględnieniem wszystkich implikacji dla bilansu. Proaktywne zarządzanie portfelami poprzez identyfikację problemów na wczesnych etapach i wdrażanie działań korekcyjnych w celu redukcji ryzyka i zwiększenia zabezpieczeń. Rotacja pracowników pomiędzy jednostkami biznesowymi a jednostkami kontroli oraz tworzenie ścieżek kariery w celu wzmocnienia wiedzy i doświadczenia w dziedzinie zarządzania ryzykiem. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 6

7 Inwestowanie w szkolenia i infrastrukturę w celu tworzenia spójnego, podstawowego poziomu wiedzy na temat ryzyka oraz objaśnianie polityk i limitów, muszą być zawsze przestrzegane. Znaczenie silnej kultury ryzyka i zaangażowania w taką kulturę jest regularnie komunikowane przez kierownictwo najwyższego szczebla różnymi kanałami, takimi jak poczta, intranet, radiowęzły, prasa firmowa, komunikaty video, spotkania Zespołu Zarządczego Grupy. Ponadto wdrożone przez Akademię Ryzyka programy edukacyjne i szkoleniowe, a także organizowane ad hoc warsztaty i imprezy stanowią kolejne kanały, których zadaniem jest poprawa i wzmocnienie wiedzy fachowej na temat ryzyka, świadomości ryzyka i wrażliwości na ryzyko, które jednocześnie tworzą podstawy dla komunikacji i współpracy pomiędzy jednostkami ds. Zarządzania Ryzykiem, jednostkami biznesowymi i innymi jednostkami Grupy. Jednym z kluczowych elementów zarządzania ryzykiem jest apetyt na ryzyko (Risk Appetite Framework RAF). Bank uważa zagnieżdżenie Skłonności do Podejmowania Ryzyka w procesach Grupy za działania o najwyższym znaczeniu dla wdrożenia spójnej kultury ryzyka. Jest to kluczowe narzędzie zarządcze, wypracowane w celu wdrożenia właściwego stosunku do ryzyka, który w najlepszy możliwy sposób będzie kierować działalnością banku zgodnie z właściwymi poziomami ryzyka; działania te reprezentują także pełną integrację parametrów wrażliwych na ryzyko z procesami zarządzania bankiem. Skłonność do podejmowania ryzyka można zdefiniować jako zarówno krótko- jak długoterminową zmienność wyników, którą instytucja oraz jej kierownictwo wysokiego szczebla są skłonne zaakceptować w ramach wsparcia dla konkretnej strategii. Skłonność ta zostaje wyrażona w kluczowych wymiarach; dla każdego z takich wymiarów wybierane są specjalne parametry w celu budowy wszechstronnych ram Skłonności do Podejmowania Ryzyka. Celem tych działań nie jest zapobieganie podejmowaniu ryzyka, lecz podejmowanie starań ukierunkowanych na realizację strategii UniCredit w sposób spójny z tolerancją ryzyka, określoną przez Radę Dyrektorów. Skłonność do podejmowania ryzyka jest decyzją menedżerską, podejmowaną w istniejących, naturalnych granicach, określonych przez środowisko rynkowe i/lub regulatorów. Granice te odzwierciedlają ostateczne limity, których bank nie powinien przekraczać, przy jednoczesnej możliwości określenia docelowych poziomów w celu ustalenia optymalnego poziomu ryzyka, które bank powinien docelowo przyjąć. Pomiędzy poziomami docelowymi i limitami można określić poziomy wczesnego ostrzegania, zapobiegające przekroczeniu limitów. Strategie ryzyka reprezentują kluczowy etap integracji Skłonności do Podejmowania Ryzyka z działalnością biznesową, dzięki której jednostka ds. Zarządzania Ryzykiem Grupy komunikuje i zagnieżdża cele i limity ekspozycji na ryzyko w działalności Grupy. Określanie parametrów skłonności do podejmowania ryzyka i związanych z nią poziomów docelowych, ostrzegawczych i limitów są zagnieżdżone w procesie tworzenia budżetu, który jest regularnie monitorowany przez odpowiedzialne jednostki i delegowany w dół na odpowiednie poziomy organizacji (jak np. spółki zależne). Przyjęto też proces eskalacji, którego celem jest zapewnienie zaangażowania kierownictwa najwyższego szczebla w wypadku przekroczenia poziomów ostrzegawczych/limitów. Model Kompetencji UniCredit opisuje zachowania, jakie są oczekiwane od wszystkich ludzi związanych z UniCredit w celu wsparcia procesu spełniania przez Bank jego ambicji i zmieniających się potrzeb Klientów. Model ten opiera się na 5 filarach, zdefiniowanych przez liderów Grupy, które służą jako kompas wyznaczający kierunek w procesie podejmowania decyzji w każdej sytuacji zawodowej. Jeden z tych 5 filarów jest dedykowany znaczeniu kultury ryzyka; w rzeczywistości Ryzyko Bilansu definiuje kluczowe zachowania w zakresie Zarządzania Ryzykiem, jak np. rozpoznanie wszystkich rodzajów ryzyka, wpływających na działalność biznesową, transparentne zarządzanie takimi ryzykami oraz wspieranie jednolitego, wspólnego rozumienia ryzyka w skali całej Grupy UniCredit. Model Kompetencji UniCredit stanowi podstawę dla oceny i rozwoju wszystkich pracowników Grupy w toku corocznych procesów oceny wyników zarządzania (Executive Development Plan, Talent Management Review, Performance Management). Zachowania te stanowią element kwintesencji Grupy, ucieleśniając sposób bycia UniCredit. Nie zaskakuje więc fakt, że szkolenie ma fundamentalne znaczenie dla kultury ryzyka. W celu zwiększenia WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 7

8 świadomości zarządzania ryzykiem i pogłębienia kultury ryzyka spółki, w UniCredit wdrożono tzw. Akademię Ryzyka, która jest inicjatywą opracowaną i zarządzaną przez specjalną jednostkę, działającą w ramach linii kompetencyjnej Zarządzania Ryzykiem Grupy we współpracy z centrami edukacji wewnętrznej i szkolenia. Akademia Ryzyka służy jako centrum doskonałości dla kultury ryzyka i szkolenia w zakresie ryzyka, zapewniając wspólną i spójną metodykę szkolenia w zakresie problematyki związanej z ryzykiem i środowiskiem ryzyka. Wraz z ustanowieniem Akademii Ryzyka połączono praktyczną wiedzę fachową z najnowocześniejszymi metodami edukacji. Akademia Ryzyka powstała na bazie wielowarstwowej metodologii nauczania o ryzyku, spełniając potrzeby edukacyjne profesjonalistów zatrudnionych na wszystkich poziomach przy użyciu dedykowanych strumieni wiedzy, dostępnej dla wszystkich profesjonalistów zatrudnionych w spółce. Akademia Ryzyka stosuje podejście globalne: ta sama oferta edukacyjna i szkoleniowa zostaje udostępniona całej Grupie, a uczestnicy reprezentują różne Spółki Grupy w różnych państwach. Globalne podejście w jeszcze większym stopniu wzmacnia koncepcję JEDNOLITEJ kultury ryzyka, wspierając rozumienie głównych koncepcji ryzyka i wiedzy fachowej na temat ryzyka w skali całej Grupy. Ponieważ wiedza na temat ryzyka i kultury ryzyka składa się z kilku komponentów, przez co musi być zaadresowana do różnych poziomów doświadczenia i zakresów obowiązków, Akademia Ryzyka dysponuje zróżnicowaną ofertą szkoleniowo-edukacyjną: Ścieżka Dyplomu z Ryzyka Ścieżka Dyplomu z Ryzyka obejmuje intensywny podstawowy program szkoleniowy on-line oraz dwa zaawansowane mistrzowskie (Masterclass) programy on-line. Program jest dostępny dla profesjonalistów zajmujących się ryzykiem oraz wszystkich innych profesjonalistów, zainteresowanych tym tematem. Program Podstawowy składa się ze wstępu do podstaw ryzyka i zarządzania ryzykiem, natomiast program mistrzowski (Masterclass), realizowany po ukończeniu z pozytywnym wynikiem Programu Podstawowego, ma na celu pogłębienie wiedzy na temat ryzyka przez umożliwienie uczestnikom zapoznania się z bardziej zaawansowanymi koncepcjami. Wszystkie kursy zostały opracowane w postaci internetowych modułów szkoleniowych, uzupełnionych materiałami video z webinariów, internetowymi prezentacjami szkoleniowymi, studiami przypadków i testami on-line. Po ukończeniu Ścieżki Dyplomu z Ryzyka uczestnicy otrzymują Certyfikat wydany we współpracy ze szkołą wyższą, cieszącą się międzynarodową renomą. Szkolenie on-line jest oferowane w trzech głównych językach UniCredit. Laboratoria Edukacyjne Zarządzania Ryzykiem Laboratoria Edukacyjne Zarządzania Ryzykiem (Risk Management Learning Labs) obejmują intensywną edukację i działania, związane z różnymi, kluczowymi tematami dotyczącymi ryzyka. Celem Laboratorium jest wzmocnienie w sposób przejrzysty i nietechniczny wewnętrznej wrażliwości na ryzyko, podnoszenie świadomości kluczowych aspektów zarządzania ryzykiem, roli zarządzania ryzykiem oraz jego relacji z Liniami Biznesowymi i innymi Liniami Kompetencji, a także wzmocnienie fundamentalnej wiedzy fachowej na temat ryzyka. Program Laboratorium obejmuje tematy takie, jak ryzyko kredytowe, ryzyko rynkowe, ryzyko płynności, ryzyko reputacji i operacyjne oraz restrukturyzacja, a także ład korporacyjny w zakresie ryzyka i kultura ryzyka. Przyjęta metodologia jest ukierunkowana na zapewnienie doświadczenia edukacyjnego, zbudowanego na zasadzie dzielenia się wiedzą, uzupełnionego wykładami i zajęciami prowadzonymi przez ekspertów. Laboratoria Edukacyjne są oferowane przedstawicielom kierownictwa wyższego szczebla, zatrudnionym poza Linią Kompetencji Zarządzania Ryzykiem. Kursy Mistrzowskie z Ryzyka (Risk Master Series) Metodologia przyjęta w kursach Risk Master Series jest ukierunkowana na zapewnienie najnowocześniejszej wiedzy fachowej w celu realizacji działań na rzecz JEDNOLITEJ Kultury Ryzyka. Celem modułów szkoleniowych jest: Wzmocnienie wiedzy fachowej i profesjonalizmu w zakresie ryzyka; Wzmocnienie umiejętności w zakresie zarządzania złożonością i prowadzenia rozmów o krytycznym znaczeniu; podniesienie umiejętności komunikacyjnych i przywódczych; WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 8

9 wzmocnienie współpracy na linii Ryzyko/Biznes. Są to kursy o specjalistycznym charakterze, które zostały opracowane z myślą o przedstawicielach wyższego kierownictwa, zatrudnionych w obszarach Zarządzania Ryzykiem i Biznesu. Szkolenia na żądanie dostosowane do potrzeb klienta Szkolenia na żądanie reprezentują nowy kanał, w ramach którego Akademia Ryzyka spełnia specjalne potrzeby i wymogi edukacyjne w zakresie Ryzyka, Biznesu i innych Linii Kompetencji. Typowe tematy kursów to np. Finansowanie Projektów, Walidacja Ryzyka i Kredyty Specjalne. Związek pomiędzy wynagrodzeniem a ryzykiem także stanowi istotny element, wzmacniający kulturę ryzyka w banku. Związek ten zostaje zapewniony poprzez zaangażowanie jednostki ds. Ryzyka w planowanie wynagrodzeń i definiowanie ściśle określonych ram wynagrodzenia podstawowego w zakresie ogólnych ram Skłonności do Podejmowania Ryzyka Grupy w celu właściwego ograniczenia motywacji do podejmowania ryzyka przez motywację do zarządzania ryzykiem. W szczególności dotyczy to wykorzystania przez Radę Dyrektorów i Komitet ds. Wynagrodzeń wyników pracy zaangażowanych jednostek w celu zdefiniowania wzajemnych relacji pomiędzy rentownością, ryzykiem i nagrodami w ramach systemów motywacyjnych Grupy. Więcej informacji na temat korelacji pomiędzy ryzykiem a politykami wynagrodzeń przedstawiono w Tabeli 15 niniejszego dokumentu. Istotnym elementem silnego zaangażowania w tworzenie spójnej kultury ryzyka na poziomie Grupy są wznowione działania ukierunkowane na promocję indywidualnej odpowiedzialności za ryzyko, przestrzeganie przepisów i prawa oraz kontroli. Dział Zasobów Ludzkich (HR) także wnosi swój wkład w te działania przez wdrażanie specjalnych planów, ukierunkowanych na rozpowszechnianie w skali całej Grupy Kultury Ryzyka, Przestrzegania Przepisów i Prawa oraz Kontroli z wykorzystaniem istniejących ram i poprzez budowanie wybranych inicjatyw. W ciągu ostatnich kilku lat dział HR zbudował ramy wzmacniające świadomość systemu Kontroli Wewnętrznej i odpowiedzialności w drodze określenia: Standardów behawioralnych, opracowanych dla wszelkich stanowisk pracy/poziomów zatrudnienia w skali Grupy; Globalnych procesów HR, zaszczepiających wrażliwość na Ryzyko i Przestrzeganie Przepisów i Prawa: Executive Development Plan (EDP - coroczny proces oceny wyników członków kierownictwa i zarządzania, realizowany w UniCredit, obejmujący wszystkich członków kierownictwa wykonawczego Grupy), Executive Compensation, Learning & Development. W 2012 roku w ramach realizowanego programu rozwoju kierownictwa Executive Development Programme oraz systemu motywacyjnego Grupa wprowadziła szczególny nacisk na elementy ryzyka, przestrzegania przepisów i kontroli. W ramach planu zrealizowano już następujące dwa etapy: w ramach EDP każdy członek Kierownictwa Wykonawczego ma obowiązek przeprowadzić specjalną ocenę jakościową kompetencji i postaw w zakresie ryzyka ogólnego (oraz przestrzegania przepisów i kontroli), zarówno w ramach samooceny, jak oceny menedżerów; wprowadzona w ramach systemu motywacyjnego Błękitna Księga KPI (zbiór celów i wytycznych dot. realizacji oceny, zapewniających spójność z kierunkami biznesowymi, perspektywą ryzyka, ramami regulacyjnymi i mierzalnością wyników) zawiera szczególną kategorię KPI - Wzmocnienie kultury ryzyka & kontroli. W 2013 roku będziemy nadal koncentrować się na dalszych inicjatywach, podejmowanych w celu uzyskania widocznego i konkretnego wpływu wzmacniającego odpowiedzialność za Kulturę Ryzyka, Przestrzegania Przepisów i Kontroli. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 9

10 Budowanie i w ostatecznym rozrachunku wzmacnianie właściwej kultury ryzyka jest procesem wielokierunkowym i wieloetapowym, wdrażanym w skali długoterminowej, we skali wszystkich jednostek biznesowych i kontroli. Akademia Ryzyka jest równoznaczna z realizacją istotnego etapu. W miarę upływu czasu realizowane będą kolejne etapy, takie jak: wzmocnienie relacji pomiędzy strategią biznesową, skłonnością do podejmowania ryzyka i kulturą ryzyka, budowa wzajemnego zaufania, wypracowanie wiarygodności, tworzenie odpowiedzialności, zaszczepianie zdroworozsądkowego podejścia do zarządzania ryzykiem, tworzenie ścieżki rotacji pomiędzy jednostkami Biznesowymi a jednostkami Ryzyka itp. Powyższe działania stanowią materię kultury ryzyka i muszą rozwijać się we właściwym środowisku. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 10

11 Ryzyko kredytowe Struktura i organizacja Poniżej opisano nową strukturę organizacyjną, obowiązującą od 14 stycznia 2013 roku w odniesieniu do ryzyka kredytowego ze specjalnym uwzględnieniem struktur i zakresu obowiązków. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w Spółce Holdingowej jest realizowane na dwóch poziomach: - jednostek, którym powierzono obowiązki na poziomie Grupy; - jednostek, którym powierzono obowiązki na poziomie Kraju; Jednostki którym powierzono obowiązki na poziomie Grupy obejmują: Departament Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy w odniesieniu do ryzyka kredytowego, który składa się z następujących struktur: o Polityki Zarządzania Ryzykiem Kredytowym Grupy, która odpowiada m.in. za realizację następujących zadań: opracowywanie regulacji Grupy w zakresie ryzyka kredytowego o Strategie Zarządzania Ryzykiem Kredytowym Grupy, która odpowiada m.in. za realizację następujących zadań: definiowanie strategii i limitów ryzyka, przeprowadzanie testów warunków skrajnych i analizy portfela; monitorowanie ryzyka koncentracji kredytów przy użyciu specjalnych limitów; opracowywanie metod pomiaru ryzyka kredytowego; o Zarządzania Portfelem Kredytowym i Sprawozdawczość Ryzyka Grupy, która odpowiada m.in. za realizację następujących zadań: opracowywanie raportów, niezbędnych do monitorowania trendów w zakresie portfela kredytowego Grupy; monitorowanie portfela kredytowego, ocena ogólnej jakości i zarządzanie jakością najbardziej obciążonych ryzykiem przedziałów aktywów analizowanie i monitoring portfela Kredytów Specjalnych na poziomie skonsolidowanym Departament Transakcji Kredytowych Grupy w odniesieniu do ryzyka kredytowego, który składa się z następujących struktur: o Sekretariat Komitetu Kredytowego Grupy, którego obowiązki obejmują zapewnienie wsparcia, organizację i koordynowanie różnych raz proceduralnych i przepływów informacji w ramach procesów zatwierdzania i raportowania, związanych z działalnością Komitetu Kredytowego Grupy, Komitetu Kredytów Transakcyjnych Grupy oraz Komitetu Ratingowego Grupy. o Transakcje Kredytowe FIBS, które odpowiadają za kontrahentów reprezentujących Instytucje Finansowe, Banki, Rządy i Banki Centralne i następujące działania: zapewnienie fachowego doradztwa w zakresie propozycji kredytowych składanych przez Spółki Grupy działając w charakterze Zespołu Kompetencyjnego Grupy; podejmowanie decyzji w ramach przyznanych uprawnień lub przedkładanie kompetentnym organom propozycji oraz propozycji kredytowych, zgłoszonych Spółce Dominującej; podejmowanie decyzji w ramach przyznanych uprawnień lub przedkładanie kompetentnym organom, Spółce Dominującej propozycji w sprawie Opinii Niewiążących dotyczących propozycji kredytowych, przedkładanych przez Spółki Grupy; WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 11

12 o CIB i Duże Transakcje Kredytowe, których obowiązki obejmują m.in. następujące działania: w wypadku kontrahentów innych niż Instytucje Finansowe, Bank, Rządy i Banki Centralne zapewnienie fachowego doradztwa na temat propozycji kredytowych składanych na ręce Komitetu Kredytowego Grupy lub Komitetu Kredytów Transakcyjnych Grupy; zapewnienie fachowego doradztwa w zakresie propozycji kredytowych, związanych z transakcjami LPAC (jak np. Finansowanie Projektów, Wykupy i Finansowanie Lewarowane itp.); zapewnienie fachowego doradztwa w zakresie propozycji kredytowych, związanych z transakcjami na Produktach Specjalnych dla wszystkich Spółek Grupy, działających jako Zespół Kompetencyjny Grupy; podejmowanie decyzji w ramach przyznanych uprawnień lub przedkładanie kompetentnym organom propozycji kredytowych, związanych z transakcjami na Produktach Specjalnych, zgłaszanych Spółce Dominującej (jak np. ABS, Sekurytyzacje); zapewnienie fachowego doradztwa na temat restrukturyzacji i propozycji kredytów windykacyjnych, składanych na ręce Komitetu Kredytowego Grupy lub Komitetu Kredytów Transakcyjnych Grupy; ocena propozycji klasyfikacji restrukturyzacji/windykacji dla kontrahentów FIBS, składanych na ręce Komitetu Kredytowego Grupy lub Komitetu Kredytów Transakcyjnych Grupy; o analiza Ryzyka Krajowego i Monitoring, których obowiązki obejmują m.in. następujące działania: analizowanie i monitoring ryzyka krajowego; podejmowanie decyzji lub zbieranie propozycji limitów transgranicznych przed ich złożeniem kompetentnym organom; Departament Kontroli Ryzyka Grupy, który w odniesieniu do ryzyka kredytowego składa się z następujących struktur: o Metodologie Kredytowe Grupy - zakres obowiązków obejmuje m.in. następujące działania: zapewnienie rozwoju, zarządzania i ciągłej ewolucji modeli, narzędzi ratingowych, narzędzie do pomiaru Portfela Ryzyka Kredytowego Grupy oraz metodologii ryzyka kredytowego; o Program Grupy ds. Nowej Umowy Kredytowej Bazylea- zakres obowiązków obejmuje m.in. następujące działania: koordynacja wdrażania zasad bazylejskich w dziedzinie ryzyka kredytowego i składanie raportów na ręce organów statutowych spółki i Władz Nadzoru; o Walidacja Wewnętrzna Grupy - zakres obowiązków obejmuje m.in. następujące działania: walidacja na poziomie Grupy metodologii pomiaru ryzyka kredytowego oraz procesów powiązanych, narzędzi IT i Jakości Danych w celu weryfikacji zgodności z wymogami regulacyjnymi oraz standardami międzynarodowymi; o Stanowisko Ratingu Grupy - zakres obowiązków obejmuje m.in. następujące działania: przypisywanie ratingu niektórym istotnym kontrahentom (Top Banking, Top Corporate); podejmowanie decyzji w ramach przyznanych uprawnień lub przedkładanie kompetentnym organom propozycji przełamania ratingów, związanych z systemami ratingowymi w skali całej Grupy oraz z lokalnymi systemami ratingowymi; Na poziomie krajowym działania związane ze sterowaniem i kontrolą ryzyka kredytowego, a także z prowadzeniem działalności operacyjnej (jak np. udzielanie kredytów, monitoring itp.) leżą w zakresie obowiązków CRO spółek zależnych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 12

13 W UniCredit S.p.A. funkcje te są realizowane przez struktury organizacyjne CRO Włochy, podległe CRO Grupy, do których należą: Departament Zarządzania Ryzykiem - Włochy, odpowiedzialny m.in. za ład korporacyjny i kontrolę ryzyka kredytowego, wynikającego z działalności podlegającej Przewodniczącemu Krajowemu we Włoszech (w tym za produkty Finansowania Konsumenckiego); Departament odpowiedzialny za kontrolę ryzyka, składający się z następujących struktur: o Departament Analityki Portfela Ryzyka Kredytowego, który odpowiada m.in. za realizację o o następujących zadań: monitorowanie i prognozowanie ryzykowności składu portfela kredytowego pod względem jakości kredytów, kosztów ryzyka, RWA i absorpcji kapitału dla zakresu działalności UniCredit SpA, opracowywanie żądanych raportów. Departament Polityk i Produktów Kredytowych, który odpowiada m.in. za realizację następujących zadań: definiowanie zasad kredytowych dot. procesów/produktów związanych z analizą potencjalnego kredytu, monitorowaniem, restrukturyzacją i windykacją w zakresie działania UniCredit S.p.A. Departament Metodologii Ryzyka Kredytowego, który odpowiada m.in. za realizację następujących zadań: definiowanie metodologii zarządzania ryzyka kredytowego i zarządzanie nimi; Metodologie takie odnoszą się do modeli pomiaru ryzyka kredytowego dla wszystkich segmentów klientów. o Stanowisko Ratingu dla Włoch - zakres obowiązków obejmuje m.in. następujące działania: podejmowanie decyzji w ramach przyznanych uprawnień lub przedkładanie kompetentnym organom propozycji przełamania ratingów, związanych z lokalnymi systemami ratingowymi, służącymi do pomiaru ryzyka kredytowego, związanego z segmentami przedsiębiorstw, powiązanych z UniCredit S.p.A. Departament Centralnych Analiz Ryzyka Kredytowego, który odpowiada m.in. za realizację następujących zadań: o koordynowanie działalności Zespołu Liderów Przemysłu Regionalnego ; o koordynowanie prawidłowej realizacji działań związanych z udzielaniem RIT; o koordynowanie i zarządzanie procesami analizy wnioskó na rzecz klientów UniCredit S.p.A w powiązaniu z produktami Consumer Finance; o działania przygotowawcze i administracyjne, związane z propozycjami, składanymi na Włoskiego Komitetu Kredytów Transakcyjnych i Włoskiego Komitetu Kredytów Specjalnych i Transakcyjnych; Departament Terytorialnej Analizy Ryzyka Kredytowego odpowiada m.in. za realizację następujących zadań (z wyłączeniem działań przypisanych do zakresu obowiązków Centralnego UW Ryzyka Kredytowego): o koordynowanie i zarządzanie działaniami, związanymi z klientami UniCredit S.p.A; o zarządzanie działalnością analiz potencjalnych kredytów Zespołu 6 Przemysłu Regionalnego ; Departament ten dzieli się na następujące struktury: o RIT 6 Real Estate o Local Credit HUBs Departament Administracji Kredytami odpowiada m.in. za następujące działania: o przewodzenie działaniom administracyjnym po podjęciu decyzji kredytowej/wypłacie kredytu; o zarządzanie kredytami subsydiowanymi; o działalność kredytowa i administracyjna, związana z Consorzi di garanzia ; o koordynacja i zarządzanie Kredytami Hipotecznymi po wypłacie kredytów, zapewnienie jakości i prawidłowości aktywów informacyjnych oraz minimalizacji ryzyka, podejmowanie decyzji w sprawie wniosków w ramach udzielonych uprawnień. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 13

14 W odniesieniu do ryzyka kredytowego Departament ten dzieli się na następujące struktury: o Sieć Administracji Kredytowej; o Administracja Kredytami Hipotecznymi; o Zarządzanie Kredytami Subsydiowanymi; o Configi & Gwarancje Publiczne; o Obsługa i Wsparcie dla Administracji Kredytowej; o Analizy & Doradztwo; o Asseverazioni e PreAnalisi Departament Kredytów Specjalnych i Monitorowania Ryzyka Kredytowego - Włochy, który odpowiada m.in. za realizację następujących zadań: o monitorowanie kredytów, kredyty wygasłe i niespłacone, zarządzanie windykacją (w tym klasyfikacja kredytów wątpliwych/windykacji w granicach przypisanej delegacji uprawnień), zapewnienie przydatności i wdrożenia strategii i działań windykacyjnych; o przewodzenie działaniom prowadzonym w odniesieniu do kredytów nieregularnych i problematycznych, koszty redukcji ryzyka; o decyzje podejmowane w ramach delegowanych uprawnień odnośnie do propozycji restrukturyzacji i windykacji. Departament ten dzieli się na następujące struktury: o INC portfolio Italy, który odpowiada w odniesieniu do przedsiębiorstw sklasyfikowanych jako incaglio non revocato za koordynację strategii kredytowej i zarządzanie nią w celu zaprzestania relacji lub przekwalifikowania pozycji; o Departament Wsparcia i Administracji Kredytów Specjalnych - Włochy, który odpowiada prowadzenie działań związanych z kosztem ryzyka i przypisane działania administracyjne i rachunkowe; o Windykacja Włochy (Workout Italy), który odpowiada za ekspozycję poniżej zdefiniowanego progu w odniesieniu do klientów, działania windykacyjne, koordynację i zarządzanie; o Restrukturyzacja Włochy (Restructuring Italy), który odpowiada za ekspozycję poniżej zdefiniowanego progu w odniesieniu do klientów, działania restrukturyzacyjne, ich koordynację i zarządzania, a także za monitorowanie zgodności z ustaleniami planu restrukturyzacji i ewentualnymi umowami; o Monitoring Terytorialnego Ryzyka Kredytowego - Włochy (Territorial Credit Risk Monitoring Italy), który odpowiada za zarządzanie monitoringiem kredytów jednoimiennych oraz koordynację poprzez systematyczny monitoring pozycji, definiowanie działań naprawczych we współpracy z Departamentem Centralnego Monitoringu Ryzyka Kredytowego - Włochy (Central Credit Risk Monitoring Italy Departament); o Departament Centralnego Monitoringu Ryzyka Kredytowego - Włochy (Central Credit Risk Monitoring Italy), który odpowiada za koordynację i rozwiązywanie problemów w zakresie działalności monitoringowej, prowadzonej przez struktury terytorialne realizujące podjęte decyzje, z wyłączeniem klientów indywidualnych; ponadto Departament ten odpowiada także za monitoring zwłok w spłatach klientów Bankowości Prywatnej oraz za scentralizowane zarządzanie; o Windykacja od Klientów (Customer Recovery), który odpowiada za zarządzanie i wspieranie procesów monitoringu, windykację kredytów oraz klasyfikację problematycznego portfela dla Klientów Indywidualnych, Małych Przedsiębiorstw i klientów z segmentu Średnich Przedsiębiorstw; o Wsparcie Prawne dla Kredytów Specjalnych (Special Credit Legal Support), który odpowiada za udzielanie szczególnego/specjalistycznego wsparcia na rzecz struktur Kredytów Specjalnych; o Large / MNC Workout & NCP Management, który odpowiada za koordynację i zarządzanie pozycjami windykacji z ekspozycją powyżej określonego progu; o Large & MNC Restructuring, który odpowiada za koordynację i zarządzanie pozycjami restrukturyzacji z ekspozycją powyżej określonego progu oraz za monitorowanie zgodności z umowami i możliwymi uzgodnieniami, związanymi z planem restrukturyzacji; WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 14

15 W zakresie ryzyka kredytowego działają następujące komitety: Komitet Kredytowy Grupy, który odpowiada za omawianie i podejmowanie decyzji kredytowych, w tym restrukturyzacji i windykacji, właściwych strategii oraz podejmowanych działań naprawczych (w tym klasyfikacji statusu tam, gdzie jest to właściwe) w odniesieniu do pozycji pod obserwacją, a także za konkretne limity transakcji, związanych z rynkami kapitału dłużnego w księdze handlowej, limity ekspozycji na jednego emitenta w księdze handlowej; Komitet Ryzyka Kredytowego i Transgranicznego Grupy, odpowiedzialny za monitorowanie ryzyka kredytowego i transgranicznego na poziomie Grupy, w tym składanie na ręce Komitetu Ryzyka Grupy do akceptacji lub informacji strategii, polityk, metodologii i limitów ryzyka transgranicznego, a także za regularną sprawozdawczość w zakresie portfela i profilu ryzyka transgranicznego; Komitet Kredytów Transakcyjnych Grupy, z uprawnieniami do zatwierdzania w ramach delegowanych uprawnień (podejmowanie decyzji i/lub wystawianie niewiążących opinii na rzecz Podmiotów Prawnych Grupy) i/lub uprawnieniami doradczymi odnośnie do aktów podlegających zatwierdzeniu przez organa wyższego rzędu w sprawie propozycji kredytowych, z wyłączeniem spraw dotyczących restrukturyzacji i windykacji, strategii oraz podejmowanych działań naprawczych w odniesieniu do pozycji pod obserwacją, a także za konkretne limity transakcji, związanych z rynkami kapitału dłużnego w księdze handlowej, limity ekspozycji na jednego emitenta w księdze handlowej; Włoski Komitet ds. Kredytów Transakcyjnych, odpowiedzialny za zatwierdzanie w ramach delegowanych uprawnień i/lub funkcji doradczej za akta zatwierdzane przez organy wyższego rzędu dotyczące kontrahentów UniCredit S.p.A. (z wyłączeniem kontrahentów FIBS), propozycje kredytowe (z wyłączeniem restrukturyzacji i windykacji), klasyfikację statusu akt, strategie i działania dla spraw pod obserwacją, transakcje kredytowe w oparciu o zastawy oraz za wystawianie niewiążących opinii w sprawie włoskich Spółek Grupy na temat propozycji Grupy; Komitet Ratingowy Grupy, odpowiedzialny za podejmowanie decyzji i/lub wystawianie niewiążących opinii na rzecz Spółek Grupy na temat propozycji przełamania ratingu. Włoski Komitet ds. Kredytów Specjalnych i Transakcyjnych, który w ramach delegowanych uprawnień odpowiada za wycenę za zatwierdzanie (lub wystawianie opinii doradczych w sprawach podlegających zatwierdzeniu przez organa wyższego rzędu) za pozycje podlegające restrukturyzacji i windykacji oraz za pozycje klientów, zarządzanie przez Departament Włoskich Kredytów Specjalnych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 15

16 Ład i polityki korporacyjne Relacje pomiędzy Spółką Dominującą a Spółkami Grupy, prowadzącymi działalność związaną z udzielaniem kredytów podlegają przepisom, zawartym w szczegółowych zasadach ładu korporacyjnego, które przypisują Spółce Dominującej uprawnienia w zakresie ładu korporacyjnego, wsparcia i kontroli w następujących obszarach: polityki i strategie kredytowe, rozwój modeli, walidacja systemów ratingowych, ryzyko koncentracji kredytów, emisje produktów kredytowych, monitorowanie i sprawozdawczość ryzyka portfela kredytowego. W szczególności Spółki Grupy muszą podjąć starania o opinię jednostki Zarządzania Ryzykiem Grupy przed przyznaniem kredytodawcy detalicznemu lub instytucjonalnemu linii kredytowej o wartości przekraczającej określony limit, lub przed przeglądem takiej linii kredytowej, co także dotyczy obowiązku spełnienia limitu kontrahenta w odniesieniu do koncentracji ryzyka, na które musi być trzymany kapitał regulacyjny. Zgodnie w rolą przydzieloną w tym zakresie Spółce Dominującej, a konkretnie jednostce Zarządzania Ryzykiem Grupy w ramach ładu korporacyjnego Grupy, Ogólna Polityka Kredytowa Grupy (General Group Credit Policy) definiuje zasady i przepisy obowiązujące w skali całej Grupy w celu wyznaczenia i ujednolicenia zasad zarządzania i oceny ryzyka kredytowego zgodnie z wymogami regulacyjnymi oraz najlepszymi praktykami biznesowymi Grupy. Zasady ogólne są uzupełnione zasadami szczegółowymi, dotyczącymi określonych przedmiotów (obszary biznesowe, działalność w segmentach, rodzaje kontrahentów/transakcji itp.) Dokumenty takie podzielono na dwie kategorie: polityki dotyczące tematów związanych z całą Grupą, opracowywanych przez Spółkę Dominującą i wysyłane do wszystkich Spółek Grupy. Jako przykład można podać niektóre polityki w stosunku do klientów FIBS (Instytucje finansowe, banki i rządy państw), limitów krajowych, finansowania projektów oraz przejęć i finansowania lewarowanego, zarządzania zabezpieczeniami w odniesieniu do instrumentów pochodnych OTC, transakcji repo i kredytów w postaci papierów wartościowych, a także w kwestii oceny, monitorowania i zarządzania limitami ryzyka analiz kredytowych w przypadku kredytów konsorcjalnych, finansowania nieruchomości komercyjnych (CREF) oraz strukturyzowanego finansowania handlu i eksportu (STEF); polityki opracowywane lokalnie przez poszczególne Spółki Grupy. Dokumenty takie zawierają szczegółowe zasady kredytowania dotyczące poszczególnych regionów, spółek zależnych itp. W sytuacji, gdy są wymagane z powodu cech rynków lokalnych i mają zastosowanie jedynie w obszarze działania danej Spółki Grupy. Na poziomie zarówno Spółki Grupy jak Spółki Dominującej (o ile jest to konieczne) polityki te są uszczegółowiane poprzez Instrukcje Operacyjne, opisujące szczegółowe zasady i instrukcje dotyczące codziennej działalności. Polityki Kredytowe charakteryzują się ogólnie statycznym podejściem i są w razie konieczności rewidowane. Z tej przyczyny należy je uzupełnić Strategiami Ryzyka Kredytowego, aktualizowanymi co najmniej raz w roku oraz zdefiniować docelowych klientów/produkty, segmenty działalności oraz obszary geograficzne dla Spółki Grupy/właściwych jednostek Grupy prowadzących działalność kredytową. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 16

17 Metoda zarządzania i pomiarów Ryzyko Kredytowe reprezentuje w zasadzie ryzyko utraty wartości zaangażowania kredytowego, wynikające z nieoczekiwanych, niekorzystnych zmian jakości kredytowej klienta. Dla celów pomiaru, ryzyko kredytowe zostało zdefiniowane jako ryzyko poniesienia strat wynikających z prawdopodobieństwa niezdolności kontrahenta, pożyczkobiorcy, klienta lub emitenta zobowiązań finansowych (obligacji, bonów itp.) do spłacenia odsetek i/lub kapitału lub wszelkich innych kwot przypadających do zapłaty (Ryzyko Niewykonania Zobowiązania/Default Risk). W szerszym znaczeniu ryzyko kredytowe można także zdefiniować jako potencjalne straty wynikające albo z niewykonania zobowiązania przez pożyczkobiorcę/emitenta lub zmniejszenie wartości rynkowej zobowiązania finansowego z powodu pogorszenia się jego jakości kredytowej. W tym obszarze Grupa bada nowe metody obejmujące także komponent wartości rynkowej ryzyka kredytowego księgi bankowej. Ryzyko kredytowe jest mierzone na poziomie poszczególnych kredytobiorców/transakcji oraz całego portfela. Metody i narzędzia stosowane w odniesieniu do kredytobiorców indywidualnych zarówno w fazie zatwierdzania, jak monitorowania kredytu, obejmują proces ratingu kredytowego, prowadzony wobec różnych segmentów klientów w celu zapewnienia jego maksymalnej efektywności. Prowadzona w ramach oceny propozycji kredytowej ocena wiarygodności kredytowej klienta rozpoczyna się od analizy sprawozdań finansowych oraz danych jakościowych (pozycjonowanie wobec konkurencji, struktura korporacyjna i organizacyjna itp.), czynników regionalnych i przemysłowych oraz zachowania klienta w ramach danej spółki czy systemu bankowego (np. Centrale dei Rischi ), oraz wyników ratingu, takich jak np. prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania przez klienta (PD) w rocznym horyzoncie czasowym. Prowadzony w regularnych odstępach czasu monitoring koncentruje się na zarządzaniu wynikami przez kredytobiorcę z wykorzystaniem wszystkich dostępnych informacji wewnętrznych i zewnętrznych w celu opracowania oceny punktowej, która obrazuje syntetyczną ocenę ryzyka, dla każdego z monitorowanych klientów. Ocena punktowa jest obliczana przy użyciu funkcji statystycznej, uwzględniającej dostępne informacje przy użyciu zbioru sprawdzonych zmiennych istotnych, umożliwiających prognozowanie wystąpienia niewykonania zobowiązania w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Rating wewnętrzny lub poziom ryzyka przypisany danemu klientowi/transakcji stanowi część procesu podejmowania decyzji kredytowej. Ujmując to innymi słowami, przy stałej kwocie kredytu, uprawnienia decyzyjne przyznane poszczególnym organom są odwrotnie proporcjonalne do poziomu ryzyka kredytobiorcy. Stosowany model organizacyjny obejmuje także dedykowaną jednostkę, która jest oddzielona od funkcji zatwierdzania kredytu i funkcji biznesowych i odpowiada za zarządzanie tzw. uchylaniem ratingu, tzn. wszelkimi zmianami ratingu, obliczonego automatycznie przez model. Rating kredytowy każdego kredytobiorcy jest weryfikowany co najmniej raz w roku na podstawie nowo pozyskanych informacji. Każdy kredytobiorca jest również oceniany w kontekście wszelkich grup spółek, z którymi jest związany, poprzez uwzględnienie z zasady teoretycznego maksymalnego ryzyka dla całej grupy gospodarczej. Poza metodologiami przewidzianymi w systemach ratingowych, jednostka Zarządzania Ryzykiem Kredytowym wykorzystuje także modele portfelowe przystosowane do mierzenia ryzyka kredytowego na podstawie zagregowanej ekspozycjii jednocześnie do identyfikacji wkładu sub-portfela lub jednej osoby w całościową pozycję ryzyka. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 17

18 Istnieją trzy podstawowe miary ryzyka kredytowego portfela, które są obliczane i następnie oceniane w rocznym horyzoncie czasowym: Strata oczekiwana (ang. Expected Loss, EL) Wartość narażona na ryzyko (w analizie ryzyka kredytowego) (ang. Credit VaR) oraz Niedobór oczekiwany (ang. Expected Shortfall, ES) W celu wyznaczenia wartości narażonej na ryzyko w analizie ryzyka kredytowego (Credit VaR) dla portfela należy określić rozkład strat portfela; rozkład ten jest reprezentowany przez prawdopodobieństwa otrzymania różnych wartości straty portfela w danym horyzoncie czasowym (straty dyskretne). Strata związana z danym prawdopodobieństwem jest iloczynem procentowej wartości straty w przypadku niewykonania zobowiązania (LGD) oraz wartości ekspozycji w momencie niewykonania zobowiązania (EAD) z uwzględnieniem korelacji między takimi zdarzeniami. Strata oczekiwana (EL) na poziomie portfela reprezentuje zagregowaną średnią stratę na portfelu, spowodowaną potencjalnym niewykonaniem zobowiązań przez osoby zobowiązane. EL portfela stanowi jedynie sumę takich strat dla poszczególnych dłużników, które mogą zostać oszacowane jako iloczyn PD LGD EAD i które są niezależne od korelacji zdarzeń niewywiązania się dla danego portfela. EL jest z reguły naliczana jako element kosztowy. Wartość narażona na ryzyko VaR reprezentuje maksymalną kwotę, o którą w danym przedziale czasowym (VaR przy przedziale ufności 1-α). W UniCredit wybrano wartość α =0,03%, która odpowiada 99,97% przedziałowi ufności). Kapitał Ekonomiczny oblicza się przez odjęcie od wartości narażonej na ryzyko VaR wartość straty oczekiwanej; wynik tego działania stanowi punkt wyjścia do określenia Kapitału Wewnętrznego, przyjętego do pokrycia potencjalnych, nieoczekiwanych strat wynikających z wszystkich czynników ryzyka. VaR jest szeroko stosowana jako miara ryzyka portfela, która jednak nie dostarcza informacji na temat potencjalnych strat w wypadku przekroczenia limitu VaR. Informacje takie zapewnia parametr Niedobór Oczekiwany (ES), który reprezentuje wartość oczekiwaną strat powyżej progu VaR. Wartości VaR i ES portfela kredytowego są silnie uzależnione od korelacji zdarzeń niewykonania zobowiązania i mogą zostać ograniczone przez właściwą dywersyfikację portfela. Modele portfela kredytowego zapewniają także miary kapitału ekonomicznego, realokowanego na poszczególnych kredytobiorców, uwzględnionych w analizowanych portfelach i służą jako podstawa do obliczenia miary wyników skorygowanych o ryzyko. Miary kapitału ekonomicznego (na bazie Wartości narażonej na ryzyko w analizie ryzyka kredytowego (Credit VaR)) stanowią także podstawowy punkt wyjścia do opracowania i wykorzystania strategii kredytowych oraz analizy limitów kredytowych i koncentracji ryzyka. Oprogramowanie do wyliczania kapitału ekonomicznego jest także stosowane w analizie warunków skrajnych portfela kredytowego, począwszy od zmiennych makroekonomicznych, wywierających wpływ na różne segmenty klientów, jak kraj, wielkość itp. Wszystkie powołane powyżej parametry ryzyka są przedmiotem regularnych działań monitorujących dla każdego systemu ratingowego i wszystkich jego składników: modeli, procesów, systemów IT i jakości danych. Celem jest przedstawienie dowodów zgodności systemów z podkreśleniem obszarów ulepszeń, a także możliwych niezgodności metodologii, które mogłyby ograniczyć pełną porównywalność pomiędzy uzyskanymi miarami ryzyka. Wewnętrzny model Wartości narażonej na ryzyko w analizie ryzyka kredytowego (Credit VaR) podlega także ocenie w kontekście walidacji Filara II nowej umowy kapitałowej Bazylea II - Filar 2 walidacja. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 18

19 Strategie kredytowe i ryzyko koncentracji Strategie Zarządzania Ryzykiem Kredytowym Grupy (GCRS), stanowią jeden z nowoczesnych instrumentów zarządzania ryzykiem kredytowym. GCRS są spójne zarówno z procesem budżetowania, jak poglądami ekspertów, a ich celem jest zapewnienie zbioru wytycznych i celów operacyjnych dla ewolucji portfela kredytowego (nowe spółki) dla ulepszenia ogólnego profilu ryzyko/zwrot z portfela. Analizy zostały opracowane dla poziomu Państwa, Pionu i Sektora. Strategie ryzyka kredytowego są podejmowane dla osiągnięcia następujących dwóch celów: zdefiniowanie ewolucji portfela kredytowego minimalizującej ogólny wpływ ryzyka kredytowego dla oczekiwanego wynagrodzenia, zgodnie z kryteriami alokacji kapitału Grupy i kryteriami tworzenia wartości; zapewnienie wsparcia dla kompetentnych jednostek i pionów na poziomie Spółki Dominującej i Spółek Grupy. Strategie ryzyka kredytowego są definiowane w drodze syntezy odgórnej analizy ryzyka z przeglądem funkcji biznesowych na poziomie portfela, w ścisłej współpracy pomiędzy Spółką Dominującą a lokalnymi jednostkami ds. Zarządzania Ryzykiem. Strategie ryzyka kredytowego są wdrażane z wykorzystaniem wszystkich dostępnych środków pomiaru ryzyka kredytowego, w celu prawidłowego i ostrożnościowego zarządzania ryzykiem portfela kredytowego. Równolegle następuje wprowadzenie i przekształcenie zbioru informacji jakościowych w zmienne wejściowe dla modeli portfela kredytowego z uwzględnieniem szczególnych działań zarządczych lub oczekiwań związanych z ewolucją danej branży. Zarządzanie ryzykiem portfela odbywa się ze zwróceniem szczególnej uwagi na koncentrację ryzyka kredytowego w świetle jego znaczenia dla sumy bilansowej. Zgodnie z definicją określoną w Nowej Umowie Kapitałowej II, powyższe ryzyko koncentracji składa się z pojedynczego zaangażowania lub grupy skorelowanych zaangażowań, które potencjalnie mogą stać się źródłem strat w skali uniemożliwiającej Grupie kontynuowanie jej normalnej działalności gospodarczej. W celu zidentyfikowania, zarządzania, pomiaru i monitorowania ryzyka koncentracji, właściwe jednostki Spółki Dominującej określają limity kredytowe i je monitorują pod kątem dwóch różnych rodzajów ryzyka koncentracji: związanego z dużym zaangażowaniem kredytowym wobec jednego podmiotu lub grupy wzajemnie powiązanych podmiotów ( ryzyko hurtowe/bulk risk w odniesieniu do korporacji międzynarodowych, instytucji finansowych i banków); wynikającego z wielu zaangażowań wobec kontrahentów, należących do tego samego sektora gospodarki ( branżowe ryzyko koncentracji ). Ujmując to bardziej ogólnie, analizy strategii kredytowej, wrażliwości i adekwatności kapitałowej są prowadzone w ramach strategii ryzyka kredytowego poprzez testy warunków skrajnych (Filar I i Filar II). Symulacje testów warunków skrajnych stanowią wszechstronny element definicji strategii ryzyka kredytowego. Procedura testów warunków skrajnych umożliwia ponowne oszacowanie niektórych parametrów ryzyka, takich jak PD, Strata Oczekiwana (EL), Kapitał Ekonomiczny oraz RWA przy założeniu ekstremalnego, ale możliwego scenariusza makroekonomicznych i finansowych warunków skrajnych. Warunki skrajne są stosowane nie tylko dla celów regulacyjnych (wymogi dla Filara I i Filara II), ale także jako menedżerskie wskaźniki wrażliwości portfela na poszczególne spółki, linie biznesowe, branże/regiony, grupy klientów oraz inne, istotne klastry, odczuwające pogorszenie warunków ekonomicznych. Zgodnie z wymogami przewidzianymi obowiązującymi przepisami, testy warunków skrajnych są prowadzone na bieżąco, zgodnie ze zaktualizowanymi scenariuszami warunków skrajnych, a ich wyniki są przedstawiane WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 19

20 zarówno kierownictwu wysokiego szczebla, jak władzom nadzoru. Poza regularnymi testami warunków skrajnych prowadzone są także symulacje testów warunków skrajnych ad hoc, realizowane na żądanie władz nadzoru. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 20

21 Techniki redukcji ryzyka kredytowego Grupa UniCredit stosuje różne techniki redukcji ryzyka kredytowego w celu ograniczenia potencjalnych strat kredytowych w wypadku niewykonania zobowiązania przez osoby zobowiązane. Grupa UniCredit, działając zgodnie z zasadami Międzynarodowej Konwergencji Pomiarów Kapitału i Standardów Kapitałowych (Nowa Umowa Kapitałowa Bazylea II), jest zdecydowana spełnić wymogi związane z uznaniem technik Redukcji Ryzyka Kredytowego (Credit Risk Mitigation CRM) dla celów kapitału regulacyjnego zgodnie z różnymi metodami (Standardową lub A-IRB), przyjętymi zarówno w skali wewnętrznej w ramach działalności, jak stosowanych w celu obliczenia wymogu kapitału ryzyka kredytowego. Szczególnie w odniesieniu do Redukcji Ryzyka Kredytowego zastosowanie mają ogólne wytyczne opracowane przez Spółkę Dominującą w celu określenia obowiązujących w skali całej Grupy zasad mających na celu wyznaczenie i ujednolicenie zasad zarządzania i redukcji ryzyka kredytowego zgodnie z zasadami i najlepszymi praktykami Grupy, a także zgodnie z odpowiednimi wymogami regulacyjnymi. Zgodnie z literą Ogólnych Wytycznych Redukcji Ryzyka Kredytowego Grupy wszystkie Spółki Grupy wdrożyły rozporządzenia wewnętrzne, określające procesy, strategie i procedury zarządzania zabezpieczeniami. W szczególności odnośne rozporządzenia wewnętrzne określają zasady przyjmowania, wyceny i monitorowania zabezpieczeń oraz zapewniają rzetelność, wykonalność prawną i terminową likwidację wartościowego zabezpieczenia zgodnie z systemem prawnym każdego państwa. Spółki Grupy przeprowadziły oceny zarządzania zabezpieczeniami oraz weryfikacje zgodności z Redukcją Ryzyka Kredytowego w szczególności w ramach aplikacji Wewnętrznego Systemu Ratingu w celu oceny adekwatności posiadanej dokumentacji i procedur, dotyczących instrumentów Redukcji Ryzyka Kredytowego, stosowanych w odniesieniu do kapitału nadzorczego. Zgodnie z polityką kredytową, zabezpieczenia lub gwarancje przyjmowane są wyłącznie jako wsparcie dla kredytów i nie mogą zastępować zdolności kredytobiorcy do spełnienia zobowiązań. Z tego powodu poza ogólną oceną wiarygodności kredytowej pożyczkobiorcy i jego zdolności do spłaty, są one także przedmiotem szczegółowej oceny i analizy ich roli pomocniczej w spłacie ekspozycji. Główne typy zabezpieczeń linii kredytowych, udzielanych przez Spółki Grupy, obejmują przede wszystkim nieruchomości, zarówno mieszkaniowe jak komercyjne, zabezpieczenia finansowe (w tym depozyty środków, papiery dłużne, papiery kapitałowe oraz jednostki udziałowe w Przedsięwzięciach w ramach Wspólnych Inwestycji w Transferowalne Papiery Wartościowe (UCITS)). Inne rodzaje zabezpieczeń (zastaw na towarach lub zastaw na kredytach i polisach na życie) są mniej powszechnie stosowane. Grupa wykorzystuje także dwustronne umowy kompensacyjne na instrumentach pochodnych rynku nieregulowanego (jak umowy ISDA i CSA), transakcje repo oraz kredyty w papierach wartościowych. System zarządzania technikami obniżania ryzyka kredytowego został wbudowany w proces zatwierdzania kredytów oraz w proces monitorowania ryzyka kredytowego, które w szerokim stopniu wspierają proces oceny i kontroli jakości danych, dotyczących zabezpieczeń/gwarancji oraz ich właściwe powiązanie z kategoriami, zdefiniowanymi dla celów szacowania LGD. Środki kontroli i związane z nimi obowiązki zostały właściwie sformalizowane i udokumentowane w zasadach wewnętrznych i kartach stanowiska pracy. Ponadto wdrażane są procesy kontroli wszystkich właściwych informacji, dotyczących identyfikacji i oceny ochrony kredytowej i ich prawidłowego wprowadzenia do systemu. W odniesieniu do oceny techniki redukcji ryzyka kredytowego, Grupa UniCredit podkreśla znaczenie procesów i kontroli wymogu pewności prawnej dla ochrony, a także oceny przydatności zabezpieczenia lub gwarancji. W wypadku gwarancji osób fizycznych, należy poddać ocenie osobę gwarantującą (lub osobę zbywająca w wypadku instrumentu credit default swap CDS) w celu określenia jej profilu wypłacalności i ryzyka. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 21

22 W wypadku zabezpieczeń proces wyceny jest prowadzony na podstawie zasad ostrożnościowych z odniesieniem do korzystania z wartości rynkowych oraz stosowania odpowiednich haircuts w celu zapewnienia, że w wypadku likwidacji nie wystąpią jakiekolwiek straty nieoczekiwane. Procesy monitorowania technik redukcji ryzyka kredytowego zapewniają spełnienie ogólnych i szczegółowych wymogów, ustanowionych przez polityki kredytowe oraz zasady wewnętrzne i regulacyjne. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 22

23 Sprawozdawczość i monitoring Zasadniczym celem działań związanych ze sprawozdawczością i monitoringiem, realizowanych przez jednostkę Zarządzania Ryzykiem Grupy, jest przeprowadzenie analizy głównych czynników i parametrów ryzyka kredytowego (zaangażowanie na datę niewykonania zobowiązania (EAD), strata oczekiwana (EL), migracja, koszt ryzyka itp) w celu niezwłocznego podjęcia odpowiednich działań odnośnie do portfeli, subportfeli i poszczególnych kontrahentów. Jednostka Zarządzania Ryzykiem Grupy realizuje sprawozdawczość w zakresie ryzyka kredytowego na poziomie portfela oraz opracowuje raporty na poziomie Grupy, zarówno okresowe jak i na specjalne życzenie (na żądanie kierownictwa wysokiego szczebla lub podmiotów zewnętrznych jak np. urzędy regulacyjne czy agencje ratingowe) w celu przeprowadzenia analizy głównych czynników ryzyka oraz ich zmian w czasie, a więc wykrywania wszelkich oznak pogarszającej się sytuacji już na wczesnych etapach oraz wdrożenia odpowiednich działań korygujących. Wyniki portfela kredytowego są analizowane w odniesieniu do jego głównych czynników ryzyka (takich jak wskaźniki wzrostu i ryzyka), segmenty klientów, regiony, sektory przemysłu i wyniki z kredytów o obniżonej wartości a także odpowiednie pokrycie. Na poziomie Grupy działania sprawozdawcze dotyczące portfeli są prowadzone w bliskiej współpracy z Głównymi Inspektorami ds. Ryzyka na poziomie Spółek Grupy oraz Menedżerami Portfela Ryzyka Kredytowego, którzy w ramach swoich zakresów obowiązków sprawozdawczych prowadzą szczegółową działalność sprawozdawczą. Począwszy od 14 stycznia 2013 roku główną działalność sprawozdawczą i monitoringową prowadzą dwie dedykowane jednostki Zarządzania Ryzykiem Grupy - jednostkę Sprawozdawczości Ryzyka Grupy oraz Zespół ds. Analityki Portfela Kredytowego Grupy, działający wewnątrz Departamentu Ryzyka Kredytowego Grupy. Jednostka Sprawozdawczości Ryzyka Grupy odpowiada za sprawozdawczość w zakresie konsolidacji ryzyk o kluczowym znaczeniu (takich, jak kredytowe, rynkowe, płynności i operacyjne) na poziomie Grupy przy użyciu informacji dostarczanych przez inne kompetentne struktury Zarządzania Ryzykiem Grupy. Zespół ds. Analityki Portfela Kredytowego Grupy natomiast odpowiada za sprawozdawczość w zakresie ryzyka kredytowego Grupy ze zwróceniem szczególnej uwagi na branże i poszczególne portfele. Podczas całego 2011 r. oraz w pierwszej połowie 2012 roku działalność sprawozdawcza była dodatkowo usprawniana w drodze intensywnego uszczegółowiania procesów zbierania i konsolidacji danych, rozpoczętego pod koniec 2010 r. Działania te skutkowały znaczącą poprawą warunków i jakości informacji zgłaszanych w sprawozdaniach skonsolidowanych, takich jak np. Sprawozdanie dot. Zarządzania Ryzykiem w Przedsiębiorstwie (Enterprise Risk Management Report ERM). Ponadto jednostki odpowiedzialne za sprawozdawczość w skali poszczególnych portfeli i segmentów biznesowych także wniosły swój wkład w monitorowanie ekspozycji na ryzyko kredytowe w zakresie przypisanych im kompetencji. Wszystkie działania monitoringowe prowadzone w celu identyfikacji możliwości spadku jakości aktywów kontrahentów Grupy i szybkiego reagowania na takie zjawiska zostały natomiast wzmocnione przez dedykowane jednostki działające w ramach Zarządzania Ryzykiem Grupy, które odpowiadają za działalność sprawozdawczą, ukierunkowaną na analizowanie głównych komponentów tego ryzyka i ich ewolucji w czasie, w celu szybkiego wykrywania wszelkich objawów ich pogorszenia i podejmowania właściwych działań naprawczych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 23

24 Ryzyko rynkowe Ryzyko rynkowe wynika z wpływu zmian zmiennych rynkowych (stopy procentowe, ceny papierów wartościowych, kursy wymiany itp.) na wartość ekonomiczną portfela Grupy, w tym na aktywa utrzymywane w księdze handlowej oraz w księdze bankowej, zarówno na typową działalność prowadzoną w ramach bankowości komercyjnej, jak na wybór inwestycji strategicznych. Zarządzanie ryzykiem rynkowym Grupy UniCredit obejmuje więc wszystkie działania, związane z transakcjami gotówkowymi i zarządzaniem strukturą kapitału, zarówno w Spółce Dominującej, jak w poszczególnych podmiotach Grupy. Aktualny model organizacyjny gwarantuje możliwość sterowania, kontroli i koordynacji niektórymi zagregowanymi ryzykami (tzw. Ryzykami Portfela ) poprzez specjalistyczne ośrodki zadaniowe (Menedżerowie Ryzyka Portfela), całkowicie skoncentrowane i wyspecjalizowane w zakresie takich ryzyk, działające z perspektywy Grupy i poszczególnych pionów. Zgodnie z przyjętą strukturą organizacyjną, na pierwszym poziomie sprawozdawczości w zakresie Zarządzania Ryzykiem Grupy, odpowiedzialnym za zarządzanie ryzykiem rynkowym działają jednostki odpowiedzialne za następujące obszary: Ryzyka Transakcyjne Grupy w odniesieniu do ryzyka rynkowego, związanego z pozycjami Księgi Handlowej; Ryzyko Bilansu i Płynności Grupy w odniesieniu do ryzyka rynkowego, związanego z pozycjami Księgi Bankowej. Strategie i procesy strategii zarządzania ryzykiem Rada Dyrektorów Spółki Dominującej opracowuje wytyczne strategiczne dla podejmowania ryzyka rynkowego poprzez opracowanie zasad alokacji kapitału dla Spółki Dominującej i jej spółek zależnych na podstawie skłonności do podejmowania ryzyka oraz celów procesu tworzenia wartości w funkcji przyjętego ryzyka. Poza Komitetem Ryzyka Grupy, zarządzanie Ryzykiem Rynkowym należy także do obowiązków następujących Komitetów: Komitet Ryzyka Rynkowego Grupy; Komitet Aktywów i Pasywów Grupy; Komitet Ryzyka Rynkowego Grupy odpowiada za monitorowanie ryzyka rynkowego na poziomie Grupy, ocenę wpływu transakcji - zatwierdzonych przez kompetentne władze - wywierających istotny wpływ na ogólny profil portfela Ryzyka Rynkowego, za składanie na ręce Komitetu Ryzyka Grupy do zatwierdzenia lub do informacji strategii, polityk, metodologii i limitów ryzyka rynkowego, a także za regularną sprawozdawczość w zakresie portfela ryzyka rynkowego. Ponadto Komitet odpowiada także za zapewnienie spójności polityk, metodologii i praktyk w zakresie ryzyka rynkowego na poziomie Pionów, Jednostek Biznesowych i Spółek Grupy. Komitet Ryzyka Rynkowego Grupy kontroluje i monitoruje portfel ryzyka rynkowego Grupy. Komitet Aktywów i Pasywów Grupy odpowiada za monitorowanie ryzyka płynności, ryzyka stóp procentowych i ryzyka walutowego Księgi Bankowej, oraz za składanie na ręce Komitetu Ryzyka Grupy do zatwierdzenia lub informacji strategii w zakresie zarządzania aktywami i pasywami - w tym profilu czasu trwania na poziomie Grupy - ogólnego przeglądu pozycjonowania Zarządzania Aktywami i Pasywami Grupy (ALM), a także za strategie, polityki, metodologie i limity dotyczące ryzyka płynności oraz ryzyka stóp procentowych i ryzyka walutowego Księgi Bankowej. Ponadto Komitet ten odpowiada za zapewnienie spójności polityk, metodologii i praktyk w zakresie ryzyka płynności oraz ryzyka stóp procentowych i ryzyka walutowego Księgi Bankowej na poziomie Regionalnych Ośrodków Płynności, Pionów, Jednostek Biznesowych i Spółek Grupy w celu optymalizacji wykorzystania WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 24

25 zasobów finansowych takich, jak płynność i kapitał oraz w celu uzgodnienia związanego z nimi popytu ze strategiami biznesowymi w skali Grupy. Ponadto Komitet monitoruje ewolucję aktywów i pasywów w skali całej Grupy oraz wykonanie planu finansowania. Analizuje też wpływ ruchów stóp procentowych, ograniczeń płynności i ekspozycji na kursy walutowe. Księga Handlowa Księga Handlowa obejmuje pozycje posiadane na instrumentach finansowych i towarach przeznaczone do obrotu lub stosowane jako zabezpieczenie innych elementów samej Księgi Handlowej. Instrumenty finansowe kwalifikujące się traktowania kapitałowego w Księdze Handlowej muszą być albo wolne od wszelkich restrykcyjnych zobowiązań odnośnie ich zbywalności, albo muszą nadawać się do pełnego hedgingu. Ponadto pozycje muszą być poddawane częstej i precyzyjnej wycenie, a portfel musi być aktywnie zarządzany. Ryzyko zmiany wartości instrumentu finansowego w czasie (aktywa lub pasywa, gotówkowego lub pochodnego) określają następujące standardowe czynniki ryzyka rynkowego: Ryzyko kredytowe: ryzyko, że wartość instrumentu spadnie ze względu na zmiany spreadów kredytowych; Ryzyko zmiany cen kapitałowych papierów wartościowych: ryzyko, że wartość instrumentu spadnie ze względu na zmiany cen akcji lub wskaźników; Ryzyko stopy procentowej: ryzyko, że wartość instrumentu spadnie ze względu na zmiany stóp procentowych; Ryzyko walutowe: ryzyko, że wartość instrumentu spadnie ze względu na zmiany kursów walutowych; Ryzyko zmiany cen towarów: ryzyko, że wartość instrumentu spadnie ze względu na zmiany cen towarów (np. złota, ropy surowej); Grupa UniCredit zarządza ryzykiem rynkowym i monitoruje je przy użyciu następujących środków: Miary Ryzyka Rynku Globalnego: o Wartość narażona na ryzyko (VaR), która reprezentuje potencjalną stratę wartości portfela w danym okresie czasu dla danego przedziału ufności; o Wartość narażona na ryzyko w warunkach skrajnych (SVaR), która reprezentuje w nieprzerwanym okresie 12 miesięcy w warunkach istotnego napięcia finansowego; o Narastające Obciążenie Kapitałowe z Tytułu Ryzyka (Incremental Risk Charge IRC) reprezentuje kwotę kapitału regulacyjnego, potrzebnego do rozwiązania luk kredytowych (ryzyko migracji ratingu i ryzyko niewykonania zobowiązania), które mogą wpłynąć na portfel w określonym okresie czasu dla danego przedziału ufności. o Ogólna Miara Ryzyka (Comprehensive Risk Measure CRM) reprezentuje kwotę kapitału regulacyjnego, potrzebnego do rozwiązania luk kredytowych nie uwzględniona w IRC (jak np. efekty stochastycznego odzysku i korelacji dla strukturyzowanych instrumentów finansowych), które mogą wpłynąć na portfel w określonym okresie czasu dla danego przedziału ufności. o Loss Warning Level (poziom ostrzegawczy o stracie), zdefiniowany jako zakumulowany ekonomiczny rachunek zysków i strat podejmującego ryzyko w kroczącym okresie 60 dni ; o Combined Stress Test Warning Level, który reprezentuje potencjalną stratę wartości portfela, obliczoną na podstawie scenariusza awaryjnego; Miary Ryzyka Rynku Granularnego: o Wrażliwości, które reprezentują zmianę wartości rynkowej instrumentu finansowego ze względu na ruchy odpowiednich czynników ryzyka rynkowego. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 25

26 Na podstawie powyższych miar zdefiniowano dwa zbiory limitów: limity Globalnego Ryzyka Rynkowego (Loss Warning Levels, Combined Stress Test Warning Level, VaR, SVaR, IRC, CRM): ich celem jest ustanowienie granicy pomiędzy absorpcją kapitału ekonomicznego a stratą ekonomiczną, akceptowaną dla działań podejmowanych w ramach reżimu działalności handlowej; limity te muszą być spójne z przypisanym budżetem przychodów i zdefiniowaną zdolnością podejmowania ryzyka; Limity Granularnego Ryzyka Rynkowego (limity Wrażliwości, limity scenariusza warunków skrajnych, limity Nominalne): istnieją niezależnie od limitów Globalnego Ryzyka Rynkowego, ale działają zgodnie z nimi, w sposób skonsolidowany na poziomie Spółek Grupy (o ile dotyczy); w celu zapewnienia skuteczniejszej i bardziej szczegółowej kontroli różnych rodzajów ryzyka, stanowisk i produktów, limity te dotyczą głównie wrażliwości i warunków skrajnych. Poziomy przyjęte dla miar Granularnego Ryzyka Rynkowego mają na celu ograniczenie koncentracji poszczególnych czynników ryzyka i nadmiernej ekspozycji na czynniki ryzyka, które nie zostały w dostateczny sposób ujęte w VaR. Księga Bankowa Główne składniki ryzyka rynkowego w księdze bankowej to ryzyko spreadów kredytowych, czyste ryzyko stóp procentowych oraz ryzyko kursów wymiany. Ryzyko spreadu kredytowego wynika głównie z portfeli obligacji państwowych, przechowywanych dla celów płynności. Ryzyko rynkowe dla portfela obligacji jest ograniczone na podstawie miar hipotetycznych i wrażliwości oraz VaR. Główne ekspozycje na ryzyko spreadu kredytowego wiąże się z ryzykiem państw oraz władz regionalnych, lokalnych i organów administracyjnych, występujących na obszarze Włoch. Drugi rodzaj ryzyka, czyli ryzyko stóp procentowych, jest zarządzany w celu stabilizacji Dochodu Odsetkowego Netto. Miarą ekspozycji jest czas trwania wrażliwości wartości ekonomicznej oraz wrażliwość dochodu odsetkowego netto. Jednostka ds. skarbu odpowiada za codzienne zarządzanie ryzykiem stóp procentowych, związanym z transakcjami komercyjnymi w granicach działalności operacyjnej, określonych przez właściwe komitety ds. ryzyka. Ekspozycja podlega pomiarom i monitoringowi, prowadzonym codziennie przez jednostki ds. zarządzania ryzykiem. Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami odpowiada za strategię w zakresie stóp procentowych dla pozycji strategicznych. Obejmuje to podejmowanie decyzji dotyczących inwestycji w pozycje netto aktywów niepracujących oraz pasywów niepracujących. Strategia ta jest stosowana w celu minimalizacji ryzyka, związanego z dochodem odsetkowym netto banku. Z powyższego wynika, że inwestycje są dokonywane zgodnie z replikującym profilem dla free equity, gdy wybór konkretnego profilu zapadalności zależy od decyzji Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami. Także w wypadku inwestycji pozycji a vista strategia polega na stabilizacji dochodu odsetkowego netto przez inwestowanie w instrumenty o dłuższych terminach zapadalności. Powyższe ma zastosowanie do wszystkich centrów regionalnych. Komitety Zarządzania Aktywami i Pasywami podejmują decyzje co do profilu zapadalności, jakie zostaną uznane za najbardziej odpowiednie dla ochrony dochodu odsetkowego netto banku. Ponieważ strategia ta bierze pod uwagę specyfikę lokalną profilu zapadalności, jej charakter dla pozycji a vista będzie różny w różnych centrach regionalnych. Strategia zarządzania stopami procentowymi bierze pod uwagę zasadniczy wpływ wcześniejszych spłat. Powyższy aspekt ma duże znaczenie przede wszystkim dla włoskiego i niemieckiego portfela kredytów hipotecznych. Zachowania związane z przedwczesnymi spłatami są szacowane na podstawie danych historycznych z uwzględnieniem analizy trendów. Szacunkowy wpływ podlega hedgingowi. Dla włoskich kredytów hipotecznych oczekiwane trendy dotyczące wcześniejszych spłat stanowią podstawę dla hedgingu wpływu takich spłat. Analiza scenariusza służy także do określenia ryzyka convexity, wynikającego z niepewności, związanej z wcześniejszymi spłatami. W niemieckim portfelu kredytów hipotecznych ryzyko wcześniejszej spłaty jest mniejsze ze względu na kary odsetkowe, stosowane w wypadku wcześniejszej spłaty kredytu. Szacunkowa ekspozycja na wcześniejszą spłatę podlega pełnemu hedgingowi przy użyciu swapcji. W austriackim i polskim portfelu kredytowym ekspozycja ta jest uważana za rezydualną, tzn. nie stosuje się WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 26

27 żadnej strategii hedgingu wcześniejszych spłat. Ogólna ekspozycja podlega monitoringowi prowadzonemu przez Zarządzanie Ryzykiem Grupy, a okresowe sprawozdania są składanie do Komitatu Zarządzania Aktywami i Pasywami Grupy. Zaangażowanie komitetu w zarządzanie ryzykiem stopy procentowej obejmuje: ustalania i monitoring limitów; strategie hedgingowe; wytyczne i polityki; ustalanie i monitoring decyzji dotyczących polityki cen transferowych funduszy; definiowanie metodologii i pomiarów ryzyka. Należy zwrócić uwagę na fakt, że Komitet Aktywów i Pasywów Grupy ALCO opracowuje wytyczne i Ramy Ryzyka dla Ośrodków Regionalnych. Z kolei regionalne Komitety Aktywów i Pasywów prowadzą ten proces w zakresie swoich obowiązków, podczas gdy Komitet Aktywów i Pasywów Grupy monitoruje pozycję ogólną. Zarządzanie Ryzykiem proponuje limity, które wymagają zatwierdzenia przez Komitet Ryzyka Grupy. Trzecim rodzajem ryzyka jest ryzyko walutowe. Źródła tej ekspozycji są z reguły związane z inwestycjami kapitałowymi w waluty zagraniczne. Obecnie stosowana strategia polega na odejściu od hedgingu kapitału. Ogólna polityka przewiduje hedging tych ekspozycji na waluty zagraniczne, które wiążą się z dywidendami i uwzględnieniem w rachunku zysków i strat kosztów hedgingu i warunków rynkowych. Ekspozycja ta ma szczególne znaczenie dla Pekao oraz dla spółek zależnych z regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Ekspozycja na ryzyko walutowe podlega hedgingowi przy użyciu transakcji terminowych i opcji, które są klasyfikowane jako należące do księgi handlowej. Powyższa ogólna zasada ma zastosowanie do Spółki Dominującej i spółek dominujących niższego szczebla. Strategia hedgingu podlega przeglądom, prowadzonym okresowo przez właściwe komitety ds. ryzyka. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 27

28 Struktura i organizacja Księga Handlowa W celu zarządzania ryzykami księgi handlowej, tzn. ryzyka rynkowego zainicjowanego przez jednostki Grupy, upoważnione do zarządzania pozycjami handlowymi, utworzono Departament Ryzyka Handlowego Grupy, który odpowiada za ład korporacyjny i kontrolę w zakresie tego rodzaju ryzyka na poziomie Grupy w drodze definiowania strategii i limitów, prowadzenie procesu opracowywania odpowiednich Regulacji Grupy w zakresie monitorowania oraz ich wdrażania na poziomie Spółek Grupy, opracowywania metodologii pomiary ryzyka oraz realizacji działań związanych z testami warunków skrajnych i analizy portfelowej. Departament ten odpowiada także za koordynację zarządzania w zakresie swoich kompetencji działalnością odpowiednich jednostek na poziomie Spółek Grupy zgodnie z regulacjami wewnętrznymi (Ewolucja GMGR oraz GMGR 1 ), a także za wydawanie opinii na temat wyboru odpowiednich metodologii/modeli wyceny instrumentów finansowych w drodze koordynowania podejmowanych w celu tworzenia bibliotek wyceny oraz ich integracji z systemami front-office u. Kontrola ta jest sprawowana przy wykorzystaniu struktury organizacyjnej, która składa się w szczególności z następujących jednostek: Departament Zarządzania Ryzykiem Rynkowym, który odpowiada za ład korporacyjny i kontrolę ryzyka rynkowego Grupy poprzez działania takie, jak: o definiowanie strategii i limitów ryzyka, realizacja testów warunków skrajnych i analizy portfela; o kontrola ryzyka rynkowego na rzecz UniCredit S.p.A oraz na poziomie skonsolidowanym. Departament ten składa się z następujących jednostek: o Komitet Ryzyka Rynkowego Grupy odpowiada za następujące działania: koordynacja (we współpracy z jednostkami ds. Ryzyka Rynkowego Spółek Grupy) iteracyjnego procesu określania limitów globalnych i granularnych, które zostaną przedstawione do zatwierdzenia przez Komitety i właściwe organy doradcze na poziomie zarówno lokalnym, jak Spółki Dominującej; codzienny nadzór i drugi poziom kontroli - na poziomie Grupy - działalności monitoringowej w odniesieniu do limitów globalnych i granularnych Księgi Handlowej Grupy, realizowany przez jednostki ds. kontroli ryzyka rynkowego każdego z Centrów Regionalnych (tzn. UniCredit Bank AG, UniCredit SpA, Unicredit Bank Austria SA), uruchamiający eskalację procesu w wypadku osiągnięcia lub przekroczenia limitów i określający także właściwe środki zaradcze/łagodzące jakie powinny zostać podjęte w razie konieczności; prowadzenie codziennej analizy rachunku zysków i strat na podstawie sprawozdań Spółek Grupy; zapewnienie wsparcia dla zespołu Zarządzania Ryzykiem Rynkowym Produktów i Portfela, Specjalnych Projektów i Wsparcia w definiowaniu metodologii Niezależnej Walidacji Ceny (Independent Price Verification IPV) oraz Korekt Wartości Godziwej (Fair Value Adjustments FVA) na poziomie Grupy dla produktów nierejestrowanych na giełdzie lub niepłynnych oraz projektowanie kontroli zgodności rynkowej dla produktów niepłynnych; ocena ryzyka rynkowego w odniesieniu do nowych produktów oraz opracowywanie niewiążących opinii na temat emisji takich produktów; wnoszenie wkładu w zarządzanie działaniami, związanymi z Niezależną Walidacją Wyceny (IPV) papierów wartościowych nienotowanych na giełdzie i niepłynnych oraz w zakresie oceny zgodności rynkowej papierów niepłynnych; 1 Złote Zasady Zarządcze Grupy. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 28

29 o o zapewnienie Departamentowi Biura Operacyjnego Zarządzania Ryzykiem Grupy, informacji na temat ryzyka rynkowego w celu opracowania raportu ERM; zapewnienie jednostce Integracji Ryzyka, danych, koniecznych do monitorowania i planowania skłonności do ryzyka i ekonomicznej wartości dodanej EVA; Jednostka Oceny Produktów, Projektów Specjalnych i Wsparcia, której zakres obowiązków obejmuje: odpowiednie wsparcie dla Banku w działaniach związanych z aplikacją MiFID, która wymaga zastosowania metodologii opracowanych w ramach Zarządzania Ryzykiem; definiowanie programu testów warunków skrajnych przez definiowanie nowych scenariuszy, agregowanie wyników testów warunków skrajnych, dostarczanych przez Spółki Grupy, analizę wyników testów warunków skrajnych oraz identyfikację właściwych działań naprawczych (takich, jak działania łagodzące ryzyko, generowanie nowych scenariuszy); monitorowanie i zarządzanie ryzykiem rynkowym w odniesieniu do delewarowania oraz redukcji ryzyka portfeli mniej istotnych; wiodącą rolę w specjalnych inicjatywach dot. ryzyka rynkowego; sprawozdawczość w zakresie ryzyka rynkowego we współpracy z kompetentnymi jednostkami Departamentu Biura Ryzyka Operacyjnego Grupy zapewniającego zaktualizowane informacje na poziomie Grupy w kwestii ryzyka w warunkach zarówno normalnych, jak skrajnych. definiowanie Zasad Globalnych dla wyceny instrumentów finansowych na poziomie Grupy, monitorowanie ich spójnego wdrożenia przez Spółki Grupy; analizowanie dla każdej klasy aktywów (jak np. Akcje i Towary, Kursy i Waluty, Kredyty i Obligacje) zgodności kryteriów wyceny instrumentów finansowych. definiowanie i monitorowanie limitów ryzyka na modelach portfela i modułach; kontrola danych dotyczących wyników z modeli portfela i modułów, obliczane przez Departament PB Globalnej Strategii Inwestycyjnej (Global Investment Strategy GIS) ; zatwierdzanie klasyfikacji i/lub zmiana lub integracja wniosków, proponowanych przez Departament PB Globalnej Strategii Inwestycyjnej w odniesieniu do instrumentów finansowych. Jednostka ds. Polityk, Metodologii i Architektury Polityk Ryzyka Rynkowego, której zakres obowiązków obejmuje: opracowywanie metod zarządzania ryzykiem rynkowym (jak np. VaR, VaR w warunkach skrajnych), Narastające Obciążenie Kapitałowe z tytułu Ryzyka, Ogólna Miara Ryzyka, Ryzyko Kredytowe Kontrahenta, Oczekiwana Ekspozycja Pozytywna, itp., dla upewnienia się, że modele stosowane w ramach Grupy są wzajemnie spójne oraz w celu obliczania parametrów we współpracy z właściwymi strukturami Spółek Grupy; opracowywanie Zasad Grupy w sprawie ryzyka handlowego; weryfikowanie polityk operacyjnych dotyczących ryzyka rynkowego, opracowywanych przez Spółki Grupy, pod kątem zgodności i spójności ze strategiami i Zasadami Grupy, definiowanymi przez Departament ds. Ryzyka Handlowego Grupy ; monitorowanie we współpracy z Politykami Ryzyka Grupy zgodnie z obowiązującym Wewnętrznym Rozporządzeniem Grupy zatwierdzenia i wdrożenia przez Spółki Grupy dotyczących ryzyka rynkowego Zasad Grupy; monitorowanie wyników badania poziomu zgodności ze stanem faktycznym (backtesting) przez Spółki Grupy oraz na poziomie skonsolidowanym; opracowywanie prototypów nowych technologii w celu zarządzania ryzykami rynkowymi; ustanawianie i aktualizowanie we współpracy z właściwymi strukturami Spółek WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 29

30 Grupy infrastruktury do zarządzania danymi rynkowymi oraz dokumentowanie i monitorowanie związanych z tymi zadaniami procesów (zbieranie i archiwizowanie danych, zarządzanie danymi); koordynacja komunikacji z Regulatorem, zewnętrznymi audytorami i agencjami ratingowymi w odniesieniu do modeli ryzyka rynkowego Grupy; zapewnienie jednostce Integracji Ryzyka danych, koniecznych do monitorowania i planowania skłonności do ryzyka; Księga Bankowa Kontrola ryzyka rynkowego w Księdze Bankowej należy do obowiązków jednostki Kontroli Ryzyka Bilansowego działającej w ramach Zarządzania Ryzykiem Grupy. Obowiązki tej jednostki obejmują: opracowywanie Zasad Grupy w odniesieniu do ryzyka bilansowego związanego z księgą bankową; weryfikowanie polityk operacyjnych dotyczących ryzyka bilansowego w zakresie księgi bankowej, opracowywanych przez Spółki Grupy pod względem spójności i zgodności ze strategiami i Zasadami Grupy; składanie kompetentnym organom propozycji odnośnie do zarządzania ryzykami bilansowymi w odniesieniu do Księgi Bankowej, prowadzenie związanej z powyższym sub-alokacji limitów w celu zachowania profilu ryzyka Grupy w granicach skłonności do podejmowania ryzyka, zatwierdzonej przez Radę Dyrektorów i inne kompetentne organy; monitorowanie limitów bilansowych dotyczących Księgi Bankowej oraz limitów płynności średnioterminowej, ustalonych przez kompetentne organy Grupy oraz na poziomie ośrodków regionalnych, składanie propozycji, dotyczących działań naprawczych w celu zachowania profilu ryzyka Grupy w ramach skłonności do podejmowania ryzyka, zatwierdzonej przez Radę Dyrektorów; zapewnienie merytorycznej harmonizacji na poziomie Grupy oraz ram pomiarów, stosowanych przy zarządzaniu wewnętrzną stopą zwrotu oraz modelami behawioralnymi; monitorowanie właściwego zastosowania cen transferowych funduszy pomiędzy Jednostkami a Regionalnymi Centrami Grupy. Pomiary ryzyka i systemy sprawozdawcze Księga Handlowa W 2012 r. Grupa UniCredit Group kontynuowała działania, ukierunkowane na ulepszenie i skonsolidowanie modeli ryzyka rynkowego w celu właściwego pomiaru, reprezentacji i kontroli profilu ryzyka Grupy. W ciągu ostatnich trzech lat, zgodnie z rozporządzeniami i wytycznymi Komitetu Bazylejskiego, opracowano najnowocześniejsze modele pomiaru ryzyka rynkowego, takie jak Wartość Narażona na Ryzyko w warunkach skrajnych SVaR, Narastające Obciążenie Kapitałowe z Tytułu ryzyka IRC oraz Ogólna Miara Ryzyka CRM, służące zarówno do obliczania narastającego obciążenia kapitałowego, jak dla celów zarządczych. Monitoring takich profili ryzyka stał się jeszcze bardziej skuteczny po wprowadzeniu indywidualnych granularnych limitów ryzyka, poza limitami VaR, w odniesieniu do działalności w zakresie pierwotnej bankowości inwestycyjnej. W ramach opisanych powyżej struktur organizacyjnych, zasady wdrożone przez Grupę UniCredit odnośnie do obsługi ryzyka rynkowego mają na celu stopniowe przyjęcie i stosowanie wspólnych reguł, zasad i procesów, dotyczących popytu na ryzyko, wyliczania limitów, opracowywania modeli, wyceny oraz analizy modeli ryzyka. Departament Ryzyka Rynkowego i Bilansowego jest w szczególności zobowiązany do zapewnienia zgodności wspomnianych reguł, zasad i procesów z najlepszymi praktykami i standardami branży oraz spełniały wymogi rzeczywistości krajów, w których są stosowane. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 30

31 Głównym narzędziem wykorzystywanym przez Grupę UniCredit do określania ryzyka na pozycjach handlowych jest wskaźnik wartość narażona na ryzyko (VaR), wyliczany przy użyciu metody symulacji historycznej. Więcej szczegółowych informacji na temat modeli wyceny ryzyka przedstawiono w Tabeli 11. Standardy sprawozdawczości ryzyka rynkowego zostały ustalone przez Komitet Ryzyka Grupy na podstawie propozycji, przedstawionej przez jednostkę Ryzyka Rynkowego. Zarządzanie Ryzykiem Rynkowym określa standardy sprawozdawczości ryzyka rynkowego zarówno pod względem treści, jak występowania i zapewnia kierownictwu najwyższego szczebla i urzędom regulacyjnym terminowe informacje na temat profilu ryzyka rynkowego na poziomie skonsolidowanym. Poza limitami VaR i miarami ryzyka, przewidzianymi Nową Umową Kapitałową Bazylea II, testy warunków skrajnych stanowią istotne narzędzie zarządzania ryzykiem, które dostarcza UniCredit wskazania co do ilości kapitału, potrzebnego do zaabsorbowania strat w wypadku dużych szoków finansowych. Testy warunków skrajnych stanowią integralną część procesu Oceny Wewnętrznej Adekwatności Kapitałowej (ICAAP), który wymaga podejmowania przez UniCredit rygorystycznych, ukierunkowanych na przyszłość testów warunków skrajnych, pozwalających na określenie możliwych zdarzeń lub zmian warunków rynkowych, które mogłyby wywrzeć negatywny wpływ na bank. Księga Bankowa Podstawowe obowiązki, związane z monitorowaniem i kontrolą zarządzania ryzykiem w odniesieniu do ryzyka rynkowego w Księdze Bankowej spoczywają na kompetentnych organach Banku. Spółka Dominująca odpowiada na przykład za monitorowanie ryzyka rynkowego dla Księgi Bankowej na poziomie skonsolidowanym. W ramach swoich obowiązków Spółka Dominująca określa strukturę, dane i częstotliwość koniecznej sprawozdawczości Grupy. Pomiary ryzyka stopy procentowej Księgi Bankowej dotyczą zarówno aspektów ryzyka wartości, jak ryzyka dochodów odsetkowych netto. W bardziej szczegółowym ujęciu działania te są postrzegane z różnych i uzupełniających się punktów widzenia: Perspektywa wartości ekonomicznej: wahania stóp procentowych mogą wpływać na wartość aktywów i pasywów. Wartość ekonomiczna banku może być postrzegana jako wartość zaktualizowana oczekiwanych przepływów gotówkowych banku, zdefiniowanych jako oczekiwane przepływy gotówkowe z aktywów pomniejszone o oczekiwane przepływy gotówkowe z zobowiązań; przykładem takiej miary ryzyka jest wrażliwość wartości ekonomicznej według przedziałów czasowych na szok w wysokości 1 bp. Miara ta jest zgłaszana właściwym komitetom w celu oceny wpływu wartości ekonomicznej na różne zmiany krzywych dochodowych. Ponadto uwzględniono wrażliwość wartości ekonomicznej na szok równoległy o sile 200 bp. Z tego punktu widzenia zmienną monitoringową jest wartość narażona na ryzyko, wynikająca z ekspozycji na ryzyko stóp procentowych. Perspektywa dochodu: analiza koncentruje się na wpływie zmian stóp procentowych na naliczony lub zgłoszony Dochód Odsetkowy Netto, który stanowi różnica pomiędzy przychodami generowanymi przez aktywa wrażliwe na stopy procentowe, a kosztem związanym z wrażliwymi na stopy procentowe zobowiązaniami. Przykładem takiej miary ryzyka jest wrażliwość Dochodu Odsetkowego Netto dla równoległego szoku w stopach w wysokości 100 bp. Powyższe dane obrazują wpływ na dochód odsetkowy netto w ciągu następnych 12 miesięcy, o ile wystąpi. Dla powyższych scenariuszy przyjmowany jest dolny próg 0% dla szoku skierowanego w dół w obecnych warunkach niskich stóp. Dodatkowo poddawane są ocenie scenariuszy przewidujących wzrost kąta nachylenia i spłaszczenie krzywych. Poza zbiorem limitów i poziomów ostrzegawczych dla ryzyka stóp procentowych, obowiązują także ograniczenia i miary ekspozycji dla innych rodzajów ryzyka rynkowego, takich jak ryzyko walutowe, ryzyko cen akcji, ryzyko wartości spowodowane wahaniami spreadów kredytowych. Ponadto poprzez wykorzystanie miar wrażliwości wartości ekonomicznej oraz innych wskaźników granularnych, opisane powyżej rodzaje ryzyka zostają uwzględnione w mierze wartości narażonej na ryzyko, która obejmuje wszystkie czynniki ryzyka WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 31

32 rynkowego. Powyższe miary wartości narażonej na ryzyko są określane na podstawie symulacji historycznych. Polityki hedgingowe i redukcja ryzyka Księga Handlowa Komitet Ryzyka Grupy otrzymuje co miesiąc zestaw wskaźników ryzyka, przedstawiony w Sprawozdaniu z Zarządzania Ryzykiem Przedsiębiorstwa, obejmujący wyniki zastosowania VaR, VaR w warunkach skrajnych, IRC i CRM, Wrażliwości oraz wyniki Testów Warunków Skrajnych. Jednocześnie naruszenia limitów są zgłaszane zarówno do Komitetu Ryzyka Rynkowego Grupy, jak do Komitetu Ryzyka Grupy, a proces eskalacji przebiega zgodnie ze Specjalną Polityką dot. Zarządzania Limitami Ryzyka Rynkowego, która określa charakter różnych zastosowanych progów/limitów, a także wszystkich organów w celu wyboru najwłaściwszego sposobu działania, ukierunkowanego na odtworzenie ekspozycji w granicach zatwierdzonych limitów. Zapewnienie wymaganej koncentracji na działalności danej linii biznesowej/stanowiska umożliwia osiągnięcie najwyższego poziomu poznania i omówienia ryzyka występującego w określonych obszarach, które zostały uznane za wymagające szczególnej uwagi. Księga Bankowa Raz w miesiącu Komitet Aktywów i Pasywów ocenia główne czynniki Ryzyka Rynkowego: Komitet podejmuje decyzje odnośnie do strategii w celu stabilizacji dochodu odsetkowego netto. Jednostka ds. Zarządzania Ryzykiem Grupy składa na ręce komitetu raporty na temat miar ryzyka w Księdze Bankowej pod względem wartości i dochodu. Proponuje także i monitoruje limity i poziomy ostrzegawcze, które zostały zatwierdzone przez właściwe organy. Przekroczenia limitów i poziomów ostrzegawczych są zgłaszane właściwym organom. W konsekwencji zgodnie z procedurami ustanowionymi w Polityce uruchomiony zostaje proces indeksacji w celu przyjęcia najwłaściwszego sposobu działania w celu przywrócenia ekspozycji do zatwierdzonych limitów. Hedging strukturalny w celu łagodzenia ekspozycji na ryzyko stopy procentowej na działalności klienta jest realizowany przez jednostki ds. Skarbu. Transakcje strategiczne na księdze bankowej mogą być realizowane przez Departament Zarządzania Aktywami i Pasywami. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 32

33 Ryzyko płynności Ryzyko płynności jest definiowane jako ryzyko, że Grupa nie będzie zdolna do wykonania oczekiwanych lub nieoczekiwanych, obecnych lub przyszłych zobowiązań płatniczych (w gotówce lub dostawie) bez spowodowania zagrożenia dla swojej codziennej działalności lub jej kondycji finansowej. Kluczowe zasady Centra płynności Celem Grupy jest utrzymanie płynności na poziomie umożliwiającym prowadzenie bezpiecznych operacji, finansowanie jej operacji w optymalnych warunkach w normalnych okolicznościach operacyjnych oraz działanie z pozycji zapewniających w każdej sytuacji spełnienie zobowiązań płatniczych. W tym celu Grupa postępuje zgodnie z przepisami prawa i regulacjami, nakładanymi przez krajowe Banki Centralne i władze krajowe w każdym kraju, w którym Grupa prowadzi działalność. Poza miejscowymi wymogami prawnymi i regulacyjnymi, Grupa definiuje także poprzez Spółkę Dominującą i w ramach obowiązków Zarządzania Ryzykiem Grupy, politykę i parametry stosowane na poziomie Grupy w celu zapewnienia, że pozycja płynności każdej ze Spółek spełnia wymogi Grupy. Z tej przyczyny Grupa została zorganizowana z perspektywy menedżerskiej, zgodnie z koncepcją Centrów Płynności. Centrami Płynności są Spółki Grupy, które działają w charakterze osi płynności. Do ich obowiązków należy: zarządzanie płynnością i prowadzenie procesu koncentracji przepływów płynności Spółek Grupy, które leżą w zakresie ich obowiązków; optymalizacja finansowania, prowadzona na właściwych rynkach lokalnych oraz koordynowanie dostępu do rynków krótkoterminowych i średnioterminowych Spółek Grupy, które leżą w zakresie ich obowiązków; na koniec wdrożenie zasad płynności Grupy na poziomie lokalnym, zgodnie z Wytycznymi i Polityką Ładu Korporacyjnego Grupy oraz z przepisami prawa miejscowego. Szczególnie istotną rolę odgrywa Spółka Dominująca, która działa w charakterze centrum nadzoru i nadrzędnego centrum płynności, odpowiedzialnego za sterowanie, koordynowanie i kontrolowanie wszystkich aspektów dotyczących płynności całej Grupy. Ponadto Spółka Dominująca działa jako Centrum Płynności - Włochy. Zasada samowystarczalności Organizacja tego rodzaju umożliwia Grupie osiągnięcie samowystarczalności poprzez kontrolowany i skoordynowany dostęp do rynków lokalnych i globalnych w poszukiwaniu płynności. Zgodnie z polityką Grupy, przekroczenia płynności strukturalnej generowane w Regionalnym Centrum Płynności należy przekierowywać do Spółki Dominującej, z wyjątkiem sytuacji, gdy wymogi prawa uniemożliwiają takie działanie. Tzw. Reżim Dużych Ekspozycji, stosowany w całej Europie wraz ze szczegółowymi przepisami prawa krajowego, jak np. niemiecka ustawa o spółkach akcyjnych, to tylko niektóre przykłady ograniczeń prawnych dla wolnego obiegu funduszy w ramach bankowości transgranicznej Grupy. 2 2 Także przepisy Banku Włoch, ujęte w Piśmie Okólnym nr 263, przewidują, że rezerwy płynności zostają umiejscowione w każdej Spółce Grupy w celu minimalizacji transferów rezerw gotówkowych (Tytuł V, poz. 2, pkt III.7 przedostatni akapit). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 33

34 Zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami, Reżim Dużych Ekspozycji, który wszedł w życie w dniu 31 grudnia 2010 roku, ogranicza ekspozycje międzybankowe do maksymalnej wartości 25% funduszy własnych; zasada ta ma także zastosowanie do ekspozycji wewnątrzgrupowych. Istnieją jednak znaczne różnice w sposobie, w jaki powołane powyżej rozporządzenie UE zostało wdrożone w poszczególnych krajach. W wielu krajach Europy Środkowej i Wschodniej obowiązuje limit 25% wolnych funduszy, przy czym niektóre kraje przyjęły ostrzejsze zasady (np. Serbia); w Austrii zgodnie z prawem krajowym, 25% limit funduszy własnych nie ma zastosowania do ekspozycji w stosunku do spółki dominującej, o ile posiada ona siedzibę na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego; na koniec w Niemczech krajowy urząd regulacyjny ustanowił proces stosowania uchylenia, zwalniającego ekspozycje wewnątrzgrupowe od nakładania ograniczeń na duże ekspozycje. Wobec braku oficjalnych limitów na poziomie krajowym, austriackie i niemieckie urzędy regulacyjne zastrzegły sobie prawo do oceny poszczególnych poziomów ekspozycji. W obecnym środowisku gospodarczym, w wielu obszarach na których działa Grupa urzędy regulujące działalność bankową przyjmują środki, mające na celu ograniczenie ekspozycji ich krajowych systemów bankowych w stosunku do krajowych jurysdykcji o potencjalnym, negatywnym wpływie na zdolność finansowania przez Grupę jej działalności. Z tej przyczyny Polityka Płynności Grupy GLP przewiduje dalsze zasady mające na celu wzmocnienie zarządzania ryzykiem płynności; oznacza to, że każda Spółka Grupy (a w szczególności spółki posiadające siedzibę w kraju innym niż kraj przypisanego jej Centrum Płynności) musi na bieżąco zwiększać swoją samowystarczalność pod względem płynności i w warunkach skrajnych, co zmusza wszystkie Spółki Grupy do korzystania ze swoich silnych punktów w celu optymalizacji kosztów funduszy Grupy. Przyjęty rodzaj organizacji umożliwia Grupie osiągnięcie samowystarczalności Spółek Grupy przez udostępnienie w sposób kontrolowany i skoordynowany rynków lokalnych i globalnych dla płynności, przy jednoczesnej optymalizacji: i) nadwyżek i niedoborów płynności wewnątrz Spółek Grupy oraz ii) ogólnych kosztów finansowania w skali Grupy. Role i obowiązki Na poziomie Grupy określono trzy główne jednostki zarządzania płynnością. Są to: linia kompetencyjna Zarządzania Ryzykiem Grupy, jednostka Finansów (w ramach linii kompetencyjnej Planowania, Finansów i Administracji) oraz jednostka ds. Skarbowych (w ramach Jednostki Biznesowej Rynki ). Każdej z nich przypisano inne role i obowiązki. Obowiązki związane z działalnością operacyjną przypisano w szczególności jednostkom Finansów i Skarbu, natomiast jednostka Zarządzania Ryzykiem odpowiada za niezależną kontrolę i sprawozdawczość w porównaniu do jednostek operacyjnych (zgodnie z wymogami Pisma Okólnego nr 263 Banku Włoch). Ujmując to bardziej szczegółowo, Skarb Grupy działa jako główny koordynator zarządzania przepływami wewnątrz Grupy, wynikającymi z niedoborów lub nadwyżek płynności różnych Spółek Grupy, stosując do takich ruchów funduszy odpowiednie ceny transferowe. Postępując w ten sposób Skarb Grupy zapewnia zdyscyplinowany i wydajny dostęp do rynków. Optymalizacja ryzyka płynności zostaje osiągnięta poprzez przyjęcie określonych limitów standardowej działalności bankowej przy przekształcaniu krótko-, średnio- i długoterminowych terminów rozliczenia. Działania te są wdrażane zgodnie z ramami prawnymi i regulacyjnymi, obowiązującymi w każdym kraju, oraz wewnętrznymi zasadami i politykami Spółek Grupy poprzez przyjęte modele zarządzania w ramach poszczególnych Centrów Płynności. Modele takie są przedmiotem analiz, prowadzonych przez lokalne jednostki Zarządzania Ryzykiem lub odpowiadające im struktury, którym przypisano te same obowiązki w koordynacji z Zarządzaniem Ryzykiem Grupy, w celu zapewnienia, że działają one zgodnie z parametrami i celami Ram Płynności Grupy. Ponadto zasady regionalne muszą być zgodne z wymogami i przepisami prawa krajowego. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 34

35 Pomiary ryzyka i systemy sprawozdawcze Techniki pomiaru ryzyka Ze względu na swój szczególny charakter, ryzyko płynności jest rozpatrywane przy użyciu analizy luk, testów warunków skrajnych płynności oraz działań uzupełniających (głównie poprzez zbiór wskaźników, takich jak np. stosunek zadłużenia do depozytów, lewarowanie). Analizy luk są w szczególności prowadzone w dwóch perspektywach czasowych: codzienne badanie niedopasowania braku równowagi płynności, które kontroluje ryzyko płynności krótkoterminowej, wynikające z terminów rozliczenia od overnight do 3 miesięcy; w skali miesięcznej badane są wskaźniki luk, które kontrolują ryzyko średnio- i długoterminowe (płynność strukturalna) dla terminów rozliczenia od 1 roku. Parametry płynności Ramy Płynności Grupy opierają się o Model Niedopasowania Ryzyka Płynności (Liquidity Risk Mismatch Model, LRMM), który charakteryzuje się następującymi, podstawowymi zasadami: Zarządzanie ryzykiem płynności krótkoterminowej (płynność operacyjna), z uwzględnieniem zdarzeń wpływających na pozycję płynności Grupy w okresie od 1 dnia do jednego roku. Głównym celem jest zachowanie potencjału spełnienia przez Grupę jej zwykłych i nadzwyczajnych zobowiązań płatniczych przy jednoczesnej minimalizacji odpowiednich kosztów. Zarządzanie ryzykiem płynności strukturalnej (ryzyko strukturalne), z uwzględnieniem zdarzeń wpływających na pozycję płynności Grupy w okresie powyżej jednego roku. Głównym celem jest zachowanie odpowiedniego stosunku pomiędzy zobowiązaniami średnio- i długoterminowymi, a aktywami średnio- i długoterminowymi w celu uniknięcia nacisków na krótkoterminowe źródła finansowania (zarówno bieżące, jak przyszłe) przy jednoczesnej optymalizacji kosztów finansowania. Testy warunków skrajnych: ryzyko płynności jest zdarzeniem o silnym wpływie, ale charakteryzującym się niskim prawdopodobieństwem wystąpienia. Z tej przyczyny testy warunków skrajnych stanowią doskonałe narzędzie ujawniające potencjalne wrażliwości Bilansu. Bank stosuje kilka scenariuszy, od ogólnego kryzysu rynkowego po specyficzny kryzys y i ich kombinacje. W tym kontekście Spółka Dominująca bierze pod uwagę wszystkie aktywa, zobowiązania, pozycje pozabilansowe oraz zdarzenia obecne i przyszłe, które generują określone lub potencjalne przepływy gotówkowe dla Grupy, chroniąc w ten sposób Banki/Spółki Grupy przed ryzykami, związanymi z przekształceniami terminów rozliczenia. Zarządzanie płynnością krótkoterminową Zarządzanie skonsolidowaną płynnością krótkoterminową ma na celu zapewnienie, by Grupa zachowała pozycję umożliwiającą jej spełnienie zobowiązań płatniczych, zarówno oczekiwanych, jak nieoczekiwanych, z koncentracją na ekspozycji na pierwszych 12 miesięcy. Standardowe działania, podejmowane w tym celu, obejmują: zarządzanie dostępem do systemów płatniczych (zarządzanie płynnością operacyjną); zarządzanie przyszłymi płatnościami gotówkowymi oraz monitorowanie rezerw płynności i stopnia ich wykorzystania (analiza i aktywne zarządzanie chronologią terminów zapadalności). Zasady te mają zastosowanie na poziomie Grupy i muszą być stosowane na poziomie Centrów Płynności. Grupa przyjęła także wskaźnik o nazwie Horyzont Gotówkowy jako wskaźnik syntetyczny poziomów ryzyka płynności krótkoterminowej; wskaźnik ten jest monitorowany poprzez Drabinę Operacyjnych Terminów Rozliczeń, która mierzy wpływy i wypływy gotówki, wpływające na bazę monetarną. Horyzont Gotówkowy określa liczbę dni, po upływie której dana Spółka Grupy nie jest już w stanie spełnić swoich zobowiązań płynności wyrażonych w operacyjnej Drabinie Terminów Rozliczeń po wykorzystaniu dostępnego Potencjału Równoważenia. Celem Grupy w okresie sprawozdawczym było zagwarantowanie horyzontu gotówkowego WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 35

36 o długości co najmniej 3 miesięcy. Horyzont Gotówkowy jest jednym z parametrów płynności, uwzględnionych w Ramach Skłonności do Podejmowania Ryzyka Grupy. Jednocześnie prowadzona jest analiza wrażliwości, na przykład w celu weryfikacji skutków wpływu lub wypływu 1 mld euro i 2 mld euro na Horyzont Gotówkowy lub w celu oszacowania dodatkowej płynności, koniecznej w wypadku obniżenia ratingów przez agencje ratingowe. Zarządzanie płynnością strukturalną Celem zarządzania płynnością strukturalną Grupy jest ograniczenie ekspozycji refinansowania w odniesieniu do terminów rozliczenia powyżej 1 roku i w ten sposób ograniczenie krótkoterminowego zapotrzebowania na refinansowanie. Strukturalny Wskaźnik Płynności powyżej 1 roku jest jednym z kilku parametrów płynności, uwzględnionych w Ramach Skłonności do Podejmowania Ryzyka Grupy. Zachowanie odpowiedniego stosunku pomiędzy średnio- i długoterminowymi zobowiązaniami a aktywami ma na celu uniknięcie nacisków na źródła krótkoterminowe, zarówno bieżące, jak przyszłe. Standardowe działania, podejmowane w tym celu, obejmują: spreading terminów rozliczenia operacji finansowania w celu ograniczenia wykorzystania mniej stabilnych źródeł finansowania przy jednoczesnej optymalizacji kosztów finansowania (zintegrowane zarządzanie płynnością strategiczną i płynnością taktyczną); finansowanie wzrostu poprzez finansowanie strategiczne, ustanawianie najbardziej korzystnych terminów rozliczenia (Roczny Plan Finansowania); równoważenie wymogów finansowania hurtowego, od średnio- do długoterminowego przy jednoczesnej minimalizacji kosztów poprzez wykorzystanie dywersyfikacji źródeł, rynków krajowych, walut i instrumentów emisji (realizacja Rocznego Planu Finansowania). Płynnościowe testy warunków skrajnych Testy warunków skrajnych to technika zarządzania ryzykiem, stosowana w celu oceny potencjalnego wpływu danego zdarzenia i/lub zmian zbioru zmiennych finansowych na kondycję finansową danej instytucji. Testy warunków skrajnych płynności są narzędziem dającym wgląd w przyszłość i służącym do diagnozowania ryzyka płynności danej instytucji. W szczególności wyniki testów warunków skrajnych służą do: oceny adekwatności limitów płynności pod względem zarówno jakościowym, jak ilościowym; planowania i realizacji alternatywnych transakcji zaopatrzenia w celu kompensacji wypływów płynności; strukturyzacji/modyfikowania profilu płynności aktywów Grupy; Zapewnienia wsparcia dla rozwoju planu awaryjnego dot. płynności. W celu realizacji testów warunków skrajnych, charakteryzujących się spójnością na poziomie Centrów Płynności, Grupa wprowadziła scentralizowane metody prowadzenia tych testów, które wymagają, by każde lokalne Centrum Płynności stosowało ten sam zbiór scenariuszy w koordynacji z Zarządzaniem Ryzykiem Grupy. Na poziomie Centrum Płynności dopuszczalne jest stosowanie behawioralnych modeli statystyczno/ilościowych, pod warunkiem, że podlegają one walidacji przez lokalną jednostkę Zarządzania Ryzykiem lub podobną strukturę, której przypisano te same obowiązki. Grupa prowadzi analizy scenariuszy płynności i wrażliwości w regularnych odstępach czasu, przy czym te ostatnie są prowadzone na podstawie oceny wpływu na kondycję finansową danej instytucji zmian jednego, wybranego czynnika ryzyka bez określenia źródła szoku, podczas gdy testy scenariuszy raczej uwzględniają wpływ równoczesnych zmian pewnej liczby czynników ryzyka na podstawie hipotetycznego, ale dokładnie zdefiniowanego i spójnego scenariusza warunków skrajnych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 36

37 Scenariusze płynności Na poziomie makro Grupa określa trzy różne, podstawowe klasy potencjalnego kryzysu płynności: kryzysy o charakterze rynkowym (systemowym, globalnym lub sektorowym): Scenariusz Pogorszenia Rynku. Scenariusz ten przewiduje nagłe zakłócenia na rynku pieniężnym lub kapitałowym, które mogą być spowodowane zamknięciem (lub ograniczeniem dostępności) systemu rynkowego/rozliczeniowego, istotnymi zdarzeniami politycznymi, kryzysem krajowym, kryzysem kredytowym, itp.; typowy dla Grupy lub stanowi jej część; określenie scenariuszy kryzysu lub obniżenia wartości; można przyjąć założenie wystąpienia ryzyka operacyjnego, zdarzenia związanego z pogorszeniem postrzegania ryzyka reputacyjnego Grupy oraz obniżenia ratingu UniCredit S.p.A.; połączenie kryzysu o charakterze rynkowym i szczegółowym: scenariusz kombinowany. Okres przetrwania okresu warunków skrajnych przewidzianego testem scenariuszem kombinowanym jest jednym z parametrów płynności, uwzględnionych w Ramach Skłonności do Podejmowania Ryzyka Grupy. Wyniki testów warunków skrajnych mogą podkreślać potrzebę ustanowienia szczegółowych limitów w odniesieniu m.in. do np. niezabezpieczonego finansowania, stosunku pomiędzy wpływami/wypływami gotówki oraz potencjału równoważenia, stosunku pomiędzy uprawnionymi a nieuprawnionymi papierami wartościowymi. Modelowanie behawioralne Aktywów i Pasywów Grupa UniCredit wypracowała szczegółowe modele behawioralne dla szacowania profilu terminów zapadalności takich aktywów i zobowiązań, dla których nie zdefiniowano jeszcze kontraktowej daty rozliczenia. Faktycznie, elementy postrzegane jako zapadalne na żądanie, w rzeczywistości charakteryzują się pewną lepkością. Celem modelowania aktywów i zobowiązań jest budowa powtarzalnego profilu, w możliwie najlepszy sposób odzwierciedlającego cechy behawioralne. Przykłady obejmują kredyty z opcjami wbudowanymi oraz pozycje na żądanie. W wypadku kredytów z zagnieżdżonymi opcjami, jak np. kredyty hipoteczne, profil amortyzacji uwzględnia projekcje wcześniejszych spłat. W wypadku pozycji a vista, projekcje terminów zapadalności odzwierciedlają przewidywaną lepkość. Powyższe szacunki biorą pod uwagę czynnik rachunku jako historyczną stabilność wolumenu. Monitoring i sprawozdawczość Limity płynności krótkoterminowej oraz Horyzont Gotówkowy podlegają codziennemu monitoringowi i sprawozdawczości. Wskaźniki płynności strukturalnej oraz je ekspozycje na limity podlegają monitoringowi i sprawozdawczości w skali miesięcznej. Okres przetrwania oraz wyniki testów warunków skrajnych płynności są zgłaszane i monitorowane w skali tygodniowej. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 37

38 Redukcja ryzyka Czynniki redukcji W zasadzie przyjmuje się, że ryzyko płynności nie może być łagodzone kapitałem. Ryzyko płynności jako takie nie przyczynia się do wykorzystania kapitału ekonomicznego, jest jednak uważane za istotną kategorię ryzyka także przy określaniu skłonności Grupy do podejmowania ryzyka. Główne czynniki redukcji ryzyka przez Grupę UniCredit obejmują: monitorowanie w skali miesięcznej precyzyjnego planowania płynności krótko-, średnioi długoterminowej. skuteczną Politykę Płynności Awaryjnej (Contingency Liquidity Policy, CLP) wraz z wykonalnym i aktualnym Awaryjnym Planem Działania (Contingency Action Plan CAP), które są realizowane w wypadku wystąpienia kryzysu rynkowego; bufor płynności na wypadek nieoczekiwanych wypływów; rzetelne, regularne i aktualizowane testy warunków skrajnych, prowadzone z wysoką częstotliwością. Plan Finansowania Plan finansowania odgrywa podstawową rolę w ogólnym zarządzaniu płynnością, wpływając na pozycję zarówno krótkoterminową, jak i strukturalną. Plan Finansowania jest definiowany na każdym poziomie (tzn. Grupy, Centrum Płynności oraz Spółki Grupy) zostaje opracowany w sposób spójny z analizą długoterminowego zastosowania i źródeł w odniesieniu zarówno do pozycji krótkoterminowej, jak i strukturalnej. Jednym z celów udostępnienia kanałów średnio- i długoterminowych jest uniknięcie nacisku na krótkoterminową pozycję płynności. Plan Finansowania jest aktualizowany co najmniej raz w roku i podlega zatwierdzeniu przez Radę Dyrektorów. Ponadto jest synchronizowany z ramowym procesem tworzenia budżetu i skłonności do podejmowania ryzyka. Spółka dominująca odpowiada za dostęp do rynku Instrumentów Kapitałowych Banku Grupy. Poprzez Planowanie Finansów i Administracji (PFA) spółka dominująca odpowiada za dostęp do rynku centrów płynności i spółek, a centra płynności koordynują dostęp spółek wchodzących w ich skład. Każda Spółka Grupy lub każde Centrum Płynności, mieszczące się w zakresie obowiązków PFA, może uzyskać dostęp do rynku w celu pozyskania finansowania średnio- lub długoterminowego, poprawy samowystarczalności, wykorzystania możliwości rynkowych i specjalizacji funkcjonalnej, ochrony optymalizacji kosztów funduszy Grupy. PFA odpowiada za opracowanie Planu Finansowania. Zarządzanie Ryzykiem odpowiada za zapewnienie niezależnej oceny Planu Finansowania. Mimo, że wskaźniki regulacyjne Bazylei 3, takie jak Wskaźnik Pokrycia Płynności (Liquidity Coverage Ratio LCR) nie zostały jeszcze zdefiniowane, Grupa UniCredit już uwzględnia te wskaźniki jako integralną część ogólnego procesu zarządzania płynnością. Konieczność przestrzegania wskaźników przewidzianych Bazyleą 3 jest skutecznie zarządzana w ramach Planu Finansowania Grupy oraz apetytu na ryzyko Grupy przy użyciu specjalnego parametru, którym jest Luka płynności w księdze bankowej dla portfela istotnego. Awaryjna Polityka Płynności Grupy Kryzys płynności jest zdarzeniem o silnym wpływie, ale charakteryzującym się niskim prawdopodobieństwem wystąpienia. Z tej przyczyny należy zdefiniować model ładu korporacyjnego w warunkach kryzysowych, który może być skutecznie uruchamiany w wypadku wystąpienia kryzysu. Dla umożliwienia terminowego uruchomienia procedury należy wstępnie zdefiniować zbiór działań łagodzących. Zależnie od sytuacji, niektóre z tych działań mogą zostać zatwierdzone do realizacji. Zdolność do działania we właściwym czasie ma kluczowe znaczenie dla minimalizacji potencjalnie szkodliwych konsekwencji kryzysu płynności. Analityka testów warunków skrajnych będzie stanowić cenne narzędzie, służące do określania oczekiwanych konsekwencji oraz definiowania z góry najbardziej odpowiednich działań w określonych scenariuszach kryzysowych. W połączeniu ze Wskaźnikami Wczesnego Ostrzegania (Early Warning Indicators, EWI) umożliwia organizacji ograniczenie wpływu na płynność już we wczesnych etapach kryzysu. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 38

39 Kryzysy płynności z reguły pojawiają się nagle, a świadczące o tym sygnały mogą być trudne do interpretacji, albo może ich nie być w ogóle; dlatego istotne znaczenie ma wyraźne określenie graczy, uprawnień, obowiązków, kryteriów komunikacji i sprawozdawczości w celu znacznego zwiększenia prawdopodobieństwa wyjścia z kryzysu uwieńczonego powodzeniem. Kryzysy płynności dzielą się na systemowe (np. ogólne zaburzenia na rynkach kapitałowych i pieniężnych) lub specyficzne (np. dotyczące sfery banku); mogą też stanowić połączenie obu tych rodzajów. Celem Awaryjnej Polityki Płynności Grupy (Group Contingency Liquidity Policy, CLP) jest zapewnienie skutecznych interwencji już na samym początku (w pierwszych godzinach) kryzysu płynności poprzez przejrzyste określenie osób, uprawnień, obowiązków, komunikacji i kryteriów sprawozdawczości w celu znacznego zwiększenia prawdopodobieństwa wyjścia z powodzeniem ze stanu kryzysu. Cel ten zostaje osiągnięty poprzez: uruchomienie nadzwyczajnego ładu korporacyjnego w zakresie płynności oraz modelu operacyjnego; spójną komunikację wewnętrzną i zewnętrzną; zbiór gotowych do użycia i dostępnych działań łagodzących problemy z płynnością; zbiór wskaźników wczesnego ostrzegania, które mogą wskazywać na zawiązywanie się kryzysu. Fundamentalną część Awaryjnej Polityki Płynności CLP stanowi Awaryjny Plan Finansowania (Contingency Funding Plan CFP). Plan taki składa się ze zbioru potencjalnych, ale konkretnych działań kierownictwa. Działania takie można opisać jako menu działań z podaniem wielkości, instrumentów i harmonogramów wykonania w celu poprawy pozycji płynności banku, przede wszystkim w okresach kryzysowych. Awaryjny Plan Finansowania CFP należy opracowywać na podstawie rocznego Planu Finansowania. Komitet Ryzyka Grupy (Group Risk Committee, GRC) wydaje ostateczną zgodę i podejmuje decyzję o poinformowaniu Rady Dyrektorów. Wskaźniki Wczesnego Ostrzegania EWI System Wskaźników Wczesnego Ostrzegania jest konieczny w celu zapewnienia ciągłego monitorowania sytuacji skrajnych, które mogą być zapoczątkowane przez rynek, branże lub konkretne wydarzenie. Oznacza to, że mogą one zachodzić na podstawie zmiennych makro- lub mikroekonomicznych, wewnętrznych lub zewnętrznych, zależnie od panującego kontekstu makroekonomicznego, albo z uwzględnieniem polityki monetarnej Banków Centralnych. System Wskaźników Wczesnego Ostrzegania EWI powinien wspierać decyzje zarządcze w wypadku pogarszającej się pozycji płynności lub w razie wystąpienia sytuacji skrajnych. Związane z tym systemem sprawozdania powinny w sposób skuteczny przekazywać główne wyniki takich wskaźników. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 39

40 Ryzyko Operacyjne Ryzyko operacyjne to ryzyko powstania strat w wyniku błędów, nadużyć, awarii, szkód powstałych w efekcie procesów wewnętrznych, z winy personelu lub systemów, lub spowodowane przyczynami zewnętrznymi. Ta definicja uwzględnia również ryzyka prawne i ryzyka zgodności z prawem, natomiast nie obejmuje ryzyka strategicznego oraz ryzyka reputacji. Za przykład mogą służyć straty określane jako operacyjne, spowodowane następującymi zdarzeniami: nadużycia wewnętrzne lub zewnętrzne, praktyki pracownicze oraz bezpieczeństwo w miejscu pracy, roszczenia klientów, dystrybucja produktów, grzywny i kary należne z powodu naruszenia prawa, uszkodzenia środków trwałych spółki, zakłócenia działalności biznesowej, awarie systemu lub niewłaściwe zarządzanie. Wytyczne dot. ryzyka operacyjnego na poziomie Grupy Na poziomie Grupy UniCredit opracowano ramy zarządzania ryzykiem operacyjnym, które stanowią połączenie polityk i procedur w zakresie kontroli, pomiaru i redukcji ryzyka operacyjnego Grupy i jej spółek zależnych. Polityki ryzyka operacyjnego, obowiązujące wszystkie podmioty Grupy, zapewniają podstawowe zasady, definiujące role poszczególnych organów spółek oraz jednostek zarządzania ryzykiem operacyjnym, a także relacje z innymi jednostkami, zaangażowanymi w monitorowanie i zarządzanie ryzykiem operacyjnym. Spółka Dominująca koordynuje działalność Spółek Grupy zgodnie z regulacjami wewnętrznymi i regulaminem kontroli ryzyka operacyjnego Grupy. Poszczególne komitety ds. ryzyka (Komitet ds. Ryzyka, Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami, Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego) są tworzone w Spółkach w celu monitorowania ekspozycji na ryzyko, podejmowania działań łagodzących ryzyko oraz stosowania metod kontroli. Metodologia klasyfikacji i kompletowania danych, analiza scenariuszy i wskaźników ryzyka, sprawozdawczość i pomiary kapitału narażonego na ryzyko są ustalane przez Departament ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Spółki Dominującej i mają zastosowanie do wszystkich podmiotów Grupy. Kluczowym elementem struktury kontroli ryzyka jest aplikacja zarządzania ryzykiem operacyjnym, umożliwiająca gromadzenie danych, potrzebnych do wdrożenia procesów kontroli ryzyka operacyjnego i pomiaru kapitału. Wyniki osiągane z różnych elementów ram ryzyka operacyjnego należy w możliwie maksymalny sposób przekładać na działania łagodzące ryzyko operacyjne. W ten sposób przez wiele lat ramy te ulegały ewolucji w kierunku od systemu kontroli do praktyki, ukierunkowanej na zarządzanie ryzykiem i jego redukowanie. Zgodność systemu kontroli i pomiarów ryzyka operacyjnego Grupy z regulacjami zewnętrznymi i standardami Grupy zostaje oceniona w drodze procesu walidacji wewnętrznej, realizowanego przez Departament Walidacji Wewnętrznej Grupy działający w Spółce Dominującej niezależnie od Departamentu Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym i Reputacyjnym Grupy. W marcu 2008 roku Grupa UniCredit została uprawniona do stosowania modelu AMA (Advanced Measurement Approach) przy obliczaniu wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego. Z czasem zastosowanie tej metody zostało rozszerzone na główne podmioty Grupy. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 40

41 Struktura i organizacja Kierownictwo najwyższego szczebla odpowiada za zatwierdzanie wszystkich aspektów, związanych ze strukturą ryzyka operacyjnego Grupy oraz za weryfikację adekwatności systemu pomiarów i kontroli, a także jest stale informowane o zmianach profilu ryzyka i ekspozycji na ryzyko operacyjne, w razie konieczności przy wsparciu właściwych komitetów ds. ryzyka. Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy, któremu przewodzi szef Departamentu Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy Spółki Dominującej, składa się z członków stałych i tymczasowych. Wykaz uczestników Komitetu został zaktualizowany w 2012 roku, częściowo w świetle zmian struktury organizacyjnej Departamentu Zarządzania Ryzykiem Grupy. Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy odbywa spotkania z jednostkami w celu odbycia konsultacji i zebrania propozycji dla Komitetu ds. Ryzyka Grupy dotyczących następujących spraw: skłonności Grupy do podejmowania ryzyka, w tym celów kapitalizacji i kryteriów alokacji kapitału z tytułu ryzyka operacyjnego Grupy struktury i definicji limitów ryzyka operacyjnego Grupy dla osiągnięcia docelowych alokacji ryzyka na poziomie jednostek biznesowych, podmiotów Grupy i portfeli; wstępnego zatwierdzenia i podstawowych modyfikacji systemów kontroli i pomiarów ryzyka, w tym możliwych planów działania, procesów, wymogów dotyczących IT i jakości danych, wspieranych przez właściwe walidacje wewnętrzne; ogólnych strategii optymalizacji ryzyka operacyjnego, wytycznych dla Ładu Korporacyjnego i ogólnych Polityk w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym Grupy; plany działania dotyczące możliwych, krytycznych ustaleń związanych z systemem kontroli i pomiaru ryzyka, wynikające z działalności w ramach Walidacji Wewnętrznej Grupy i Audytu Wewnętrznego w odniesieniu do systemu kontroli wewnętrznej i pomiaru ryzyka; aktualizacji stanu zaawansowania realizacji odpowiednich projektów i procesów w ramach Nowej Umowy Kapitałowej II w zakresie ryzyka operacyjnego; tematów ICAAP dotyczących ryzyka operacyjnego; corocznego Sprawozdania z Regulacyjnej Walidacji Wewnętrznej; oraz następujących tematów odnoszących się do ryzyka reputacyjnego: wsparcie dla konkretnych zdarzeń ryzyka reputacyjnego, potencjału zarządzania kryzysem i komunikacji z interesariuszami, w sposób zbieżny z ramowym Zarządzaniem Ryzykiem Reputacji; doradztwo w kwestii ryzyka reputacji, w tym objaśnianie spraw, związanych z wdrożeniem polityk specjalnych ryzyka reputacji (szary obszar polityk) na wniosek jednostek/organów Spółki Dominującej, Pionów i Spółek Grupy. Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy spotyka się w celu zatwierdzenia decyzji w następujących obszarach: specjalne polityki dotyczące ryzyka operacyjnego i reputacyjnego; działania korekcyjne związane z bilansowaniem pozycji ryzyka operacyjnego Grupy, łącznie z działaniami redukcyjnymi; strategie ubezpieczeniowe Grupy, w tym rolowanie, limity i potrącenia; wstępne zatwierdzenie i podstawowe modyfikacje systemów kontroli i pomiarów ryzyka operacyjnego, wspierane przez właściwe walidacje wewnętrzne; ocenione pojedyncze transakcje, gdy - na zasadzie wyjątku, np. w wypadku szarych stref polityk dot. ryzyka reputacji - zostały one przedłożone przez właściwy Komitet. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 41

42 Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy zapewnia Komitetowi ds. Ryzyka Grupy następujące informacje: regularne raporty dot. strat operacyjnych, kwot odzyskanych z ubezpieczenia, trendów we wskaźnikach ryzyka, a także na temat testów wstecznych i testów warunków skrajnych, z uwzględnieniem tych adresowanych do Banku Włoch (przed ich prezentacją) wyniki analiz scenariuszy wyniki analiz krytycznych wskaźników ryzyka właściwe wewnętrzne i zewnętrzne zdarzenia operacyjne, jakie miały miejsce i wywarły istotny wpływ na portfel Grupy specjalne polityki dotyczące ryzyka operacyjnego i reputacyjnego; działania korekcyjne związane z bilansowaniem pozycji ryzyka operacyjnego Grupy, łącznie z działaniami redukcyjnymi; strategie ubezpieczeniowe Grupy, w tym rolowanie, limity i potrącenia; metodologie pomiarów i kontroli ryzyka operacyjnego regularne sprawozdania na temat ryzyka reputacyjnego ocenione pojedyncze transakcje, gdy - na zasadzie wyjątku, np. w wypadku szarych stref polityk dot. ryzyka reputacji - zostały one przedłożone przez właściwy Komitet. Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy będzie otrzymywać od właściwych Komitetów regularne raporty na temat wszystkich transakcji, dla których ocenione zostało ich wewnętrzne ryzyko reputacji na podstawie obowiązujących Wytycznych Ładu Korporacyjnego i Polityk dla ryzyka reputacji. Po przyjęciu nowej struktury organizacyjnej Grupy w styczniu 2013 roku, działający na poziomie Spółki Dominującej Departament Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy podlega Departamentowi Zarządzania Ryzykiem Grupy i odpowiada za nadzór i zarządzanie ogólnym profilem ryzyka operacyjnego i reputacyjnego Grupy przez definiowanie strategii, metodologii i limitów. Departament ten koordynuje i steruje jednostkami zarządzania ryzykiem operacyjnym w Spółkach Grupy, także poprzez opracowywanie Polityk, które są zatwierdzane i wdrażane przez kompetentne organy zarządzające tych Spółek. Departament posiada trzy jednostki organizacyjne. Jednostka ds. Nadzoru nad Ryzykiem Operacyjnym i Reputacyjnym odpowiada za definiowanie zasad i reguł identyfikacji, oceny i kontroli ryzyka operacyjnego i ryzyka reputacyjnego (w tym ryzyka operacyjnego na granicy ryzyka kredytowego i ryzyka rynkowego) oraz za monitorowanie ich właściwego stosowania przez Spółki Grupy. Jednostka ds. Strategii Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego odpowiada za definiowanie strategii ryzyka operacyjnego, definiowanie i kontrolę limitów oraz za proponowanie działań redukcji ryzyka i ich monitorowania. Jednostka ds. Analityki Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego odpowiada za definiowanie metod pomiaru ryzyka kapitału, obliczanie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego oraz odpowiadającego mu kapitału ekonomicznego, a także za prowadzenie analizy ilościowej ekspozycji Grupy na ryzyko operacyjne i reputacyjne, a także za zapewnienie właściwej sprawozdawczości na rzecz zainteresowanych jednostek. Jednostki Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym spółek kontrolowanych zapewniają szczegółowe szkolenie pracowników w zakresie ryzyka operacyjnego, także z wykorzystaniem programów szkoleniowych w intranecie i odpowiadają za właściwe wdrożenie elementów struktury Grupy. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 42

43 Proces walidacji Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w Spółce Dominującej i odpowiednich spółkach Grupy ustanowiono wewnętrzne procesy walidacji (samooceny) systemu zarządzania i kontroli ryzyka operacyjnego w celu weryfikacji zgodności z przepisami oraz ze standardami Grupy. Proces ten mieści się w zakresie obowiązków jednostki ds. Walidacji Ryzyka i Ryzyka Operacyjnego w ramach Filaru II, działającej w Departamencie Walidacji Wewnętrznej Grupy. Metodologie Grupy w zakresie pomiaru i alokacji kapitału narażonego na ryzyko oraz system IT są poddawane walidacji, prowadzonej na poziomie Spółki Dominującej przez powołaną powyżej jednostkę, natomiast realizacja kontroli ryzyka operacyjnego i systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym we właściwych podmiotach jest analizowana przez lokalne jednostki zarządzania ryzykiem operacyjnym z samooceną, na podstawie instrukcji technicznych i polityk, opracowywanych przez Departament Walidacji Wewnętrznej Grupy. Wyniki powołanych powyżej ocen są weryfikowane corocznie przez Departament Walidacji Wewnętrznej Grupy, który prowadzi także dodatkową analizę danych i dokumentacji. Dowody takie służą jako podstawa do wystawienia szczegółowych Opinii Niewiążących dla poszczególnych spółek zależnych. Lokalny dokument walidacyjny jest przedkładany wraz z opinią Departamentu Walidacji Wewnętrznej Grupy oraz sprawozdaniem Audytu Wewnętrznego kompetentnym władzom tych Spółek. Wszystkie wyniki walidacji dotyczące systemu kontroli i pomiaru ryzyka operacyjnego, zarówno na poziomie Spółki Dominującej, jak spółek kontrolowanych, są z reguły konsolidowane w jeden dokument walidacyjny na poziomie Grupy, który zostaje przedłożony wraz ze sprawozdaniem Audytu Wewnętrznego Radzie Nadzorczej UniCredit. Śródokresowe sprawozdania z działalności walidacyjnych są także przedkładane Komitetowi ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy. Sprawozdawczość System sprawozdawczy został opracowany przez Spółkę Dominującą w celu informowania kierownictwa najwyższego szczebla oraz właściwych organów spółki o ekspozycji Grupy na ryzyko operacyjne oraz o podejmowanych działaniach ograniczających to ryzyko. W szczególności obejmuje to opracowywanie kwartalnych (lub częstszych) aktualizacji na temat strat operacyjnych, szacowanie wartości kapitału narażonego na ryzyko, zasadniczych inicjatyw, podejmowanych w celu redukcji ryzyka operacyjnego w różnych pionach biznesowych, strat operacyjnych ponoszonych w toku procesów związanych z działalnością kredytową (straty typu cross-credit ). Podsumowanie trendów dotyczących najbardziej krytycznych wskaźników ryzyka są opisywane w raportach miesięcznych. Wyniki analiz scenariuszy, prowadzonych na poziomie Grupy oraz właściwe działania ukierunkowane na redukcję ryzyka są także przedkładane Komitetowi ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym i jego redukowanie Zarządzanie ryzykiem operacyjnym jest realizowane z wykorzystaniem wielu narzędzi, takich jak reorganizacja procesów w celu ograniczenia narażenia na ryzyko ekspozycji oraz zarządzanie polisami ubezpieczeniowymi przez definiowanie właściwych możliwości odliczeń oraz limitów polityk. Regularne testowanie planów zachowania ciągłości operacyjnej umożliwia rzetelne zarządzanie ryzykiem operacyjnym w wypadku zakłócenia głównej działalności operacyjnej. Działające w poszczególnych podmiotach Komitety ds. Ryzyka (lub inne organy, działające na mocy miejscowych przepisów) analizują ryzyko, monitorowane przez jednostki ds. Ryzyka Operacyjnego spółek zależnych we współpracy z jednostkami, zaangażowanymi w codzienną kontrolę ryzyka oraz monitorują działania podejmowane w celu redukcji ryzyka. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 43

44 Inne ryzyka i agregacja ryzyka Opisane powyżej ryzyka są ryzykami podstawowymi, istnieją jednak inne rodzaje ryzyka, które zdaniem Grupy mają istotne znaczenie i obejmują: ryzyko biznesowe; ryzyko nieruchomości; ryzyko inwestycji finansowych; ryzyko strategiczne; ryzyko reputacji. Ryzyka te są zdefiniowane jak poniżej: Ryzyko biznesowe Ryzyko biznesowe jest definiowane jako niekorzystne, nieoczekiwane zmiany wolumenu działalności i/lub marż, nie spowodowane ryzykiem kredytowym, rynkowym ani operacyjnym. Ryzyko biznesowe może wynikać przede wszystkim z poważnego pogorszenia środowiska rynkowego, zmian w sytuacji konkurencyjnej lub w zachowaniach klientów, chociaż może też wynikać ze zmian uwarunkowań prawnych. Dane dotyczące ekspozycji, stosowane do obliczenia Ryzyka Biznesowego są pozyskiwane z rachunku wyników każdej ze Spółek Grupy, dla których ryzyko to ma istotne znaczenie. Zmienność i korelacja są określane na podstawie właściwych pozycji rachunku wyników oraz rachunku zysków i strat. Pomiar ryzyka biznesowego odbywa się na podstawie Dochodu narażonego na Ryzyko (Earnings at Risk, EaR), zdefiniowanego jako maksymalna roczna strata dla danego przedziału ufności w rocznym horyzoncie czasowym i przy założeniu normalnego rozkładu. Ryzyko biznesowe jest obliczane co kwartał dla celów monitoringu i budżetowania, zgodnie z harmonogramem planowania. Ryzyko nieruchomości Ryzyko nieruchomości jest definiowane jako potencjalne straty, wynikające z niekorzystnych wahań wartości rynkowej portfela nieruchomości Grupy, w tym spółek celowych (SPV) zajmujących się nieruchomościami. Ryzyko to natomiast nie uwzględnia nieruchomości otrzymanych jako zabezpieczenie. Dane potrzebne do obliczenia ryzyka nieruchomości obejmują ogólne informacje, dotyczące nieruchomości oraz obszaru lub indeksów cen lokalnych dla każdej nieruchomości w celu umożliwienia obliczenia zmienności oraz korelacji modelu. Pomiar ryzyka nieruchomości jest realizowany przez oszacowanie maksymalnej potencjalnej straty dla danego przedziału ufności zgodnie z docelowym ratingiem, w rocznym horyzoncie czasowym, przy użyciu metody wariancji-kowariancji i przy założeniu rozkładu normalnego. Dla celów monitoringu, ryzyko nieruchomości jest wyliczane co sześć miesięcy, także dla celów budżetowania, zgodnie z harmonogramem procesu planowania. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 44

45 Ryzyko inwestycji finansowych Ryzyko inwestycji finansowych wynika z udziałów kapitałowych w spółkach nie należących do Grupy, lub nie uwzględnionych w księdze handlowej. Portfel ten obejmuje głównie akcje dopuszczone lub nie przeznaczone do obrotu publicznego, instrumenty pochodne na udziałach kapitałowych, prywatne udziały kapitałowe, udziały w funduszach inwestycyjnych, hedgingowych oraz w funduszach prywatnych. Wartość absorpcji kapitału przez pozycje kapitałowe dla całej Grupy może zostać obliczona przy zastosowaniu wskaźników takich, jak PD, LGD lub przy użyciu metody rynkowej. Metoda PD/LGD jest stosowana w przypadku spółek pozagiełdowych, w tym także bezpośrednich pozycji Private Equity. Metoda rynkowa jest stosowana w przypadku udziałów kapitałowych w obrocie publicznym wraz z ich zabezpieczeniami, wszystkich funduszy inwestycyjnych, hedgingowych i private equity poprzez mapowanie na wskaźnikach rynkowych. Pomiar ryzyka inwestycji finansowych jest realizowany na podstawie maksymalnej potencjalnej straty, tzn. Wartości Narażonej na Ryzyko (VaR) z przedziałem ufności określonym na podstawie docelowego ratingu w rocznym horyzoncie czasowym. Ryzyko inwestycji finansowych jest obliczane raz na kwartał dla celów monitoringu i budżetowania, zgodnie z harmonogramem procesu planowania. Ryzyko strategiczne Ryzyko strategiczne jest ryzykiem poniesienia potencjalnych strat z tytułu decyzji lub radykalnych zmian w środowisku biznesowym, niewłaściwego wprowadzania decyzji w życie, braku reakcji na zmiany w środowisku biznesowym, wywierające negatywny wpływ na profil ryzyka i w konsekwencji na kapitał i dochody, a także z powodu ogólnego kierunku i zakresu banku w skali długoterminowej. Grupa UniCredit posiada wdrożoną Strukturę Ładu Korporacyjnego (Corporate Governance Structure), czyli zbiór zasad i procedur, które służą jako kodeks postępowania dla spółki podczas wykonywania jej obowiązków wobec interesariuszy, co z kolei umożliwia zarządzanie ryzykiem strategicznym na poziomie Grupy. W celu redukcji swojego ryzyka strategicznego, Grupa UniCredit wzmacnia kulturę ryzyka wewnętrznego. W tym kontekście istotną inicjatywą było ustanowienie Akademii Ryzyka, której celem jest tworzenie centrum doskonałości edukacji w zakresie ryzyka dla całej Grupy. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 45

46 Ryzyko reputacji Ryzyko reputacji zostało określone jako bieżące lub przyszłe ryzyko spadku zysków w wyniku negatywnego postrzegania wizerunku Grupy przez klientów, kontrahentów, udziałowców banku, inwestorów lub Regulatora. W 2010 r. Rada Dyrektorów UniCredit zatwierdziła Wytyczne Grupy dot. Zarządzania Ryzykiem Reputacyjnym Grupy w celu zdefiniowania ogólnych zasad pomiaru i kontroli ryzyka reputacyjnego. Wytyczne dot. ładu korporacyjnego były przekazywane wszystkim Spółkom Grupy UniCredit w celu ich wdrożenia na mocy pisma, podpisanego przez CEO oraz Szefa Zarządzania Ryzykiem Grupy. Rola Departamentu Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy obejmuje: opracowanie metodologii umożliwiającej pomiar i kontrolę ryzyka reputacji oraz ułatwianie realizacji zadania identyfikacji, oceny i pomiaru tego ryzyka; monitorowanie wdrożenia we wszystkich Spółkach Grupy metodologii ryzyka reputacyjnego (ogólne wytyczne dot. zarządzania i kontroli ryzyka reputacyjnego), definiowanie zadań, które będą realizowane w sposób regularny; proponowanie działań łagodzących kompetentnym jednostkom i organom; definiowanie metodologii oceny ryzyka reputacyjnego produktów. Ponadto ustanowiono Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego Grupy, podlegający Komitetowi ds. Ryzyka Grupy, w celu zapewnienia spójności polityk, metodologii i praktyk ryzyka reputacyjnego na poziomie Pionów, Jednostek Biznesowych i Spółek Grupy oraz kontrolę i monitorowanie portfela Ryzyka Reputacyjnego Grupy. Ponadto Komitety Transakcyjne Grupy odpowiadają za ocenę możliwego ryzyka reputacji wynikającego z transakcji, zgodnie z obowiązującą definicją ryzyka reputacji przedstawioną w Zasadach Globalnych. W celu ochrony Grupy UniCredit przed podejmowaniem ryzyka reputacyjnego, poza już obowiązującymi Wytycznymi Ładu Korporacyjnego Grupy dot. Ryzyka Reputacyjnego, wdrożono także następujące polityki w wybranych obszarach: Obrona/Uzbrojenie, Energia Jądrowa, Niewspółpracujące Systemy Prawne, Górnictwo oraz Obiekty Infrastruktury Budownictwa Wodnego (tamy). Natomiast celem Komitetu Praw Człowieka jest identyfikacja praw człowieka i zarządzanie nimi, a także ograniczenie potencjalnych naruszeń praw człowieka. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 46

47 Metody pomiaru ryzyka W ramach procesu Wewnętrznej Oceny Adekwatności Kapitałowej (ICAAP) i zgodnie z zasadą proporcjonalności, zdefiniowaną w Filarze II Nowej Umowy Kapitałowej 2, profil ryzyka Grupy jest obliczany analitycznie, natomiast w wypadku spółek niewielkich stosowane jest podejście syntetyczne (metoda odgórna). Ryzyko kredytowe, rynkowe, operacyjne, biznesowe, nieruchomości i inwestycji kapitałowych jest mierzone ilościowo przy użyciu następujących metod: kapitału ekonomicznego oraz agregacji jako punktu wyjścia dla kapitału wewnętrznego testów warunków skrajnych. Kapitał Wewnętrzny to kapitał chroniący przed potencjalnymi stratami, związanymi z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Grupę, który uwzględnia wszystkie rodzaje ryzyka, określone przez Grupę jako kwantyfikowalne pod względem Kapitału Ekonomicznego i zgodnie z wymogami Filara II (ryzyko kredytowe, rynkowe, operacyjne, biznesowe, nieruchomości, inwestycji finansowych, z uwzględnieniem skutków dywersyfikacji pomiędzy rodzajami ryzyka ( interdywersyfikacja ) oraz w ramach jednego typu portfela ( intradywersyfikacja ), a także jako bufor ostrożnościowy dla ryzyka modelu oraz zmienności cyklu ekonomicznego. Wartość ta jest obliczana przy użyciu metody Bayesa-Copula agregacji dla rocznego horyzontu czasowego i przedziału ufności zgodnie z docelowym ratingiem Grupy. Rozkład matryc korelacji, przedstawiający wzajemną strukturę zależności pomiędzy ryzykami zostaje opracowany jako połączenie ocen ekspertów oraz empirycznych współczynników korelacji w oparciu o szeregi czasowe dla konkretnych czynników ryzyka. Dla celów kontroli, Kapitał Wewnętrzny jest wyliczany kwartalnie lub w razie potrzeby ad hoc; może też być prognozowany dla celów budżetowania. Wielowymiarowa natura ryzyka powoduje konieczność uzupełnienia pomiarów kapitału ekonomicznego testami warunków skrajnych, nie tylko w celu oszacowania potencjalnych strat dla poszczególnych scenariuszy, ale również w celu wyznaczenia poziomu wpływu ich determinantów. Testy warunków skrajnych stanowią kluczowe narzędzie zarządzania odpowiednimi rodzajami ryzyka w celu oceny wrażliwości banku na zdarzenia wyjątkowe, ale możliwe, zapewniając dodatkowe informacje w zakresie monitoringu. Zgodnie z wymogami regulacyjnymi, działania podejmowane w zakresie testów warunków skrajnych są realizowane na podstawie zbioru zdefiniowanych wewnętrznie scenariuszy warunków skrajnych, w tym dla głównych regionów, w których Grupa jest obecna. Testy takie są prowadzone dwa razy w roku. W ramach działań związanych z pomiarem ryzyka, realizowanych dla celów Filara II, obejmujące całą spółkę testy warunków skrajnych uwzględniają różnego rodzaju wpływy danego scenariusza makroekonomicznego na wszystkie istotne rodzaje ryzyka w celu opracowania kompletnego i całościowego obrazu reakcji danej instytucji na warunki skrajne. Scenariusz testów, prowadzonych w skali całej spółki, zostaje opracowany na podstawie analizy zarówno istotnych zdarzeń rynkowych, jakie miały miejsce w przeszłości, jak i możliwie najgorszych wersji zdarzeń, jakie jeszcze nie miały miejsca. Testy warunków skrajnych prowadzone są zarówno indywidualnie dla poszczególnych rodzajów ryzyka, jak również dla ryzyka zagregowanego, a ich wyniki odzwierciedlają straty warunkowe oraz kapitał ekonomiczny w warunkach skrajnych. Połączone testy warunków skrajnych obejmują zmiany w kwotach poszczególnych rodzajów ryzyka oraz korzyści wynikające z dywersyfikacji w warunkach kryzysowych. Kierownictwo Grupy najwyższego szczebla jest w następujący sposób zaangażowane w analizę warunków skrajnych zarówno ex-ante, jak ex-post: przed zakończeniem działań przez prezentację wybranych scenariuszy oraz założeń leżących u ich podstaw; po zakończeniu działań przez ujawnienie wyników i potencjalną dyskusję nad planem awaryjnym, o ile jest konieczny. Adekwatność metodologii pomiaru ryzyka na podstawie ICAAP, w tym testy warunków skrajnych i agregacja WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 47

48 ryzyka, są sprawdzane w drodze walidacji wewnętrznej. Zgodnie z zasadami ładu korporacyjnego, jednostka Zarządzania Ryzykiem Spółki Dominującej odpowiada za opracowanie metodologii pomiaru Kapitału Ekonomicznego i Wewnętrznego Grupy oraz za pomiar kapitału ekonomicznego i wewnętrznego. Ponadto Spółka Dominująca odpowiada za ustanowienie i wdrożenie procesów związanych z Grupą. Zasady Grupy zostają po zatwierdzeniu przesłane do zainteresowanych Spółek Grupy w celu zatwierdzenia i wdrożenia. Proces wewnętrznej oceny adekwatności kapitałowej (Internal Capital Adequacy Assessment Process, ICAAP) Pomiar profilu ryzyka stanowi podstawowy element procesu wewnętrznej oceny adekwatności kapitałowej zgodnie z Filarem II Nowej Umowy Kapitałowej 2. Podejście Grupy do ICAAP opiera się na definicji Ładu Korporacyjnego dot. Ryzyka jako głównego wymogu, natomiast sam proces składa się z następujących dwóch faz: określenie zakresu działania i identyfikacja ryzyka; pomiar profilu ryzyka; skłonność do podejmowania ryzyka i alokacja kapitału; oraz monitoring i sprawozdawczość; Adekwatność kapitałowa jest oceniana na podstawie równowagi pomiędzy przyjętym ryzykiem zarówno Filara I, jak Filara II, a kapitałem dostępnym. W odniesieniu do Filara II, odpowiednim parametrem jest Zdolność ponoszenia ryzyka, definiowany jako stosunek kapitału dostępnego (Available Financial Resources, AFR) do Kapitału Wewnętrznego. Zgodnie z kamieniem milowym ICAAP, zdolność ponoszenia ryzyka jest definiowana przez Grupę jako zarówno krótko- jak długoterminowa zmienność wyników, którą kierownictwo najwyższego szczebla jest skłonne zaakceptować w ramach wsparcia dla konkretnej strategii. 3 Ramowe podejście do skłonności do podejmowania ryzyka dzieli się na następujące trzy obszary: adekwatność kapitałowa; rentowność i ryzyko; płynność i finansowanie; zdolność ponoszenia ryzyka podlega zatwierdzeniu przez Radę Dyrektorów oraz regularnemu monitoringowi i sprawozdawczości co najmniej w skali kwartalnej na ręce odpowiednich komitetów. Ponadto opracowane zostaje roczne sprawozdanie skonsolidowane na temat adekwatności kapitałowej zgodnie z wytycznymi Banku Włoch wraz z ogólnym opisem głównych Spółek Grupy, które zostaje wysłane do Regulatora. 3 Głównym celem jest zapewnienie rozwoju działalności w ramach tolerancji ryzyka, określonej przez Radę Dyrektorów zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi. Nie jest natomiast celem zapobieganie podejmowaniu ryzyka, lecz podejmowanie starań ukierunkowanych na realizację strategii Grupy zgodnie z tolerancją ryzyka, określoną przez Radę Dyrektorów. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 48

49 Sprawozdawczość Jednostka Sprawozdawczości Ryzyka Grupy wraz z Departamentem Zarządzania Ryzykiem Grupy zapewniają miesięczne i kwartalne raporty dot. ryzyka w odniesieniu do jakości aktywów Grupy, których głównym celem jest przeprowadzenie analizy głównych czynników i parametrów ryzyka kredytowego (jak np. zaangażowanie na datę niewykonania zobowiązania (EAD), strata oczekiwana (EL), migracje, korekty, współczynnik pokrycia, koszt ryzyka, itp.), głównie na poziomie Grupy lub Regionów, a także zaoferowanie odwzorowania wszystkich zagregowanych ryzyk dla Grupy UniCredit. Opracowane sprawozdania stanowią także narzędzie wsparcia przy podejmowaniu decyzji menedżerskich pod względem zarządzania ryzykiem i jego redukcji. Strategiczną rolę pośród sprawozdań opracowywanych przez Jednostkę Sprawozdawczości Ryzyka Grupy pod względem monitorowania jakości portfela aktywów odgrywa Raport z Zarządzania Ryzykiem Przedsiębiorstwa ERM. Głównym celem raportu ERM jest zapewnienie możliwie najpełniejszego przeglądu głównych rodzajów ryzyka Grupy w istotnym stopniu szczegółowości, zarówno pod względem rodzaju ryzyka (głównie ryzyko kredytowe, ale także ryzyko rynkowe, stopy procentowej, inwestycyjne, handlowe, płynności i operacyjne) jak obszarów, w których powyższe rodzaje ryzyka są inicjowane (Włochy, Niemcy, Austria, Europa Środkowa i Wschodnia oraz Polska). Dzięki konsolidacji informacji dotyczących ekspozycji Grupy na ryzyko, Raport ERM szczegółowo odzwierciedla: ryzyko kredytowe - poprzez analizy na poziomie Grupy i Regionów składu aktywów oraz ogólnej jakości aktywów Grupy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na portfel aktywów z utratą wartości oraz współczynnik pokrycia, rezerwy celowe na kredyty w sytuacji nieregularnej LLP i analizy wybranych portfeli (takich jak np. Leasing, LPAC, Transport i Nieruchomości), a także analizy najważniejszych ekspozycji. ryzyko płynności - poprzez analizy zdolności Grupy do spełnienia potrzeb związanych z płynnością w skali krótko-, średnio- i długoterminowej, nawet w warunkach skrajnych (wszystkie analizy są prowadzone w drodze symulacji scenariuszy warunków skrajnych) oraz do samodzielnego pozyskiwania/generowania przepływów gotówkowych i finansowych lub w drodze dostępu do rynków finansowych; ryzyko rynkowe istotnej księgi bankowej - poprzez badania ekspozycji oraz kluczowych wskaźników trendów ryzyka rynkowego na księdze handlowej, a także w odniesieniu do limitów VaR na rynkach finansowych, wynikających z portfela inwestycji centralnych Grupy. ryzyko rynkowe księgi handlowej i nieistotnejksięgi bankowej - poprzez reprezentację danych (takich jak np. VaR, spready kredytowe, stopy procentowe i kursy wymiany) związane z księgą handlową Grupy oraz portfelem inwestycji portfela nieistotnego w drodze analiz scenariuszy testów warunków skrajnych; ryzyko operacyjne - poprzez miesięczne analizy strat operacyjnych, generowanych przez każdy Region, wraz ze szczegółowymi informacjami na temat strat przekraczających 1 mln euro oraz działaniami korekcyjnymi, podejmowanymi w celu zapobiegania zdarzeniom grożącym potencjalnymi stratami w przyszłości. W skali kwartalnej; przedstawiane są także wartości kapitału regulacyjnego przy użyciu Metody Standardowej (TSA) oraz Zaawansowanej Metody Pomiaru (AMA). Ponadto Jednostka ds. Sprawozdawczości Ryzyka Grupy odpowiada także za zapewnienie spójności stosowanych definicji i parametrów ryzyka oraz skuteczności i wydajności całego zbioru raportów, opracowywanych zgodnie z zakresem Linii Kompetencyjnej Zarządzania Ryzykiem, zarówno na poziomie Spółki Dominującej, jak poszczególnych Spółek Grupy. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 49

50 W 2012 jednostka ds. Sprawozdawczości Ryzyka Grupy odnotowała stałą poprawę jakości danych i procesów sprawozdawczości, także dzięki intensywnej weryfikacji istniejących raportów i analizie danych w świetle zmieniającego się środowiska rynkowego. Osiągnięto cel, jakim jest konsolidacja osiągnięć z ostatnich kilku lat przy jednoczesnej adaptacji działalności sprawozdawczej do potrzeb kierownictwa najwyższego szczebla i Regulatorów w świetle bieżącego scenariusza makroekonomicznego. Faza doprecyzowywania i dalszych ulepszeń opracowywanych raportów jest już w toku. W ciągu roku osiągnięto znaczące wyniki pod względem spójności i jakości zapewnionej informacji. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 50

51 Tabela 2 Zakres stosowania Ujawnienia jakościowe Nazwa banku, do którego stosują się wymogi ujawniania UniCredit S.p.A., Spółka Dominująca Grupy bankowej UniCredit, zarejestrowanej w Rejestrze Grup Bankowych. Zarys różnic w bazie konsolidacji dla celów księgowych i ostrożnościowych W niniejszej części dokumentu, dotyczącego Filara 3, opisano normy ostrożnościowe dla procesu konsolidacji Grupy UniCredit. Należy przy tym stwierdzić, że zakres konsolidacji został określony zgodnie z przepisami ostrożnościowymi i różni się od zakresu skonsolidowanych sprawozdań finansowych, określonego na mocy przepisów MSR/MSSF. W tej sytuacji mogą pojawić się niedopasowania pomiędzy danymi ujawnionymi w niniejszym dokumencie, a danymi uwzględnionymi w Skonsolidowanych Sprawozdaniach Finansowych. Różnice w traktowaniu zostały ujęte w listach przedstawionych w niniejszym rozdziale o następujących cechach: Spółki skonsolidowane według stanu na 31 grudnia 2012 r. o spółki bankowe, finansowe i celowe, kontrolowane pośrednio lub bezpośrednio przez UniCredit S.p.A., w wypadku których stosowaną metodą konsolidacji jest metoda pełna (lineby-line); o spółki bankowe, finansowe i celowe, w których UniCredit S.p.A., posiadają pośrednie lub bezpośrednie zaangażowanie w wysokości co najmniej 20% udziałów, gdy są one kontrolowane wspólnie z innymi podmiotami i/lub zgodnie z umowami z nimi zawartymi; w wypadku takich spółek zależnych stosowaną metodą konsolidacji jest metoda konsolidacji proporcjonalnej. o inne spółki bankowe i finansowe, w których UniCredit S.p.A., posiada pośrednie lub bezpośrednie zaangażowanie w wysokości co najmniej 20% udziałów, lub w inny sposób podlegają znaczącemu wpływowi; w wypadku takich spółek zależnych stosowaną metodą konsolidacji jest metoda kapitałowa. o spółki inne niż bankowe, finansowe lub celowe, w których UniCredit S.p.A. posiada pośrednie lub bezpośrednie zaangażowanie, samodzielnie lub wspólnie, lub które w inny sposób podlegają znaczącemu wpływowi; w wypadku takich spółek zależnych stosowaną metodą konsolidacji jest metoda kapitałowa. Podmioty odliczone od kapitału według stanu na 31 grudnia 2012 r. o spółki ubezpieczeniowe, bankowe lub finansowe, z udziałem powyżej 10% odliczanym od kapitału regulacyjnego. Podmioty dodane do aktywów ważonych ryzykiem według stanu na 31 grudnia 2012 r. o inne inwestycje kapitałowe, klasyfikowane jako aktywa ważone ryzykiem. Niniejsze ujawnienie, które odnosi się do danych skonsolidowanych, nie obejmuje inwestycji kapitałowych o wartości indywidualnej poniżej 1000 euro: 46 spółek zależnych i spółek joint venture 16 spółek stowarzyszonych 192 udziały mniejszościowe, uwzględnione w portfelu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży (AFS). Należy przy tym stwierdzić, że w inwestycje w 207 spółek zależnych zostały zaksięgowane według kosztu (209 według stanu na 31 grudnia 2011 roku), w tym: WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 51

52 19 należących do grupy bankowej (patrz Ujawnienia Ilościowe w Tabeli 2); 188 nie należących do grupy bankowej (190 według stanu na 31 grudnia 2011 roku). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 52

53 Podstawa konsolidacji dla celów księgowych i ostrożnościowych Podmioty skonsolidowane według stanu na 31 grudnia 2012 r. Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego UNICREDIT SPA BANKI RZYM WŁOCHY x x AS UNICREDIT BANK, ŁOTWA BANKI RYGA ŁOTWA x x BANK AUSTRIA REAL INVEST GMBH BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA REAL INVEST IMMOBILIEN- KAPITALANLAGE GMBH BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA WOHNBAUBANK AG BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK PEKAO SA BANKI WARSZAWA POLSKA x x BANKHAUS NEELMEYER AG BANKI BREMA Niemcy x x CARD COMPLETE SERVICE BANK AG BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x CJSC BANK SIBIR BANKI OMSK ROSJA x x DAB BANK AG BANKI MONACHIUM Niemcy x x DC BANK AG BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x DIREKTANLAGE.AT AG BANKI SALZBURG AUSTRIA x x FACTORBANK AKTIENGESELLSCHAFT BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x FINECOBANK SPA BANKI MEDIOLAN WŁOCHY x x FONDO SIGMA BANKI RZYM WŁOCHY x x JSC ATF BANK BANKI AŁMA ATA KAZACHSTAN x x LEASFINANZ BANK GMBH BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x MEZZANIN FINANZIERUNGS AG BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x PEKAO BANK HIPOTECZNY S.A. BANKI WARSZAWA POLSKA x x PIONEER INVESTMENTS AUSTRIA GMBH BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x PRVA STAMBENA STEDIONICA DD ZAGREB BANKI ZAGRZEB CHORWACJA x x PUBLIC JOINT STOCK COMPANY UKRSOTSBANK BANKI KIJÓW UKRAINA x x PUBLIC JOINT STOCK COMPANY UNICREDIT BANK BANKI KIJÓW UKRAINA x x SCHOELLERBANK AKTIENGESELLSCHAFT BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT BANK A.D. BANJA LUKA BANKI BANJA LUKA BOŚNIA I HERCEGOWINA x x UNICREDIT BANK AG BANKI MONACHIUM Niemcy x x UNICREDIT BANK AUSTRIA AG BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT BANK CZECH REPUBLIC A.S. BANKI PRAGA UNICREDIT BANK D.D. BANKI MOSTAR REPUBLIKA CZESKA x x BOŚNIA I HERCEGOWINA x x UNICREDIT BANK HUNGARY ZRT. BANKI BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT BANK IRELAND PLC BANKI DUBLIN IRLANDIA x x UNICREDIT BANK OJSC BANKI BISZKEK KIRGISTAN x x UNICREDIT BANK SERBIA JSC BANKI BELGRAD SERBIA x x UNICREDIT BANK SLOVAKIA A.S. BANKI BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 53

54 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego UNICREDIT BANKA SLOVENIJA D.D. BANKI LJUBLJANA SŁOWENIA x x UNICREDIT BULBANK AD BANKI SOFIA BUŁGARIA x x UNICREDIT CREDIT MANAGEMENT BANK SPA BANKI WERONA WŁOCHY x x UNICREDIT INTERNATIONAL BANK (LUXEMBOURG) SA BANKI LUKSEMBUR G LUKSEMBURG x x UNICREDIT JELZALOGBANK ZRT. BANKI BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT LEASING FINANCE GMBH BANKI HAMBURG Niemcy x x UNICREDIT LUXEMBOURG S.A. BANKI LUKSEMBUR G LUKSEMBURG x x UNICREDIT TIRIAC BANK S.A. BANKI BUKARESZT RUMUNIA x x ZAGREBACKA BANKA D.D. BANKI ZAGRZEB CHORWACJA x x ZAO UNICREDIT BANK BANKI MOSKWA ROSJA x x ACTIVE ASSET MANAGEMENT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE GRUNWALD Niemcy x x AI BETEILIGUNGS GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x ALINT 458 GRUNDSTUCKVERWALTUNG GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE BAD HOMBURG Niemcy x x ALLEGRO LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x ALLIB LEASING S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x ALLIB NEKRETNINE D.O.O. ZA POSLOVANJE NEKRETNINAMA SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x ALLIB ROM S.R.L. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x ALMS LEASING GMBH. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x ALPINE CAYMAN ISLANDS LTD. SPÓŁKI FINANSOWE GEORGE TOWN KAJMANY x x ALV IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x ANI LEASING IFN S.A. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x ANTARES IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x ARANY PENZUEGYI LIZING ZRT. SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x ARNO GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x ATF CAPITAL B.V. SPÓŁKI FINANSOWE ROTTERDAM HOLANDIA x x ATF FINANCE JSC SPÓŁKI FINANSOWE AŁMA ATA KAZACHSTAN x x AUSTRIA LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x AUTOGYOR INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x B.I. INTERNATIONAL LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE GEORGE TOWN KAJMANY x x BA ALPINE HOLDINGS, INC. SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x BA CA LEASING (DEUTSCHLAND) GMBH SPÓŁKI FINANSOWE BAD HOMBURG Niemcy x x BA CA SECUND LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BA CREDITANSTALT BULUS EOOD SPÓŁKI FINANSOWE SOFIA BUŁGARIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 54

55 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego BA EUROLEASE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BA/CA-LEASING BETEILIGUNGEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BA-CA ANDANTE LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BACA CENA IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BACA CHEOPS LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BA-CA FINANCE (CAYMAN) II LIMITED BA-CA FINANCE (CAYMAN) LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE GEORGE TOWN KAJMANY x x GEORGE TOWN KAJMANY x x BACA HYDRA LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BACA KOMMUNALLEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BACA LEASING ALFA S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x BACA LEASING CARMEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BA-CA LEASING DREI GARAGEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BACA LEASING GAMA S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x BA-CA LEASING MAR IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BA-CA LEASING MODERATO D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE LJUBLJANA SŁOWENIA x x BACA LEASING UND BETEILGUNGSMANAGEMENT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BA-CA MARKETS & INVESTMENT BETEILIGUNG GES.M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BACA NEKRETNINE DOO SPÓŁKI FINANSOWE SARAJEWO BOŚNIA I HERCEGOWINA x x BA-CA PRESTO LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BACAL ALPHA DOO ZA POSLOVANJE NEKRETNINAMA SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x BACAL BETA NEKRETNINE D.O.O. ZA POSLOVANJE NEKRETNINAMA SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x BACA-LEASING AQUILA INGATLANHASNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x BACA-LEASING GEMINI INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x BACA-LEASING NERO INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x BACA-LEASING OMIKRON INGATLANHASZNOSTO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x BACA-LEASING URSUS INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x BAL CARINA IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BAL DEMETER IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BAL HESTIA IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BAL HORUS IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BAL HYPNOS IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 55

56 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego BAL LETO IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BAL OSIRIS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BAL PAN IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BAL SOBEK IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA CREDITANSTALT LEASING IMMOBILIENANLAGEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA FINANZSERVICE GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA HUNGARIA BETA LEASING KORLATOLT FELELOSSEGU TSRSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x BANK AUSTRIA LEASING ARGO IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA LEASING HERA IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA LEASING IKARUS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA LEASING MEDEA IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA REAL INVEST CLIENT INVESTMENT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BARODA PIONEER ASSET MANAGEMENT COMPANY LTD SPÓŁKI FINANSOWE MUMBAJ INDIE x x BARODA PIONEER TRUSTEEE COMPANY PVT LTD SPÓŁKI FINANSOWE MUMBAJ INDIE x x BAULANDENTWICKLUNG GDST 1682/8 GMBH & CO OEG SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BETEILIGUNGSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT DER BANK AUSTRIA CREDITANSTALT LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BIL LEASING-FONDS GMBH & CO VELUM KG SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x BREWO GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BULBANK LEASING EAD SPÓŁKI FINANSOWE SOFIA BUŁGARIA x x BV GRUNDSTUCKSENTWICKLUNGS-GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x CABET-HOLDING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CABO BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CAC REAL ESTATE, S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA CAC-IMMO SRO SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x REPUBLIKA CZESKA x x CAFU VERMOEGENSVERWALTUNG GMBH & CO OG SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CA-LEASING ALPHA INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x CA-LEASING DELTA INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x CA-LEASING EPSILON INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x CA-LEASING EURO, S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x CA-LEASING KAPPA INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x CA-LEASING OMEGA INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 56

57 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego CA-LEASING OVUS S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA CA-LEASING PRAHA S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x REPUBLIKA CZESKA x x CA-LEASING SENIOREN PARK GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CA-LEASING TERRA POSLOVANJE Z NEPREMICNINAMI D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE LJUBLJANA SŁOWENIA x x CA-LEASING YPSILON INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x CA-LEASING ZETA INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x CALG 307 MOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG 443 GRUNDSTUCKVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG 445 GRUNDSTUCKVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG 451 GRUNDSTUCKVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG ALPHA GRUNDSTUCKVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG ANLAGEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG ANLAGEN LEASING GMBH & CO GRUNDSTUCKVERMIETUNG UND -VERWALTUNG KG SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x CALG DELTA GRUNDSTUCKVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG GAMMA GRUNDSTUCKVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG GRUNDSTUCKVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG IMMOBILIEN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG IMMOBILIEN LEASING GMBH & CO 1050 WIEN, SIEBENBRUNNENGASSE OG SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG IMMOBILIEN LEASING GMBH & CO 1120 WIEN, SCHONBRUNNER SCHLOSS-STRASSE OG SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG IMMOBILIEN LEASING GMBH & CO PROJEKT ACHT OG SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG IMMOBILIEN LEASING GMBH & CO PROJEKT VIER OG SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CALG MINAL GRUNDSTUCKVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CAL-PAPIER INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x CDM CENTRALNY DOM MAKLERSKI PEKAO SA SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x CEAKSCH VERWALTUNGS G.M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CHARADE LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CHEFREN LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CIVITAS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CLOSED JOINT-STOCK COMPANY UNICREDIT SECURITIES IN LIQ SPÓŁKI FINANSOWE MOSKWA ROSJA x x CO.RI.T. S.P.A. IN LIQUIDAZIONE SPÓŁKI FINANSOWE RZYM WŁOCHY x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 57

58 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego COFIRI S.P.A. IN LIQUIDAZIONE SPÓŁKI FINANSOWE RZYM WŁOCHY x x COMMUNA - LEASING GRUNDSTUCKSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CONTRA LEASING-GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x CORDUSIO SIM - ADVISORY & FAMILY OFFICE SPA SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x CORDUSIO SOCIETA FIDUCIARIA PER AZIONI SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x DEBO LEASING IFN S.A. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x DINERS CLUB CS S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x DINERS CLUB POLSKA SP.Z.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x DLV IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x DOM INWESTYCYJNY XELION SP. Z O.O. SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x DUODEC Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x EK MITTELSTANDSFINANZIERUNGS AG SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x ENTASI SRL SPÓŁKI FINANSOWE RZYM WŁOCHY x x EUROFINANCE 2000 SRL SPÓŁKI FINANSOWE RZYM WŁOCHY x x EUROLEASE AMUN IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x EUROLEASE ANUBIS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x EUROLEASE ISIS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x EUROLEASE MARDUK IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x EUROLEASE RA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x EUROLEASE RAMSES IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x EUROPA BEFEKTETESI ALAPKEZELOE ZRT (EUROPA INVESTMENT FUND MANAGEMENT LTD.) SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x EUROPEAN-OFFICE-FONDS SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x EUROVENTURES-AUSTRIA-CA-MANAGEMENT GESMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x EXPANDA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x FCT UCG TIKEHAU SPÓŁKI FINANSOWE PARYŻ FRANCJA x x FINECO LEASING S.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE BRESCIA WŁOCHY x x FINECO VERWALTUNG AG (IN LIQUIDATION) SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x FMC LEASING INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x FMZ SAVARIA SZOLGALTATO KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x FMZ SIGMA PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 58

59 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego FOLIA LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x FUGATO LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x G.N.E. GLOBAL GRUNDSTUCKSVERWERTUNG GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x GALA GRUNDSTUCKVERWALTUNG GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x GBS GRUNDSTUCKSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x GEBAUDELEASING GRUNDSTUCKSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x GEMEINDELEASING GRUNDSTUCKVERWALTUNG GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x GRUNDSTUCKSVERWALTUNG LINZ-MITTE GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x GUS CONSULTING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x H.F.S. HYPO-FONDSBETEILIGUNGEN FUR SACHWERTE GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HERKU LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x HOKA LEASING-GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x HONEU LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x HVB ALTERNATIVE ADVISORS LLC SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x HVB ASIA LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE SINGAPUR SINGAPUR x x HVB ASSET LEASING LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN WIELKA BRYTANIA x x HVB ASSET MANAGEMENT HOLDING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB AUTO LEASING EOOD SPÓŁKI FINANSOWE SOFIA BUŁGARIA x x HVB CAPITAL LLC SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x HVB CAPITAL LLC II SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x HVB CAPITAL LLC III SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x HVB CAPITAL LLC VI SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x HVB CAPITAL PARTNERS AG SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB EXPORT LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB FINANCE LONDON LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN WIELKA BRYTANIA x x HVB FUNDING TRUST SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x HVB FUNDING TRUST II SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x HVB FUNDING TRUST III SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x HVB GLOBAL ASSETS COMPANY (GP), LLC SPÓŁKI FINANSOWE DOVER U.S.A. x x HVB GLOBAL ASSETS COMPANY L.P. SPÓŁKI FINANSOWE DOVER U.S.A. x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 59

60 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego HVB HONG KONG LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE HONG KONG CHINY x x HVB IMMOBILIEN AG SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB INVESTMENTS (UK) LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE HVB LEASING CZECH REPUBLIC S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA GEORGE TOWN KAJMANY x x REPUBLIKA CZESKA x x HVB LEASING MAX INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB LEASING OOD SPÓŁKI FINANSOWE SOFIA BUŁGARIA x x HVB LONDON INVESTMENTS (AVON) LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN HVB LONDON INVESTMENTS (CAM) LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN WIELKA BRYTANIA x x WIELKA BRYTANIA x x HVB PRINCIPAL EQUITY GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB PROJEKT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB REALTY CAPITAL INC. SPÓŁKI FINANSOWE NOWY JORK U.S.A. x x HVB TECTA GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB VERWA 1 GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB VERWA 4 GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB VERWA 4,4 GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVBFF INTERNATIONAL GREECE GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVBFF INTERNATIONALE LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVBFF OBJEKT BETEILIGUNGS GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVBFF PRODUKTIONSHALLE GMBH I.L. SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB-LEASING AIDA INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING ATLANTIS INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING DANTE INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING FIDELIO INGATLANHASNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING FORTE INGATLANHASNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING GARO KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING HAMLET INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING JUPITER KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING LAMOND INGATLANHASZNOSITO KFT. SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING MAESTOSO INGATLANHASZNOSITO KFT. SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING NANO KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING OTHELLO INGATLANHASNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 60

61 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego HVB-LEASING ROCCA INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING RUBIN KFT. SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING SMARAGD KFT. SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING SPORT INGATLANHASZNOSITO KOLATPOT FEOEOASSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HVB-LEASING ZAFIR KFT. SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x HYPOVEREINSFINANCE N.V. SPÓŁKI FINANSOWE AMSTERDAM HOLANDIA x x IMMOBILIENLEASING GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS-GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x INPROX CHOMUTOV, S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA INPROX KLADNO, S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x REPUBLIKA CZESKA x x INPROX POPRAD, SPOL. S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x INPROX SR I., SPOL. S R.O. SPÓŁKI FINANSOWE BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x INTERKONZUM DOO SARAJEVO SPÓŁKI FINANSOWE SARAJEWO BOŚNIA I HERCEGOWINA x x INTERNATIONALES IMMOBILIEN-INSTITUT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x INTRO LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x JAUSERN-LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x KINABALU FINANCIAL PRODUCTS LLP SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN KINABALU FINANCIAL SOLUTIONS LTD SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN WIELKA BRYTANIA x x WIELKA BRYTANIA x x KUNSTHAUS LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x KUTRA GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LAGERMAX LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA LAGEV IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LARGO LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LEASFINANZ GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LEGATO LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LELEV IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LIFE MANAGEMENT ERSTE GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x LIFE MANAGEMENT ZWEITE GMBH SPÓŁKI FINANSOWE GRUNWALD Niemcy x x LIMITED LIABILITY COMPANY AI LINE SPÓŁKI FINANSOWE MOSKWA ROSJA x x LINO HOTEL-LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LIPARK LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LIVA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 61

62 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego LOCAT CROATIA DOO SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x LOWES LIMITED IN LIQUIDATION SPÓŁKI FINANSOWE NIKOZJA CYPR x x LTD SI&C AMC UKRSOTS REAL ESTATE SPÓŁKI FINANSOWE KIJÓW UKRAINA x x M. A. V. 7,, BANK AUSTRIA LEASING BAUTRAGER GMBH & CO.OHG. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x M.A.I.L. FINANZBERATUNG GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x MBC IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x MENUETT GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x MIK 2012 KARLATOLT FELELOSSEGU TARSAAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x MM OMEGA PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x MOBILITY CONCEPT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE OBERHACHIN G Niemcy x x MOGRA LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x MOVIE MARKET BETEILIGUNGS GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x NAGE LOKALVERMIETUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x NATA IMMOBILIEN-LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x NO. HYPO LEASING ASTRICTA GRUNDSTUCKVERMIETUNGS GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x OCEAN BREEZE FINANCE S.A. - COMPARTMENT 1 SPÓŁKI FINANSOWE LUKSEMBUR G BELGIA x x OCT Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x OLG HANDELS- UND BETEILIGUNGSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x OOO UNICREDIT LEASING SPÓŁKI FINANSOWE MOSKWA ROSJA x x ORESTOS IMMOBILIEN-VERWALTUNGS GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x PARZHOF-ERRICHTUNGS- UND VERWERTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x PAZONYI 98 INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x PEKAO FAKTORING SP. ZOO SPÓŁKI FINANSOWE LUBLIN POLSKA x x PEKAO FINANCIAL SERVICES SP. ZOO SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x PEKAO FUNDUSZ KAPITALOWY SP. ZOO SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x PEKAO LEASING HOLDING S.A. SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x PEKAO LEASING SP ZO.O. SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x PEKAO PIONEER P.T.E. SA SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x PELOPS LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x PESTSZENTIMREI SZAKORVOSI RENDELO KFT. SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 62

63 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego PIANA LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x PIONEER ALTERNATIVE INVESTMENT MANAGEMENT (BERMUDA) LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE HAMILTON BERMUDY x x PIONEER ALTERNATIVE INVESTMENT MANAGEMENT LTD SPÓŁKI FINANSOWE DUBLIN IRLANDIA x x PIONEER ALTERNATIVE INVESTMENTS (ISRAEL) LTD SPÓŁKI FINANSOWE RAMAT GAN IZRAEL x x PIONEER ALTERNATIVE INVESTMENTS (NEW YORK) LTD SPÓŁKI FINANSOWE DOVER U.S.A. x x PIONEER ASSET MANAGEMENT AS SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x PIONEER ASSET MANAGEMENT S.A.I. S.A. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x PIONEER ASSET MANAGEMENT SA SPÓŁKI FINANSOWE LUKSEMBUR G LUKSEMBURG x x PIONEER FUNDS DISTRIBUTOR INC SPÓŁKI FINANSOWE BOSTON U.S.A. x x PIONEER GLOBAL ASSET MANAGEMENT SPA SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x PIONEER GLOBAL FUNDS DISTRIBUTOR LTD SPÓŁKI FINANSOWE HAMILTON BERMUDY x x PIONEER GLOBAL INVESTMENTS (AUSTRALIA) PTY LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE SYDNEY AUSTRALIA x x PIONEER GLOBAL INVESTMENTS (TAIWAN) LTD. SPÓŁKI FINANSOWE TAIPEI TAJWAN x x PIONEER GLOBAL INVESTMENTS LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE DUBLIN IRLANDIA x x PIONEER INSTITUTIONAL ASSET MANAGEMENT INC SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x PIONEER INVESTMENT COMPANY AS SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x PIONEER INVESTMENT FUND MANAGEMENT LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x PIONEER INVESTMENT MANAGEMENT INC SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x PIONEER INVESTMENT MANAGEMENT LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE DUBLIN IRLANDIA x x PIONEER INVESTMENT MANAGEMENT LLC SPÓŁKI FINANSOWE MOSKWA ROSJA x x PIONEER INVESTMENT MANAGEMENT SHAREHOLDER SERVICES INC. SPÓŁKI FINANSOWE BOSTON U.S.A. x x PIONEER INVESTMENT MANAGEMENT SOC. DI GESTIONE DEL RISPARMIO PER AZ SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x PIONEER INVESTMENT MANAGEMENT USA INC. SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x PIONEER INVESTMENTS KAPITALANLAGEGESELLSCHAFT MBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x PIONEER PEKAO INVESTMENT FUND COMPANY SA (POLISH NAME: PIONEER PEKAO TFI SA) SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x PIONEER PEKAO INVESTMENT MANAGEMENT SA SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x POLLUX IMMOBILIEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x POSATO LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x PRELUDE GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x PRIM Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x PRIVATE JOINT STOCK COMPANY FERROTRADE INTERNATIONAL SPÓŁKI FINANSOWE KIJÓW UKRAINA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 63

64 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj PROJEKT-LEASE GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS-GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x QUADEC Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x QUART Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x QUINT Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x RAMSES IMMOBILIEN GESELLSCHAFT M.B.H. & CO OG SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x REAL ESTATE MANAGEMENT POLAND SP. Z O.O. SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x REAL-LEASE GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x REAL-RENT LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Miasto REDSTONE MORTGAGES LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) WIELKA BRYTANIA x x REGEV REALITATENVERWERTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x RIGEL IMMOBILIEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x RONDO LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x ROYSTON LEASING LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE WIELKIE KAJMANY KAJMANY x x RSB ANLAGENVERMIETUNG GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x SCHOELLERBANK INVEST AG SPÓŁKI FINANSOWE SALZBURG AUSTRIA x x SECA-LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x SEDEC Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x SEXT Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x SHS LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x SIA UNICREDIT LEASING SPÓŁKI FINANSOWE RYGA ŁOTWA x x SIGMA LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x SIRIUS IMMOBILIEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x SOLOS IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH & CO. SIRIUS BETEILIGUNGS KG SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x SONATA LEASING-GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x SPECTRUM GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x STATUS VERMOGENSVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE SCHWERIN Niemcy x x STEWE GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x STRUCTURED INVEST SOCIETE ANONYME SPÓŁKI FINANSOWE LUKSEMBUR G LUKSEMBURG x x STRUCTURED LEASE GMBH SPÓŁKI FINANSOWE HAMBURG Niemcy x x TERRONDA DEVELOPMENT B.V. SPÓŁKI FINANSOWE AMSTERDAM HOLANDIA x x Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 64

65 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego TERZ Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x TREDEC Z IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x TREUCONSULT BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x TREVI FINANCE N. 2 S.P.A. TREVI FINANCE N. 3 S.R.L. TREVI FINANCE S.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE CONEGLIANO (TREVISO) WŁOCHY x x CONEGLIANO (TREVISO) WŁOCHY x x CONEGLIANO (TREVISO) WŁOCHY x x TRINITRADE VERMOGENSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT MIT BESCHRANKTER HAFTUNG SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x UCL NEKRETNINE D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE SARAJEWO BOŚNIA I HERCEGOWINA x x UFFICIUM IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICOM IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT (CHINA) ADVISORY LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE PEKIN CHINY x x UNICREDIT AURORA LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT AUTO LEASING E.O.O.D. SPÓŁKI FINANSOWE SOFIA BUŁGARIA x x UNICREDIT BETEILIGUNGS GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x UNICREDIT BPC MORTGAGE S.R.L. SPÓŁKI FINANSOWE WERONA WŁOCHY x x UNICREDIT CAIB HUNGARY LTD SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT CAIB POLAND S.A. SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x UNICREDIT CAIB ROMANIA SRL SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x UNICREDIT CAIB SECURITIES ROMANIA SA SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x UNICREDIT CAIB SECURITIES UK LTD. SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN WIELKA BRYTANIA x x UNICREDIT CAIB SERBIA LTD. BELGRADE IN LIQUIDATION SPÓŁKI FINANSOWE BELGRAD SERBIA x x UNICREDIT CAIB SLOVAKIA A.S. SPÓŁKI FINANSOWE BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x UNICREDIT CAIB SLOVENIJA, D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE LJUBLJANA SŁOWENIA x x UNICREDIT CAPITAL MARKETS LLC SPÓŁKI FINANSOWE NOWY JORK U.S.A. x x UNICREDIT CONSUMER FINANCING AD SPÓŁKI FINANSOWE SOFIA BUŁGARIA x x UNICREDIT CONSUMER FINANCING IFN S.A. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x UNICREDIT DELAWARE INC SPÓŁKI FINANSOWE DOVER U.S.A. x x UNICREDIT FACTORING EAD SPÓŁKI FINANSOWE SOFIA BUŁGARIA x x UNICREDIT FACTORING SPA SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x UNICREDIT FLEET MANAGEMENT S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x UNICREDIT FLEET MANAGEMENT S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 65

66 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego UNICREDIT GARAGEN ERRICHTUNG UND VERWERTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT GLOBAL LEASING EXPORT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT GLOBAL LEASING PARTICIPATION MANAGEMENT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT INGATLANLIZING ZRT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT KFZ LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT LEASING (AUSTRIA) GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT LEASING AD SPÓŁKI FINANSOWE SOFIA BUŁGARIA x x UNICREDIT LEASING AVIATION GMBH SPÓŁKI FINANSOWE HAMBURG Niemcy x x UNICREDIT LEASING CORPORATION IFN S.A. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x UNICREDIT LEASING CROATIA D.O.O. ZA LEASING SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x UNICREDIT LEASING CZ, A.S. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA UNICREDIT LEASING D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE SARAJEWO REPUBLIKA CZESKA x x BOŚNIA I HERCEGOWINA x x UNICREDIT LEASING FLEET MANAGEMENT S.R.L. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x UNICREDIT LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE HAMBURG Niemcy x x UNICREDIT LEASING HUNGARY ZRT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT LEASING IMMOTRUCK ZRT. SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT LEASING KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT LEASING LUNA KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT LEASING MARS KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT LEASING REAL ESTATE S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x UNICREDIT LEASING ROMANIA S.A. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x UNICREDIT LEASING S.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE BOLONIA WŁOCHY x x UNICREDIT LEASING SLOVAKIA A.S. SPÓŁKI FINANSOWE BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x UNICREDIT LEASING SRBIJA D.O.O. BELGRAD SPÓŁKI FINANSOWE BELGRAD SERBIA x x UNICREDIT LEASING TECHNIKUM GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT LEASING TOB SPÓŁKI FINANSOWE KIJÓW UKRAINA x x UNICREDIT LEASING URANUS KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT LEASING, LEASING, D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE LJUBLJANA SŁOWENIA x x UNICREDIT LONDON INVESTMENTS LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN WIELKA BRYTANIA x x UNICREDIT LUNA LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT LUXEMBOURG FINANCE SA SPÓŁKI FINANSOWE LUKSEMBUR G LUKSEMBURG x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 66

67 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego UNICREDIT MERCHANT S.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE RZYM WŁOCHY x x UNICREDIT OBG S.R.L. SPÓŁKI FINANSOWE WERONA WŁOCHY x x UNICREDIT PEGASUS LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT POLARIS LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT RENT D.O.O. BELGRAD SPÓŁKI FINANSOWE BELGRAD SERBIA x x UNICREDIT SECURITIES INTERNATIONAL LIMITED IN LIQUIDATION SPÓŁKI FINANSOWE NIKOZJA CYPR x x UNICREDIT TECHRENT LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT U.S. FINANCE LLC SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x UNICREDIT ZEGA LEASING-GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT-LEASING HOSPES KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT-LEASING NEPTUNUS KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT-LEASING ORION INGATLANHASZNOSITO KORLATOLT FELELOSSEGU TARSASAG SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDIT-LEASING SATURNUS KFT SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x UNICREDITO ITALIANO CAPITAL TRUST III UNICREDITO ITALIANO CAPITAL TRUST IV SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE NEWARK, DELAWARE U.S.A. x x NEWARK, DELAWARE U.S.A. x x UNICREDITO ITALIANO FUNDING LLC III SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x UNICREDITO ITALIANO FUNDING LLC IV SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x US PROPERTY INVESTMENTS INC. SPÓŁKI FINANSOWE DALLAS U.S.A. x x VANDERBILT CAPITAL ADVISORS LLC SPÓŁKI FINANSOWE WILMINGTON U.S.A. x x VAPE COMMUNA LEASINGGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x VERBA VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MIT BESCHRANKTER HAFTUNG SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WEALTH MANAGEMENT CAPITAL HOLDING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP EQUITY GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP FONDS GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP INITIATOREN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP INVESTORENBETREUUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP PEIA KOMPLEMENTAR GMBH SPÓŁKI FINANSOWE GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP PEIA MANAGEMENT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP REAL ESTATE MANAGEMENT GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP STIFTUNGSTREUHAND GMBH SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 67

68 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego WOM GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING ALFA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING ARKTUR IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING AURIGA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING CORVUS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING DORADO IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING DRACO IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING GAMA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING GEMINI IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING HEBE IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING HERCULES IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING IPSILON IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING ITA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING JANUS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING KALLISTO IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING KAPA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING LYRA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING NEREIDE IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING OMEGA IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING PERSEUS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING SCORPIUS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING TAURUS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING VENUS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x Z LEASING VOLANS IMMOBILIEN LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x ZAO LOCAT LEASING RUSSIA SPÓŁKI FINANSOWE MOSKWA ROSJA x x ZB INVEST DOO SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x ATF INKASSATSIYA LTD SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE AŁMA ATA KAZACHSTAN x x BA BETRIEBSOBJEKTE GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BA BETRIEBSOBJEKTE GMBH & CO BETA VERMIETUNGS OG SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 68

69 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego BA BETRIEBSOBJEKTE PRAHA, SPOL.S.R.O. SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x BA GVG-HOLDING GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BA PRIVATE EQUITY GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BALEA SOFT GMBH & CO. KG SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE HAMBURG Niemcy x x BALEA SOFT VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE HAMBURG Niemcy x x BIL LEASING-FONDS VERWALTUNGS-GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x CENTRUM BANKOWOSCI BEZPOSREDNIEJ SPOLKA Z OGRANICZONA ODPOWIEDZIALNOSC SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE KRAKÓW POLSKA x x CENTRUM KART SA SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WARSZAWA POLSKA x x DOMUS CLEAN REINIGUNGS GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x DOMUS FACILITY MANAGEMENT GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x FOOD & MORE GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x GRUNDSTUCKSGESELLSCHAFT SIMON BESCHRANKT HAFTENDE KOMMANDITGESELLSCHAF SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x HUMAN RESOURCES SERVICE AND DEVELOPMENT GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x HVB GESELLSCHAFT FUR GEBAUDE BETEILIGUNGS GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB GESELLSCHAFT FUR GEBAUDE MBH & CO KG SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x HVB SECUR GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 69

70 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego HVZ GMBH & CO. OBJEKT KG SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x HYPO-BANK VERWALTUNGSZENTRUM GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x HYPOVEREINS IMMOBILIEN EOOD SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE SOFIA BUŁGARIA x x IMMOBILIEN RATING GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x KLEA ZS-IMMOBILIENVERMIETUNG G.M.B.H. SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x KLEA ZS-LIEGENSCHAFTSVERMIETUNG G.M.B.H. SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LASSALLESTRASSE BAU-, PLANUNGS-, ERRICHTUNGS- UND VERWERTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x LOCALMIND SPA SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x MERKURHOF GRUNDSTUCKSGESELLSCHAFT MIT BESCHRANKTER HAFTUNG SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x PALAIS ROTHSCHILD VERMIETUNGS GMBH & CO OG SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x POMINVEST DD SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE SPLIT CHORWACJA x x PORTIA GRUNDSTUCKS- VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH & CO. OBJEKT KG SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x PORTIA GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT MIT BESCHRANKTER HAFTUNG SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x PROPERTY SP. Z.O.O. (IN LIQUIDAZIONE) SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WARSZAWA POLSKA x x SALVATORPLATZ- GRUNDSTUCKSGESELLSCHAFT MBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x SALVATORPLATZ- GRUNDSTUCKSGESELLSCHAFT MBH & CO. OHG SAARLAND SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 70

71 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego SALVATORPLATZ- GRUNDSTUCKSGESELLSCHAFT MBH & CO. OHG VERWALTUNGSZENTRUM SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x SAS-REAL INGATLANUEZEMELTETO ES KEZELO KFT (ENGL ISH :SAS-REAL KFT) SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE BUDAPESZT WĘGRY x x SOCIETA ITALIANA GESTIONE ED INCASSO CREDITI S.P.A. IN LIQUIDAZIONE SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE RZYM WŁOCHY x x SOFIGERE SOCIETE PAR ACTIONS SIMPLIFIEE SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE PARYŻ FRANCJA x x SUVREMENE POSILOVNE KOMUNIKACIJE D.O.O SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x TIVOLI GRUNDSTUCKS-AKTIENGESELLSCHAFT SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x UNI IT SRL SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE TRENTO WŁOCHY x x UNICREDIT AUDIT SOCIETA CONSORTILE PER AZIONI SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x UNICREDIT BUSINESS INTEGRATED SOLUTIONS AUSTRIA GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT BUSINESS INTEGRATED SOLUTIONS SOCIETA CONSORTILE PER AZIONI SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x UNICREDIT BUSINESS PARTNER S.R.O. SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x UNICREDIT CREDIT MANAGEMENT IMMOBILIARE S.P.A. SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WERONA WŁOCHY x x UNICREDIT DIRECT SERVICES GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x UNICREDIT GLOBAL BUSINESS SERVICES GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE UNTERFOHRI NG Niemcy x x UNIMANAGEMENT SCRL SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE TURYN WŁOCHY x x VERWALTUNGSGESELLSCHAFT KATHARINENHOF MBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 71

72 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego ZAGREB NEKRETNINE DOO SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x ZANE BH DOO SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE SARAJEWO BOŚNIA I HERCEGOWINA x x ALTUS ALPHA PLC INNE SPÓŁKI CELOWE DUBLIN IRLANDIA x x BA IMMO GEWINNSCHEIN FONDS1 INNE SPÓŁKI CELOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x BANDON LEASING LTD. INNE SPÓŁKI CELOWE DUBLIN IRLANDIA x x CHIYODA FUDOSAN GK INNE SPÓŁKI CELOWE TOKIO JAPONIA x x GEMMA VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH & CO. VERMIETUNGS KG INNE SPÓŁKI CELOWE PULLACH Niemcy x x H.F.S. LEASINGFONDS DEUTSCHLAND 1 GMBH & CO. KG (IMMOBILIENLEASING) INNE SPÓŁKI CELOWE MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. LEASINGFONDS DEUTSCHLAND 7 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI CELOWE MONACHIUM Niemcy x x HJS 12 BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI CELOWE MONACHIUM Niemcy x x MOC VERWALTUNGS GMBH & CO. IMMOBILIEN KG INNE SPÓŁKI CELOWE MONACHIUM Niemcy x x OCEAN BREEZE ASSET GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI CELOWE MONACHIUM Niemcy x x OCEAN BREEZE ENERGY GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI CELOWE MONACHIUM Niemcy x x OCEAN BREEZE GMBH INNE SPÓŁKI CELOWE MONACHIUM Niemcy x x PERIKLES VERMOGENSVERWALTUNG GMBH INNE SPÓŁKI CELOWE MONACHIUM Niemcy x x SVIF UKRSOTSBUD INNE SPÓŁKI CELOWE KIJÓW UKRAINA x x YAPI KREDI BANK NEDERLAND N.V. BANKI AMSTERDAM HOLANDIA x x YAPI KREDI BANK AZERBAIJAN CLOSED JOINT STOCK COMPANY BANKI BAKU AZERBEJDŻAN x x YAPI VE KREDI BANKASI AS BANKI STAMBUŁ TURCJA x x YAPI KREDI BANK MOSCOW BANKI MOSKWA ROSJA x x YAPI KREDI DIVERSIFIED PAYMENT RIGHTS FINANCE COMPANY BANKOWE SPÓŁKI CELOWE GEORGE TOWN KAJMANY x x BA HYPO FINANCIRANJE D.O.O. ZA POSLOVANJE NEKRET- NINAMA SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x EUROLEASE FINANCE, D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE LJUBLJANA SŁOWENIA x x FIDES LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 72

73 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego HYBA NEKRETNINE D.O.O. ZA POSLOVANJE NEKRTNINAMA SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x HYPO-BA LEASING SUD GMBH SPÓŁKI FINANSOWE KLAGENFURT AUSTRIA x x HYPO-BA PROJEKT, FINANCIRANJE D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE LJUBLJANA SŁOWENIA x x HYPO-BA ZAGREB D.O.O. ZA POSLOVANJE NEKRETNINAMA SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x INPROX LEASING, NEPREMICNINE, D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE LJUBLJANA SŁOWENIA x x INPROX OSIJEK D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x KOC FINANSAL HIZMETLER AS SPÓŁKI FINANSOWE STAMBUŁ TURCJA x x MONTREAL NEKRETNINE D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x ORBIT ASSET MANAGEMENT LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE HAMILTON BERMUDY x x RCI FINANCIAL SERVICES S.R.O. SPÓŁKI FINANSOWE PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x STICHTING CUSTODY SERVICES YKB SPÓŁKI FINANSOWE AMSTERDAM HOLANDIA x x SYNERGA NEKRETNINE D.O.O. ZA POSLOVANJE NEKRETNIN-AMA SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x UNICREDIT MENKUL DEGERLER AS SPÓŁKI FINANSOWE STAMBUŁ TURCJA x x YAPI KREDI B TIPI YATIRIM ORTAKLIGI A.S. SPÓŁKI FINANSOWE STAMBUŁ TURCJA x x YAPI KREDI FAKTORING AS SPÓŁKI FINANSOWE STAMBUŁ TURCJA x x YAPI KREDI FINANSAL KIRALAMA AO SPÓŁKI FINANSOWE STAMBUŁ TURCJA x x YAPI KREDI HOLDING BV SPÓŁKI FINANSOWE AMSTERDAM HOLANDIA x x YAPI KREDI INVEST LIMITED LIABILITY COMPANY SPÓŁKI FINANSOWE BAKU AZERBEJDŻAN x x YAPI KREDI PORTFOEY YOENETIMI AS SPÓŁKI FINANSOWE STAMBUŁ TURCJA x x YAPI KREDI YATIRIM MENKUL DEGERLER AS SPÓŁKI FINANSOWE STAMBUŁ TURCJA x x MEDIOBANCA BANCA DI CREDITO FINANZIARIO SPA BANKI MEDIOLAN WŁOCHY x x A&T-PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH & CO. POTSDAMER PLATZ BERLIN KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ACIS IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH & CO. OBERBAUM CITY KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x ACIS IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH & CO. PARKKOLONNADEN KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x ACIS IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH & CO. STUTTGART KRONPRINZSTRASSE KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x ADLER FUNDING LLC INNE SPÓŁKI DOVER U.S.A. x x AGROB IMMOBILIEN AG INNE SPÓŁKI ISMANING Niemcy x x ANGER MACHINING GMBH INNE SPÓŁKI TRAUN AUSTRIA x x ANTUS IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ARGENTAURUS IMMOBILIEN-VERMIETUNGS- UND VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ARRONDA IMMOBILIENVERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 73

74 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego ARTIST MARKETING ENTERTAINMENT GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x ATLANTERRA IMMOBILIENVERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x AUFBAU DRESDEN GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x AWT HANDELS GESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x AWT INTERNATIONAL TRADE GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BA GEBAEUDEVERMIETUNGSGMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BA-CA INFRASTRUCTURE FINANCE ADVISORY GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BA-CA WIEN MITTE HOLDING GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA IMMOBILIENSERVICE GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BDK CONSULTING INNE SPÓŁKI ŁUCK UKRAINA x x BIL IMMOBILIEN FONDS GMBH & CO OBJEKT PERLACH KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x BLUE CAPITAL EUROPA IMMOBILIEN GMBH & CO. ACHTE OBJEKTE GROSSBRITANNIEN KG INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x BLUVACANZE SPA INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x BORGO DI PEROLLA SRL INNE SPÓŁKI MASSA MARITTIMA WŁOCHY x x BULKMAX HOLDING LTD INNE SPÓŁKI LA VALLETTA MALTA x x BV GRUNDSTUCKSENTWICKLUNGS-GMBH & CO. VERWALTUNGS-KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x CA IMMOBILIEN ANLAGEN AKTIENGESELLSCHAFT INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x CAMPO DI FIORI SAS INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x CARDS & SYSTEMS EDV-DIENSTLEISTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x CASH SERVICE COMPANY AD INNE SPÓŁKI SOFIA BUŁGARIA x x CBD INTERNATIONAL SP.ZO.O. INNE SPÓŁKI WARSZAWA POLSKA x x CENTAR KAPTOL DOO INNE SPÓŁKI ZAGRZEB CHORWACJA x x CENTER HEINRICH-COLLIN-STRASSE1 VERMIETUNGS GMBH U.CO KG INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x CHRISTOPH REISEGGER GESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x COMPAGNIA FONDIARIA ROMANA (C.F.R.) SRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x COMPAGNIA ITALPETROLI S.P.A. INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x COMTRADE GROUP B.V. INNE SPÓŁKI AMSTERDAM HOLANDIA x x CONSORZIO QUENIT INNE SPÓŁKI WERONA WŁOCHY x x CONSORZIO SE.TEL. SERVIZI TELEMATICI IN LIQUIDAZIONE INNE SPÓŁKI NEAPOL WŁOCHY x x CRIVELLI SRL INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x CUMTERRA GESELLSCHAFT FUR IMMOBILIENVERWALTUNG MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 74

75 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego DA VINCI S.R.L. INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x DBC SP.Z O.O. INNE SPÓŁKI WARSZAWA POLSKA x x DC ELEKTRONISCHE ZAHLUNGSSYSTEME GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x DELPHA IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH & CO. GROSSKUGEL BAUABSCHNITT ALPHA MANAGEMENT KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x DELPHA IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH & CO. GROSSKUGEL BAUABSCHNITT BETA MANAGEMENT KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x DELPHA IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH & CO. GROSSKUGEL BAUABSCHNITT GAMMA MANAGEMENT KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x DIRANA LIEGENSCHAFTSVERWERTUNGSGESELLSCHAF T M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x DV ALPHA GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x DV BETEILIGUNGSVERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x ENDERLEIN & CO. GMBH INNE SPÓŁKI BIELEFELD Niemcy x x ERSTE ONSHORE WINDKRAFT BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT MBH & CO. WINDPARK GREFRATH KG INNE SPÓŁKI OLDENBURG Niemcy x x ERSTE ONSHORE WINDKRAFT BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT MBH & CO. WINDPARK KRAHENBERG KG INNE SPÓŁKI OLDENBURG Niemcy x x ERSTE ONSHORE WINDKRAFT BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT MBH & CO. WINDPARK MOSE KG INNE SPÓŁKI OLDENBURG Niemcy x x ESPERTI IN MEDIAZIONE SRL INNE SPÓŁKI WERONA WŁOCHY x x FONDIARIA LASA SPA INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x FORSTINGER INTERNATIONAL GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x FORUM POLSKIEGO BIZNESU MEDIA SP.Z O.O. INNE SPÓŁKI WARSZAWA POLSKA x x GIMMO IMMOBILIEN-VERMIETUNGS- UND VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x GOLF- UND COUNTRY CLUB SEDDINER SEE IMMOBILIEN GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x GRUNDSTUCKSAKTIENGESELLSCHAFT AM POTSDAMER PLATZ (HAUS VATERLAND) INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H & B IMMOBILIEN GMBH & CO. OBJEKTE KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS GMBH INNE SPÓŁKI EBERSBERG Niemcy x x HAWA GRUNDSTUCKS GMBH & CO. OHG HOTELVERWALTUNG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HAWA GRUNDSTUCKS GMBH & CO. OHG IMMOBILIENVERWALTUNG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HVB EXPERTISE GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HVB LIFE SCIENCE GMBH & CO. BETEILIGUNGS- KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HVB PROFIL GESELLSCHAFT FUR PERSONALMANAGEMENT MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 75

76 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego HYPO-BANK VERWALTUNGSZENTRUM GMBH & CO. KG OBJEKT ARABELLASTRASSE INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HYPO-REAL HAUS- UND GRUNDBESITZ GESELLSCHAFT MBH & CO. IMMOBILIEN- VERMIETUNGS KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x I-FABER SPA INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x IMMOBILIARE PATETTA SRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x IMMOBILIARE TABACCAIA SRL INNE SPÓŁKI MASSA MARITTIMA WŁOCHY x x INFISSER SRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x INTEREUROPA-EAST LTD INNE SPÓŁKI MOSKWA ROSJA x x INTERRA GESELLSCHAFT FUR IMMOBILIENVERWALTUNG MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x IPSE 2000 S.P.A. (IN LIQUIDAZIONE) INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x ISB UNIVERSALE BAU GMBH INNE SPÓŁKI BRANDENBU RG Niemcy x x ISTRA D.M.C. DOO INNE SPÓŁKI UMAG CHORWACJA x x ISTRATURIST UMAG, HOTELIJERSTVO TURIZAM I TURISTICKA AGENCIJA DD INNE SPÓŁKI UMAG CHORWACJA x x IVONA BETEILIGUNGSVERWALTUNG GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x JANA KAZIMIERZA DEVELOPMENT SP.Z.O.O. INNE SPÓŁKI WARSZAWA POLSKA x x JOHA GEBAEUDE- ERRICHTUNGS- UND VERMIETUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI LEONDING AUSTRIA x x KAISERWASSER BAU- UND ERRICHTUNGS GMBH UND CO OG INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x KELLER CROSSING L.P. INNE SPÓŁKI WILMINGTON U.S.A. x x KSG KARTEN-VERRECHNUNGS- UND SERVICEGESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x LIFE SCIENCE I BETEILIGUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x LLC UKROTSBUD INNE SPÓŁKI KIJÓW UKRAINA x x M.A.I.L. BETEILIGUNGSMANAGEMENT GESELLSCHAFT M.B.H. & CO. MCL THETA KG INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x MARINA CITY ENTWICKLUNGS GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x MARINA TOWER HOLDING GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x MARTIANEZ COMERCIAL, SOCIEDAD ANONIMA INNE SPÓŁKI PUERTO DE LA CRUZ HISZPANIA x x MARTUR SUNGER VE KOLTUK TESISLERI TICARET VE SANAYI A. S. INNE SPÓŁKI STAMBUŁ TURCJA x x MC MARKETING GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x MC RETAIL GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x MEGAPARK OOD INNE SPÓŁKI SOFIA BUŁGARIA x x MERIDIONALE PETROLI SRL INNE SPÓŁKI VIBO VALENTIA WŁOCHY x x METROPOLIS SP. Z O.O. INNE SPÓŁKI WARSZAWA POLSKA x x MILLETERRA GESELLSCHAFT FUR IMMOBILIENVERWALTUNG MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 76

77 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego MULTIPLUS CARD D.O.O. ZA PROMIDZBU I USLUGE INNE SPÓŁKI ZAGRZEB CHORWACJA x x MY BETEILIGUNGS GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x NAUTILUS TANKERS LIMITED INNE SPÓŁKI LA VALLETTA MALTA x x NEEP ROMA HOLDING SPA INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x NF OBJEKT FFM GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x NF OBJEKT MUNCHEN GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x NF OBJEKTE BERLIN GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x NXP CO-INVESTMENT PARTNERS VIII L.P. INNE SPÓŁKI LONDYN WIELKA BRYTANIA x x OESTERREICHISCHE WERTPAPIERDATEN SERVICE GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x OMNIA GRUNDSTUCKS-GMBH & CO. OBJEKT EGGENFELDENER STRASSE KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x OMNIA GRUNDSTUCKS-GMBH & CO. OBJEKT HAIDENAUPLATZ KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x OTHMARSCHEN PARK HAMBURG GMBH & CO. CENTERPARK KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x OTHMARSCHEN PARK HAMBURG GMBH & CO. GEWERBEPARK KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x PAPCEL A.S. INNE SPÓŁKI LITOVEL REPUBLIKA CZESKA x x PEKAO PROPERTY SA INNE SPÓŁKI WARSZAWA POLSKA x x PEKAO TELECENTRUM SP. ZOO INNE SPÓŁKI WARSZAWA POLSKA x x PETROLI INVESTIMENTI SPA INNE SPÓŁKI CIVITAVECCH IA WŁOCHY x x PIRTA VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x PLANETHOME AG INNE SPÓŁKI UNTERFOHRI NG Niemcy x x PLANETHOME GMBH INNE SPÓŁKI MANNHEIM Niemcy x x RANA-LIEGENSCHAFTSVERWERTUNG GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x REAL INVEST IMMOBILIEN GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x RHOTERRA GESELLSCHAFT FUR IMMOBILIENVERWALTUNG MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ROMA 2000 SRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x RONCASA IMMOBILIEN-VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x S.I.P.I.C. - SOCIETA INDUSTRIALE PETROLIFERA ITALIA CENTRALE SRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x SANITA - S.R.L. IN LIQUIDAZIONE INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x SANTA ROSA SAS INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x SELFOSS BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x SIA SPA INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x SIMON VERWALTUNGS-AKTIENGESELLSCHAFT I.L. INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 77

78 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego SIRIUS IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x SMIA SPA INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x SOCIETA SPORTIVA TORREVECCHIA SRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x SOCIETA DEPOSITI COSTIERI - SO.DE.CO. SRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x SOCIETA PETROLIFERA GIOIA TAURO SRL INNE SPÓŁKI REGGIO CALABRIA WŁOCHY x x SOCIETA VERONESE GESTIONE COMPRAVENDITA IMMOBILI A R.L. INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x SOLARIS VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH & CO. VERMIETUNGS KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x SP PROJEKTENTWICKLUNG SCHOENEFELD GMBH & CO.KG INNE SPÓŁKI STOCCARDA Niemcy x x SPREE GALERIE HOTELBETRIEBSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x SVILUPPO GLOBALE GEIE INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x SW HOLDING SPA INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x T & P FRANKFURT DEVELOPMENT B.V. INNE SPÓŁKI AMSTERDAM HOLANDIA x x T & P VASTGOED STUTTGART B.V. INNE SPÓŁKI AMSTERDAM HOLANDIA x x TERRENO GRUNDSTUCKSVERWALTUNG GMBH & CO. ENTWICKLUNGS- UND FINANZIERUNGSVERMITTLUNGS-KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x TRANSTERRA GESELLSCHAFT FUR IMMOBILIENVERWALTUNG MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x TRICASA GRUNDBESITZ GESELLSCHAFT MBH & CO. 1. VERMIETUNGS KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x TRICASA GRUNDBESITZGESELLSCHAFT DES BURGERLICHEN RECHTS NR. 1 INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x TRIESTE ADRIATIC MARITIME INITIATIVES SRL INNE SPÓŁKI TRIEST WŁOCHY x x UCTAM BALTICS SIA INNE SPÓŁKI RYGA ŁOTWA x x UCTAM BULGARIA EOOD INNE SPÓŁKI SOFIA BUŁGARIA x x UCTAM CZECH REPUBLIC SRO INNE SPÓŁKI PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x UCTAM D.O.O. BELGRAD INNE SPÓŁKI BELGRAD SERBIA x x UCTAM RK LIMITED LIABILITY COMPANY INNE SPÓŁKI AŁMA ATA KAZACHSTAN x x UCTAM RO S.R.L. INNE SPÓŁKI BUKARESZT RUMUNIA x x UCTAM RU LIMITED LIABILITY COMPANY INNE SPÓŁKI MOSKWA ROSJA x x UCTAM UKRAINE LLC INNE SPÓŁKI KIJÓW UKRAINA x x UCTAM UPRAVLJANJE D.O.O. INNE SPÓŁKI LJUBLJANA SŁOWENIA x x UNI GEBAEUDEMANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI LINZ AUSTRIA x x UNICREDIT LEASING FUHRPARKMANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT LOGISTICS SRL INNE SPÓŁKI WERONA WŁOCHY x x UNICREDIT MERCHANT PARTNERS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 78

79 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Konsolidacja Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Konsolidacja Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego (RWA) Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego UNICREDIT TURN-AROUND MANAGEMENT CEE GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x UNICREDIT TURN-AROUND MANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x UNIVERSALE INTERNATIONAL REALITAETEN GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x V.A. HOLDING GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x V.M.G. VERMIETUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x VIENNA DC BAUTRAEGER GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x VIENNA DC TOWER 1 LIEGENSCHAFTSBESITZ GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x VIENNA DC TOWER 2 LIEGENSCHAFTSBESITZ GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x VILLINO PACELLI SRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x VUWB INVESTMENTS INC. INNE SPÓŁKI ATLANTA U.S.A. x x WEALTH CAPITAL INVESTMENT INC. INNE SPÓŁKI WILMINGTON U.S.A. x x WEALTHCAP EQUITY MANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP USA IMMOBILIEN VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WED DONAU-CITY GESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x WED HOLDING GESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x WED WIENER ENTWICKLUNGSGESELLSCHAFT FUER DEN DONAURAUM AKTIENGESELLSCHAFT INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x WIEN MITTE IMMOBILIEN GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x ZAPADNI TRGOVACKI CENTAR D.O.O. INNE SPÓŁKI RIJEKA CHORWACJA x x ZETA FUENF HANDELS GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 79

80 Podmioty odliczone od kapitału według stanu na 31 grudnia 2012 r. Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Sposoby traktowania MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Odliczenia od kapitału RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS AKA AUSFUHRKREDIT-GESELLSCHAFT MBH BANKI FRANKFURT Niemcy x x BANCA D ITALIA BANKI RZYM WŁOCHY x x BANCA IMPRESA LAZIO S.P.A. BANKI RZYM WŁOCHY x x BANCA UBAE S.P.A. BANKI RZYM WŁOCHY x x BANK FUER TIROL UND VORARLBERG AKTIENGESELLSCHAFT BANKI INNSBRUCK AUSTRIA x x BANK OF VALLETTA PLC BANKI LA VALLETTA MALTA x x BANQUE DE COMMERCE ET DE PLACEMENTS SA BGG BAYERISCHE GARANTIEGESELLSCHAFT MBH FUR MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGEN BANKI GENEWA SZWAJCARIA x x BANKI MONACHIUM Niemcy x x BKS BANK AG BANKI KLAGENFURT AUSTRIA x x BURGSCHAFTSGEMEINSCHAFT HAMBURG GMBH BANKI HAMBURG Niemcy x x ISTITUTO PER IL CREDITO SPORTIVO EDP BANKI RZYM WŁOCHY x x KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT DES HOTEL- UND GASTSTATTENGEWERBES IN BAYERN GMBH BANKI MONACHIUM Niemcy x x NOTARTREUHANDBANK AG BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x OBERBANK AG BANKI LINZ AUSTRIA x x OESTERREICHISCHE HOTEL- UND TOURISMUSBANK GESELLSCHAFT M.B.H. OESTERREICHISCHE KONTROLLBANK AKTIENGESELLSCHAFT BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x PAYLIFE BANK GMBH BANKI WIEDEŃ AUSTRIA x x ALLIANZ ZB D.O.O. DRUSTVO ZA UPRAVLJANJIE DOBROVOLJNIM MIROVINSKIM FONDOM ALLIANZ ZB D.O.O. DRUSTVO ZA UPRAVLJANJIE OBVEZNIM MIROVINSKIM FONDOM ALTOS-IMMORENT IMMOBILIENLEASING GMBH BACA INVESTOR BETEILIGUNGS GMBH BANK AUSTRIA-CEE BETEILIGUNGSGMBH BIURO INFORMACJI KREDYTOWEJ SA BORICA-BANKSERVICE AD BTG BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT HAMBURG MBH BWA BETEILIGUNGS- UND VERWALTUNGS- AKTIENGESELLSCHAFT CAFU VERMOEGENSVERWALTUNG GMBH CALG 435 GRUNDSTUCKVERWALTUNG GMBH CHINA INVESTMENT INCORPORATIONS (BVI) LTD. CREDIFARMA SPA EUROPROGETTI & FINANZA S.P.A. IN LIQUIDAZIONE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE (*) SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE (*) SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x ZAGRZEB CHORWACJA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x WARSZAWA POLSKA x x SOFIA BUŁGARIA x x HAMBURG Niemcy x x SALZBURG AUSTRIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x TORTOLA BRYTYJSKIE WYSPY DZIEWICZE x RZYM WŁOCHY x x RZYM WŁOCHY x x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 80

81 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Sposoby traktowania MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Odliczenia od kapitału RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS EUROTLX SIM SPA F2I SGR SPA - FONDI ITALIANI PER LE INFRASTRUTTURE SOCIETA DI GESTIONE FIDIA SGR SPA FONDO ITALIANO D INVESTIMENTO SGR SPA G.B.S. - GENERAL BROKER SERVICE S.P.A. HVB LONDON TRADING LTD. KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA SA KREDI KAYIT BUEROSU AS LEASING 439 GMBH LLC UKRSOTSFINANCE MACCORP ITALIANA SPA MEZZANIN CORPORATE FINANCE UNTERNEHMENSBERATUNG GMBH OAK RIDGE INVESTMENT LLC OBEROESTERREICHISCHE UNTERNEHMENSBETEILIGUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. OBJEKT-LEASE GRUNDSTUCKSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. OOE HIGHTECHFONDS GMBH PALATIN GRUNDSTUCKVERWALTUNGS GESELLSCHAFT M.B.H. PAYTRIA UNTERNEHMENSBETEILIGUNGEN GMBH PRACOWNICZE TOWARZYSTWO EMERYTALNE S.A. PSA PAYMENT SERVICE AUSTRIA GMBH PURGE GRUNDSTUCKSVERWALTUNGS- GESELLSCHAFT M.B.H. RCG HOLDINGS LLC REMBRA LEASING GESELLSCHAFT M.B.H. SCHUL- UND AMTSGEBAUDE GRUNDSTUCKSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SCHULERRICHTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SFS FINANCIAL SERVICES GMBH SIA UNICREDIT INSURANCE BROKER SOCIETA DI GESTIONI ESATTORIALI IN SICILIA SO.G.E.SI. S.P.A. IN LIQ. SOCIETA GESTIONE CREDITI DELTA SPA SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE (*) SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE (*) SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE (*) SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE (*) SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE (*) SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x MEDIOLAN WŁOCHY x x MEDIOLAN WŁOCHY x x MEDIOLAN WŁOCHY x x RZYM WŁOCHY x x LONDYN WIELKA BRYTANIA x WARSZAWA POLSKA x x STAMBUŁ TURCJA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x KIJÓW UKRAINA x x MEDIOLAN WŁOCHY x x WIEDEŃ AUSTRIA x x WILMINGTON U.S.A. x x LINZ AUSTRIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x LINZ AUSTRIA x x STOCKERAU AUSTRIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x WARSZAWA POLSKA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x NOWY JORK U.S.A. x x WIEDEŃ AUSTRIA x x GRAZ AUSTRIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x RYGA LITWA x x PALERMO WŁOCHY x x BOLONIA WŁOCHY x x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 81

82 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Sposoby traktowania MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Odliczenia od kapitału RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS SOCIETA ITALIANA PER LE IMPRESE ALL ESTERO - SIMEST SPA SOVAGRI SOC.CONSORTILE P.A. IN LIQ. SPARKASSEN-HAFTUNGS AKTIENGESELLSCHAFT TORRE SGR S.P.A. UNICREDIT (U.K.) TRUST SERVICES LTD UNICREDIT BROKER DOO SARAJEVO ZA BROKERSKE POSLOVE U OSIGURANJU UNICREDIT BROKER S.R.O. UNICREDIT FUGGETLEN BIZTOSITASKOZVETITO KFT UNICREDIT GLOBAL LEASING VERSICHERUNGSSERVICE GMBH UNICREDIT INSURANCE BROKER EOOD UNICREDIT INSURANCE BROKER SRL UNICREDIT LEASING VERSICHERUNGSSERVICE GMBH & CO KG UNICREDIT PARTNER D.O.O UNICREDIT PARTNER D.O.O BEOGRAD UNICREDIT PARTNER LLC UNICREDIT POIJIST OVACI MAKLERSKA SPOL. S R.O. UNICREDIT ZAVAROVALNO ZASTOPINSKA DRUZBA DOO VBV-BETRIEBLICHE ALTERSVORSORGE AG VENETO SVILUPPO SPA VENETO SVILUPPO SPA - PATRIMONIO DESTINATO PMI VEREINWEST OVERSEAS FINANCE (JERSEY) LIMITED WKBG WIENER KREDITBURGSCHAFTS- UND BETEILIGUNGSBANK AG YAPI KREDI KORAY GAYRIMENKUL YATIRIM ORTAKLIGI AS ALLIANZ ZAGREB DD AVIVA SPA BANK AUSTRIA CREDITANSTALT VERSICHERUNG AG BOSNA REOSIGURANJE DD SARAJEVO CNP UNICREDIT VITA S.P.A. CREDITRAS ASSICURAZIONI SPA CREDITRAS VITA SPA EUROVITA ASSICURAZIONI SPA SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE (*) SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE (*) SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE RZYM WŁOCHY x x NEAPOL WŁOCHY x x WIEDEŃ AUSTRIA x x RZYM WŁOCHY x x LONDYN SARAJEWO WIELKA BRYTANIA BOŚNIA I HERCEGOWINA BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x BUDAPESZT WĘGRY x x WIEDEŃ AUSTRIA x x SOFIA BUŁGARIA x x BUKARESZT RUMUNIA x x WIEDEŃ AUSTRIA x x ZAGRZEB CHORWACJA x x BELGRAD SERBIA x x KIJÓW UKRAINA x x PRAGA REPUBLIKA CZESKA LJUBLJANA SŁOWENIA x x x x x WIEDEŃ AUSTRIA x x WENECJA WŁOCHY x x WENECJA WŁOCHY x x ST. HELIER JERSEY x x WIEDEŃ AUSTRIA x x STAMBUŁ TURCJA x x ZAGRZEB CHORWACJA x x MEDIOLAN WŁOCHY x x WIEDEŃ AUSTRIA x x SARAJEWO BOŚNIA I HERCEGOWINA x MEDIOLAN WŁOCHY x x MEDIOLAN WŁOCHY x x MEDIOLAN WŁOCHY x x RZYM WŁOCHY x x x x x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 82

83 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Sposoby traktowania MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj Odliczenia od kapitału RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS FONDIARIA - SAI SPA GENERALI LIFE INSURANCE AD GRAND CENTRAL RE LIMITED INCONTRA ASSICURAZIONI S.P.A. NET INSURANCE S.P.A. SARAJEVO OSIGURANJE D.D. YAPI KREDI EMEKLILIK AS YAPI KREDI SIGORTA AS SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE TURYN WŁOCHY x x SOFIA BUŁGARIA x x HAMILTON BERMUDY x x MEDIOLAN WŁOCHY x x RZYM WŁOCHY x x SARAJEWO BOŚNIA I HERCEGOWINA x STAMBUŁ TURCJA x x STAMBUŁ TURCJA x x (*) Spółka należąca do Grupy Bankowej konsolidowana według kosztu ze względu na niematerialność Należy podkreślić, że inwestycje kapitałowe w Bank Włoch zostały w pełnej kwocie odliczone od Kapitału Regulacyjnego (50% z kapitału podstawowego i 50% z kapitału uzupełniającego). x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 83

84 Podmioty dodane do aktywów ważonych ryzykiem według stanu na 31 grudnia 2012 r. Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS BANCA MEDIOCREDITO DEL FRIULI VENEZIA GIULIA SPA BANK ROZWOJU ENERGETYKI I OCHRONY SWODOWISKA S.A. MEGABANK IN LIQUIDATION BANKI UDINE WŁOCHY x x BANKI WARSZAWA POLSKA x x BBB BURGSCHAFTSBANK ZU BERLIN- BRANDENBURG GMBH BANKI BERLIN Niemcy x x BURGSCHAFTSBANK BRANDENBURG GMBH BANKI POCZDAM Niemcy x x BURGSCHAFTSBANK MECKLENBURG- VORPOMMERN GMBH BANKI SCHWERIN Niemcy x x BURGSCHAFTSBANK NORDRHEIN-WESTFALEN GMBH - KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT - BANKI NEUSS Niemcy x x BURGSCHAFTSBANK RHEINLAND-PFALZ GMBH BANKI MAINZ Niemcy x x BURGSCHAFTSBANK SAARLAND GESELLSCHAFT MIT BESCHRANKTER HAFTUNG, KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT FUR DEN HANDEL, HANDWERK UND GEWERBE BANKI SAARBRUCKEN Niemcy x x BURGSCHAFTSBANK SACHSEN GMBH BANKI DREZNO Niemcy x x BURGSCHAFTSBANK SACHSEN-ANHALT GMBH BANKI MAGDEBURG Niemcy x x BURGSCHAFTSBANK SCHLESWIG-HOLSTEIN GMBH BANKI KILONIA Niemcy x x BURGSCHAFTSBANK THURINGEN GMBH BANKI ERFURT Niemcy x x EUROPEAN INVESTMENT FUND BANKI LUKSEMBURG LUKSEMBURG x x FUNDAMENTA-LAKAKASSZA LAKAS- TAKAREKPENZTAR ZRT. BANKI BUDAPESZT WĘGRY x x KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT DER FREIEN BERUFE BADEN-WURTTEMBERG VERWALTUNGS-GMBH BANKI STUTTGART Niemcy x x KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT DER INDUSTRIE, DES VERKEHRSGEWERBES UND DES GASTGEWERBES BADEN-WURTTEMBERG VERWALTUNGS-GMBH BANKI STUTTGART Niemcy x x KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT DES BAYERISCHEN GARTENBAUES GMBH BANKI MONACHIUM Niemcy x x KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT DES BAYERISCHEN HANDWERKS GMBH BANKI MONACHIUM Niemcy x x KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT DES HANDELS BADEN-WURTTEMBERG VERWALTUNGS-GMBH BANKI STUTTGART Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 84

85 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT DES HANDWERKS BADEN-WURTTEMBERG VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH BANKI STUTTGART Niemcy x x KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT FUR DEN HANDEL IN BAYERN GMBH BANKI MONACHIUM Niemcy x x KREDITGARANTIEGEMEINSCHAFT IN BADEN- WURTTEMBERG VERWALTUNGS-GMBH BANKI STUTTGART Niemcy x x LIQUIDITATS-KONSORTIALBANK GMBH BANKI FRANKFURT Niemcy x x NIEDERSACHSISCHE BURGSCHAFTSBANK GMBH BANKI HANOWER Niemcy x x SAARLANDISCHE INVESTITIONSKREDITBANK AG BANKI SAARBRUCKEN Niemcy x x SDIC FINANCE CO. LTD. BANKI HONGKONG HONG KONG x x TAKAS VE SAKLAMA BANKASI AS (I.M.K.B. TAKAS VE SAKLAMA BANKASI AS) BANKI STAMBUŁ TURCJA x x TURKIYE CUMHURIYETI MERKEZ BANKASI A.S. (T.C. MERKEZ BANKASI A.S.) BANKI ANKARA TURCJA x x ABE CLEARING SAS SPÓŁKI FINANSOWE PARYŻ FRANCJA x x ARABELLA FINANCE LTD. SPÓŁKI FINANSOWE DUBLIN IRLANDIA x x AUGUSTO SRL SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x B. GROUP SPA SPÓŁKI FINANSOWE BOLONIA WŁOCHY x x BAMCARD DD SARAJEVO SPÓŁKI FINANSOWE SARAJEWO BOŚNIA I HERCEGOWINA BANKALARARASI KART MERKEZI AS SPÓŁKI FINANSOWE STAMBUŁ TURCJA x x BANKART D.O.O. SPÓŁKI FINANSOWE LJUBLJANA SŁOWENIA x x x x BAYERISCHE IMMOBILIEN-LEASING GMBH & CO. VERWALTUNGS-KG SPÓŁKI FINANSOWE PULLAH IM ISARTAL Niemcy x x BIG FINANCE SPA SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x BLACK FOREST FUNDING LLC SPÓŁKI FINANSOWE DOVER U.S.A. x x BUERGSCHAFTSBANK SALZBURG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE SALZBURG AUSTRIA x x CASA DE COMPENSARE BUCURESTI SA SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x CENTRAL DEPOSITORY AD SPÓŁKI FINANSOWE SOFIA BUŁGARIA x x CENTRO FACTORING SPA SPÓŁKI FINANSOWE FIRENZE WŁOCHY x x CLS GROUP HOLDINGS AG SPÓŁKI FINANSOWE ZURICH SZWAJCARIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 85

86 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS CME GROUP INC SPÓŁKI FINANSOWE CHICAGO U.S.A. x x COBB BETEILIGUNGEN UND LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE (*) WIEDEŃ AUSTRIA x x COLOMBO SRL SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x CONCARDIS GESELLSCHAFT MIT BESCHRANKTER HAFTUNG SPÓŁKI FINANSOWE FRANKFURT Niemcy x x CONFIDICOOP MARCHE SOCIETA COOPERATIVA A MUTUALITA PREVALENTE SPÓŁKI FINANSOWE ANCONA WŁOCHY x x DIOCLEZIANO SRL SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x E-MID SIM SPA SPÓŁKI FINANSOWE MEDIOLAN WŁOCHY x x EUREX BONDS GMBH SPÓŁKI FINANSOWE FRANKFURT Niemcy x x EURO KARTENSYSTEME GESELLSCHAFT MIT BESCHRANKTER HAFTUNG SPÓŁKI FINANSOWE FRANKFURT Niemcy x x EUROFIDI SOCIET CONSORTILE DI GARANZIA COLLETTIVA FIDI S.C.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE TURYN WŁOCHY x x FINPIEMONTE PARTECIPAZIONI SPA SPÓŁKI FINANSOWE TURYN WŁOCHY x x FONDUL ROMAN DE GARANTARE A CREDITELOR PENTRU INTREPRINZATORII PRIVATI-IFN S.A. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x FRIULIA SPA - FINANZIARIA REGIONALE FRIULI- VENEZIA GIULIA SPÓŁKI FINANSOWE TRIEST WŁOCHY x x GE.S.E.T.T. - GESTIONE SERVIZI ESAZIONE TRIBUTI E TESORERIE S.P.A. IN LIQUIDAZIONE SPÓŁKI FINANSOWE (*) NEAPOL WŁOCHY x x GELDILUX-PP-2011 S.A. SPÓŁKI FINANSOWE LUKSEMBURG LUKSEMBURG x x GELDILUX-TS-2007 S.A. SPÓŁKI FINANSOWE LUKSEMBURG LUKSEMBURG x x GELDILUX-TS-2010 S.A. SPÓŁKI FINANSOWE LUKSEMBURG LUKSEMBURG x x GELDILUX-TS-2011 S.A. SPÓŁKI FINANSOWE LUKSEMBURG LUKSEMBURG x x GEPAFIN SPA SPÓŁKI FINANSOWE PERUGIA WŁOCHY x x GIELDA PAPIEROW WARTOSCIOWYCH W WARSZAWIE S.A. SPÓŁKI FINANSOWE WARSZAWA POLSKA x x GIRO ELSZAMOLASFORGALMI RT. SPÓŁKI FINANSOWE BUDAPESZT WĘGRY x x H2I - HOLDING DI INIZIATIVA INDUSTRIALE S.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE RZYM WŁOCHY x x IMMORENT- EINRICHTUNGSHAUSERRICHTUNGS- UND GRUND- VERWERTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H., WIEN SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 86

87 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS IMMORENT-MARCO GRUNDVERWERTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H.WIEN SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x KREDI GARANTI FONU A.S. SPÓŁKI FINANSOWE ANKARA TURCJA x x MALREWARD LIMITED IN LIQUIDATION SPÓŁKI FINANSOWE (*) NIKOZJA CYPR x x MEDIOFIMAA SRL SPÓŁKI FINANSOWE RZYM WŁOCHY x x MOLISE SVILUPPO S.C.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE CAMPOBASSO WŁOCHY x x MPC MUNCHMEYER PETERSEN CAPITAL AG SPÓŁKI FINANSOWE HAMBURG Niemcy x x NOE BETEILIGUNGSFINANZIERUNGEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x NOE BUERGSCHAFTEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA x x OBEROESTERREICHISCHE KREDITGARANTIEGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE LINZ AUSTRIA x x OPEN JOINT-STOCK COMPANY ALL UKRAINIAN SECURITIES DEPOSITARY SPÓŁKI FINANSOWE KIJÓW UKRAINA x x PAR.CO. S.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE REGGIO EMILIA WŁOCHY x x REGISTAR VRIJEDNOSNIH PAPIRA U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE D.D. SARAJEWO SPÓŁKI FINANSOWE SARAJEWO BOŚNIA I HERCEGOWINA x x RETEX MISURA 5 - PROGRAMMA DI INIZIATIVA COMUNITARIA SPÓŁKI FINANSOWE MARGHERA WENECJA WŁOCHY x x ROSENKAVALIER 2008 GMBH SPÓŁKI FINANSOWE FRANKFURT Niemcy x x SAARLANDISCHE KAPITALBETEILIGUNGSGESELLSCHAFT MBH SPÓŁKI FINANSOWE SAARBRUCKEN Niemcy x x SALOME FUNDING PLC SPÓŁKI FINANSOWE DUBLIN IRLANDIA x x SERFACTORING S.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE SAN DONATO MILANESE (MEDIOLAN) WŁOCHY x x SOCIETA CONSORTILE MATESE PER L OCCUPAZIONE S.P.A. SPÓŁKI FINANSOWE CAMPOBASSO WŁOCHY x x SOCIETA REGIONALE DI GARANZIA MARCHE SOC.COOP.A R.L. SPÓŁKI FINANSOWE ANCONA WŁOCHY x x SREDISNJE KLIRINSKO DEPOZITARNO DRUSTVO, DIONICKO DRUSTVO SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x STEIRISCHE BETEILIGUNGSFINANZIERUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SPÓŁKI FINANSOWE GRAZ AUSTRIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 87

88 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS TIKEHAU CAPITAL ADVISORS S.A.S SPÓŁKI FINANSOWE PARYŻ FRANCJA x x TRANSFOND S.A. SPÓŁKI FINANSOWE BUKARESZT RUMUNIA x x TRZISTE NOVCA I KRATKOROCNIH VRJEDNOSNICA D.D. SPÓŁKI FINANSOWE ZAGRZEB CHORWACJA x x VINTNERS LONDON INVESTMENTS (NILE) LIMITED VISA INC. SPÓŁKI FINANSOWE SAN FRANCISCO KALIFORNIA SPÓŁKI FINANSOWE (*) GEORGE TOWN KAJMANY x x U.S.A. x x VV IMMOBILIEN GMBH & CO. UNITED STATES KG SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x VV IMMOBILIEN GMBH & CO. US CITY KG SPÓŁKI FINANSOWE MONACHIUM Niemcy x x WUSTENROT & WURTTEMBERGISCHE AG SPÓŁKI FINANSOWE STUTTGART Niemcy x x ABC - CONSORZIO DI BANCHE E ASSICURAZIONI PER LO SVILUPPO DEGLI ASSET OPERATIVI, DEL PROCUREMENT E DEL COST MANAGEMENT INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x ABI LAB - CENTRO DI RICERCA E INNOVAZIONE PER LA BANCA INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x ACIS IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x AEDES SPA INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x AEROPORTO DI REGGIO EMILIA S.R.L. INNE SPÓŁKI REGGIO EMILIA WŁOCHY x x AEROPORTO G. MARCONI DI BOLOGNA SPA INNE SPÓŁKI BOLONIA WŁOCHY x x AGENZIA DI POLLENZO S.P.A. INNE SPÓŁKI BRA (CUNEO) WŁOCHY x x AGENZIA PER LA TRASFORMAZIONE TERRITORIALE IN VENETO SPA (IN SIGLA ATTIVA SPA) INNE SPÓŁKI BAGNOLI DI SOPRA WŁOCHY x x AGRUND GRUNDSTUCKS-GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ALTEA VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH & CO. OBJEKT I KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x AMFA SPA INNE SPÓŁKI RIMINI WŁOCHY x x AMMS ERSATZ-KOMPLEMENTAR GMBH INNE SPÓŁKI EBERSBERG Niemcy x x AMMS KOMPLEMENTAR GMBH INNE SPÓŁKI EBERSBERG Niemcy x x ANWA GESELLSCHAFT FUR ANLAGENVERWALTUNG MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x AQM S.R.L. INNE SPÓŁKI PROVAGLIO D ISEO (BS) WŁOCHY x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 88

89 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS ARENA STADION BETEILIGUNGSVERWALTUNGS-GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ARETHA FACILITY MANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x AREZZO FIERE E CONGRESSI SRL INNE SPÓŁKI AREZZO WŁOCHY x x ARZ ALLGEMEINES RECHENZENTRUM GMBH INNE SPÓŁKI INNSBRUCK AUSTRIA x x ASC LOGISTIK GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x ASTRIM S.P.A. INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x A-TRUST GESELLSCHAFT FUER SICHERHEITSSYSTEME IM ELEKTRONISCHEN DATENVERKEHR GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BAKU STOCK EXCHANGE INNE SPÓŁKI BAKU AZERBEJDŻAN x x BANJALUCKA BERZA HARTIJA OD VRJEDNOSTI A.D. BANJA LUKA INNE SPÓŁKI BANJA LUKA BOŚNIA I HERCEGOWINA x x BANK AUSTRIA IMMOBILIEN ENTWICKLUNGS- UND VERWERTUNGSGMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BANK AUSTRIA REAL INVEST ASSET MANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BAREAL IMMOBILIENTREUHAND GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BAVARIA SERVICOS DE REPRESENTACAO COMERCIAL LTDA. INNE/SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE(*) SAO PAULO BRAZYLIA x x BAYBG BAYERISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x BAYERISCHE WOHNUNGSGESELLSCHAFT FUER HANDEL UND INDUSTRIE, GESELLSCHAFT MIT BESCHRAENKTER HAFTUNG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x BFL BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT FUR FLUGZEUG-LEASING MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x BIL AIRCRAFTLEASING GMBH INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x BIL IMMOBILIEN FONDS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x BIL LEASING GMBH & CO HOTEL ROSTOCK KG INNE SPÓŁKI ROSTOCK Niemcy x x BIL LEASING GMBH & CO OBJEKTE FREIBERG KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x BILANCIAI INTERNATIONAL SPA INNE SPÓŁKI CAMPOGALLIANO WŁOCHY x x BIROUL DE CREDIT S.A. INNE SPÓŁKI BUKARESZT RUMUNIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 89

90 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS BLUE CAPITAL EUROPA IMMOBILIEN GMBH & CO. FUNFTE OBJEKTE OSTERREICH KG INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x BLUE CAPITAL EUROPA IMMOBILIEN GMBH & CO. SECHSTE OBJEKTE GROSSBRITANNIEN KG INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x BLUE CAPITAL EUROPA IMMOBILIEN GMBH & CO. SIEBTE OBJEKTE OSTERREICH KG INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x BLUE CAPITAL EUROPA IMMOBILIEN GMBH & CO. ZWEITE OBJEKTE NIEDERLANDE KG INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x BLUE CAPITAL METROPOLITAN AMERIKA GMBH & CO. KG (GI AMERIKA GMBH & CO DRITTE OBJEKT USA KG) INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x BORSE DUSSELDORF AG INNE SPÓŁKI DUSSELDORF Niemcy x x BOX 2004 S.P.A. (IN LIQUIDAZIONE) INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x BRIXIA EXPO - FIERA DI BRESCIA S.P.A. INNE SPÓŁKI BRESCIA WŁOCHY x x BUCHSTEIN IMMOBILIENVERWALTUNG GESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x BULGARIAN STOCK EXCHANGE SOFIA INNE SPÓŁKI SOFIA BUŁGARIA x x BURGO GROUP S.P.A. INNE SPÓŁKI ALTAVILLA VICENTINA (VI) WŁOCHY x x BURZA CENNYCH PAPIEROV BRATISLAVA AS INNE SPÓŁKI BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x C.A.A.B. SCPA- CENTRO AGROALIMENTARE DI BOLOGNA INNE SPÓŁKI BOLONIA WŁOCHY x x C.A.A.N. - CENTRO AGRO ALIMENTARE DI NAPOLI S.C.P.A. INNE SPÓŁKI LOCALITA LUFRANO - VOLLA (NAPLES) WŁOCHY x x C.A.R. - CENTRO AGRO ALIMENTARE DI ROMA S.C.P.A. INNE SPÓŁKI GUIDONIA MONTECELIO (ROME) WŁOCHY x x C.I.M. BETEILIGUNGEN 1998 GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x C.I.M.VERWALTUNG UND BETEILIGUNGEN 1999 GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x CAAT - CENTRO AGRO-ALIMENTARE TORINO SCPA INNE SPÓŁKI GRUGLIASCO WŁOCHY x x CBCB - CZECH BANKING CREDIT BUREAU, A.S. INNE SPÓŁKI PRAGA REPUBLIKA CZESKA CEESEG AG INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 90

91 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS CENTER FOR BUSINESS AND CULTURE - DOBRICH - AD INNE SPÓŁKI DOBRICH BUŁGARIA x x CENTRAL REGISTER OF SECURITIES INNE SPÓŁKI BANJA LUKA BOŚNIA I HERCEGOWINA CENTRAL SECURITIES DEPOSITORY JSC INNE SPÓŁKI AŁMA ATA KAZACHSTAN x x x x CISFI SPA INNE SPÓŁKI NEAPOL WŁOCHY x x CITEC IMMOBILIEN GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x CITTA STUDI SPA INNE SPÓŁKI BIELLA WŁOCHY x x CIVITA SICILIA S.R.L. INNE SPÓŁKI PALERMO WŁOCHY x x CL DRITTE CAR LEASING GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x CL DRITTE CAR LEASING VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x CLASS CNBC SPA INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x CO.SVI.G. SCRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x COMMODITY EXCHANGE INTERBANK CURRENCY EXCHANGE OF CRIMEA INNE SPÓŁKI SYMFEROPOL UKRAINA x x COMPAGNIA INVESTIMENTI E SVILUPPO C.I.S. - SPA INNE SPÓŁKI VILLAFRANCA WŁOCHY x x CONSORZIO PER LA GESTIONE DEL MARCHIO PATTICHIARI INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x CONSORZIO PER LO SVILUPPO ECONOMICO DELLA PROVINCIA DI RIETI INNE SPÓŁKI RIETI WŁOCHY x x CONSORZIO ROMA RICERCHE INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x COWEN GROUP, INC INNE SPÓŁKI WILMINGTON U.S.A. x x CPI ADMINISTRATION AND HOLDING GMBH INNE SPÓŁKI LECK Niemcy x x DELTATERRA GESELLSCHAFT FUR IMMOBILIENVERWALTUNG MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x DFA DEGGENDORFER FREIHAFEN ANSIEDLUNGS-GMBH INNE SPÓŁKI DEGGENDORF Niemcy x x DII GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x DUNAV OSIGURANJE A.D. BANJA LUKA INNE SPÓŁKI BANJA LUKA BOŚNIA I HERCEGOWINA DUSSELDORFER BORSENHAUS GMBH INNE SPÓŁKI DUSSELDORF Niemcy x x DUTY FREE ZONE BOURGAS AD INNE SPÓŁKI BURGAS BUŁGARIA x x x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 91

92 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS EBG - EUROPAY BETEILIGUNGS GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x EINKAUFSGALERIE ROTER TURM BETEILIGUNGS GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x EINKAUFSGALERIE ROTER TURM CHEMNITZ GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ERZET- VERMOEGENSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x ES SHARED SERVICE CENTER SOCIETA PER AZIONI INNE SPÓŁKI CERNUSCO SUL NAVIGLIO WŁOCHY x x EURO-BOND BLUE CAPITAL MANAGEMNT GMBH I.L. INNE SPÓŁKI BAD SODEN Niemcy x x EURO-BOND BLUE CAPITAL VERWALTUNGS GMBH I.L. INNE SPÓŁKI BAD SODEN Niemcy x x EUROCLASS MULTIMEDIA HOLDING S.A. INNE SPÓŁKI LUKSEMBURG LUKSEMBURG x x EUROIMPRESA LEGNANO S.C.R.L. INNE SPÓŁKI LEGNANO (MEDIOLAN) WŁOCHY x x EUROPE REAL-ESTATE INVESTMENT FUND INNE SPÓŁKI BUDAPESZT WĘGRY x x EUROPEAN DATAWAREHOUSE GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x EUROPEYE SRL INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x EUROSANITA S.P.A. INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x FELICITAS GMBH I.L. INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x FENICE HOLDING S.P.A. INNE SPÓŁKI CALENZANO WŁOCHY x x FIERA DI FORLI SPA INNE SPÓŁKI FORLI WŁOCHY x x FIERA TRIESTE SPA IN LIQUIDAZIONE INNE SPÓŁKI TRIEST WŁOCHY x x FILM & ENTERTAINMENT VIP MEDIENFONDS 4 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x FILMAURO - ASSOCIAZIONE IN PARTECIPAZIONI VACANZE DI NATALE 2011 INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x FILMAURO SRL ASSOCIAZIONE IN PARTECIPAZIONE COLPI DI FULMINE INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x FINANCIAL RISK MANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x G.A.L. DELL ALTA MARCA TREVIGIANA SCRL INNE SPÓŁKI PIEGHE DI SOLIGO WŁOCHY x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 92

93 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS G.A.L. TERRE DI MARCA SCRL INNE SPÓŁKI GORGO AL MONTICANO WŁOCHY x x GABETTI PROPERTY SOLUTIONS SPA INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x GARAGE AM HOF GESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x GELDSERVICE AUSTRIA LOGISTIK FUER WERTGESTIONIERUNG UND TRANSPORTKOORDINATION GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x GEMINA S.P.A. INNE SPÓŁKI FIUMICINO WŁOCHY x x GESCHUETZTE WERKSTAETTE WR. NEUSTADT GESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WR. NEUSTADT AUSTRIA x x GESFOE GEMEINNUETZIGE BAU- UND SIEDLUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x GOLF CLUB MODENA SPA INNE SPÓŁKI COLOMBARO DI FORMIGINE GOLFPARK KLOPEINERSEE-SUEDKAERNTEN GMBH WŁOCHY x x INNE SPÓŁKI ST.KANZIAN AUSTRIA x x GRAND CENTRAL FUNDING CORPORATION INNE SPÓŁKI NOWY JORK U.S.A. x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS BAHNHOFSPASSAGEN POTSDAM GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DAS SCHLOSS BERLIN-STEGLITZ GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 1 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 10 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 11 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 12 GMBH & CO. KG H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 15 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 16 GMBH & CO. KG H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 18 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 19 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 3 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 93

94 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 4 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 6 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 7 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 8 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 9 GMBH & CO. KG H.F.S. IMMOBILIENFONDS EUROPA 2 BETEILIGUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS EUROPA 3 BETEILIGUNGS B.V. INNE SPÓŁKI L AJA HOLANDIA x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS GMBH & CO. EUROPA 3 KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS KOLN GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. IMMOBILIENFONDS SCHWEINFURT GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. LEASINGFONDS GMBH INNE SPÓŁKI EBERSBERG Niemcy x x H.F.S. VALUE MANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. ZWEITMARKTFONDS DEUTSCHLAND 1 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI EBERSBERG Niemcy x x H.F.S. ZWEITMARKTFONDS DEUTSCHLAND 2 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI EBERSBERG Niemcy x x H.F.S. ZWEITMARKTFONDS DEUTSCHLAND 3 KG GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x H.F.S. ZWEITMARKTFONDS DEUTSCHLAND 4 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HEIZKRAFTWERK COTTBUS VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HEIZKRAFTWERKE-POOL-VERWALTUNGS-GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HISI - HOLDING DI INVESTIMENTO IN SANITA ED INFRASTRUTTURE SRL INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x HITELGARANCIA RT. INNE SPÓŁKI BUDAPESZT WĘGRY x x HOBEX AG INNE SPÓŁKI WALS-SIEZENHEIM AUSTRIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 94

95 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS HP IT-SOLUTIONS GESELLSCHAFT MIT BESCHRAENKTER HAFTUNG INNE SPÓŁKI INNSBRUCK AUSTRIA x x HROK DOO INNE SPÓŁKI ZAGRZEB CHORWACJA x x HVB LIFE SCIENCE GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HVB SERVICES SOUTH AFRICA (PROPRIETARY) LIMITED INNE/SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE(*) JOHANNESBURG REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ AFRYKI x x HVBFF BAUMANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HVBFF KAPITALVERMITTLUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HVBFF LEASING OBJEKT GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HVBFF LEASING-FONDS VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x HVBFF OBJEKT LEIPZIG GMBH INNE SPÓŁKI LIPSK Niemcy x x HYPO-REAL HAUS- UND GRUNDBESITZ GESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x IDROENERGIA SCRL INNE SPÓŁKI CHATILLON WŁOCHY x x IGEPA GEWERBEPARK GMBH & CO VERMIETUNGS KG INNE SPÓŁKI FURSTENFELDBRUCK Niemcy x x IMAREX ASA INNE SPÓŁKI OSLO NORWEGIA x x IMMOBILIARE STAZIONE DI COSSATO S.P.A. INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x IMOF SPA - SOCIETA CONSORTILE PER LA REALIZZAZIONE DEL CENTRO AGROALIMENTARE ALL INGROSSO DI FONDI INNE SPÓŁKI FONDI (LATINA) WŁOCHY x x INFRAM ONE CORPORATION INNE SPÓŁKI DELAWARE U.S.A. x x INGOSSTRAKH INNE SPÓŁKI MOSKWA ROSJA x x INNSBRUCKER STADTMARKETING GES.M.B.H. INNE SPÓŁKI INNSBRUCK AUSTRIA x x INTERBANKING SYSTEMS S.A. (DIAS S.A.) INNE SPÓŁKI MAROUSSI GRECJA x x INTERNATIONAL FACTORS GROUP SCRL INNE SPÓŁKI BRUKSELA BELGIA x x INTERPORTO PADOVA SPA INNE SPÓŁKI PADWA WŁOCHY x x INTERPORTO BOLOGNA SPA INNE SPÓŁKI BOLONIA WŁOCHY x x INTERPORTO CAMPANO S.P.A. INNE SPÓŁKI NEAPOL WŁOCHY x x INTERPORTO DI ROVIGO SPA INNE SPÓŁKI ROVIGO WŁOCHY x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 95

96 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS INTERPORTO MARCHE SPA INNE SPÓŁKI JESI WŁOCHY x x ISFOR 2000 S.C.P.A. INNE SPÓŁKI BRESCIA WŁOCHY x x ISTICA - ISTITUTO IMMOBILIARE DI CATANIA SPA INNE SPÓŁKI CATANIA WŁOCHY x x ISTITUTO DELLA ENCICLOPEDIA ITALIANA FONDATA DA G.TRECCANI S.P.A. INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x ISTITUTO EUROPEO DI ONCOLOGIA SRL INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x ITALCARNI SOCIETA COOPERATIVA AGRICOLA INNE SPÓŁKI MIGLIARINA DI CARPI (MODENA) WŁOCHY x x ITALIAN INTERNATIONAL FILM - ASSOCIAZIONE IN PARTECIPAZIONI L ULTIMA SPIAGGIA INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x JOINT-STOCK COMPANY PFTS STOCK EXCHANGE INNE SPÓŁKI KIJÓW UKRAINA x x KAZAKHSTAN STOCK EXCHANGE INCORPORATED INNE SPÓŁKI AŁMA ATA KAZACHSTAN x x KOC KUELTUER SANAT VE TANITIM HITZMETLERI VE TICARET (KOC KUELTUER SANAT TANITIM AS) INNE SPÓŁKI STAMBUŁ TURCJA x x KRAJINA OSIGURANJE D.D. BANJA LUKA INNE SPÓŁKI BANJA LUKA BOŚNIA I HERCEGOWINA KREDITNI BIRO SISBON, UPRAVLJALEC SISTEMA IZMENJAVE INFORMACIJO BONITETI STRANK, D.O.O. INNE SPÓŁKI LJUBLJANA SŁOWENIA x x x x LANDOS IMMOBILIEN- UND PROJEKTENTWICKLUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x LIFE BRITANNIA MANAGEMENT GMBH INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x LIFE GMBH & CO ERSTE KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x LIFE GMBH & CO. ZWEITE KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x LIFE VERWALTUNGS ERSTE GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x LIFE VERWALTUNGS ZWEITE GMBH INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x LIMITED LIABILITY PARTNERSHIP PROFIX COMPANY INNE SPÓŁKI KIJÓW UKRAINA x x LUCCHINI S.P.A. INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x LUX VIDE FINANZIARIA SPA ASSOCIAZIONEIN PARTECIPAZIONE BIANCA COME IL LATTE ROSSA COME IL SANGUE INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 96

97 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS M.A.I.L. BETEILIGUNGSMANAGEMENT GESELLSCHAFT M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x M.A.I.L. REAL ESTATE MANAGEMENT JOTA BRATISLAVA S.R.O. INNE SPÓŁKI BRATYSŁAWA SŁOWACJA x x MANTOVA INTERPORTO SRL INNE SPÓŁKI MANTOVA WŁOCHY x x MARINA DI NETTUNO CIRCOLO NAUTICO S.P.A. INNE SPÓŁKI NETTUNO (RZYM) WŁOCHY x x MARTIN SCHMALZLE GRUNDESTUCKSGESELLSCHAFT OBJEKT WOLFSBURG GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x MATILDE DI CANOSSA SRL INNE SPÓŁKI REGGIO EMILIA WŁOCHY x x MBG MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT BADEN- WURTTEMBERG GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x MBG MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT RHEINLAND- PFALZ MBH INNE SPÓŁKI MAINZ Niemcy x x MBG MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT SCHLESWIG- HOLSTEIN MBH INNE SPÓŁKI KILONIA Niemcy x x MEGAPARK INVEST GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x MEIF II CP HOLDINGS 1 LIMITED INNE SPÓŁKI LONDYN WIELKA BRYTANIA MFG FLUGHAFEN- GRUNDSTUCKSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH & CO BETA KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x x x MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT BERLIN- BRANDENBURG GMBH INNE SPÓŁKI SCHWERIN Niemcy x x MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT MECKLENBURG- VORPOMMERN MBH INNE SPÓŁKI SCHWERIN Niemcy x x MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT NIEDERSACHSEN (MBG) MBH INNE SPÓŁKI HANOWER Niemcy x x MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT SACHSEN MBH INNE SPÓŁKI DRESDA Niemcy x x MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT SACHSEN- ANHALT MIT BESCHRANKTER HAFTUNG INNE SPÓŁKI MAGDEBURG Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 97

98 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS MITTELSTANDISCHE BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT THURINGEN MBH MIZUHO CORPORATE BANK - BA INVESTMENT - CONSULTINGGMBH INNE SPÓŁKI ERFURT Niemcy x x INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x MOLISEINNOVAZIONE SOC.CONS. P.A. INNE SPÓŁKI CAMPOBASSO WŁOCHY x x MOPET CZ A.S. INNE SPÓŁKI PRAGA REPUBLIKA CZESKA MOTION PICTURE PRODUCTION GMBH INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x x x MOTION PICTURE PRODUCTION GMBH & CO. ERSTE KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x MTS-PORTUGAL - SOCIEDADE GESTORA DO MERCATO ESPECIAL DE DIVIDA PUBLICA SGMR SA MUHOGA MUNCHNER HOCHGARAGEN GESELLSCHAFT MIT BESCHRANKTER HAFTUNG INNE SPÓŁKI LIZBONA PORTUGALIA x x INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x MUTNEGRA BETEILIGUNGS- UND VERWALTUNGS-GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x MY DREI HANDELS GMBH INNE/SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE(*) WIEDEŃ AUSTRIA x x NATIONAL PROCESSING CENTER JSC INNE SPÓŁKI AŁMA ATA KAZACHSTAN x x NATURAL STONE INVESTMENTS SA INNE SPÓŁKI LUKSEMBURG LUKSEMBURG x x NEUMAYER TEKFOR VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI OFFENBURG Niemcy x x NOMISMA - SOCIETA DI STUDI ECONOMICI SPA INNE SPÓŁKI BOLONIA WŁOCHY x x OFFICINAE VERDI SOCIETA PER AZIONI INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x OJSC MICEX - RTS INNE SPÓŁKI MOSKWA ROSJA x x OJSC NATIONAL BUREAU OF CREDIT HISTORIES INNE SPÓŁKI MOSKWA ROSJA x x OMNIA GRUNDSTUCKS-GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x OMNIA GRUNDSTUCKS-GMBH & CO. BETRIEBS KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x OMNIA GRUNDSTUCKS-GMBH & CO. OBJEKT OSTRAGEHEGE KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x OPP DEUTSCHLAND BETEILIGUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI BERLIN Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 98

99 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS OSCA GRUNDSTUCKSVERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x P.A.N. GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x P.A.N. VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x P.B. SRL IN LIQUIDAZIONE INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x PACO CINEMATOGRAFICA SRL - ASSOCIAZIONE IN PARTECIPAZIONI THE BEST OFFER INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x PALAIS ROTHSCHILD VERMIETUNGS GMBH INNE/SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE(*) WIEDEŃ AUSTRIA x x PATTO 2000 SCARL INNE SPÓŁKI CITTA DELLA PIEVE WŁOCHY x x PEGASO INVESTIMENTI - CAMPIONI D IMPRESA SPA INNE SPÓŁKI TURYN WŁOCHY x x PEGASUS PROJECT STADTHAUS HALLE GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x PERTERRA GESELLSCHAFT FUR IMMOBILIENVERWALTUNG MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x PEVEC D.D. INNE SPÓŁKI BIEŁOWAR CHORWACJA x x PONTI ENGINEERING SCARL INNE SPÓŁKI CITTA DI CASTELLO WŁOCHY x x PROJEKTENTWICKLUNG SCHOENEFELD VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI STUTTGART Niemcy x x QUINTERRA GESELLSCHAFT FUR IMMOBILIENVERWALTUNG MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x RAMSES-IMMOBILIENHOLDING GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x REAL INVEST ASSET MANAGEMENT CZECH REPUBLIC S.R.O. INNE SPÓŁKI PRAGA REPUBLIKA CZESKA x x REAL INVEST PROPERTY GMBH & CO SPB JOTA KG INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x REAL INVEST PROPERTY JOTA IMMOBILIENVERWERTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x REGGIO EMILIA FIERE S.R.L. INNE SPÓŁKI REGGIO EMILIA WŁOCHY x x REGGIO EMILIA INNOVAZIONE S.C.A R.L. INNE SPÓŁKI REGGIO EMILIA WŁOCHY x x RIMINITERME SPA INNE SPÓŁKI MIRAMARE DI RIMINI WŁOCHY x x RISANAMENTO SPA INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU... 99

100 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS ROLAND BERGER STRATEGY CONSULTANTS HOLDING GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ROLIN GRUNDSTUCKSPLANUNGS- UND - VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ROTUS IMMOBILIEN-VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x ROUBINI GLOBAL ECONOMICS LLC INNE SPÓŁKI WILMINGTON U.S.A. x x S.A.S.E. SPA INNE SPÓŁKI PERUGIA WŁOCHY x x SALZBURGER UNTERNEHMENSBETEILIGUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. SATEL SABAH TELEVIZYON PRODUKSIYON A.S. (SATEL) INNE SPÓŁKI SALZBURG AUSTRIA x x INNE SPÓŁKI TURCJA x x SEEWINKELTHERME BESITZ GMBH INNE SPÓŁKI EISENSTADT Niemcy x x SESTO IMMOBILIARE SPA INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x SHOPPING USA GMBH & CO. ERSTE IMMOBILIEN KG I.L. INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x SICILIA CONVENTION BUREAU SRL INNE SPÓŁKI CATANIA WŁOCHY x x SINERA AG INNE SPÓŁKI ZURICH SZWAJCARIA x x SK BV GRUNDSTUCKSENTWICKLUNG VERWALTUNG GMBH I.L. INNE SPÓŁKI KOLONIA Niemcy x x SOCIETA COOPERATIVA BILANCIAI CAMPOGALLIANO INNE SPÓŁKI CAMPOGALLIANO WŁOCHY x x SOCIETA DI GESTIONE AEROPORTO DI CUNEO- LEVALDIGI SPA (IN SIGLA GEAC SPA) INNE SPÓŁKI SAVIGLIANO WŁOCHY x x SOCIETA AREE INDUSTRIALI ED ARTIGIANALI - S.A.I.A. SPA INNE SPÓŁKI VERBANIA WŁOCHY x x SOCIETA ITALIANA DI MONITORAGGIO S.P.A. INNE SPÓŁKI RZYM WŁOCHY x x SOCIETY FOR WORLDWIDE INTERBANK FINANCIAL TELECOMMUNICATION S.C. (S.W.I.F.T.) INNE SPÓŁKI LA HULPE BELGIA x x SOFIA L.P. INNE SPÓŁKI ST. PETER PORT GUERNSEY x x SOLWO GRUNDBESITZ GMBH INNE SPÓŁKI BERLIN Niemcy x x SPA IMMOBILIARE FIERA DI BRESCIA INNE SPÓŁKI BRESCIA WŁOCHY x x SPARKASSEN IT HOLDING AG INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x STAR22 PLANUNGS - UND ERRICHTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

101 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS STIL NOVO PARTECIPAZIONI SPA INNE SPÓŁKI MEDIOLAN WŁOCHY x x STUDIENGESELLSCHAFT FUER ZUSAMMENARBEIT IM ZAHLUNGSVERKEHR (STUZZA) G.M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x TARGETTI POULSEN S.P.A. INNE SPÓŁKI FIRENZE WŁOCHY x x TC-PRIMA PROJEKTVERWALTUNGS GESELLSCHAFT M.B.H. IN LIQ INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x TECHNOLOGIE-U DIENSTLEISTUNGSZENTRUM ENNSTAL INNE SPÓŁKI LIEZEN AUSTRIA x x THERME WIEN G.M.B.H. & CO KG INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x THERME WIEN GES.M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x TORINO PARCHEGGI SRL IN LIQUIDAZIONE INNE SPÓŁKI TURYN WŁOCHY x x TREUCONSULT PROPERTY ALPHA GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x TREUCONSULT PROPERTY BETA GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x TREUCONSULT PROPERTY EPSILON GMBH INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x TREVISO GLOCAL SOC. CONS. A RL INNE SPÓŁKI TREVISO WŁOCHY x x TSG EDV-TERMINAL-SERVICE GES.M.B.H. INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x TURKIYE PETROLLERI AO INNE SPÓŁKI ANKARA TURCJA x x UNICREDIT AUDIT (IRELAND) LTD (IN LIQUIDATION) INNE/SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE(*) DUBLIN IRLANDIA x x UNIPEG - SOCIETA COOPERATIVA AGRICOLA INNE SPÓŁKI REGGIO EMILIA WŁOCHY x x VADELI ISLEM VE OPSIYON BORSASI A.S. INNE SPÓŁKI IZMIR TURCJA x x VALDARNO SVILUPPO SPA INNE SPÓŁKI MONTEVARCHI WŁOCHY x x VBII INDUSTRIE UND IMMOBILIEN GMBH INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x VBW BAUEN UND WOHNEN GMBH INNE SPÓŁKI BOCHUM Niemcy x x VICTORIA-VOLKSBANKEN PENSIONSKASSEN AKTIEN- GESELLSCHAFT INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x WACHSTUMSINITIATIVE SUDERELBE AKTIENGESELLSCHAFT INNE SPÓŁKI HAMBURG Niemcy x x WCREM CANADIAN INVESTMENTS INC. INNE SPÓŁKI TORONTO KANADA x x WCREM CANADIAN MANAGEMENT INC. INNE SPÓŁKI TORONTO KANADA x x WEALTHCAP AIRCRAFT 1 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

102 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS WEALTHCAP AIRCRAFT 25 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP DRITTE EUROPA IMMOBILIEN VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP ENTITY SERVICE GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP EQUITY SEKUNDAR GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP ERSTE KANADA IMMOBILIEN VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP EUROPA ERSTE IMMOBILIEN - OBJEKTE NIEDERLANDE - VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP EUROPA IMMOBILIEN FUNFTE OBHEKTE OSTERREICH KOMPLEMENTAR GMBH INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP EUROPA IMMOBILIEN SIEBTE OBJEKTE TERREICH KOMPLEMENT GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP EUROPA IMMOBILIEN VERWALTUNGS GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP IMMBILIENFONDS DEUTSCHLAND 33 GMBH & CO KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP IMMOBILIEN UND VERWALTUNG SEKUNDAR GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 30 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 31 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 32 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 34 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 35 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP IMMOBILIENFONDS DEUTSCHLAND 36 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP INFRASTRUCTURE FUND I GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

103 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS WEALTHCAP INFRASTRUKTUR AMERIKA GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP LEBENSWERT 1 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP LEBENSWERT 2. GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP LIFE BRITANNIA 2 GMBH & C0 KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP LIFE USA 4 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP OBJEKT THERESIENHOHE MBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP PEIA SEKUNDAR GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP PHOTOVOLTAIK 1 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP PRIVATE EQUITY 17 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP PRIVATE EQUITY 18 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x WEALTHCAP PRIVATE EQUITY GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP PRIVATE EQUITY SEKUNDAR GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP REAL ESTATE GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP REAL ESTATE KOMPLEMENTAR GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP REAL ESTATE SEKUNDAR GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP SACHWERTE PORTFOLIO 1 GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI GRWALD Niemcy x x WEALTHCAP US LIFE DRITTE GMBH & CO.KG INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WEALTHCAP ZWEITE EUROPA IMMOBILIEN VERWALTUNGSGESELLSCHAFT MBH WEALTHCAP ZWEITMARKT 3 BASIS GMBH & CO.KG WEALTHCAP ZWEITMARKT 3 PLUS GMBH & CO. KG WEALTHCAP ZWEITMARKTWERTE IMMOBILIEN 4 GMBH & CO. KG WEALTHCAP ZWEITMARKTWERTE IMMOBILIEN 4 KOMPLEMENTAR GMBH INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x INNE SPÓŁKI GRUNWALD Niemcy x x INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x INNE SPÓŁKI MONACHIUM Niemcy x x WH - ERSTE GRUNDSTUCKS GMBH & CO. KG INNE SPÓŁKI SCHOENEFELD Niemcy x x WIRTSCHAFTSVEREIN DER MITARBEITERINNEN DER UNICREDIT BANK AUSTRIA E.GEN. WOHNUNGSBAUGESELLSCHAFT DER STADT ROTHENBACH A.D.PEGNITZ MIT BESCHRANKTER HAFTUNG WWE WOHN- UND WIRTSCHAFTSPARK ENTWICKLUNGSGESELLSCHAFT M.B.H. YAPI KREDI KUELTUER-SANAT YAYINCILIK TICARET VE SANAYI AS INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x INNE SPÓŁKI ROTHENBACH A.D. PEGNITZ Niemcy x x INNE SPÓŁKI WIEDEŃ AUSTRIA x x INNE SPÓŁKI STAMBUŁ TURCJA x x WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

104 Siedziba spółki Ujęcie w sprawozdawczości nadzorczej Ujęcie w sprawozdawczości MSR/MSSF Nazwa spółki Rodzaj Miasto Kraj RWA Pełna Proporcjonalna Według kapitału własnego Koszt AFS YATIRIM FINANSMAN A.S. INNE SPÓŁKI STAMBUŁ TURCJA x x ZAGREBACKA BURZA D.D. INNE SPÓŁKI ZAGRZEB CHORWACJA x x ZAO IMB-REAL ESTATE INNE SPÓŁKI MOSKWA ROSJA x x (*) Spółka należąca do Grupy Bankowej konsolidowana według kosztu ze względu na niematerialność WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

105 Utrudnienia merytoryczne lub prawne, bieżące lub przewidywalne w przyszłości, które utrudniają szybki transfer zasobów kapitałowych lub funduszy w ramach Grupy. W wyniku obecnego kryzysu finansowego niektóre władze regulacyjne zwróciły się do Spółek Grupy UniCredit S.p.A., by począwszy od poprzednich okresów zredukowały swoją ekspozycję kredytową na inne spółki Grupy działające w innych systemach prawnych, w tym także ich ekspozycję na UniCredit S.p.A. W szczególności łączna ekspozycja netto spółki UniCredit Bank AG w stosunku do Podmiotów Grupy UniCredit (z wyłączeniem Spółek kontrolowanych przez sam UniCredit Bank AG) została zredukowana do ok. 8 mld euro, w tym ok. 3,5 mld euro związanego z ekspozycją gotówkową brutto. Redukcja ta została także zrealizowana przez zapewnienie spółce UniCredit Bank AG zabezpieczeń, w tym zabezpieczeń na instrumentach finansowych w odniesieniu do ekspozycji finansowych UniCredit Bank AG w stosunku do samej UniCredit S.p.A. w odniesieniu do tego tematu stwierdzono, że w pierwszej połowie 2012 roku: o zastaw w drodze którego spółka UniCredit S.p.A. przekazała UniCredit Bank AG udziały reprezentujące inwestycje kapitałowe w zagraniczne spółki zależne należące do grupy o bankowej jako zastaw za ekspozycje finansowe o łącznej wartości 7,05 mld euro- wygasł; umowy zabezpieczenia (Aneks dot. Wsparcia Kredytowego) zostały podpisane w odniesieniu do Umów Głównych ISDA, regulujących transakcje na instrumentach pochodnych, będących przedmiotem obrotu pomiędzy UniCredit Bank AG a określonymi spółkami Grupy (w tym UniCredit S.p.A., UniCredit Bank (Ireland) Plc oraz UniCredit Leasing S.p.A.) w celu optymalizacji zarządzania ekspozycjami wewnątrzgrupowymi. Spółki UniCredit Spa ( UCI ) oraz UniCredit Bank AG ( UCB AG ) zobowiązały się wobec niemieckiego urzędu regulacyjnego Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht (BaFin) do spełnienia dodatkowego wymogu kapitałowego dla UCB AG poza zwykłym i regularnym wymogiem kapitałowym, przez co wartość Łącznego Współczynnika Wypłacalności wzrosła do 13% według stanu na 30 czerwca 2012 roku. Zaangażowania takie mają na celu zachowanie kapitału regulacyjnego - zarówno na poziomie indywidualnym UCB AG, jak na poziomie sub-skonsolidowanym - wystarczającym do absorpcji wszelkich możliwych strat, wynikających z braku polityk zarządzania ryzykiem i muszą zostać uznane za obowiązujące do czasu pozytywnej oceny przez BaFin odpowiednich usprawnień. Ponadto podjęto zobowiązanie niepodejmowania działań, takich jak zatwierdzenie specjalnej dywidendy, które mogłyby pomniejszyć fundusze własne UCB AG do poziomu poniżej uzgodnionego progu. Zobowiązanie zachowania lokalnego kapitału nadzorczego na poziomie wyższym od progów regulacyjnych w niektórych jurysdykcjach i niektórych zagranicznych Spółkach Grupy; uznano, że tego rodzaju ogólne zobowiązania nie mają znaczenia na poziomie Grupy. Ponadto ograniczenia związane z dostępnością niektórych aktywów bilansowych istnieją w odniesieniu do transakcji zwykłych (jak np. repo, kredyty w papierach wartościowych itp.). Redukcja indywidualnych wymogów kapitałowych w odniesieniu do Spółki Dominującej i włoskich spółek zależnych. Banca d Italia s Circular no. Pismo Okólne Banku Włoch nr 263 z 27 grudnia 2006 r. stanowiło, że w wypadku banków włoskich, należących do grupy bankowej, indywidualne wymogi kapitałowe dotyczące ryzyka kredytowego, kontrahenta, rynkowego oraz operacyjnego należy zredukować o 25%, pod warunkiem, że kapitał nadzorczy na poziomie skonsolidowanym jest co najmniej równy łącznej wartości wymogu kapitałowego. Według stanu na 31 grudnia 2012 roku, Grupa UniCredit spełniła powołany powyżej wymóg na poziomie skonsolidowanym i stąd odniosła korzyści z tych regulacji. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

106 Ujawnienia ilościowe Nazwy spółek zależnych nie uwzględnionych w podstawie konsolidacji oraz zagregowana kwota ich niedoborów kapitałowych w stosunku do wszelkich obowiązkowych wymogów kapitałowych. Poniżej przedstawiono wykaz spółek bankowych, finansowych i celowych, kontrolowanych pośrednio lub bezpośrednio przez UniCredit S.p.A., zarejestrowanych w grupie bankowej, które są konsolidowane według kosztu ze względu na ich niematerialność. Według stanu na 31 grudnia 2012 roku dla spółek tych nie ujawniono niedoborów kapitałowych w odniesieniu do wszelkich obowiązkowych wymogów kapitałowych. Nazwa spółki Rodzaj Siedziba spółki Miasto Kraj BANK AUSTRIA-CEE BETEILIGUNGSGMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA BANK ROZWOJU ENERGETYKI I OCHRONY SWODOWISKA S.A. MEGABANK W LIKWIDACJI BANKI WARSZAWA POLSKA BAVARIA SERVICOS DE REPRESENTACAO COMERCIAL LTDA. SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE SAO PAULO BRAZYLIA CAFU VERMOEGENSVERWALTUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA COBB BETEILIGUNGEN UND LEASING GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA GE.S.E.T.T. - GESTIONE SERVIZI ESAZIONE TRIBUTI E TESORERIE S.P.A. IN LIQUIDAZIONE SPÓŁKI FINANSOWE NEAPOL WŁOCHY HVB LONDON TRADING LTD. SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN WIELKA BRYTANIA HVB SERVICES SOUTH AFRICA (PROPRIETARY) LIMITED SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE JOHANNESBURG REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ AFRYKI LLC UKRSOTSFINANCE SPÓŁKI FINANSOWE KIJÓW UKRAINA MALREWARD LIMITED IN LIQUIDATION SPÓŁKI FINANSOWE NIKOZJA CYPR MEZZANIN CORPORATE FINANCE UNTERNEHMENSBERATUNG GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA MY DREI HANDELS GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA PALAIS ROTHSCHILD VERMIETUNGS GMBH SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE WIEDEŃ AUSTRIA PAYTRIA UNTERNEHMENSBETEILIGUNGEN GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA SFS FINANCIAL SERVICES GMBH SPÓŁKI FINANSOWE WIEDEŃ AUSTRIA UNICREDIT (U.K.) TRUST SERVICES LTD SPÓŁKI FINANSOWE LONDYN WIELKA BRYTANIA UNICREDIT AUDIT (IRELAND) LTD (IN LIQUIDATION)( ) SPÓŁKI ŚWIADCZĄCE DODATKOWE USŁUGI BANKOWE DUBLIN IRLANDIA VEREINWEST OVERSEAS FINANCE (JERSEY) LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE ST. HELIER JERSEY VINTNERS LONDON INVESTMENTS (NILE) LIMITED SPÓŁKI FINANSOWE GEORGE TOWN KAJMANY ( ) Rozwiązana 4 stycznia 2013 r. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

107 Tabela 3 Struktura kapitału nadzorczego Pozycja A.1.1. Kapitał w tabeli Podział kapitału regulacyjnego (Ujawnienia ilościowe) przedstawia wpływ wzrostu kapitału zakładowego na gotówkę przy użyciu emisji praw na kwotę 7,5 mld euro poprzez emisję nowych akcji zwykłych ze zwykłym prawem właściciela do pobierania pożytków, zatwierdzoną przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy UniCredit S.p.A., które odbyło się 15 grudnia 2011 roku i która została zrealizowana w pierwszym kwartale 2012 r. W dniu 24 stycznia 2012 r. spółka UniCredit S.p.A. ogłosiła ofertę przetargu na poziom I oraz Górny Poziom II, którą zamknięto 3 lutego 2012 r. Działania związane z odkupem zostały w marginalnej skali zrealizowane również w drugim kwartale 2012 roku. Ujawnienia jakościowe Instrumenty kapitałowe ujęte w kapitale podstawowym STOPA PROCENTOWA ZAPADALNOŚĆ DATA POCZĄTKOWA OPCJI PRZEDPŁATY KWOTA W WALUCIE ORYGINALNEJ (mln) KWOTA UWZGLĘDNIONA W REGULACYJNYM KAPITALE WŁASNYM (tys. EUR) POSTĄPIENIE OPCJA ZAWIESZENIA PŁATNOŚCI ODSETEK EMISJA POPRZEZ ZALEŻNĄ SPÓŁKĘ CELOWĄ SPV 9,3750% Lip-20 EUR tak tak nie 4,0280% ciągły paźdz.-15 EUR tak tak tak 5,3960% ciągły paźdz.-15 GBP tak tak tak 8,5925% 31-gru-50 Czer-18 GBP tak tak nie 8,1250% Gru-19 EUR tak tak nie 8,7410% Czer-29 USD nie tak tak 7,7600% Paźdz.-34 GBP nie tak tak 9,0000% Paźdz.-29 USD nie tak tak 3,5000% Gru-29 JPY nie tak tak 10-letnie CMS ( ) +0,10%, cap 8,00 % ciągły Paźdz.-11 EUR nie tak nie 10-letnie CMS ( ) +15%, cap 8,00 % ciągły Mar-12 EUR nie tak nie RAZEM ( ) Constant Maturity Swap WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

108 Kapitał poziomu 2 - Instrumenty górnego poziomu 2, stanowiące ponad 10% całkowitej wartości emisji STOPA PROCENTOWA ZAPADALNOŚĆ DATA POCZĄTKOWA OPCJI PRZEDPŁATY KWOTA W WALUCIE ORYGINALNEJ (mln) KWOTA UWZGLĘDNIONA W REGULACYJNYM KAPITALE WŁASNYM (tys. EUR) POSTĄPIENIE OPCJA ZAWIESZENIA PŁATNOŚCI ODSETEK 3,9500% nie dotyczy EUR nie dotyczy tak ( ) 5,0000% nie dotyczy GBP nie dotyczy tak ( ) 6,7000% nie dotyczy EUR nie dotyczy tak ( ) ( ) - jeżeli dywidenda nie jest wypłacana, płatność odsetek zostaje zawieszona (odsetki odroczone); - jeżeli straty skutkują spadkiem kapitału udziałowego i rezerw poniżej progu, przyjętego przez Bank Włoch, warunkującego zezwolenie na prowadzenie działalności bankowej, to konieczne jest proporcjonalne pomniejszenie wartości nominalnej i odsetek. Poziom 3 Brak wartości do ujawnienia. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

109 Ujawnienia ilościowe Podział kapitału regulacyjnego (tys. EUR) KAPITAŁ REGULACYJNY r r. A. Kapitał podstawowy Tier 1 przed filtrami ostrożnościowymi A.1... Pozycje dodatnie 67 kapitału podstawowego: A Kapitał ( ) ( ) ( ) A Rachunek premii od udziałów ( ) A Rezerwy A Innowacyjne instrumenty kapitałowe oraz nieinnowacyjne instrumenty kapitałowe z datą zapadalności A Nieinnowacyjne instrumenty kapitałowe obliczalne do poziomu limitu 50% ( ) A Instrumenty podlegające przepisom przejściowym (grandfathering) ( ) ( ) A Roczny dochód netto/zysk śródokresowy A.2 - Pozycje ujemne kapitału podstawowego: A Akcje własne A Reputacja firmy A Inne wartości niematerialne i prawne A Strata roczna/strata okresowa A Inne pozycje ujemne: - - * Korekty wartości, obliczone dla nadzorczej księgi handlowej - - * Inne - - B. Filtry ostrożnościowe kapitału podstawowego Tier B.1 Dodatnie filtry ostrożnościowe MSR/MSSF (+) B.2 Ujemne filtry ostrożnościowe MSR/MSSF (-) ( ) C. Kapitał podstawy Tier 1 brutto z pozycjami do odliczenia (A+B) D. Pozycje pomniejszające E. Razem kapitał podstawowy Tier 1 (C-D) F. Kapitał uzupełniający Tier 2 przed filtrami ostrożnościowymi F.1 Pozycje dodatnie kapitału uzupełniającego: F Rezerwy na wycenę środków trwałych - - F Rezerwy na wycenę papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży F Nieinnowacyjne instrumenty kapitałowe nie spełniające warunków wpisania do kapitału podstawowego - - F Innowacyjne instrumenty kapitałowe nie spełniające warunków wpisania do kapitału podstawowego - - F Hybrydowe instrumenty kapitałowe F Zobowiązania podporządkowane zaliczone do kapitału uzupełniającego F Nadwyżka korekt wartości razem w stosunku do oczekiwanych strat F Zysk netto z udziałów - - F Inne pozycje dodatnie F.2 Pozycje ujemne kapitału uzupełniającego: F Straty kapitału netto z udziałów F Pożyczki - - F Inne pozycje ujemne G. Filtry ostrożnościowe kapitału uzupełniającego Tier G.1 Dodatnie filtry ostrożnościowe MSR/MSSF (+) - - G.2 Ujemne filtry ostrożnościowe MSR/MSSF (-) H. Kapitał uzupełniający Tier 2 brutto z pozycjami do odliczenia (F+G) I. Pozycje do odliczenia L. Razem kapitał uzupełniający Tier 2 (H-I) M. Odpisy z kapitału podstawowego i kapitału uzupełniającego N. Kapitał do celów regulacyjnych (E+L-M) O. Kapitał krótkoterminowy Tier P. Kapitał do celów regulacyjnych w tym kapitał krótkoterminowy Tier 3 (N+O) WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

110 Uwagi do tabeli na poprzedniej stronie: ( ) Obejmuje wpływ wzrostu udziału kapitałowego na gotówkę przy użyciu emisji praw na kwotę 7,5 mld euro poprzez emisję nowych akcji zwykłych ze zwykłym prawem właściciela do pobierania pożytków, zatwierdzoną przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy UniCredit S.p.A., które odbyło się 15 grudnia 2011 roku i która została zrealizowana w pierwszym kwartale 2012 r. ( ) Akcje zwykłe, służące jako bazowe w transakcji CASHES zostały rozliczone w pozycji Kapitał udziałowy na łączną kwotę tys. euro oraz w pozycji Nieinnowacyjne instrumenty kapitałowe, obliczane do limitu 50% na łączną kwotę tys. euro po nieodpłatnym podwyższeniu kapitału o nominalną kwotę ,96 tys. euro, zatwierdzonym przez EGM w dniu 15 grudnia 2011 roku. CASHES to instrumenty powiązane z udziałami kapitałowymi, wyemitowane za równowartość w innej walucie kwoty tys. euro w lutym 2009 r. przez The Bank of New York (Luxembourg) SA, z terminem rozliczenia przypadającym na 15 grudnia 2050 r. i zamienne w określonych warunkach na akcji zwykłych UniCredit S.p.A. (liczbę tę zredukowano do po scaleniu akcji 23 grudnia 2011 r.), gwarantowanym przez Mediobanca w kontekście podwyższenia kapitału, zatwierdzonego przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, które odbyło się 14 listopada 2008 r. Ponieważ akcje te zostały już wyemitowane, absorbują one stratę w pełni tak, jak wszelkie inne akcje zwykłe. ( ) Poza powołaną powyżej kwotą związaną z Cashes ( ) ujętą w pozycji A.1.5, kwota tys. euro jest związana z udziałami oszczędnościowymi, które zostały przeklasyfikowane (w poz. A.1.6), z czego tys. euro jest związane z udziałami mniejszościowymi. ( ) Kwota tys. euro została przeklasyfikowana w poz. A.1.6 ponieważ dotyczyła rachunku premii za udziały związanego z udziałami oszczędnościowymi. ( ) W odniesieniu do rezerw na powtórną wycenę, związanych z posiadanymi instrumentami dłużnymi, emitowanymi przez rządy państw członkowskich UE, w dniu 18 maja 2010 roku Bank Włoch uznał dla celów obliczania kapitału regulacyjnego (filtry ostrożnościowe) możliwość pełnej neutralizacji zysków i strat kapitałowych, wynikających z rezerw na powtórną wycenę po 31 grudnia 2009 roku (metoda symetryczna ). Grupa przyjęła tę metodę począwszy od obliczenia kapitału regulacyjnego z czerwca 2010 roku i w ten sposób zastąpiła wcześniej stosowaną metodę asymetryczną. Według stanu na 31 grudnia 2011 roku wartość zneutralizowanej ujemnej kwoty netto wynosiła 77 mln euro. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

111 Zestawienie zmian w kapitale regulacyjnym (tys. EUR) KAPITAŁ REGULACYJNY r r. Kapitał podstawowy Tier 1 Pozycje dodatnie kapitału podstawowego Kapitał (1) Rezerwy oraz Rachunek premii od udziałów Innowacyjne instrumenty kapitałowe oraz nieinnowacyjne instrumenty kapitałowe z datą zapadalności Nieinnowacyjne instrumenty kapitałowe obliczalne do poziomu limitu 50% (2) Instrumenty podlegające przepisom przejściowym (grandfathering) (3) Zysk bieżącego okresu (w tym udziały niesprawujące kontroli, pomniejszony o darowizny i dywidendy) Pozycje ujemne kapitału podstawowego Reputacja firmy Inne wartości niematerialne i prawne Akcje własne Strata roczna/strata okresowa Dodatnie oraz ujemne filtry ostrożnościowe kapitału podstawowego Tier 1 Własny spread kredytowy Ujemna wartość aktywów dostępnych do sprzedaży (wartość netto filtrów ostrożnościowych dla EU Govies) Sprzedaż nieruchomości Inne filtry ostrożnościowe (4) Pomniejszenia (50% z Tier 1 oraz 50% z Tier 2) Pomniejszenia z tytułu straty oczekiwanej/ rezerw (modele IRB) Pomniejszenia z tytułu ekspozycji sekurytyzowanych Pomniejszenia z tytułu udziałów w bankach i spółkach finansowych na poziomie powyżej 10% Pomniejszenia z tytułu udziałów kapitałowych w spółkach ubezpieczeniowych, nabytych po 20 lipca 2006 roku Pomniejszenia z tytułu straty oczekiwanej na instrumentach kapitałowych oraz OICR Inne pomniejszenia Kapitał uzupełniający Tier Pozycje dodatnie kapitału uzupełniającego Hybrydowe instrumenty kapitałowe Zobowiązania podporządkowane zaliczone do kapitału uzupełniającego Rezerwy na wycenę papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży Nadwyżka korekt wartości razem w stosunku do oczekiwanych strat Pozycje ujemne kapitału uzupełniającego Ujemne różnice kursowe Straty kapitału netto z udziałów Inne pozycje ujemne Filtry ostrożnościowe Pomniejszenia (50% kapitału podstawowego Tier 1 oraz 50% kapitału uzupełniającego Tier 2) Wartość końcowa Suma kapitału Tier1 oraz Tier2 (suma wartości końcowych) Udziały w spółkach ubezpieczeniowych, nabyte przed 20 lipca 2006 roku Wartość początkowa Zmiany okresu Wartość końcowa Kapitał Regulacyjny (suma wartości końcowych) (1) Kwota dot r. obejmuje wpływ wzrostu udziału kapitałowego na gotówkę przy użyciu emisji praw na kwotę 7,5 mld euro poprzez emisję nowych akcji zwykłych ze zwykłym prawem właściciela do pobierania pożytków, zatwierdzoną przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy UniCredit S.p.A., które odbyło się 15 grudnia 2011 roku i która została zrealizowana w pierwszym kwartale 2012 r. (2) Kwota dot r. (610 mln euro, to samo także w 2012 r.) dotyczy części kapitału odpowiadającej wartości nominalnej udziałów bazowych dla instrumentów Caches. (3) Zmiany związane z 2012 r. zostały także spowodowane ofertą przetargową na kapitał podstawowy i górnego kapitał uzupełniający II ogłoszoną przez UniCredit S.p.A. w dniu 24 stycznia 2012 r., którą zamknięto 3 lutego 2012 r. (4) Kwota dot r. obejmuje wpływ pozytywny (637 mln euro), spowodowany eliminacją filtra ostrożnościowego w odniesieniu do podatku zastępowalnego od reputacji firmy (patrz Biuletyn Nadzorczy Banku Włoch nr 3 z marca 2011 roku). (5) Kwota związana z 2011 r. dotyczy transakcji nie-dvp (Dostawa/płatność, Delivery Versus Payment). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

112 Szczegółowe dane na temat pomniejszeń (50% kapitału podstawowego Tier 1-50% kapitału uzupełniającego Tier 2) (tys. EUR) r r. Udziały w bankach i spółkach finansowych na poziomie powyżej 10% (*) Udziały w spółkach ubezpieczeniowych, nabyte po 20 lipca 2006 roku Odpisy na ekspozycje związane z sekurytyzacją Odliczenia na oczekiwane straty/rezerwy (modele IRB) Odliczenia na oczekiwane straty na instrumentach kapitałowych oraz OICR Odliczenia związane z ryzykiem rozliczenia w odniesieniu do transakcji nie-dvp - - Razem odliczenia (50% kapitału podstawowego - 50% kapitału uzupełniającego) (*) Kwota ta uwzględnia zarówno udział w Banku Włoch, jak aktywa podporządkowane, wyemitowane przez te same odpisane spółki w których posiadane są udziały. Szczegółowe dane na temat pozycji odliczanych od kapitału uzupełniającego i kapitału (tys. EUR) r r. Udziały w spółkach ubezpieczeniowych, nabyte przed 20 lipca 2006 roku Razem pozycje odliczone od kapitału podstawowego i kapitału uzupełniającego Skonsolidowany kapitał udziałowy: podział według rodzajów spółek KWOTY WEDŁUG STANU NA R. (tys. EUR) UDZIAŁY NETTO GRUPA BANKOWA SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE INNE SPÓŁKI KOREKTY I ELIMINACJE KONSOLIDACYJNE RAZEM Kapitał zakładowy Rezerwa na nadwyżkę ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej Rezerwy Instrumenty kapitałowe (Akcje własne) Rezerwy na powtórną wycenę Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Rzeczowe aktywa trwałe Wartości niematerialne i prawne - Zabezpieczenia inwestycji zagranicznych - Zabezpieczenie przepływów gotówkowych Różnice z kursów wymiany Aktywa niebieżące sklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży - Zyski (straty) aktuarialne ze zdefiniowanych planów świadczeń Rezerwy na wycenę inwestycji rozliczanych metodą kapitałową Specjalne przepisy dot. powtórnej wyceny Zysk/strata roczna - Udziały mniejszościowe Kapitał udziałowy WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

113 Rezerwy na powtórną wycenę aktywów dostępnych do sprzedaży: podział (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA R. AKTYWA/WARTOŚCI 1. Dłużne papiery wartościowe GRUPA BANKOWA REZERWA DODATNIA REZERWA UJEMNA SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE REZERWA DODATNIA REZERWA UJEMNA REZERWA DODATNIA INNE SPÓŁKI REZERWA UJEMNA KOREKTY I ELIMINACJE KONSOLIDACYJNE REZERWA DODATNIA REZERWA UJEMNA REZERWA DODATNIA RAZEM REZERWA UJEMNA Papiery kapitałowe Jednostki in w funduszach inwestycyjnych Kredyty Razem r Razem r Rezerwy na powtórną wycenę aktywów dostępnych do sprzedaży: zmiana w ciągu roku ZMIANY W 2012 R. (tys. EUR) DŁUŻNE PAPIERY WARTOŚCIOWE KAPITAŁOWE PAPIERY WARTOŚCIOWE JEDNOSTKI W FUNDUSZACH INWESTYCYJNYCH KREDYTY 1. Bilans otwarcia Zmiany dodatnie Wzrost wartości godziwej Reklasyfikacja rezerw ujemnych w rachunku zysków i strat z powodu utraty wartości po zbyciu Inne zmiany Zmiany ujemne Redukcje wartości godziwej Straty z tytułu utraty wartości Reklasyfikacja rezerw dodatnich w rachunku zysków i strat: po zbyciu Inne zmiany Bilans zamknięcia WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

114 Tabela 4 Adekwatność kapitałowa. Ujawnienia jakościowe Grupa UniCredit uczyniła jednym ze swoich priorytetów zarządzanie kapitałem i jego alokację na podstawie ryzyka podejmowanego w celu rozszerzenia zakresu działalności operacyjnej Grupy i tworzenia wartości. Powyższe czynności stanowią część procesu planowania i monitorowania Grupy i obejmują: procesy planowania i budżetowania: o propozycje dotyczące skłonności do podejmowania ryzyka i celów kapitalizacji; o analizę ryzyka związanego z czynnikami kreowania wartości i alokację kapitału w poszczególnych obszarach i jednostkach biznesowych; o określenie celów działalności, skorygowanych o ryzyko; o analizę wpływu na wartość Grupy i czynniki tworzenia wartości dla udziałowców; o opracowanie i propozycje w zakresie planu finansowego i polityki płatności dywidend; procesy monitorowania: o analizę wyników osiągniętych na poziomie Grupy oraz poszczególnych komórek biznesowych oraz przygotowywanie raportów zarządczych na potrzeby wewnętrzne i zewnętrzne; o analizę i monitorowanie limitów; o analizę i monitorowanie wskaźników kapitałowych Grupy oraz poszczególnych spółek. Grupa postawiła sobie za cel wygenerowanie przychodów wykraczających poza poziom równoważący podjęte ryzyko (koszt kapitałów własnych) oraz wytworzenie wartości dla swoich udziałowców przez alokację kapitału w różnych obszarach biznesowych i jednostkach biznesowych na podstawie szczegółowych profili ryzyka. W ramach wsparcia procesów planowania i monitorowania Grupa przyjęła metodologię opartą o pomiar wyników skorygowany o ryzyko (Risk Adjusted Performance Measurement RAPM), która zapewnia pewną liczbę wskaźników, które łączą i podsumowują uwzględniane zmienne operacyjne, finansowe i ryzyka. Kapitał i jego alokacja są więc szczególnie istotne dla definiowania strategii, ponieważ z jednej strony reprezentują one inwestycje udziałowców w Grupę, którym należy się odpowiednie wynagrodzenie, a z drugiej strony stanowią one rzadki zasób, podlegający zewnętrznym ograniczeniom, nakładanym przez przepisy i regulacje. W procesie alokacji kapitału stosowane są następujące definicje kapitału: Kapitał na podwyższone ryzyko lub kapitał zainwestowany: jest to składnik kapitału własnego, zapewniany przez udziałowców spółki (kapitał zainwestowany), dla którego należy osiągnąć zwrot co najmniej równy lub wyższy od oczekiwanego (koszt kapitału własnego); Kapitał narażony na ryzyko: jest to taka część kapitału i rezerw, jaka została lub zostanie wykorzystana (lub przewidziana w budżecie czy alokowana) do pokrycia ryzyka (na zakończenie okresu - jako kapitał wchłonięty) w celu realizacji przyjętych założeń dotyczącej tworzenia wartości. Jeżeli kapitał narażony na ryzyko jest mierzony przy użyciu metod zarządzania ryzykiem, to jest on definiowany jako kapitał ekonomiczny, natomiast jeżeli jest mierzony na podstawie przepisów regulacyjnych, to jest definiowany jako kapitał regulacyjny. Kapitał ekonomiczny zostaje ustalony na poziomie pokrywającym niekorzystne zdarzenia o prawdopodobieństwie wystąpienia 99.97% (przedział ufności), podczas gdy kapitał regulacyjny jest kwantyfikowany na podstawie docelowego wskaźnika Kapitału Podstawowego (Tier 1) zgodnie z metodą przyjętą przez duże, międzynarodowe grupy bankowe oraz z uwzględnieniem wpływu regulacji nadzorczych, jakie zostaną przyjęte (Bazylea 3, Globalne Systemowo Istotne Instytucje Finansowe: G-SIFI itp.). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

115 Celem funkcji zarządzania kapitałem, realizowanej przez Jednostkę ds. Zarządzania Kapitałem, działającą w Departamencie Zarządzania Planowaniem, Strategią i Kapitałem jest zdefiniowanie docelowego poziomu kapitalizacji Grupy oraz poszczególnych spółek Grupy w zgodzie z wymogami regulacyjnymi i skłonnością do podejmowania ryzyka. Zarządzanie kapitałem odbywa się w sposób dynamiczny: Jednostka ds. Zarządzania Kapitałem opracowuje plan finansowy, monitoruje współczynniki kapitałowe na potrzeby wymagań regulacyjnych oraz przewiduje działania, właściwe dla osiągnięcia przyjętych celów. Z jednej strony monitoring prowadzony jest w relacji zarówno do kapitału akcyjnego, jak i struktury tego kapitału z punktu widzenia regulacyjnego (zasadniczy kapitał podstawowy, kapitał podstawowy, górny i dolny poziom kapitału uzupełniającego i kapitał krótkoterminowy), natomiast z drugiej strony - w relacji do planowania oraz wyników, osiąganych na aktywach ważonych ryzykiem (RWA). Metoda dynamicznego zarządzania kapitałem ma na celu identyfikację instrumentów inwestycyjnych, instrumentów pozyskiwania kapitału, a także hybryd tych instrumentów, które będą najbardziej odpowiednie z punktu widzenia celów Grupy. Jeśli mamy do czynienia z niedoborem kapitału, należy wskazać luki, których wypełnienie jest konieczne, a także sposoby wygenerowania potrzebnego kapitału; koszt i skuteczność takiego przedsięwzięcia są mierzone przy pomocy RAPM. W tym kontekście, analiza wartości jest wzmocniona dzięki wspólnemu działaniu jednostki Zarządzania Kapitałem z jednostkami obszaru regulacji, rachunkowości, finansowego, podatkowego, zarządzania ryzykiem i innych obszarach, a także w wyniku zmian regulacji, 4 mających wpływ na wszystkie wyżej wymienione obszary, co pozwala na zapewnienie instrukcji wszystkim innym obszarom Centrali Grupy lub spółek, wyznaczonych do realizacji takich zadań. Podniesienie kapitału Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy UniCredit S.p.A., które odbyło się w Rzymie w dniu 15 grudnia 2011 roku, zatwierdziło działania mające na celu podniesienie kapitału, o których poinformowano rynek w dniu 14 listopada 2011 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy uchwaliło: kapitalizację rezerwy na premię z udziałów zainicjowaną przez udziały CASHES poprzez podwyżkę wolnego kapitału na mocy postanowień art włoskiego kodeksu cywilnego; unieważnienie wartości nominalnej zwykłych i oszczędnościowych udziałów UniCredit; podwyższenie kapitału zakładowego w drodze emisji praw na łączną maksymalną kwotę 7,5 mld euro, które zostanie przeprowadzone przez emisję nowych akcji zwykłych na zwykłych prawach własności, które zostaną zaoferowane z prawem pierwokupu dla obecnych właścicieli zwykłych i oszczędnościowych akcji UniCredit na mocy pierwszego, drugiego i trzeciego punktu art włoskiego kodeksu cywilnego; podział akcji zwykłych i oszczędnościowych na podstawie parytetu 1 nowa akcja zwykła lub oszczędnościowa za każdych 10 akcji zwykłych lub oszczędnościowych w obrocie; poprawka do Statutu UniCredit, umożliwiająca Radzie Dyrektorów zaoferowanie udziałowcom możliwości otrzymania dywidend w gotówce lub w akcjach zwykłych UniCredit (dywidenda wypłacona w formie weksla krótkoterminowego) lub w formie mieszanej, tzn. gotówki i akcji zwykłych. Rada Dyrektorów UniCredit S.p.A. ogłosiła także swój zamiar nieskładania Walnemu Zgromadzeniu Akcjonariuszy w 2012 roku jakichkolwiek propozycji, dotyczących płatności dywidend w odniesieniu do wyniku finansowego za 2011 r. zgodnie z pismem Banku Włoch z 2 marca 2012 r. 4 Np. Bazylea II/III, MSR/MSSF itp. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

116 Z tej przyczyny w 2011 roku podjęto następujące kroki: podwyższenie kapitału wolnego o ,50 euro poprzez alokację kapitału równoważnej wartości, przeniesionego z rezerwy na premię z emisji ; unieważnienie wartości nominalnej zwykłych i oszczędnościowych udziałów UniCredit S.p.A.; podział akcji zwykłych i oszczędnościowych na podstawie parytetu, zatwierdzonego przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, które odbyło się 15 grudnia 2011 r. W wyniku powyższej inicjatywy liczba akcji zwykłych i oszczędnościowych została zredukowana odpowiednio z do oraz z (po umorzeniu 3 udziałów) do W dniu 4 stycznia 2012 roku Rada Dyrektorów UniCredit S.p.A. zatwierdziła warunki i harmonogram oferty z prawem pierwokupu na akcje zwykłe, skierowanej do obecnych akcjonariuszy na podstawie uchwały Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy, które odbyło się 15 listopada 2011 roku: nowe akcje zwykłe bez wartości nominalnej były oferowane na zasadzie prawa pierwokupu obecnym posiadaczom akcji zwykłych i oszczędnościowych Spółki po cenie 1,943 euro/akcję przy parytecie subskrypcji 2 nowe akcje zwykłe za każdą posiadaną akcję zwykłą i/lub oszczędnościową; Liczbę nowych akcji zwykłych przyjęto na minimalnym poziomie , zwiększając kapitał udziałowy Spółki do łącznej kwoty ,53 euro. Podczas okresu subskrypcji (od 9 stycznia 2012 roku do 27 stycznia 2012 r. we Włoszech, Niemczech i Austrii oraz od 12 stycznia 2012 r. do 27 stycznia 2012 r. w Polsce) wykonano praw subskrypcji, która objęła akcji, które były subskrybowane i stanowiły 99,8% łącznej liczby oferowanych papierów za łączną kwotę ,93 euro. Niewykonane prawa, związane z subskrypcją akcji zwykłych UniCredit S.p.A. zostały zaoferowane na rynku giełdowym przez UniCredit poprzez Oddział w Mediolanie banku UniCredit Bank AG zgodnie z przepisami art. 2441, poz. 3 włoskiego kodeksu cywilnego. Wszystkie prawa zostały sprzedane podczas pierwszej sesji w dniu 1 lutego 2012 r., a później zrealizowano subskrypcję nowych akcji. Podwyższenie kapitału zostało więc objęte w całości. W dniu 27 marca 2012 roku Rada Dyrektorów zagłosowała za emisją akcji zwykłych, przyrzeczonych w ramach Długoterminowego zatwierdzonego wcześniej Planu Kluczowych Zasobów Grupy po weryfikacji osiągnięcia docelowych wyników założonych w Planie. W tym celu Rada Dyrektorów zatwierdziła nieodpłatne podwyższenie kapitału udziałowego o wartość nominalną ,57 euro, która odpowiada akcji zwykłych. Ponadto w wyniku realizacji Planu dla Wyższego Kierownictwa Grupy, Rada Dyrektorów postanowiła zwiększyć kapitał udziałowy o maksymalną liczbę akcji zwykłych, odpowiadających maksymalnej kwocie euro, dostępnej po wykonaniu opcji na akcjach, wykonalnych w następnym roku po zakończeniu czteroletniego okresu wyników ( ) oraz do 31 grudnia 2022 roku, pod warunkiem osiągnięcia celów, założonych przez Radę Dyrektorów i zweryfikowanych na zakończenie czteroletniego okresu odniesienia. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

117 Ujawnienia ilościowe RYZYKO KREDYTOWE I KONTRAHENTA (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY NIEWAŻONE KWOTY WAŻONE WYMÓG KWOTY NIEWAŻONE KWOTY WAŻONE A. RYZYKO KREDYTOWE I KONTRAHENTA A.1 METODA STANDARDOWA - AKTYWA WAŻONE RYZYKIEM A.1.1. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec rządów i banków centralnych A.1.2. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec jednostek samorządu terytorialnego oraz władz lokalnych A.1.3. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organów administracji i podmiotów nieprowadzących działalności gospodarczej A.1.4. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec wielostronnych banków rozwoju A.1.5. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organizacji międzynarodowych WYMÓG A.1.6. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec instytucji A.1.7. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec przedsiębiorców A.1.8. Ekspozycje detaliczne lub warunkowe ekspozycje detaliczne A.1.9. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe zabezpieczone na nieruchomościach A Ekspozycje przeterminowane A Ekspozycje należące do nadzorczych kategorii wysokiego ryzyka A Ekspozycje z tytułu obligacji zabezpieczonych A Ekspozycje krótkoterminowe wobec przedsiębiorców A Ekspozycje z tytułu uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania A Inne ekspozycje A.2 METODA IRB - AKTYWA WAŻONE RYZYKIEM A.2.1. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec rządów i banków centralnych A.2.2. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec instytucji, podmiotów publicznych i terytorialnych i innych podmiotów A.2.3. Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec przedsiębiorców A.2.4. Ekspozycje detaliczne z zabezpieczeniem w postaci nieruchomości mieszkaniowych A.2.5. Kwalifikowane detaliczne ekspozycje rewolwingowe A.2.6. Inne ekspozycje detaliczne A.2.7. Zakupione należności: ryzyko rozmycia A.2.8. Inne aktywa A.2.9. Kredytowanie specjalistyczne - kryteria grupowania A Alternatywna obsługa kredytów hipotecznych A Ryzyko rozliczeń: ekspozycje związane z transakcjami nie-dvp z nadzorczymi współczynnikami ważenia A.3 METODA IRB - EKSPOZYCJE W PAPIERACH KAPITAŁOWYCH A.3.1 Metoda oparta na PD/LGD: aktywa ważone ryzykiem A.3.2 Uproszczona metoda ważenia ryzykiem: aktywa ważone ryzykiem Ekspozycje w papierach kapitałowych niepublicznych w należycie zdywersyfikowanych portfelach Ekspozycje w giełdowych papierach kapitałowych Inne ekspozycje kapitałowe A.3.3 Metoda modeli wewnętrznych: aktywa ważone ryzykiem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

118 Ryzyko kredytowe i kontrahenta Metoda standardowa Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec rządów i banków centralnych KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA (tys. EUR) r. Ryzyko kredytowe Ryzyko kontrahenta Ryzyko kredytowe Ryzyko kontrahenta RWA (bez IC) Wymogi dot. aktywów RWA (bez IC) Wymogi dot. aktywów RWA (bez IC) Wymogi dot. aktywów RWA (bez IC) Wymogi dot. aktywów Instytucje nadzorowane Władze publiczne i lokalne Inne Kredytowanie specjalistyczne Małe i średnie przedsiębiorstwa (SME) Inne przedsiębiorstwa Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach mieszkaniowych: SME-RWA-STD-Ryzyko kredytowe Ekspozycje detaliczne zabezpieczane na nieruchomościach mieszkaniowych: klienci indywidualni Kwalifikowane detaliczne ekspozycje rewolwingowe Pozostałe ekspozycje detaliczne: SME Pozostałe ekspozycje detaliczne: klienci indywidualni Zakupione należności: ryzyko rozmycia Inne aktywa Kredytowanie specjalistyczne - kryteria grupowania Alternatywna obsługa kredytów hipotecznych IRB Podstawowa Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec rządów i banków centralnych Instytucje nadzorowane Władze publiczne i lokalne Inne Kredytowanie specjalistyczne Małe i średnie przedsiębiorstwa (SME) Inne przedsiębiorstwa Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach mieszkaniowych: SME Ekspozycje detaliczne zabezpieczane na nieruchomościach mieszkaniowych: Klienci indywidualni Kwalifikowane detaliczne ekspozycje rewolwingowe Pozostałe ekspozycje detaliczne: SME Pozostałe ekspozycje detaliczne: klienci indywidualni Zakupione należności: ryzyko rozwodnienia Inne aktywa Kredytowanie specjalistyczne - kryteria grupowania Alternatywna obsługa kredytów hipotecznych Ryzyko rozliczeń: ekspozycje związane z transakcjami nie-dvp (dostawa po otrzymaniu płatności) z nadzorczymi współczynnikami ważenia Zaawansowana Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec rządów i banków centralnych Instytucje nadzorowane Władze publiczne i lokalne Inne Kredytowanie specjalistyczne Małe i średnie przedsiębiorstwa (SME) Inne przedsiębiorstwa WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

119 Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach mieszkaniowych: SME Ekspozycje detaliczne zabezpieczane na nieruchomościach mieszkaniowych: Klienci indywidualni Kwalifikowane detaliczne ekspozycje rewolwingowe Pozostałe ekspozycje detaliczne: SME Pozostałe ekspozycje detaliczne: klienci indywidualni Zakupione należności: ryzyko rozmycia Inne aktywa Kredytowanie specjalistyczne - kryteria grupowania Alternatywna obsługa kredytów hipotecznych Ryzyko rozliczeń: ekspozycje związane z transakcjami nie-dvp (dostawa po otrzymaniu płatności) z nadzorczymi współczynnikami ważenia Inne ekspozycje IRB Papiery kapitałowe - Metoda oparta na PD/LGD: aktywa ważone ryzykiem Papiery kapitałowe - Uproszczona metoda ważenia ryzykiem: aktywa ważone ryzykiem Papiery kapitałowe - Metoda modeli wewnętrznych: aktywa ważone ryzykiem Sekurytyzacja - metoda IRB W szablonie Adekwatność kapitałowa w poz. A.1.3 Sekurytyzacje przedstawiono kwoty ważone dotyczące ekspozycji sekurytyzowanych; wymóg kapitałowy dotyczący ekspozycji sekurytyzowanych przedstawiono w poz. B.1 Ryzyko kredytowe i kontrahenta. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

120 Adekwatność kapitałowa (tys. EUR) AKTYWA NIEWAŻONE AKTYWA WAŻONE r r r r. A. AKTYWA WAŻONE RYZYKIEM A.1 Ryzyko kredytowe i kontrahenta Metoda Standardowa Metody IRB Podstawowa Zaawansowana Sekurytyzacja B. WYMOGI KAPITAŁOWE B.1 Ryzyko kredytowe i kontrahenta B.2 Ryzyko rynkowe Metoda Standardowa Modele wewnętrzne Ryzyko koncentracji - - B.3 Ryzyko operacyjne Metoda podstawowego wskaźnika (BIA) Metoda standardowa (TSA) Zaawansowana metoda pomiaru (AMA) B.4 Inne wymogi kapitałowe - - B.5 Inne elementy obliczenia B.6 Razem wymogi kapitałowe C. AKTYWA WAŻONE RYZYKIEM I WSKAŹNIKI KAPITAŁOWE C.1 Aktywa ważone ryzykiem C.2 Kapitał podstawowy TIER 1/Aktywa ważone ryzykiem (współczynnik wypłacalności TIER 1) 11,44% 9,32% C.3 Kapitał do celów regulacyjnych (w tym kapitał krótkoterminowy TIER 3)/Aktywa ważone ryzykiem (współczynnik wypłacalności) 14,52% 12,37% WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

121 Aktywa Ważone Ryzykiem segmentacja (tys. EUR) Kategorie Kwoty ważone r r. Aktywa Ważone Ryzykiem Łącznie A. Ryzyko kredytowe i kontrahenta A.1. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Włochy A.2. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Niemcy A.3. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Austria A.4. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Polska A.5. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Fabryki A.6. Bankowość Korporacyjna i Inwestycyjna (CIB) A.7. Bankowość Prywatna A.8. Zarządzanie Aktywami A.9. Europa Środkowo-Wschodnia (CEE) A.10. Inne B. Ryzyko rynkowe B.1. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Włochy 0 0 B.2. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Niemcy B.3. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Austria 0 0 B.4. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Polska B.5. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Fabryki B.6. Bankowość Korporacyjna i Inwestycyjna (CIB) B.7. Bankowość Prywatna B.8. Zarządzanie Aktywami B.9. Europa Środkowo-Wschodnia (CEE) B.10. Inne C. Ryzyko operacyjne C.1. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Włochy C.2. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Niemcy C.3. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Austria C.4. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Sieć Polska C.5. Klienci indywidualni, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (F&SME) Fabryki C.6. Bankowość Korporacyjna i Inwestycyjna (CIB) C.7. Bankowość Prywatna C.8. Zarządzanie Aktywami C.9. Europa Środkowo-Wschodnia (CEE) C.10. Inne D. Floor Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka rynkowego (tys. EUR) r r. Ryzyko pozycji Aktywa uwzględnione w regulacyjnym portfelu handlowym Aktywa nie uwzględnione w regulacyjnym portfelu handlowym - - Ryzyko rozliczenia-dostawy oraz kontrahenta dla transakcji DVP Ryzyko walutowe Ryzyko cen towarów - - Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka rynkowego Wymóg ryzyka pozycji obejmuje tys. euro w odniesieniu do pozycji sekurytyzowanych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

122 Reklasyfikacja aktywów finansowych Poprawki do MSR 39 i MSSF 7 Instrumenty finansowe: Reklasyfikacja aktywów finansowych, zatwierdzone przez IASB w 2008 roku umożliwiają zmianę klasyfikacji określonych aktywów finansowych po ich wstępnym ujęciu z portfeli HfT i AFS. W szczególności reklasyfikacji podlegały: aktywa finansowe HfT lub AFS, które mogły spełnić definicję portfela kredytowego określoną w międzynarodowych standardach rachunkowości (jeżeli takie aktywa nie zostały sklasyfikowane odpowiednio jako HfT lub AFS przy wstępnym ujęciu) o ile dany podmiot zamierza i jest w stanie przetrzymywać je w możliwej do przewidzenia przyszłości lub do terminu zapadalności; jedynie w rzadkich okolicznościach te aktywa finansowe HfT, które w czasie ich ewidencjonowania nie spełniały definicji kredytu. W tabeli poniżej przedstawiono wartość księgową i wartość godziwą według stanu na 31 grudnia 2012 roku (w podziale według rodzaju aktywa bazowego i portfela) aktywów, które podlegały reklasyfikacji w drugiej połowie 2008 roku i w pierwszej połowie 2009 roku. Przedstawiono także przychody/koszty, które mogłyby zostać ujawnione w wypadku, gdyby do takich reklasyfikacji nie doszło, a także te, które zostały skutecznie ujawnione w rachunku zysków i strat lub w kapitale własnym. Powołane powyżej przychody/koszty przed opodatkowaniem zostały przedstawione w dwóch kategoriach: wynikające z pomiaru (w tym rozwiązanie odpisów) oraz inne (obejmujące odsetki oraz zyski/straty ze zbycia przenoszonych aktywów. W konsekwencji ogólny wpływ przed opodatkowaniem, który mógłby zostać ujęty w rachunku wyników według stanu na 31 grudnia 2012 roku, stanowiłby zysk w kwocie tysięcy euro, gdyby te aktywa nie zostały poddane reklasyfikacji, ale faktyczny zysk wyniósł tysięcy euro. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

123 Reklasyfikowane aktywa finansowe: wartość księgowa, wartość godziwa i wpływ na dochód ogólny (tys. EUR) RODZAJ INSTRUMENTU PORTFEL KSIĘGOWY PRZED REKLASYFIKACJĄ PORTFEL KSIĘGOWY PO REKLASYFIKACJI WARTOŚĆ KSIĘGOWA WG STANU NA WARTOŚĆ GODZIWA WEDŁUG STANU NA DOCHÓD/KOSZTY BEZ REKLASYFIKACJI (PRZED OPODATKOWANIEM) DOCHÓD/KOSZTY UJAWNIONE PODCZAS OKRESU (PRZED OPODATKOWANIEM) 31 GRUDNIA 31 GRUDNIA OD POMIARU INNE OD POMIARU INNE (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) A. Dłużne papiery wartościowe (20 547) Do obrotu Dostępne do sprzedaży Do obrotu Utrzymywane do terminu zapadalności (2 405) Do obrotu Kredyty dla banków Do obrotu Pożyczki i zaliczki dla klientów (21 130) Dostępne do sprzedaży Kredyty dla banków Dostępne do sprzedaży Pożyczki i zaliczki dla klientów B. Instrumenty kapitałowe Do obrotu Dostępne do sprzedaży C. Kredyty Do obrotu Dostępne do sprzedaży Do obrotu Utrzymywane do terminu zapadalności Do obrotu Kredyty dla banków Do obrotu Pożyczki i zaliczki dla klientów Dostępne do sprzedaży Kredyty dla banków Dostępne do sprzedaży Pożyczki i zaliczki dla klientów D. Jednostki funduszy inwestycyjnych Do obrotu Dostępne do sprzedaży Razem Razem (20 547) Dłużne papiery wartościowe, reklasyfikowane w portfelu kredytowym klientów obejmują strukturyzowane produkty kredytowe (inne niż kontrakty na instrumentach pochodnych i instrumenty finansowe z zagnieżdżonymi instrumentami pochodnymi) na kwotę tysięcy euro w dniu 31 grudnia 2012 roku. Podczas tego samego okresu Grupa przeklasyfikowała także dłużne papiery wartościowe o własności księgowej tys. euro z inwestycji przetrzymywanych do terminu zapadalności do kategorii aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży. Przeklasyfikowane papiery wartościowe to w większości obligacje rządowe Turcji ( tys. euro) oraz Papiery Wartościowe Zabezpieczone na Aktywach (ABS) ( tys. euro). Powołana powyżej reklasyfikacja, przeprowadzona głównie przez Spółkę Grupy typu Joint Venture, miała na celu obniżenie ratingu kredytowego emitenta oraz znaczący wzrost wag ryzyka, wymaganych na mocy przepisów miejscowych w celu obliczenia wymogu kapitałowego, zgodnie z wymogami Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

124 Tabela 5 Ryzyko kredytowe: zasady ogólne ujawnień dla wszystkich banków Ujawnienia jakościowe Definicja zaangażowań zagrożonych i przeterminowanych Zgodnie z przepisami Banku Włoch, zagrożone kredyty i należności zostały podzielone na następujące kategorie: kredyty niepracujące kredyty formalnie zagrożone, stanowiące ekspozycję na niewypłacalnych kredytobiorców, nawet w wypadku nieuznania niewypłacalności przez sąd, lub kredytobiorcy znajdujący się w podobnej sytuacji. Pomiar odbywa się w zasadzie poprzez analizę poszczególnych kredytów (loan-by loan) lub dla kredytów, które indywidualnie nie mają większego znaczenia, na bazie portfela dla homogenicznych kategorii kredytów; Kredyty wątpliwe zaangażowania wobec klientów doświadczających przejściowych trudności, które w opinii Grupy mogą zostać przezwyciężone w rozsądnym czasie. Kredyty wątpliwe obejmują także kredyty nie sklasyfikowane jako niepracujące, udzielone kredytobiorcom innym niż podmioty rządowe, które spełniają następujące warunki: o Przypadały do spłaty lub pozostały niespłacone przez okres dłuższy niż 270 dni (lub dłuższy niż 150 dni lub 180 dni w wypadku kredytów konsumpcyjnych o oryginalnej zapadalności o odpowiednio poniżej 36 miesięcy lub co najmniej 36 miesięcy); Kwota powyższego zaangażowania w odniesieniu do tego samego kredytobiorcy i innych niewykonanych płatności jest przeterminowana o mniej niż 270 dni wynosi co najmniej 10% łącznego zaangażowania w stosunku do takiego kredytobiorcy. Kredyty wątpliwe są wyceniane analitycznie jeżeli specjalne elementy za tym przemawiają, a w pozostałych przypadkach przez zastosowanie analitycznie stałych odsetek na bazie historycznej lub stochastycznej. Kredyty restrukturyzowane - zaangażowania wobec klientów, z którymi bank zawarł umowę restrukturyzacyjną, obejmującą renegocjowane stopy odsetkowe poniżej wartości rynkowych, zamianę części kredytu na udziały ( zamiana wierzytelności na kapitał własny firmy ) i/lub jakąkolwiek redukcję kapitału; pomiar poprzez analizę poszczególnych kredytów (loan-by loan) z uwzględnieniem kosztu zdyskontowanego z powodu renegocjacji stopy odsetkowej na poziomie niższym od początkowej stopy umownej. Restrukturyzowane ekspozycje mogą zostać poddane powtórnej klasyfikacji jako kredyty bez utraty wartości dopiero po upływie dwóch lat od daty podpisania umowy restrukturyzacji oraz po przyjęciu uchwały przez właściwe organy statutowe, stwierdzającej odzyskanie przez dłużnika pełnej wypłacalności oraz brak niespłaconych sald na wszystkich istniejących liniach kredytowych. Kredyty renegocjowane obejmujące swap instrumenty dłużne/kapitałowe są wyceniane przed finalizacją transakcji swap na podstawie umów konwersji, zawartych w dniu bilansowym. Metodę wykorzystaną do obliczenia wartości godziwej udziałów, wynikającej z takich transakcji, przedstawiono w Sekcji A. Skonsolidowanego Sprawozdania Rocznego. Wszelkie ujemne różnice pomiędzy wartością kredytów a wartością godziwą udziałów są ujmowane w rachunku zysków i strat jako odpisy. Szczegółowe informacje na temat renegocjowanych ekspozycji (tzw. forborn exposures) przedstawiono w Części E Sekcja 1 Ryzyko Kredytowe Informacje o ekspozycjach renegocjowanych w Skonsolidowanym Sprawozdaniu Rocznym. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

125 Kredyty przeterminowane całkowite zaangażowanie wobec dowolnych kredytobiorców nie ujętych w innych kategoriach, którzy na dzień sporządzenia bilansu posiadają zadłużenie lub nieautoryzowane debety przeterminowane o ponad 90 dni i którzy spełniają wymogi, określone w przepisach nadzoru (patrz Pismo Okólne Banku Włoch nr 263 z 27 grudnia 2006 r. Nowe przepisy dla nadzoru ostrożnościowego banków ) w celu ich klasyfikacji do kategorii ekspozycje przeterminowane (banki TSA) lub do kategorii ekspozycje na ryzyko braku realizacji zobowiązań (banki IRB). Łączne zaangażowanie jest ujawniane w tej kategorii w wypadku wystąpienia w dniu bilansowym jednego z następujących zdarzeń: przeterminowane zadłużenie lub nieautoryzowane debety; lub średnia dzienna kwota przeterminowanych zadłużeń lub nieautoryzowanych debetów w ostatnim poprzedzającym kwartale jest równa co najmniej 5% całkowitego zaangażowania. Zaangażowania przeterminowane są wyceniane przy użyciu metody statystycznej na podstawie danych historycznych, przez zastosowanie tam, gdzie jest to możliwe, stopnia ryzyka zgodnie z pomiarem przy użyciu współczynnika ryzyka, stosowanego dla sprawozdawczości zgodnie z postanowieniami Nowej Umowy Kapitałowej Bazylea II (LGD). Zbiorcza ocena stosowana jest w wypadku grup kredytów, dla których nie istnieją indywidualne wskaźniki utraty wartości: portfelom tym można przypisać ukrytą utratę wartości, zgodnie z opisaną poniżej metodą, między innymi na podstawie czynników ryzyka stosowanych w dyrektywach bazylejskich Bazylea II. Opis metodologii stosowanej do określenia umorzeń Pożyczki i należności są aktywami finansowymi nie będącymi instrumentami pochodnymi, ze stałymi lub możliwymi do określenia określonymi płatnościami, które nie są notowane na aktywnym rynku. Kredyty i należności są ujawniane w dniu podpisania umowy, którego data zazwyczaj pokrywa się z datą wypłaty środków na rzecz klienta. Pozycje te obejmują instrumenty dłużne o wymienionych powyżej cechach, lub które są przedmiotem reklasyfikacji portfela zgodnie z zasadami MSR 39 (patrz Część A.3.a. poniżej - Transfery między portfelami) oraz wartości netto leasingu finansowego środków trwałych w budowie lub oczekujących na leasing, pod warunkiem, że leasing taki ma cechy umowy przewidującej przeniesienie ryzyka. Po wstępnym ujawnieniu według wartości godziwej, którą zazwyczaj jest zapłacona cena, w tym koszty transakcji i dochód, który jest bezpośrednio związany z nabyciem lub emisją aktywów finansowych (nawet niespłaconych), dany kredyt lub należność zostaje wyceniany na podstawie kosztu zamortyzowanego przy użyciu metody efektywnej stopy procentowej (effective interest method), po czym - o ile pomiary wskazują na taką konieczność - realizowane są księgowania lub wyksięgowania kapitału z aktualizacji wyceny. Zyski lub straty na kredytach i należnościach są wykazywane w pozycjach zyski lub straty: gdy kredyt lub należność zostaje wyksięgowana: w pozycji 100 (a) Zyski (straty) ze zbycia ; lub gdy kredyt lub należność podlega utracie wartości: w pozycji 130 (a) Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości (a) kredytów i należności. Odsetki od kredytów i należności ujawniane są jako zyski/straty narastająco w pozycji 10 Przychody z tytułu odsetek i podobne przychody. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

126 Przeterminowane odsetki przenoszone są do rachunku wyników w momencie pobrania lub otrzymania. Kredyty i należności są poddawane analizie w celu określenia, które z nich z powodu zdarzeń zaistniałych po ich wstępnym ujawnieniu wykazują obiektywne symptomy możliwej utraty wartości. Kredyty odpisane jako nieściągalne są poddawane przeglądom i ocenom okresowym, prowadzonym przynajmniej raz w roku. Utrata wartości kredytu lub należności zostaje ujawniona w momencie pojawienia się prawdopodobieństwa niemożności odzyskania całości wszystkich należnych kwot zgodnie z warunkami umowy, czy też ich wartości ekwiwalentnej. Kapitały z aktualizacji wyceny kredytów i należności wylicza się na podstawie wartości zaktualizowanej oczekiwanych przepływów gotówkowych kapitału i odsetek; podstawowym wymogiem przy ustalaniu wartości zaktualizowanej przyszłych przepływów gotówkowych jest określenie szacowanych windykacji, harmonogram spłat oraz zastosowane stopy odsetkowe. Kwota strat poniesionych z zaangażowań zagrożonych sklasyfikowanych jako niepracujące, wątpliwe, czy restrukturyzowane zgodnie z kategoriami wymienionymi poniżej, stanowi różnicę pomiędzy wartością księgową a wartością zaktualizowaną szacunkowych przepływów gotówkowych, zdyskontowanych według pierwotnej stopy odsetkowej dla danego aktywa finansowego. Jeżeli oryginalna stopa odsetkowa dyskontowanego aktywa finansowego jest nieznana, lub jeżeli stwierdzenie tej wartości będzie wyjątkowo uciążliwe, stosowana jest stopa średnia, zarejestrowana dla pozycji o podobnej charakterystyce, która nie uległa pogorszeniu w roku, w którym nastąpiło właściwe pogorszenie takiego aktywa. Dla wszystkich pozycji ze stałym oprocentowaniem stopa odsetkowa zostaje określona zgodnie z metodą, która pozostanie niezmieniona w latach następnych. Czas odzyskiwania należności zagrożonych jest szacowany na podstawie harmonogramów spłat, uzgodnionych z kredytobiorcami lub zawartych w biznesplanach, czy prognozowanych na podstawie doświadczenia windykacyjnego, zdobytego w odniesieniu do podobnej klasy kredytów, z uwzględnieniem rodzaju należności, lokalizacji geograficznej, rodzaju zabezpieczenia oraz wszelkich innych istotnych czynników. Wszelkie dalsze zmiany w stosunku do pierwotnych oczekiwań, dotyczące kwot czy terminów oczekiwanych przepływów gotówkowych, zarówno kapitałowych jak i odsetkowych, powodują zmiany wartości kapitału z aktualizacji wyceny i stanowią zysk lub stratę, zaksięgowaną w pozycji 130(a) Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości (a) kredytów i należności. Odpisy z tytułu kredytów nieściągalnych są klasyfikowane jako specjalne w odpowiedniej pozycji rachunku wyników, nawet jeżeli obliczenie jest ryczałtowe lub statystyczne zgodnie z poprzednim rozdziałem. Jeśli przyczyny utraty wartości ustaną, a ich ocena zostanie obiektywnie przypisana zdarzeniu, które miało miejsce po utracie wartości, to następuje wyksięgowanie takiej pozycji zysków lub strat w kwocie kosztu zamortyzowanego, który pojawiłby się w wypadku braku utraty wartości. Wyksięgowanie kredytu lub należności w całości dokonuje się w sytuacji, gdy dany kredyt lub należność zostaną uznane za nieściągalne lub umorzone. Takie rozwiązanie odpisów są ujmowane bezpośrednio w pozycji zyski/straty - 130(a) Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości (a) kredytów lub należności i redukują kwotę kapitału kredytu lub należności. Wyksięgowanie w całości lub w części kwot wcześniej odpisanych zostaje ujawnione w tej samej pozycji. Kredyty renegocjowane obejmujące swap instrumenty dłużne/kapitałowe są wyceniane przed finalizacją transakcji swap na podstawie umów konwersji, zawartych w dniu bilansowym. Wszelkie ujemne różnice pomiędzy wartością kredytów a wartością godziwą udziałów są ujmowane w rachunku zysków i strat jako odpisy. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

127 Ujawnienia ilościowe Informacje o zaangażowaniach forborn Zgodnie z dokumentem ESMA nr 2012/853 z 20 grudnia 2012 roku na temat ujawnień i ekspozycji forborn 5 przedstawianych w sprawozdaniach finansowych MSSF składanych przez instytucje finansowe, należy zwrócić uwagę na fakt, że w odniesieniu do portfela niepracującego, Grupa koncentruje się na następujących działaniach: niezwłoczne działanie. Dzięki użyciu rzetelnego i skutecznego procesu monitorowania i sprawozdawczości możliwe jest wczesne stwierdzenie możliwości pogorszenia się jakości kredytu, co z kolei umożliwia Grupie niezwłoczne podjęcie wszelkich praktyk związanych z odstąpieniem, a także restrykcyjnych działań zarządczych w celu redukcji ryzyka już we wczesnej fazie, poprzedzającej potencjalne zdarzenie niewykonania zobowiązania; wszystkie działania związane z odstąpieniem od warunków mają na celu wczesną identyfikację ekspozycji podwyższonego ryzyka i właściwe zarządzanie nimi na etapie, na którym Bank jeszcze nie wszczął procedur wywłaszczeniowych czy podobnych działań egzekucyjnych, a kredytobiorca jest nadal w stanie obsługiwać swoje zadłużenie; właściwa ocena kredytów z utratą wartości w celu określenia strategii/działań, jakie należy podjąć oraz zastosowanie kategorii zdarzenia niewykonania zobowiązania; wszczęcie procedury windykacyjnej na podstawie rodzaju i kwoty ekspozycji oraz danego kredytobiorcy; zawiązanie odpowiednich rezerw poprzez rachunek zysków i strat zgodnie z etapem procedury i planami naprawczymi, a także rodzajem ekspozycji. Rezerwy są zawiązywane zgodnie z zasadami, określonymi w MSR 39 oraz w Nowej Umowie Kapitałowej Bazylea 2; szczegółowa i regularna sprawozdawczość w celu monitorowania zagregowanego ryzyka portfela w czasie. Każda Spółka Grupy klasyfikuje pozycje do różnych kategorii zdarzeń niewykonania zobowiązania zgodnie z przepisami prawa i rozporządzeniami miejscowych urzędów regulacyjnych. Ponieważ UniCredit jako Spółka Dominująca ma obowiązek przestrzegać przepisy wydane przez włoski urząd regulacyjny, odpowiednie działania są podejmowane w odniesieniu do zagranicznych Spółek Grupy w celu ujednolicenia i skorelowania klasyfikacji, które w przeciwnym wypadku nie byłyby zgodne z odpowiednimi kategoriami zdarzeń niewykonania zobowiązania. Ekspozycje podlegające modyfikacjom w wyniku wszczęcia procedur odstąpienia są klasyfikowane jako kredyty z utratą wartości, jeżeli spełniają one warunki klasyfikacji do poszczególnych kategorii kredytów z utratą wartości. W przypadku praktyk odstąpienia od warunków, pozycje są klasyfikowane jako kredyty restrukturyzowane zgodnie z klasyfikacją Banku Włoch, stosowaną w sytuacji, gdy zawarta została umowa restrukturyzacyjna, obejmująca renegocjowane ceny według stóp procentowych niższych od rynkowych, konwersję części kredytu na udziały i/lub redukcję kapitału kredytu. Pomiar restrukturyzowanych kredytów poprzez analizę poszczególnych kredytów, z uwzględnieniem kosztu zdyskontowanego z powodu renegocjacji stopy odsetkowej na poziomie niższym od początkowej stopy umownej. 5 Według dokumentu ESMA, działania związane z odstąpieniem mają miejsce w warunkach, w których kredytobiorca zostaje uznany za niezdolnego do spełnienia warunków i postanowień umowy ze względu na trudności finansowe. Na podstawie takich trudności emitent podejmuje decyzję zmiany warunków i postanowień umowy w celu zapewnienia kredytobiorcy wystarczających możliwości obsługi zadłużenia lub refinansowania umowy w całości lub w części." WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU...127

128 Restrukturyzowane ekspozycje mogą zostać poddane powtórnej klasyfikacji jako kredyty pracujące po upływie co najmniej dwóch lat od zamknięcia umowy restrukturyzacji oraz przyjęciu uchwały przez właściwe organy statutowe, stwierdzającej, że kredytobiorca znowu jest w stanie obsługiwać zadłużenie, a wszystkie zaległe ekspozycje zostały spłacone. Portfel / Jakość Grupy Bankowe i pozostałe jednostki konsolidowane Kredyty i pożyczki dla klientów (pozycja 70 BS) - Ekspozycje renegocjowane z zastosowaną wyceną kolektywną Polityki rachunkowości dotyczące oceny ryzyka kredytowego i zawiązywania rezerw na ryzyko kredytowe dla kredytów podlegających modyfikacjom, w wyniku praktyk odstąpienia, są zgodne z ogólną zasadą. Jeżeli istnieją dowody obiektywne, świadczące o wystąpieniu utraty wartości kredytów lub inwestycji przetrzymywanych do zapadalności (pomiar według kosztu zamortyzowanego), to kwota straty jest mierzona jako różnica pomiędzy wartością księgową aktywa, a wartością zaktualizowaną szacunkowych przyszłych przepływów finansowych (z wyłączeniem przyszłych strat kredytowych, które jeszcze nie wystąpiły), zdyskontowanych według początkowej efektywnej stopy procentowej aktywa finansowego. Kwota straty została ujęta w poz. 130 rachunku wyników jako strata z tytułu utraty wartości, a wartość księgowa aktywa została zredukowana. Ujmując to bardziej szczegółowo - jeżeli warunki kredytu, należności lub inwestycji utrzymywanej do zapadalności są renegocjowane lub modyfikowane w inny sposób z powodu trudności finansowych kredytobiorcy, to fakt taki zostaje uznany za obiektywny dowód utraty wartości zgodnie z MSR 39. Tabele przedstawiają: kredyty z utratą wartości, udzielone klientom sklasyfikowanym jako ekspozycje restrukturyzowane zgodnie z zasadami Banku Włoch, w podziale na państwo zamieszkania; kredyty udzielone klientom podlegającym działaniom odstąpienia na mocy umów zbiorowych, zawartych pomiędzy Stowarzyszeniami/Federacjami Bankowymi lub zgodnie z zasadami i przepisami państw, w których Grupa prowadzi działalność, przewidującym czasowe zawieszenie płatności rat (kapitałowych i/lub odsetkowych). KREDYTY KLIENTOWSKIE POZYCJE RESTRUKTURYZOWANE (tys. EUR) KRAJ Kwota na Ekspozycja netto % całości Włochy ,3% Niemcy ,7% Austria ,9% Polska ,5% Dywizja CEE ,6% Razem ,0% Odpisy razem Procent pokrycia 31,5% Restrukturyzowane kredyty są skoncentrowane we Włoszech i w Niemczech i stanowią 74% wszystkich kredytów. Stwierdzono istnienie ogólnej zbieżności pomiędzy rozkładem geograficznym restrukturyzowanych kredytów konsumenckich, a wolumenami kredytów z utratą wartości. Kredyty Klientowskie Ekspozycje renegocjowane w wycenie kolektywnej Ekspozycja brutto (tys. EUR) Normalne Inne normalne Przeterminowane do 90 dni Przeterminowane dni Odpis portfelowy Ekspozycja netto Ekspozycja brutto Odpis portfelowy Ekspozycja netto Ekspozycja brutto Odpis portfelowy Ekspozycja netto Razem (ekspozycja netto) Kredyty konsumenckie renegocjowane w wycenie kolektywnej, są skoncentrowane głównie we Włoszech. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w Części E Informacje na temat ryzyka Sekcja 1 Ryzyko Kredytowe A. Jakość kredytów WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU...128

129 Informacje o ekspozycji wobec państw oraz władz regionalnych, lokalnych i organów administracyjnych W odniesieniu do ekspozycji Grupy wobec państw oraz władz regionalnych, lokalnych i organów administracyjnych, 6 wartość księgowa dłużnych papierów wartościowych rządów państw według stanu na 31 grudnia 2012 roku wyniosła mln euro, z czego powyżej 90% jest skoncentrowane w ośmiu państwach. Włochy z mln euro, reprezentują ok. 44% łącznej wartości. W tabeli poniżej przedstawiono dla każdego z tych ośmiu państw wartość nominalną, wartość księgową oraz wartość godziwą ekspozycji w podziale według portfeli według stanu na 31 grudnia 2012 roku. Podział dłużnych papierów wartościowych sektora budżetowego według państw i portfeli Kraj/portfel Kwoty według stanu na (tys. EUR) Wartość nominalna Wartość księgowa Wartość godziwa - Włochy aktywa/zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu (ekspozycje netto 1 ) aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat aktywa finansowe dostępne do sprzedaży pożyczki i należności od klientów inwestycje utrzymywane do zapadalności Niemcy aktywa/zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu (ekspozycje netto 1 ) aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat aktywa finansowe dostępne do sprzedaży pożyczki i należności inwestycje utrzymywane do zapadalności Polska aktywa/zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu (ekspozycje netto 1 ) aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat aktywa finansowe dostępne do sprzedaży pożyczki i należności inwestycje utrzymywane do zapadalności Austria aktywa/zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu (ekspozycje netto 1 ) aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat aktywa finansowe dostępne do sprzedaży pożyczki i należności inwestycje utrzymywane do zapadalności Turcja ( 2 ) aktywa/zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu (ekspozycje netto 1 ) aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat aktywa finansowe dostępne do sprzedaży pożyczki i należności inwestycje utrzymywane do zapadalności Czechy aktywa/zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu (ekspozycje netto 1 ) aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat aktywa finansowe dostępne do sprzedaży pożyczki i należności inwestycje utrzymywane do zapadalności Hiszpania aktywa/zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu (ekspozycje netto 1 ) aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Ekspozycje wobec państw oraz władz regionalnych, lokalnych i organów administracyjnych to obligacje wyemitowane przez rządy centralne i samorządy lokalne oraz organy administracyjne lub udzielone im kredyty. Kategoria ta nie uwzględnia ABSów. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU...129

130 aktywa finansowe dostępne do sprzedaży pożyczki i należności inwestycje utrzymywane do zapadalności Węgry aktywa/zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu (ekspozycje netto 1 ) aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat aktywa finansowe dostępne do sprzedaży pożyczki i należności inwestycje utrzymywane do zapadalności Ekspozycje bilansowe razem ( 1 ) w tym ekspozycje w derywatach kredytowych ( 2 ) kwoty uznane przy użyciu konsolidacji proporcjonalnej w odniesieniu do procentowej własności dla ekspozycji spółek joint venture. Ważony czas trwania obligacji rządowych, przedstawionych w tabeli powyżej, w podziale według księgi bankowej i handlowej wynosi:7 Ważone duration (lata) Księga bankowa Księga handlowa - Włochy 2,95 0,86 - Niemcy 2,30 4,85 - Polska 3,83 4,32 - Turcja 6,00 4,28 - Austria 6,41 7,00 - Hiszpania 2,81 5,81 - Czechy 3,27 3,17 - Węgry 1,44 3,24 Pozostałe 10% łącznej wartości dłużnych papierów wartościowych sektora budżetowego w kwocie mln euro w odniesieniu do wartości księgowych, według stanu na 31 grudnia 2012 r. podzielono na 58 państwa, w tym USA (372 mln euro), Irlandię (53 mln euro) i Portugalię (29 mln euro). Ekspozycje te nie podlegają odpisom z tytułu utraty wartości w dniu 31 grudnia 2012 r. W odniesieniu do dłużnych papierów wartościowych państw oraz władz regionalnych, lokalnych i organów administracyjnych Grecji należy podkreślić, że w dniu 21 lutego 2012 roku Republika Grecji oraz sektor publiczny (państwa członkowskie UE oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy MFW) osiągnęły wzajemne porozumienie pod warunkiem uczestnictwa inwestorów prywatnych w nowym planie interwencji finansowej, który poza wezwaniem do zwiększenia wsparcia finansowego ze strony sektora publicznego przewidywał także ofertę zamiany starych obligacji greckich na nowe instrumenty finansowe. Mówiąc bardziej szczegółowo, były to następujące instrumenty: (i) bony European Financial Stability Facility (EFSF) o wartości nominalnej 15% wymienianych obligacji, (ii) nowe obligacje rządu Grecji o terminach rozliczenia od 10 do 30 lat i wartości nominalnej 31,5% zamienianych obligacji oraz (iii) papiery wartościowe powiązane z PKB. W okresie od 24 lutego do 8 marca 2012 roku Republika Grecji przeprowadziła zamianę obligacji i w konsekwencji zmusiła wszystkich posiadaczy obligacji, podlegających prawu greckiemu, którzy odrzucili dobrowolną transakcję, do przyjęcia Klauzuli Wspólnego Działania. W czwartym kwartale Republika Grecji sfinalizowała także ofertę przejęcia, związaną z nowymi instrumentami finansowymi. Zmiana cen rynkowych początkowo posiadanych papierów wartościowych do udziału w ofercie swapu na obligacjach oraz późniejsza zmiana w nowych papierach wartościowych przechowywanych do daty sprzedaży całości ekspozycji spowodowały stratę, której ogólna wartość w skonsolidowanym rachunku wyników według stanu na 31 grudnia 2012 roku wyniosła 10,5 mln euro. W tabeli poniżej przedstawiono klasyfikację obligacji należących do księgi bankowej oraz ich procentowy udział w całym portfelu do którego zostały przypisane. 7 Księga bankowa obejmuje aktywa wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków lub strat, aktywa dostępne do sprzedaży, aktywa utrzymywane do terminu zapadalności oraz kredyty. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU...130

131 Podział dłużnych papierów wartościowych sektora budżetowego według portfeli Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej Kwoty według stanu na r. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Kredyty Inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności (tys. EUR) Wartość księgowa % Portfela 81,64% 78,28% 0,59% 82,49% 11,95% Razem Ponadto należy wziąć pod uwagę ekspozycje na papiery dłużne państw, kredyty 8 udzielone rządom centralnym i samorządom lokalnym oraz organom rządowym. W tabeli poniżej przedstawiono łączną kwotę według stanu na 31 grudnia 2012 r. kredytów udzielonych państwom, w stosunku do których łączna ekspozycja przekracza poziom 150 mln euro i reprezentuje ponad 97% łącznej wartości. Podział kredytów sektora budżetowego według krajów Kraj (tys. EUR) Kwoty według stanu na Wartość księgowa - Niemcy ( 1 ) Włochy Austria ( 2 ) Chorwacja Polska Indonezja Słowenia Turcja ( 3 ) Węgry Brazylia Serbia Bośnia i Hercegowina Ekspozycje bilansowe razem ( 1 ).. w tym w aktywach finansowych przeznaczonych do obrotu oraz aktywach wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i start. ( 2 ).. w tym w aktywach finansowych przeznaczonych do obrotu oraz aktywach wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i start. ( 3 ) kwoty uznane przy użyciu konsolidacji proporcjonalnej w odniesieniu do procentowej własności dla ekspozycji spółek joint venture. Na koniec należy podkreślić, że obrót instrumentami pochodnymi odbywa się w ramach umowy głównej ISDA w połączeniu z Aneksami Wsparcia Kredytowego (Credit Support Annexes), które umożliwiają wykorzystanie zabezpieczeń gotówkowych lub uprawnionych papierów wartościowych o niskim ryzyku. Więcej informacji na temat analizy wrażliwości spreadów kredytowych oraz wyników testów warunków skrajnych można znaleźć w scenariuszu Greece Exit, scenariuszu The Widespread Contagion, scenariuszu The Sovereign Debt Tension oraz scenariuszu The Emerging Markets Slowdown, przedstawionych w rozdziałach 2.7 i 2.8. Sekcji 2 Ryzyko rynkowe, a w odniesieniu do polityk zarządzania płynności - w Sekcji 3 - Ryzyko płynności. 8 Nie uwzględniono pozycji podatkowych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU...131

132 Ryzyko kredytowe: informacje bilansowe/pozabilansowe dla banków EKSPOZYCJE/PORTFEL A. Ekspozycje bilansowe AKTYWA FINANSOWE DO OBROTU EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 AKTYWA FINANSOWE WYCENIANE WEDŁUG WARTOŚCI GODZIWEJ PRZEZ RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA AKTYWA FINANSOWE DOSTĘPNE DO SPRZEDAŻY EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJE BILANSOWE EKSPOZYCJA ŚREDNIA INSTRUMENTY FINANSOWE UTRZYMYWANE DO ZAPADALNOŚCI EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA POŻYCZKI I NALEŻNOŚCI W BANKACH EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA AKTYWA NIEBIEŻĄCE I GRUPY AKTYWÓW DO ZBYCIA SKLASYFIKOWANE JAKO PRZEZNACZONE DO EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA (tys. EUR) EKSPOZYCJE POZABILANSOWE EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA a) Kredyty niepracujące b) Kredyty wątpliwe c) Zaangażowania restrukturyzowane d) Ekspozycje przeterminowane e) Inne aktywa Razem A B. Ekspozycje pozabilansowe a) Z utratą wartości b) Inne Razem B RAZEM A+B wg stanu na RAZEM A+B wg stanu na WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

133 Ryzyko kredytowe: informacje bilansowe i pozabilansowe dla klientów KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 (tys. EUR) EKSPOZYCJE BILANSOWE EKSPOZYCJE/PORTFEL AKTYWA FINANSOWE DO OBROTU AKTYWA FINANSOWE WYCENIANE WEDŁUG WARTOŚCI GODZIWEJ PRZEZ RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT AKTYWA FINANSOWE DOSTĘPNE DO SPRZEDAŻY INSTRUMENTY FINANSOWE UTRZYMYWANE DO ZAPADALNOŚCI POŻYCZKI I NALEŻNOŚCI OD KLIENTÓW AKTYWA NIEBIEŻĄCE I GRUPY AKTYWÓW DO ZBYCIA SKLASYFIKOWANE JAKO PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY EKSPOZYCJE POZABILANSOWE EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA ŚREDNIA A. Ekspozycje bilansowe a) Kredyty niepracujące b) Kredyty wątpliwe c) Zaangażowania restrukturyzowane d) Ekspozycje przeterminowane e) Inne aktywa Razem A B. Ekspozycje pozabilansowe a) Z utratą wartości b) Inne Razem B RAZEM A+B wg stanu na RAZEM A+B wg stanu na WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

134 Rozkład ekspozycji bilansowych i pozabilansowych wobec banków według obszarów geograficznych EKSPOZYCJE/OBSZARY GEOGRAFICZNE EKSPOZYCJA BRUTTO KWOTA WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 WŁOCHY INNE PAŃSTWA EUROPEJSKIE AMERYKA AZJA RESZTA ŚWIATA EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO (tys. EUR) EKSPOZYCJA NETTO A. Ekspozycje bilansowe a) Kredyty niepracujące b) Kredyty wątpliwe c) Zaangażowania restrukturyzowane d) Ekspozycje przeterminowane e) Inne ekspozycje Razem A B. Ekspozycje pozabilansowe a) Kredyty niepracujące b) Kredyty wątpliwe c) Inne aktywa zagrożone e) Inne ekspozycje Razem B RAZEM (A+B) RAZEM (A+B) WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

135 Rozkład ekspozycji bilansowych i pozabilansowych wobec klientów według obszarów geograficznych (tys. EUR) KWOTA WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 WŁOCHY INNE PAŃSTWA EUROPEJSKIE AMERYKA AZJA RESZTA ŚWIATA EKSPOZYCJE/OBSZARY GEOGRAFICZNE EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO EKSPOZYCJA NETTO A. Ekspozycje bilansowe a) Kredyty niepracujące b) Kredyty wątpliwe c) Zaangażowania restrukturyzowane d) Ekspozycje przeterminowane e) Inne ekspozycje Razem A B. Ekspozycje pozabilansowe a) Kredyty niepracujące b) Kredyty wątpliwe c) Inne aktywa zagrożone e) Inne ekspozycje Razem B RAZEM (A+B) RAZEM (A+B) Duże zaangażowania (zgodnie z przepisami nadzoru) (tys. EUR) 31 GRUDNIA 2012 a) Wartość księgowa (mln euro) a.1) Wartość ważona (mln euro) b) Lp. 7 WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

136 Rozkład ekspozycji bilansowych i pozabilansowych wobec klientów według sektorów biznesowych (I część) KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 RZĄDY PAŃSTW INNE URZĘDY PUBLICZNE SPÓŁKI FINANSOWE (tys. EUR) Ekspozycje/Sektor biznesowy EKSPOZYCJA BRUTTO RAZEM UMORZENIA EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO RAZEM UMORZENIA EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO RAZEM UMORZENIA EKSPOZYCJA NETTO A. Ekspozycje bilansowe a) Kredyty niepracujące b) Kredyty wątpliwe c) Zaangażowania restrukturyzowane d) Ekspozycje przeterminowane e) Inne ekspozycje Razem A B. Ekspozycje pozabilansowe a) Kredyty niepracujące X b) Kredyty wątpliwe - - X c) Inne aktywa zagrożone - - X e) Inne ekspozycje Razem B RAZEM (A+B) RAZEM (A+B) WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

137 Rozkład ekspozycji bilansowych i pozabilansowych wobec klientów według sektorów biznesowych (II część) KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI NIEFINANSOWE INNE PODMIOTY (tys. EUR) Ekspozycje/Sektor biznesowy EKSPOZYCJA BRUTTO RAZEM UMORZENIA EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO RAZEM UMORZENIA EKSPOZYCJA NETTO EKSPOZYCJA BRUTTO RAZEM UMORZENIA EKSPOZYCJA NETTO A. Ekspozycje bilansowe a) Kredyty niepracujące b) Kredyty wątpliwe c) Zaangażowania restrukturyzowane d) Ekspozycje przeterminowane e) Inne ekspozycje Razem A B. Ekspozycje pozabilansowe a) Kredyty niepracujące b) Kredyty wątpliwe - - X c) Inne aktywa zagrożone e) Inne ekspozycje Razem B RAZEM (A+B) RAZEM (A+B) WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

138 Podział finansowych aktywów i pasywów według czasu pozostałego do terminu zapadalności KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 (tys. EUR) POZYCJE/ZAPADALNOŚCI A VISTA 1 DO 7 DNI 7 DO 15 DNI OD 15 DNI DO 1 MIESIĄCA OD 1 DO 3 MIESIĘCY OD 3 DO 6 MIESIĘCY OD 6 MIESIĘCY DO 1 ROKU OD 1 DO 5 LAT POWYŻEJ 5 LAT NIEOKREŚLONY TERMIN ZAPADALNOŚCI Aktywa bilansowe A.1 Papiery rządowe A.2 Inne dłużne papiery wartościowe A.3 Jednostki w funduszach inwestycyjnych A.4 Pożyczki Banki Klienci Zobowiązania bilansowe B.1 Depozyty i rachunki bieżące Banki Klienci B.2 Dłużne papiery B.3 Pozostałe Transakcje pozabilansowe C.1 Fizycznie rozliczone finansowe instrumenty pochodne - Długie pozycje Krótkie pozycje C.2 Rozliczone gotówkowo finansowe instrumenty pochodne - Długie pozycje Krótkie pozycje C.3 Depozyty do otrzymania - Długie pozycje Krótkie pozycje C.4 Zaangażowania nieodwołalne dot. wypłaty funduszy - Długie pozycje Krótkie pozycje C.5 Gwarancje pisemne C.6 Gwarancje finansowe otrzymane C.7 Fizycznie rozliczone kredytowe instrumenty pochodne - Długie pozycje Krótkie pozycje C.8 Rozliczone gotówkowo kredytowe instrumenty pochodne - Długie pozycje Krótkie pozycje WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

139 Ekspozycje bilansowe: zmiana odpisów z tytułu utraty wartości (tys. EUR) ŹRÓDŁO/ KATEGORIE KREDYTY NIEPRACUJĄCE KREDYTY WĄTPLIWE EKSPOZYCJE WOBEC BANKÓW ZAANGAŻOWANIA RESTRUKTU- RYZOWANE EKSPOZYCJE PRZETERMINO-WANE KWOTY WEDŁUG STANU NA RAZEM KREDYTY NIEPRACUJĄCE KREDYTY WĄTPLIWE EKSPOZYCJE WOBEC KLIENTÓW ZAANGAŻOWANIA RESTRUKTU- RYZOWANE EKSPOZYCJE PRZETERMINO- WANE A. Bilans otwarcia odpisów B. Zwiększenia B.1 Utworzenie odpisów B.1 bis Straty na sprzedaży B.2 Transfery z innych ekspozycji z utratą wartości B.3 Inne zwiększenia C. Zmniejszenia C.1 Rozwiązanie odpisów z wyceny C.2 Rozwiązanie odpisów z tytułu odzysków C.2 bis Zyski na sprzedaży C.3 Spisanie C.4 Transfery do innych ekspozycji z utratą wartości C.5 Inne zmniejszenia D. Bilans zamknięcia odpisów Ogólna kwota umorzeń, w tym pozycji Inne ekspozycje, zaksięgowanych w 2012 roku: - Kredyty dla banków tys. EUR - Kredyty dla klientów tys. EUR RAZEM WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

140 Tabela 6 Ryzyko kredytowe: ujawnienia informacji dotyczących portfeli wobec których stosowana jest metoda standardowa oraz kredytów specjalistycznych i ekspozycji kapitałowych w świetle metod IRB Ujawnienia jakościowe Ryzyko kredytowe Metoda standardowa Lista instytucji ECAI (External Credit Assessment Institution Zewnętrzna Instytucja Ocen Kredytowych) i ECA (Export Credit Agency Agencja Kredytów Eksportowych), których ratingi są stosowane w metodzie standardowej oraz w stosunku do portfeli kredytowych, których dotyczą ratingi dostarczone przez powołane powyżej podmioty. Ryzyko kredytowe Portfele Ekspozycje wobec rządów państw i banków centralnych ECA / ECAI Cechy charakterystyczne ratingów 9 Ekspozycje wobec organizacji międzynarodowych Ekspozycje wobec Międzynarodowych Banków Rozwoju (MDB) Ekspozycje wobec korporacji i innych podmiotów gospodarczych Ekspozycje wobec Zbiorowych Przedsięwzięć Inwestycyjnych (Collective Investments Undertakings CIU) - Fitch Ratings; - Moody s Investor Services; - Standard and Poor s Rating Services Zlecone i niezlecone Patrz Tabela 10 wykaz dotyczący sekurytyzacji 9 ratingi zlecone: oznacza ratingi wykonane odpłatnie na wniosek podmiotu ocenianego. Ratingi wykonane bez takiego zlecenia zostaną uznane za jednoznaczne z ratingami zleconymi, jeżeli dany podmiot wcześniej uzyskał rating zlecony od tej samej ECAII. niezlecone ratingi: ratingi wykonane bez zlecenia ze strony podmiotu ocenianego i bez wniesienia przez taki podmiot jakichkolwiek opłat. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

141 Ujawnienia ilościowe Rozkład ekspozycji: metoda standardowa KWOTA WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 KWOTA WEDŁUG STANU NA (tys. EUR) KLASY AKTYWÓW EKSPOZYCJE Z REDUKCJĄ RYZYKA KREDYTOWEGO EKSPOZYCJE BEZ REDUKCJI RYZYKA KREDYTOWEGO EKSPOZYCJE Z REDUKCJĄ RYZYKA KREDYTOWEGO EKSPOZYCJE BEZ REDUKCJI RYZYKA KREDYTOWEGO A.1.1. Ekspozycje wobec rządów państw lub banków centralnych lub przez nie zabezpieczone A.1.2. Ekspozycje wobec administracji regionalnych i lokalnych lub przez nie zabezpieczone A.1.3 Ekspozycje wobec organów administracji i przedsięwzięć niekomercyjnych lub przez nie zabezpieczone A.1.4 Ekspozycje wobec międzynarodowych banków rozwoju lub przez nie zabezpieczone A.1.5 Ekspozycje wobec organizacji międzynarodowych lub przez nie zabezpieczone A.1.6 Ekspozycje wobec instytucji podlegających nadzorowi lub przez nie zabezpieczone A.1.7 Ekspozycje wobec korporacji lub przez nie zabezpieczone A.1.8. Ekspozycje detaliczne A.1.9. Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach A.1,10. Ekspozycje przeterminowane A.1.11 Ekspozycje wysokiego ryzyka A.1.12 Ekspozycje w postaci gwarantowanych obligacji bankowych (obligacje pokryte) A.1.13 Ekspozycje krótkoterminowe wobec klientów korporacyjnych A.1.14 Ekspozycje w postaci Wspólnych Przedsięwzięć Inwestycyjnych (CIU) A.1.15 Inne ekspozycje Gwarancje udzielone i zobowiązania do wypłaty funduszy zostały przedstawione w tabeli według wartości nominalnych. Kredytowanie specjalistyczne POZOSTAŁA ZAPADALNOŚĆ/OCENA (tys. EUR) KWOTY EKSPOZYCJI WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 KATEGORIE REGULACYJNE 1 - SILNA 2 - DOBRA 3 - ZADOWALAJĄCA 5 - SŁABA 5 - NIEWYKONANIE Czas pozostały do zapadalności poniżej 2,5 roku Czas pozostały do zapadalności równy 2,5 roku lub dłuższy Razem kredyty specjalistyczne według stanu na r. Razem kredyty specjalistyczne według stanu na r WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

142 Ekspozycje kapitałowe - uproszczona metoda wagi ryzyka KATEGORIE WAGI KWOTY EKSPOZYCJI WEDŁUG STANU NA (tys. EUR) KWOTY EKSPOZYCJI WEDŁUG STANU NA r r. Ekspozycje private equity w dostatecznie zdywersyfikowanych portfelach 190% Ekspozycje kapitałowe w obrocie giełdowym 290% Inne ekspozycje kapitałowe 370% Inne ekspozycje kapitałowe razem Metoda standardowa - aktywa obarczone ryzykiem KLASY EKSPOZYCJI Ekspozycje wobec rządów państw i banków centralnych lub przez nie zabezpieczone (tys. EUR) KWOTA WEDŁUG STANU NA r. KWOTA WEDŁUG STANU NA r. KWOTA EKSPOZYCJI ZABEZPIECZENI A EKSPOZYCJE ZABEZPIECZONE GWARANCJE I INNE, PODOBNE KONTRAKTY KREDYTOWE INSTRUMENT Y POCHODNE KWOTA EKSPOZYCJI ZABEZPIECZENI A EKSPOZYCJE ZABEZPIECZONE GWARANCJE I INNE, PODOBNE KONTRAKTY KREDYTO WE INSTRUME NTY POCHODN E jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap 4 i jakość kredytu etap Ekspozycje wobec administracji regionalnych i lokalnych lub przez nie zabezpieczone jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap 4 i jakość kredytu etap Ekspozycje wobec organów administracji i przedsięwzięć niekomercyjnych lub przez nie zabezpieczone jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap 4 i jakość kredytu etap Ekspozycje wobec międzynarodowych banków rozwoju lub przez nie zabezpieczone jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap 4 i jakość kredytu etap Ekspozycje wobec organizacji międzynarodowych lub przez nie zabezpieczone Ekspozycje wobec instytucji podlegających nadzorowi lub przez nie zabezpieczone jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap 4 i jakość kredytu etap Ekspozycje wobec korporacji lub przez nie zabezpieczone jakość kredytu etap jakość kredytu etap WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

143 - jakość kredytu etap 3 i jakość kredytu etap 5 i Ekspozycje detaliczne Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach Ekspozycje przeterminowane Ekspozycje wysokiego ryzyka Ekspozycje w postaci gwarantowanych obligacji bankowych Ekspozycje krótkoterminowe wobec klientów korporacyjnych jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap 4 i Ekspozycje w postaci Wspólnych Przedsięwzięć Inwestycyjnych (CIU) jakość kredytu etap jakość kredytu etap jakość kredytu etap 3 i jakość kredytu etap 5 i Inne ekspozycje Razem bilansowe aktywa obciążone ryzykiem Razem gwarancje i linie udzielone Razem kontrakty na instrumentach pochodnych Razem transakcje SFT i z długim terminem rozliczenia Razem z uwzględnieniem nettingu produktów kontraktowanych Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

144 Tabela 7 Ryzyko kredytowe: ujawnienia dla portfeli wobec których stosowana jest metoda IRB Ujawnienia jakościowe Na mocy decyzji nr z 28 marca 2008 roku, Bank Włoch upoważnił Grupę UniCredit do stosowania metody zaawansowanej przy obliczaniu wymogu kapitałowego dla ryzyka kredytowego i operacyjnego. W odniesieniu do ryzyka kredytowego, Grupa została upoważniona do wykorzystania wewnętrznych oszacowań parametrów PD, LGD i EAD dla portfeli kredytowych w skali całej Grupy (transakcje z rządami państw, bankami, korporacjami międzynarodowymi oraz w ramach globalnego finansowania projektów) oraz dla portfeli kredytowych odpowiednich spółek zależnych (klienci korporacyjni i detaliczni). W odniesieniu do włoskich portfeli korporacjyjnych średniej wielkości i małych firm, stosowane są obecnie wartości podstawowe EAD. W pierwszym etapie metoda ta została przyjęta przez spółkę dominującą oraz niektóre z jej włoskich spółek zależnych, które później połączyły się w UniCredit S.p.A., w wyniku reorganizacji ONE4C przez UniCredit Bank AG (UCB AG) oraz Bank Austria (BA AG). Zgodnie z planem realizacji postępującego rozszerzania systemu ratingowego IRB, zatwierdzonego przez Grupę i stosowanego także przez Regulatora, począwszy od 2008 roku stosowanie tych metod zostało rozszerzone na UniCredit Credit Management Bank S.p.A., UniCredit Bank Luxembourg S.A., UniCredit Banka Slovenija dd, UniCredit Bulbank AD, UniCredit Bank Czech Republic a.s. and UniCredit Bank Ireland p.l.c, Unicredit Bank Hungary, UniCredit Tiriac Bank a.s. oraz UCB SK UniCredit Bank Slovakia a.s. W konsekwencji oczekuje się, że inne spółki Grupy także przyjmą systemy IRB po realizacji powyższego planu. Informacje jakościowe są następnie restrukturyzowane w celu opisania systemów ratingowych dopuszczonych przez Regulatorów i przedstawionych poniżej w ogólny sposób, według głównych klas aktywów. W tabeli poniżej przedstawiono systemy ratingowe stosowane przez Grupę ze wskazaniem dominującej klasy aktywów oraz podmiotów, w których są stosowane. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

145 Przeważająca klasa aktywów System ratingowy Spółka Grupy Rządy centralne i banki centralne Instytucje podlegające nadzorowi Przedsiębiorstwa Banki/Przedsiębiorstwa W skali Grupy Lokalne Rządy państw (PD, LGD, EAD) Instytucje finansowe & banki (PD, LGD, EAD) Korporacje ponadnarodowe (PD, LGD, EAD) Finansowanie Projektów Globalnych (PD, LGD, EAD) Rating zintegrowany korporacji RIC (PD, LGD) Średni Klienci Korporacyjni (PD, LGD, EAD) Zagraniczne przedsiębiorstwa małe i średniej wielkości (PD, LGD, EAD) Nieruchomości generujące dochód (IPRE) (PD, LGD, EAD) Finansowanie wykupów i lewarowania (PD, LGD, EAD) Globalny Transport (PD, LGD, EAD) Finansowanie Farm Wiatrowych (PD, LGD, EAD) Średni Klienci Korporacyjni (PD, LGD, EAD) IPRE (PD, LGD, EAD) Nieruchomości generujące dochód (IPRE) (kryteria pogrupowania) Podmioty nie nastawione na zysk (PD, LGD, EAD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) Inne systemy ratingowe o mniejszym znaczeniu (podmioty sektora publicznego, gminy, przedsięwzięcia religijne, leasing) (PD) UCI, UCB AG, BA, UCB CZ*, UCB SK*, UCB RO* UCI, UCB AG, BA, UCB Lux, UCB Slo*, UCB IE*, UCB BG*, UCB CZ*, UCB HU(*) (**),UCB SK*, UCB RO* UCI, UCB AG, BA, UCB Lux, UCB Slo*, UCB BG*, UCB CZ*, UCB HU*, UCB SK*, UCB RO* UCI, UCB AG, BA****, UCB CZ* UCI, UCCMB UCB AG, UCB Lux UCB AG UCB AG UCB AG, UCB Lux UCB AG UCB AG BA BA, UCB CZ* UCB BG* BA UCB HU* UCB Slo* UCB SK* UCB RO* UCB CZ* UCB BG* UCB CZ* Zaangażowania korporacyjne/detaliczne Finansowanie nieruchomości komercyjnych (PD, LGD, EAD) UCB AG, UCB Lux Ekspozycje detaliczne Rating zintegrowany korporacji RISB (PD, LGD) Zintegrowany Rating Klientów Indywidualnych (RIP) Kredyty Hipoteczne (PD, LGD, EAD) Kredyty w rachunku bieżącym i karty kredytowe (PD, LGD, EAD) Kredyty indywidualne (PD, LGD, EAD) Małe Przedsiębiorstwa (PD, LGD, EAD) Osoby fizyczne (PD, LGD, EAD) Małe Przedsiębiorstwa (PD, LGD, EAD) Osoby fizyczne (PD, LGD, EAD) UCI, UCCMB UCI, UCCMB UCI, UCCMB UCI, UCCMB UCB AG UCB AG Sekurytyzacja Papiery Komercyjne Zabezpieczone Aktywami (PD, LGD, EAD) UCB AG BA BA (*) Banki te posiadają obecnie upoważnienie do stosowania wyłącznie metody IRB Foundation, przez co stosują one wyłącznie wewnętrzne szacunki PD do obliczania kapitału (**) Państwo to otrzymało od Lokalnego Urzędu Regulacyjnego uprawnienie do przyjęcia modelu Instytucji Finansowych i Banków w skali całej Grupy wyłącznie w odniesieniu do segmentu Banków Komercyjnych, z wyłączeniem segmentu Papierów Wartościowych. (***) Systemy dozwolone od 2010 roku, których wykorzystanie zgodnie z przepisami prawa jest planowane ostrożnościowo po zakończeniu przeglądu modeli. (****) Państwo to otrzymało uprawnienie do przyjęcia modelu Globalnego Finansowania Projektów (Global Project Finance) w skali całej Grupy począwszy od 1 stycznia 2013 roku. Kluczowe terminy: UCI UniCredit S.p.A. UCCMB UniCredit Credit Management Bank UCB AG UniCredit Bank AG BA UniCredit Bank Austria AG UCB IE UniCredit Bank Ireland p.l.c. UCB Lux UniCredit Bank Luxembourg S.A. UCB Slo UniCredit Banka Slovenija d.d. UCB BG UniCredit Bulbank AD UCB CZ UniCredit Bank Czech Republic, a.s. UCB HU UniCredit Hungary UCB SK UniCredit Bank Slovakia a.s. UCB RO UniCredit Tiriac Bank a.s. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

146 W drugiej połowie 2012 r. zakończono, z pozytywnym wynikiem, proces autoryzacji stosowania podstawowej metody wewnętrznych ratingów (Foundation Internal Rating Based, F-IRB) przez UniCredit Tiriac Bank S.A. oraz Bank Słowacji przy użyciu systemów ratingowych, zarówno stosowanych w skali całej Grupy, jak i lokalnych, w odniesieniu do następujących, głównych klas aktywów: Rząd Centralny i Banki Centralne, Instytucje Nadzorowane, Korporacje. Ponadto począwszy od 1 stycznia 2011 r. Grupa została upoważniona do stosowania w UniCredit Bank Austria obowiązującego w całej Grupie systemu ratingowego Global Project Finance. Na koniec podjęto następujące działania administracyjne w celu uzyskania zgody na: rozszerzenie dodatkowych systemów ratingowych w spółce zależnej UniCredit Luxembourg SA (tzn. obowiązujące w skali Grupy systemy dla segmentów: Rządy Państw i Banki Centralne, Finansowanie Projektów Globalnych, Sektor Papierów Wartościowych oraz Sektor Papierów Wartościowych Sektora Korporacyjnego oraz Finansowania Pojazdów (Corporate Treasury and Funding Vehicles), lokalne systemy dla ekspozycji nieruchomości generujących dochód, Zagraniczne SME, Małe Przedsiębiorstwa i Zamożni Klienci Prywatni); obowiązujące w skali całej Grupy systemy Leasing i Ubezpieczenie dla UniCredit SpA i jego krajowej spółki zależnej UniCredit Credit Management Bank SpA oraz dla zagranicznych spółek zależnych UniCredit Bank AG i UniCredit Luxembourg SA; UniCredit Leasing GmbH, spółka zależna UniCredit Bank AG, oraz z kolei jej spółka zależna Structured Lease GmbH, UniCredit Leasing Aviation GmbH oraz UniCredit Leasing Finance GmbH, dla segmentów: Bankowość, Bankowość Korporacyjna i Małych Przedsiębiorstw; oszacowanie modelu ekspozycji kredytowych w momencie niewykonania zobowiązania (EAD) dla uprawnionych systemów we Włoszech Zintegrowany Rating Korporacyjny ( Integrated Corporate Rating (RIC) ) oraz Zintegrowany Rating Małych Przedsiębiorstw ( Small Business Integrated Rating (RISB)); rozszerzenie stosowania Metod Zaawansowanych IRB na klasę aktywów Ekspozycje Detaliczne w Slovenjia UniCredit Bank, w odniesieniu do lokalnych systemów ratingowych (PD, EAD, LGD) dla ekspozycji Kredytów Hipotecznych i Kredytów dla Osób Fizycznych; rozszerzenie stosowania Metody Podstawowej IRB na Zao UniCredit Bank w Rosji, w odniesieniu do ekspozycji w zakresie Korporacji Ponadnarodowych w drodze przyjęcia systemu ratingowego dla Korporacji Ponadnarodowych, obowiązującego w skali Grupy i już dopuszczonego do użytkowania w głównych Spółkach Grupy; wykorzystanie metody kryteriów grupowania w transakcjach na Nieruchomościach Generujących Dochód (IPRE) w UniCredit Bank Slovakia. Potrzeba przyjęcia wspólnej wizji ryzykowności klientów na poziomie Grupy wymagała przyjęcia Masterskali Ratingowej dla Grupy (Group Master Scale), w celu poprawy komunikowania i skuteczności decyzji w toku procesu realizacji i sprawozdawczości menedżerskiej. Ramowa Skala została przyjęta w następujących celach: umożliwienie menedżerom ryzyka i opiekunom klienta komunikowanie się we wspólnym języku pod względem ryzykai; zapewnienie spójności decyzji kredytowych, nawet jeżeli są one podejmowane na podstawie klas ratingu (Rating Classes, RC) a nie na podstawie prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (PD); ułatwienie definiowania polityk/wytycznych kredytowych przez unikanie zbędnych dwuznaczności. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

147 Masterskala Ratingowa dla Grupy, wprowadzona na mocy Zasad Ładu Korporacyjnego Grupy na podstawie Rozporządzenia Nr 488 z grudnia 2010 roku opiera się na następujących założeniach: wyraźne rozdzielenie inwestycyjnych klas ratingów od nieinwestycyjnych; zakres PD jest wystarczająco szeroki (od AAA do Default), klasy zdarzenia niewykonania zobowiązania (default) odpowiadają klasom, zdefiniowanym przez Bank Włoch. Masterskala Ratingowa dla Grupy opiera się na skali ratingów firmy Standard & Poor s: klasy ratingów inwestycyjnych są ściśle skorelowane z klasami PD S&P, podczas gdy klasy ratingów nieinwestycyjnych są bardziej szczegółowe. Masterskala Ratingowa dla Grupy została wprowadzona wyłącznie dla celów sprawozdawczości zarządczej; stąd nie wywiera ona wpływu na Metodę Wewnętrznych Ratingów IRB, ani na zgodność modeli ratingu z Nową Umową Kapitałową Bazylea II czy plan realizacji. Sposoby obliczania Aktywów Ważonych Ryzykiem, Straty Oczekiwanej czy Rezerw Celowych (LLP) nie ulegną zmianie. Nie występuje też wpływ na wycenę kredytów i nie jest konieczna rekalibracja istniejących modeli ratingowych. Wszystkie wewnętrzne systemy ratingowe, przyjęte przez Grupę UniCredit, stanowią podstawowy element procesu podejmowania decyzji oraz ładu korporacyjnego w zakresie ryzyka kredytowego. Wewnętrzne systemy ratingowe są najczęściej stosowane w następujących obszarach: Poszczególne fazy procesu kredytowego: o Zatwierdzanie/odnawianie. Przypisanie ratingów wewnętrznych stanowi kluczowy moment w procesie oceny kredytowej kontrahenta/transakcji oraz fazę wstępną otwierania/odnawiania linii kredytowych. Rating, który został przypisany przed zatwierdzeniem, zostaje udostępniony jako część procesu zatwierdzania, który jest w dużym stopniu zintegrowany z oceną i omawiany w propozycji kredytowej. Z tej przyczyny w połączeniu z ekspozycją kredytową, rating z zasady stanowi kluczowy czynnik w procesie definiowania właściwego organu do akceptacji. o Monitoring. Celem procesu monitorowania kredytów jest identyfikacja i szybka reakcja na wstępne objawy potencjalnego pogarszania się jakości kredytowej klienta i przez to umożliwienie interwencji zanim dojdzie do faktycznego niewykonania zobowiązań (np. gdy nadal istnieje możliwość odzyskania ekspozycji kredytowej). Działanie to koncentruje się głównie na monitorowaniu zmian ekspozycji, prowadzących do sytuacji, w której konieczne staje się całkowite zerwanie relacji z klientem. Ponadto przy określaniu pozytywnego wpływu pod względem EAD proces monitorowania umożliwia optymalizację warunków potencjalnej, dalszej fazy odzyskiwania kredytu przez zwrócenie się o dodatkowe zabezpieczenie w celu ograniczenia LGD. o Odzyskiwanie kredytów. Ocena przyjmowanej strategii ma na celu określenie planu naprawczego, rezerw celowych na kredyty w sytuacji nieregularnej, oczekiwanych przepływów gotówkowych netto (po uwzględnieniu zabezpieczeń i gwarancji) oraz wszystkich innych wartości, koniecznych do obliczenia Wartości Zaktualizowanej Netto (NPV), na podstawie odpowiedniej hipotezy ostrożnościowej windykacji z uwzględnieniem kosztów i prawdopodobieństwa niepowodzenia takiej strategii. Wynikiem tej oceny są szacunkowe LGD. LGD stanowi także podstawę wyceny przypisywanej kredytom niepracującym, przenoszonym do banku UniCredit Management Bank. Polityki dotyczące rezerw. W odniesieniu do klientów z kredytami pracującymi przyjęto metodologię straty poniesionej, ale nie zgłoszonej IBNR. W metodzie tej stosuje się kwotę przewidywanej straty, przy użyciu parametru Okres Potwierdzenia Straty (LCP), w celu obliczenia rezerwy. W odniesieniu do kontrahentów sklasyfikowanych do kategorii niewywiązujących się, należy zawsze zapewnić spójność pomiędzy zawiązywanymi rezerwami, obliczeniami NPV oraz danymi historycznymi, dotyczącymi strat dla podobnych rodzajów zaangażowań. Zarządzanie kapitałem i jego alokacja. Ratingi stanowią także niezbędny element procesu kwantyfikacji, zarządzania i alokacji kapitału. Wyniki pozyskiwane z systemów ratingowych są integrowane na poziomie Spółki Dominującej całej Grupy w procesach, prowadzonych w celu pomiaru kapitału i zarządzania kapitałem (regulacyjnym i ekonomicznym) a także w procesach, których celem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

148 jest określenie miar wyniku skorygowanego ryzykiem oraz skorygowanego rachunku wyników dla celów planowania strategicznego. Planowanie strategiczne. Ryzyko klienta stanowi kluczową determinantę w obszarze planowania strategicznego, budżetowania i rezerw służących do kwantyfikacji RWA, strat z tytułu utraty wartości zgłaszanych w rachunku wyników, a także strat zgłaszanych w zestawieniu bilansowym. Sprawozdawczość. Szczegółowe raporty są produkowane dla kierownictwa najwyższego szczebla na poziomie skonsolidowanym, pionów i poziomach regionalnych, a także dla poszczególnych spółek. Raporty te przedstawiają wyniki portfela ryzyka kredytowego oraz informacje na temat ekspozycji na zdarzenia niewykonania zobowiązania, oczekiwanych strat, PD oraz średnich LGD dla różnych segmentów klientów, zgodnie ze stosowanymi wewnętrznymi systemami ratingowymi. Ratingi są także stosowane do określania cen i MBO przypisywanych opiekunom klientów oraz w celu identyfikowania klientów o ujemnej EVA. W celu osiągnięcia zgodności z tzw. regulacjami Nowej Umowy Kapitałowej Bazylea II Grupa UniCredit przeprowadziła określone działania w celu określenia i spełnienia wymogów, potrzebnych do zastosowania procedur Redukcji Ryzyka Kredytowego CRM: W tym celu podejmowane są następujące działania: Opracowywanie polityk wewnętrznych, odzwierciedlających wdrożenie, interpretację i internalizację wymogów regulacyjnych CRM wewnątrz Grupy. Dokumentacja ta jest produkowana w różnych celach; w celu zachęcenia do optymalizacji zarządzania zabezpieczeniami oraz przyjęcia zasad akceptowalności, oceny, monitorowania oraz zarządzania gwarancjami i zabezpieczeniami, zgodnie z ogólnymi i szczegółowymi wymogami, przyjętymi przez Regulatora. Integracja powyższych polityk w procesach pozyskiwania gwarancji i zarządzania w ramach Grupy, ze szczególnym uwzględnieniem wymogów pewności prawnej. Wdrożenie odpowiednich narzędzi IT wspierających proces zarządzania zabezpieczeniami, począwszy od oceny i nabycia zabezpieczenia, po monitorowanie i egzekucję z zabezpieczenia. Wdrożenie systemu IT umożliwiło zarządzanie, zbieranie i archiwizację danych, potrzebnych do weryfikacji, czy wymogi regulacyjne dotyczące akceptowalności zostały spełnione oraz w celu obliczenia wskaźników ryzyka. Więcej szczegółowych informacji na temat procesu zarządzania i uznawania technik Redukcji Ryzyka Kredytowego przedstawiono w Tabeli 8 Techniki redukcji ryzyka kredytowego - Ujawnienia jakościowe. Ponadto nowa struktura regulacyjna spowodowała, że rozwój zaawansowanych systemów ratingowych i ich wprowadzenie do współpracy z klientami korporacyjnymi wymaga ustanowienia zarówno w Spółce Dominującej, jak i w poszczególnych podmiotach procesu walidacji systemów ratingowych oraz intensyfikacji działań, które Audyt Wewnętrzny musi podejmować podczas prowadzenia audytów dotyczących takich systemów. Celem procesu walidacji jest wyrażenie opinii w sprawie właściwego działania, zdolności przewidywania oraz ogólnych wyników przyjętych systemów IRB oraz odnośnie ich spójności z wymogami regulacyjnymi, szczególnie poprzez następujące działania: ocena procesu opracowywania modeli, ze szczególnym naciskiem na stosowaną metodę oraz na kryteria metodologiczne, wspierające szacowanie parametrów ryzyka; ocena dokładności szacunków dla wszystkich głównych komponentów ryzyka poprzez analizę działania systemu, kalibrację parametrów i benchmarking; weryfikacja systemu ratingowego jest faktycznie stosowana w różnych obszarach zarządzania; analiza procesów operacyjnych, zabezpieczeń monitoringu, dokumentacji i obiektów IT związanych z systemami ratingowymi. Proces walidacji przyjęty wewnątrz Grupy wymaga w pierwszej kolejności odróżnienia walidacji wstępnej od walidacji bieżącej. Celem walidacji wstępnej jest ocena pozycjonowania systemów ratingowych Grupy w odniesieniu do minimalnych wymogów regulacyjnych oraz wytycznych i standardów Grupy dotyczących metodologii, procesów, jakości danych, jakościowych i ilościowych procedur walidacji, wewnętrznego ładu korporacyjnego oraz środowiska technologicznego, w celu identyfikacji wszelkich luk albo obszarów krytycznych związanych z tymi wymaganiami. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

149 Z drugiej strony celem walidacji bieżącej jest prowadzenie ciągłej oceny właściwego działania wszystkich elementów systemu ratingowego oraz monitorowanie ich zgodności z wymogami wewnętrznymi i regulacyjnymi. Ponadto proces wymaga specjalnego przypisania obowiązków, związanych z walidacją tzw. systemów w skali Grupy i systemów lokalnych. W wypadku systemów w skali Grupy, których metodologia jest zunifikowana na poziomie Grupy, obowiązek ten spoczywa na Spółce Dominującej, natomiast w wypadku lokalnych systemów ratingowych obowiązek ten zostaje przypisany zgodnie z nową organizacją ONE4C wyłącznie w odniesieniu do systemów, stosowanych w UniCredit SpA. W odniesieniu do innych lokalnych systemów ratingowych, każda ze Spółek Grupy jest w pełni odpowiedzialna za własne systemy lokalne. W tym ostatnim wypadku Spółka Dominująca jest nadal odpowiedzialna za monitoring wstępny i bieżący właściwej realizacji działań rozwojowych i walidacyjnych prowadzonych lokalnie oraz właściwego działania systemu ratingowego, przez zapewnienie sugestii, generowanych przez benchmarking wewnętrzny i zewnętrzny w celu stosowania najlepszych praktyk. Na podstawie procesu rewalidacji Spółka Dominująca wydaje Niewiążącą Opinię na temat lokalnych systemów ratingowych podczas fazy wstępnej, przed zatwierdzeniem przez właściwe organy, a później po każdym wprowadzeniu istotnych zmian, a także po uzyskaniu wyników walidacji bieżącej. Departament odpowiedzialny za procedury walidacji działa niezależnie od jednostek, odpowiedzialnych za opracowywanie modeli oraz od obszaru audytu wewnętrznego, który audytuje procesy i wyniki walidacji. Departament ten przyjął i zachowuje wytyczne dotyczące walidacji systemów ratingowych, w celu osiągnięcia zgodności ze standardowymi procedurami walidacji pod względem zarówno treści, jak i narzędzi, zapewniając w ten sposób wspólne wykorzystanie kryteriów oceny wyników, także poprzez wprowadzenie standardowych wspólnych progów oraz zachęcanie do porównań pomiędzy różnymi systemami. Wykorzystanie progów umożliwia opisywanie wyników testów przy użyciu systemu świateł ostrzegawczych, których kolory wiążą się z różnymi poziomami uciążliwości zgłaszanych zdarzeń. Szczególny nacisk położono na ustanowienie standardowej metody walidacji modeli przez określenie minimalnych wymogów i metod testowych dla zgłaszania odpowiednich wyników. Testy dzielą się na analizy jakościowe i ilościowe: analizy jakościowe służą do oceny skuteczności metodologii, stosowanej do opracowania modelu, włączenia wszystkich istotnych czynników oraz zdolności opisu danych, stosowanych w fazie rozwoju; analizy ilościowe dotyczą wyników, stabilności i kalibracji ogólnego modelu, a także jego szczegółowych komponentów i czynników indywidualnych. Ustalono hierarchię powyższych analiz, która zapewnia szczegółowe informacje na temat funkcji danej (wstępnej lub bieżącej) walidacji. W rzeczywistości wykonanie określonych testów zależy od tego, czy podczas analizy na następnym, najwyższym poziomie określono obszary krytyczne. Dodatkowymi obszarami analizy, związanymi z wymogami organizacyjnymi, określonymi w ustawodawstwie włoskim są: projektowanie, wykorzystanie wewnętrzne i sprawozdawczość dotycząca modeli, IT oraz jakość danych i zarządzanie danymi. Dane i dokumenty, związane z procedurami walidacji stosowanymi do chwili obecnej są archiwizowane w specjalnych obszarach magazynowych zapewniających szybki dostęp do informacji i ich bezpieczeństwo oraz zdolność do odtworzenia wszystkich wykonanych analiz. Ponadto Grupa posiada narzędzie walidacji, które umożliwia obliczanie zarówno wskaźników, wymaganych przez Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego w Dokumencie Roboczym 14 Badania systemów walidacji wewnętrznych systemów ratingowych, jak i danych statystycznych, wymaganych na mocy wytycznych Grupy w celu walidacji modeli ryzyka kredytowego. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

150 Wyniki walidacji wewnętrznej, uwzględniającej każdy element systemu ratingowego (metody, proces, IT i jakość danych) zostają podsumowane w sprawozdaniu, składanym na ręce kierownictwa najwyższego szczebla oraz do urzędu regulacyjnego. Celem rocznego sprawozdania z walidacji jest wykazanie poziomu zgodności systemów ratingowych IRB w Grupie, z pokazaniem głównych obszarów wymagających ulepszeń. Podczas audytowania wewnętrznych systemów ratingowych celem Audytu Wewnętrznego jest sprawdzenie funkcjonalności całego systemu kontroli tego obszaru. Działania te polegają na przeprowadzeniu następujących weryfikacji: zgodność systemów IRB z regulacjami; skuteczne wykorzystanie systemów ratingowych dla celów biznesowych; adekwatność i kompletność procesu walidacji ratingu. W celu udzielenia spółkom Grupy pomocy w zapewnieniu jakości (funkcjonalności i adekwatności) ich Systemów Kontroli Wewnętrznej oraz zmodyfikowania ich wewnętrznych metod audytu wewnętrznego zgodnie ze zmianami w ich scenariuszach biznesowych, Audyt Wewnętrzny Spółki Dominującej (UC IA) skoordynował opracowywanie wspólnego zbioru metod audytu wewnętrznego i zarządza na bieżąco ich aktualizacją i ulepszeniami. Metody te zostały opracowane w celu oceny dokładności wniosków jednostek ds. kontroli ryzyka, a także zgodności z wymogami regulacyjnymi, szczególnie w odniesieniu do procesu walidacji wewnętrznej systemów ratingu wewnętrznego i kontroli ryzyka. Należy przy tym stwierdzić, że jednostki audytu wewnętrznego nie są bezpośrednio zaangażowane w projektowanie lub wybór modelu. Zgodnie ze swoją misją, UC IA prowadzi bezpośredni audyt UniCredit S.p.A. oraz w razie konieczności, także Spółek Grupy, także w zarządzaniu koordynacją działalności jednostek audytu wewnętrznego spółek zależnych. Audyty konieczne do oceny funkcjonalności systemów ratingowych mają spory udział w procesie planowania audytu Grupy, organizowanym przez UC IA, który uzgadnia ich ujęcie w planach audytu wewnętrznego w Spółkach Grupy. Następnie UC IA monitoruje realizację tych audytów przez specjalną jednostkę, a w razie konieczności kontaktuje się ze spółką, o ile wystąpią odstępstwa od planu. Ponadto UC IA opracowuje roczne skrócone sprawozdania, prezentujące ocenę ogólnej funkcjonalności Systemu Kontroli Wewnętrznej i opisujące między innymi wyniki audytów, z podkreśleniem stwierdzonych niedociągnięć i braków i zaleceniem środków naprawczych. Na koniec UC IA składa regularne raporty z prowadzonej działalności i jej wyników na ręce Rady Audytorów Ustawowych Zarządu Spółki Dominującej, Komitetu ds. Kontroli Wewnętrznej i Ryzyka oraz Rady Dyrektorów. Na podstawie działań walidacyjnych i wyników Audytu Wewnętrznego, przedstawianych w raporcie rocznym Bazylea II - Sprawozdania roczne Jednostki ds. Walidacji Ryzyka Kredytowego oraz Audytu Wewnętrznego, a także w opinii Rady Audytorów Ustawowych, Rada Dyrektorów co roku potwierdza (ostatnio przyjęto uchwałę z 27 marca 2012 roku, następna decyzja jest oczekiwana na początku 2013 roku) spełnienie wymogu stosowania systemów IRB w Grupie UniCredit. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

151 Rządy centralne i banki centralne Modele stosowane w skali Grupy Model ratingu rządów centralnych i banków centralnych Metodą stosowaną przy opracowywaniu modelu ratingowego kraju jest metoda ratingu alternatywnego, zgodnie z którą podejmowana jest próba zduplikowania możliwości ratingu agencji zewnętrznej (ECAI) przy użyciu czynników makroekonomicznych i jakościowych. Opracowano dwa osobne modele dla państw o gospodarkach wschodzących i dla państw rozwiniętych (EM i DC). Model ilościowy dla tych ostatnich (DC) wykorzystuje zmienne związane z bilansem handlowym, stopami procentowymi, znaczeniem systemu bankowego, PKB na mieszkańca oraz poziomem zadłużenia wewnętrznego. Moduł jakościowy obejmuje zmienne związane z rozwojem systemu finansowego, warunkami społeczno-politycznymi oraz warunkami gospodarczymi. Moduł ilościowy dla państw rynków wschodzących (EM) wykorzystuje następujące zmienne: eksport jako procent produktu krajowego brutto (PKB); zadłużenie zagraniczne; wartość rezerw walutowych; poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych jako procent PKB; obsługa zadłużenia w porównaniu do eksportu; stopa inflacji a PKB na mieszkańca. Moduł jakościowy obejmuje zmienne związane ze stabilnością systemu finansowego, elastycznością systemu gospodarczego, warunkami społeczno-politycznymi, warunkami gospodarczymi oraz obsługą zadłużenia. Jednostka walidacji sprawdza na bieżąco projekt modelu, stosowaną definicję zdarzenia niewykonania zobowiązania, charakterystykę jakościową i ilościową modelu, metody przełamywania, kalibrację, segmentację na dwie grupy (kraje rynków wschodzących oraz kraje rozwinięte), próbkę rozwoju oraz prowadzi typowe testy wyników i stabilności. Mimo ogólnie pozytywnych wyników działań monitorujących, prowadzonych w 2012 roku, podkreślono niektóre obszary ulepszeń, które należy brać łącznie pod uwagę wraz ze wzrostem stopy przełamania ratingów; już teraz planowana jest jednak na 2013 rok rewizja modelu, także z uwzględnieniem parametru LGD. Model LGD rządów centralnych i banków centralnych Model ten wykorzystuje podejście regresywne z zaangażowaniem ekspertów, począwszy od dużego zbioru zmiennych makroekonomicznych, z których sześć uwzględniono w wersji ostatecznej. Wartość zmiennej zależnej (LGD) obliczono przy użyciu danych wewnętrznych i zewnętrznych. Model zapewnia LGD wyłącznie dla bezpośrednich ekspozycji niezabezpieczonych wobec kontrahentów należących do grupy rządów państw i banków centralnych. Zmienne objaśniające dobierano w następujący sposób: PKB jako procentowy udział w łącznym światowym PKB; dług zagraniczny jako procent eksportu; wskaźnik zadłużenia w odniesieniu do MFW; zmienność eksportu; średnia stopa inflacji w G7; oraz czas niewykonania zobowiązania (okres poprzedzający zdarzenie niewykonania zobowiązania). Poza wykonaniem rutynowych testów wyników i stabilności, jednostka ds. walidacji sprawdzała spójność definicji zdarzenia niewykonania zobowiązania, segmentację i przełamania ratingów; wykorzystanie źródeł wewnętrznych i zewnętrznych odzyskiwanych kwot; szacunkowe koszty oraz metodologię dyskontowania odzyskiwanych kwot; potrzebę wprowadzenia ostrożnościowych korekt dla negatywnych faz cyklu ekonomicznego. Poza tą metodologią, działania obejmowały także zagadnienia IT i procesowe, w tym istotniejsze aspekty jakości danych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

152 Banki (banki i inne spółki finansowe) Modele stosowane w skali Grupy Model ratingu banków Metoda stosowana przy opracowywaniu ratingów dla banków w krajach rozwijających się, zwana metodą ratingu alternatywnego, służy do prób duplikowania możliwości ratingów zewnętrznych, przy użyciu kombinacji czynników makroekonomicznych i jakościowych. Zdecydowano opracować dwa różne modele - jeden dla banków posiadających siedziby w krajach rozwiniętych (DC), i jeden dla banków na rynkach wschodzących (EM) ze względu na opinię, że czynniki ryzyka w każdym z tych segmentów są inne. Ostateczny moduł ilościowy dla banków krajowych, posiadających siedziby w krajach rozwiniętych (DC) obejmuje kilka kategorii czynników: rentowność, profil ryzyka, wielkość i finansowanie. Podobna sytuacja występuje w wypadku banków w krajach na rynkach wschodzących, gdzie stosowane są inne ważenia dla kategorii czynników takich, jak rentowność, profil ryzyka, wielkość, kapitalizacja i finansowanie. Szczególne korekty stosowane dla PD wynikającego zarówno dla EM, jak DC mają uwzględniać następujące aspekty: trzy rodzaje wsparcia ( jeśli istnieje) zapewniane bankom - przez rząd, przez grupę gospodarczą, do której należą, przez Fundusz Ochrony Instytucjonalnej; czynniki te są omawiane odrębnie w sposób jednorodny (na podstawie PD) i nieaddytywny (tylko jeden czynnik o większym wpływie łagodzącym jest z reguły stosowany). kraj ogólnego czynnika ryzyka (rozpatrywany w fazie kalibracji modelu); w tym kontekście model uwzględnia ryzyko kraju oraz bardziej szczegółowy transfer ryzyka, tzn. ryzyko, że dłużnik nie będzie w stanie pozyskać waluty zagranicznej w celu spełnienia swoich zobowiązań, nawet jeżeli posiada odpowiednią walutę krajową. Model skali ratingu opracowano na podstawie liczby zdarzeń niewykonania zobowiązania, wynikającej z ratingu zewnętrznego. Podczas przeglądu, prowadzonego w celu właściwego pomiaru ryzyka kredytowego ekspozycji wobec kontrahentów Securities Industry (SI), 10 wypracowano konkretny model. Metoda stosowana w odniesieniu do Securities Industry jest podobna do stosowanej w odniesieniu do banków komercyjnych, chociaż istnieje tutaj wymóg, by wsparcie ekonomiczne Spółki Dominującej, szczególnie istotne w branży SI, było szacowane jako odrębny moduł poprzez rozwój odpowiedzijakościowych Zakres systemu ratingowego Banków także został rozszerzony na te spółki zależne, które są zaangażowane w korporacyjną działalność skarbową lub finansowanie spółek celowych poprzez użycie specjalnego modelu CTFV (patrz rozdział Model ratingu korporacji ponadnarodowych ). Jednostka ds. walidacji przeprowadziła ocenę zarówno modelu ratingowego Banku, jak i szczególnego modelu dla kontrahentów Securities Industry, a w prowadzeniu jego działalności (podobnie jak dla reszty systemu) zastosowano oficjalne wytyczne walidacji dla całej Grupy, które obejmują zarówno aspekty struktury modelu, jak analizy działania, kalibracji, stabilności, nie tylko w odniesieniu do wyniku końcowego, ale także pod względem poszczególnych komponentów i czynników 11. Jednostka ds. walidacji wyraziła ogólną pozytywną opinię, podkreślając jednak pewne kwestie wymagające uwagi, które będą monitorowane. W 2013 roku oczekiwane są zmiany modeli, które obejmą także parametr LGD. 10 Segment SI jest reprezentowany przez kontrahentów, którzy prowadzą działalność maklerów/dealerów, a także w zakresie bankowości kupieckiej i inwestycyjnej, finansów korporacyjnych, fuzji i przejęć, zarządzania majątkiem i obejmują zarówno "czyste" spółki SI, dla których działalność ta jest zdecydowanie dominująca, jak banki "hybrydowe", które w takim samym stopniu oddają się działalności komercyjnej i inwestycyjnej. Przed opracowaniem wewnętrznego, dedykowanego systemu ratingowego, kontrahenci ci reguły nie posiadali ratingów, z niektórymi wyjątkami objętymi modelem Banku. 11 Po niedawnej nowelizacji wytycznych dla walidacji modeli PD, w kwietniu 2012 roku wydano ich nową wersję. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

153 Model LGD banków Model został opracowany na podstawie analiz ekspertów. Metodologia jest obecnie stosowana w odniesieniu do ekspozycji na kredyty niepodporządkowane, niezabezpieczone i niezagrożone, które w wypadku banków reprezentują większość ekspozycji. Następnie zastosowanie metodologii zaawansowanych (wspólnych dla kilku segmentów w skali Grupy) została rozszerzona na ekspozycje podporządkowane. W chwili obecnej szacunki modelu LGD obejmują zarówno banki komercyjne, jak inwestycyjne (Securities Industry). Indywidualne wartości LGD są obliczane począwszy od analizy sprawozdań finansowych przez symulowanie odzyskiwania w wypadku niewykonania zobowiązania, wynikającego z likwidacji różnych kategorii aktywów banku, po zaspokojeniu jakichkolwiek wierzycieli o wyższym stopniu uprzywilejowania (aktualna wersja modelu przewiduje bardziej precyzyjne podejście do depozytów, uznając możliwość istnienia prawa pierwszeństwa zgodnie z przepisami miejscowymi). W celu uzyskania bardziej realistycznej i konserwatywnej wyceny aktywów banku ustanowiono odpowiednie korekty (haircuts) dla każdego rodzaju aktywów w celu uwzględnienia możliwości pomniejszenia wartości, jakie może mieć miejsce przed zdarzeniem niewykonania zobowiązania, różnic pomiędzy wartością rynkową a wartością księgową oraz pomiędzy wartością rynkową a wpływami ze sprzedaży (aktualna wersja modelu przewiduje zastosowanie większej liczby takich korekt w odniesieniu do wartości kredytów hipotecznych w sprawozdaniu finansowym kontrahenta). Ponadto w związku z faktem, że powodzenie fazy odzyskiwania zależy w dużym stopniu od środowiska prawnego/instytucjonalnego, wprowadzono także szczegółowe korekty dla każdego kraju, uwzględniające ryzyko prawne. Na koniec uwzględniono także korekty odzwierciedlające koszty procesu odzyskiwania należności na podstawie oceny specjalistów windykacji. Ponieważ aktywa banku pożyczkobiorcy są określone w walucie miejscowej, ale ostateczny odzysk należności należy szacować w walucie wierzyciela, zastosowano dodatkową korektę aktywów w walucie miejscowej, która jest powiązana ze zmiennością kursów wymiany w celu uwzględnienia roli ryzyka deprecjacji. W ramach segmentu bankowości usprawniono ramy LGD w celu dokładniejszego odzwierciedlenia typowo niższego profilu ryzyka, które jest z reguły niższe w wypadku niektórych produktów (lub transakcji), w szczególności w odniesieniu do obligacji pokrytych i produktów z redukcją ryzyka kraju. W odniesieniu do obligacji pokrytych zdefiniowano dwie różne wartości LGD, stosowane na podstawie kraju emitenta oraz w celu potwierdzenia przez analityka kredytowego, odpowiedzialnego za emisję specjalnych obligacji pokrytych, czy emitent spełnia standardy rynku lokalnego. Dla produktów z redukcją ryzyka kredytowego, LGD kontrahenta jest redukowane zgodnie z udziałem ryzyka kraju w łącznym PD kontrahenta, poprzez zastosowanie niezabezpieczonego LGD współczynnika odzyskiwania należności dla danej transakcji (współczynnik Odzysku Należności dla Danej Transakcji Transaction Specific Recovery Factor). W ramach segmentu bankowego ograniczenie LGD ma zastosowanie do określonego typu produktów: krótkoterminowych pożyczek komercyjnych między bankami (Short-Term Commercial Financing). Jednostka ds. walidacji badała na bieżąco sposób i zakres zastosowania modelu, jego elementy, poprawki wprowadzane na podstawie zdobytych doświadczeń oraz przełamania. W miarę możliwości zbadano także benchmarki zewnętrzne. Ponadto specjalną uwagę poświęcono analizie oceny korekt ostrożnościowych, zastosowanych w różnych kategoriach aktywów. Poza tą metodologią działania ocenne obejmowały także zagadnienia IT i procesowe, w tym najistotniejsze aspekty jakości danych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

154 Korporacje (spółki niefinansowe, w tym SME, specjalistyczna działalność kredytowa i zakupione Należności) Modele stosowane w skali Grupy Model ratingu korporacji ponadnarodowych Opisany tutaj model ratingu ma zastosowanie do spółek ponadnarodowych ze skonsolidowanymi obrotami lub przychodami operacyjnymi powyżej 500 mln euro przez co najmniej 2 kolejne lata (definicja segmentu została ostatnio doprecyzowana w celu odzwierciedlenia decyzji usunięcia spółek leasingowych i faktoringowych z zakresu zastosowania MNC). Metodą stosowaną przy opracowywaniu modelu ratingowego korporacji ponadnarodowych jest metoda ratingu alternatywnego, zgodnie z którą podejmowana jest próba replikowania możliwości ratingu agencji zewnętrznej (ECAI) przy użyciu czynników ilościowych i jakościowych. Moduł ilościowy obejmuje kilka kategorii czynników, takich jak struktura kapitałowa, rentowność, pokrycie odsetek i wielkość. Wynikiem zastosowania tego modułu jest ocena ilościowa. Model jakościowy składa się z zestawu kwestionariuszy, analizujących aspekty korporacyjne, takie jak jakość zarządzania, wyniki uzyskiwane w branży, udział rynkowy, itp. Wynikiem zastosowania tego modułu jest ocena jakościowa. Oceny ilościowe i jakościowe są następnie integrowane, a wynik zostaje przekształcony na PD (poprzez funkcję szacunkową przy użyciu fazy kalibracji). Precyzyjne korekty PD są oczekiwane w celu uwzględnienia następujących aspektów: wsparcie (o ile dotyczy) ze strony grupy ekonomicznej, do której należy (na podstawie średniego PD); ogólnie współczynnik ryzyka kraju (uwzględniony w fazie kalibracji modelu); w tym kontekście model uwzględnia ryzyko kraju i bardziej szczegółowe ryzyko transferu, tzn. ryzyko, że dłużnik nie będzie w stanie pozyskać walutę zagraniczną, w celu spełnienia swoich zobowiązań, nawet jeżeli będzie posiadać odpowiednią walutę krajową. W marcu 2012 roku Grupa wysłała do Banku Włoch komunikat o przyjęciu Portfela Korporacji Ponadnarodowych w skali całej Grupy (Groupwide Multinational Corporate MNC) dla Dużych Korporacji Włoskich (Italian Large Corporate ILC), do którego należą wszystkie spółki osiągające przychody z działalności operacyjnej/wartość w przedziale od 250 mln euro do 500 mln euro. Umożliwi to zwiększenie wydajności, ponieważ zastosowanie konkretnego systemu do portfela ILC straciło uzasadnienie zarówno ze względu na charakterystykę kontrahentów ILC, jak oczekiwane korzyści w postaci oceny ryzyka zastosowania skorygowanych w międzyczasie modeli MNC. Za wyborem tego modelu przemawiała charakterystyka tego segmentu, który potencjalnie cechuje się potrzebą unikatowego profilu ryzyka na poziomie ponadnarodowym oraz większą internacjonalizacją i dalej idącymi podobieństwami pod względem charakteru i struktury prowadzonej działalności w stosunku do istniejących klientów MNC, w porównaniu do lokalnych korporacji średniej wielkości. Opisana powyżej zmiana przyniosła we Włoszech efekty już od września 2012 roku, wynikające ze stopniowej wymiany ratingów przypisanych w ich terminach wygaśnięcia. Jednostka ds. walidacji zweryfikowała nową wersję modelu zgodnie z oficjalnymi wytycznymi walidacji 12 Grupy, które obejmują nie tylko projektowanie modelu, ale także jego działanie, kalibrację i aspekty stabilności, zarówno w odniesieniu do wyników końcowych, jak poszczególnych czynników i komponentów. Co istotne, jednostka ds. walidacji wyraziła swoją ogólnie pozytywną opinię, podkreślając jednak potrzebę pewnych ulepszeń w odniesieniu do kalibracji szacunków. Następnie w ostatnim kwartale 2012 roku przeprowadzono rekalibrację modelu PD. Wyniki tych regulacji zostaną w 2013 roku poddane szczegółowej walidacji. Zakres systemu ratingowego i Banków Międzynarodowych obejmuje także spółki zależne, realizujące korporacyjne funkcje skarbowe (takie jak koncentracja gotówki, zarządzanie kursami walut oraz finansowanie) 12 Po niedawnej nowelizacji wytycznych dla walidacji modeli PD, w kwietniu 2012 roku wydano ich nową wersję. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

155 lub które muszą działać w charakterze specjalistycznych spółek finansujących (przy użyciu papierów wartościowych MLT, bonów, obligacji), których wiarygodność kredytowa zależy od wsparcia spółki dominującej/grupy w postaci wyraźnej gwarancji dla kontrahentów lub emisji lub poprzez inny mechanizm wsparcia (np. zgodę Spółki Dominującej): rating tych kontrahentów oblicza się przy użyciu precyzyjnego modelu Sektora Papierów Wartościowych Sektora Korporacyjnego oraz Finansowania Pojazdów (Corporate Treasury and Funding Vehicles CTFV). Ze względu na fakt, że w większości przypadków niewykonanie zobowiązania przez klienta CTFV wynika z niewykonania zobowiązania przez grupę, do której taki klient należy, metoda przyjęta zarówno w odniesieniu do PD, jak do niezabezpieczonych LGD polega na oszacowaniu odległości w punktach procentowych od PD i LGD spółki dominującej na podstawie wkładów i opinii ekspertów branżowych. Na podstawie kwestionariusza jakościowego określane są kolejne stopnie obniżenia ratingu spółki dominującej w celu obliczenia ratingu CTFV; ta sama metoda służy do określenia przyrostu LGD, jaki należy dodać do LGD Spółki Dominującej w celu obliczenia jej CTFV. Model LGD korporacji ponadnarodowych Mając na uwadze brak historycznych szeregów czasowych stóp odzyskania należności (ponieważ jest to portfel o niskim ryzyku niewykonania zobowiązania), opracowano model regresywno-statystyczny, oparty głównie o dane odzyskiwania należności zapewnione przez zewnętrznego usługodawcę. Model LGD dotyczy wyłącznie niezabezpieczonych ekspozycji niepodporządkowanych (do ekspozycji podporządkowanych stosowane są metody zaawansowane, wspólne dla kilku segmentów wybranych z całej Grupy). Mówiąc bardziej szczegółowo, model LGD składa się z czterech głównych etapów (które zostały wprowadzone do nakładki, uwzględniającej negatywne fazy cyklu ekonomicznego, pogorszenie koniunktury): w pierwszej fazie obliczona zostaje łączna wartość LGD kontrahentów (LGD Ogólne), niezależna od stopnia uprzywilejowania wierzycieli; wartość tę oblicza się na podstawie współczynników ilościowych, wynikających ze sprawozdań finansowych; w drugiej fazie na podstawie kwestionariusza jakościowego obliczona zostaje zmienność wzrostu LGD z niezabezpieczonego zadłużenia na obligacjach, w celu określenia wartości brutto LGD z niepodporządkowanych obligacji; następnie wartość LGD zostaje skorygowana w celu uwzględnienia ryzyka prawnego i kosztów związanych z procesem odzyskiwania należności (Skorygowane LGD z Obligacji Niezabezpieczonych/Adjusted Senior Unsecured Bond LGD); ostateczna wartość LGD z obligacji niezabezpieczonych (mająca zastosowanie do zadłużenia w obligacjach) zostaje skorygowana o współczynnik konwersji, co umożliwia obliczenie LGD dla Kredytów ( Ostateczne LGD z Niezabezpieczonych Kredytów Niepodporządkowanych); wartość ta jest niższa, ponieważ uwzględnia prawdopodobieństwo i skutki restrukturyzacji zadłużenia, typowych kredytów bankowych i podobnych produktów, które stanowią najbardziej reprezentatywną część portfela Grupy UniCredit. Podobnie jak parametr PD, także system straty w przypadku niewykonania zobowiązania LGD dla systemu Korporacji Ponadnarodowych został rozszerzony na włoski segment dużych korporacji (ILC). W 2011 r. ramy LGD zostały ulepszone w celu dokładniejszego odzwierciedlenia profilu ryzyka, typowego dla niektórych produktów (lub transakcji), a w szczególności do produktów z redukcją ryzyka kraju. W ramach segmentu MNC przewidziano zastosowanie specjalnej klasy transakcji, w których płatność jest gwarantowana przez sprzedaż aktywów trzeciej stronie, posiadającej siedzibę w kraju niskiego ryzyka (Only Risk Delivery). Opisane powyżej poprawki do przepisów weszły w życie 31 grudnia 2011 r. Jednostka ds. walidacji badała na bieżąco strukturę modelu oraz jego jakość, działanie i szacunki ostrożnościowe. Przeprowadzono także dogłębną analizę zewnętrznego benchmarku (w literaturze i/lub w postaci ratingów odzyskiwania należności, publikowanych przez agencje ratingowe), weryfikującego konserwatywność istotnych danych szacunkowych. Poza tą metodologią przeprowadzono także działania walidacyjne, które obejmowały wszystkie zagadnienia IT i procesowe, w tym istotniejsze aspekty jakości danych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

156 Model ratingowy Finansowania Projektów Globalnych (Global Project Finance GPF) Model ratingowy GPF w skali całej Grupy został w 2011 roku zaktualizowany w celu zmniejszenia udziału elementów uznaniowych, które wpływały na decyzję ratingową i tym samym zwiększenia możliwości prognozowania statystycznego w skali całego systemu, a także w celu podjęcia próby rozwiązania i usunięcia słabych punktów, zidentyfikowanych przez jednostki walidacji wewnętrznej i audytu lub przez Nadzór. Nowy model obowiązuje od grudnia 2011 r. Rewizja PD optymalizuje w sposób statystyczny istniejący model PD, oparty o wiedzę ekspertów w celu ograniczenia liczby możliwych korekt ręcznych. Definicja segmentu pozostaje w zasadzie taka sama (finansowanie projektów przez obciążenie projektu długiem w łącznej wysokości co najmniej 20 mln euro), podobnie jak zastosowanie metody modeli ratingowych, która nadal opiera się na karcie wyników, składającej się z 21 pytań jakościowych. Analiza zostaje przeprowadzona przez grupowanie ryzyka projektu w 5 głównych obszarach: ryzyko sponsora projektu, ryzyko ukończenia, ryzyko operacyjne, ryzyko specjalne (np. ryzyko trzęsienia ziemi, ryzyko stopy procentowej), ryzyko przepływów gotówkowych. Główne zmiany w modelu PD w porównaniu do poprzedniej wersji to: optymalizacja wag statystycznych poszczególnych współczynników (na bazie ekspertów); wykorzystanie metody statystycznej szacowania wag przyrostu modelu przy sile prognozowania opartej na historycznych zdarzeniach niewykonania zobowiązania; ogólna standaryzacja modelu z ograniczeniami dla korekt ręcznych ratingu wyłącznie w odniesieniu do praktyki przełamań (jedynie w wypadku słabego ogniwa, w celu obniżenia ratingu w wypadku wystąpienie problemów); nowe podejście do ryzyka ukończenia, umożliwiające redukcję wag ryzyka wraz z postępem prac budowlanych oraz w momencie gdy projekt zaczyna generować przepływy gotówkowe; wyraźne uwzględnienie ryzyka kraju (ogólnego i transferowego) w postaci nakładki na ocenę wewnętrzną/pd zależną od PD kraju; bardziej szczegółowy opis czynników ryzyka w celu podniesienia obiektywności oceny. Na koniec przeprowadzono kalibrację modelu według długoterminowej stopy występowania zdarzeń niewykonania zobowiązania, z uwzględnieniem pełnej historii ratingowej a nie jedynie bieżącego portfela z powodu znaczących zmian jego składu w czasie. Jednostka ds. walidacji sprawdziła strukturę modelu oraz jego działanie na zagregowanym poziomie obszarów ryzyka oraz dla jednego czynnika ryzyka. Przeprowadzono także analizę stabilności, mechanizmów korekty i przełamania, kalibrację szacunków oraz przeprowadzono analizę benchmarku, aczkolwiek dostępność ratingów zewnętrznych była ograniczona. Wszystkie powyższe analizy dotyczyły portfela GPF Grupy w ramach Spółki: UniCredit S.p.A., UCB AG, UCBA AG. Zgodnie z wynikiem działań walidacyjnych, zrealizowanych w 2011 roku, ogólna ocena modelu była pozytywna pod względem zarówno jakościowym, jak ilościowym. Wewnętrznej ocenie poddano także aspekty związane z procesami, jakością danych oraz procedurami IT dla zmienionego sytemu ratingu GPF, które były przedmiotem wewnętrznej oceny jednostki ds. walidacji. Ponadto począwszy od 1 stycznia 2013 r. Grupa została upoważniona do stosowania w UniCredit Bank Austria obowiązującego w całej Grupie systemu ratingowego Global Project Finance. Model Finansowania Projektów Globalnych (GPF) Wewnętrzny model szacowania LGD GPF, wprowadzony w życie w 2009 r. został poddany rewizji w 2010 roku w celu usunięcia słabych punktów, wykrytych w wyniku walidacji wewnętrznej oraz poprawy skuteczności praktyk zarządzania ryzykiem w Grupie. Model dotyczy wyłącznie łącznych ekspozycji bezpośrednich wobec niezagrożonych kontrahentów GPF (w wypadku ekspozycji zagrożonych stosuje się metodę typową dla bardziej zaawansowanego segmentu w skali całej Grupy). Poprzednie wersje modelu LGD zostały opracowane na podstawie metody aktywów wymuszonych, opracowanej przez S&P s, która polega na badaniu rozkładu skrajnego przedziału wartości projektu w obszarze, w którym doszło do niewykonania zobowiązania i w ten sposób definiuje prawdopodobieństwo WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

157 rozkładu LGD jako rozkładu zadłużenie minus wartość aktywów w tym regionie. Ogólne ramy zostały przystosowane do realnych praktyk i do standardowych procedur biznesowych obowiązujących w Grupie, poprzez przyjęcie określonych zmian w metodach obliczania wartości aktywów, określania obszaru występowania niewykonania zobowiązania oraz wprowadzenia właściwych kart ocen zmienności kalibrowanych według sektorów i opartych o określony zbiór pytań. Działania prowadzone w 2010 r. miały na celu doprecyzowanie metodologii LGD w celu usprawnienia działania modelu. Działania te w pierwszej kolejności miały na celu uproszczenie metodologii aktywów wymuszonych przy jednoczesnej eliminacji precyzyjnego określania wartości aktywów, które zastąpiono bezpośrednimi obliczeniami stosunku zadłużenia do (maksymalnej) wartości aktywów wymuszonych (DMDA) na podstawie kwestionariusza jakościowego; po usunięciu karty oceny zmienności są one w następnej kolejności związane z wprowadzeniem w życie scenariusza zdarzenia ekstremalnego, które charakteryzuje się bardzo wysokimi stratami poza scenariuszem standardowym opartym na metodologii aktywów wymuszonych. Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia ekstremalnego określono na podstawie reakcji na kwestionariusz jakościowy; jest ono stosowane jako waga zdarzenia standardowego i ekstremalnego dla średniej ważonej LGD: w efekcie ta średnia jest oczekiwaną wartością LGD. Uwzględniono także nakładki biorące pod uwagę negatywne fazy cyklu gospodarczego (nakładka pogorszenia koniunktury) z jednoczesnym uwzględnieniem kosztów odzyskiwania należności. Struktura modelu została zaktualizowana przez umożliwienie równoległego obliczenia LGD dla pozycji niepodporządkowanych i podporządkowanych. W tym kontekście coroczna walidacja modelu przeprowadzona w 2012 roku przyniosła ogólnie pozytywny wynik, weryfikujący konserwatywność znaczących szacunków wewnętrznych w porównaniu do dostępnych zewnętrznych poziomów odniesienia. Model EAD w skali Grupy Głównym czynnikiem sprawczym EAD jest rodzaj produktu, a jego wartość oblicza się z użyciem trzech składników. Po pierwsze, zgodnie z wymogami nadzoru, założono, że bieżąca ekspozycja bilansowa będzie kontynuowana do wystąpienia zdarzenia niewykonania zobowiązania. Do tej wartości należy dodać wartość oczekiwaną możliwego ciągnienia udzielonej linii kredytowej oraz po trzecie, uwzględniona zostaje możliwość przekroczenia limitu o kwotę bieżącej linii kredytowej jako wartość procentowa udzielonej linii kredytowej. Ponadto dla istotnych produktów należy wziąć pod uwagę prawdopodobieństwo wniosku o zwrot złożonego przez trzecią stronę, której udzielono gwarancję na wypadek niewykonania zobowiązania. W celu zapewnienia spójności próbki zdarzeń niewykonania zobowiązania z zakresem stosowania modelu, ograniczono ją do kontrahentów, którym udzielono linie kredytowe o wartości co najmniej euro. Działania prowadzone w latach ubiegłych w ramach walidacji bieżącej polegały na sprawdzeniu projektu modelu oraz uzasadnienia danych szacunkowych w porównaniu do wartości zaobserwowanych. W toku oceny zidentyfikowano obszary wymagające ulepszeń, które są obecnie brane pod uwagę w końcowej fazie prac nad usprawnieniem modelu. Wyniki tych działań zostaną w 2013 roku poddane szczegółowej walidacji. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

158 Modele lokalne, włoskie Spółki Grupy Model ratingu korporacji włoskich Zintegrowany Rating Korporacji (Integrated Corporate Rating, RIC) jest modelem ratingowym kontrahentów UniCredit S.p.A. których przychody (lub suma bilansowa, o ile dane dotyczące przychodów nie są dostępne) mieszczą się w przedziale od 5 mln do 250 mln euro zgodnie z nowym systemem segmentacji, wdrożonym w listopadzie 2010 r., uzgodnionym w ramach projektu fuzji One4C, a także mając na uwadze wyniki różnych porównań wyników uzyskiwanych przy użyciu różnych modeli, stosowanych w odniesieniu do włoskich segmentów korporacyjnych. Model dla sektora przemysłowego został zrewidowany (RIC3) na podstawie zaleceń z poprzednich działań walidacyjnych i został przyjęty do użytku w listopadzie 2011 r. Struktura systemu ratingowego RIC3 składa się z trzech podstawowych modułów, z których dwa mają charakter ilościowy, a jeden jest jakościowy: moduł ekonomiczno-finansowy, uwzględniający informacje ze sprawozdań finansowych, zarchiwizowanych w Centralnym Systemie Finansowym (Sistema Centrale Bilanci) (przepływy gotówkowe i rentowność, koszty finansowe, struktura finansowa i skład zadłużenia, stabilność i płynność finansowa; wzrost, zmienność i struktura operacyjna); moduł behawioralny, tzn. uwzględniający wyłącznie dane ze źródeł zewnętrznych, pozyskiwane zarówno przez wysyłanie, jak i przyjmowanie strumieni danych do/z Central Credit (Centrale Rischi), co umożliwia monitorowanie klientów zarówno na poziomie Grupy, jak i całego systemu bankowego (kredyty gotówkowe: wypłaty, krótkoterminowe terminy rozliczenia, długoterminowe terminy rozliczenia, kredyty samolikwidujące, gwarancje kredytowe: komercyjne, finansowe, zastaw); moduł jakościowy, który uwzględnia odpowiedzi na pytania z kwestionariusza jakościowego, wypełnianego w fazie składania wniosku. W przeciwieństwie do wcześniejszych wersji modelu, komponent jakościowy został opracowany przy użyciu totalnej metody statystycznej. Nowy model RIC3 umożliwia realizację procesu aktualizacji ratingu poprzez system zdarzeń ostrzegawczych, przyjęty w celu zapewnienia większej stabilności ocen, terminowych aktualizacji, oraz - w razie konieczności - interwencji ekspertów (operatorzy i stanowisko ds. ratingu). W 2012 r. opracowano także, ale jeszcze nie wdrożono, metodę korekty indywidualnego PD w firmach o wielkości poniżej 250 mln euro, których kontrahenci posiadają Spółkę Dominującą, opartą na PD oszacowanym na poziomie Grupy. Ponadto począwszy od sprawozdawczości regulacyjnej z czerwca 2012 roku wprowadzono specjalne moduły dla ekspozycji na nieruchomościach (Real Estate). Moduły Real Estate zostały opracowane w sposób uwzględniający różne rodzaje ryzyka takich kontrahentów, ze zwróceniem szczególnej uwagi na jednostki kontroli wewnętrznej oraz rekomendacje Urzędu Nadzoru. Model korporacyjny Real Estate jest stosowany w odniesieniu do kontrahentów o strukturze bilansu 05 (Real Estate Companies) zgodnie z klasyfikacją Centrale Bilanci, których suma bilansowa przekracza poziom 5 mln euro, zgodnie z segmentacją zarządzania klientami i procesami kredytowymi, przyjętymi przez Bank. Model ten został opracowany głównie na podstawie ekonomicznego/finansowego komponentu ad hoc, z późniejszą integracją jakościowego RIC3 lub behawioralnego RISB ( Centrale Rischi i wewnętrzny behawioralny). W 2012 roku przeprowadzono rekalibrację całego nowego systemu RIC w celu wdrożenia poprawki do istniejącego rozporządzenia w sprawie limitu czasowego, koniecznego do określenia przeterminowania (a więc przy użyciu definicji przekroczenia środków po 90 dniach) oraz rozszerzenia szeregów czasowych danych o ostatnie zdarzenia niewykonania zobowiązania. Podczas działań walidacyjnych, związanych z tymi zmianami, a także w ramach walidacji bieżącej prowadzonej w grudniu wykazano dobre wyniki działania modeli RIC, a wskaźniki niewypłacalności w 2011 roku nie różniły się istotnie od odpowiednich wartości PD. Ponadto przeprowadzona niedawno walidacja bieżąca podkreśliła niedopasowanie pomiędzy szacunkową wartością PD a wskaźnikami niewypłacalności, zaobserwowanymi w 2012 roku; zjawisko to zostanie skorygowane w czasie następnej kalibracji, planowanej na pierwszą połowę 2013 roku. Dodatkowo pod koniec roku zrewidowano procedurę zamknięcia klas ratingowych i średnie wartości PD. Zmiany te, wprowadzone w życie w styczniu 2013 roku, usprawniły rozkład kontrahentów w klasach, WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

159 ograniczając ich koncentrację w kilku klasach oraz wpływając na zgodność pomiędzy modelem PD a PD stosowanym w sprawozdawczości regulacyjnej. Model lokalny, LGD włoskich Korporacji Modele LGD stosowane dla włoskich portfeli Korporacji i LGD zostały opracowane przy użyciu metody wspólnej windykacji LGD. Współczynnik straty jest obliczany na podstawie przepływów gotówkowych dla różnych pozycji niewykonania zobowiązania, zaobserwowanych od ich wejścia w stan niewykonania zobowiązania do zakończenia procesu windykacji. W odniesieniu do szacowania LGD opracowano szczegółowe moduły dla każdego etapu niewykonania zobowiązania (incaglio, sofferenza oraz przeterminowane), przyjmując szacunki regresywne dla incagli i sofferenze oraz średnie historyczne dla ekspozycji przeterminowanych. Metoda klocków wymaga określenia sposobu ich zintegrowania w celu obliczenia ogólnego LGD. W szczególności należy zdefiniować dwa rodzaje parametrów: skład portfela przy pierwszym zdarzeniu niewykonania zobowiązania (prawdopodobieństwo warunkowe, że w wypadku niewykonania zobowiązania, zdarzenie to występuje w warunkach przeterminowania, incaglio lub solferenza) oraz prawdopodobieństwo przechodzenia pomiędzy różnymi stanami niewykonania zobowiązania (tzw. wskaźnik migracji w zbiorze ekspozycji nieregularnych Danger Rate ). Parametry te są definiowane na podstawie obserwacji empirycznych (zaobserwowana częstotliwość próbki rozwojowej). Przyjęte w tym celu modele regresywne wymagają użycia informacji zarówno osobowych, jak i dotyczących produktu i linii kredytowej; ponadto wymagane są także informacje na temat gwarancji oraz ekspozycji na zastawy. W tym względnie spółka UniCredit SpA podjęła decyzję uwzględnienia wpływu różnego rodzaju zabezpieczeń na szacunkowe wartości LGD, z wyjątkiem na ekspozycje korporacjne, udzielone przez banki lub rządy i banki centralne, w wypadku których stosowana jest zasada substytucji. Następnie oblicza się LGD na poziomie transakcji zgodnie z dostarczonymi zabezpieczeniami. Jedynie dla zabezpieczeń stosuje się zróżnicowanie LGD zależnie od poziomu pokrycia. Odnośnie do Korporacji i Małych Przedsiębiorstw, Grupa postanowiła stosować wspólnie wypracowany model dla różnego rodzaju relacji, mając na uwadze niewielką próbę (jak np. Zaliczki/Advances), w którym w skład próby do oszacowania wchodzą kontrahenci obu typów. Relacje uwzględniane przy obliczaniu wartości LGD są ograniczone do fazy kredytów niepracujących dla możliwie najwyższego stopnia szczegółowości, tzn. dla transakcji. W odniesieniu do fazy pod obserwacją, bank wypracował dwa inne modele dla każdego segmentu, w których zróżnicowanie opiera się na ekspozycji ratalnej i nieratalnej. Zgodnie z wynikami rekalibracji PD, składnik Danger Rate portfela korporacji jest aktualizowany raz w roku, w celu uwzględnienia szacunków ryzyka dla najnowszych danych dotyczących wskaźników niewypłacalności (z ostatniego roku). W 2012 roku wszystkie modele korproracyjne LGD zostały poprawione przy użyciu zaktualizowanych danych z grudnia 2011 roku. Nowe modele zostaną wprowadzone w życie w drugiej połowie 2013 roku, natomiast jeszcze w 2012 roku wprowadzono w życie nową kalibrację komponentu Danger Rate, w tym nową definicję zdarzenia niewykonania zobowiązania z 90-dniowym terminem. W tym względnie działania walidacyjne, przeprowadzone w 2012 roku podkreśliły pozytywny wynik w odniesieniu do parametrów oraz przyjęcia definicji z 90-dniowym przeterminowaniem. Lokalne modele EAD włoskich Korporacji Zgodnie z zaleceniami regulatorów oraz postępami we wdrażaniu Plan Metodologii IRB dla ryzyka kredytowego, Grupa opracowała model szacowania Zaangażowania na Datę Niewykonania Zobowiązania (Exposure at Default EAD) dla autoryzowanych włoskich systemów Integrated Corporate Rating RIC oraz Small Business Integrated Rating RISB). Wniosek o zgodę na ich stosowanie złożono do Banku Włoch w grudniu 2012 roku. Modele RIC i RISB EAD zostały opracowane zgodnie z wymogami przepisów nadzoru. W szczególności przyjęto definicję zdarzenia niewykonania zobowiązania, wymaganą metodą IRB, zgodnie z istniejącymi modelami PD i LGD: 90 dni przeterminowania, kredyt wątpliwy, restrukturyzowany i niepracujący. Działania walidacyjne modeli RIC i RISB EAD zostały przeprowadzone przez kompetentną jednostkę Walidacji Wewnętrznej Grupy w celu weryfikacji ogólnego działania systemów ratingowych oraz zgodności z ilościowymi i organizacyjnymi wymogami regulacyjnymi oraz zgodnie z definicjami regulacyjnymi i standardami wewnętrznymi, metodologią szacowania i infrastrukturą IT. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

160 Na podstawie wyników tych działań jednostka ds. walidacji wyraziła opinię o adekwatności modeli EAD, nie zgłaszając przy tym jakichkolwiek istotnych niedopasować w stosunku do wymogów regulacyjnych odnośnie do stosowania IRB. Modele lokalne, niemieckie Spółki Grupy Model ratingu korporacji średniej wielkości Zadaniem modelu ratingowego Mittelstandsrating jest zapewnienie oceny ekspozycji dla spółek sklasyfikowanych w kategorii UCB AG, posiadających siedzibę w Niemczech, osiągających obroty w przedziale od 5 mln euro do 500 mln euro. Grupę spółek docelowych skorygowano w kwietniu 2011 r. (poprzednio dolną granicę obrotów przyjęto na poziomie 3 mln euro) w wyniku inicjatywy Grupy o nazwie ONE4C, której celem była koncentracja na wymogach klientów oraz zbliżenie do rynków regionalnych. Obecnie stosowana wersja modelu Mittelstandsrating została opracowana w celu uproszczenia poprzedniego modelu (liczba modeli służących automatycznej ocenie sprawozdań finansowanych została zmniejszona z 12 do 4) oraz w celu realizacji ulepszeń, zaleconych podczas poprzedniego etapu walidacji. Model ten składa się z dwóch komponentów: ilościowego i jakościowego. Ocena punktowa, wynikająca z analizy sprawozdań finansowych, daje częściowy rating dla warunków operacyjnych. Model ilościowy zapewnia natomiast częściowy rating dla sytuacji spółki. Ostateczny rating powstaje w wyniku połączenia dwóch ratingów cząstkowych. Moduł ilościowy składa się z 4 sub-modułów statystycznych o nazwie Maschinelle Analyse von Jahresabschlüssen (zautomatyzowane analizy sprawozdania finansowego) lub MAJA. Obszar zastosowania każdego z tych sub-modułów zależy od branży, w jakiej działa dana spółka (produkcja, handel, przemysł budowlany, usługi). W zasadzie czynniki ryzyka uwzględnione w modelu ilościowym (które zostały wybrane przy użyciu procesu składającego się z analiz statystycznych i rozmów z ekspertami) obejmują następujące obszary analizy: struktura aktywów; sytuacja finansowa; wzrost produkcji/marż. Moduł jakościowy obejmuje następujące obszary analiz: kondycja finansowa; ocena kierownictwa; planowanie i kontrola; branża/rynek/produkty; ryzyko specjalne; rating branży; W wypadku pogarszającej się kondycji dłużnika (sygnały ostrzegawcze), już uwzględnionej w specjalnej sekcji modułu ilościowego, rating zostaje automatycznie skorygowany. Ostateczny rating może zostać skorygowany ręcznie (przełamanie) w sytuacji, gdy dodatkowe informacje wskazują na nieprawidłowość ratingu obliczonego. Praktyka ta jest przedmiotem określonych ograniczeń i limitów i jest ściśle monitorowana przez jednostkę walidacji wewnętrznej. Model jest także przedmiotem zwykłych działań kalibracyjnych w czasie. Jednostka walidacji wewnętrznej po sprawdzeniu projektu modelu, niezawodności (działania i stabilności) jego różnych modułów (modułu ilościowego wraz z odpowiednimi sub-modułami oraz modułu jakościowego) oraz jego kalibrację, po czym wydała pozytywną opinię: działanie modelu mieści się powyżej progów wewnętrznych, a średnia wartość PD była zgodna z zaobserwowanymi stopami niewykonania zobowiązania. Pozytywna ocena modelu została potwierdzona również przez jednostkę ds. rewalidacji HC. Opisany powyżej model ratingowy został przyjęty przez UniCredit Bank Luxembourg S.A. oraz w chwili obecnej jedynie dla celów zarządczych, ponieważ proces autoryzacji jeszcze się nie zakończył, w odniesieniu do UniCredit Leasing GmbH oraz niektórych jej spółek zależnych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

161 Model ratingu zagranicznych SME System ratingu zagranicznych SME został opracowany w celu oceny zagranicznych spółek lub zagranicznych grup konsolidacyjnych. Rating jest przypisywany kontrahentom na podstawie zewnętrznego komponentu ilościowego dla danego kraju, który jest integrowany z wewnętrznie opracowywanym lewarującym modułem jakościowym na module korespondenta, definiowanym dla niemieckiego segmentu średnich korporacji. Pierwsza wersja modułu ratingowego zagranicznych SME została użyta w 22 krajach, które korzystały ze specjalnych modeli RiskCalc służących do analizy sprawozdań finansowych w czasie rozwoju oraz w dalszych 45 krajach, którym firma Moody s zaproponowała stosowanie tzw. modeli proxy. W międzyczasie firma Moody s opracowała dodatkowe modele RiskCalc. W grudniu 2011 roku zastosowanie modelu rozszerzono na wszystkie kraje świata. Audyt regulacyjny wykorzystania tego rozszerzenia, przeprowadzony w grudniu 2012 roku po fazie testów praktycznych, zakończył się ogólnie pozytywną oceną przez Deutsche Bundesbank. Wykorzystanie tych rozszerzeń do celów regulacyjnych przyniesie efekty w przyszłości, po formalnym zatwierdzeniu przez regulatorów. Także w tym przypadku działania walidacyjne i rewalidacyjne spowodowały certyfikację przez Grupę zgodności opisanego modelu ratingowego z wymogami regulacyjnymi, z uwzględnieniem umiarkowanej wielkości obszaru stosowania aplikacji, który utrudnia wewnętrzne szacunki modułów finansowych; z punktu widzenia kalibracji, szacunki modelu zostały uznane za zgodne ze zrealizowanymi zdarzeniami niewykonania zobowiązania, zaktualizowanych o rozszerzony zakres działania. Poza tym zakres rozszerzenia nie miał istotnego wpływu ani na model, ani na związane z nim procesy. Model ratingowy FSME jest również stosowany w UniCredit Bank Luxembourg SA i stanowi element rozszerzenia, przedłożonego regulatorowi w 2012 roku. Model ratingu Finansowanie Nieruchomości Komercyjnych (CREF) Model ratingu UCB AG dla Finansowania Nieruchomości Komercyjnych (Commercial Real Estate Finance, CREF) jest stosowany w Niemczech dla oceny ekspozycji na: Firmy deweloperskie: spółki, których dochody wykazane w sprawozdaniach finansowych pochodzą głównie z działalności budowlanej (lub zakupów) i następnie sprzedaży budynków służących do celów mieszkaniowych lub komercyjnych (biura, sklepy); Inwestorzy w nieruchomości, publikujący sprawozdania finansowe: spółki, których dochody wykazane w sprawozdaniach finansowych pochodzą głównie z wynajmu posiadanych przez nie nieruchomości mieszkaniowych lub komercyjnych; Inwestorzy w nieruchomości, nie publikujący sprawozdań finansowych: spółki nie składające sprawozdań finansowych lub klienci indywidualni, których dochody pochodzą głównie z najmu posiadanych nieruchomości i są wyższe niż euro rocznie. Klienci należący do tej grupy są oceniani przy użyciu modeli składających się z następujących trzech podstawowych modułów: model jakościowy, którego celem jest ocena jakości i niezawodności zarządzania, umiejętności zespołu menedżerskiego, jakości zarządzania organizacją oraz doświadczenia banku w zarządzaniu relacjami ze spółką; moduł jakościowy, którego zadaniem jest ocena aktywa/projektu, który będzie lub już jest finansowany (przez bank lub innego kredytodawcę), w tym jakości i wewnętrznego ryzyka portfela nieruchomości/projektów spółki, jej potencjału planowania (na podstawie przeszłych doświadczeń) oraz przepływy finansowane, planowane/prognozowane na następne lata; finansowy moduł ilościowy oparty na sprawozdaniach finansowanych spółki i uzupełniony oceną jakościową jakości, niezawodności i kompletności sprawozdań finansowych. Wszystkie trzy modele (dla firm deweloperskich, inwestorów w nieruchomości ze sprawozdaniami finansowymi i bez nich) korzystają z tych samych sub-modułów. Główna różnica dotyczy ważenia, stosowanego do łączenia ocen częściowych w jedną ocenę ogólną. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

162 W 2011 r. podjęto działania w celu rozszerzenia systemu ratingowego CREF na segment Towarzystw Budowlanych, które poprzednio były badane przy użyciu metody standardowej. Rozszerzenie zakresu stosowania przeprowadzono przy użyciu modelu opracowanego dla segmentu Inwestorów w Nieruchomości z niewielkimi korektami, wprowadzonymi na podstawie ocen niektórych ekspertów w celu uwzględnienia szczególnych cech tego segmentu. Audyt regulacyjny wykorzystania tego rozszerzenia, przeprowadzony w grudniu 2011 roku, zakończył się pozytywną oceną przez regulatorów lokalnych. Wykorzystanie tych zmian do celów regulacyjnych przyniesie efekty po formalnym zatwierdzeniu przez regulatorów. Na koniec w 2012 roku system CREF został poddany dwóm dalszym, nieistotnym modyfikacjom, rozszerzającym zakres stosowania na Fundusze Nieruchomości oraz Zagranicznych Sprawozdających Inwestorów i Deweloperów. Audyt regulacyjny tego rozszerzenia, przeprowadzony w listopadzie 2012 roku, zakończył się pozytywną oceną przez regulatorów lokalnych. Wykorzystanie tych rozszerzeń do celów regulacyjnych przyniesie efekty po formalnym zatwierdzeniu przez regulatorów. Lokalna walidacja modelu, z uwzględnieniem powyższych rozszerzeń, została zakończona w październiku 2012 roku z potwierdzeniem przydatności modelu dla portfela, w tym rozszerzeń w odniesieniu do wyników rankingu i kalibracji. Model ratingowy CREF jest stosowany przez UniCredit Bank Luxembourg S.A. Model ratingu transakcji zakupu i finansowania lewarowanego (ALF) Model Acquisition and Leveraged Finance (ALF) jest stosowany do oceny projektów finansowania/refinansowania korporacyjnych transakcji zakupu, w których dodatkowe zobowiązania banku zostają dodane do normalnego zadłużenia operacyjnego spółki nabytej w celu finansowania zakupu. Zadłużenie wynikające z zakupu zostaje spłacone z przyszłych przepływów gotówkowych nabytej spółki, a w niektórych wypadkach (jak np. nabycia z udziałem inwestorów strategicznych) z przepływów gotówkowych spółki nabywającej. Transakcje zakupu oraz ich implikacje korporacyjne i podatkowe (często z udziałem kilku różnych jurysdykcji) wymagają specjalnej wiedzy fachowej podczas fazy audytu oraz spełnienia następujących warunków: odpowiednia relacja ryzyka do zwrotu poza strukturą kredytu, opartą o realistyczny model symulacyjny; korekta struktury finansowej i spłaty zadłużenia spółki nabywanej w odniesieniu do przyszłych przepływów gotówkowych; połączenie użycia zróżnicowanych narzędzi pożyczkowych (zadłużenie uprzywilejowane, zadłużenie podporządkowane, dług pomostowy itp.). Z punktu widzenia aspektów proceduralnych, rating ALF w zasadzie jest ratingiem finansowym, który oblicza prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania przez spółkę nabywaną na podstawie wskaźników kapitałowych i finansowych, wyprowadzonych ze wstępnych sprawozdań finansowych i rachunku wyników. Nie ma natomiast modułu jakościowego, ponieważ opracowanie wstępnych sprawozdań finansowych uwzględnia duże ilości informacji jakościowych, wynikających z opinii ekspertów. Wstępne sprawozdania finansowe zostają opracowane przy użyciu modeli symulujących przyszłe przepływy gotówkowe (INCAS, międzynarodowy model finansowy). W tym wypadku dozwolone są także korekty ręczne (przełamania) w odniesieniu do poszczególnych wskaźników finansowych oraz ostatecznego ratingu, a korekty te podlegają zatwierdzeniu przez odpowiedzialne jednostki i muszą być ściśle monitorowane przez jednostkę walidacji wewnętrznej. Jednostka walidacji przeprowadziła w 2012 roku analizy jakościowe i ilościowe, które potwierdziły niezawodność modelu. W zasadzie obliczenia LGD dla portfela ALF w UCB AG są prowadzone przy użyciu tej samej metody obliczeniowej, co dla ogólnego modelu LGD dla Klientów Detalicznych/Korporacyjnych. Ze względu na cechy charakterystyczne portfela sposób traktowania przepływów gotówkowych z zabezpieczeń jest inny, tzn. zastawy nie są wyceniane wyłącznie w ramach obliczania ryzyka, chociaż przepływy gotówkowe z zabezpieczeń zostają uwzględnione w obliczeniach LGD. Walidacja LGD została przeprowadzona w 2012 roku. W jej efekcie skorygowano LGD dla transz uprzywilejowanych. W procesie kalkulacji ryzyka od stycznia 2013 roku są stosowane nowe wartości. Model ratingowy ALF jest stosowany przez UniCredit Bank Luxembourg S.A. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

163 Model ratingowy dla Nieruchomości generujących dochód (Income Producing Real Estate) (IPRE) Model ratingowy IPRE-Rating dla nieruchomości generujących dochód (Income Producing Real Estate) (IPRE) metody obliczeniowej, co dla ogólnego modelu LGD dla Klientów Detalicznych/wy gotówkowe, w których bank posiada bezpośredni dostęp do przepływów gotówkowych, wyprodukowanych w tych transakcjach. Model ratingowy UCB AG IPRE jest modelem działającym w oparciu o transakcję, który przypisuje wartość PD transakcji, a nie klientowi korporacyjnemu lub funduszowi, który inicjuje lub strukturyzuje taką transakcję: Model ten jest stosowany do kontrahentów/transakcji, które spełniają pewną liczbę ściśle określonych kryteriów. Najważniejszym elementem modelu UCB AG IPRE jest symulacja przepływów gotówkowych (moduł 1). Zgodnie z główną koncepcją, na której opiera się ta metoda, w wypadku transakcji IPRE niewykonanie zobowiązania następuje w sytuacji, gdy przepływy gotówkowe (po odliczeniu kosztów) realizowane z dochodów najmu lub sprzedaży nieruchomości nie są w stanie pokryć obsługi zadłużenia w celu spłaty kredytu - lub gdy wartość nieruchomości spada poniżej wartości nominalnej kredytu. Zakłada się; że sytuacja taka ma miejsce w wypadku niekorzystnych zmian odpowiednich parametrów makroekonomicznych (takich jak wskaźnik wakatów, wskaźnik najmu czy wskaźnik cen sprzedaży). Do badania zróżnicowania możliwych scenariuszy rozwoju odpowiednich ważonych parametrów makroekonomicznych, a więc i prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania transakcji wybrano metodę symulacji. W celu rozpoznania dodatkowych aspektów, wyniki symulacji mogą być zmieniane w zależności od pytań jakościowych (moduł 2 i 3): moduł opisujący szczegółowe cechy przedmiotu badania, w celu uwzględnienia cech danych obiektów znajdujących się w posiadaniu spółki celowej SPV. moduł faktów miękkich służący do oceny jakościowej (komponent ten został wzbogacony o szczegółowe wytyczne dotyczące właściwej interpretacji pytań, a także szczegółowe objaśnienia czynników ujętych w module). Wyniki każdej symulacji zostają połączone w celu opracowania rocznego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (PD) i następnie są kalibrowane do zaobserwowanych, długoterminowych stóp niewykonania zobowiązania i innych parametrów ryzyka (Wartość Rynkowa), które później zostają skorygowane w celu uwzględnienia charakterystyki poszczególnych obiektów (pozycja i jakość budynku) oraz jego oceny jakościowej. Na podstawie walidacji lokalnej, przeprowadzonej w 2012 r. stwierdzono, że model ratingowy jest ogólnie zgodny, aczkolwiek określono niewielkie obszary wymagające ulepszeń, które zostały wcześniej zidentyfikowane podczas lokalnej walidacji w 2011 i muszą zostać wprowadzone w życie. Walidacja wykazała w zasadzie pozytywne wyniki w odniesieniu do siły prognozowania, stabilności i kalibracji; wyniki musiały jednak być interpretowane w świetle nadal niedużej liczby przypadków ujętych w próbce walidacyjnej, która jednak zgodnie z oczekiwaniami powinna wzrosnąć w ciągu następnych kilku lat. Obliczenia LGD dla portfela IPRE w UCB AG są prowadzone przy użyciu tej samej metody obliczeniowej, co dla ogólnego modelu LGD dla Klientów Detalicznych/Korporacyjnych. Przeprowadzona w 2012 roku walidacja LGD wykazała stabilność wyników, nie ma więc potrzeby korygowania parametrów. Model ratingowy IPRE jest również stosowany w UniCredit Bank Luxembourg SA i stanowi element rozszerzenia modelu IRB, przedłożonego regulatorowi w 2012 roku. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

164 Globalny model ratingowy transportu morskiego dla finansowania jednostek pływających (GLOS) Główną cechą finansowania jednostek pływających jest udzielanie kredytów na zakup statków, zabezpieczanych z reguły hipoteką na aktywach finansowanych. Finansowanie jednostek pływających jest działalnością kredytową zabezpieczaną na aktywach, która jest całkowicie uzależniona od potencjału generowania przepływów gotówkowych przez finansowane jednostki. Działalność UCB AG w zakresie finansowania jednostek pływających koncentruje się na statkach, dla których istnieje płynny, przejrzysty i wydajny rynek wtórny. Rynek ten obejmuje m.in. kontenerowce, masowce i tankowce. Model GLOS jest stosowany głównie w odniesieniu do transakcji i charakteryzuje się brakiem sponsora (lub jego ograniczoną rolą) oraz umożliwia obliczenie prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (PD) oraz straty w przypadku niewykonania zobowiązania (LGD) pożyczkobiorcy. Obliczenie PD w module ilościowym odbywa się na podstawie symulacji Monte Carlo. Rozwój czynników ilościowych (jak np. wartość statku) zostaje opracowany przy użyciu procesu stochastycznego, gdzie parametry podlegają corocznej walidacji i szacowaniu na podstawie danych zewnętrznych. Przepływy gotówkowe są obliczane dla każdego kwartału okresu finansowania. Rating finansowy zostaje określony na podstawie czynników ilościowych i skorygowany o następujące czynniki jakościowe (korekta w górę lub w dół wartości PD o określoną liczbę punktów procentowych): zarządzanie komercyjne (np. reputacja); zarządzanie techniczne (np. wielkość floty); pozycja UCB AG (np. umowy); ubezpieczenie; jakość jednostki pływającej; finansowanie rezerwowe. Walidacja przeprowadzona w 2012 roku przez lokalną jednostkę ds. walidacji wykazała konieczność rekalibracji na podstawie najnowszych danych, dotyczących zdarzeń niewykonania zobowiązania. Rekalibracja zostanie przeprowadzona w marcu 2013 roku. Parametry szeregów czasowych są regularnie aktualizowane zgodnie z ewolucją rynku. Obliczenia LGD dla portfela są prowadzone przy użyciu tej samej metody, co dla ogólnego modelu LGD dla Klientów Detalicznych/Korporacyjnych (patrz odpowiedni punkt). W odniesieniu do portfela GLOS, szczególną uwagę zwrócono na obliczenie czynników wartości rynkowej, stosowanych w Symulacji Monte Carlo. W 2012 r. przeprowadzono lokalną walidację modelu LGD z uwzględnieniem wyceny zabezpieczenia. Wyniki walidacji wskazują na konieczność skorygowania LGD niezabezpieczonego oraz stopy odzyskania należności z likwidacji instrumentów. Poddane rekalibracji wartości są stosowane w modelu LGD od stycznia 2013 roku. Model ratingowy finansowania farm wiatrowych Spółka UCB AG przyjęła specjalny system ratingowy dla transakcji Finansowania Farm Wiatrowych, co oznacza transakcje realizowane w celu finansowania projektów budowy farm wiatrowych o wartości poniżej 20 mln euro. Model PD składa się z modelu ilościowego, wynikającego z symulacji Monte Carlo przyszłych przepływów gotówkowych, których wyniki zostały skorygowane przy użyciu komponentu jakościowego, opartego o czynniki uznaniowe i ważenia. Oba moduły - ilościowy i jakościowy - są obowiązkowe dla ostatecznej oceny, a ich kombinacje mogą być podwyższane o najwyżej 2 postąpienia lub obniżane o najwyżej 3 postąpienia. Ostateczna wartość PD zostaje przekształcona przy użyciu skali ramowej na ostateczny rating transakcji. W odniesieniu do parametru LGD, spółka UCB AG opracowała metodę oceny wartości zabezpieczenia dla farm wiatrowych. Metoda ta została opracowana na podstawie symulacji Monte Carlo przyszłych przepływów gotówkowych, generowanych przez farmy wiatrowe. Symulacje te są konsekwentnie stosowane w odniesieniu do PD i oceny zabezpieczenia. Ponadto określona zostaje wartość LGD dla ekspozycji niezabezpieczonej. Lokalną walidację przeprowadzono w 2012 r. Parametry modelu okazały się ogólnie bardzo stabilne. Na WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

165 podstawie wyników podjęto decyzję skorygowania wyłącznie kwartylu stosowanego do oceny zabezpieczenia. Jednostka walidacji przeprowadziła ocenę przyjętej metodologii oraz ogólnej struktury modelu, które zostały uznane za zgodne z charakterystyką portfela i standardami wewnętrznymi oraz wymogiem kompletności informacji. Także kalibracja i definicja statystyczna modułu jakościowego zostały poddane ocenie, która wykazała konieczność usprawnień w niektórych obszarach. Lokalny niemiecki model LGD Zakres stosowania modelu LGD przez UCB AG obejmuje wszystkie linie związane z klientami korporacyjnymi i detalicznymi, z wyjątkiem obligacji i całokształtu kredytowania specjalistycznego. LGD reprezentuje stratę finansową, poniesioną przez bank w indywidualnej transakcji. Wskaźnik ten jest obliczany jako procentowa wartość ekspozycji na niewykonanie zobowiązania. Wartość LGD jest obliczana dla każdej indywidualnej transakcji z uwzględnieniem możliwości istnienia różnego rodzaju zdarzeń niewykonania zobowiązań. Likwidacja: łączna likwidacja i wymuszony odzysk zabezpieczeń. Relacja z klientem zostaje zakończona, a klient zostaje usunięty z portfela. Rozliczenie: klient wraca do portfela kredytów pracujących po zgłoszeniu bankowi dużej straty (> 100 euro). Naprawa: po zakończeniu okresu trudności klient wraca do portfela kredytów pracujących bez zgłoszenia bankowi dużej straty. W przypadku Naprawy wartość LGD zostaje ustawiona na 0, natomiast w pozostałych dwóch przypadkach oszacowanie wartości LGD następuje po windykacji i wiąże się z oddzielnym oszacowaniem kwot odzyskiwanych z zabezpieczeń oraz wynikających z niezabezpieczonej części ekspozycji. Gwarancje osobiste nie są uwzględniane w tych modelach ze względu na użycie metody substytucji dla tego rodzaju gwarancji. W celu określenia ostatecznej wartości LGD bierze się pod uwagę następujące czynniki: minimalna wartość jaką może przyjąć LGD zgodnie z postanowieniami prawa (np. 10% dla kredytów hipotecznych); szacunkowa wartość przypadków, w których naprawa nie jest możliwa; zdyskontowana oczekiwana wartość odzysku z zabezpieczeń po odliczeniu kosztów bezpośrednich; zdyskontowana oczekiwana wartość straty z niezabezpieczonej części transakcji; procentowy udział kosztów pośrednich; wszelkie współczynniki korekty w celu uwzględnienia potencjalnego pogorszenia cyklu ekonomicznego. W odniesieniu do procedury szacowania stopy odzysku z zabezpieczenia, to wartość tę można określić na podstawie próby historycznej i obliczyć osobno dla każdego z następujących rodzajów zabezpieczeń: nieruchomości; inne zastawy. Wartość ta została zdyskontowana przez uwzględnienie średniego zaobserwowanego czasu trwania zdarzeń niewykonania zobowiązania. W odniesieniu do procedury szacowania części niezabezpieczonej, to działanie zrealizowano przy użyciu procedur ratingowych oraz segmentów klientów (główne kategorie to: Rating Korporacji Średniej Wielkości, Rating Małych Przedsiębiorstw, Ocena Produktów, Komercyjne Nieruchomości). W 2012 roku przeprowadzono nową parametryzację, głównie w celu kontynuacji ulepszeń modelu rozpoczętych w 2011 roku przez dodatnie kolejnych procedur ratingowych jako driverów modelu dla szacowania niezabezpieczonego LGD (w 2012 roku dodano rating Nieruchomości Komercyjnych jako driver ryzyka). Ponadto jednostka ds. walidacji zbadała strukturę modelu, jego parametry oraz wpływ na cykl ekonomiczny. Na koniec przeprowadzono kalibrację modelu i jego elementów ze skutkiem pozytywnym, przy jednoczesnym przeprowadzeniu nowej parametryzacji tam, gdzie było to konieczne. Coroczna lokalna walidacja zostanie przeprowadzona w 2013 roku w celu sprawdzenia, czy model jest nadal w pełni adekwatny oraz czy nie istnieje potrzeba przeprowadzenia powtórnej parametryzacji w celu uwzględnienia nowszych danych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

166 Lokalny niemiecki model EAD Model ten jest stosowany przez UCB AG do wszystkich produktów, należących do partnera lokalnego, które przynależą do IRB-A (z wyłączeniem transakcji, należących do partnerów posiadających rating na poziomie Grupy). Wskaźnik EAD jest definiowany jako ekspozycje kredytowe w momencie niewykonania zobowiązania. Ekspozycja to łączna kwota do spłaty przed odliczeniem rezerw celowych na kredyty w sytuacji nieregularnej i umorzeń. Model EAD charakteryzuje się rocznym horyzontem czasowym prognoz. Oznacza to, że w momencie zastosowania modelu, dane szacunkowe dotyczą oczekiwanej ekspozycji w sytuacji, gdy niewykonanie zobowiązania nastąpi w ciągu jednego roku. Wartość ta jest szacowana dla każdej indywidualnej transakcji jako suma dwóch komponentów - EAD Bilansowego i EAD Pozabilansowego, gdzie parametrem szacowanym jest oczywiście EAD (Pozabilansowe). Parametr ten zależy od następujących elementów: CEQ: Wskaźnik Ekwiwalentu Kredytowego; jest to współczynnik konwersji kredytu, który reprezentuje tę część zaangażowania/gwarancji, udzielonej przez bank, która zostanie wykorzystana; LEQ (Wskaźnik Ekwiwalentu Limitu Kredytowego: jest to procentowa wartość kwoty niewykorzystanej w ciągu 1, 2,..., 12 miesięcy przed zdarzeniem niewykonania zobowiązania, jakiej wykorzystania oczekuje się w momencie niewykonania zobowiązania; LOF (Limit Overdraft Factor) oraz BO (Base Overdraft) to parametry służące do oszacowania oczekiwanej kwoty wykorzystania, która w momencie zdarzenia niewykonania zobowiązania przekroczy przypisany limit maksymalny (kwotę zadłużenia w rachunku bieżącym); w aplikacji faza BO zawsze wynosi zero; Zatwierdzenie: kwota zaangażowań, udzielona klientowi banku. Linia zewnętrzna: linia kredytowa; Ciągnienie: bieżące wykorzystanie linii kredytowej; Zdefiniowane powyżej parametry zostają następnie zróżnicowane zgodnie z określoną makro-typologią produktu. Dla celów oceny modelu oszacowano wartość tych parametrów przez przeprowadzenie obliczeń na podstawie średnich ważonych dla każdego segmentu. Działania walidacyjne przeprowadzone w 2012 roku ogólnie potwierdziły zadowalające działanie modelu oraz wysoką stabilność parametru EAD. Z tej przyczyny korekta parametrów nie była konieczna. W 2013 roku model zostanie zrewidowany, głównie w celu aktualizacji historii danych oraz analizy możliwości jego usprawnienia. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

167 Modele lokalne, austriackie Spółki Grupy Model ratingu korporacji średniej wielkości Rating Firmenkundenrating Inland (= model ratingu PD korporacji średniej wielkości) jest stosowany w odniesieniu do klientów posiadających siedzibę w Austrii lub wszelkich innych państwach poza regionem Europy Środkowej i Wschodniej, osiągających roczne przychody w przedziale od 1,5 mln euro do 500 mln euro. Model ten składa się z dwóch komponentów: ilościowego i jakościowego. Czynniki ryzyka uwzględnione w modelu ilościowym zostały wybrane na podstawie kryteriów zarówno statystycznych, jak specjalistycznych. Główne czynniki ryzyka uwzględnione w module ilościowym w zasadzie obejmują następujące obszary analizy: wielkość; struktura zobowiązań; czynniki dynamiczne (takie, jak ROI); ROE. Moduł jakościowy obejmuje następujące obszary analiz: jakość zarządzania; rachunkowość i sprawozdawczość; wyposażenie, systemy i organizacja; rynek i pozycja rynkowa; poziom zamówień/wykorzystanie potencjału; wykorzystanie kredytów w rachunku bieżącym. Rating jakościowy oraz finansowy rating ostateczny (= rating ilościowy po weryfikacji możliwości użycia ograniczenia wieku oraz przeprowadzenia pierwszego przełamania na podstawie dostępnych informacji zostają połączone w celu uzyskania tzw. Połączonego Ratingu Klienta. W przypadku tego ratingu stosowane są sygnały ostrzegawcze w celu uzyskania Zmodyfikowanego Ratingu Klienta. Istnieje także możliwość zastosowania przełamania tego ratingu w celu uzyskania Indywidualnego Ratingu Klienta. Jeżeli rating ma więcej niż 15 miesięcy, to zastosowane zostaje ograniczenie wieku, powodujące jego obniżenie. Jednostka ds. walidacji przeprowadziła ocenę struktury i przetestowała zachowanie tego modelu oraz jego modułów pod kątem działania i kalibracji. Na podstawie ostatnich wyników kalibracji wykazano ogólnie dobre działanie modelu, a po zastosowaniu konserwatywnych nakładek wykazano także dobrą synchronizację szacunkowych i zrealizowanych wskaźników niewykonania zobowiązania. Na koniec przeprowadzono analizy w celu określenia wszelkich zachowań zakłócających użycie kwestionariusza jakościowego, przełamań i sygnałów ostrzegawczych, a także analizę matryc przejściowych pomiędzy sub-ratingami. Z tej przyczyny w połowie czerwca 2012 roku przeprowadzono aktualizację kalibracji. Model ratingowy Towarzystw Budowlanych nie nastawionych na zysk Model ratingowy Towarzystw Budowlanych nie nastawionych na zysk (NP JBA) jest stosowany w odniesieniu do nie nastawionych na zysk stowarzyszeń, zakładanych w celu wznoszenia budynków. Jest to model ratingowy, składający się z komponentu ilościowego (rating finansowy) oraz komponentu jakościowego. Rating finansowy działa na podstawie trzech głównych rodzajów informacji: adekwatność dostępnego kapitału; rentowność; dostępna płynność. Rating jakościowy natomiast opiera się na 6 podstawowych komponentach: jakość zarządzania; rachunkowość i sprawozdawczość; organizacja; WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

168 pozycja rynkowa; zachowanie wyników; specyficzne cechy NP JBA. Ratingi jakościowe i ilościowe zostają połączone w celu otrzymania Ratingu Ogólnego ; rating ten może zostać poddany przełamaniu na podstawie dodatkowych informacji, dostępnych menedżerowi transakcji, prowadząc do tzw. Obowiązującego ratingu klienta. W 2011 r. jednostka walidacji sprawdzała na bieżąco strukturę modelu, charakterystykę jakościową i ilościową modelu, metody przełamywania, kalibrację, oraz przeprowadziła rutynowe testy działania i stabilności; w świetle wyników walidacji, moc dyskryminacyjna modelu można uznać za ogólnie wystarczającą, a kalibrację za wystarczająco ostrożną. Model ratingowy dla Nieruchomości generujących dochód (Income Producing Real Estate) (IPRE) Model ratingowy IPRE jest ratingiem transakcji, stosowanym w odniesieniu do kredytów specjalistycznych, związanych z transakcjami na nieruchomościach opartych na przepływach gotówkowych, w których bank posiada bezpośredni dostęp do przepływów gotówkowych, wyprodukowanych w tych transakcjach. W wypadku tego rodzaju transakcji ogólne pytanie brzmi, czy przepływy gotówkowe z transakcji są wystarczające do spłaty kredytów bankowych. Ponadto BA prowadzi także ocenę inwestora/firmy budowlanej. Z tej przyczyny model IPRE składa się z dwóch komponentów: rating transakcji; rating kontrahenta. Obydwa te komponenty zostają połączone w celu uzyskania ratingu ostatecznego. Rating transakcji rozróżnia trzy różne razy, w których może mieć miejsce finansowanie: wznoszenie budynku; sprzedaż budynku; wynajem budynku; Rating kontrahenta jest ratingiem korporacyjnym, który dzieli się na rating inwestorów w nieruchomości oraz firmy budowlane, przy czym ta ostatnia kategoria została podzielona na firmy budownictwa mieszkaniowego i inne firmy budowlane. W stosunku do wszystkich wymienionych kategorii stosowany jest moduł ilościowy (odnoszący się do danych bilansowych) oraz model jakościowy. Po integracji ratingu transakcji z ratingiem kontrahenta stosowane są dalsze korekty w celu uwzględnienia sygnałów ostrzegawczych, przełamań oraz ograniczeń wieku (według wieku ratingu). Aktualna wersja modelu ratingowego IPRE uwzględnia zaktualizowane scenariusze makroekonomiczne, leżące u podstaw symulacji i wprowadza do kalibracji czynnik ostrożnościowy, zgodnie z zaleceniami walidacji lokalnej. Przeprowadzono także przegląd modułu Ratingu Klientów Nieruchomości, głównie w odniesieniu do przeglądu statystycznego modułów finansowych i jakościowych. Ponadto wprowadzono mniejsze korekty podczas przeglądu sygnałów ostrzegawczych, kwestionariusza jakościowego; przeprowadzono także aktualizację zarządzania brakującymi zestawieniami bilansowymi i/lub nowo powstałymi spółkami. Wymienione powyżej zmiany zostały również poddane testom przez jednostkę ds. walidacji poprzez szczegółową walidację wstępną i dalsze weryfikacje, których wyniki wykazały ogólną poprawę działania modelu oraz ogólny wzrost rzetelności działania modelu, który obecnie działa w większym stopniu na bazie danych statystycznych. W 2012 roku przeprowadzono także uszczegółowienie Ratingu Transakcji, głównie przez wprowadzenie dodatkowych czynników i reparametryzację istniejących wag. Zawiera między innymi następujące ulepszenia i usprawnienia: Uwzględniono dodatkowe czynniki (Pre-realisationrate, LTC) dla ilościowej części na poziomie fazy. Obliczono nowe wagi na podstawie modeli regresji; Do części jakościowej wprowadzono inne pytania. Ponownie obliczono parametry standaryzacji. Obliczono nowe wagi na podstawie modeli regresji; W celu połączenia części jakościowej z ilościową obliczono nowe wagi; Dane krajowe będą stosowane do korekt krajowych w celu oszacowania współczynnika korekty dla danego kraju; WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

169 Dla kombinacji faz przeprowadzono powtórną ocenę metodologii z uwzględnieniem tylko jednego PD inwestora dla wszystkich lat; Kalibracja jest prowadzona oddzielnie dla każdej fazy z użyciem funkcji wykładniczej. Ponadto przeprowadzono dodatkową kalibrację po połączeniu z ratingiem klienta; W celu połączenia ratingu klienta z ratingiem transakcji wdrożono nową segmentację i odpowiednie wagi. Po uszczegółowieniu w 2012 roku model został poddany walidacji zarówno lokalnej, jak na poziomie Spółki Dominującej, która zakończyła się wynikiem pozytywnym. Nadal istnieją pewne możliwości ulepszeń komponentu Przepływów Gotówkowych IPRE, które nie zostały uwzględnione w obecnym uszczegółowieniu. Lokalne austriackie modele LGD Model LGD opracowany przez BA ma zastosowanie do wszystkich linii, związanych ze wszystkimi lokalnymi segmentami klientów (zarówno korporacyjnych, jak detalicznych). LGD reprezentuje stratę finansową, poniesioną przez bank i jest obliczany jako procentowa wartość ekspozycji na niewykonanie zobowiązania. Lokalny model LGD stosowany przez BA na podstawie obliczenia średnich wartości danych wewnętrznych dla pożyczkobiorców niedotrzymujących warunków reprezentuje podejście LGD do windykacji z danej transakcji. Metodologia dotyczy trzech potencjalnych zdarzeń niewykonania zobowiązania będących wynikiem procesu windykacji dla klientów w sytuacji niewykonania zobowiązania: Naprawa/Powtórne wyznaczenie wieku: klient wraca do portfela kredytów pracujących bez zgłoszenia bankowi dużej straty. Rozliczenie/restrukturyzacja: przywrócenie klienta w postaci zrestrukturyzowanej do portfela kredytów pracujących ze zgłoszeniem bankowi dużej straty (> 100). Likwidacja: pełne zaspokojenie z zabezpieczenia i windykacji zadłużenia wraz z zakończeniem relacji kredytowej. Po zamknięciu procesu windykacji wszystkie zdarzenia niewykonania zobowiązania będą związane z jednym z trzech zdarzeń niewykonania zobowiązania, obliczony zostanie LGD ex-post na podstawie zrealizowanych przychodów i kosztów. Podczas tych czynności wszystkie pojedyncze przepływy gotówkowe w oparciu o zmiany bilansowe zostaną zdyskontowane do czasu niewykonania zobowiązania. Ogólny schemat modelu OGD stosowanego w BA zapewnia oddzielne szacunki dla odzysków należności wynikających z zabezpieczeń oraz wynikających z niezabezpieczonej części ekspozycji. Gwarancje osobiste i kredytowe instrumenty pochodne nie są uwzględniane w tych modelach ze względu na użycie metody substytucji dla tego rodzaju gwarancji. W celu określenia ostatecznej wartości LGD bierze się pod uwagę następujące wartości: EAD oczekiwana wartość odzysku z zabezpieczeń po odliczeniu kosztów bezpośrednich (szczególnie w odniesieniu do szacowania szczególnych korekt zabezpieczenia na podstawie zrealizowanego odzysku i zależnie od rodzaju zabezpieczenia); oczekiwana wartość straty z niezabezpieczonej części transakcji, po odliczeniu kosztów bezpośrednich; okres odzysku w stosunku do czasu trwania procesu; stopy dyskonta; stopa kosztów pośrednich (w wyniku wewnętrznych procesów bankowych w jednostkach windykacji); szczególnie ostrożne podejście do pokrycia możliwych niedokładności w szacunkach; ogólnie konserwatywne podejście w celu uwzględnienia potencjalnego pogorszenia cyklu ekonomicznego; współczynnik korekty zastosowany do celów związanych z kalibracją; współczynnik pogorszenia koniunktury. W odniesieniu do procedury szacowania stopy odzysku z gwarancji, to wartość tę określono na podstawie próby historycznej i obliczono osobno dla każdego z następujących rodzajów zabezpieczeń, z możliwością uwzględnienia dodatkowych kryteriów segmentacji: WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

170 nieruchomości mieszkaniowe; nieruchomości komercyjne; inne nieruchomości; zastaw finansowy; polisy ubezpieczenia na życie; należności; inne zastawy fizyczne. W odniesieniu do papierów wartościowych wdrożono model wewnętrzny, dotyczący własnych szacunków zmienności. W odniesieniu do procedury szacowania części niezabezpieczonej, to została ona przeprowadzona oddzielnie dla ośmiu kategorii lokalnych, utworzonych głównie na podstawie segmentów klientów (główne trzy kategorie to osoby fizyczne, małe firmy i korporacje) w połączeniu z modelami stosowanymi w skali grupy (szczególnie dla rządów państw i banków centralnych, banków i korporacji ponadnarodowych). Ponadto dla klientów indywidualnych i małych firm wprowadzono możliwości analizy do poziomu klasy ekspozycji. W wypadku portfela z niewykonaniem zobowiązania, stosuje się najlepsze szacunki LGD z pogłębieniem analizy według przedziałów czasowych dla wszystkich ośmiu stosowanych segmentów klientów lokalnych. Jednostka ds. walidacji zbadała strukturę modelu, jego zgodność z definicją PD, wpływ cyklu ekonomicznego, metodę dyskontowania przepływów z odzysku należności oraz alokację kosztów. Przeprowadzono także ocenę struktury modelu poprzez merytoryczne dyskusje z ekspertami branżowymi. Z ilościowego punktu widzenia przeprowadzono analizy działania i kalibracji dla wszystkich istotnych sub-portfeli, w wyniku których nie stwierdzono istnienia jakichkolwiek problemów. Lokalny austriacki model EAD Wskaźnik EAD określa oczekiwane ekspozycje na transakcje w momencie niewykonania zobowiązania. Wartość ta jest szacowana dla każdej transakcji na podstawie następujących informacji: efektywna ekspozycja w momencie szacowania; kwota gwarancji/zaangażowań udzielona kontrahentowi przez bank; maksymalny przydzielony limit kredytu; Szacowane są następujące parametry: CEQ: Wskaźnik Ekwiwalentu Kredytowego; jest to współczynnik konwersji kredytu, który reprezentuje tę część zaangażowania/gwarancji, udzielonej przez bank, która zostanie wykorzystana; LEQ (Wskaźnik Ekwiwalentu Limitu Kredytowego: jest to procentowa wartość kwoty niewykorzystanej w ciągu 12 miesięcy przed zdarzeniem niewykonania zobowiązania, jakiej wykorzystania oczekuje się w momencie niewykonania zobowiązania; LOF (Maksymalny Wskaźnik Zadłużenia w Rachunku Bieżącym): służy do oszacowania oczekiwanej, wykorzystanej kwoty w momencie niewykonania zobowiązania, która przekroczy przydzielony limit maksymalny (kwotę zadłużenia w rachunku bieżącym); COF (Wskaźnik Ekwiwalentu Limitu Kredytowego): parametr ten ma istotne znaczenie wyłącznie w sytuacji, gdy ekspozycja klienta przekroczyła przydzielony limit maksymalny 12 miesięcy przed wystąpieniem niewykonania zobowiązania i jest obliczany jako stosunek kwoty zadłużenia w rachunku bieżącym w momencie niewykonania zobowiązania do kwoty zadłużenia w rachunku bieżącym w 12 miesięcy wcześniej. Parametry te zostały oszacowane przez obliczenie wartości średnich dla każdego segmentu. Segmentacja opiera się na kategoriach produktów. Jednostka ds. walidacji badała na bieżąco kalibrację, działanie i stabilność modelu i wykazała ogólnie stabilne i dobre wyniki. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

171 Model Lokalny, Europa Środkowa i Wschodnia W odniesieniu do zakresu działania Grupy w Europie Środkowej i Wschodniej (CEE), od 2011 r. Grupa posiada zgodę na stosowanie metody F-IRB do pomiaru wymogu kapitałowego dla ryzyka kredytowego w Republice Czeskiej, Bułgarii, Słowenii i Węgrzech, a od 2012 roku także w Rumunii i Słowacji. Przeważająca klasa aktywów Rodzaj System ratingowy Spółka Grupy Rządy centralne i banki centralne Instytucje podlegające nadzorowi W skali Grupy Państwa (PD) Banki (PD) ponadnarodowe (PD) Korporacje Finansowanie Projektów Globalnych (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) UCB Czechy Instytucje podlegające nadzorowi, Korporacje Lokalne IPRE (PD, LGD, EAD) Inne systemy ratingowe o mniejszym znaczeniu - podmioty sektora publicznego, gminy, przedsięwzięcia religijne, leasing) (PD) Instytucje podlegające nadzorowi W skali Grupy Banki (PD) Korporacje Lokalne ponadnarodowe (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) Kryteria grupowania IPRE UCB Bułgaria Instytucje podlegające nadzorowi Korporacje W skali Grupy Lokalne Banki (PD) ponadnarodowe (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) UCB Słowenia Instytucje podlegające nadzorowi Korporacje W skali Grupy Lokalne Banki (PD) (**) ponadnarodowe (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) UCB Węgry Rządy centralne i banki centralne Państwa (PD) Instytucje podlegające nadzorowi Korporacje W skali Grupy Lokalne Banki (PD) ponadnarodowe (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) UCB Rumunia Rządy centralne i banki centralne Państwa (PD) Instytucje podlegające nadzorowi Korporacje W skali Grupy Lokalne Banki (PD) ponadnarodowe (PD) Średni Klienci Korporacyjni (PD) UCB Słowacja (**) Państwo to otrzymało od Lokalnego Urzędu Regulacyjnego zgodę na przyjęcie modelu Instytucji Finansowych i Banków w skali całej Grupy wyłącznie w odniesieniu do segmentu Banków Komercyjnych, z wyłączeniem segmentu Securities Industry. Powołane powyżej Spółki Grupy (LE) posiadają obecnie zgodę na stosowanie podstawowej metody wewnętrznych ratingów (IRB-Foundation), więc wyłącznie do wewnętrznego wykorzystania PD w sprawozdawczości regulacyjnej dla celów Filara I. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

172 Ponadto po wystawieniu w drugiej połowie 2012 roku wniosków IRB, Bank Włoch rozpatruje obecnie wnioski o zgodę na stosowanie następujących metod: Metody Zaawansowane IRB dla klasy aktywów Detalicznych w Slovenjia UniCredit Bank w odniesieniu do ekspozycji Kredytów Hipotecznych i Kredytów dla Osób Fizycznych; Metody Podstawowe IRB w ZAO UniCredit Bank Russia w odniesieniu do ekspozycji organizacji międzynarodowych w klasie aktywów Korporacyjnych; Nadzorcze Kryteria Grupowania dla Nieruchomości Generujących Dochód (IPRE) w UniCredit Bank Slovakia, te ostatnie jako działania następcze po uzyskaniu w lipcu 2012 roku zgody odnośnie do Metody Podstawowej IRB. Lokalne modele ratingowe, które otrzymały zgodę, działają w zasadzie na podstawie wspólnych ram, których pierwszą wersję opracował Bank Austria 13, które następnie zostały zweryfikowane dla jednej bazy krajowej w celu uwzględnienia cech charakterystycznych portfeli lokalnych. Obecnie jedynie w UniCredit Bank Slovenia proces dostosowania do wymogów klienta jeszcze się nie rozpoczął. Oryginalne ramy opracowane przez Bank Austria, które nadal stanowią podstawę metody, składają się z następujących elementów: Modele ratingu korporacji średniej wielkości na podstawie: o szacunków modułu finansowego i komponentu jakościowego; o funkcji integracji na bazie statystycznej; o definicji zbioru sygnałów ostrzegawczych wraz z systemem przełamań. Model ratingowy IPRE, podobny do modelu wprowadzonego w życie w Banku Austria, integrujący rating klientów z ratingiem transakcji (przy czym ten ostatni jest definiowany przy użyciu metody regresji dla dwóch segmentów i symulacji Monte Carlo dla trzeciego). Ponadto w fazie kalibracji uwzględniono korekty krajowe biorące pod uwagę cechy charakterystyczne każdego państwa. Szczegółowe informacje przedstawiono poniżej odnośnie przeglądu głównych modeli, wymaganych w celu zarówno przygotowania zastosowania metody podstawowej IRB, jak w celu spełnienia wynikłych zaleceń. Unicredit Bank Czechy W 2009 r. Bank był przedmiotem częściowego przeglądu modelu ratingowego średniej wielkości korporacji na podstawie danych wewnętrznych, z odświeżeniem wag czynników ilościowych. W 2010 r. szacunkowe wartości PD zostały poddane powtórnej kalibracji z podwyższeniem docelowej stopy zdarzeń niewykonania zobowiązania w celu uzyskania spójności z poziomem ryzyka danego portfela. W 2011 r. wprowadzono dodatkowe usprawnienia w celu spełnienia zaleceń obu regulatorów, tzn. Narodowego Banku Czech i Narodowego Banku Włoch oraz jednostek walidacji wewnętrznej: rewizja finansowych czynników modułu, które obecnie składają się z siedmiu zmiennych (pięć nowych); doprecyzowanie modułu jakościowego przy użyciu bardziej szczegółowych specyfikacji odpowiedzi i nowych wag; opracowanie nowego modułu behawioralnego; aktualizacja kalibracji; opracowanie funkcji kombinacji modułów statystycznych; wdrożenie nowego, kompleksowego kwestionariusza jakościowego dla celów zbierania danych, niezbędnego do rewizji modułu jakościowego w 2012 roku. Począwszy od stycznia 2011 r. podjęto decyzję oceny również portfela nieruchomości przy użyciu metody podstawowej oraz tego samego modelu ratingowego Nieruchomości generujących dochód (IPRE), który obecnie jest stosowany przez Bank Austria AG od 2008 r. W 2010 roku wprowadzono określone ulepszenia, najpierw przez przeprowadzenie nowej rekalibracji i przeglądu scenariuszy, a potem poprzez statystyczną weryfikację wag niemal wszystkich komponentów modeli z późniejszą redukcją wyborów 13 Modele GW opisano w specjalnym punkcie WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

173 dyskrecjonalnych/eksperckich. Uszczegółowiony przez Bank Austria w 2012 roku komponent regresji modelu IPRE został lokalnie rozszerzony, najpierw poprzez ostrożnościową kalibrację, a następnie poprzez wdrożenie nowej wersji modelu. Unicredit Bank Bułgaria Podobnie jak w przypadku Republiki Czeskiej i Słowenii, także bułgarski model ratingowy średniej wielkości korporacji wymaga powtórnej kalibracji szacunkowych wartości PD, której realizację zakończono w 2011 roku. Mimo to, działania walidacyjne realizowane w 2011 roku wykazały pogorszenie działania modelu oraz konieczność jego personalizacji. Na podstawie powołanych powyżej rekomendacji w 2012 roku Bank przeprowadził uszczegółowienie modułu finansowego i związanych z nim wag czynników jakościowych z jednoczesną weryfikacją funkcji ważenia modułów oraz aktualizacją kalibracji. Począwszy od stycznia 2011 r. bank UniCredit Bulbank został upoważniony do oszacowania ekspozycji na kredyty specjalistyczne przy użyciu nadzorczych kryteriów grupowania. Model ten oblicza oceny dla każdej ekspozycji na kredyty specjalistyczne na podstawie 15 pytań, dotyczących następujących obszarów badanych: siła finansowa; charakterystyka aktywów; siła sponsora/dewelopera; pakiet zabezpieczeń. Na każde z pytań można udzielić tylko jednej odpowiedzi, wybranej spośród następujących możliwości: Silne, Dobre, Zadowalające oraz Słabe. konkretna ocena punktowa zostaje przydzielona dla każdej kombinacji pytanie-odpowiedź; średnia ważona dla wszystkich 15 ocen określa przedział regulacyjny ekspozycji; zależnie od przedziału regulacyjnego oraz terminu rozliczenia ekspozycji określona zostaje ostateczna waga ryzyka i odpowiadająca jej strata oczekiwana. Unicredit Bank Słowenia W 2010 r. słoweński model ratingowy średniej wielkości korporacji został poddany powtórnej kalibracji szacunkowych wartości PD w celu zapewnienia jego spójności z definicją zdarzenia niewykonania zobowiązania z Nowej Umowy Kapitałowej Bazylea II, lokalnymi przepisami oraz ogólnymi wytycznymi Grupy. Ponadto mając na uwadze dobre własności predykcyjne wykazane przez model, poddawane corocznej ocenie w drodze regularnego, bieżącego procesu walidacji, prowadzonego przez jednostki ds. walidacji Spółki Dominującej i lokalne uznano, że żadne działania uszczegółowiające ten model nie są konieczne. UniCredit Bank Węgry Po przeprowadzeniu w 2009 roku działań rozwojowych na modelu ratingowym dla średniej wielkości korporacji, ukierunkowanych na nową kalibrację modelu na podstawie danych krajowych, w 2012 roku Bank przeprowadził kolejne uszczegółowienie modelu, które zostało poddane wspólnej ocenie przez jednostkę ds. walidacji Spółki Dominującej i jej lokalny odpowiednik. Przegląd modelu był ukierunkowany głównie na uszczegółowienie modułu finansowego oraz funkcję ważenia modułów z jednoczesną aktualizacją jego kalibracji. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

174 Ekspozycje detaliczne (z zabezpieczeniem na nieruchomościach mieszkaniowych; kwalifikowane rewolwingowe ekspozycje detaliczne; inne ekspozycje detaliczne) Model lokalny, włoskie Spółki Grupy Model ratingu włoskich Małych Firm Zintegrowany Rating Małych Przedsiębiorstw (Integrated Small Business Rating, RISB) umożliwia rating kontrahentów UniCredit S.p.A. których przychody (lub suma bilansowa, o ile dane dotyczące przychodów nie są dostępne) wynoszą do 5 mln euro zgodnie z systemem segmentacji, stosowanym przez politykę UniCredit S.p.A. Model został zbudowany w celu optymalizacji agregacji różnych źródeł informacji, zarówno wewnętrznych (ilościowych, finansowych, danych klientów i danych behawioralnych), jak zewnętrznych (dane Centrale dei Rischi Banku Włoch oraz od innych dostawców danych), klasyfikujących działalność kredytową według nowych lub istniejących klientów oraz zgodnie z segmentacją korporacyjną, która odzwierciedla wielkość firmy i jej hierarchiczną pozycję na rynku. Model jest oparty na następujących modułach: dane klientów; zewnętrzny moduł behawioralny (CE.RI./SIA); moduł finansowy; moduły biura kredytowego (Experian i Crif); moduł jakościowy; wewnętrzny moduł behawioralny; W odniesieniu do kontrahentów związanych z segmentem Nieruchomości Małych Firm, model ten został opracowany na podstawie modułu finansowego, zdefiniowanego specjalnie dla tego rodzaju kontrahentów oraz zbioru modułów, stosowanych w ramach Ratingu Zintegrowanego Małych Firm (Small Business Integrated Rating RISB). Model ten został wprowadzony w życie w czerwcu 2012 roku dla celów regulacyjnych. W pierwszej połowie 2012 roku przeprowadzono rekalibrację całego nowego systemu RISB w celu wdrożenia poprawki do istniejącego rozporządzenia w sprawie limitu czasowego, koniecznego do określenia przeterminowania (a więc przy użyciu definicji przeterminowania po 90 dniach) oraz rozszerzenia szeregów czasowych danych o najnowsze zdarzenia niewykonania zobowiązania. Kalibracja ta jest zgodna z nową strukturą modelu i została wybrana dla kontrahentów działających w segmentach Bez Nieruchomości i Nieruchomości. W tym względzie jednostka ds. walidacji przeprowadziła ocenę nowych parametrów kalibracji i wyraziła pozytywną opinię na temat potencjału modelu przypisywania kontrahentom oczekiwanych wartości ryzyka zgodnych z wartościami obserwowanymi. W toku tych działań przeprowadzono także szczegółową ocenę stosowania szacunkowych PD w stosunku do zdarzeń niekorzystnych. W wyniku ostatnich działań walidacyjnych, przeprowadzonych w grudniu 2012 roku, jednostka ds. walidacji potwierdziła rzetelność modelu wykazując usprawnienie bazowego procesu ratingu kredytowego z uwzględnieniem ulepszeń, wprowadzonych w kilku obszarach w toku poprzednich działań. Model LGD dla Małych Włoskich Przedsiębiorstw W odniesieniu do modelu LGD dla segmentu mały firm, patrz opis przedstawiony w punkcie Lokalne włoskie modele LGD dla korporacji. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

175 Model ratingu osób fizycznych Kredyty hipoteczne Docelowy portfel dla modelu Zintegrowany Rating Korporacji (Integrated Corporate Rating, RIP) zawiera wszystkie kategorie kredytów delicznych wykazuj portfel dla modelu Zintegrowany Rating Korporacji (Integrated Corporate Rating, RIP) zawiera wszystkie katch przez klientl dla mwidualnych, lub do zakupu nieruchomości w celach komercyjnych, realizowanych przez klientów detalicznych dla modelu Zintegrowany Rating Korporacji (Integrated Corp Model RIP MI wykorzystuje różne informacje jako drivery ryzyka, zależnie od obliczeń stosowanych w fazie zatwierdzania kredytu lub wyników comiesięcznego monitoringu w okresie kredytowania. Skala ocen stosowana w fazie kredytowania opiera się o informacje wyszczególnione poniżej w podziale na grupy o podobnych cechach: informacje demograficzne, dotyczące dochodów oraz pozyskane z Biura Kredytowego (Experian i CRIF) na temat wnioskującego o kredyt (posiadacza); cechy charakterystyczne wnioskowanego kredytu (czas trwania, LTV, itp.); Zestawienie bilansowe posiadaczy i ich najważniejsze cechy (aktywa finansowe i rachunki bieżące); informacje na temat wyników spółki, z którą posiadacze są powiązani (jeżeli dotyczy); Centralne Informacje Kredytowe (jeżeli dotyczy). Model ratingowy RIP MI stosowany w fazie po udzieleniu kredytu służy do obliczania co miesiąc ratingu kredytu hipotecznego na podstawie całego portfela kredytów hipotecznych. Moduły informacyjne leżące u podstaw modelu dla fazy behawioralnej obejmują: informacje behawioralne na temat kredytu (istotność, występowanie wypadków historycznych, okres kredytowania, wszelkie historyczne tendencje do niewypłacalności); Zestawienie bilansowe posiadaczy i ich najważniejsze cechy (aktywa finansowe i rachunki bieżące); informacje na temat wyników spółki, z którą posiadacze są powiązani (jeżeli dotyczy); Przy szacowaniu PD kredyty klasyfikowane jako niepracujące, wątpliwe, przeterminowane i restrukturyzowane (kredyty przeterminowane, których przekroczenie środków ma ponad 180 dni) zostają uznane za kredyty niespłacone; zgodnie z definicją zdarzenia niewykonania zobowiązania, przewidzianą przepisami Nowej Umowy Kapitałowej Bazylea II. Kredyty o statusie 7 rat zwłoki w spłacie rat są także zaliczane do tej kategorii. Model ratingowy RIP MI w do użycia przez Bank wszedł 2011 roku; zmiany wprowadzone do modelu ratingowego składały się z całkowitej zmiany modelu PD zgodnie z zaleceniami Regulatora i jednostek ds. kontroli wewnętrznej. Jednocześnie przeprowadzono przegląd tego modelu oraz rozszerzono jego zastosowanie na portfele kredytowe, głównie te zintegrowane w wyniku transakcji korporacyjnych. Zmiany te zostały poddane wstępnej walidacji, która wykazała znaczne usprawnienie oceny ryzyka. W marcu 2012 roku wysłano do Banku Włoch wniosek o zatwierdzenie poprawek i rozszerzenia RIP-Mortgage Loans (PD i EAD). W maju 2012 roku przeprowadzono działania rekalibracyjne (PD i EAD) umożliwiające rozszerzenie szeregu czasowego zdarzeń niewykonania zobowiązania na pięć lat, a więc z spełniające pełne wymogi regulacyjne. Opisana powyżej interwencja została poddana działaniom walidacyjnym które wykazały zgodnie z wynikami walidacji wstępnej przeszacowanie wskaźnika niewypłacalności w fazie realizacji, co stanowi odzwierciedlenie polityki kredytowej banku, skoncentrowanej w ostatnich latach w sposób typowy na klientach bezpośrednich, co skutkowało redukcją ryzyka portfela. Pierwszy raport regulacyjny w sprawie nowego modelu RIP MI został opracowany dla okresu rozpoczynającego się we wrześniu 2012 roku. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

176 Kredyty w rachunku bieżącym i karty kredytowe Zintegrowany rating indywidualny (RIP) dla kredytów w rachunku bieżącym i kart kredytowych został opracowany w celu szacowania produktów dla Rachunków Bieżących (kredyt w rachunku bieżącym, gwarancje/indosowane, karty kredytowe) i powstał w wyniku integracji kliku podstawowych modułów scoringowych, wykorzystujących informacje wewnętrzne (informacje bilansowe, behawioralne i dane klientów) oraz informacje z zewnętrznego Biura Informacji Kredytowej. Integracja podstawowych modułów jest inna dla każdego z następujących pięciu sub-segmentów klientów indywidualnych: nowi klienci wnioskujący o linię kredytową; klienci poprzednio działający w sposób aktywny, starzy klienci wnioskujący o linię kredytową, którym już udzielono kredytów; starzy klienci z przekroczeniem środków, którym nigdy nie udzielono kredytu; pracownicy Grupy UniCredit. Integracja różnych modułów daje ocenę gwarantowania, stosowaną do oszacowania wiarygodności kredytowej zarówno w fazie udzielania, jak odnawiania oraz ocenę monitoringową, stosowaną do oceny klientów, którzy już posiadają relacje z bankiem. Informacje bazowe dla modułu finansowego/anagraficznego - zebrane podczas procesu analizy potencjalnego kredytu i rzadko aktualizowane podczas monitorowania kredytu - są progresywnie niedoszacowane w modelu. W wypadku zmiennych behawioralnych jest wręcz przeciwnie, bowiem są one potencjalnie nieużywane w fazie analizy potencjalnego kredytu (nowy klient).natomiast zmienne te są aktualizowane co miesiąc podczas działań monitoringowych, a co za tym idzie są zdecydowanie bardziej pomocne. Informacje behawioralne pochodzące z CRIF są aktualizowane co kwartał. Jednostka ds. walidacji zweryfikowała strukturę modelu podczas fazy walidacji wstępnej, wykorzystanie wszystkich dostępnych źródeł informacji, działanie modelu pod względem ustawienia według rangi, kalibracji oraz stabilności populacji w czasie. Ponadto szczególną uwagę poświęcono analizie zidentyfikowanych submodeli. Nie przeprowadzono natomiast bieżącej walidacji modelu, ponieważ zostanie on poddany szczegółowym weryfikacjom przed jego praktycznym zastosowaniem do celów sprawozdawczości dla regulatora. Kredyty dla osób fizycznych System ratingowy PD dla kredytów dla osób fizycznych składa się z różnych modeli zależnie od celu któremu służą (gwarantowanie lub monitoring), kanału gwarantowania oraz portfela aplikacji, które służą identyfikacji cech charakterystycznych poszczególnych segmentów pod względem zarządzania firmą, ryzyka i własności statystycznych. Definicja zdarzenia niewykonania zobowiązania, przyjęta podczas szacowania oceny ma charakter typologii biznesowej i charakteryzuje się 18-miesięcznym okresem działania oraz identyfikacją niewykonania zobowiązania na podstawie statusu sofferenza lub liczby przeterminowanych rat równej co najmniej Jak wspomniano w odniesieniu do innych ekspozycji detalicznych segmentów włoskich, także w wypadku Kredytów dla Osób Fizycznych inicjowane są działania ukierunkowane na dopracowanie modelu ogólnego. Jednostka ds. walidacji zweryfikowała strukturę modelu podczas fazy walidacji wstępnej, wykorzystanie źródeł informacji oraz działanie modelu pod względem ustawienia według rangi i kalibracji. Ponadto w pierwszym kwartale 2010 roku przeprowadzono szczegółową analizę w celu weryfikacji możliwości rozszerzenia szacunków na klientów Capitalia. Nie przeprowadzono natomiast bieżącej walidacji modelu, ponieważ zostanie on poddany szczegółowym weryfikacjom przed jego praktycznym zastosowaniem do celów sprawozdawczości dla regulatora. 14 Kontrahent uważany za "dobrego" w przypadku maksymalnie 2 przeterminowanych rat oraz "bezterminowy " z 3 lub 4 przeterminowanymi ratami. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

177 Lokalny model LGD włoskiego segmentu detalicznego Segment detaliczny LGD dla włoskich portfeli został opracowany zgodnie z logiką i metodologią stosowaną w odniesieniu do segmentu korporacyjnego, którego dotyczy, a do którego należy spojrzeć po więcej szczegółowych informacji. Jedyna różnica jest związana z produktami Kredytów dla osób fizycznych, w wypadku których przyjęto metodę szacowania opartą o agę Dowodów (Weight of Evidence, WoE), związaną z różnymi wartościami atrybutów, dostępnych podczas fazy składania wniosku. W odniesieniu do segmentu korporacji, takiązaną z różnymi wartościami atrybutów, dostępnychany corocznie powtórnej kalibracji na podstawie danych dotyczących zdarzeń niewykonania zobowiązania z roku ubiegłego. Niedawny przegląd segmentów detalicznych skutkował także aktualizacją wskaźnika migracji w zbiorze ekspozycji nieregularnych, w tym zdarzeń niewykonania zobowiązania, które miały miejsce do 2011 roku. Ostatnie bieżące działania walidacyjne na kredytach hipotecznych potwierdziły prawidłowe działanie modelu kredytów odpisanych jako nieściągalne oraz przeterminowanych komponentów, wykazując jednocześnie niekonserwatywne wyniki dla kredytów niepracujących, które zostaną zmienione po zakończeniu niedawno rozpoczętej weryfikacji modelu. Lokalny włoski model EAD Wraz z przyjęciem systemu ratingowego dla kredytów w rachunku bieżącym/kart kredytowych i kredytów dla klientów indywidualnych opracowano model ekspozycji kredytowej w momencie niewykonania zobowiązania (EAD). Ponadto model wewnętrzny dla kredytów hipotecznych został wzbogacony o wewnętrzny model szacowania EAD, który został dopuszczony decyzją włoskiego regulatora w grudniu 2010 roku. Metoda stosowana do szacowania EAD składa się we wszystkich wypadkach z metodologii w ciągu 12 miesięcy, która rozpoczyna się od analizy wszystkich ekspozycji niezagrożonych lub przeterminowanych w danym dniu (np. 31/12/t), które zostały sklasyfikowane jako default w ciągu następnych 12 miesięcy. W odniesieniu do kredytu w rachunku bieżącym i karty kredytowej, szacowanie EAD odbywa się według rodzajów produktów (kredyt w rachunku bieżącym, karty kredytowe, należności i kredyty indosowane). Wartość EAD dla kredytów w rachunku bieżącym jest inna, gdy istnieje niewykorzystana części linii kredytowej (marży) i inna, gdy taka część w momencie obserwacji nie istnieje; jeżeli marża ta istnieje, obliczony zostaje ekwiwalent kredytu (CCF), natomiast gdy nie istnieje, obliczony zostaje jedynie wskaźnik bieżącego wykorzystania (K). Ponadto kredyt w rachunku bieżącym i karty kredytowe są zarządzane wspólnie, mając na uwadze fakt, że płatności kartami kredytowymi są pobierane co miesiąc z rachunku bieżącego. Z tego względu ekspozycje występujące co miesiąc są całkowicie niezależne od ruchów dokonywanych w miesiącach poprzednich. W odniesieniu do kredytów indosowanych, poprzez które bank akceptuje lub gwarantuje zobowiązanie klienta (przejmując ryzyko niewykonania zobowiązania przez klienta), to model EAD szacuje wartość kredytu indosowanego w momencie niewykonania zobowiązania, która reprezentuje potencjalne ryzyko dla banku (faktyczne ryzyko lub ryzyko, że kredyt indosowany przekształci się w ekspozycję gotówkową, zostaje obliczone w modelu LGD). W odniesieniu do szacowania EAD należności, jednostka ds. rozwoju podjęła decyzję obliczania wyłącznie współczynnika K zależnego od bieżącej ekspozycji. W wypadku produktów samolikwidujących się marże nie są bezpośrednio dostępne i są dostarczane po przedstawieniu wyników. Możliwość wystąpienia zwiększonego ryzyka oraz procentowy udział oczekiwanego zaangażowania na datę niewykonania zobowiązania zależą od relacji pomiędzy wykorzystaniem w momencie niewykonania zobowiązania a wykorzystaniem w dacie referencyjnej. W odniesieniu do kredytów dla osób fizycznych, przeprowadzona analiza wykazała jednak, że ekspozycja w momencie niewykonania zobowiązania jest zawsze niższa niż 100% ekspozycji w dacie obserwacji dla wszystkich segmentów, zdefiniowanych we wszystkich portfelach. Z tej przyczyny podjęto decyzję niewdrażania opracowanego modelu i konserwatywnego przypisania do każdej ekspozycji EAD w wysokości 100% do celów regulacyjnych. Wraz z ponownym opracowaniem konkretnego Systemu Ratingowego przeprowadzone zostaną działania mające na celu powtórne dopracowanie modelu EAD. Na koniec w odniesieniu do modelu EAD dla kredytów hipotecznych podejście jest podobne do stosowanego w kredytach dla osób fizycznych. W takim wypadku zidentyfikowano niektóre sub-portfele o średnim EAD powyżej 100%, szczególnie jeżeli wystąpiło przeterminowanie w momencie obserwacji. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każda relacja z EAD poniżej 100% bieżącego zaangażowania zostaje WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

178 na poziomie 100%. W marcu 2012 roku wysłano do Banku Włoch wniosek o przegląd i rozszerzenie modelu RIP-mortgages (PD i EAD). Zmiany wprowadzone do systemu ratingowego przewidują w odniesieniu do EAD rewizję modelu szacunkowego zgodnie z zaleceniami Regulatora i jednostek ds. kontroli wewnętrznej. Działania walidacyjne w odniesieniu dl modelu kredytów hipotecznych EAD zakończyły się pozytywną oceną. Proponowany model jest w rzeczywistości nie tylko prosty i oparty na intuicji, ale także szczególnie przydatny dla produktów takich, jak kredyty hipoteczne bez marż oraz dla których istotne znaczenie ma dyskryminacja populacji klastrów, przekraczających przewidziany przepisami próg 100% w porównaniu do reszty portfela, który utrzymuje się poniżej tego progu. Ponadto testy jakościowe wykazują adekwatne wyniki i szacunki zgodne z obserwowanymi wartościami. Jak napisano powyżej w odniesieniu do PD, w maju 2012 roku przeprowadzono działania rekalibracyjne (PD i EAD) umożliwiające rozszerzenie horyzontu czasowego na pięć lat. Na podstawie wyników działań walidacyjnych, jednostka ds. walidacji wewnętrznej uznała model za w pełni adekwatny. W rzeczywistości kalibracja przyniosła zadowalające wyniki, nawet w wypadku wystąpienia lekko niedoszacowanego EAD, zaobserwowanego w próbie walidacyjnej bez stosowania regulacyjnego progu. Przy uwzględnieniu tej wartości progowej wartości szacowane mają z kolei konserwatywny charakter. Modele lokalne, niemieckie Spółki Grupy Model ratingowy dla małych przedsiębiorstw Model ratingowy UCB AG SBC obejmuje małe i średniej wielkości spółki niemieckie oraz osoby fizyczne zamieszkałe w Niemczech, których dochód pochodzi głównie z działalności na zlecenie, niezależnych prac lub z małych i średniej wielkości firm, w których są głównymi udziałowcami lub właścicielami. Ponadto górna granica dla niemieckiego średniego sektora została wyznaczona na poziomie dochodów netto w wysokości 5 mln euro dla spółek składających sprawozdania finansowe. Model ratingowy UCB SBC składa się z czterech różnych sub-modeli, które są stosowane na podstawie fazy procesu kredytowego i zatwierdzonego limitu kwoty ekspozycji: Karta oceny Scoring GK (składająca się z dwóch kart oceny: GK1 dla podmiotów z pełną odpowiedzialnością prywatną oraz GK2 dla podmiotów bez pełnej odpowiedzialności prywatnej) są stosowane podczas fazy składania wniosków wobec klientów o ekspozycji przekraczających tysięcy euro oraz corocznie podczas przeglądu w przypadku wspólników posiadających limity zatwierdzania powyżej euro; Karta oceny Behaviour Scoring (składająca się z czterech różnych kart oceny na podstawie segmentacji produktu) jest stosowana zarówno jako miesięczny rating automatyczny dla istniejącego wspólnika w portfelu małych firm (w przypadku wspólników z limitem zatwierdzenia poniżej euro) oraz jako czynnik wejściowy dla Scoring GK; ocena behawioralna jest obliczana automatycznie co miesiąc. Karta wyników dla Małych linii kredytowych jest stosowana wyłącznie podczas fazy rezerwowania kredytu oraz w odniesieniu do klientów o ograniczonym limicie zgody (poniżej euro) i bez dostępnego ratingu ryzyka klienta; Nie jest stosowana podczas corocznego powtórnego ratingu. Rating dla nowych firm jest metodą wprowadzoną do użytku w połowie grudnia 2011 r. Metoda ta jest stosowana w odniesieniu do partnerów podczas fazy składania wniosków, w wypadku nowo założonych firm, przejęć, działań następczych lub udziałów większościowych. Rating ten jest także stosowany raz w roku, w czasie przeglądu, w ciągu pierwszych trzech lat dla wspólników z limitem zatwierdzania kwot powyżej euro. Rating może być korygowany po wystąpieniu zdefiniowanego wcześniej zdarzenia (zdefiniowany zostaje zbiór zdarzeń, które wymagają podwyższenia lub obniżenia ratingu kontrahenta) na podstawie oceny eksperckiej. Przełamania są ściśle monitorowane przez jednostkę ds. walidacji wewnętrznej. Proces przełamania jest WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

179 dozwolony wyłącznie w wypadku klientów, prowadzących działalność odpowiadającą ryzyku. Ostatnie działania przeprowadzone w ramach walidacji lokalnej potwierdziły, że wyniki działania można w zasadzie uznać za zadowalające; niezależnie od powyższego, działania te potwierdziły wymóg powtórnej kalibracji modeli Małej Linii Kredytowej, Scoring GK i Behaviour Scoring ze względu na znaczące przeszacowanie zaobserwowanego wskaźnika niewypłacalności. Ponadto dla Scoring GK zaobserwowano spadek selektywności, świadczący o konieczności przepracowania modeli i innych czynników karty wyników. W czerwcu 2012 regulatorzy zostali zawiadomieni o rozszerzeniu systemu ratingowego Small Business na nowo założone firmy, po czym we wrześniu rozpoczęto audyt. Model ratingowy Small Business (Scoring GK i Behaviour Scoring) jest również stosowany w UniCredit Bank Luxembourg SA i stanowi element rozszerzenia modelu IRB, przedłożonego regulatorowi w 2012 roku. W odniesieniu do modelu LGD, patrz opis w punkcie Model lokalny LGD w portfelach niemieckich. Model ratingowy osób fizycznych Model ratingowy osób fizycznych o nazwie UCB AG private individuals obejmuje wszystkie osoby fizyczne z wyłączeniem osób samozatrudniających się. Osoby osiągające wysoki dochód z wynajmu nieruchomości są także wyłączone. Osoby te zostają uznane za wchodzące w skład portfela Nieruchomości komercyjne i podlegają ocenie przy użyciu właściwego systemu ratingowego. Główny model ratingu osób fizycznych o nazwie Product Scoring składa się z 9 kart oceny: 5 kart oceny wniosku (różniących się zależnie od rodzaju produktu) oraz 4 behawioralnych kart ocen. Obie oceny zostają połączone na poziomie rachunku lub użyta zostaje jedna z dwóch ocen zależnie od okresu otwarcia rachunku. Wszystkie dostępne oceny na temat klienta (w przypadku gdy klient posiada więcej niż jedną relację z bankiem) zostają połączone na podstawie modelu, opracowanego przy użyciu wiedzy eksperckiej w celu uzyskania ogólnego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania dla danego klienta indywidualnego. Po pierwsze, podejście to wymaga określenia PD relacyjnego dla każdej transakcji. Wszystkie PD relacyjne dla danej kategorii produktów zostają następnie połączone (przy użyciu średniej ważonej dla ekspozycji w PD produktu. Na koniec wszystkie PD produktu przyczyniają się do określenia PD klienta na podstawie ekspozycji, ważenia informacji (które podsumowuje w jaki sposób, z jakim wyprzedzeniem każdy produkt wnosi informacje na temat przyszłego niewykonania zobowiązania przez klienta) oraz czynnika ryzyka dla kombinacji produktów (który określa różne wkłady kombinacji kolejnych produktów do prognozowanej stopy niewykonania zobowiązania). Poza opisanym powyżej scoringiem produktów stosowane są także oddzielne karty wyników dla klientów zamożnych oraz dla klientów prowadzących działalność związaną z danym rodzajem ryzyka (ekspozycja powyżej euro). Wchodzą one w skład modelu Ratingu klientów prywatnych i zamożnych. Ostatnia walidacja UCB AG dla osób fizycznych wykazała bardzo dobrą selektywność modelu Scoring produktów oraz wystarczające wyniki dla modelu Rating klientów prywatnych i zamożnych ze względu na niewielką liczebność takich populacji. Walidacja wykazała konieczność zrewidowania kilku kart wyników na skutek osłabienia mocy dyskryminacyjnej poszczególnych czynników oceny. Testy kalibracji wykazały w zasadzie przeszacowanie ryzyka w przypadku obu modeli i z tej przyczyny przeprowadzono i wdrożono ponowne kalibracje zarówno dla Ratingu dla klientów prywatnych i zamożnych, jak i dla Oceny Punktowej Produktów w czerwcu 2012 roku, redukując w ten sposób zaistniałe przeszacowanie. W ogólnym ujęciu jednostka ds. walidacji sprawdziła strukturę modelu i jego niezawodność pod względem wyników i kalibracji. Ponadto przeprowadzono także analizę działania różnych modułów bazowych i ich kalibracji, a odrębnie przeprowadzono przegląd możliwych kombinacji produktów, z których korzysta ten sam klient. Ponadto przeprowadzono także działania walidacyjne na klientach nie będących rezydentami w celu wsparcia wniosku o rozszerzenie, złożonego do Urzędu Regulacyjnego, w czerwcu 2012 roku. Rozszerzenie zostało zrealizowane wyłącznie poprzez wprowadzenie technicznych zmian do systemów, bez wprowadzania jakichkolwiek zmian metodologicznych do bazowych kart oceny ani wag do istniejących modeli, tzn. Ratingu dla Klientów Prywatnych i Zamożnych (Rating for Private and Wealthy Customers). Model ratingowy Osób Fizycznych dla Klientów Zamożnych jest również stosowany w UniCredit Bank Luxembourg SA i stanowi element rozszerzenia, przedłożonego regulatorowi w 2012 roku. W odniesieniu do modelu LGD patrz opis w punkcie dotyczącym Lokalnego niemieckiego modelu LGD. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

180 Modele lokalne, austriackie Spółki Grupy Model LGD dla małych przedsiębiorstw Ten model ratingu ma zastosowanie do austriackich małych firm, zakwalifikowanych do grupy organizacji nonprofit (o obrotach rocznych do 1,5 mln euro lub prowadzących rachunkowość metodą gotówkową). Ogólny projekt modelu składa się z modułu aplikacji i modułu behawioralnego. Moduł aplikacji jest z zasady stosowany w następujących przypadkach: nowy klient; klient wnioskuje o kolejną linię kredytową, dla której łączna ekspozycja przekracza euro lub która nie posiada oceny behawioralnej (niezależnie od kwoty ekspozycji); zaktualizowane informacje bilansowe są dostępne; sygnały ostrzegawcze zostały zmodyfikowane lub pojawiły się. Moduł aplikacji zawiera informacje jakościowe i ilościowe na temat kontrahenta. Zależnie od metody rachunkowej, ilościowe czynniki ryzyka obejmują o najmniej 3 z następujących obszarów analizy: rentowność; wskaźnik pokrycia zadłużenia; wskaźnik zadłużenia; dochód. Czynniki jakościowe ryzyka obejmują obszary analizy związane z: sektorem przemysłu/rodzajem prowadzonej działalności; historią niewykonania zobowiązania; doświadczeniem w zarządzaniu; ochroną przed ryzykiem; zarządzaniem inkasem gotówki. Jeżeli transakcja klienta odbyła się wcześniej niż przed 6 miesiącami, a ekspozycja kontrahenta nie przekracza 1 mln euro, to moduł behawioralny zostaje obliczony automatycznie w skali miesięcznej. W przypadku kontrahentów z ekspozycją powyżej 1 mln euro stosowany jest tylko moduł aplikacji rozszerzony o możliwość przełamania obliczonego ratingu. Dwa moduły (aplikacji i behawioralny) zostają połączone przy użyciu różnych wag zależnie od ekspozycji oraz wieku oceny aplikacji w celu uzyskania połączonego PD, które po odwzorowaniu na skali głównej określa rating obliczony. Ostateczny rating obowiązujący zostaje obliczony przez modyfikację obliczonego ratingu na podstawie wszelkich dostępnych informacji negatywnych lub ogólnie sygnałów ostrzegawczych. Model ratingowy Small Business podlega ciągłemu procesowi monitoringu, który weryfikuje prawidłowość struktury modelu. Przeprowadzono też analizy ilościowe w celu oceny siły dyskryminacyjnej modelu i jego składników. Analizy przyniosły wysoce zadowalające wyniki pod względem siły dyskryminacyjnej, kalibracji i stabilności w odniesieniu do połączonego, ostatecznego ratingu klienta. W odniesieniu do modelu LGD patrz opis w punkcie dotyczącym Lokalnego austriackiego modelu LGD. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

181 Model ratingu osób fizycznych Model ratingu osób fizycznych ma zastosowanie do wszystkich osób fizycznych innych niż samozatrudnieni specjaliści oraz tzw. wolni strzelcy. Zaktualizowana wersja ratingu osób fizycznych BA Private Individuals składa się z czterech modeli opracowanych na bazie danych statystycznych: jednej aplikacji generycznej oceny punktowej oraz trzech modeli behawioralnych, możliwie w połączeniu z logiką integracyjną. Cały system został oszacowany poprzez regresję logistyczną na poziomie transakcyjnym. W szczególności przypisuje się ocenę każdej transakcji przy użyciu jednego z czterech modeli oceny punktowej. W wypadku nowych wniosków kredytowych, ocena punktowa zastosowania dla danego produktu jest stosowana na moment jego zainicjowania. W wypadku osób bez behawioralnej oceny punktowej, ocena zastosowania zachowuje ważność przez następnych 6 miesięcy. W tym momencie w czasie obliczona zostaje odpowiednia behawioralna ocena punktowa, która będzie aktualizowana w odstępach miesięcznych. W wypadku osób fizycznych, dla których zostaje opracowana behawioralna ocena punktowa, ocena zastosowania ma znaczenie wyłącznie w odniesieniu do udzielenia i wyceny nowego kredytu, ale po upływie 6 miesięcy, przy opracowywaniu oceny behawioralnej nowej transakcji, poprzednia ocena nie jest już brana pod uwagę. W wypadku klientów z więcej niż jedną transakcją stosuje się logikę integracyjną, która łączy w sobie wszystkie dostępne oceny zastosowania i/lub behawioralne w jedną, ostateczną i standaryzowaną ocenę transakcji. W następnym etapie przeprowadza się kalibrację ocen transakcyjnych dla 12 miesięcznego PD w postaci funkcji wykładniczej. Tendencja centralna została zdefiniowana przez lewarowanie skumulowanej liczby zdarzeń niewykonania zobowiązania dla okresu 12 miesięcy, pozyskanej z wcześniejszych analiz. Ostatni etap procesu ratingu łączy wszystkie standaryzowane oceny transakcyjne w jedną wartość PD specyficzną dla danego klienta. Wynikowa PD jest następnie mapowana na masterskali składającej się 28 poziomów ocen. W wypadku otrzymania negatywnej charakterystyki od biura informacji kredytowej Credit Bureau KSV lub wystąpienia automatycznych sygnałów ostrzegawczych, PD klienta można obniżyć przez użycie metody eksperckiej. W 2011 roku przeprowadzono oddzielną kalibrację kredytów walutowych ze względu na pogarszające się dane wykazane podczas walidacji tego modelu w tej konkretnej branży, zarówno pod względem kalibracji, jak wyników. Wyniki te były głównie konsekwencją tzw. technicznego zdarzenia niewykonania zobowiązania, spowodowanego w tym okresie wysoką zmiennością kursów wymiany. Podczas działań walidacyjnych określono także bardziej szczegółowe kryteria segmentacji w ramach docelowego portfela i stąd konkretna analiza została przeprowadzona w celu zweryfikowania wpływu nowej definicji segmentu na wyniki stosowania systemu ratingowego. Zgodnie z ostatnimi ocenami z rewalidacji, model działa prawidłowo i jest zgodny z wymogami regulacyjnymi i standardami wewnętrznymi. Stwierdzono możliwość pewnych ulepszeń pod względem zastosowania karty wyników i logiki integracyjnej subkomponentów. W odniesieniu do modelu LGD patrz opis w punkcie dotyczącym Lokalnego austriackiego modelu LGD. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

182 Papiery komercyjne zabezpieczone aktywami ABCP (Sekurytyzacja) Model lokalny, niemieckie Spółki Grupy Model ratingu papierów komercyjnych zabezpieczonych aktywami ABCP Model ten, opracowany przez replikację metody stosowanej przez agencje ratingowe, przypisuje rating płynności linii kredytowych zapewnionych przez UCB AG w celu wsparcia emisji papierów komercyjnych zabezpieczonych aktywami ABCP. Zgodnie z wymogami Nowej Umowy Kapitałowej, model ten jest zróżnicowany zależnie od rodzaju ekspozycji bazowej dla operacji sekurytyzacji. W szczególności w skali wewnętrznej opracowano następujących 8 submodeli: wierzytelności z transakcji; kredyty i leasing; konsolidacja hipotek obejmująca segment hipotecznych kredytów mieszkaniowych); papiery wartościowe z jednym ratingiem; hipoteczne kredyty komercyjne (obejmujące segment komercyjnych kredytów hipotecznych); papiery wartościowe i kredyty dla klientów korporacyjnych poddawane ratingowi; karty kredytowe; programy conduit/abcp. Według stanu na koniec 2012 roku UCG zapewniały wsparcie dla transakcji ABCP na Kredytach i Leasingu oraz Należności z Działalności Handlowej z liniami o płynności 102%, bez dodatkowego wzmacniania kredytów w związku z programami conduit/abcp. Wszystkie wymienione powyżej modele składają się z modułu ilościowego, który zapewnia wirtualne transzowanie oraz modelu jakościowego, którego wyniki wywierają wpływ na model ilościowy wzrost lub spadek o kilka punktów bazowych. W wypadku modelu ilościowego stosowane są dwie główne metodologie, zależnie od rodzaju ekspozycji bazowej oraz pozostały okres obowiązywania aktywów bazowych. Metoda oparta na rezerwie : stosowana w odniesieniu do aktywów o krótkim pozostałym okresie obowiązywania (z reguły poniżej 6 miesięcy). Dla tego rodzaju transakcji wycena w punkcie czasu jest prowadzona w celu określenia w sposób statyczny rezerw wymaganych dla pokrycia strat. Metoda oparta na przepływach gotówkowych : stosowana w odniesieniu do aktywów o dłuższym pozostałym okresie obowiązywania. Ewolucja aktywów opiera się na modelowaniu oczekiwanych przepływów gotówkowych w celu określenia straty na zakończenie okresu obowiązywania transakcji. Modele jakościowe zostały opracowane na podstawie informacji zwrotnych od specjalistów z danej branży. W 2012 roku UCB AG przeprowadził coroczną walidację, której towarzyszyła powtórna walidacja także przeprowadzona przez Spółkę Dominującą, a która w zasadzie potwierdziła, że zarówno podstawy metodologiczne, jak procesy są odpowiednie. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

183 Ujawnienia ilościowe Metoda IRB - aktywa ważone ryzykiem (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA r. PORTFELE Ekspozycje wobec administracji rządowych i banków centralnych lub przez nie zabezpieczone Ekspozycje wobec nadzorowanych instytucji, podmiotów publicznych i terytorialnych i innych podmiotów lub przez nie zabezpieczone: PODSTAWOWA METODA IRB ZAAWANSOWANA METODA IRB PODSTAWOWA METODA IRB ZAAWANSOWANA METODA IRB KWOTA EKSPOZYCJI KWOTA EKSPOZYCJI WAŻONEJ KWOTA EKSPOZYCJI KWOTA EKSPOZYCJI WAŻONEJ KWOTA EKSPOZYCJI KWOTA EKSPOZYCJI WAŻONEJ KWOTA EKSPOZYCJI KWOTA EKSPOZYCJI WAŻONEJ Instytucje nadzorowane Podmioty publiczne i terytorialne Inne Ekspozycje wobec korporacji lub przez nie zabezpieczone: Kredytowanie specjalistyczne Małe i średnie przedsiębiorstwa (SME) Inni klienci korporacyjni Ekspozycje detaliczne: Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach mieszkaniowych: SME Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach: osoby fizyczne Kwalifikowane detaliczne ekspozycje rewolwingowe Pozostałe ekspozycje detaliczne: SME Pozostałe ekspozycje detaliczne: klienci indywidualni Zakupione należności: ryzyko rozwodnienia Inne aktywa Kredytowanie specjalistyczne - kryteria grupowania Alternatywna obsługa kredytów hipotecznych Ryzyko rozliczeń: ekspozycje związane z transakcjami nie-dvp (dostawa po otrzymaniu płatności) z nadzorczymi współczynnikami ważenia Razem bilansowe aktywa ważone ryzykiem Razem gwarancje i linie udzielone Razem kontrakty na instrumentach pochodnych Razem transakcje SFT i z długim terminem rozliczenia Z umową wzajemną kompensatą produktu Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

184 KLASA EKSPOZYCJI Ekspozycje wobec rządów państw i banków centralnych Ekspozycje wobec nadzorowanych instytucji, samorządów regionalnych, władz lokalnych i innych instytucji lub przez nie zabezpieczone Ekspozycje wobec korporacji lub przez nie zabezpieczone Ekspozycje kapitałowe: metoda PD/LGD Ekspozycje kapitałowe: uproszczona metoda wagi ryzyka Metoda IRB zaawansowana KLASA RATINGU WARTOŚŚ EKSPOZYCJI RAZEM EAD ŚREDNIA WAGA RYZYKA (%) RWA ŚREDNIA WAŻONA LGD (%) MARŻE ODWOŁALNE I NIEODWO- ŁALNE (tys. EUR) ŚREDNIA WAŻONA EAD (%) ŚREDNIA WAŻONA PD Klasa 01 - od 0,00% do 0,0036% ,01% 36 0,57% - 0,00% 0,00% Klasa 02 - od 0,0037% do 0,0208% ,17% ,90% ,24% 0,02% Klasa 03 - od 0,0209% do 0,1185% ,87% ,44% ,62% 0,03% Klasa 04 - od 0,1186% do 0,5824% ,94% ,16% ,06% 0,48% Klasa 05 - od 0,5825% do 1,3693% ,96% ,89% ,19% 0,66% Klasa 06 - od 1,3694% do 3,2198% ,66% ,60% ,00% 1,79% Klasa 07 - od 3,2199% do 7,571 % ,68% ,51% ,00% 5,80% Klasa 08 - od 7,5711 % do 17,8023% ,09% ,32% ,49% 7,97% Klasa 09 - od 17,8024% do 86,02% ,27% ,99% - 0,00% 20,00% Klasa % ,03% 3 53,45% 84 9,52% 100,00% Razem ,23% ,14% ,55% Klasa 01 - od 0,00% do 0,0036% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 02 - od 0,0037% do 0,0208% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 03 - od 0,0209% do 0,1185% ,70% ,15% ,48% 0,06% Klasa 04 - od 0,1186% do 0,5824% ,35% ,22% ,45% 0,33% Klasa 05 - od 0,5825% do 1,3693% ,51% ,94% ,38% 0,77% Klasa 06 - od 1,3694% do 3,2198% ,96% ,74% ,18% 2,84% Klasa 07 - od 3,2199% do 7,571 % ,92% ,77% ,74% 5,46% Klasa 08 - od 7,5711 % do 17,8023% ,28% ,12% ,66% 12,06% Klasa 09 - od 17,8024% do 86,02% ,87% ,54% ,60% 20,14% Klasa % ,41% ,17% ,88% 100,00% Razem ,88% ,48% ,68% Klasa 01 - od 0,00% do 0,0036% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 02 - od 0,0037% do 0,0208% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 03 - od 0,0209% do 0,1185% ,87% ,95% ,38% 0,06% Klasa 04 - od 0,1186% do 0,5824% ,85% ,92% ,38% 0,31% Klasa 05 - od 0,5825% do 1,3693% ,85% ,28% ,54% 0,94% Klasa 06 - od 1,3694% do 3,2198% ,61% ,61% ,82% 2,32% Klasa 07 - od 3,2199% do 7,571 % ,60% ,07% ,38% 5,29% Klasa 08 - od 7,5711 % do 17,8023% ,83% ,56% ,73% 11,81% Klasa 09 - od 17,8024% do 86,02% ,20% ,03% ,30% 31,15% Klasa % ,61% ,75% ,56% 100,00% Razem ,93% ,08% ,10% Klasa 01 - od 0,00% do 0,0036% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 02 - od 0,0037% do 0,0208% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 03 - od 0,0209% do 0,1185% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 04 - od 0,1186% do 0,5824% ,98% ,98% - 0,00% 0,45% Klasa 05 - od 0,5825% do 1,3693% ,19% ,92% - 0,00% 1,18% Klasa 06 - od 1,3694% do 3,2198% ,87% ,00% - 0,00% 2,29% Klasa 07 - od 3,2199% do 7,571 % ,54% ,85% - 0,00% 5,80% Klasa 08 - od 7,5711 % do 17,8023% ,39% ,00% - 0,00% 8,29% Klasa 09 - od 17,8024% do 86,02% ,44% ,00% - 0,00% 20,00% Klasa % ,00% - 90,00% - 0,00% 100,00% Razem ,46% ,94% - 1,59% B/D Razem (%) WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

185 Kwota ekspozycji zostaje wprowadzona poprzez wartość nominalną, dotyczącą komponentu pozabilansowego - zgodnie zarówno z nominalną wartością, jak średnią ważoną EAD - zamiast wprowadzenia w postaci wartości ekwiwalentu, która zostaje co prawda wskazana we wszelkich innych tabelach, zawierających kwotę ekspozycji. W celu osiągnięcia spójności pomiędzy sprawozdawczością zewnętrzną a wewnętrzną oraz zachowania odpowiedniego podziału na kategorie PD, w celu umożliwienia znaczącego zróżnicowania ryzyka kredytowego, została użyta do wypełnienia tych tabel Ramowa Skala Ratingów dla Grupy - która składa się z różnych korekt w porównaniu do poprzednio stosowanych. Możliwe migracje ekspozycji pomiędzy klasami w porównaniu do poprzednich publikacji na temat Filara III nie są spowodowane pogorszeniem/poprawą ryzykowności portfela, lecz jedynie zmianami w samej skali ratingu. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

186 KLASA EKSPOZYCJI Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach mieszkaniowych: SME Ekspozycje zabezpieczone na nieruchomościach mieszkaniowych: detaliczne Kwalifikowane detaliczne ekspozycje rewolwingowe Pozostałe ekspozycje detaliczne: SME Pozostałe ekspozycje detaliczne: Detaliczne Metoda IRB zaawansowana Ekspozycje detaliczne KLASA RATINGU WARTOŚŚ EKSPOZYCJI RAZEM EAD ŚREDNIA WAGA RYZYKA (%) RWA ŚREDNIA WAŻONA LGD (%) (tys. EUR) MARŻE ODWOŁALNE I NIEODWO- ŁALNE ŚREDNIA WAŻONA EAD (%) ŚREDNIA WAŻONA PD Klasa 01 - od 0,00% do 0,0036% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 02 - od 0,0037% do 0,0208% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 03 - od 0,0209% do 0,1185% ,84% ,71% ,10% 0,06% Klasa 04 - od 0,1186% do 0,5824% ,48% ,68% ,73% 0,32% Klasa 05 - od 0,5825% do 1,3693% ,83% ,25% ,73% 0,95% Klasa 06 - od 1,3694% do 3,2198% ,57% ,28% ,13% 2,32% Klasa 07 - od 3,2199% do 7,571 % ,97% ,98% ,62% 4,93% Klasa 08 - od 7,5711 % do 17,8023% ,60% ,70% ,23% 9,88% Klasa 09 - od 17,8024% do 86,02% ,62% ,90% ,05% 29,93% Klasa % ,33% ,39% ,39% 100,00% Razem ,15% ,02% ,30% Klasa 01 - od 0,00% do 0,0036% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 02 - od 0,0037% do 0,0208% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 03 - od 0,0209% do 0,1185% ,56% ,36% ,75% 0,08% Klasa 04 - od 0,1186% do 0,5824% ,15% ,75% ,65% 0,28% Klasa 05 - od 0,5825% do 1,3693% ,79% ,90% ,89% 0,88% Klasa 06 - od 1,3694% do 3,2198% ,78% ,53% ,72% 2,13% Klasa 07 - od 3,2199% do 7,571 % ,14% ,75% ,66% 4,94% Klasa 08 - od 7,5711 % do 17,8023% ,42% ,86% ,47% 13,25% Klasa 09 - od 17,8024% do 86,02% ,83% ,34% ,22% 41,18% Klasa % ,19% ,30% ,13% 100,00% Razem ,94% ,15% ,39% Klasa 01 - od 0,00% do 0,0036% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 02 - od 0,0037% do 0,0208% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 03 - od 0,0209% do 0,1185% ,51% ,59% ,24% 0,06% Klasa 04 - od 0,1186% do 0,5824% ,96% ,27% ,29% 0,27% Klasa 05 - od 0,5825% do 1,3693% ,43% ,32% ,98% 0,90% Klasa 06 - od 1,3694% do 3,2198% ,32% ,95% ,32% 2,30% Klasa 07 - od 3,2199% do 7,571 % ,35% ,82% ,27% 4,93% Klasa 08 - od 7,5711 % do 17,8023% ,98% ,53% ,28% 10,59% Klasa 09 - od 17,8024% do 86,02% ,69% ,02% ,78% 20,90% Klasa % ,17% ,94% ,00% 100,00% Razem ,55% ,79% ,19% Klasa 01 - od 0,00% do 0,0036% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 02 - od 0,0037% do 0,0208% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 03 - od 0,0209% do 0,1185% ,57% ,08% ,09% 0,05% Klasa 04 - od 0,1186% do 0,5824% ,26% ,74% ,90% 0,20% Klasa 05 - od 0,5825% do 1,3693% ,56% ,53% ,93% 0,91% Klasa 06 - od 1,3694% do 3,2198% ,55% ,67% ,27% 2,58% Klasa 07 - od 3,2199% do 7,571 % ,99% ,25% ,65% 5,16% Klasa 08 - od 7,5711 % do 17,8023% ,39% ,57% ,02% 9,74% Klasa 09 - od 17,8024% do 86,02% ,67% ,36% ,90% 32,66% Klasa % ,17% ,04% ,72% 100,00% Razem ,35% ,28% ,27% Klasa 01 - od 0,00% do 0,0036% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 02 - od 0,0037% do 0,0208% - - 0,00% - 0,00% - 0,00% 0,00% Klasa 03 - od 0,0209% do 0,1185% ,01% ,89% ,19% 0,07% Klasa 04 - od 0,1186% do 0,5824% ,30% ,42% ,83% 0,28% Klasa 05 - od 0,5825% do 1,3693% ,12% ,88% ,59% 0,92% Klasa 06 - od 1,3694% do 3,2198% ,48% ,13% ,98% 2,27% Klasa 07 - od 3,2199% do 7,571 % ,73% ,95% ,36% 4,97% Klasa 08 - od 7,5711 % do 17,8023% ,12% ,34% ,09% 11,52% Klasa 09 - od 17,8024% do 86,02% ,23% ,41% ,89% 33,03% Klasa % ,26% ,70% ,60% 100,00% Razem ,59% ,41% ,46% (%) Kwota ekspozycji zostaje wprowadzona poprzez wartość nominalną, dotyczącą komponentu pozabilansowego - zgodnie zarówno z nominalną wartością, jak średnią ważoną EAD - zamiast wprowadzenia w postaci wartości ekwiwalentu, która zostaje co prawda wskazana we wszelkich innych tabelach, zawierających kwotę ekspozycji. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

187 Porównanie Straty Oczekiwanej EL ze Stratą Rzeczywistą AL Niniejszy rozdział poświęcono opisowi porównania pomiędzy Stratą Oczekiwaną EL, obliczoną na początku roku, a faktycznie poniesionymi stratami ( Rezerwy ) według stanu na koniec roku w głównych portfelach kredytowych Grupy. Analiza ta, które wyniki są publikowane w skali rocznej w celu osiągnięcia lepszej porównywalności powyższych miar w przyjętym horyzoncie czasowym, jest prowadzona w oparciu o zmienne, które chociaż są porównywalne co do zasady, to są obliczane przy użyciu różnych metod. Stosowana w tym porównaniu Strata Oczekiwana EL stanowi prognozę strat kredytowych, spowodowanych niewykonaniem zobowiązania przez kontrahentów w rocznym horyzoncie czasowym, obliczoną dla portfela ekspozycji przy użyciu metody IRB i pracujących na początku okresu. Wartość ta jest obliczana przy użyciu wewnętrznych parametrów szacunkowych przewidzianych Nową Umową Kapitałową Bazylea II dla obliczania wymogu kapitałowego jako iloczynu PD, LGD i EAD dla kredytów pracujących według stanu na 31 grudnia roku poprzedniego w porównaniu do daty referencyjnej analizy. W szczególności wewnętrzny parametr PD, stosowany w porównaniach straty oczekiwanej, jest kalibrowany w ciągu cyklu w celu uwzględnienia faz ekspansji i recesji całego cyklu ekonomicznego. Ponadto parametr LGD dotyczy horyzontu czasowego, który obejmuje cały cykl życia kredytu wraz z dodatkowym elementem ostrożnościowym, w celu odzwierciedlenia etapów spowolnienia gospodarczego w cyklu ekonomicznym. Strata faktyczna jest definiowana jako kwota rezerw zawiązanych w ciągu roku, odniesiona do ekspozycji, opisanych w poprzednim punkcie, klasyfikowanych jako niespłacone w tym okresie i wpisanych w ciężar rachunku wyników, według stanu na 31 grudnia analizy dla roku referencyjnego. Rezerwy wpisane w ciężar rachunku wyników, obliczone zgodnie z międzynarodowymi zasadami rachunkowości MSR/MSSF, reprezentują faktyczne straty, poniesione w portfelu kredytów z utratą wartości w oparciu o wartość zaktualizowaną oczekiwanych przepływów gotówkowych; podstawowe elementy oceny są reprezentowane przez identyfikację szacowanych windykacji, terminy płatności oraz stosowane stopy procentowe. Czas odzyskiwania należności zagrożonych jest szacowany na podstawie harmonogramów spłat, uzgodnionych z kredytobiorcami lub zawartych w biznesplanach, czy prognozowanych na podstawie doświadczenia windykacyjnego, zdobytego w odniesieniu do podobnej klasy kredytów, z uwzględnieniem rodzaju kredytu, lokalizacji geograficznej, rodzaju zabezpieczenia oraz wszelkich innych istotnych czynników. W świetle opisanych powyżej różnic, w dalszej części tekstu przedstawiono porównanie straty oczekiwanej z faktycznymi stratami w latach kalendarzowych 2011 i 2012, wraz z faktycznymi stratami, zarejestrowanymi w tych samych okresach obrachunkowych dla największych portfeli regulacyjnych Grupy. Zakres analizy obejmuje ekspozycje podlegające użyciu metody Zaawansowanej IRB (z wyjątkiem pozycji na instrumentach pochodnych i sekurytyzacji) w UniCredit SpA, UniCredit Bank AG, UniCredit Bank Luxembourg SA oraz UniCredit Bank Austria AG. (mln EUR) Klasa aktywów Oczekiwana strata (gru 2010) Strata rzeczywista (gru 2011) Oczekiwana strata (gru 2011) Strata rzeczywista (gru 2012) Korporacja 1 582, , , ,4 Detal 1 193,1 796,2 825,3 961,9 Pozostałe* 67,7 10,1 57,2 18,4 RAZEM 2 843, , , ,7 * Rządy i banki centralne, instytucje nadzorowane, pozostałe Największa różnica pomiędzy stratami oczekiwanymi, a stratami faktycznymi zaobserwowana w segmencie korporacyjnym w 2012 roku wynikała głównie ze wzrostu rezerw zawiązanych na portfelu UniCredit S.p.A. Zjawisko to wynika w szczególności ze wzrostu faktycznego wskaźnika niewypłacalności w porównaniu do prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania, szacowanego na początku roku i użytego do obliczenia straty oczekiwanej. Trend ten potwierdzają parametry analizy wyników wewnętrznego modelu ratingowego dla segmentu Korporacji Włoskich, omówione w punkcie wyniki modeli. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

188 Wyniki modeli: porównanie wyników szacunkowych z faktycznymi Ocena wyników z modelu ratingowego jest prowadzona na zasadach, opisanych na początku punktu dotyczącego informacji jakościowych. Ponadto w punktach dotyczących każdego z systemów ratingowych dla każdego systemu ratingowego ujawniono szczegółowe i powiązane wyniki. W następnej kolejności przestawiono porównanie pomiędzy oczekiwanymi PD według stanu na grudzień 2011 roku, a zaobserwowanymi w 2012 roku wskaźnikami niewypłacalności dla głównych modeli Grupy, przyjętych dla celów regulacyjnych. Analiza dotyczyła w szczególności segmentów średniego klienta korporacyjnego (Mid- Corporate), małego klienta korporacyjnego (Small Business) oraz klienta detalicznego(individuals) w trzech głównych podmiotach Grupy: UniCredit S.p.A., UniCredit Bank AG oraz UniCredit Bank Austria. W zasadzie test prowadzony w celu weryfikacji potencjału prawidłowego przewidywania wskaźników niewypłacalności na podstawie danych szacunkowych wykazał dobre dopasowanie pomiędzy szacowanymi wartościami PD a danymi empirycznymi. Wyjątkiem od tej zasady jest segment Korporacji Włoskich, który w 2012 roku charakteryzował się wyższym wskaźnikiem niewypłacalności od wartości oczekiwanych, nietypowym dla tego segmentu. Wynik ten, silnie powiązany z występowaniem w kraju szczególnie negatywnej sytuacji ekonomicznej, wywarł ogromny wpływ na następujące analizy w zakresie głównych modeli Grupy dla segmentu średniego klienta korporacyjnego (Włochy, Niemcy i Austria): Mid-Corporate PD vs. Długoterminowy wskaźnik niewypłacalności DR 6.00% 5.00% 4.00% 3.00% 2.00% 2.83% 3.88% 1.00% 0.00% PD PD band PD Long-run DR Long-run DR Szczegółowe dane dla każdego państwa lepiej uwidaczniają większe znaczenie wskaźnika niewypłacalności we Włoszech niż w Niemczech i Austrii. Mid-Corporate Długoterminowy wskaźnik niewypłacalności dla każdego państwa Państwo Długoterminowy wskaźnik niewypłacalności Włochy 3,94% 6,19% Niemcy 2,05% 1,80% Austria 2,62% 2,25% 15 Wskaźnik niewypłacalności 2012 r. Na rok 2013 zaplanowano rekalibrację modelu w celu uwzględnienia faktycznych trendów dla wskaźników niewypłacalności w porównaniu do szacunków wewnętrznych. 15 Dane z września 2012 r. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

189 Segmenty małego klienta korporacyjnego (Small Business) oraz klienta indywidualnego i (Private) 16 wykazały korzystną korelację pomiędzy wartościami zaobserwowanymi i szacowanymi, szczególnie ze względu na przeprowadzoną w Austrii interwencję w celu prawidłowego zarządzania transakcji walutowych; w Niemczech natomiast przeprowadzono rekalibrację w celu złagodzenia zaobserwowanych powyżej przeszacowań: Small Business PD vs. Długoterminowy wskaźnik niewypłacalności DR Private PD vs. Długoterminowy wskaźnik niewypłacalności DR 3.50% 3.00% 2.50% 2.00% 1.50% 1.00% 0.50% 0.00% 1.54% PD PD band PD Long-run DR 1.15% Long-run DR W odniesieniu do danych szacunkowych, dotyczących LGD zarówno w Niemczech, jak w Austrii, uwzględnienie najnowszych zdarzeń niewykonania zobowiązania podczas powtórnej parametryzacji modeli umożliwiło ich dopasowanie do obserwowanych strat. We Włoszech jednak utrzymuje się tendencja do niedoszacowania strat dla modelu niepracującego, co jest kompensowane przez komponent pogorszenia kondycji dużych i małych przedsiębiorstw. W odniesieniu do komponentu kredyty hipoteczne dla osób fizycznych (Mortgage Loans to Individuals) jest planowane wdrożenie nowo opracowanego modelu na 2013 rok. Modele EAD są dobrze wykalibrowane i raczej konserwatywne ze względu na wymóg regulacyjny, który nie 16 We Włoszech mówimy wyłącznie o kredytach hipotecznych, czyli jedynym produkcie, dla którego do obliczeń RWA stosowane są parametry wewnętrzne. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

190 pozwala na redukcję ekspozycji ciągnionych pomiędzy czasem obserwacji a momentem przeterminowania. Ocena wyników systemów ratingowych stosowanych w skali całej Grupy jest prowadzona co roku w ramach regularnych działań walidacyjnych, w drodze szczegółowej specjalistycznej analizy. W rzeczywistości charakter Portfela o Niskim Wskaźniku Niewypłacalności (Low Default Portfolio), jest wspólny dla wszystkich segmentów klientów podlegających ratingowi w skali całej Grupy, co dodatkowo potwierdza niska liczba i niewielkie znaczenie statystyczne przypadków niewykonania zobowiązania w zakresie działania Grupy. Analiza kalibracji wyników wewnętrznych jest z reguły prowadzona w postaci zarówno analizy poziomów odniesienia, na podstawie długoterminowych danych szacunkowych, publikowanych przez zewnętrzne firmy, jak i porównania wewnętrznych i zewnętrznych ratingów PD na poziomie poszczególnych kontrahentów, publikowanych przez główne międzynarodowe agencje ratingowe (S&P i Moody s). Podsumowanie ocen agencji ratingowych jest powszechnie znane jako konsensus PD. W odniesieniu do segmentu Spółek Ponadnarodowych, 17 analiza benchmarkingowa wykazała korelację pomiędzy PD a średnim wskaźnikiem niewypłacalności dla portfela UCG, 18zgłoszonym przez S&P dla spółek europejskich. Benchmarking PD UCG MNC czerwiec 2012 r. 1.30% 1.10% 0.90% 0.70% 0.50% 0.30% 0.10% 1.07% UCG MNC Portfolio Average PD 1.03% S&P - European Long run average default rate ( ) Analiza porównawcza pomiędzy wewnętrznym PD a konsensusem PD, przeprowadzona wyłącznie dla portfela kontrahentów UCG posiadających rating zewnętrzny, wykazała natomiast niedopasowanie danych szacunkowych w porównaniu do szacunków opublikowanych przez agencje ratingowe. 17 Należy zwrócić uwagę na fakt, że segment korporacji ponadnarodowych obejmuje spółki osiągające obroty lub przychody z działalności operacyjnej ze skonsolidowanych sprawozdań finansowych w wysokości powyżej 500 mln euro przez co najmniej dwa ostatnie lata. 18 Zgłoszona wartość została opublikowana w sprawozdaniu "2011 Annual European Corporate Default Study And Rating Transitions". WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

191 Portfel UCG MNC z ratingiem zewnętrznym czerwiec 2012 roku 1.10% 1.00% 0.90% 0.80% 0.70% 0.60% 0.50% 0.40% 0.30% 0.20% 0.10% 0.61% Internal PD 0.98% Consensus PD Dalsze badania wykazały, że zjawisko to zachodzi głównie w przypadku kontrahentów z zewnętrznymi ratingami, sklasyfikowanych jako klasa spekulacyjna. Natomiast w przypadku kontrahentów z ratingiem klasa inwestycyjna występuje wyraźne dopasowanie pomiędzy PD zewnętrznym a konsensusem PD. Obserwacja ta, w połączeniu z faktem, że ponad 85% ekspozycji Grupy wobec kontrahentów z ratingiem zewnętrznym należy do klas inwestycyjnych, nie wiąże się z potrzebą zwrócenia uwagi na jakiekolwiek aspekty profilu ryzyka segmentu ponadnarodowych klientów korporacyjnych. Niezależnie od powyższego, w ostatnim kwartale 2012 roku przeprowadzono szczegółową rekalibrację modelu PD. Wyniki tego uszczegółowienia zostaną w 2013 roku poddane szczegółowej walidacji. Portfel UCG MNC z ratingiem zewnętrznym: koncentracja na Klasie Inwestycyjnej czerwiec 2012 roku 0.18% 0.17% 0.16% 0.15% 0.14% 0.13% 0.12% 0.11% 0.10% 0.16% Investment Internal PD 0.17% Investment Consensus PD WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

192 Portfel UCG MNC z ratingiem zewnętrznym: koncentracja na Klasie Spekulacyjnej czerwiec 2012 roku 4.10% 3.60% 3.80% 3.10% 2.60% 2.10% 2.20% 1.60% 1.10% 0.60% 0.10% Speculative Internal PD Speculative Consensus PD Dane szacunkowe LGD były bardzo stabilne i wykazywały znaczne dopasowanie do benchmarków zewnętrznych, w stosunku do których zapewniły raczej konserwatywne wartości pod względem kalibracji. W odniesieniu do segmentu finansowania projektów globalnych, w świetle niewielkiej liczby projektów z dostępnym ratingiem zewnętrznym analizę wyników kalibracji wewnętrznej przeprowadzono wyłącznie w drodze analizy benchmarkingowej, na podstawie długoterminowych danych szacunkowych ekstrapolowanych na podstawie szczegółowych raportów rocznych, publikowanych przez S&P i Moody s.19 Ze względu na wprowadzenie nowej wersji wewnętrznego modelu ratingowego GPF, w grudniu 2011 roku przeprowadzono testowanie wsteczne na kontrahentach, dla których nowe dane szacunkowe były już dostępne w dacie sprawozdania20. Porównanie to wykazało dopasowanie oraz ostrożne szacunki średniej wartości PD portfela Grupy. Benchmarking PD UCG GPF październik 2012 r. 2.00% 1.80% 1.60% 1.40% 1.20% 1.00% 0.80% 0.60% 0.40% 0.20% 0.00% 1.74% UCG GPF Portfolio Average PD 1.80% S&P Long Run Avg 1Yr - PD ( ) 1.08% Moody's Long Run Avg 1Yr - PD ( ). 19 Szacowaną roczną długoterminową wartość PD wyprowadzono z historycznego szeregu Skumulowanej Przeżywalności, przedstawionej w dokumentach: "Annual Project Finance Default and Recovery Study" opublikowanego przez S&P w listopadzie 2011 roku oraz "Default and Recovery Rates for Project Finance Bank Loans, " opublikowanego przez Moody's w styczniu 2012 roku. 20 W czasie, w którym prowadzona była analiza (październik 2012 roku) około 70% portfela GPF Grupy posiadało rating określony przy użyciu nowej wersji modelu. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

193 Także dla segmentu finansowania projektów globalnych dane szacunkowe LGD wykazywały znaczne dopasowanie do benchmarków zewnętrznych, w stosunku do przewidzianych, raczej konserwatywnych wartości. W odniesieniu do całej Grupy, modele PD związane z instytucjami finansowymi i państwami bazują na metodzie ratingu cieni, umożliwiającej replikowanie zdolności do porządkowania ryzyka związanego z ratingami zewnętrznymi (z reguły dostarczanych przez Fitch, Moody s i Standard and Poor s) przy użyciu czynników makroekonomicznych, finansowych i jakościowych. W tym względzie przeprowadzone działania walidacyjne skutkowały weryfikacją ogólnej adekwatności modeli do zapewnienia szacunkowych parametrów ryzyka, zgodnych z podawanymi przez agencje zewnętrzne dla tych samych kontrahentów, nawet jeżeli w niektórych wypadkach wykazują częściową niedokładność kalibracji. Powyższe dotyczy w szczególności luki zaobserwowanej pomiędzy danymi szacunkowymi a wskaźnikami niewypłacalności dla zewnętrznych instytucji finansowych i państw, znajdujących się pod wpływem kryzysu zadłużeniowego państw i odczuwających w konsekwencji pogorszenie profilu ryzyka w odniesieniu do państw obszaru EMU. Dla banków i państw o gospodarkach wschodzących stwierdzono natomiast dobry poziom dopasowania pomiędzy szacowanymi wartościami PD a danymi empirycznymi, co przedstawiono w tabelach poniżej: Instytucje Finansowe - czerwiec 2012 r. Państwa - czerwiec 2012 r. Zgodnie z opisem przedstawionym powyżej, dla instytucji finansowych zaplanowano przegląd modelu jeszcze przed końcem roku; natomiast dla modelu rządów państw i banków centralnych przegląd został zakończony w 2012 roku i obecnie jest przedmiotem walidacji. W odniesieniu do modelu LGD dla instytucji finansowych, analiza walidacji potwierdziła trendy stwierdzone w ubiegłych latach, tzn. wyjątkową stabilność danych szacunkowych dotyczących strat, uzyskanych na podstawie modelu oraz ich znaczne dopasowanie do zewnętrznych poziomów odniesienia (benchmarków), co z kolei świadczy o możliwości skutecznego rozróżniania banków północnoamerykańskich - w których różnice w sposobie obsługi depozytów klientów skutkują większymi wartościami LGD - także w innych regionach. Jeżeli natomiast chodzi o średnie wartości LGD dla państw, to dane szacunkowe były zgodne z wynikami ostatniej walidacji i umiarkowanie niższe od wartości, stwierdzonych w fazie opracowywania modelu. Z tej przyczyny wartości te są uważane za względnie adekwatne. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

194 Tabela 8 Techniki redukcji ryzyka (CRM) Ujawnienia jakościowe Grupa UniCredit, działając zgodnie z zasadami Międzynarodowej Konwergencji Pomiarów Kapitału i Standardów Kapitałowych (Nowa Umowa Kapitałowa Bazylea II), jest zdecydowana spełnić wymogi związane z uznaniem technik redukcji ryzyka kredytowego (Credit Risk Mitigation CRM) dla celów kapitału regulacyjnego, zgodnie z różnymi przyjętymi metodami (Standaryzowana lub A-IRB). W tej mierze zrealizowano różne projekty i działania, ukierunkowane na wprowadzenie technik CRM do wewnętrznych regulacji Grupy oraz skorelowania procesów i wspomagających je systemów IT. Mając na uwadze obecność Grupy UniCredit w różnych krajach, działania wdrożeniowe zostały przeprowadzone zgodnie z lokalnymi regulacjami i wymogami władz nadzoru w krajach, w których działają poszczególne spółki. Grupa stosuje wymóg regulacyjny wraz ze szczegółowymi wewnętrznymi wytycznymi, przyjętymi przez Spółkę Dominującą, zgodnie z Międzynarodową Konwergencją Pomiaru Kapitału i Standardów Kapitałowych, Dyrektywą 2006/48/WE oraz 2006/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz Nuove disposizioni di vigilanza prudenziale per le banche (Pismem Okólnym Banku Włoch nr 263) z późniejszymi poprawkami. Wytyczne te zostały przyjęte w następujących celach: zapewnienie optymalnego zarządzania zabezpieczeniami i gwarancjami; maksymalizacja efektu redukcji z tytułu zabezpieczeń i gwarancji dla kredytów niespłaconych; wywarcie pozytywnego wpływu na wymogi kapitałowe Grupy, w celu zapewnienia, aby lokalne praktyki CRM spełniały co najmniej wymogi Nowej Umowy Kapitałowej Bazylea II ; opracowania ogólnych zasad klasyfikacji, wyceny, monitoringu oraz zarządzania zabezpieczeniami (ochrona rzeczywista) i gwarancjami (ochrona nierzeczywista) oraz szczegółowych zasad i wymogów szczególnych odnoszących się do zabezpieczeń/ gwarancji specjalnych. Zabezpieczenia/gwarancje przyjmowane są wyłącznie jako wsparcie dla kredytów i nie mogą zastępować zdolności kredytobiorcy do spełnienia zobowiązań. Z tego powodu należy dokonać ich oceny w aplikacji kredytowej wraz z oceną zdolności kredytowej i możliwości finansowych kredytobiorcy. W odniesieniu do oceny techniki redukcji ryzyka kredytowego, Grupa UniCredit podkreśla znaczenie wymogu pewności prawnej w odniesieniu do wszystkich zabezpieczeń i gwarancji, a także ich przydatności. Podmioty prawne realizują wszelkie niezbędne działania aby: spełnić wszelkie określone wymogi umowne i prawne oraz podjąć wszelkie działania niezbędne do zapewnienia realizacji zabezpieczeń/ gwarancji zgodnie z obowiązującym prawem; przeprowadzić odpowiednią prawną analizę potwierdzającą realizację zabezpieczenia/ gwarancji w odniesieniu do wszystkich jej uczestników/ stron i we wszystkich określonych systemach prawnych. Spółki Grupy prowadzą takie analizy uznając je za konieczne do zapewnienia realizacji gwarancji, przez cały okres obsługi przedmiotu zabezpieczenia. Z drugiej zaś strony, zawsze należy zapewnić adekwatność zabezpieczeń. Wszelkie zabezpieczenia/ gwarancje mogą być uznane za adekwatne, jeśli odpowiadają powiązanemu z nimi zaangażowaniu kredytowemu, a w odniesieniu do gwarancji, gdy po stronie gwaranta nie występuje ryzyko. Ogólnie rzecz biorąc, instrukcje operacyjne i związane z nimi procesy są szczególnie restrykcyjne, co ma na celu uzyskanie doskonałego zabezpieczenia/gwarancji. Oceny zarządzania zabezpieczeniami oraz weryfikacja zgodności redukcji ryzyka kredytowego z przepisami zostały przeprowadzone przez Spółki Grupy, a konkretnie w ramach wdrożenia szeroko pojętego procesu walidacji wewnętrznej systemów ratingu oraz działań, związanych ze stosowaniem metod IRB. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

195 Polityki i procesy dotyczące nettingu bilansowego i pozabilansowego oraz zakres w jakim Grupa je wykorzystuje Umowy kompensacyjne na ekspozycjach bilansowych i wzajemnych ekspozycjach kredytowych, zawarte pomiędzy Bankiem i jego kontrahentem, są z zasady postrzegane jako użyteczne, o ile z prawnego punktu widzenia są skuteczne i wykonalne we wszystkich odnośnych systemach prawnych, również w wypadku niewypłacalności lub upadłości kontrahenta, oraz jeżeli spełniają następujące warunki operacyjne: zawierają postanowienia dotyczące kompensacji zysków i strat z transakcji rozliczonych w ramach umów ramowych, tak aby jedna strona była drugiej dłużna tylko jedną kwotę netto. spełniają minimalne wymogi dotyczące ujmowania zabezpieczeń finansowych (wymogi dot. wyceny i monitoringu). Spółki Grupy mogą stosować umowy kompensacyjne wyłącznie wtedy, gdy w każdym czasie są w stanie określić wartość rozliczeniową (nettingową) pozycji (aktywa i pasywa w rozliczeniach z tym samym podmiotem, który podlega nettingowi), oraz monitorować i kontrolować zadłużenie, wartość kredytów i nettingu. Grupa wykorzystuje umowy nettingowe głównie w odniesieniu do instrumentów pochodnych na rynku pozagiełdowym, transakcji repo i transakcji pożyczki papierów wartościowych, w których kontrahentami są z reguły instytucje finansowe. Głównym celem banku jest objęcie umowami kompensacyjnymi możliwie największej liczby transakcji w celu ograniczenia wykorzystania linii kredytowych oraz uwolnienia kwoty wymaganego kapitału regulacyjnego. W tym względzie przyjęto specjalną politykę ( Zarządzanie zabezpieczeniem dla instrumentów pochodnych rynku pozagiełdowego, transakcji repo oraz pożyczek papierów wartościowych ) w celu zdefiniowania skutecznych i wszechstronnych ram zarządzania zabezpieczeniami w celu ochrony banku przed możliwym do uniknięcia podejmowaniem ryzyka. Skuteczność umowy zabezpieczenia dla każdej relacji z poszczególnymi kontrahentami zależy od wyboru odpowiednich aktywów, kwalifikujących się jako możliwe do przyjęcia zabezpieczenie. Niektóre rodzaje zabezpieczeń mogą nieść ze sobą ryzyko związane ze zmiennością cen, płynnością oraz rozliczeniem aktywa. Ponadto aktywa stosowane jako zabezpieczenie należy poddać ocenie w kontekście kontrahenta zapewniającego zabezpieczenie (ryzyko podwójnego niewykonania zobowiązania). Powołana powyżej polityka określa szczegółowo kryteria kwalifikujące zarówno dla instrumentów pochodnych rynku pozagiełdowego, jak i transakcji repo/pożyczek papierów wartościowych oraz definiuje wymogi pod względem dokumentów, wymaganych w ramach ogólnych umów zawieranych na rynku standardowym, jak ISDA Master Agreement, Global Master Repurchase Agreement czy European Master Agreement. Zasady i procesy związane z wyceną zabezpieczeń i zarządzaniem zabezpieczeniami Grupa UniCredit wdrożyła przejrzysty i skuteczny system technik obniżania ryzyka kredytowego, obsługi całego procesu wyceny, monitoringu i zarządzania ryzykiem. Wartość zabezpieczenia bazuje na bieżącej cenie rynkowej bądź też wartości szacunkowej, wg której dany środek mógłby być zlikwidowany (tj. wartość godziwa zastawionego instrumentu finansowego lub nieruchomości). W wypadku instrumentów finansowych, szczegółowe metody wyceny są różne w zależności od rodzaju instrumentu: papiery wartościowe notowane na uznawanej giełdzie papierów wartościowych są wyceniane wg. ceny rynkowej (cena ostatniej sesji giełdowej); papiery nie notowane na uznawanej giełdzie muszą być wyceniane według modeli wyceny bazujących na danych rynkowych; przedsięwzięcia związane z inwestycjami zbiorowymi i funduszami inwestycyjnymi wyceniane są na podstawie publikowanych codziennie wartości jednostek udziałowych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

196 Wartość zabezpieczenia na papierach wartościowych jest korygowana przez zastosowanie limitów cen rynkowych i zmienności kursów walutowych, zgodnie z wymogami regulacyjnymi. W wypadku zastosowania różnych walut pomiędzy kredytem bieżącym a zabezpieczeniem stosuje się dodatkowy współczynnik korygujący (haircut). W korygowanej wartości zabezpieczenia uwzględniane są również potencjalne różnice pomiędzy datami wymagalności ekspozycji i zabezpieczenia. Modele obecnie stosowane w Grupie opierają się głównie o predefiniowane limity ostrożnościowe i limity szacowane wewnętrznie. Zgodnie z tą metodologią, wartość hedgingu jest szacowana dla każdego instrumentu finansowego na podstawie jego wartości rynkowej (tzw. wycena mark-to-market), z zastosowaniem korekty (haircut) uwzględniającej ryzyko wewnętrzne, określone na podstawie różnych czynników (ryzyko cenowe, okres własności oraz ryzyko płynności). Główne Spółki Grupy również dysponują narzędziami do automatycznej wyceny wartości rynkowej mark to market zastawionych papierów wartościowych, co zapewnia stały monitoring wartości zabezpieczeń finansowych. W przypadku wyceny zabezpieczeń na nieruchomościach, przygotowanie wyceny danej nieruchomości przez niezależnego rzeczoznawcę na poziomie wartości rynkowej lub niższej, gwarantowane jest przez odpowiednie procesy i procedury. W Spółkach Grupy działających w Austrii, Niemczech i Włoszech, stosowane są systemy okresowego monitoringu i aktualizacji wyceny nieruchomości, będących przedmiotem zabezpieczenia, wykorzystujące metody statystyczne oraz wewnętrzne bazy danych bądź też dane dostarczone przez zewnętrznych dostawców informacji. Podczas oceny pozostałe rodzaje zabezpieczeń (takie jak zastaw na ruchomościach) podlegają dokładnej wycenie przy której stosowane są limity ostrożnościowe. Działania monitorujące w dużym stopniu zależą od cech zabezpieczenia. Ostrożnie traktowane są zastawy na różnych dobrach. Opis głównych rodzajów zabezpieczeń przyjmowanych przez Spółki Grupy Główne typy zabezpieczeń linii kredytowych, udzielanych przez Spółki Grupy, obejmują przede wszystkim nieruchomości, zarówno mieszkaniowe jak i komercyjne (około 75% wszystkich zabezpieczeń) oraz zastaw na instrumentach finansowych, w tym dłużne papiery wartościowe, akcje oraz jednostki udziałowe w Przedsięwzięciach w ramach Wspólnych Inwestycji w Transferowalne Papiery Wartościowe (UCITS)) (około 10%). Inne rodzaje zabezpieczeń obejmują zastaw na innych aktywach (np. zastaw na towarach) oraz inne zabezpieczenia (np. na ruchomościach). Zakwalifikowanie do redukcji ryzyka wymaga jednak spełnienia ogólnych wymogów regulacyjnych wraz ze szczegółowymi wymogami dotyczącymi przyjętej metody obliczania kapitału regulacyjnego dla poszczególnych kontrahentów/ekspozycji (Standardowa, F-IRB, A-IRB) zgodnie z prawodawstwem danego państwa. Spółka Dominująca zapewnia szczegółowe wytyczne dotyczące przyjmowania wszelkiego rodzaju zabezpieczeń, a każda ze Spółek Grupy określa listę akceptowalnych zabezpieczeń, stosując jednolite metody i procedury Grupy, zgodnie z krajowymi wymogami prawnymi, nadzorczymi oraz z uwzględnieniem specyfiki rynku lokalnego. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

197 Główne rodzaje gwarantów oraz klientów kredytowych produktów pochodnych i ich zdolność kredytowa Gwarancje osobiste mogą być przyjmowane jako elementy uzupełniające lub pomocnicze przy udzielaniu kredytów, w których element redukcji ryzyka stanowi dodatkowe zabezpieczenie spłaty. Są one powszechnie stosowane w Grupie, aczkolwiek ich cechy charakterystyczne różnią się zależnie od rynku lokalnego. Na rynku włoskim powszechnie są stosowane poręczenia, udzielane przez jedną lub więcej osób, nawet jeżeli nie zostaną one uznane za kwalifikujące się do celów redukcji ryzyka. Ryzyko niewypłacalności jest rzadziej zabezpieczane gwarancjami osób fizycznych, wystawianymi przez inne spółki (zwykle holding lub inne spółki należące do tej samej grupy kapitałowej, co kredytobiorcy), lub przez instytucje finansowe i towarzystwa ubezpieczeniowe. Na poziomie skonsolidowanym gwarancje osobiste są zapewniane przez banki (16% wszystkich zabezpieczeń), rządy/banki centralne (około 14%) oraz inne podmioty (70%). Ostatnia kategoria obejmuje gwarancje osobiste, udzielane przez osoby fizyczne, których kwalifikowalność do CRM zależy od metody, stosowanej przez poszczególne Spółki Grupy. Dostawcy kredytowych instrumentów pochodnych to niemal wyłącznie banki i klienci instytucjonalni. Wykaz akceptowanych podmiotów zabezpieczających zależy od podejścia zastosowanego przez każdą ze Spółek Grupy. Na przykład w podejściu Standardowym, kwalifikowane podmioty zabezpieczające zostały ujęte w zamkniętym wykazie kontrahentów, takich jak rządy państw i banki centralne, podmioty sektora publicznego oraz samorządy regionalne i lokalne, międzynarodowe banki rozwoju, instytucje nadzorowane oraz korporacje z odpowiednią oceną kredytową przydzieloną przez akceptowaną instytucję ECAI, posiadającą ocenę jakości kredytowej 2 lub wyższą. Spółki Grupy posługujące się metodą IRB-A mogą uznawać gwarancje, pod warunkiem spełnienia minimalnych obowiązujących wymogów oraz, w szczególności, pod warunkiem, że taka spółka będzie w stanie ocenić profil ryzyka zapewniającego ochronę w czasie od ustanowienia gwarancji do jej pełnej zapadalności. Przed pozyskaniem gwarancji od osób fizycznych, należy przeprowadzić ocenę podmiotu gwarantującego (lub podmiotu zbywającego zabezpieczenie w wypadku instrumentu credit default swap) w celu określenia jego wypłacalności i profilu ryzyka. Efekt zabezpieczający gwarancji/kredytowych instrumentów pochodnych określany na potrzeby zabezpieczeń kredytowych zależy przede wszystkim od zdolności kredytowej zabezpieczającego, natomiast podczas analizy wniosku kredytowego, od możliwości podmiotu zabezpieczającego. Informacja o koncentracji ryzyka rynkowego lub kredytowego w odniesieniu do narzędzi stosowanych do obniżania ryzyka Zjawisko koncentracji ryzyka ma miejsce w wypadku, gdy główna część zabezpieczeń w skali całej Grupy (na poziomie portfela) jest reprezentowana w niewielu rodzajach zabezpieczeń, niewielu rodzajach instrumentów zabezpieczających niewielu wystawców zabezpieczeń czy branżach lub w sytuacji braku proporcji w odniesieniu do wolumenu przyjętych zabezpieczeń. Koncentracja ryzyka jest monitorowana i kontrolowana poprzez następujące procesy/ mechanizmy: W wypadku gwarancji osób fizycznych/ kredytowych instrumentów pochodnych, do podmiotu zabezpieczającego przypisuje się zobowiązanei warunkowe (ryzyko pośrednie). Przy ocenie wniosku kredytowego gwarantowi dodaje się drugie zobowiązanie, co zostaje następnie odzwierciedlone w całkowitym zadłużeniu kredytowym gwaranta jako przyjęte i zgodne z bankowym systemem uprawnień; W wypadku, gdy podmiotem zabezpieczającym jest, bezpośrednio lub pośrednio, bank centralny lub rząd państwa, należy zastosować konkretny limit kredytowy, a jeśli gwarant jest podmiotem zagranicznym, należy, jeśli to konieczne, zastosować limit wyznaczony dla danego kraju. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

198 Ujawnienia ilościowe Techniki redukcji ryzyka kredytowego: metoda standardowa (tys. EUR), KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA r. EKSPOZYCJE NA ZASTAWY FINANSOWE INNE GWARANCJE GWARANCJE I KREDYTOWE INSTRUMENTY POCHODNE ZASTAWY FINANSOWE INNE GWARANCJE GWARANCJE I KREDYTOWE INSTRUMENTY POCHODNE Rządy centralne i banki centralne Instytucje nadzorowane Samorządy regionalne i władze lokalne Organy administracji i przedsięwzięcia niekomercyjne Międzynarodowe Banki Rozwoju Organizacje międzynarodowe Korporacje i inne podmioty gospodarcze Ekspozycje detaliczne Klienci korporacyjni (ekspozycje krótkoterminowe) Wspólne Przedsięwzięcia Inwestycyjne (CIU) Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach Ekspozycje w postaci gwarantowanych obligacji bankowych (obligacje pokryte) Ekspozycje przeterminowane Ekspozycje wysokiego ryzyka Inne ekspozycje Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

199 Techniki redukcji ryzyka (wyłącznie dla metody IRB Foundation) (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA r. ZASTAW FINANSOWY INNE GWARANCJE GWARANCJE I KREDYTOWE INSTRUMENTY POCHODNE ZASTAW FINANSOWY INNE GWARANCJE GWARANCJE I KREDYTOWE INSTRUMENTY POCHODNE Rządy centralne i banki centralne Ekspozycje wobec nadzorowanych instytucji, podmiotów publicznych i terytorialnych i innych podmiotów lub przez nie zabezpieczone: Instytucje nadzorowane Rządy regionalne i władze lokalne Inne Ekspozycje wobec korporacji lub przez nie zabezpieczone: Korporacje i kredytowanie specjalistyczne - Kredytowanie specjalistyczne SME Korporacje i kredytowanie specjalistyczne - Inne Ekspozycje detaliczne: Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach mieszkalnych: SME Ekspozycje zabezpieczane na nieruchomościach mieszkalnych: Klienci indywidualni Kwalifikowane detaliczne ekspozycje rewolwingowe Pozostałe ekspozycje detaliczne: SME Pozostałe ekspozycje detaliczne: Klienci indywidualni Zakupione należności: ryzyko rozwodnienia Inne aktywa Kredytowanie specjalistyczne - kryteria grupowania Alternatywna obsługa kredytów hipotecznych Ryzyko rozliczeń: ekspozycje związane z transakcjami nie-dvp (dostawa po otrzymaniu płatności) z nadzorczymi współczynnikami ważenia Instrumenty kapitałowe: Metoda PD/LGD: aktywa obarczone ryzykiem Metoda prostego ważenia ryzykiem: aktywa ważone ryzykiem IRB: aktywa obarczone ryzykiem Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

200 Tabela 9 Ryzyko Kontrahenta Ujawnienia jakościowe Ryzyko kredytowe kontrahenta (CCR) jest definiowane jako ryzyko niewykonania zobowiązania przez kontrahenta transakcji na instrumentach pochodnych przed wygaśnięciem kontraktu, gdy kontrahent nie dokona wszystkich płatności przewidzianych kontraktem. Koncepcja ta różni się od tradycyjnego spojrzenia na Ryzyko Kredytowe, ponieważ wartość kontraktu na instrumentach pochodnych z przyszłą datą nie jest pewna; stąd określenie kwoty ekspozycji jest obarczone pewną dozą niepewności (niepewność także istnieje dla określonego uprzednio przedziału ufności dla kwantyfikacji kwoty ekspozycji), a Ryzyko Kredytowe Kontrahenta ma charakter dwustronny, tzn. ekspozycja Grupy UniCredit może być dodatnia lub ujemna zależnie od rozwoju sytuacji na rynku. Grupa UniCredit ponosi Ryzyko Kredytowe Kontrahenta, wynikające z transakcji na instrumentach pochodnych, gdy uczestniczy w instrumentach pochodnych rynku pozagiełdowego (OTC), transakcjach finansowania papierów wartościowych, transakcjach rynku pieniężnego lub transakcjach z długim terminem rozliczenia i na notowanych instrumentach pochodnych (ETD), w których działa w charakterze Agenta Rozliczeniowego/Generalnego Uczestnika Rozliczającego na danej giełdzie. Zasady ładu korporacyjnego w odniesieniu do Ryzyka Kredytowego Kontrahenta W celu zaprojektowania ramowej metodologii, polityk i procesów dla zarządzania Ryzykiem Kredytowym Kontrahenta, które jest koncepcyjnie solidne, wdrażane w rzetelny sposób i zgodne z instrukcjami włoskiego Urzędu Nadzoru, przyjęto następujące zasady ogólne: definiowanie i projektowanie ram dla zarządzania Ryzykiem Kredytowym Kontrahenta stanowi obowiązek jednostki Ryzyka Handlowego Grupy w Spółce Dominującej nadzór nad Ryzykiem Kredytowym Kontrahenta i jego kontrola są realizowane z udziałem Zarządu Banku, właściwych organów statutowych każdej ze Spółek Grupy, jednostek biznesowych, właściwych jednostek ds. Ryzyka Kredytowego oraz wszystkich Departamentów, uczestniczących w czasie cyklu życia transakcji na instrumentach pochodnych skutkujących ekspozycją na Ryzyko Kredytowe Kontrahenta; w każdej ze Spółek Grupy ustanowiono niezależną jednostkę ds. Kontroli Ryzyka Kredytowego Kontrahenta, zaopatrzoną w adekwatne zasoby i wiedzę. Niezależna jednostka ds. Zarządzania Ryzykiem i Kontroli Ryzyka Kredytowego Kontrahenta utrzymuje relacje z jednostkami ds. OTC i SFT w celu zapewnienia, że Ryzyko Kredytowe Kontrahenta jest zarządzane od pierwszej chwili do wygaśnięcia transakcji zgodnie z wytycznymi, strategiami i apetytem na ryzyko Grupy. system zarządzania CCR musi być skorelowany z due diligence Ryzyka Kredytowego Kontrahenta Grupy, wewnętrznymi limitami kredytowymi i transakcyjnymi i musi zostać wprowadzony do istniejących polityk, procesów i sprawozdawczości Zarządzania Ryzykiem Grupy; rygorystyczny i wszechstronny program testów warunków skrajnych będzie uwzględniać scenariusze typowe zarówno dla Grupy, jak Spółek Grupy, opracowane na podstawie wyników modeli wewnętrznych CCR. Wyniki programu testów warunków skrajnych zostaną uwzględnione w Procesie ICAAP UniCredit i zostaną wbudowane do istniejącego procesu zarządzania Ryzykiem Kredytowym; solidne procesy, wdrożone w każdej ze Spółek Grupy, zapewniają wychwycenie i analizę zarówno szczególnego ryzyka korelacji Specific Wrong Way (SWW), jak ogólnego ryzyka korelacji General Wrong Way Risk (GWW), wynikającego z instrumentów pochodnych rynku pozagiełdowego oraz z transakcji SFT. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

201 Zarządzanie ryzykiem i jego monitoring Ryzyko Kredytowe Kontrahenta podlega procesom zarządzania Ryzykiem Kredytowym, obowiązującym w Grupie UniCredit. Podczas procesu due diligence Ryzyka Kontrahenta wyznaczeni specjaliści ds. Ryzyka Kredytowego przypisują limity kontrahentom wewnątrzgrupowym i zewnętrznym na poziomie właściwej Spółki UniCredit. Spójne standardy, polityki i instrukcje są stosowane w skali całej Grupy UniCredit. Jeżeli wymagana skłonność do podejmowania ryzyka przekroczy wyznaczony próg, to wymagana jest niewiążąca opinia kredytowa (Non-Binding Credit Opinion NBCO), wystawiana na rzecz Spółki Grupy przez Spółkę Dominującą. Wewnętrzne limity obowiązują wobec następujących rodzajów ryzyka kredytowego kontrahenta: Ryzyko przedrozliczeniowe - koszt zastąpienia wszystkich kontraktów z danym kontrahentem w wypadku niewykonania zobowiązania przed datą rozliczenia kontraktu. Ryzyko rozliczeniowe - maksymalna ekspozycja dzienna (intraday) wynikająca z różnic w czasach płatności (np. nominał), wynikająca głównie z różnic pomiędzy strefami czasowymi dla transakcji walutowych. Ryzyko Rynku Pieniężnego - krótkoterminowe limity dla celów pożyczek gotówkowych i kredytowania, głównie w odniesieniu do niedopasowań krótkoterminowej płynności. UniCredit wykorzystuje kombinację technik symulacji i współczynników konwersji do określenia ekspozycji kredytowej kontrahenta dla każdej transakcji na podstawie produktu, terminu zapadalności i poziomu zabezpieczenia (skutki kompensacji i marży zostają wzięte pod uwagę podczas szacowania ekspozycji kredytowej kontrahenta w ramach prawnie wykonalnych zbiorów kompensacyjnych). Miara ryzyka wybrana przez Grupę UniCredit w celu zdefiniowania linii kredytowych przed rozliczeniem odzwierciedla potencjalną przyszłą ekspozycję, zdefiniowaną jako potencjalna ekspozycja w najmniej korzystnym przypadku, w określonym czasie w przyszłości, z odniesieniem do określonego przedziału ufności. W skali całej Grupy UniCredit Group ryzyko kredytowe kontrahenta jest zarządzane w sposób ciągły przez niezależne Jednostki ds. Zarządzania Ryzykiem. Kluczowe znaczenie dla procesów kontroli w odniesieniu do ryzyka kredytowego kontrahentów mają czynności codzienne, związane z zarządzaniem ekspozycjami i przekroczeniami środków. Ekspozycje obarczone Ryzykiem Kontrahenta są porównywane z właściwymi limitami i w razie stwierdzenia przekroczeń zdarzenia takie są eskalowane zgodnie z procesem Zarządzania Ryzykiem Grupy UniCredit (na poziomie danej spółki). Proces kontroli obejmuje zarówno przekroczenia środków, stwierdzone podczas obliczenia ekspozycji overnight, jak w odniesieniu do kredytów intraday na podstawie oszacowania ekspozycji. Różne polityki Ryzyka Kredytowego Grupy zapewniają możliwość zarządzania procesem kontroli, a każda ze Spółek Grupy UniCredit zatwierdza regulacje wewnętrzne, które definiują role, jednostki (specjalistów ds. ryzyka, jednostki biznesowe, oficerów kredytowych odpowiedzialnych za ocenę kredytową kontrahenta) oraz ścieżki eskalacji. Modele wewnętrzne, które generują codzienne ekspozycje przed rozliczeniem, generują także miary ekspozycji, stosowane do obliczenia Kapitału Regulacyjnego, w odniesieniu do którego UniCredit obecnie stara się o zgodę Urzędu Regulacyjnego. Te same modele wewnętrzne generują także symulacje w warunkach skrajnych, które zostaną poddane procesowi ICAAP i które zapewniają jednostce Zarządzania Ryzykiem analizy kontrahentów, państw i branż oraz podkreślają potencjalne ogólne ryzyko korelacji portfela. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

202 Redukcja ryzyka UniCredit redukuje Ryzyko Kredytowe Kontrahenta wynikające z instrumentów pochodnych przy użyciu kompensacji (neting), zabezpieczenia i Centralnych Kontrahentów. Kompensacja umożliwia agregację dodatnich i ujemnych transakcji na instrumentach pochodnych Mark-to- Market z tym samym kontrahentem, który podlega kompensacji, redukując w ten sposób ekspozycję w wypadku niewykonania zobowiązania przez któregokolwiek z tych kontrahentów. Prowadzona w skali całej Grupy polityka wymaga, by wszystkie ustalenia kompensacyjne były dokumentowane w postaci prawomocnych umów ramowych. Wykonanie i wykonalność tego rodzaju umów kompensacyjnych jest monitorowana w sposób ciągły przez Departament Prawny UniCredit. Kompensacja nie ma zastosowania wobec Spółek UniCredit, ponieważ nie jest dozwolona przepisami prawa i dodatkowo mogłaby nie zostać objęta bazowymi dwustronnymi umowami ramowymi. Umowy zabezpieczenia (o ile są prawnie wykonalne na obszarze danego systemu prawnego) mogą być wymagane zależnie od wiarygodności kredytowej kontrahenta oraz charakteru transakcji. Z zasady instrumenty pochodne na kursach walutowych, stopach procentowych, papierach kapitałowych, kredytach i towarach, transakcje na pozwoleniach UE na emisje, derywaty pogodowe i inne transakcje na instrumentach pochodnych na rynku nieregulowanym wymagają zabezpieczenia w postaci umowy zabezpieczenia. Polityka Zarządzania zabezpieczeniami transakcji na rynku nieregulowanym oraz transakcji repo i kredytów w papierach wartościowych została zatwierdzona w 2012 roku przez Komitety Kredytowe wyższego szczebla. Polityka ta definiuje role i obowiązki zaangażowanych stron zarówno na poziomie Spółki Dominującej, jak Spółek Grupy. Ponadto polityka ta definiuje z góry zatwierdzone rodzaje zabezpieczeń, rodzaje zabezpieczeń wymagające zatwierdzenia oraz zabezpieczenia nieuznawalne. Kryteria uznawalności dla możliwych do przyjęcia zabezpieczeń zapewniają, że uzgodnione zabezpieczenie posiada cechy takie, jak przejrzystość cenowa, płynność, wykonalność, brak korelacji od dłużnika i kwalifikowalność dla celów regulacyjnych oraz zbiór parametrów dla ryzyka korelacji i koncentracji. Rozróżnienie pomiędzy kwalifikowalnością instrumentów pochodnych rynku pozagiełdowego, a transakcjami Reverse Repo/kredytu w papierach wartościowych jest wymagane jako zastaw w wypadku transakcji na instrumentach pochodnych rynku pozagiełdowego, które muszą reprezentować wyższą jakość kredytową ze względu na potencjalnie dłuższy charakter transakcji oraz niemożność zmiany kryteriów kwalifikowalności na mocy podpisanej umowy CSA. Natomiast zastaw przewidziany dla transakcji Reverse Repo/finansowania udziałów kapitałowych może być w większym stopniu zróżnicowany z uwagi na krótszy termin rozliczenia transakcji. Zabezpieczenie bezgotówkowe, przyjmowane w celu zredukowania ekspozycji instrumentów pochodnych rynku pozagiełdowego jest przedmiotem korekty haircut, która w zasadzie opiera się na zmienności płynności i cen bazowego papieru wartościowego i odzwierciedla fakt, że wartość zabezpieczenia może się obniżyć w okresie pomiędzy datą wezwania do złożenia zabezpieczenia, a datą jego likwidacji lub egzekucji. Niezależna jednostka zarządzania zabezpieczeniami odpowiada za codzienne operacyjne zarządzanie procesem kolateralizacji, który obejmuje ustanowienie zabezpieczenia oraz jego przyjęcie i badanie spornych wezwań do uzupełnienia depozytu zabezpieczającego oraz jego nieotrzymania. Proces zarządzania zabezpieczeniami podlega ścisłemu dopasowaniu zarówno do krótkoterminowej, jak długoterminowej strategii finansowania Banku (zarówno na poziomie pojedynczej Spółki Grupy, jak i na poziomie całej Grupy). Oddzielna Polityka Grupy definiuje re-hipotezację zabezpieczeń w celu zapewnienia ostrożnego podejścia i minimalizacji zakłóceń płynności. Wymogi zabezpieczenia transakcji intraday powyżej określonego poziomu zostają dodatkowo zgłoszone do stanowiska ds. finansowania krótkoterminowego ze skutkiem natychmiastowym. Tam, gdzie jest to możliwe, UniCredit wykorzystuje Kontrahentów Centralnych (CCP) do redukcji Ryzyka Kredytowego Kontrahenta dla uznanych instrumentów pochodnych rynku pozagiełdowego. Działając jako pośrednik w transakcji na instrumentach pochodnych rynku pozagiełdowego, CCP zastępuje dwustronnego kontrahenta transakcji, pozostawiając UniCredit zadanie zarządzania ryzykiem rynkowym danej transakcji. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

203 Ryzyko odwrotnej korelacji ( wrong way ) Ryzyko wrong way pojawia się w sytuacji, gdy czynniki ryzyka skutkujące ekspozycją na kontrahenta zostaną pozytywnie skorelowane z wiarygodnością kredytową takiego kontrahenta.ppowoduje wzrost ekspozycji Markto-market ( MtM ), w czasie gdy następuje wzrost prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania przez kontrahenta. Istnieją różne rodzaje ryzyka wrong way, przedstawione w przykładach poniżej: Ogólne ryzyko Wrong Way - gdy prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania przez kontrahentów jest pozytywnie skorelowane z ogólnymi czynnikami ryzyka rynkowego, tzn. kontrahent reprezentujący rynek wschodzący musi dostarczyć twardą walutę w czasie, gdy krajowa waluta ulega dewaluacji, prawdopodobnie wywierając negatywny wpływ na warunki prowadzenia działalności operacyjnej przez krajowych kontrahentów Szczegółowe ryzyko Wrong Way - występuje gdy ekspozycja transakcji jest skorelowana z wiarygodnością kredytową kontrahenta. Najczęściej korelację tego rodzaju obserwuje się w warunkach podobieństwa istotnych prawnych/ekonomicznych uwarunkowań pomiędzy zabezpieczeniami, a kontrahentem. Dzieje się tak np. w sytuacji, gdy zabezpieczenie kredytu przez kontrahenta jest blisko związane z podmiotem referencyjnym w transakcji CDS lub TRS (Total Return Swap). UniCredit stosuje pewien zakres procedur, służących do kontroli i monitorowania ryzyka wrong way w tym także testy warunków skrajnych przy użyciu ekspozycji, generowanych przez modele wewnętrzne w celu określenia obszarów potencjalnego Ogólnego Ryzyka Korelacji Wrong Way i wymagających, by spółki uzyskały zgodę przed przystąpieniem transakcji, wiążących się z Szczególnym Ryzykiem Korelacji Wrong Way. W zakresie ryzyka Wrong Way, kontrola i wytyczne dotyczą także Polityki Ryzyka Szczególnego Korelacji Wrong Way oraz polityki Zarządzania Zabezpieczeniami; wszystkie te polityki zostały zatwierdzone w 2012 roku przez Komitety Kredytowe wyższego szczebla. Zgodnie z tymi politykami papiery wartościowe emitowane przez kontrahenta lub blisko powiązane podmioty nie mogą być akceptowane jako zastaw. Wzrost wartości rynkowej instrumentu pochodnego nie może być skorelowany ze spadkiem wartości rynkowej zabezpieczenia. Przed przystąpieniem do transakcji należy zwrócić się do jednostki ds. Zarządzania Ryzykiem o zgodę zanim dojdzie do zawarcia niewłaściwych transakcji, niezależnie od dostępności zatwierdzonych limitów kredytowych. Powołane powyżej środki kontroli są dodatkowo uzupełniane limitami Krajowymi i Transgranicznymi, limitami VaR dla Ryzyka Rynkowego dla poszczególnych walut oraz testami warunków skrajnych, prowadzonymi co kwartał w celu pomiaru wpływu zmian kursów walutowych i stóp procentowych na ekspozycję. To samo podejście dotyczy Instrumentów Pochodnych Równoważnych Kredytowi, w wypadku których należy wnioskować o zgodę przed przystąpieniem do transakcji. Wpływ obniżający rating Miesięczne sprawozdania mają na celu pomiar wpływu dodatkowo zapewnionego zabezpieczenia, jakie może być wymagane od banku w warunkach obniżenia jego własnego ratingu kredytowego. Brane są tutaj pod uwagę wszystkie odpowiednie agencje ratingowe. Testy są prowadzone na poziomie Spółki Grupy, dostępne są jednak także sprawozdania skonsolidowane w celu przedstawienia wpływu w skali całej Grupy. Najsilniejszy wpływ wywierają następujące grupy produktów i transakcje specjalne: specjalnie zaprojektowane finansujące spółki celowe, transakcje terminowe, transakcje na instrumentach pochodnych rynku pozagiełdowego, z ratingiem opartym o niezależne kwoty i kwoty progowe oraz specjalistyczne transakcje kredytowe (zarówno z kontrahentami komercyjnymi, jak kontrahentami ponadnarodowymi). Podobne procedury obowiązują w celu monitorowania obniżania ratingu klienta, by umożliwić bankowi podjęcie działań uruchomienie zdarzenia wypowiedzenia w dokumentacji. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

204 Ujawnienia ilościowe Ryzyko kontrahenta - zastawy Metoda Standardowa RYZYKO KONTRAHENTA - ZASTAWY (tys. EUR) KWOTA EAD WEDŁUG STANU KWOTA EAD WEDŁUG STANU NA r. NA r. - kontrakty na instrumentach pochodnych transakcje SFT i z długim terminem rozliczenia Ryzyko kontrahenta Metoda Standardowa RYZYKO KONTRAHENTA (tys. EUR) KWOTA EAD WEDŁUG KWOTA WAŻONA WEDŁUG KWOTA EAD WEDŁUG KWOTA WAŻONA WEDŁUG STANU NA r. STANU NA r. STANU NA r. STANU NA r. - kontrakty na instrumentach pochodnych transakcje SFT i z długim terminem rozliczenia z umownej kompensaty produktu Metody IRB - kontrakty na instrumentach pochodnych transakcje SFT i z długim terminem rozliczenia z nettingu krzyżowego produktów kontraktowanych Handlowy Portfel regulacyjny: kwoty nominałów na koniec okresu KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA r. (tys. EUR) TYPY INSTRUMENTÓW POCHODNYCH/BAZOWYCH RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA 1. Indeksy dłużnych papierów wartościowych i stóp procentowych a) Opcje b) Swap c) Forward d) Futures e) Inne Instrumenty kapitałowe i indeksy giełdowe a) Opcje b) Swap c) Forward d) Futures e) Inne Złoto i waluty a) Opcje b) Swap c) Forward d) Futures e) Inne Towary Inne instrumenty bazowe Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

205 Portfel bankowy: kwoty nominałów na koniec okresu - Derywaty zabezpieczające (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA r. TYPY INSTRUMENTÓW RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA 1. Indeksy POCHODNYCH/BAZOWYCH dłużnych papierów wartościowych i stóp procentowych a) Opcje b) Swap c) Forward d) Futures e) Inne Instrumenty kapitałowe i indeksy giełdowe a) Opcje b) Swap c) Forward d) Futures e) Inne Złoto i waluty a) Opcje b) Swap c) Forward d) Futures e) Inne Towary Inne instrumenty bazowe Razem Księga bankowa: kwoty nominałów na koniec okresu - Inne instrumenty pochodne KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA r. (tys. EUR) TYPY INSTRUMENTÓW POCHODNYCH/BAZOWYCH RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA 1. Indeksy dłużnych papierów wartościowych i stóp procentowych a) Opcje b) Swap c) Forward d) Futures e) Inne Instrumenty kapitałowe i indeksy giełdowe a) Opcje b) Swap c) Forward d) Futures e) Inne Złoto i waluty a) Opcje b) Swap c) Forward d) Futures e) Inne Towary Inne instrumenty bazowe Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

206 Finansowe instrumenty pochodne: dodatnia wartość godziwa brutto - podział według produktów DODATNIA WARTOŚĆ GODZIWA KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA r. (tys. EUR) RODZAJE TRANSAKCJI/INSTRUMENTÓW BAZOWYCH RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA A. Regulacyjny Portfel do Obrotu a) Opcje b) Swapy na stopach procentowych c) Swap walutowy d) Swap kapitałowy e) Forward f) Futures g) Inne B. Portfel bankowy - Derywaty zabezpieczające a) Opcje b) Swapy na stopach procentowych c) Swap walutowy d) Swap kapitałowy e) Forward f) Futures g) Inne C. Portfel bankowy - inne instrumenty pochodne a) Opcje b) Swapy na stopach procentowych c) Swap walutowy d) Swap kapitałowy e) Forward f) Futures g) Inne Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

207 Finansowe instrumenty pochodne: ujemna wartość godziwa brutto - podział według produktów UJEMNA WARTOŚĆ GODZIWA (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA r. KWOTY WEDŁUG STANU NA r. RODZAJE PORTFELI/INSTRUMENTÓW POCHODNYCH RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA RYNEK NIEREGULOWANY IZBA ROZRACHUNKOWA A. Regulacyjny Portfel do Obrotu a) Opcje b) Swapy na stopach procentowych c) Swap walutowy d) Swap kapitałowy e) Forward f) Futures g) Inne B. Portfel bankowy - Derywaty zabezpieczające a) Opcje b) Swapy na stopach procentowych c) Swap walutowy d) Swap kapitałowy e) Forward f) Futures g) Inne C. Portfel bankowy - Inne instrumenty pochodne a) Opcje b) Swapy na stopach procentowych c) Swap walutowy d) Swap kapitałowy e) Forward f) Futures g) Inne Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

208 Finansowe instrumenty pochodne rynku pozagiełdowego: regulacyjny portfel handlowy - kwoty nominałów, dodatnia i ujemna wartość godziwa brutto według kontrahentów - kontrakty nie przewidziane umowami kompensacji KONTRAKTY NIE UWZGLĘDNIONE W UMOWIE KOMPENSACYJNEJ 1) Dłużne papiery wartościowe i wskaźniki stóp procentowych RZĄDY PAŃSTW I BANKI CENTRALNE KWOTY WEDŁUG STANU NA r. INNE PODMIOTY SEKTORA PUBLICZNEGO BANKI SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI NIEFINANSOWE (tys. EUR) INNE PODMIOTY - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ) Instrumenty kapitałowe i indeksy giełdowe - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ) Złoto i waluty - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ) Inne instrumenty - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja Finansowe instrumenty pochodne rynku pozagiełdowego: Regulacyjny portfel handlowy - kwoty nominałów, dodatnia i ujemna wartość godziwa brutto według kontrahentów - kontrakty uwzględnione w umowach kompensacji KONTRAKTY UWZGLĘDNIONE W UMOWIE KOMPENSACYJNEJ 1) Dłużne papiery wartościowe i wskaźniki stóp procentowych RZĄDY PAŃSTW I BANKI CENTRALNE KWOTY WEDŁUG STANU NA INNE PODMIOTY SEKTORA PUBLICZNEGO BANKI SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE 31 grudnia 2012 roku SPÓŁKI NIEFINANSOWE (tys. EUR) INNE PODMIOTY - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa ) Instrumenty kapitałowe i indeksy giełdowe - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa ) Złoto i waluty - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa ) Inne instrumenty - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

209 Finansowe instrumenty pochodne w obrocie na rynku pozagiełdowym: portfel bankowy - kwoty nominałów dodatnia i ujemna wartość godziwa brutto według kontrahentów - kontrakty nie przewidziane umową kompensacji KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 grudnia 2012 roku (tys. EUR) KONTRAKTY NIE UWZGLĘDNIONE W UMOWIE KOMPENSACYJNEJ RZĄDY PAŃSTW I BANKI CENTRALNE INNE PODMIOTY SEKTORA PUBLICZNEGO BANKI SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI NIEFINANSOWE INNE PODMIOTY 1) Dłużne papiery wartościowe i wskaźniki stóp procentowych - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ) Instrumenty kapitałowe i indeksy giełdowe - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ) Złoto i waluty - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ) Inne instrumenty - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja Finansowe instrumenty pochodne w obrocie rynku pozagiełdowego: portfel bankowy - kwoty nominałów, dodatnia i ujemna wartość godziwa brutto według kontrahentów - kontrakty uwzględnione w umowach kompensacji KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 grudnia 2012 roku (tys. EUR) KONTRAKTY UWZGLĘDNIONE W UMOWIE KOMPENSACYJNEJ RZĄDY PAŃSTW I BANKI CENTRALNE INNE PODMIOTY SEKTORA PUBLICZNEGO BANKI SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI NIEFINANSOWE INNE PODMIOTY 1) Dłużne papiery wartościowe i wskaźniki stóp procentowych - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa ) Instrumenty kapitałowe i indeksy giełdowe - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa ) Złoto i waluty - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa ) Inne instrumenty - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

210 Kredytowe instrumenty pochodne: kwoty nominałów na koniec okresu REGULACYJNY PORTFEL DO OBROTU PORTFEL BANKOWY (tys. EUR) KATEGORIE TRANSAKCYJNE Z JEDNYM KONTRAHENTEM Z WIĘCEJ NIŻ JEDNYM KONTRAHENTEM (KOSZYK) Z JEDNYM KONTRAHENTEM Z WIĘCEJ NIŻ JEDNYM KONTRAHENTEM (KOSZYK) 1. Kontrakty kupującego zabezpieczenie a) Produkty niewykonania zobowiązania umowy kredytowej b) Produkty spreadu kredytowego c) Swap łącznej stopy zwrotu d) Inne Kwoty według stanu na 31 grudnia Kwoty według stanu na 12 roku grudnia Kontrakty sprzedającego zabezpieczenie a) Produkty niewykonania zobowiązania umowy kredytowej b) Produkty spreadu kredytowego c) Swap łącznej stopy zwrotu d) Inne Kwoty według stanu na 31 grudnia Kwoty według stanu na 12 roku grudnia Kredytowe instrumenty pochodne: dodatnia wartość godziwa brutto - podział według produktów KWOTY WEDŁUG STANU NA DODATNIA WARTOŚĆ GODZIWA (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA RODZAJE PORTFELI/INSTRUMENTÓW POCHODNYCH 31 grudnia 2012 roku 12 grudnia 2011 roku A. Regulacyjny Portfel do Obrotu a) Produkty niewykonania zobowiązania umowy kredytowej b) Produkty spreadu kredytowego c) Swap łącznej stopy zwrotu d) Inne B. Portfel bankowy a) Produkty niewykonania zobowiązania umowy kredytowej b) Produkty spreadu kredytowego - - c) Swap łącznej stopy zwrotu - - d) Inne - - Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

211 Kredytowe instrumenty pochodne: ujemna wartość godziwa brutto - podział według produktów KWOTY WEDŁUG STANU NA UJEMNA WARTOŚĆ GODZIWA (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA RODZAJE PORTFELI/INSTRUMENTÓW POCHODNYCH 31 grudnia 2012 roku 12 grudnia 2011 roku A. Regulacyjny Portfel do Obrotu a) Produkty niewykonania zobowiązania umowy kredytowej b) Produkty spreadu kredytowego c) Swap łącznej stopy zwrotu d) Inne B. Portfel bankowy a) Produkty niewykonania zobowiązania umowy kredytowej b) Produkty spreadu kredytowego - - c) Swap łącznej stopy zwrotu - - d) Inne Razem Kredytowe instrumenty pochodne rynku pozagiełdowego: wartość godziwa brutto (dodatnia i ujemna) według kontrahentów - kontrakty nie uwzględnione w umowach kompensacyjnych KONTRAKTY NIE UWZGLĘDNIONE W UMOWIE KOMPENSACYJNEJ RZĄDY PAŃSTW I BANKI CENTRALNE KWOTY WEDŁUG STANU NA INNE PODMIOTY SEKTORA PUBLICZNEGO BANKI SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE 31 grudnia 2012 roku SPÓŁKI NIEFINANSOWE (tys. EUR) INNE PODMIOTY Regulacyjny Portfel do Obrotu 1) Zakup zabezpieczenia - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ) Sprzedaż zabezpieczeń - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja Portfel bankowy 1) Zakup zabezpieczenia - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa ) Sprzedaż zabezpieczeń - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

212 Kredytowe instrumenty pochodne rynku pozagiełdowego: wartość godziwa brutto (dodatnia i ujemna) według kontrahentów - kontrakty uwzględnione w umowach kompensacyjnych KONTRAKTY UWZGLĘDNIONE W UMOWIE KOMPENSACYJNEJ Regulacyjny Portfel do Obrotu 1) Zakup zabezpieczenia RZĄDY PAŃSTW I BANKI CENTRALNE KWOTY WEDŁUG STANU NA INNE PODMIOTY SEKTORA PUBLICZNEGO BANKI SPÓŁKI FINANSOWE SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE 31 grudnia 2012 roku SPÓŁKI NIEFINANSOWE (tys. EUR) INNE PODMIOTY - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa ) Sprzedaż zabezpieczeń - - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa Portfel bankowy - 1) Zakup zabezpieczenia - - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa ) Sprzedaż zabezpieczeń - - kwota hipotetyczna dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa Finansowe i kredytowe instrumenty pochodne rynku pozagiełdowego: wartość godziwa netto i przyszła ekspozycja według kontrahentów 1) Umowy kompensacji związane z finansowymi instrumentami pochodnymi RZĄDY PAŃSTW I BANKI CENTRALNE KWOTY WEDŁUG STANU NA INNE PODMIOTY SEKTORA PUBLICZNEGO BANKI SPÓŁKI FINANSOWE 31 grudnia 2012 roku SPÓŁKI UBEZPIECZENIOWE SPÓŁKI NIEFINANSOWE (tys. EUR) INNE PODMIOTY - dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ryzyko kontrahenta netto ) Umowy kompensacji związane z kredytowymi instrumentami pochodnymi - dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ryzyko kontrahenta netto ) Umowy kompensacji produktów krosowanych - dodatnia wartość godziwa ujemna wartość godziwa przyszła ekspozycja ryzyko kontrahenta netto WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

213 Tabela 10 Transakcje sekurytyzacyjne Ujawnienia jakościowe Grupa działa jako inicjator i sponsor sekurytyzacji, a także jako inwestor, zgodnie z postanowieniami Nowej Umowy Kapitałowej (Bazylea 2) oraz Pismem Okólnym Banku Włoch nr 263 Nowe Instrukcje Nadzorcze dla Banków z 27 grudnia 2006 roku. Grupa jako inicjator W Grupie na proces inicjowania składa się sprzedaż portfela należności bilansowych podmiotom utworzonym jako spółki sekurytyzacyjne zgodnie z postanowieniami ustawy 130/99 lub podobnymi przepisami obowiązującymi poza terytorium Włoch. Kupujący finansuje zakup portfeli należności przez emisję obligacji o różnym poziomie uprzywilejowania i przenosi wpływy z emisji na Grupę. Dochód i termin rozliczenia obligacji wyemitowanych przez kupującego będzie więc zależeć głównie od przepływów gotówkowych oczekiwanych ze sprzedaży takich aktywów. Jako kolejną formę zabezpieczenia dla posiadaczy obligacji transakcje takie mogą przewidywać różnego rodzaju dodatkowe zabezpieczenia kredytowe, jak np. pożyczki podporządkowane, gwarancje finansowe, akredytywy gwarancyjne lub nadzabezpieczenie. Podczas powyższych transakcji realizowane są z reguły następujące cele Grupy: inicjowanie papierów wartościowych, które mogą zostać wykorzystane jako zabezpieczenie transakcji repo z Bankiem Włoch i Europejskim Bankiem Centralnym (potencjał równoważenia); ograniczenie kosztów finansowania przy możliwości emisji obligacji o wyższym oprocentowaniu przy niższych stopach procentowych niż w przypadku zwykłych obligacji z prawem pierwszeństwa. uwolnienie kapitału ekonomicznego i regulacyjnego przez realizację transakcji, które ograniczają wymóg kapitałowy przewidziany obowiązującymi zasadami przez redukcja ryzyka kredytowego. Grupa prowadzi zarówno sekurytyzacje tradycyjne, na mocy których portfel należności zostaje sprzedany spółce celowej, jak sekurytyzacje syntetyczne z wykorzystaniem swapów ryzyka kredytowego (credit default swap CDS) w celu zakupu zabezpieczenia ryzyka bazowego portfela w całości lub części. Możliwości wykorzystania tego rodzaju transakcji jest ograniczona. Kwota sekurytyzowanych kredytów, 21 z wyłączeniem transakcji, w których Grupa zakupiła wszystkie zobowiązania wyemitowane przez spółki (tzw. autosekurytyzacje), stanowi 2,22% łącznego portfela kredytów Grupy według stanu na 31 grudnia 2012 r. Autosekurytyzacje stanowią 3,64% portfela kredytowego. Program Obligacji Zabezpieczonych (OBG- Obbligazioni Bancarie Garantite) został uruchomiony w 2008 roku na mocy postanowień włoskiej ustawy nr 130/99. Mieszkaniowe kredyty hipoteczne zostały przeniesione na Spółkę Celową, ustanowioną w tym celu i uwzględnioną w Grupie. Wyemitowano siedemnaście transz OBG o łącznej wartości mln euro, z czego mln euro zatrzymano w Grupie. 21 Powyższe dotyczy kredytów sprzedanych, także syntetycznie, ale nie wyksięgowanych z bilansu. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

214 Należy także zwrócić uwagę na fakt, że w celu stworzenia potencjału równoważenia, w 2012 roku spółka UniCredit S.p.A. zainicjowała nowy program Obligacji Zabezpieczonych (OBG lub Obbligazioni Bancarie Garantite) ( Nowy Program OBG ), bez szczegółowych ratingów, w oparciu o hipoteczne kredyty mieszkaniowe, komercyjne kredyty hipoteczne oraz kredyty na rzecz organów administracji publicznej lub przez nie gwarantowane. Strukturę umowną i nadzorczą, a także kontrahentów tego programu modelowano na podstawie wcześniejszego programu, z wyjątkiem odniesień do Agencji Ratingowych oraz wykorzystania nowej Spółki Celowej - UniCredit OBG S.r.l. W ramach nowego Programu OBG w 2012 r. odbyła się pierwsza sprzedaż kredytów hipotecznych na rzecz osób fizycznych, powiązanych z 16 emisjami obligacji pokrytych za łączną kwotę mln euro, która została w całości zatrzymana w Grupie. Według stanu na 31 grudnia 2012 roku, podobna emisja obligacji zabezpieczonych, zrealizowana na mocy prawa niemieckiego i austriackiego (Pfandbriefe) wyniosła tys. eur, z czego tys. euro została zabezpieczona kredytami hipotecznymi, a mln euro zabezpieczono kredytami dla sektora publicznego. Polityki rachunkowe zaprzestanie ujmowania Zgodnie z postanowieniami MSR 39, zaprzestanie ujmowania polega na usunięciu poprzednio ujmowanych aktywów finansowych z bilansu danego podmiotu gospodarczego. Podmiot gospodarczy może zaprzestać ujmowania aktywa finansowego w wypadku, gdy przewidziane umową prawa do przepływów gotówkowych z aktywa finansowego wygasną lub gdy podmiot taki przeniesie na kontrahenta spoza Grupy wynikające z umowy prawa do otrzymywania przepływów gotówkowych z aktywa finansowego. Prawa do przepływów gotówkowych zostają uznane za przeniesione nawet wtedy, gdy wynikające z umowy prawa do otrzymywania przepływów gotówkowych z aktywa zostają zachowane, przy jednoczesnym zobowiązaniu do wypłacenia tego przepływu gotówkowego na rzecz jednego lub więcej podmiotów oraz w gdy wszystkie wyszczególnione poniżej warunki zostaną spełnione (umowa przechodnia): Grupa nie jest zobowiązana do wypłacenia kwot nie otrzymanych z oryginalnego aktywa; sprzedaż czy zastaw oryginalnego aktywa są niedozwolone, z wyjątkiem gdy zostało ono użyte do zabezpieczenia obowiązku wypłacenia przepływu gotówkowego; Grupa jest zobowiązana do niezwłocznego przeniesienia wszystkich otrzymanych przepływów gotówkowych i nie może ich inwestować, z wyjątkiem płynnych środków, zainwestowanych na krótki okres czasu pomiędzy datą otrzymania, a datą płatności, pod warunkiem ujęcia w wypłacie naliczonych w tym okresie odsetek. Uznanie podlega także weryfikacji skutecznego przeniesienia wszystkich ryzyk i praw własności aktywa finansowego. Jeżeli podmiot przenosi w zasadzie wszystkie ryzyka i prawa własności aktywa finansowego, to podmiot taki powinien zaprzestać uznawania takiego aktywa (lub grupy aktywów) i uznawać odrębnie jako aktywa lub pasywa wszelkie prawa i zobowiązania, utworzone lub zachowane w toku takiego przeniesienia. I odwrotnie, jeżeli podmiot zatrzymuje w zasadzie wszystkie ryzyka i prawa własności aktywa (lub grupy aktywów), to podmiot taki powinien nadal uznawać przeniesione aktywo lub aktywa. W takim wypadku konieczne jest uznanie zobowiązania, odpowiadającego kwocie otrzymanej na mocy przeniesienia oraz uznanie wszystkich dochodów, naliczonych od aktywa lub kosztów, naliczonych od zobowiązania. Do transakcji, które zgodnie z powyższymi zasadami nie pozwalają na pełne zaprzestanie ujmowania aktywa finansowego, należą przede wszystkim transakcje sekurytyzacji, transakcje z przyrzeczeniem odkupu (buy-in) oraz udzielanie pożyczek zabezpieczanych papierami wartościowymi. W wypadku sekurytyzacji tradycyjnych, Grupa zatrzymuje pierwszą stratę w postaci obligacji podporządkowanych lub podobnej ekspozycji, a w niektórych wypadkach zapewnia dalsze zabezpieczenia kredytowe zgodnie z opisem powyżej. Działanie takie umożliwia Grupie odniesienie korzyści z nadwyżki dochodu ze sprzedanych należności powyżej dochodu wynikającego z transz uprzywilejowanych i pomostowych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

215 Zatrzymanie przez Grupę ryzyka pierwszej straty i odpowiadającego jej dochodu oznacza, że większość ryzyka i zwrotu na portfelu zostaje zatrzymane. W konsekwencji transakcje te zostają zaksięgowane jako finansowanie, a zyski wynikające z przeniesienia aktywów nie zostają zaksięgowane, natomiast należności sprzedane nie zostają wyksięgowane. Sekurytyzacje syntetyczne obejmują także zatrzymanie należności podlegających zabezpieczeniu ryzyka kredytowego w zestawieniu bilansowym. Swap zostaje zaksięgowany, podobnie jak wszelkie inne nabyte odsetki. W tym kontekście, kredytowe instrumenty pochodne, dla których emitent musi dokonać uzgodnionych płatności w celu zadośćuczynienia ubezpieczonemu faktycznej straty, poniesionej w wyniku niezdolności dłużnika do spłaty instrumentu dłużnego w terminie zapadalności, są klasyfikowane jako zakupione gwarancje finansowe. W konsekwencji przy ocenie należności bazowych uwzględniane są skutki redukcji ryzyka kredytowego, związanego z zakupem zabezpieczenia. Wszelkie premie wypłacone za nabycie zabezpieczenia są klasyfikowane jako inne aktywa i amortyzowane w rachunku wyników w ciągu okresu obowiązywania kontraktu. Wszelkie nabyte udziały są klasyfikowane jako aktywa finansowe do jednego z portfeli, przewidzianego przepisami mającego zastosowanie standardu rachunkowości, zależnie od charakteru kontraktu i celu, dla którego zostały nabyte. Aktywa te są więc wyceniane według portfela, do którego zostały zaszeregowane, na podstawie wyników portfela bazowego i z uwzględnieniem ich transzowości. Poza najbardziej podporządkowanymi transzami każdej sekurytyzacji, wzmocnienie kredytu może także dotyczyć kredytów podporządkowanych lub odroczonych cen zakupu (DPP). W wypadku sekurytyzacji tradycyjnych, wartość tych instrumentów jest wykazywana jako spadek wartości zobowiązań, związanych ze aktywami sprzedanymi, ale nie wyksięgowanymi, natomiast w wypadku sekurytyzacji syntetycznych, wzmocnienia kredytów są ujmowane jako aktywa finansowe i wyceniane według ich portfela. Wyjątkiem od tej zasady są transakcje, w których Grupa co prawda zatrzymuje większą część ryzyka i zwrotu na portfelu bazowym, ale je wyksięgowała jako zaszłe przed 1 stycznia 2002 r. Po pierwszym przyjęciu MSSF Bank wybrał opcję przewidzianą MSSF 1, która nie przewidywała powtórnego księgowania aktywów, sprzedanych przed 1 stycznia 2004 r., niezależnie od zakresu zachowanego ryzyka i zwrotu. W tabelach poniżej przedstawiono sekurytyzacje tradycyjne i syntetyczne oraz - oddzielnie - autosekurytzacje inicjowane przez spółki Grupy według stanu na 31 grudnia 2012 roku. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

216 INICJATOR: UniCredit S.p.A. NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: UNIONFIDI Transze pokryte UniCredit S.p.A. Pomoc kapitałowa i przeniesienie ryzyka dla koncentracji ryzyka Pula silnie zróżnicowanych i granularnych kredytów UniCredit dla klientów korporacyjnych pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela referencyjnego: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: zabezpieczenie gotówkowe Unionfidi Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - INICJATOR: UniCredit S.p.A. (d. Capitalia S.p.A., d. Banca di Roma S.p.A.) NAZWA TREVI FINANCE TREVI FINANCE 2 Rodzaj sekurytyzacji: Tradycyjna Tradycyjna Inicjator: Banca di Roma S.p.A Banca di Roma SpA 89% Mediocredito di Roma SpA 11% Transakcja docelowa: Finansowanie Finansowanie Rodzaj aktywa: kredyty zwykłe - kredyty hipoteczne kredyty zwykłe - kredyty hipoteczne Jakość aktywa: niepracujące kredyt specjalny niepracujące kredyt specjalny Data zamknięcia: r r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Umorzenie pomostowych papierów wartościowych C1 i C2 w emisji Umorzenie pomostowych papierów wartościowych w emisji - - Linie Kredytowe Banku: - - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - - Inne zabezpieczenia kredytowe: - - WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

217 INICJATOR: UniCredit S.p.A. (d. Capitalia S.p.A., d. Banca di Roma S.p.A.) NAZWA TREVI FINANCE 3 ENTASI Rodzaj sekurytyzacji: Tradycyjna Tradycyjna Inicjator: Banca di Roma SpA 92,2%, Mediocredito Centrale SpA 5,2% Leasing Roma SpA 2,6% Banca di Roma S.p.A Transakcja docelowa: Finansowanie Finansowanie Rodzaj aktywa: kredyty zwykłe - kredyty hipoteczne Zobowiązanie z tytułu obligacji zabezpieczonych Jakość aktywa: niepracujące kredyt specjalny Papiery wartościowe Trevi Finance 3 klasy C1 i C2 Data zamknięcia: r r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Umorzenie pomostowych papierów wartościowych w emisji Zaangażowanie UniCredit S.p.A. (d. Capitalia S.p.A.) w wypadku zdarzeń upoważniających do wcześniejszego wykupu papierów wartościowych w emisji lub do wykupu papierów Trevi Finance 3 po cenie wystarczającej do wykupu papierów wartościowych Entasi. To samo dotyczy w wypadku wykonania przez Trevi Finance 3 opcji wcześniejszego wykupu papierów wartościowych C Linie Kredytowe Banku: - - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - - Inne zabezpieczenia kredytowe: - - W tabeli przedstawiono, że aktywa bazowe sekurytyzacji Entasi to papiery wartościowe klasy C1 i C2 sekurytyzacji Trevi Finance 3. Aktywa bazowe tej transakcji, podobnie jak aktywa bazowe Trevi Finance oraz Trevi Finance 2, składają się z aktywów zagrożonych, wyksięgowanych ze sprawozdań finansowych ich inicjatorów ponieważ po przyjęciu MSSF Bank przyjął przewidzianą MSSF 1 opcję nieuznawania aktywów sprzedanych przed 1 stycznia 2004 roku niezależnie od zakresu ryzyka oraz uzyskanego zwrotu. INICJATOR: UniCredit S.p.A. (d. Capitalia S.p.A., d. Banca di Roma S.p.A.) NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: CAESAR FINANCE Tradycyjna Banca di Roma S.p.A. Finansowanie Zobowiązanie z tytułu obligacji zabezpieczonych pracujące Data zamknięcia: Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - - WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

218 INICJATOR: UniCredit S.p.A. (d. UniCredit Family Financing Bank S.p.A.) NAZWA Cordusio RMBS UCFin -Serie 2006 (d. Cordusio RMBS3-UB Casa 1) Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: Tradycyjna UniCredit Banca per la Casa S.p.A. Potencjał finansowania/równoważenia Indywidualne kredyty hipoteczne pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - - Inne zabezpieczenia kredytowe: Spółka UniCredit S.p.A. udzieliła spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 14,976 mln euro, a na koniec okresu rozrachunkowego kwota kredytu została całkowicie spłacona. INICJATOR: UniCredit S.p.A. (d. UniCredit Family Financing Bank S.p.A., d. Unicredit Banca S.p.A.) NAZWA Cordusio RMBS Securitisation - Serie 2007 Cordusio RMBS Securitisation Serie 2006 (d. Cordusio RMBS 2) Cordusio RMBS Rodzaj sekurytyzacji: Tradycyjna Tradycyjna Tradycyjna Inicjator: UniCredit Banca S.p.A. UniCredit Banca S.p.A. UniCredit Banca S.p.A. Transakcja docelowa: Potencjał finansowania/równoważenia Potencjał finansowania/równoważenia Potencjał finansowania/równoważenia Rodzaj aktywa: Prywatne kredyty hipoteczne Prywatne kredyty hipoteczne Prywatne kredyty hipoteczne Jakość aktywa: pracujące pracujące pracujące Data zamknięcia: Wartość nominalna portfela zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: Linie Kredytowe Trzecich Stron: Inne zabezpieczenia kredytowe: Spółka UniCredit S.p.A. udzieliła spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 6,253 mln euro. Na koniec okresu rozrachunkowego kwota ta została w pełni spłacona. Spółka UniCredit S.p.A. udzieliła spółce celowej kredyt w kwocie 6,361 mln euro. Na koniec okresu rozrachunkowego kwota ta została w pełni spłacona. Spółka UniCredit S.p.A. udzieliła spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 6,127 mln euro. Na koniec okresu rozrachunkowego kwota ta została w pełni spłacona. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

219 INICJATOR UniCredit S.p.A. (d. UniCredit Family Financing Bank S.p.A., d. Banca di Roma S.p.A.) NAZWA CAPITAL MORTGAGE Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: Tradycyjna Banca di Roma S.p.A. Potencjał finansowania/równoważenia Prywatne kredyty hipoteczne pracujące Data zamknięcia: Wartość nominalna portfela zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - Spółka UniCredit S.p.A. udzieliła spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 37,19 mln euro (jako kapitał). INICJATOR: UniCredit S.p.A. (d. UniCredit Family Financing Bank S.p.A., d. FinecoBank S.p.A.) NAZWA F-E Mortgages 2005 F-E Mortgages Series Heliconus Rodzaj sekurytyzacji: Tradycyjna Tradycyjna Tradycyjna Inicjator: FinecoBankS.p.A.... FinecoBank S.p.A. FinecoBank S.p.A. Transakcja docelowa: Potencjał finansowania/równoważenia Potencjał finansowania/równoważenia Potencjał finansowania/równoważenia Rodzaj aktywa: Prywatne kredyty hipoteczne Prywatne kredyty hipoteczne Prywatne kredyty hipoteczne Jakość aktywa: pracujące pracujące pracujące Data zamknięcia: Wartość nominalna portfela zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: Inne zabezpieczenia kredytowe: UniCredit S.p.A. na 20 mln euro (wspólnie z The Royal Bank of Scotland, Oddział w Mediolanie). Na koniec okresu rozrachunkowego kwota linii kredytowej została całkowicie umorzona. UniCredit S.p.A. na 10,220 mln. Na koniec okresu rozrachunkowego kwota linii kredytowej została całkowicie umorzona Spółka UniCredit S.p.A. udzieliła spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 15,431 mln euro (jako kapitał). Na koniec okresu rozrachunkowego kapitał spłacony wynosił 8,763 mln euro. - - WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

220 INICJATOR: UniCredit Leasing S.p.A (d. Locat S.p.A.) NAZWA Locat SV - Serie 2006 Locat SV - Serie 2005 (d. Locat Securitisation Vehicle 3) Locat Securitisation Vehicle 2 S.r.l. Rodzaj sekurytyzacji: Tradycyjna Tradycyjna Tradycyjna Inicjator: Locat S.p.A. Locat S.p.A. Locat S.p.A. Rodzaj aktywa: Kredyty leasingowe na zakup pojazdów, dobra kapitałowe i nieruchomości. Kredyty leasingowe na zakup pojazdów, dobra kapitałowe i nieruchomości. Kredyty leasingowe na zakup pojazdów, dobra kapitałowe i nieruchomości. Jakość aktywa: pracujące pracujące pracujące Data zamknięcia: Wartość nominalna portfela zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: Linie Kredytowe Trzecich Stron: Inne zabezpieczenia kredytowe: INICJATOR: Fineco Leasing S.p.A. NAZWA F-E Gold F-E Green Rodzaj sekurytyzacji: Tradycyjna Tradycyjna Inicjator: Fineco Leasing S.p.A. Fineco Leasing S.p.A. Transakcja docelowa: Finansowanie Finansowanie Rodzaj aktywa: Kredyty na leasing nieruchomości (65,9%), pojazdów (26,7%) i aktywów biznesowych (7,4%) Kredyty na leasing nieruchomości (63,84%), pojazdów (27,04%) i aktywów biznesowych (9,12%) Jakość aktywa: pracujące pracujące Data zamknięcia: Wartość nominalna portfela zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: - Gwarancja Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego na transzy B na 108,5 mln euro. Linie Kredytowe Banku: - - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - - Inne zabezpieczenia kredytowe: Spółka Fineco Leasing S.p.A. udzieliła spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 31,6 mln euro (w postaci akcji). Na koniec okresu obrachunkowego kwota transzy kapitałowej wyniosła 15,3 mln euro. Spółka Fineco Leasing S.p.A. udzieliła spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 45,7 mln euro (w postaci akcji). Na koniec okresu obrachunkowego kwota transzy kapitałowej wyniosła 10,9 mln euro. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

221 INICJATOR: UniCredit Bank AG NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: Geldilux-TS-2011 Tradycyjna UniCredit BankAG Pomoc kapitałowa/finansowanie EURO Kredyty pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - - INICJATOR: UniCredit Bank AG NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: Geldilux-PP-2011 Tradycyjna UniCredit BankAG Finansowanie EURO Kredyty pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - - WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

222 INICJATOR: UniCredit Bank AG NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: Geldilux-TS-2010 Tradycyjna UniCredit BankAG Pomoc kapitałowa/finansowanie EURO Kredyty pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - - INICJATOR: UniCredit Bank AG NAZWA Building Comfort 2008 Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: Syntetyczna Bayerische Hypo-und VereinsbankAG Pomoc kapitałowa Indywidualne kredyty hipoteczne pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - Synthetic Excess Spread WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

223 INICJATOR: UniCredit Bank AG - UniCredit Bank Austria AG NAZWA EuroConnect SME2008 EuroConnect Issuer SME 2007 Rodzaj sekurytyzacji: Syntetyczna Syntetyczna Inicjator: Bayerische Hypo- und Vereinsbank AG (67,9%), UniCredit Bank Austria AG (32,1%) Bayerische Hypo- und Vereinsbank AG (66,09%), UniCredit Bank Austria AG (33,91%) Transakcja docelowa: Pomoc kapitałowa/finansowanie i transfer ryzyka dla ryzyka koncentracji Pomoc kapitałowa/finansowanie i transfer ryzyka dla ryzyka koncentracji Rodzaj aktywa: Kredyty korporacyjne dla SME Kredyty korporacyjne dla SME Jakość aktywa: Pracujące Pracujące Data zamknięcia: r r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: - - Linie Kredytowe Banku: - - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - - Inne zabezpieczenia kredytowe: Synthetic Excess Spread + Księga Rezerw Synthetic Excess Spread + Księga Rezerw INICJATOR: UniCredit Bulbank AD NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: EIF JEREMIE Syntetyczna gwarancja pierwszej straty portfela UniCredit Bulbank AD Pomoc kapitałowa i transfer ryzyka Zdywersyfikowany portfel kredytów dla SME banku pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Zabezpieczenie pieniężne pierwszej straty Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

224 INICJATOR: UniCredit S.p.A. NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: IMPRESA ONE Tradycyjna UniCredit S.p.A. Finansowanie/potencjał /równoważenia CLO SME Pracujące Data zamknięcia: 21 październik 2011 r. Wartość nominalna portfela referencyjnego: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - - Inne zabezpieczenia kredytowe: UniCredit S.p.A. - Oddział w Londynie udzielił Spółce Celowej w odniesieniu do tej transakcji dwie pożyczki podporządkowane w kwotach 232,3 mln euro i 190 mln euro. INICJATOR: UniCredit S.p.A. NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Emitent Usługodawca: Podmiot aranżujący: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: CONSUMER ONE Tradycyjna UniCredit S.p.A. Consumer ONE S.r.l. UniCredit S.p.A. UniCredit Bank AG, London Branch Finansowanie/potencjał /równoważenia Kredyty konsumenckie Pracujące Data zamknięcia: Wartość nominalna portfela referencyjnego: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - UniCredit S.p.A. - Oddział w Londynie udzielił Spółce Celowej w odniesieniu do tej transakcji dwie pożyczki podporządkowane w kwocie 420 mln euro (na koniec r., kwota spłaconego kapitału wyniosła 123,53 mln euro) oraz 5 mln euro (na koniec 2012 r. kwota spłaconego kapitału wyniosła 2 mln euro). UniCredit S.p.A. - Oddział w Londynie, w maju 2012 r. udzielił nowej pożyczki podporządkowanej w kwocie 102,16 mln euro (na koniec 2012 r. kwota spłaconego kapitału wyniosła 2 mln euro). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

225 INICJATOR: UniCredit S.p.A. (d. UniCredit Family Financing Bank S.p.A., ex BIPOP - Carire S.p.A.) NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: BIPCA Cordusio rmbs Tradycyjna Bipop - Carire S.p.A. Finansowanie/potencjał /równoważenia Indywidualne kredyty hipoteczne pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - UniCredit S.p.A. udzielił spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 9,514 mln euro. Na koniec okresu obrachunkowego kwota transzy kapitałowej wyniosła 8,014 mln euro. INICJATOR: UniCredit Leasing S.p.A (d. Locat S.p.A.) NAZWA Locat SV-Serie 2011 Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: Tradycyjna UniCredit Leasing S.p.A. (d. Locat S.p.A.) Finansowanie/potencjał /równoważenia Kredyty leasingowe na zakup pojazdów, dobra kapitałowe i nieruchomości. in bonis Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela referencyjnego: Gwarancje wystawione przez Bank: - Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - UniCredit S.p.A. udzielił spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 252 mln euro. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

226 INICJATOR: Fineco Leasing S.p.A. NAZWA Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: F-ERED Tradycyjna Fineco Leasing S.p.A. Finansowanie Kredyty leasingowe na zakup pojazdów, dóbr kapitałowych, nieruchomości oraz dla rzemiosła. pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela do zbycia: Gwarancje wystawione przez Bank: Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: - Linie Kredytowe Trzecich Stron: - Inne zabezpieczenia kredytowe: - - W dacie zamknięcia Spółka Fineco Leasing S.p.A. udzieliła spółce celowej kredyt podporządkowany w kwocie 161 mln euro (jako kapitał). Kredyt podporządkowany został podwyższony w ciągu 2011 r. i jego ogólna kwota wynosi 170,9 mln euro według stanu na koniec roku. INICJATOR: UniCredit Bank AG NAZWA Rosenkavalier 2008 Rodzaj sekurytyzacji: Inicjator: Transakcja docelowa: Rodzaj aktywa: Jakość aktywa: Tradycyjna Bayerische Hypo-und VereinsbankAG Płynność kredyty korporacyjne i hipoteczne dla dużych klientów korporacyjnych i dla SME Pracujące Data zamknięcia: r. Wartość nominalna portfela do zbycia: w tym już sekurytyzowane w transakcji syntetycznej: BUILDING COMFORT ,15 EUROCONNECT SME ,74 EUROCONNECT SME ,28 Gwarancje wystawione przez Bank Gwarancje wystawione przez Trzecie Strony: Linie Kredytowe Banku: Linie Kredytowe Trzecich Stron: Inne zabezpieczenia kredytowe: WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

227 Grupa jako sponsor Oprócz pełnienia funkcji Inicjatora, Grupa jest również sponsorem emitentów komercyjnych papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami (czyli Spółek Celowych, tzw. SPV, emitujących papiery komercyjne), tworzonych zarówno jako spółki celowe, zapewniające klientom dostęp do rynku sekurytyzacyjnego, jak i arbitrażowe spółki celowe. Spółki SPV nie są częścią grupy bankowej, jednak są ujmowane w sprawozdaniu skonsolidowanym od grudnia Spółka typu customer conduit musi zostać utworzona i być zarządzana przez spółkę, której sytuacja finansowa jest daleka od upadłości (tzn. jest odporna na wszelkie finansowe trudności inicjatora), a która pośrednio lub bezpośrednio skupuje portfele należności tworzone przez spółki spoza Grupy. Należności z tytułu tych transakcji nie są nabywane bezpośrednio przez spółkę typu conduit, stworzoną przez Grupę, ale przez spółkę kupującą, która jest w pełni finansowana przez spółkę celową typu conduit przy pomocy papierów komercyjnych lub instrumentów średnioterminowych (Medium Term Notes - MTN). Głównym celem tych transakcji jest zapewnienie klientom korporacyjnym dostępu do rynku sekurytyzacji i obniżenie w ten sposób kosztów finansowania, które zostałyby poniesione w wypadku finansowania bezpośredniego. Celowe spółki arbitrażowe (arbitrage conduits), zamknięte w 2011 r., muszą być tworzone i zarządzane przez spółki SPV, które dokonują zakupu wysokooprocentowanych obligacji korporacyjnych, papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami i kredytów. Zakup aktywów przez spółki typu conduit jest finansowany przy pomocy papierów komercyjnych lub instrumentów średnioterminowych (MTN). Płatność odsetek i wykup papierów emitowanych przez spółkę celową zależy więc od przepływu środków z nabytych należności (ryzyko kredytowe) oraz umiejętności spółki do rolowania jej finansowania rynkowego w terminie zapadalności (ryzyko płynności). Poczynając od drugiej połowy 2007 roku, popyt inwestorów na papiery wartościowe wyemitowane tymi kanałami wykazał znaczący spadek. W konsekwencji Grupa zakupiła bezpośrednio wszystkie pozostające w obrocie papiery komercyjne. Trend ten okazał się najsilniejszy w grudniu 2008 roku, przy ekspozycji bilansowej o wartości mln euro, osiągając 776 mln euro według stanu na 31 grudnia 2012 roku. Ze względu na prowadzoną działalność, Grupa ponosi większość ryzyka i uzyskuje większość zwrotu na działalności spółek celowych, które również kontroluje. W konsekwencji, zgodnie z wymogami MSR 27 i SIC 12, Bank ujął powołane powyżej spółki celowe w sprawozdaniu skonsolidowanym. Spółki celowe ABCP to podmioty skonsolidowane, podobnie jak niektóre spółki drugiego poziomu, spełniające standardy konsolidacji MSSF. Zgodnie z zasadami bezpośredniej metody konsolidacji (line-by-line), następujące pozycje są uwzględniane w sprawozdaniach skonsolidowanych: aktywa znajdujące się w posiadaniu spółek skonsolidowanych w miejsce udzielanych im kredytów lub zobowiązań, subskrybowanych przez Spółki Grupy, obecnie wyeliminowane po konsolidacji; kredyty na zakup spółek dla nieskonsolidowanych podporządkowanych spółek celowych. Odnośnie nieskonsolidowanych spółek kupujących, Sprawozdania Skonsolidowane nie uwzględniają co prawda aktywów ujętych w ich księgach, ale ujawniają maksymalną kwotę ryzyka, podjętego przez Grupę, która w odniesieniu do spółek kupujących całkowicie finansowanych przez skonsolidowane spółki celowe odzwierciedla wartość aktywów takich spółek kupujących. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

228 Program spółek celowych typu conduit Według stanu na koniec grudnia 2012 roku, program Conduit obejmuje jedną spółkę typu Customer Conduit Arabella Finance Ltd. Druga z takich spółek (Salome Funding Plc) jest od czerwca 2012 roku w likwidacji, a zarówno spółka Salome, jak jej spółki-nabywcy zostaną zamknięte w 2013 roku. Unikatowa spółka typu Arbitrage Conduit objęta Programem Grupy - Bavaria Universal Funding Corporation (BUFCO) - została zamknięta w maju 2011 r. Obie spółki Conduit zostały poddane w 2011 r. restrukturyzacji w celu spełnienia nowych wymogów Dyrektywy wymogu kapitałowego (CRD III). Nowe struktury zostały przedstawione Bankowi Włoch w grudniu 2011 roku i obowiązują od końca 2011 roku. Zgodnie z nowymi strukturami, spółki Arabella i Salome będą kontynuować emisje ABCP w celu finansowania zakupów aktywów klientów przez Spółki Kupujące na poziomie podporządkowanym oraz udzielania w sposób ciągły kredytów między spółkami na rzecz każdej ze spółek kupujących. UCB AG udziela indywidualnie pełnego wsparcia w postaci linii kredytowych bezpośrednio każdej spółce kupującej, w kwocie co najmniej 102% wartości zaangażowania w kupowane aktywa bazowe, obejmujące zarówno ryzyko płynności, jak i ryzyko kredytowe. Z regulacyjnego punktu widzenia, kwantyfikacja Aktywów Ważonych Ryzykiem RWA dla spółek Arabella i Salome jest realizowana przy użyciu Metody Wewnętrznej Oceny (Internal Assessment Approach - IAA), zgodnie z obowiązującymi przepisami o ekspozycjach, związanych z Programami Conduit ABCP (Pismo Okólne 263/2006, Tytuł II, Rozdział 2). Arabella Finance Ltd Arabella jest spółką typu multi-seller customer conduit, posiadającą dwie oddzielne Spółki Zależne: Arabella Finance Ltd Dublin w Europie oraz Arabella Finance LLC Delaware w USA. Ponadto od lipca 2009 r. spółka Black Forest Funding LLC została przeniesiona jako spółka drugiego poziomu do Arabella. Arabella może prowadzić wyłącznie działalność związaną z klientami. Portfel bazowy spółki Arabella składa się głównie z należności handlowych (40,5%), leasingu samochodów (10,43%), kredytów samochodowych (10,4%) oraz w niewielkiej części z leasingu sprzętu (3%), nabywanych przez Spółki Kupujące na poziomie podporządkowanym, do których skierowane jest pełne wsparcie w postaci linii płynności. Większość aktywów jest skoncentrowana w Niemczech (60,8%) i Włoszech (13,6%). Według stanu na grudzień 2012 roku łączna wartość portfela wyniosła 1914,2 mln euro. Według stanu na grudzień 2012 roku, kwota zaległych ECP wynosiła mln euro i zaległych USCP 234,2 mln USD (równowartość 177,5 mln euro), natomiast 775,8 mln zostało zakupionych przez UniCredit Bank AG, podczas gdy pozostałe CP zostały ulokowane w firmach zewnętrznych. Dla całego programu, wartość Full Support Liquidity Facilities wyniosła 2 175,6 mln według stanu na grudzień 2012 roku. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

229 Salome Funding plc Spółka Salome Funding Plc oraz jej Spółki Kupujące znajdują się od czerwca 2012 roku w stanie likwidacji. Wszystkie związane z nimi kontrakty zostały wypowiedziane, zapewniono każdej ze Spółek Kupujących zgodnie z programem conduit pełne wsparcie w postaci linii płynności zostało zakończone, a spółka Salome zaprzestała emisji jakichkolwiek papierów dłużnych. Pozostałe aktywa bazowe Spółek Kupujących zostały nabyte przez UniCredit Bank AG. Grupa jako inwestor Grupa działa także w charakterze inwestora w strukturyzowane instrumenty kredytowe, emitowane przez nieskonsolidowane spółki celowe, ponieważ instrumenty te nie przyjmują większości ryzyka i nie otrzymują większości zwrotu z działalności operacyjnej, realizowanej przez Spółki Celowe SPV. Ekspozycje te zostają głównie ujęte w księgach Pionu Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej CIB oraz UniCredit Bank Ireland. Działalność ta w szczególny sposób odczuła trudną sytuację na rynkach finansowych, która rozpoczęła się w 2007 roku i spowodowała przekształcenie rynku strukturyzowanych produktów kredytowych w rynek pozbawiony płynności. W konsekwencji większość tych papierów została przeklasyfikowana z portfela handlowego do portfela bankowego w 2008 roku, a pozostałe - w pierwszej połowie 2009 roku. Od tamtego czasu tego rodzaju portfel aktywów jest zarządzany w celu stopniowej redukcji jego wartości (tzn. zgodnie ze strategią redukcji ryzyka i lewarowania) w celu obniżenia związanego z nim wymogu kapitałowego, przy jednoczesnym podjęciu działań w celu zapewnienia wkładu dochodu odsetkowego netto w czasie (szczególnie w środowisku rynkowym, charakteryzującym się niższymi stopami procentowymi) w kontekście ogólnej trwałości powiązanego profilu ryzyka. Od początku 2012 roku na podstawie doświadczenia wynikającego z zarządzania tym portfelem podjęto decyzję zachowania stabilnej kwoty pod względem hipotetycznym, przy jednoczesnym zastąpieniu w możliwie największym zakresie wynikającym ze zmienności rynków pozycji osiągających termin zapadalności pozycjami nowymi, o odpowiedniej jakości i rentowności. Pozycje te podlegają ciągłemu monitoringowi prowadzonemu przez Zarządzanie Ryzykiem, które z jednej strony stale monitoruje ich ewolucję i skład, podczas gdy z drugiej strony - dla celów monitoringu wewnętrznego i ogólnie ujawnień - regularnie ocenia ich wartość rynkową. Metody obliczania ekspozycji ważonych, stosowane przez Bank dla celów sekurytyzacji W piśmie okólnym nr 263 Bank Włoch stwierdza, że dla celów ostrożnościowych, transakcje na jednym lub większej liczbie aktywów, podlegają podziałowi portfela ryzyka kredytowego na dwie lub więcej transz o różnych poziomach podporządkowania wobec ryzyka straty na aktywach sekurytyzowanych. Sekurytyzacje wpływają na zestawienia bilansowe banków, niezależnie od tego, czy są one sprzedawcami aktywów lub ryzyka, czy też nabywają papiery wartościowe, wyemitowane przez spółkę celową czy ryzyko kredytowe. Inicjator może - z zastrzeżeniem spełnienia określonych warunków, wyszczególnionych w przepisach - wyłączyć sekurytyzowane aktywa z wymogu kapitałowego oraz, jeżeli jest bankiem stosującym metody IRB, to może także wyłączyć straty oczekiwane. Istnieją różne metody obliczania wartości ważonej pozycji wynikających z sekurytyzacji; zależą one od podejścia (metoda standardowa lub IRB) przyjętego przez bank w celu określenia wymogu kapitałowego, odpowiadającego ryzyku kredytowemu sekurytyzowanych aktywów. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

230 Jeżeli bank stosuje metodę standardową do obliczania wymogów kapitałowych odnośnie ryzyka kredytowego aktywów sekurytyzowanych, uwzględnionych w pozycjach sekurytyzowanych, to kwota ważona ryzykiem zostaje obliczona przy użyciu metody, która przypisuje wagę do pozycji sekurytyzowanych, zależną od ratingu udzielonego przez ECAI (zewnętrzna instytucja oceny kredytów). Zgodnie z Pismem Okólnym Banku Włoch nr 263/2006, do pozycji sekurytyzacji i resekurytyzacji mają zastosowanie następujące wagi ryzyka przy użyciu metody IRB: Tabela 1 Pozycje sekurytyzacji i resekurytyzacji Ratingi kredytów (*) 5 lub niższe Sekurytyzacje 20% 50% 100% 350% 1250% Resekurytyzacje 40% 100% 225% 650% 1250% (*) jedynie dla ratingów kredytowych innych niż krótkoterminowe Jeżeli bank stosuje do obliczania wymogów kapitałowych odnośnie ryzyka kredytowego aktywów sekurytyzowanych metodę podstawową lub zaawansowaną IRB, to kwota ważona ryzykiem pozycji sekurytyzowanych zostaje obliczona przy użyciu jednej z następujących metod: Na podstawie ratingów lub metody opartej na ratingu RBA: wagi oparte o zewnętrzne ratingi (lub ratingi ocenione pośrednio), liczba sekurytyzowanych aktywów oraz nadrzędność pozycji. Obliczenia wymogu kapitałowego dla poszczególnych transz sekurytyzacji w sytuacji braku ratingu zewnętrznego lub założonego: zastosowanie zbioru wzorów regulacyjnych (SFA). Zgodnie z Pismem Okólnym Banku Włoch nr 263/2006, do pozycji sekurytyzacji i resekurytyzacji mają zastosowanie następujące pozycje przy użyciu metody IRB: Tabela 2 Ratingi kredytów Sekurytyzacje Resekurytyzacje Ratingi kredytów Ratingi kredytów A B C D E długoterminowych krótkoterminowych 1 1 7% 12% 20% 20% 30% 2 8% 15% 25% 25% 40% 3 10% 18% 35% 50% % 20% 35% 40% 65% 5 20% 35% 60% 100% 6 35% 50% 100% % 75% 150% 225% 8 100% 200% 350% 9 250% 300% 500% % 500% 650% % 750% 850% Poniżej 11 lub bez ratingu 1250% Metoda oceny wewnętrznej (IAA) jest stosowana w przypadku sekurytyzacji, w których emitowane są papiery komercyjne zabezpieczone na aktywach (ABCP). Jeżeli wymóg kapitałowy dla sekurytyzowanych aktywów jest obliczany częściowo przy użyciu metody standardowej i częściowo przy użyciu metody IRB, to kwota ważona ryzykiem dla pozycji sekurytyzowanych zostaje obliczona przy użyciu metody stosowanej wobec większościowej części portfela sekurytyzowanego. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

231 W odniesieniu do traktowania transakcji sekurytyzacji, inicjowanych przez Grupę w świetle obowiązujących regulacji (z wyłączeniem autosekurytyzacji), Grupa prowadzi kwartalne obliczenia ważonej ryzykiem kwoty ekspozycji na transakcje sekurytyzacji zgodnie z powołanymi powyżej metodami i porównuje ją do ważonej ryzykiem wartości aktywów sekurytyzowanych tak, jak gdyby nigdy nie były przedmiotem sekurytyzacji (cap). Niższa z tych dwóch kwot reprezentuje faktyczną absorpcję każdej transakcji sekurytyzacji. W razie konieczności na poziomie Spółki Dominującej odbywa się korekta wymogów regulacyjnych w odniesieniu do zgłoszonych przez Spółki Grupy, które zatrzymują ekspozycję na te same transakcje sekurytyzacji traktowane indywidualnie. Warto tutaj podkreślić, że według stanu na 31 grudnia 2012 roku, jedynie 2 transakcje nadal przynoszą korzyści pod względem kapitału regulacyjnego: Euroconnect SME 2008, zainicjowana przez UniCredit Bank AG i UniCredit Bank Austria AG oraz Unionfidi Piemonte, zainicjowana przez UniCredit S.p.A. Euroconnect SME 2008 została poddana ocenie według metody opartej na Ratingu, natomiast w wypadku Unionfidi Piemonte użyto metodę SFA (Supervisory Formula Approach). Ponadto stwierdzono, że według stanu na 3 grudnia 2010 roku przyjęto nową metodę obliczeń, służącą do określania transferu znaczącego ryzyka kredytowego na podstawie aktywów ważonych ryzykiem bonów pomostowych zgodnie z nowymi wytycznymi, określonymi w Piśmie Okólnym nr 263/2006, 6. poprawka, Tytuł II, Rozdział 2, Część II, art. 4. Zgodnie z powyższym, wszystkie transakcje nierozliczone w tym terminie zostały poddane nowemu testowi: te, które nie spełniły nowego wymogu, zostały uznane za nieuprawnione do zapewnienia korzyści z tytułu kapitału regulacyjnego. W celu potwierdzenia dowodów wynikających z porównania wymogów regulacyjnych związanych z transakcjami sekurytyzacji, jednostka Zarządzania Ryzykiem Grupy opracowała proces służący do analizy, monitorowania i kontroli powołanych powyżej transakcji w celu weryfikacji zgodności z wymogami ilościowymi i jakościowymi, określonymi przez Regulatora (Tytuł II, Rozdział 2, Część 2 - Sekurytyzacja - Pismo Okólne nr 263/2006 z późn. popr). W szczególności transakcje te były analizowane przez dedykowaną strukturę Grupy w celu zweryfikowania, że: Nie istnieje niedopasowanie interesów pomiędzy Grupą a ostatecznym inwestorem poprzez zobowiązanie sprzedającego (lub dewelopera) do zatrzymania udziału w ryzyku transakcji; Ogólna struktura sekurytyzacji nie neutralizuje wpływu utrzymania tego poziomu ryzyka; Zobowiązanie do utrzymania udziału w ryzyku ma zastosowanie do wszystkich transakcji podlegających zasadom sekurytyzacji; Działania związane z ryzykiem wewnętrznym wspierają dowody regulacyjne. Transakcje sekurytyzacji inicjowane przez Grupę zostały uwzględnione w portfelach Grupy w celu obliczenia miar ryzyka wewnętrznego (dla ryzyka kredytowego, ryzyka rynkowego, ryzyka stopy procentowej i ryzyka płynności). W odniesieniu do transakcji sekurytyzacji, dla których Grupa działa jako inwestor, Grupa oblicza absorpcję regulacyjną na podstawie metody ratingu. Począwszy od grudnia 2011 roku, pozycje netto alokowane do regulacyjnego portfela handlowego, obliczone zgodnie z postanowieniami kompensacji prewencyjnej, wykazały specyficzny wymóg kapitału ryzyka w wysokości 8% ekspozycji ważonych ryzykiem. W tym celu ekspozycje ważone zostały określone przez zastosowanie zasad ostrożnościowych do portfela bankowego (metoda standardowa lub metody ratingowe). W odniesieniu natomiast do portfela powołanego powyżej, Grupa prowadzi ciągły monitoring zarówno wartości godziwej, jak wartości ekonomicznej. W tym celu począwszy od marca 2008 roku w odniesieniu do portfeli strukturyzowanych produktów kredytowych, zakupionych przez Grupę oraz w zakresie działalności operacyjnej trzecich stron, przy koordynacji ze strony jednostki ds. Zarządzania Ryzykiem zatwierdzono stosowanie co miesiąc jednolitego procesu IPV wobec wszystkich Spółek Grupy w ramach Grupy UniCredit. Proces IPV ma na celu klasyfikację papierów wartościowych do 9 klas zgodnie z progresywnymi poziomami niezawodności obserwowanych cen rynkowych. Począwszy od instrumentów, które mają wilekwotowań od maklerów i kontrahentów, proces następnie definiuje mniej płynne klasy wraz z szacunkami, otrzymanymi z aktywów proxy do uzyskania założeń wyceny do modelu w wypadku wyjątkowo nieprzejrzystych cen. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

232 Powyższe modele wyceny są nieodmiennie złożone, a bazowe założenia, szacunki i wyceny często uwzględniają niepewne i nieprzewidywalne dane, takie jak np. oczekiwane przepływy gotówkowe, wypłacalność kredytobiorcy, aprecjację lub deprecjację aktywów i mogą wymagać aktualizacji dla odzwierciedlenia zmian w warunkach lub trendach rynkowych. Tego rodzaju działalność najbardziej ucierpiała na skutek obecnego kryzysu, który rozpoczął się w 2007 roku i spowodował, między innymi, przemianę rynku kredytowych produktów strukturyzowanych w rynek pozbawiony płynności. Na tym tle Grupa kontynuowała w 2008 roku centralizację tych produktów w konkretnym portfelu (Globalny portfel ABS), zarządzanym w celu utrzymania pozycji z uwzględnieniem silnych fundamentów portfela bazowego. Portfel ten podlega monitoringowi i sprawozdawczości pod względem zarówno ryzyka kredytowego, jak ryzyka rynkowego. Opisana powyżej strategia znalazła odzwierciedlenie w rachunkowości w drodze powtórnej klasyfikacji większości tych pozycji do kategorii Pożyczki i zaliczki dla klientów, przeprowadzonej w drugiej połowie 2008 roku i w pierwszej połowie 2009 roku. Według stanu na 31 grudnia 2012 roku, wartość księgowa instrumentów przeklasyfikowanych do kategorii ABS wyniosła 3,7 mld euro w porównaniu do wartości godziwej, równej 3,2 mld euro. Wskazanie metod stosowanych przez Grupę w ramach działalności sekurytyzacyjnej w celu zarządzania ryzykiem płynności. W odniesieniu do zarządzania wpływem na płynność Grupy, generowanym przez transakcje, odpowiadające tym celom (stąd tradycyjna sekurytyzacja i autosekurytyzacje, w których Grupa działa w charakterze inicjatora) należy także stwierdzić, że Grupa: Monitoruje i uwzględnia wpływ tych pozycji na podstawie mapowania zasad zdefiniowanych w regulacjach wewnętrznych: Weryfikuje kwalifikowalność pozycji uprzywilejowanych, udzielonych przez Europejski Bank Centralny i uwzględnia je w Potencjale Kontrbilansowania zgodnie z ceną, dostarczoną przez Banque de France i ich korektami; Monitoruje i szacuje wpływ płynności Grupy, wynikający z możliwego obniżenia ratingu samych bonów lub Grupy (inicjatora). Ponadto po obniżeniu ratingów inicjowanych bonów sekurytyzacyjnych oraz Programu OBG 1, w 2012 roku pojawił się rating Grupy oraz rating Republiki Włoskiej. Grupa działając w charakterze kontrahenta transakcji swap i banku rozliczającego w stosunku do inicjowanych sekurytyzacji oblicza i monitoruje odpowiednie wpływy na płynność. Ponadto Grupa codziennie księguje kwotę zabezpieczenia w stosunku do swojej roli kontrahenta transakcji swap w odniesieniu do inicjowanej sekurytyzacji i Programu OBG 1 ze względu na wymogi kontraktowe po obniżeniu ratingu bonów. Według stanu na 31 grudnia 2012 roku wartość zabezpieczenia zaksięgowanego przez Grupę działającą w charakterze kontrahenta transakcji swap wynosiła około 870 mln euro. Wskazanie metod stosowanych przez Grupę w ramach działalności sekurytyzacyjnej w celu zarządzania ryzykiem stopy procentowej. W odniesieniu do zarządzania ryzykiem stopy procentowej na transakcjach sekurytyzacji, inicjowanych przez Grupę, implikowanych przez strukturę transakcji swap na stopach procentowych, Grupa utrzymuje profil stopy procentowej sekurytyzowanego portfela. Grupa przyjmuje, oblicza i monitoruje to ryzyko tak, jak gdyby portfel nigdy nie był sekurytyzowany. W odniesieniu do zarządzania ryzykiem stopy procentowej pozycji, w których Grupa jest inwestorem lub sponsorem, to z reguły zostają one uwzględnione w portfelu referencyjnym i są zarządzane zgodnie ze standardowymi procedurami Grupy. Wskazanie metod stosowanych przez Grupę w ramach działalności sekurytyzacyjnej w celu zarządzania ryzykiem kredytowym. W odniesieniu do oceny ryzyka kredytowego, to poza analizą jakościową i ilościową, zdefiniowaną w obowiązującym rozporządzeniu o wymogach Filara I (Pismo Okólne 263/2006, Tytuł II), w obliczeniach Kapitału Ekonomicznego Ryzyka Kredytowego Grupa uwzględnia ekspozycje sekurytyzacji zgodnie ze szczegółową metodologią ad hoc. Ponadto opracowano wewnętrzny model oceny transferu ryzyka kredytowego i przeprowadzono jego wewnętrzną walidację. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

233 Wykaz instytucji ECAI (External Credit Assessment Institution Zewnętrzna Instytucja Ocen Kredytowych) i ECA (Export Credit Agency Agencja Kredytów Eksportowych), których ratingi są stosowane w metodzie standardowej, zaawansowanej oraz portfeli kredytowych, których dotyczą ratingi dostarczone przez powołane powyżej podmioty. Sekurytyzacja Portfele Pozycje sekurytyzacyjne z krótkoterminowym ratingiem Pozycje sekurytyzacyjne inne niż z krótkoterminowym ratingiem ECA/ECAI - Fitch Ratings - Moody s Investor Services; - Standard and Poor s Rating Services - DBRS WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

234 Ujawnienia ilościowe W tabelach poniżej przedstawiono podział niewyksięgowanych kredytów sekurytyzowanych Grupy według regionów i jakości aktywów oraz według sekurytyzacji tradycyjnych i syntetycznych. Tradycyjne sekurytyzacje są ujawniane bez autosekurytyzacji, w których Grupa zakupiła wszystkie zobowiązania, wyemitowane przez takie spółki. Sekurytyzowane aktywa w podziale według obszarów geograficznych Aktywa sprzedane ale nie wyksięgowane - Kredyty hipoteczne mieszkaniowe Włochy Niemcy Austria Kwoty według stanu na Inne państwa UE Inne państwa europejskie (nie należące do UE) Ameryka Azja Reszta świata Razem Leasing Kredyty dla SME Kredyty dla klientów korporacyjnych Inne Razem Sekurytyzowane aktywa w podziale według obszarów geograficznych Transakcje syntetyczne - Kredyty hipoteczne mieszkaniowe - Kredyty hipoteczne komercyjne Włochy Niemcy Austria Kwoty według stanu na Inne państwa UE Inne państwa europejskie (nie należące do UE) Ameryka Azja Reszta świata Razem Kredyty dla SME Kredyty dla klientów korporacyjnych Inne Razem WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

235 Sekurytyzowane aktywa w podziale według jakości kredytowej Kwoty według stanu na Inne aktywa (pracujące) Aktywa zagrożone Razem Aktywa sprzedane ale nie wyksięgowane - Kredyty hipoteczne mieszkaniowe Leasing Kredyty dla SME Kredyty dla klientów korporacyjnych Inne Razem Sekurytyzowane aktywa w podziale według jakości kredytowej Kwoty według stanu na Inne aktywa (pracujące) Aktywa zagrożone Razem Transakcje syntetyczne - Kredyty hipoteczne mieszkaniowe Leasing Kredyty dla SME Kredyty dla klientów korporacyjnych Inne Razem Jak już wspomniano, tabele sekurytyzacji tradycyjnej podają kwoty środków zbytych, ale nie wyksięgowanych ze względu na utrzymywanie przez Grupę większości związanego z nimi ryzyka i zysków. W 2012 r. umorzono aktywa o wartości tys. euro. Obok powyższych, zostały spisane kolejne ekspozycje w łącznej wysokości tys. euro, w tym tys. euro, które stanowią aktywa obciążone utratą wartości oraz tys. euro, które stanowią aktywa pracujące, wyksięgowane przed 1 stycznia 2002 roku zgodnie z poprzednim ujawnieniem jakościowym. Całkowita wartość ekspozycji sekurytyzowanych przez Grupę metodą sekurytyzacji tradycyjnej wynosi tys. euro. Poza ekspozycjami powołanymi powyżej, Grupa zainicjowała także inne tradycyjne sekurytyzacje kredytów pracujących, w ramach których zakupiła wszystkie zobowiązania wyemitowane przez spółki (autosekurytyzacje), których aktywa bazowe łącznie wyniosły tys. euro. Inicjowane przez Grupę struktury sekurytyzacji tradycyjnej zawierają głównie bazowe hipoteczne kredyty mieszkaniowe, inicjowane we Włoszech, kredyty udzielane klientom z segmentu korporacyjnego inicjowane w Niemczech oraz transakcje leasingowe, inicjowane we Włoszech. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

236 W wypadku syntetycznych struktur sekurytyzacyjnych, aktywa bazowe stanowią głównie niemieckie hipoteczne kredyty mieszkaniowe, kredyty na rzecz Małych i Średnich Przedsiębiorstw inicjowane w Niemczech i Austrii oraz hipoteczne kredyty komercyjne, inicjowane w Niemczech jako instrumenty bazowe. Należy tutaj zwrócić uwagę na fakt, że zmniejszenie ekspozycji bilansowych, związanych z transakcjami niewyksięgowanymi do mln euro według stanu na grudzień 2012 roku, z mln euro na grudzień 2011 roku wynikało z następujących przyczyn: wzrost ryzyka zatrzymanego, także w wyniku przeniesienia roli Banku Rozliczającego (Account Bank) na kontrahentów zewnętrznych po obniżeniu ratingu Grupy, zakończenie transakcji Geldilux-TS-2007 oraz zmiany w składzie portfela. Ponadto zmniejszenie ekspozycji gotówkowych w odniesieniu do transakcji syntetycznych z mln euro w grudniu 2011 do mln euro w grudniu 2012 roku wynikało z rozwoju transakcji. Kredyty pracujące stanowią 93% portfela bazowego sekurytyzacji tradycyjnych oraz 98% sekurytyzacji syntetycznych. Grupa nie jest inicjatorem sekurytyzacji z aktywami bazowymi w postaci amerykańskich hipotecznych kredytów mieszkaniowych prime, subprime lub Alt-A. W tabelach poniżej przedstawiono kwoty sekurytyzacji firmowych i innych sklasyfikowane odpowiednio do księgi bankowej i księgi handlowej w podziale według roli Grupy i rodzaju ekspozycji. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

237 Ekspozycja w Papierach Wartościowych Zabezpieczonych Aktywami w podziale według uprzywilejowania - księga bankowa Rodzaj ekspozycji Inwestycje we własne transakcje ABS (Inicjator) Niepodporządkowana Kwoty według stanu na (tys. EUR) Kwoty według stanu na Pomostowa Podporządko-wana Razem Razem Aktywa sprzedane, całkowicie wyksięgowane CLO/CBO Inne CLO/CBO Inne Gwarancje udzielone Linie kredytowe Aktywa sprzedane ale nie wyksięgowane RMBS Prime CLO/CBO Inne CLO / CBO Leasing Gwarancje udzielone Linie kredytowe Transakcje syntetyczne RMBS Prime CLO/CBO CLO SME Inne CLO/CBO Gwarancje udzielone Linie kredytowe Skonsolidowane conduits (Sponsor) Ekspozycje bilansowe ABCP Gwarancje udzielone Linie kredytowe Inwestycje w sekurytyzacje trzeciej strony (Inwestor) Ekspozycje bilansowe RMBS Prime Subprime Niezgodne CMBS CDO CDO di ABS/CDO di CDO ,50146, - Bilansowe CDO CDO Wartość rynkowa CDO Akcje uprzywilejowane CDO Syntetyczne - arbitraż CRE CDO CDO Inne CLO/CBO CLO SME Arbitraż CLO, bilansowe Inne CLO/CBO Kredyty konsumpcyjne Karty kredytowe Kredyty studenckie Leasing Inne Kredyty Gwarancje udzielone Linie kredytowe WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

238 Ekspozycja w Papierach Wartościowych Zabezpieczonych Aktywami w podziale według uprzywilejowania - księga handlowa Rodzaj ekspozycji Inwestycje we własne transakcje ABS (Inicjator) Niepodporządkowana Kwoty według stanu na (tys. EUR) Kwoty według stanu na Pomostowa Podporządko-wana Razem Razem Aktywa sprzedane ale nie wyksięgowane RMBS Prime CLO/CBO Inne CLO/CBO Leasing Transakcje syntetyczne RMBS Prime CLO/CBO CLO SME Inne CLO/CBO Skonsolidowane conduits (Sponsor) Ekspozycje bilansowe ABCP Inwestycje w sekurytyzacje trzeciej strony (Inwestor) Ekspozycje bilansowe RMBS Prime Subprime Niezgodne CMBS CDO CDO di ABS /CDO di CDO Bilansowe CDO CDO Wartość rynkowa CDO Akcje uprzywilejowane CDO Syntetyczne - arbitraż CRE CDO CDO Inne CLO/CBO CLO SME Arbitraż CLO, bilansowe Inne CLO/CBO Kredyty konsumpcyjne Karty kredytowe Kredyty studenckie Leasing Inne Kredyty Gwarancje udzielone Linie kredytowe Pozycje sklasyfikowane w księdze bankowej obejmują pozycje poddane powtórnej klasyfikacji w drugiej połowie 2008 roku oraz w pierwszej połowie 2009 roku dla celów obrachunkowych i regulacyjnych po wprowadzeniu poprawek do MSR 39, transponowanych przez Komisję Europejską do Rozporządzenia 1004/2008. Grupa przeprowadziła powtórną klasyfikację niemal wszystkich swoich strukturyzowanych produktów kredytowych z aktywów finansowych do obrotu oraz aktywów dostępnych do sprzedaży AFS do Kredytów i należności od klientów, co umożliwiło jej skoordynowanie tej klasy ze sposobem jej zarządzania. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

239 Według stanu na 31 grudnia 2012 roku, wartość księgowa instrumentów przeklasyfikowanych do kategorii ABS wyniosła tys. euro w porównaniu do wartości godziwej na ten sam termin, równej tys. euro. Na koniec należy zauważyć, że ekspozycje sklasyfikowane w księdze bankowej obejmują nieistotną część ekspozycji resekurytyzacyjnych, tzn. transakcji, w których co najmniej jedno z aktywów bazowych stanowi pozycję sekurytyzacji. W tabeli poniżej przedstawiono klasyfikację tych resekurytyzacji według rodzajów, w podziale według roli Grupy i poziomu podporządkowania. Ekspozycja w Papierach Wartościowych Zabezpieczonych Aktywami w podziale według uprzywilejowania - księga handlowa (tys. EUR) Kwota na dzień r. Typ ekspozycji Senior Mazzanine Junior Razem Inwestycje we własnych transakcjach ABS (Inicjator) Aktywa sprzedane a niewyksięgowane CLO/CBO Inwestycje w transakcje sekurytyzacyjne stron trzecich (Inwestor) RMBS CMBS CDO CLO/CBO inne ABS Zgodnie z Pismem Okólnym nr 263 Banku Włoch z 27 grudnia 2006 roku (z późn. poprawkami), w tabelach poniżej przedstawiono sekurytyzacje wewnętrzne ( in-house ) oraz sekurytyzacje trzeciej strony ( third party ) w podziale według wag ryzyka. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

240 Metoda standardowa: pozycje sekurytyzacji (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 grudnia 2012 roku BILANSOWE AKTYWA OBCIĄŻONE RYZYKIEM POZABILANSOWE AKTYWA OBCIĄŻONE RYZYKIEM KLAUZULE WCZEŚNIEJSZEJ SPŁATY WSPÓŁCZYNNIKI WAŻENIA INICJATOR SEKURYTYZACJI WEWNĘTRZNEJ SEKURYTYZACJE TRZECIEJ STRONY JAKO INWESTOR INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE SEKURYTYZACJE TRZECIEJ STRONY JAKO INWESTOR INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA Waga 20% Waga 40% Waga 50% Waga 100% Waga 225% Waga 350% Waga 650% Waga 1250% - z ratingiem Waga 1250% - bez ratingu Przegląd - druga strata w ABCP Przegląd - inne Kwoty według stanu na r. Kwoty według stanu na r Metoda standardowa: pozycje resekurytyzacji (tys. EUR) KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 grudnia 2012 roku BILANSOWE AKTYWA OBCIĄŻONE RYZYKIEM POZABILANSOWE AKTYWA OBCIĄŻONE RYZYKIEM KLAUZULE WCZEŚNIEJSZEJ SPŁATY WSPÓŁCZYNNIKI WAŻENIA INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE SEKURYTYZACJE TRZECIEJ STRONY JAKO INWESTOR INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE SEKURYTYZACJE TRZECIEJ STRONY JAKO INWESTOR INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA Waga 20% Waga 40% Waga 50% Waga 100% Waga 225% Waga 350% Waga 650% Waga 1250% - z ratingiem Waga 1250% - bez ratingu Przegląd - druga strata w ABCP Przegląd - inne Kwoty według stanu na r. Kwoty według stanu na r WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

241 Metoda IRB: pozycje sekurytyzacji KWOTY WEDŁUG STANU NA 31 grudnia 2012 roku (tys. EUR) BILANSOWE AKTYWA OBCIĄŻONE RYZYKIEM POZABILANSOWE AKTYWA OBCIĄŻONE RYZYKIEM KLAUZULE WCZEŚNIEJSZEJ SPŁATY WSPÓŁCZYNNIKI WAŻENIA INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE SEKURYTYZACJE TRZECIEJ STRONY JAKO INWESTOR INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE SEKURYTYZACJE TRZECIEJ STRONY JAKO INWESTOR INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA Waga 7-10% Waga 12-18% Waga 20-35% Waga 40-75% Waga 100% Waga 150% Waga 200% Waga 225% Waga 250% Waga 300% Waga 350% Waga 425% Waga 500% Waga 650% Waga 750% Waga 850% Waga 1250% - z ratingiem Waga 1250% - bez ratingu Nc (1) Kwoty według stanu na r Kwoty według stanu na r WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

242 Metoda IRB: pozycje resekurytyzacji WSPÓŁCZYNNIKI WAŻENIA KWOTY WEDŁUG STANU NA r. BILANSOWE AKTYWA OBCIĄŻONE RYZYKIEM INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE SEKURYTYZACJE TRZECIEJ STRONY JAKO INWESTOR POZABILANSOWE AKTYWA OBCIĄŻONE RYZYKIEM INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE SEKURYTYZACJE TRZECIEJ STRONY JAKO INWESTOR (tys. EUR) KLAUZULE WCZEŚNIEJSZEJ SPŁATY INICJATOR SEKURYTYZACJI W FIRMIE RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI RODZAJ SEKURYTYZACJI TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA TRADYCYJNA SYNTETYCZNA Waga 7-10% Waga 12-18% Waga 20-35% Waga 40-75% Waga 100% Waga 150% Waga 200% Waga 225% Waga 250% Waga 300% Waga 350% Waga 425% Waga 500% Waga 650% Waga 750% Waga 850% Waga 1250% - z ratingiem Waga 1250% - bez ratingu Nc (1) Kwoty według stanu na r Kwoty według stanu na r Sekurytyzowane aktywa o łącznej wartości tys. euro odliczono od kapitału regulacyjnego. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

243 Tabela 11 Ryzyka rynkowe: ujawnienia dla banków stosujących modele wewnętrzne (IMA) dla ryzyka pozycji, ryzyka wymiany i ryzyka towarów Ujawnienia jakościowe i ilościowe Model wewnętrzny stosowany do ryzyka cenowego, ryzyka stopy procentowej i ryzyka walutowego regulacyjnej księgi handlowej Zasady wdrożone przez Grupę UniCredit do obsługi ryzyka rynkowego, jak również, w szczególności do ryzyka stopy procentowej mają na celu stopniowe przyjęcie i stosowanie wspólnych reguł, zasad i procesów, dotyczących skłonności do podejmowania ryzyka, wyliczanie limitów, opracowywanie modeli, wyceny oraz analizy modeli ryzyka. Departament Ryzyka Handlowego jest zobowiązany do zapewnienia zgodności wspomnianych reguł, zasad i procesów z najlepszymi praktykami i standardami branży oraz spełnienia przez nie wymogów rzeczywistości krajów, w których są stosowane. Dyrektywa 2010/76/UE (CRD III) wprowadziła kilka usprawnień do reżimu kapitałowego dla pozycji księgi handlowej w pełnej zgodzie z propozycją Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego. CRD III wzmacnia aktualne ramy oparte na wartości narażonej na ryzyko (VaR) przy użyciu innych miar ryzyka: narzut kapitałowy na narastające ryzyko (IRC), ogólna miara ryzyka (CRM) charakterystyczna dla skorelowanego portfela handlowego (CTP), wartość narażona na ryzyko w warunkach skrajnych (svar). Narzut kapitałowy na narastające ryzyko obrazuje ryzyko niewykonania zobowiązania oraz ryzyko migracji niesekurytyzowanych produktów kredytowych, podczas gdy miara ryzyka ogólnego obejmuje ryzyko kredytowe (np. niewykonania zobowiązania, migracji i spreadu kredytowego) dla pozycji handlowych w skorelowanym portfelu handlowym. Dodatkowy narzut kapitałowy na sekurytyzacje i produkty kredytowe nie objęte ani IRC ani CRM zostaje poddany ocenie przy użyciu metody standardowej. Oczekuje się, że dodatkowy wymóg dotyczący wartości narażonej na ryzyko w warunkach skrajnych pomoże w redukcji pro-cykliczności minimalnych wymogów kapitałowych dla ryzyka rynkowego. Grupa UniCredit oblicza wartość zarówno narażoną na ryzyko (VaR), jak svar dla ryzyka rynkowego na pozycjach handlowych przy użyciu metody symulacji historycznej. Metoda symulacji historycznej przewiduje codzienną waloryzację pozycji na podstawie trendów cen rynkowych w obserwowanym okresie. Wyliczony w ten sposób empiryczny podział zysków/strat jest analizowany w celu określenia efektu skrajnych działań rynkowych na portfelach. Dla danego portfela, prawdopodobieństwa i horyzontu czasowego, wartość VaR jest zdefiniowana jako taka wartość progowa, by prawdopodobieństwo straty w stosunku do wartości rynkowej na portfelu w danym horyzoncie czasowym nie przekraczająca tej wartości (zakładając normalne rynki i brak obrotów na portfelu) posiadało dany poziom ufności. Parametry wykorzystywane do obliczenia VaR są następujące: 99% przedział ufności; horyzont 1 dzień; codzienna aktualizacja szeregów czasowych; okres obserwacji 500 dni. Stosowanie jednodniowego horyzontu czasowego umożliwia natychmiastowe porównanie zrealizowanych zysków/strat. Wartość svar jest obliczana w podobny sposób, dla 99% przedziału ufności; horyzontu 1 dzień w skali tygodniowej, ale dla obserwacji 250 dni. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

244 Wybrany okres historyczny identyfikuje roczny okres obserwacji, który daje najwyższą wypadkową miarę bieżącego portfela. W ciągu całego 2012 r. tzw. okres kryzysu banku Lehmann (od 15 kwietnia 2008 roku do 30 marca 2009 roku) był okresem obserwacji w warunkach skrajnych w ramach UC BA. Ten sam okres został wykorzystany przez UCB AG w pierwszym kwartale, natomiast okres od 17 stycznia 2011 roku do 31 grudnia 2011 roku (kryzys zadłużenia rządów państw) był stosowany przez pozostałą część roku. Z drugiej strony, w UCI Spa stosowano kryzys zadłużenia rządów państw przez pierwszy kwartał, natomiast okres kryzysu Lehmann w pozostałych kwartałach roku. Dla obliczenia kapitału regulacyjnego, jednodniowa wartość VaR i svar są prawidłowo skalowane do 10- dniowego horyzontu czasowego, podczas gdy miary jednodniowe są aktywnie stosowane w zarządzaniu ryzykiem rynkowym. Grupa UniCredit oblicza IRC dla jednorocznego horyzontu kapitałowego dla przedziału ufności 99,9% przy użyciu wersji modelu typu Merton z wieloma zmiennymi (jak np. KMV firmy Moody s), która uwzględnia zarówno migrację, jak zdarzenia niewykonania zobowiązania. Zdarzenia niewykonania zobowiązania są faktycznie postrzegane jako szczególna migracja do stanu absorbującego. Zdarzenia migracji są symulowane dla horyzontu kapitałowego z uwzględnieniem horyzontu płynności pozycji indywidualnych. Także w ciągu 2012 r. przyjęto dla wszystkich pozycji roczny horyzont płynności ze względów ostrożnościowych. Ponieważ wskaźnik CRM nie mógł objąć całego ryzyka cenowego na obszarze CTP, Grupa UniCredit wprowadziła wskaźnik składający się z dwóch komponentów w celu uwzględnienia wszystkich wymaganych cech ryzyka. Z tej przyczyny wskaźnik CRM jest definiowany jako suma dwóch częściowo nakładających się komponentów. W szczególności: CRM.IRC: komponent IRC stymuluje migracje i zdarzenia niewykonania zobowiązania, rozszerzając ramy IRC w celu uwzględnienia stochastycznych stóp odzyskania należności oraz efektu wielu zdarzeń niewykonania zobowiązania. Ta część wskaźnika obejmuje dynamikę spreadów kredytowych i uwzględnia komponent skokowy; faktycznie symuluje zmiany w poziomach spreadów w wyniku migracji ratingów, jakie zachodzą w czasie cyklu w probabilitystycznym układzie dla świata rzeczywistego; CRM.VaR: komponent VaR wskaźnika uwzględnia ryzyko spreadów kredytowych oraz implikowane ryzyko korelacji. Dynamika spreadów zostaje określona zarówno na poziomie poszczególnych emitentów, jak na poziomie wskaźnika. Spready kredytowe są ewoluowane przy użyciu dyfuzyjnych procesów stochastycznych regresji do średniej, kalibrowanych do szeregów spreadów CDS i stąd są bliższe perspektywie neutralnego ryzyka. Podstawowe korelacje są symulowane przy użyciu dyfuzyjnego procesu regresji do średniej dla wielu zmiennych, ewoluującego w standardowej strukturze kapitałowej dwóch głównych wskaźników. Implikowana baza korelacji pomiędzy transzami standardowymi i na zamówienie nie jest wyraźnie symulowana. Korelacja bazowa dla transz standardowych jest kalibrowana na podstawie dostępnych notowań rynkowych i stosowana do generowania scenariuszy dla CDO standardowych i na zamówienie. Przedział ufności, w którym obciążenie kapitałowe CRM jest obliczane wynosi 99,9% dla rocznego horyzontu czasowego. Horyzont Płynności zostaje przyjęty jako równy Horyzontowi Kapitałowemu dla komponentów zarówno podobnych do IRC, jak VaR. W zasadzie obejmuje to założenie stałej pozycji, sugerowane w wytycznych IRC. Obydwa komponenty wskaźnika CRM obejmują element ryzyka spreadu. IRC musi spełnić standard rzetelności podobny jak w wypadku IRB. Narzut został faktycznie porównany do wymogu IRB dla podzbioru 50 największych emitentów, dając liczbę o 20% wyższą (np. IRC=1,2 IRB). W wypadku CRM nie określono rzeczywistego poziomu odniesienia. Dokładność oceniono między innymi przy użyciu scenariusza warunków skrajnych który wykazał, że poziom kapitalizacji implikowany przez model może przyczyniać się do jednoczesnego, nagłego niewykonania zobowiązania przez 50 największych firm w portfelu. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

245 Jednostka ds. Wewnętrznej Walidacji Grupy przeprowadziła swoje analizy w celu oceny rzetelności koncepcyjnej modeli IRC i CRM, uzupełnienia dostępnych analiz na ten temat oraz zapewnienia zgodności otrzymanego środowiska zarządzania ryzykiem z wszystkimi właściwymi wymogami regulacyjnymi i standardami wewnętrznymi. Jak już wspomniano w rozporządzeniu, tradycyjne procedury testów wstecznych w odniesieniu do 99,9% rzetelności w skali rocznej, standardowej dla IRC, po prostu nie mogą być stosowane. W konsekwencji o ile walidacja modelu IRC i CRM w dużym stopniu opierała się na metodach pośrednich (w tym testy warunków skrajnych, analiza wrażliwości i analiza scenariusza), to w celu przeprowadzenia oceny uzasadnienia jakościowego i ilościowego modelu należało się szczególnie skoncentrować się na specyficznej sytuacji portfeli UniCredit. Jednostka ds. Walidacji Wewnętrznej Grupy utrzymała możliwie najszerszy zakres swoich analiz w celu uwzględnienia licznych i zróżnicowanych problemów, które obecnie występują w takim modelu (w zasadzie obejmują projekt modelu, zgodność z przepisami, wdrożenie numeryczne, objaśnienie wyników). W szczególności mówiąc o tematach analizowanych przez Walidację Wewnętrzną Grupy należy wspomnieć parametryzację modelu (jak np. matryce migracji kredytów i ich regularyzację do horyzontu czasowego krótszego niż jeden rok, struktura zależności, analiza wrażliwości w odniesieniu do potencjalnie trudnych do określenia modeli wejściowych), projekt modelu, replikację modelu, strukturę portfela, procesy i modele wyjściowe. W 2011 roku Bank Włoch upoważnił Grupę UniCredit do stosowania modeli wewnętrznych w ramach obliczania wymogów kapitałowych dla ryzyka rynkowego. Zarówno UCB AG, jak BA AG otrzymały następnie zezwolenie na obliczenie ich kapitału regulacyjnego przy użyciu modeli wewnętrznych VaR, VaR w warunkach skrajnych oraz IRC; dodatkowy narzut kapitałowy CRM ma znaczenie wyłącznie w przypadku UCB AG. Na koniec 2012 roku UCI, UCI Ireland oraz Bank Pekao nadal stosują metodę standardową przy obliczaniu wymogów kapitałowych, związanych z pozycjami handlowymi. W ramach progresywnego rozszerzenia metody modeli wewnętrznych na wszystkie Spółki Grupy, wartość VaR jest jednak stosowana do zarządzania ryzykiem rynkowym w takich Spółkach. Standardowa metoda pomiaru jest również stosowana w obliczeniach kapitału, obejmujących ryzyko posiadania ekspozycji na księdze bankowej w walutach obcych przez spółki zależne, które nie prowadzą działalności transakcyjnej. W celu walidacji spójności modeli wewnętrznych VaR, stosowanych przy obliczaniu wymogów kapitałowych dla ryzyka rynkowego, prowadzone są testy wsteczne polegające na porównaniu szacunkowego ryzyka modelu wewnętrznego z hipotetycznym zyskiem i stratą na portfelu w celu sprawdzenia, czy 99% wyników transakcji mieści się w 99. percentylu miar ryzyka. Test prowadzony jest w oparciu o dane z ostatnich dwunastu miesięcy (tzn. 250 obserwacji dziennych). W wypadku gdy liczba wyjątków przekroczy liczbę prognozowaną w poprzednim roku dla założonego przedziału ufności, inicjowana jest ostrożna weryfikacja parametrów modelu i założeń. Portfele handlowe są poddawane testom warunków skrajnych zgodnie z szerokim zakresem scenariuszy dla sprawozdawczości zarządczej, które opisano w poświęconym temu tematowi punkcie poniżej. Zgodnie z regulacjami krajowymi, niektóre odnośne scenariusze są także przedmiotem kwartalnej sprawozdawczości regulacyjnej. Ponadto zastępcze wskaźniki ryzyka, tzn. wrażliwości, zdefiniowane scenariusze warunków skrajnych lub wskazania kwot nominalnych są rozpatrywane i uwzględniane w sprawozdawczości regulacyjnej w celu oszacowania ryzyka, które nie zostało objęte symulacją VaR modelu wewnętrznego UCB AG. W odniesieniu do polityk i procedur analizy scenariuszy wewnętrznych (tzw. testów warunków skrajnych, procedury te zostały potwierdzone poszczególnym Spółkom Grupy. Ogólnie jednak do wszystkich pozycji stosowany jest zbiór scenariuszy wspólnych dla całej Grupy w celu sprawdzenia w skali miesięcznej potencjalnego wpływu ich występowania na globalny portfel handlowy. W kwietniu 2012 roku GMRC zatwierdził Globalną Politykę Testy warunków skrajnych ryzyka rynkowego (Market Risk Stress Test). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

246 Procedury i metodologie dla wyceny pozycji w Księdze Handlowej Grupa UniCredit zapewnia, by wartość użyta dla każdej pozycji księgi handlowej odzwierciedlała bieżącą wartość godziwą (rynkową), tzn. kwotę, za jaką dane aktywo może zostać wymienione czy zobowiązanie uregulowane pomiędzy posiadających wiedzę i wolę stronami w transakcji na warunkach rynkowych. Wartość godziwa instrumentu finansowego opiera się lub wynika z obserwowanych cen rynkowych lub danych wejściowych; Dostępność możliwych do zaobserwowania cen lub danych wejściowych różni się zależnie od produktu i rynku i może zmieniać się w czasie. W wypadku, gdy możliwe do zaobserwowania ceny lub parametry są bez trudu i regularnie dostępne (tzn. spełniają odpowiednie wymogi płynności), zostają one bezpośrednio zaangażowane w określanie wartości godziwej (według ceny rynkowej) bez jakichkolwiek komponentów subiektywnych (jak np. płynne papiery wartościowe lub kapitałowe, instrumenty pochodne zarejestrowane na giełdzie). Obejmuje to instrumenty, których wartość godziwa wynika z modeli wyceny, reprezentujących standardy branżowe, a których dane wejściowe są bezpośrednio obserwowalne (np. standardowy swap czy liczba kontraktów na opcjach). Na rynkach nieaktywnych lub dla określonych instrumentów, dla których nie są dostępne obserwowalne ceny lub dane wejściowe, wartość godziwą oblicza się przez lewarowanie technik wyceny, odpowiednich dla danego instrumentu (mark-to-model). Podejście to obejmuje szacowanie i uznaniową ocenę i z tej przyczyny może wymagać korekt wyceny, uwzględniających spready cen wywoławczych, ryzyka płynności i ryzyka kontrahenta poza zastosowanym modelem wyceny. Ponadto każdy model wyceny, stosowany do obliczenia wartości godziwej, musi zostać poddany walidacji przez dedykowaną jednostkę niezależną od jednostek biznesowych. Zgodnie z Wytycznymi Ładu Korporacyjnego dot. Ryzyka Rynkowego Grupy, dla zapewnienia odpowiedniej separacji jednostek odpowiedzialnych za działania rozwojowe od jednostek odpowiedzialnych za walidację, wszystkie modele wyceny, opracowane przez jednostki front-office u Spółek Grupy są poddawane centralnym, niezależnym testom i walidacji przez jednostki ds. Ryzyka Rynkowego Spółki Dominującej. Walidacja modelu jest też prowadzona centralnie dla wszelkich nowatorskich systemów lub analiz, których wykorzystanie może potencjalnie wywierać wpływ na wyniki ekonomiczne banku. Poza codzienną wyceną do ceny rynkowej lub do ceny modelu należy także stosować Niezależną Weryfikację Ceny (IPV). Jest to proces, za pomocą którego ceny rynkowe lub dane dotyczące modelu sprawdza się pod względem dokładności i niezależności. Podczas gdy codziennej wyceny według wartości rynkowej mogą dokonać dealerzy, weryfikacji cen rynkowych i danych dotyczących modelu powinna dokonywać jednostka niezależna od działu operacji dealerskich, co najmniej raz w miesiącu (lub częściej w zależności od charakteru rynku/działalności handlowej). W wypadku gdy niedostępne są źródła cen lub źródła te są bardziej subiektywne, właściwe może okazać się zastosowanie środków ostrożności, takich jak korekty wyceny do wartości godziwej (FVA). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

247 Informacje na temat modeli wyceny, stosowanych do obliczania wartości godziwej W następnym punkcie opisano szczegółowo metodologie, stosowane do obliczenia ceny godziwej, koncentrujące się na tych instrumentach, których ceny nie są bezpośrednio obserwowalne lub ogólnie dostępne. Stało-dochodowe papiery wartościowe Stało-dochodowe papiery wartościowe są wyceniane w dwuetapowym procesie, zależnie od płynności na właściwym rynku. Instrumenty płynne na rynkach aktywnych są wyceniane według wartości rynkowej, a pozycje w tych instrumentach zostają ujawnione w odniesieniu do Hierarchii Wartości Godziwej jako Poziom 1. Instrumenty nie będące przedmiotem obrotu na rynkach aktywnych są wyceniane według ceny modelu na podstawie implikowanych krzywych spreadów kredytowych, wyprowadzonych z poprzednich instrumentów Poziomu 1. Model maksymalizuje wykorzystanie obserwowalnych danych wejściowych i minimalizuje wykorzystanie danych wejściowych niemożliwych do zaobserwowania. W związku z powyższym, zależnie od bliskości użytej krzywej spreadów, obligacje są ujawniane odpowiednio jako Pozom 2 lub Poziom 3; Poziom 3 jest stosowany w wypadku wykorzystania znaczącego, niemożliwego do zaobserwowania spreadu. W warunkach rachunkowości wartości godziwej, korekty wartości godziwej dla niedociągnięć płynności i modelu rekompensują brak obserwowanych danych rynkowych dla Poziomu 2 i Poziomu 3. Na globalnym rynku obligacji IPV, ceny obligacji Poziomu 1 są regularnie weryfikowane pod kątem dokładności. Instrumenty pochodne rynku pozagiełdowego Wartość rynkowa instrumentów pochodnych rynku pozagiełdowego jest obliczana na podstawie modeli wyceny, których parametry wejściowe należy regularnie oceniać przez użycie opisanego powyżej procesu monitorowania. Modele wyceny według wartości rynkowej, stosowane dla instrumentów pochodnych rynku pozagiełdowego, obejmują model Black a i Scholes a (Opcje Europejskie, standardowe produkty towarowe), model Zmienności Stochastycznej i Zmienności Stochastycznej z wbudowaną zmiennością lokalną (zależne od ścieżki produkty z jednym aktywem), model Zmienności Stochastycznej uwzględniający skoki i duże spadki (zależne od ścieżki produkty z jednym aktywem z tendencją do asymetryczności przedniej), model Zmienności Stochastycznej uwzględniający korelację aktywo-aktywo (zależne od ścieżki produkty z wieloma aktywami), metoda dwuczynnikowa Stochastyczna-EQ/Stochastyczna-modelu IR (Obligacje zamienne), model hybrydowa Kapitał własny/ir (CPPI). W celu określenia wartości godziwej należy skorygować wycenę według wartości rynkowej o Korektę Wartości Kredytu (CVA) dla uwzględnienia prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania przez kontrahenta oraz jego migrację ratingu. Strukturyzowane Produkty Kredytowe Jeszcze w 2009 roku Grupa UniCredit zatwierdziła Politykę Grupy dot. Wyceny Strukturyzowanych Obligacji Kredytowych, która opierała się na następujących dwóch filarach: rozszerzenie i wdrożenie w skali wszystkich Spółek Grupy nowego procesu Niezależnej Weryfikacji Cen (IPV) dopasowanego do zmienionych warunków rynkowych dla Strukturyzowanych Obligacji Kredytowych; integracja obecnej Polityki Korekt Wartości Godziwej. Proces IPV opiera się na podstawowym założeniu, że jakość ceny zostaje oszacowana na podstawie dostępności kilku notowań niezależnych graczy rynkowych dla identycznych aktywów. Z tego powodu proces opiera się w pierwszej kolejności na Markit jako najbardziej wiarygodnym dostawcy i dystrybutorze notowań rynkowych. W następnym etapie oszacowane zostają ceny minimalne przy użyciu wyceny matrycowej, tzn. porównanie każdego papieru wartościowego do zbioru podobnych papierów wartościowych z dostępnymi notowaniami WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

248 rynkowymi. Alternatywna metoda polega na wycenie przy użyciu matematycznego modelu wyceny, stosowanego w sytuacji, gdy informacje na temat założeń przyjmowanych przez uczestników gry rynkowej odnośnie do danych wejściowych modeli są umiarkowanie dostępne bez ponoszenia nieuzasadnionych kosztów lub wysiłków. IPV reprezentuje teoretyczne podstawy metody FVA: metoda FVA jest uważana za rezerwę w stosunku do Ryzyka Modeli i jest obliczana przez założenie obniżenie ceny o jedną podziałkę jako miary niepewności. CDO CDO podlega bieżącej wycenie przy użyciu stochastycznego, gaussowskiego modelu odzysku opartego o kopule. Stopa odzyskania należności zostaje określona jako funkcja wspólnego czynnika systemowego, od którego zależą wszystkie zmienne bazowe. Wycena transz jest procesem semi-analitycznym z wykorzystaniem przybliżeń w celu przyspieszenia kwadratur. Korekta Wartości Godziwej. Korekta Wartości Godziwej (Fair Value Adjustment FVA) jest definiowana jako kwota, jaką należy dodać do ceny średniej obserwowanej na rynku lub do wartości wynikającej z modelu w celu uzyskania Wartości Godziwej danej pozycji. FVA dotyczy niepewności w wycenie danego aktywa i jest stosowana w celu: redukcji ryzyka niewłaściwej wyceny i asymetrii rachunku zysków i strat; zapewnienia, że wartość godziwa odzwierciedla wartość transakcji, która może zostać faktycznie zrealizowana; uwzględnienia oczekiwanych w przyszłości kosztów itp. Spośród wszystkich możliwych korekt następujące ich rodzaje uznano za konieczne: kosztów zamknięcia; ryzyka modelu; pozycji o mniejszej płynności; Koszty zamknięcia Korekta ta uwzględnia koszt zamknięcia pozycji handlowej. Pozycja może zostać zamknięta w drodze sprzedaży długiej pozycji (lub zakupu pozycji krótkiej), lub nawet poprzez wprowadzenie nowej transakcji (lub kilku transakcji), które kompensują (zabezpieczają) pozycję otwartą. Koszty zamknięcia z reguły wynikają ze spreadów między kursem kupna a kupnem sprzedaży, obserwowanych na rynku, ponieważ pozycja wyceniona według średniej wartości może zostać zamknięta wyłącznie według ceny kupna lub ceny sprzedaży. Ryzyko modelu Przy każdym użyciu modelu finansowego w celu określenia wartości danego aktywa w zastępstwie bezpośrednich i rzetelnych obserwacji rynkowych, konieczne jest zastosowanie związanej z modelem korekty w celu uwzględnienia ryzyka, że faktyczna wartość godziwa danego instrumentu może różnić się od wartości określonej przez model. Pozycje o mniejszej płynności Korekty na pozycje o mniejszej płynności należy stosować w każdym wypadku, gdy referencje rynkowe, stosowane przy wycenie są albo niedostępne, albo niewiarygodne (z powodu np. niewielkiej częstotliwości transakcji, niewielkiej liczby dealerów). Korekta taka może także zostać użyta w wypadku pozycji, które nie mogą zostać zlikwidowane w uzasadnionych ramach czasowych według cen rynkowych ze względu na ich wielkość albo typowe dzienne wolumeny obrotów ( ryzyko koncentracji ). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

249 Redukcja ryzyka Dane VaR Poniżej przedstawiono dane VaR dla ogólnego ryzyka rynkowego na księdze handlowej. VaR jest jedynym parametrem, który kwantyfikuje ogólne ryzyko rynkowe co oznacza, że podział ryzyka na ryzyko stopy procentowej, ryzyko cenowe i ryzyko kursów wymiany nie jest już konieczny. Przy agregowaniu różnych profili ryzyka kolejnych jednostek Grupy podejmujących ryzyko, przy obliczaniu ogólnego ryzyka pominięto ze względów ostrożnościowych zróżnicowanie wynikające z pozycji przyjmowanych przez różne spółki. Ryzyko w księdze handlowej Dzienny VaR dla księgi handlowej (mln EUR) ŚREDNIA MAX MIN ŚREDNIA *UniCredit Spa 3,5 4,3 11,9 1,8 2,3 *UCI - Irlandia 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 *Fineco Bank 0,0 0,1 0,3 0,0 0,2 *Bank Pekao SA 0,3 0,3 1,2 0,2 0,5 Grupa BA 2,3 3,6 6,5 1,3 8,8 UCB AG 17,1 20,3 36,5 11,5 27,8 Razem Grupa UniCredit ( 1 ) 23,4 28,8 45,0 18,3 39,8 ( 1 ) Łączną wartość VaR obliczono jako prostą sumę różnych komponentów, bez uwzględnienia efektu zróżnicowania pomiędzy różnymi Spółkami Grupy. * Wyłącznie do celów zarządczych Dane SVaR Poniżej przedstawiono dane SVaR data dotyczące ogólnego ryzyka rynkowego dla księgi handlowej w ramach Modelu Wewnętrznego. Przy agregowaniu różnych profili ryzyka kolejnych jednostek Grupy podejmujących ryzyko, przy obliczaniu ogólnego ryzyka pominięto ze względów ostrożnościowych zróżnicowanie wynikające z pozycji przyjmowanych przez różne spółki. Ryzyko w księdze handlowej SVaR dla księgi handlowej (mln EUR) ŚREDNIA MAX MIN ŚREDNIA UCBA AG 11,0 16,2 29,2 6,1 21,9 UCB AG 22,2 24,7 39,6 15,9 56,1 Razem Grupa UniCredit ( 1 ) 33,2 40,9 60,4 23,8 78,1 ( 1 ) Łączną wartość SVaR obliczono jako prostą sumę różnych komponentów, bez uwzględnienia efektu zróżnicowania pomiędzy różnymi Spółkami Grupy. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

250 Dane IRC Poniżej przedstawiono dane IRC dotyczące ogólnego ryzyka rynkowego dla księgi handlowej w ramach Modelu Wewnętrznego. Przy agregowaniu różnych profili ryzyka kolejnych jednostek Grupy podejmujących ryzyko, przy obliczaniu ogólnego ryzyka pominięto ze względów ostrożnościowych zróżnicowanie wynikające z pozycji przyjmowanych przez różne spółki. Ryzyko w księdze handlowej IRC dla księgi handlowej (mln EUR) ŚREDNIA MAX MIN ŚREDNIA UCBA AG 53,3 53,4 124,2 29,3 134,6 UCB AG 200,6 502,0 614,4 200,6 484,6 Razem Grupa UniCredit ( 1 ) 253,9 555,4 679,7 253,9 619,2 ( 1 ) Łączną wartość IRC obliczono jako prostą sumę różnych komponentów, bez uwzględniania zróżnicowania pomiędzy różnymi Spółkami Grupy. Wartość IRC dla UCB AG uległa w 2012 r. drastycznemu obniżeniu ze względu na wygaśnięcie w grudniu 2012 roku kilku pozycji CDO, CDS i Indeksu Kredytowego.. Dane CRM Poniżej przedstawiono dane CRM dla obszaru Correlation Trading Portfolio (CTP). Ryzyko w księdze handlowej CRM dla księgi handlowej (mln EUR) ŚREDNIA MAX MIN ŚREDNIA UCB AG 0,0 89,2 343,8 0,0 390,5 W ciągu ostatnich miesięcy 2012 roku CTP był stopniowo likwidowany, skutkując spadkiem CRM do pomijalnej wartości. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

251 Testy wsteczne VaR W 2012 roku ryzyko rynkowe Grupy UniCredit stopniowo spadało na skutek ogólnego wzrostu zaufania do rynków finansowych w połączeniu ze spadkiem zmienności. Ponadto strategia stopniowej redukcji ekspozycji na działalność inną niż podstawowa postępowała zgodnie z przyjętymi celami. Na wykresach poniżej przedstawiono analizę wyników testów wstecznych, dotyczących ryzyka rynkowego na księdze handlowej, dla którego wyniki VaR za ostatnich dwanaście miesięcy zostały porównane z hipotetycznym rachunkiem zysków i strat dla każdej z głównych jednostek podejmujących ryzyko: UCB AG W 2012 r. w UCB AG nie odnotowano żadnych przekroczonych kredytów w rachunku bieżącym. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

252 UCBA AG W 2012 r. w UCBA AG stwierdzono jeden przekroczony kredyt w rachunku bieżącym. W dniu 27 lipca zgłoszono hipotetyczną stratę w kwocie 3,6 mln euro na hedgingu walutowym w portfelu ALM, spowodowaną aprecjacją TRY w stosunku do EUR. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

253 Ryzyko stóp procentowych - regulacyjna księga handlowa Informacje ogólne Ryzyko stopy procentowej wynika z pozycji finansowych przyjętych przez specjalistyczne ośrodki Grupy wyznaczające limity ryzyka rynkowego dla określonych poziomów dyskretnych. Modele wewnętrzne są stosowane nie tylko do obliczania wymogu kapitałowego od ryzyka rynkowego, ale również do monitorowania pozycji ryzyka w Grupie i podlegają limitom przypisanym portfelom na podstawie obowiązków menedżerskich, a nie wyłącznie na podstawie kryteriów regulacyjnych. Procesy zarządzania ryzykiem i metody pomiaru ryzyka Wewnętrzne procesy monitoringu oraz obsługi ryzyka i metodologie stosowane do analizy ekspozycji zostały opisane we wstępie do modeli wewnętrznych. Grupa prowadzi analizę wrażliwości z częstotliwością tygodniową w celu określenia wpływu zmian wartości poszczególnych czynników ryzyka lub kilku czynników ryzyka tego samego rodzaju na rachunek wyników. Analizy obejmują cały portfel pionu CIB (zarówno księgę handlową, jak bankową), bowiem obejmuje on najważniejszą część regulacyjnej księgi handlowej i może podlegać największym zmianom w czasie. Wyniki są zgłaszane kierownictwu najwyższego szczebla z częstotliwością tygodniową. Poza wrażliwością instrumentów finansowych na zmiany bazowego czynnika ryzyka, Grupa oblicza także wrażliwość zmienności stóp procentowych przy założeniu zmiany dodatniej krzywych lub matryc zmienności o 50% lub zmiany ujemnej o 30%. Wrażliwość na zmiany stóp procentowych Wrażliwość na zmiany stóp procentowych jest obliczana zarówno przy użyciu równoległych przesunięć krzywych stóp procentowych, jak zmian samych krzywych. Krzywe są analizowane przy użyciu przesunięć równoległych o +1/±10 i ±100 punktów bazowych. Dla każdego przesunięcia o 1 punkt bazowy obliczana jest wrażliwość dla szeregu przedziałów czasowych. Wrażliwość na zmiany kąta nachylenia krzywej stóp procentowych jest analizowana przez obrót w kierunku ruchu wskazówek zegara (Turn CW), tzn. wzrost stóp krótkoterminowych przy jednoczesnym spadku stóp długoterminowych, oraz przez obrót w kierunku przeciwnym (Turn CCW), gdy stopy krótkoterminowe spadają, a stopy długoterminowe rosną. W chwili obecnej obroty zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara i w kierunku przeciwnym wiążą się z następującymi wzrostami/spadkami: +50bp/-50bp dla przedziału jednodniowego; 0 bp dla przedziału rocznego; +50bp/-50bp dla przedziału trzydziestoletniego plus; dla przedziałów położonych pomiędzy wymienionymi powyżej, konieczne zmiany są określane przy użyciu interpolacji liniowej. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

254 Według stanu koniec 2012 roku, EUR pozostaje głównym czynnikiem ryzyka, aczkolwiek wrażliwość na równoległe zmiany kursów wymiany EUR zmniejszyła się w porównaniu do stanu z końca 2011 roku, szczególnie dla scenariuszy zmian ujemnych. Ponadto zmniejszyła się także wrażliwość na wzrost/spadek nachylenia krzywej. Stopa procentowa +1 BP poniżej 3 mies. +1 BP 3 mies. do 1 roku +1 BP 1 2 lata +1 BP 2 5 lat +1 BP 5 10 lat. +1 BP ponad 10 lat +1 BP Razem -100 BPS -10 BPS +10 BPS (mln EUR) Razem 0,0-0,2 0,4-0,1-0,1 0,4 0,4 20,7 2,5 3,4 31,4-6,7-5,7 W tym: EUR 0,1 0,0 0,2-0,0-0,1 0,3 0,6-0,7-0,1 5,4 52,2-0,5-12,5 USD -0,1-0,1-0,0-0,1-0,0 0,0-0,2 13,0 2,6-2,6-24,9-7,0 8,0 GBP 0,1-0,3 0,2 0,0 0,0-0,0-0,0-0,3 0,2-0,3-2,1 2,2-2,2 CHF -0,0 0,1-0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 3,1-0,7 0,9 9,0-1,3 0,2 JPY 0,0 0,0 0,0-0,0 0,0-0,0 0,0-1,2-0,5 0,4 4,3 0,2-0,0 Wrażliwość na zmienność kursów wymiany uległa znacznemu spadkowi w porównaniu ze stanem z końca 2011 roku. (mln EUR) -30% +50% Stopa procentowa 2,9 3,6 W tym: EUR 2,5 4,3 USD 0,3-0,2 GBP 0,0-0,0 CHF 0,1-0,4 JPY 0,0-0, BPS CW CCW WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

255 Ryzyko cenowe - regulacyjna księga handlowa Informacje ogólne Zgodnie z opisem powyżej, ryzyko cenowe związane z akcjami, surowcami, funduszami inwestycyjnymi i powiązanymi z nimi produktami pochodnymi, zawartymi w księdze handlowej, pochodzi od pozycji określanych przez specjalistyczne ośrodki Grupy, wyznaczające limity ryzyka rynkowego na określonych poziomach dyskrecji. Ryzyko cenowe pochodzące z własnego obrotu tymi instrumentami obsługiwane jest przy użyciu zarówno strategii kierunkowych jak i strategii wartości względnej poprzez sprzedaż i zakupy papierów wartościowych, giełdowych i pozagiełdowych instrumentów pochodnych oraz zwrot w kierunku pożyczanych papierów wartościowych. Strategie obrotu wskaźnikiem zmienności są stosowane przy użyciu opcji i złożonych instrumentów pochodnych. Procesy zarządzania ryzykiem i metody pomiaru ryzyka Wewnętrzne procesy monitoringu oraz obsługi ryzyka i metodologie stosowane do analizy ekspozycji zostały opisane także we wstępie do modeli wewnętrznych. Analizy wrażliwości obejmują cały portfel pionu CIB (zarówno księgę handlową, jak bankową), bowiem obejmuje on najważniejszą część regulacyjnej księgi handlowej i może podlegać największym zmianom w czasie. Wrażliwość na ryzyko wyceny Wrażliwość na ryzyko cenowe kapitałowych papierów wartościowych jest przedstawiana na dwa różne sposoby: jako ekwiwalent gotówki delta, tzn. równowartość w euro kwoty bazowej, która mogłaby narazić bank na takie samo ryzyko, wynikające z jego faktycznego portfela; Jako wynik ekonomiczny wzrostu lub spadku cen spot o 1%, 5%, 10% i 20%. Ekwiwalent delta gotówki oraz Delta 1% (tzn. wpływ ekonomiczny 1% wzrostu cen spot) są obliczane zarówno dla każdego regionu geograficznego (przy założeniu, że wszystkie rynki akcji w regionie są idealnie skorelowane) oraz łącznie (przy założeniu, że wszystkie rynki akcji są idealnie skorelowane). Wrażliwość spowodowana zmianami o 1%, 5%, 10% i 20% jest obliczana wyłącznie dla wartości łącznych. Grupa oblicza także wrażliwość zmienności cen udziałów kapitałowych przy założeniu zmiany dodatniej krzywych lub matryc zmienności o 50% lub zmiany ujemnej o 30%. Ponadto wrażliwość na zmiany cen surowców jest obliczana zgodnie z powyższymi kryteriami. Mając na uwadze drugorzędne znaczenie tego parametru w porównaniu do innych ekspozycji na ryzyko, wartość ta jest obliczana w jednej klasie. Wrażliwość na akcje wzrosła w 2012 roku, przy największych ekspozycjach w kierunku rynków europejskich i USA. Z drugiej jednak strony ekspozycja na towary spadła do 6,5 mln euro delta z poziomu 23,6 mln euro na koniec 2011 r. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

256 Akcje wszystkie rynki Delta ekwiwalent pieniężny -20% -10% -5% -1% +1% +5% +10% +20% -68,1-14,3-3,5 0,4 0,4-0,7-5,0-16,1-57,6 Europa -35,6-0,4 USA -17,4-0,2 Japonia 10,4 0,1 Wielka Brytania 1,8 0,0 Szwajcaria 2,9 0,0 CEE 3,4 0,0 Inne 6,3 0,1 Towary wszystkie rynki 6,5-1,3-0,6-0,3-0,1 0,1 0,3 0,6 1,3 (mln EUR) Wrażliwość na zmienność cen papierów wartościowych uległa odwróceniu w porównaniu ze stanem z końca 2011 roku. Według stanu na grudzień 2012 r., 30% spadek zmienności papierów wartościowych skutkowałby zyskiem w wysokości 7,3 mln euro zamiast straty w wysokości 35,6 mln euro wg. stanu na grudzień 2011 r. (mln EUR) -30% +30% Akcje 7,3-1,3 WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

257 Ryzyko wyceny Księga bankowa Aspekty ogólne, procesy obsługi i metody pomiaru ryzyka cenowego Ryzyko cenowe księgi bankowej pochodzi głównie z odsetek na akcjach utrzymywanych jako długoterminowa inwestycja przez Spółkę Dominującą oraz jej spółki zależne, a także z jednostek udziałowych funduszy inwestycyjnych nie ujętych do tej pory w księdze handlowej, również utrzymywanych jako inwestycja długoterminowa. Ten rodzaj ryzyka jest również uwzględniany w ocenie portfela całej księgi bankowej. Ryzyko kursów wymiany - regulacyjna księga handlowa Aspekty ogólne, procesy obsługi i metody pomiaru ryzyka walutowego Zgodnie z opisem powyżej, ryzyko kursów wymiany i powiązanymi z nimi produktami pochodnymi, zawartymi w księdze handlowej, pochodzi od pozycji określanych przez specjalistyczne ośrodki Grupy, wyznaczające limity ryzyka rynkowego na określonych poziomach swobody. Ryzyko pochodzące z własnego obrotu tymi instrumentami obsługiwane jest przy użyciu zarówno strategii kierunkowych jak i strategii wartości względnej poprzez sprzedaż i zakupy papierów wartościowych, giełdowych i pozagiełdowych instrumentów pochodnych oraz zwrot pożyczanych papierów wartościowych. Strategie obrotu wskaźnikiem zmienności są stosowane przy użyciu opcji. Wewnętrzne procesy monitoringu oraz obsługi ryzyka i metodologie stosowane do analizy ekspozycji zostały opisane także we wstępie do modeli wewnętrznych. Analizy wrażliwości obejmują cały portfel pionu CIB (zarówno księgę handlową, jak bankową), bowiem obejmuje on najważniejszą część regulacyjnej księgi handlowej i może podlegać największym zmianom w czasie. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

258 Wrażliwość na zmiany kursów wymiany Wrażliwość na zmiany kursów wymiany odpowiada szacunkowemu wpływowi ekonomicznemu aprecjacji lub deprecjacji każdej waluty o 1%, 5% i 10% w stosunku do wszystkich pozostałych walut. Ekspozycja na różne waluty jest definiowana jako ekwiwalent gotówki delta w euro, tzn. równowartość w euro kwoty w danej walucie, która mogłaby narazić bank na takie samo ryzyko kursów wymiany, wynikające z jego faktycznego portfela. Grupa oblicza także wrażliwość zmienności cen udziałów kapitałowych przy założeniu zmiany dodatniej krzywych lub matryc zmienności o 50% lub zmiany ujemnej o 30%. Delta ekwiwalent pieniężny (mln EUR) -10% -5% -1% +1% +5% +10% EUR 1,6 2,7 0,1-0,3-5,9-23,0 USD 111,9-17,7-6,6-1,1 1,1 4,7 4,1 GBP -128,8 7,2 4,6 1,1-1,3-6,9-17,0 CHF -12,5-6,7-3,5-0,4-0,1 0,8 3,6 JPY 9,8-2,2-1,0-0,2 0,1 1,4 2,9 W porównaniu do stanu z końca 2011 roku, ekspozycja na USD i GBP zmniejszyła się, natomiast ekspozycja na CHF utrzymała się w zasadzie na niezmienionym poziomie. W odniesieniu do wrażliwości na kursy wymiany, to na koniec 2012 roku JPY_USD pozostawał głównym czynnikiem ryzyka. (mln EUR) -30% +50% Kursy walut 6,0-7,0 W tym: JPY_USD 1,4-2,8 EUR_JPY 0,9-1,2 CHF_EUR -0,1-0,7 GBP_USD -0,2 0,4 EUR_SEK 0,1-0,4 EUR_ZAR 0,1-0,4 PLN_USD 0,3-0,2 EUR_PLN -0,2 0,3 WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

259 Ryzyko kursów wymiany - księga bankowa Aspekty ogólne, procesy obsługi i metody pomiaru ryzyka walutowego Ryzyko kursów wymiany wynika zarówno z obecności w Grupie banków, działających w obszarach walutowych innych niż strefa euro, jak z pozycji przyjmowanych przez ośrodki specjalistyczne, utrzymujące ryzyko rynkowe Grupy w przypisanych im granicach. W tym drugim przypadku ryzyko walutowe generowane jest przez transakcje walutowe, realizowane w drodze negocjacji różnych instrumentów rynkowych; działania te są stale monitorowane i mierzone przy zastosowaniu wewnętrznych modeli opracowanych przez Spółki Grupy. Modele te są ponadto stosowane do wyliczania wymogów kapitałowych dot. ryzyka rynkowego ze względu na ekspozycję na tego rodzaju ryzyko. Hedging ryzyka walutowego Grupa przyjmuje politykę hedgingu zysków i dywidend, pochodzących z jej spółek zależnych nie należących do strefy euro. Strategie hedgingu biorą pod uwagę warunki rynkowe Ryzyko spreadu kredytowego - regulacyjna księga handlowa Informacje ogólne Zgodnie z opisem powyżej, ryzyko spreadów kredytowych i związanych z nimi kredytowych produktów pochodnych uwzględnionych w księdze handlowej wynika z pozycji przyjętych przez ośrodki specjalistyczne Grupy, którym przypisano określone limity ryzyka rynkowego w ramach określonych poziomów dyskretnych. Ryzyko pochodzące z własnego obrotu tymi instrumentami obsługiwane jest przy użyciu zarówno strategii kierunkowych jak i strategii wartości względnej poprzez sprzedaż i zakupy papierów wartościowych, giełdowych i pozagiełdowych instrumentów pochodnych. Procesy zarządzania ryzykiem i metody pomiaru ryzyka Wewnętrzne procesy monitoringu oraz obsługi ryzyka i metodologie stosowane do analizy ekspozycji zostały opisane także we wstępie do modeli wewnętrznych. Analizy wrażliwości obejmują cały portfel pionu CIB (zarówno księgę handlową, jak bankową), bowiem obejmuje on najważniejszą część regulacyjnej księgi handlowej i może podlegać największym zmianom w czasie. Wrażliwość na zmiany spreadu kredytowego Wrażliwość na zmiany spreadu kredytowego jest obliczana przy założeniu pogorszenia zdolności kredytowej, zaobserwowanej przy przesunięciu równoległym o +1bp/+10 bps/+ 100bps krzywych spreadu kredytowego. Wrażliwości te są obliczane zarówno dla całego zakresu wartości, przy założeniu przesunięcia wszystkich krzywych spreadu kredytowego, jak w odniesieniu do poszczególnych klas ratingowych i branż gospodarki. Ponadto obliczana jest wrażliwość spowodowana pogorszeniem zdolności kredytowej (tzn. względną zmianą o +50%) lub jej poprawą (tzn. względną zmianą o -50%); w tym wypadku kształt krzywych spreadu kredytowego także ulega zmianie, bowiem zmiana wyższych spreadów o jeden punkt bazowy będzie większa niż w przypadku spreadów niższych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

260 Ekspozycja na spready kredytowe uległa znacznemu spadkowi w porównaniu ze stanem z końca 2011 roku, szczególnie w sektorze ABS i usług finansowych. W szczególności 50% względny wzrost spreadu kredytowego skutkowałby stratą w wysokości 588,6 mln euro w porównaniu do 936,1 mln euro w grudniu 2011 r. (mln EUR) Stopa procentowa +1 BP +1 BP +1 BP +1 BP +1 BP +100 poniżej 6 mies. do pow BPS 2 7 lat Razem BPS 6 mies. 2 lat lat -50% +50% Razem -0,0-0,7-3,0-1,5-5,3-53,7-522,9 709,9-588,6 Rating AAA -0,0-0,4-1,9-0,8-2,7-27,1-264,1 278,9-237,9 AA 0,0-0,1-0,4-0,1-0,6-5,7-55,8 39,7-33,0 A 0,0-0,1-0,8-0,5-1,4-14,5-140,0 280,7-223,0 BBB -0,0-0,1-0,3-0,1-0,5-5,4-51,9 72,2-65,6 BB -0,0-0,0-0,1-0,0-0,1-1,0-9,2 38,2-27,3 B 0,0 0,0 0,0-0,0 0,0 0,2 2,2 3,0-1,3 CCC i bez ratingu 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Sektor Kraje rozwijające się i powiązane -0,0-0,2-0,9-0,1-0,6 9,4-8,2 ABS i MBS -0,0-0,1-0,7-0,6-1,5 345,9-277,3 Duże firmy -0,0-0,2-0,7-0,5-1,4 132,2-110,8 Usługi finansowe -0,0-0,4-1,1-0,3-1,8 205,9-176,3 Wszystkie korporacje 0,1 0,1-0,1-0,0 0,0 19,3-16,2 - branża samochodowa 0,0 0,0-0,0-0,0-0,0 3,7-3,5 - towary konsumpcyjne 0,0 0,0-0,0-0,0 0,0 1,1-0,9 - branża farmaceutyczna 0,0-0,0 0,0-0,0 0,0 0,1-0,2 - przemysł 0,0 0,0-0,0-0,0 0,0 3,6-3,2 - telekomunikacja 0,0 0,0 0,0-0,0 0,0 0,6-0,4 - energetyka 0,0 0,0-0,1-0,0-0,0 7,2-5,8 - pozostałe korporacja 0,0 0,0-0,0-0,0 0,0 2,9-2,2 Kraje rozwinięte razem -8,1-80,7 WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

261 Testy warunków skrajnych Testy warunków skrajnych (stress tests) uzupełniają analizę wrażliwości oraz wartości narażonej na ryzyko VaR na potrzeby dokonania różnorodnej oceny potencjalnych ryzyk. W ramach testu warunków skrajnych dokonuje się oceny portfela zarówno wg prostych scenariuszy (zakładając zmianę pojedynczych czynników ryzyka) jak i scenariuszy złożonych (uwzględniających jednoczesne zmiany kilku czynników ryzyka). Poniżej przedstawiono opis złożonych scenariuszy, przewidujących połączenie zmian czynników ryzyka cenowego, kursów wymiany i spreadu kredytowego. Opis prostych scenariuszy przedstawiono w punktach powyżej. Odnośnie do scenariuszy złożonych, stosowano różne scenariusze dla Księgi Handlowej całej Grupy w skali miesięcznej, których wyniki były przedstawiane kierownictwu najwyższego szczebla. Wyjście Grecji Scenariusz wprowadzony w czerwcu 2012 roku i zaktualizowany w grudniu 2012 roku zakłada wyjście Grecji z EMU bez jednoczesnego upadku Strefy Euro. Wyjście Grecji z EMU będzie miało negatywny wpływ na wzrost PKB w Strefie Euro na skutek oddziaływań w różnych kanałach, głównie jednak związanych z rynkami finansowymi. Rosnąca zmienność i ogólny wzrost premii od ryzyka mogą utrudniać przedsiębiorstwom planowanie decyzji inwestycyjnych. W ujęciu realnym, kredyty mogą podrożeć, skutkując znaczną intensyfikacją trudności z uzyskaniem finansowania w systemie bankowym (poprzez wznowione wypływy depozytów i napięcia na rynku międzybankowym). w ujęciu stałodo-chodowym będziemy obserwować ucieczkę w kierunku jakości, z koncentracją na obligacjach niemieckich i amerykańskich, dla których spready swapów zbliżą się do wartości rekordowych wszechczasów; w państwach peryferyjnych spready znajdą się pod szczególnym naciskiem. We Włoszech spread swapów wzrośnie o 400 bp osiągając poziom 650 bp, natomiast w Hiszpanii wzrośnie do 300bp; rynki akcji odnotują wysokie spadki przy jednoczesnym oczekiwanym stałym wzroście zmienności; w odniesieniu do kursów wymiany, oczekuje się ostrego spadku euro wobec wszystkich walut, ponieważ wyjście Grecji zdecydowanie podminowałoby zaufanie do wspólnej waluty. Najpoważniejsze straty są oczekiwane w stosunku do dolara amerykańskiego (deprecjacja o ok. 30%), ponieważ w wypadku eskalacji niepokojów w Strefie Euro USD będzie prawdopodobnie nadal postrzegany jako bezpieczna waluta referencyjna. W stosunku do JPY i CHF, oczekiwane jednak będą znaczne spadki kursu USD. Z drugiej jednak strony spadki euro w stosunku do funta brytyjskiego będą mniej bolesne (-20%), chociaż gospodarka brytyjska z pewnością poniesie poważne straty z powodu zmian w EMU. Gwałtowne rozprzestrzenianie się kryzysu Zgodnie z tym scenariuszem ryzyka, zaktualizowanym w grudniu 2012 roku, zakładana jest eskalacja kryzysu zadłużenia połączona z wystąpieniem poważnych napięć w Hiszpanii i Włoszech. Niedawna intensyfikacja podejmowanych przez rząd działań, ukierunkowanych na wzniesienie skutecznej ściany ogniowej chroniącej przed rozprzestrzenianiem się kryzysu oraz wprowadzenie przez Europejski Bank Centralny tzw. OMT (Outright Monetary Transactions) powinny zapewnić pewną ochronę przed rozszerzaniem spreadów. Zmienność rynku i spowodowane nią zakłócenia na rynku powinny jednak skutkować gwałtownym zaostrzeniem warunków finansowych w całej Strefie Euro. Ze względu na ważne powiązania handlowe pomiędzy państwami Strefy Euro szok finansowy może się nasilić, pogłębiając recesję. Eskalacja napięć może spowodować, że Hiszpania zwróci się ku EFSF/ESM. Napięcia we Włoszech spowodują z kolei bardziej radykalną i systemową reakcję ze strony władz europejskich. Działania takie powinny odwrócić groźbę bankructwa całych państw lub rozpadu EMU w ciągu następnych dwóch lat. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

262 Szok zainicjowany na rynkach finansowych może wywierać silny wpływ na tempo wzrostu PKB w peryferyjnych krajach UE: Popyt na niemieckie i amerykańskie obligacje mógłby znacząco wzrosnąć ze względu na awersję do podejmowania ryzyka i bezpieczny status tych państw; wszystkie inne obligacje rządowe znalazłyby się natomiast pod naciskiem, spowodowanym rewaluacją ryzyka kredytowego, nawet na poziomie najwyższych ratingów. Oczekuje się także wzrostu spreadów na obligacjach przedsiębiorstw; zmiana preferencji w odniesieniu do ryzyka kredytowego mogłaby skutkować silnym popytem na obligacje wysokodochodowe; ze względu na niski poziom rentowności krótkich pozycji amerykańskich i niemieckich, silny popyt na aktywa bezpiecznych przystani może skutkować spłaszczeniem krzywych, przy czym pozycje o bardzo odległych terminach zapadalności mogą okazać się bardziej rentowne od instrumentów z krótkimi terminami zapadalności. Kryzys nie będzie miał wpływu na sytuację w Japonii; rynki akcji odnotują umiarkowane spadki przy jednoczesnym wzroście zmienności; Kurs EUR-USD może poważnie ucierpieć na skutek utraty zaufania do EM, natomiast CHF zyska względem większości walut w okresach niechęci do podejmowania ryzyka, ponieważ waluta szwajcarska była zawsze popularna jako aktywo. Kurs jena także może wzrosnąć pod wpływem zmian preferencji w podejmowaniu ryzyka; W Europie Środkowej i Wschodniej rozprzestrzenianie się kryzysu mogłoby skutkować istotnym osłabieniem walut z powodu odwrócenia przepływów kapitałowych (ucieczka kapitału z tych państw) Scenariusz napięć w zakresie zadłużenia rządów państw Zgodnie z tym scenariuszem, wprowadzonym w czerwcu 2010 roku, przewidujemy pojawienie się eskalacji kryzysu zadłużeniowego rządów państw. Wynika to z faktu, że napięcia rynkowe nadal utrzymują się, mimo ustanowienia Europejskiego Funduszu Stabilizacji Finansowej oraz zastrzyku płynności przez EBC, które wydawały się wykluczać możliwość niewypłacalności. Napięcia takie mogą skutkować powstaniem trudnego środowiska w czasie, gdy wiele państw europejskich będzie konsolidować swoje finanse publiczne. Zgodnie z tym scenariuszem, kryzys zadłużenia rządów państw EMU może rozszerzyć się na gospodarkę USA oraz na ucieczkę w kierunku jakości, co z kolei doprowadzi do dalszego ataku na obligacje po obu stronach Atlantyku. W odniesieniu do zmiennych rynku finansowego scenariusz ten przewiduje: spready kredytowe: większa awersja do podejmowania ryzyka sugeruje pogarszanie się warunków dla emitentów w porównaniu do transakcji swap. Peryferia nadal pod naciskiem: włoskie spready będą się dalej rozszerzać, podczas gdy obligacje hiszpańskie znajdą się pod mniejszym naciskiem; wszystkie spready kredytowe w uniwersum obligacji korporacyjnych znajdą się w trudnej sytuacji; światowe giełdy papierów wartościowych załamią się; towarzyszyć temu będzie wzrost zmienności cen akcji. kąt nachylenia krzywej stóp procentowych USD i EUR stanie się bardziej płaski. Scenariusz ten również zakłada wzrost zmienności stóp procentowych; Przewiduje się także aprecjację dolara USA, głównie w stosunku do euro; deprecjację walut państw Europy Środkowej i Wschodniej w stosunku do euro. Spowolnienie gospodarcze na rynkach wschodzących Scenariusz ten, wprowadzony w czerwcu 2011 roku, obejmuje lata 2011, 2012 i Zakłada szok wynikający z rzeczywistej sytuacji gospodarczej, mianowicie poważne spowolnienie tempa rozwoju gospodarczego w krajach gospodarek wschodzących od 2011 roku, wyraźnie nasilające się w 2012 roku. Zjawiska te mogą z kolei wywierać negatywny wpływ na wzrost PKB w obszarze EMU i w nieco mniejszym stopniu w USA, gdzie waga dla sektora produkcyjnego i otwartości handlu jest niższa. Osłabienie działalności gospodarczej i niższe ceny powodują z kolei spowolnienie tempa wzrostu inflacji. Połączenie słabszego tempa wzrostu PKB i inflacji powoduje z kolei znaczne spowolnienie normalizacji stóp w polityce monetarnej. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

263 W odniesieniu do zmiennych makroekonomicznych scenariusz ten przewiduje: spready kredytowe: w wypadku państw europejskich, pogorszenie spreadów kredytowych nie jest tak głębokie jak w przypadku scenariusza Sovereign Tensions, ponieważ szok wpływa jedynie pośrednio na premię ryzyka kredytowego. Szok taki w większym stopniu wpłynie na spółki naftowe, które nie są uwzględnione w itraxx main. Rozszerzenie itraxx Financial Senior i Sub także ma istotne znaczenie; wstrząs nie wpłynie też na japońską krzywą rentowności. Wpływ na krzywe dla USA; UE i Wielkiej Brytanii spowoduje spadek rentowności, przy jednoczesnym spłaszczeniu krzywych z powodu zwiększenia przedziału czasowego. Powyższe odzwierciedla gorsze perspektywy wzrostu oraz pozytywną perspektywę inflacji. Krzywa Euribor reaguje w najsilniejszym stopniu spośród trzech wymienionych, ponieważ niechęć do podejmowania ryzyka zapewnia dalsze wsparcie dla Bunds; wyniki rynków giełdowych pogorszą się, a zmienność cen akcji wzrośnie; oczekuje się deprecjacji euro w stosunku do dolara amerykańskiego, japońskiego jena i franka szwajcarskiego (ze względu na popyt na raje podatkowe) oraz jego aprecjację w stosunku do innych walut europejskich i lira tureckiego Ryzyko w księdze handlowej Scenariusz Napięcia w zakresie zadłużenia rządów państw Spowolnienie gospodarcze na rynkach wschodzących Wyjście Grecji (mln EUR) Gwałtowne rozprzestrzenia nie się kryzysu UniCredit Spa UCI - Irlandia Fineco Bank Bank Pekao SA Grupa BA UCB AG Razem Grupa UniCredit Zysk teoretyczny, wynikający z testów warunków skrajnych dla Księgi Handlowej według Scenariusza Grexit zależy głównie od portfela Macro Strategic Hedge, który generuje zyski w warunkach hipotetycznej deprecjacji EURUSD. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

264 Tabela 12 Ryzyko operacyjne Ujawnienia jakościowe Opis metodologii pomiaru ryzyka AMA Grupa UniCredit opracowała wewnętrzny model pomiaru wymogu kapitałowego. System pomiaru ryzyka operacyjnego jest oparty na danych dotyczących strat wewnętrznych, strat zewnętrznych (konsorcjum i dane publiczne) oraz na scenariuszach strat i wskaźnikach ryzyka. Wymóg kapitałowy obliczany jest na poziomie Grupy, z uwzględnieniem rodzajów zdarzeń przewidzianych Nową Umową Kapitałową Bazylea I jako klas ryzyka. Dla każdej klasy ryzyka, istotność i częstotliwość strat stanowią dane szacowane odrębnie w celu uzyskania rocznego rozkładu strat. Rozkład istotności jest szacowany dla danych wewnętrznych, zewnętrznych i generowanych ze scenariuszy, natomiast rozkład częstości zostaje określony na podstawie wyłącznie danych wewnętrznych. Rozkład istotności jest modelowany przez oddzielne szacowanie głównej części krzywej przy użyciu rozkładu parametrycznego (Weibull, logarytmicznie normalny lub logarytmicznie logistyczny) oraz przedziałów skrajnych przy użyciu ogólnego rozkładu Pareto (GPD) na podstawie techniki opartej na teorii wartości ekstremalnej (EVT). Główna część krzywej rozkładu istotności jest szacowana dla danych wewnętrznych, zewnętrznych i generowanych ze scenariusza powyżej granicy pomiędzy główną a skrajną częścią krzywej. W odniesieniu do głównej części rozkładu istotności stosowany jest obecnie rozkład Weibulla w odniesieniu do oszustw wewnętrznych, natomiast dla wszystkich innych rodzajów zdarzeń stosowany jest rozkład logarytmicznie normalny. Rozkład głównej części krzywej istotności zostaje wybrany dla każdej klasy ryzyka zgodnie z testami statystycznymi (np. Komogorowa-Smirnowa oraz Andersona-Darlinga) oraz wynikami analizy graficznej (np. wykresu kwantylkwantyl). Częstość danych dotyczących strat jest modelowana przy użyciu rozkładu Poissona. Dla każdej klasy ryzyka, roczny rozkład strat zostaje uzyskany na podstawie istotności i częstości przy użyciu symulacji Monte Carlo z uwzględnieniem pokrycia ubezpieczeniowego. Korekta na kluczowe wskaźniki ryzyka operacyjnego jest stosowana w odniesieniu do rocznego rozkładu strat, szacowanego dla każdej klasy ryzyka. Roczny rozkład strat dla każdej klasy ryzyka jest agregowany z uwzględnieniem korelacji pomiędzy różnymi rodzajami zdarzeń. Korelacja jest szacowana przy użyciu funkcji copula t-studenta, natomiast ogólny roczny rozkład strat otrzymuje się przy użyciu symulacji Monte Carlo. Wymóg kapitałowy AMA Grupy jest obliczany dla przedziału ufności 99,9% dla ogólnego rozkładu strat dla wymogów regulacyjnych, natomiast dla celów kapitału ekonomicznego jest obliczany dla przedziału ufności 99,97%. Odpis na stratę oczekiwaną jest obliczany jako minimum pomiędzy medianą ogólnego rozkładu strat a dostępnymi rezerwami. Mechanizm alokacji określa dla poszczególnych spółek wymogi kapitałowe, odzwierciedlające ekspozycję tych spółek na ryzyko. Model alokacji opiera się na następujących przesłankach: wymóg kapitałowy dla Spółki Grupy, obliczony przy użyciu metody standardowej (TSA); wymóg kapitałowy dla nieskonsolidowanej Spółki Grupy, obliczony przy użyciu modelu wewnętrznego dla obszaru działalności takiej spółki; testowanie wsteczne przydzielonego wymogu kapitałowego (na podstawie TSA i nieskonsolidowanej) z uwzględnieniem strat, poniesionych przez Spółkę Grupy. Metoda AMA została formalnie zatwierdzona przez Urząd Nadzoru i jest obecnie wdrażana we wszystkich właściwych Spółkach Grupy. Podmioty jeszcze nie uprawnione do stosowania zaawansowanych metod spełniają wymóg kapitału skonsolidowanego przy użyciu modelu standardowego (TSA) lub bazowego (BIA). Wagi różnych metod, wyrażone jako wkład do łącznego wskaźnika dla całej Grupy (trzyletnia średnia dochodu brutto) wynoszą: AMA 83,7%, TSA 8,5%, BIA 7,7%. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

265 Grupa pracuje także nad następującymi ulepszeniami modelu wewnętrznego: przyjęcie zewnętrznej bazy danych wraz z ramami międzynarodowymi i strukturą straty operacyjnej w większym stopniu dopasowanej do specyficznych cech Grupy; powtórne zbadanie kryteriów ekstrakcji zbioru danych do obliczeń, z redukcją istniejącej różnicy pomiędzy stratami rozliczonymi w rachunku wyników, a stratami skutecznie wykorzystanymi do oszacowania wymogu kapitałowego; zwiększenie w miarę możliwości granularności modelu - obecnie na podstawie siedmiu rodzajów zdarzeń przewidzianych w regulacjach - w celu poprawy kontroli nad driverami ryzyka operacyjnego; zastosowanie zróżnicowanych progów - w celu windykacji strat i oceny krańcowych przedziałów ryzyka - na podstawie właściwego profilu ryzyka; wykorzystanie różnych rozkładów istotności, dla tych klas ryzyka, dla których testy statystyczne sugerują alternatywny rozkład z lepszym dopasowaniem. w odniesieniu do korelacji pomiędzy klasami ryzyka, wykorzystania innych kryteriów agregacji w celu poprawy szacowania parametrów cupola; zmiana kryterium odpisu straty oczekiwanej w celu zapewnienia lepszego dopasowania dla każdej klasy ryzyka kwoty straty oczekiwanej w modelu i związanych z tym ryzykiem dostępnych funduszy; przegląd kryteriów i metodologii, służących do generowania scenariusza analizy oraz ich użycie w modelu obliczeniowym w celu zwiększenia ich wkładu w wymóg kapitałowy. Źródła ryzyka operacyjnego Poniżej przedstawiono szczegółowy skład procentowy źródeł ryzyka operacyjnego według rodzajów zdarzeń, zgodnie z definicją w Nowej Umowie Kapitałowej z Bazylei, zatwierdzony w Nowych Rozporządzeniach dla Ostrożnościowego Nadzoru Bankowego, wydanych przez Bank Włoch w grudniu 2006 roku (Pismo Okólne nr 263 z późniejszymi zmianami). Stosowane są następujące kategorie główne: oszustwo wewnętrzne: straty spowodowane działalnością nieuprawnioną, oszustwem, defraudacją lub naruszeniem prawa, regulacji lub dyrektyw operacyjnych, popełnione przez co najmniej jedną osobę z wewnątrz banku; oszustwo zewnętrzne: straty spowodowane oszustwem, defraudacją lub naruszeniem prawa przez osoby spoza banku; praktyki pracownicze i bezpieczeństwo w miejscu pracy: straty spowodowane działaniami, stanowiącymi naruszenie przepisów i porozumień w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa w miejscu pracy, w tym płatności odszkodowań za uszkodzenia ciała lub wypadki dyskryminacji, czy niezdolność do wprowadzenia równych szans; klienci, produkty i praktyki zawodowe: straty spowodowane niespełnieniem zobowiązań zawodowych wobec klientów lub wynikające z natury lub charakterystyki produktów lub usług; szkody spowodowane zdarzeniami zewnętrznymi: straty spowodowane zdarzeniami zewnętrznymi, takimi jak m.in. katastrofy żywiołowe, akty terroryzmu czy wandalizm. zakłócenia działalności operacyjnej i awarie systemów: straty spowodowane zakłóceniem działalności operacyjnej oraz awariami czy przerwami w działaniu systemów; zarządzanie procesami, ich wykonanie i realizacja: straty spowodowane przez niedostateczne zarządzanie działalnością operacyjną lub procesami, a także straty wynikające z transakcji z kontrahentami handlowymi, sprzedawcami i dostawcami. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

266 Operational losses 2012 divided by risk category Serie1 Process execution 19,7% 20% Serie1 External fraud 9,0% 9% Serie1 Clients 60,1% 60% Serie1 IT Systems 0,4% 0,4% Serie1 Internal fraud 6,2% 6% Serie1 Employment practices 3,9% 4% Serie1 Material damage 0,8% 1% W 2010 roku głównym źródłem ryzyka operacyjnego była kategoria Klienci, produkty i praktyki zawodowe, obejmująca straty wynikające z niespełnienia obowiązków zawodowych wobec klientów lub z natury i charakterystyki produktów i usług, a także z wszelkich sankcji, nałożonych za naruszenie przepisów podatkowych. Drugim największym źródłem strat były błędy w zarządzaniu procesami oraz ich wdrażaniu i realizacji, spowodowane niedostatecznym zarządzaniem działalnością operacyjną i procesami. Wystąpiły także mniejsze straty, spowodowane oszustwami zewnętrznymi, oszustwami wewnętrznymi i praktykami pracowniczymi. Do kategorii ryzyka rezydualnego zaliczono uszkodzenia środków trwałych, spowodowane zdarzeniami zewnętrznymi oraz problemy natury informatycznej. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

267 Zarządzanie ryzykiem operacyjnym i jego redukcja Zarządzanie ryzykiem operacyjnym jest realizowane z wykorzystaniem wielu narzędzi, takich jak reorganizacja procesów w celu ograniczenia narażenia na ryzyko ekspozycji oraz zarządzanie polisami ubezpieczeniowymi przez definiowanie właściwych możliwości odliczeń oraz limitów polityk. Regularne testowanie planów zachowania ciągłości operacyjnej umożliwia rzetelne zarządzanie ryzykiem operacyjnym w wypadku zakłócenia głównej działalności operacyjnej. Działające w poszczególnych podmiotach Komitety ds. Ryzyka (lub inne organy, działające na mocy miejscowych przepisów) analizują ryzyko, monitorowane przez jednostki ryzyka operacyjnego spółek zależnych we współpracy z jednostkami, zaangażowanymi w codzienną kontrolę ryzyka oraz monitorują działania podejmowane w celu redukcji ryzyka. Grupa promowała redukcję potencjalnych strat w drodze określenia kilku obszarów, w celu przeprowadzenia analizy kwestii redukcji ryzyka operacyjnego. Poniżej wyszczególniono najważniejsze z tych obszarów: Stała Grupa Robocza Wytyczne Ładu Korporacyjnego w zakresie Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym Grupy przewidują ustanowienie Stałej Grupy Roboczej - grup roboczych ustanowionych w większości podmiotów prawnych Grupy, składających się głównie z jednostek ds. Ryzyka Operacyjnego i Organizacji w celu ograniczenia strat operacyjnych przez identyfikację oraz wdrożenie nowych działań redukujących ryzyko. Grupa Robocza korzysta także ze współpracy ze wszystkimi innymi jednostkami, zaangażowanymi jako członkowie-goście (jak np. jednostki ds. przestrzegania przepisów, IT, biznesu, rachunkowości itp.). Kwartalne spotkania mają na celu priorytetyzację ryzyka, promowanie działań redukujących ryzyko oraz monitorowanie ich wdrożenia. Mitigation Action Outlook Wszystkie najważniejsze działania były od 2011 roku rejestrowane w Mitigation Action Outlook (MAO). MAO jest narzędziem zdefiniowanym przez Spółkę Dominującą i przyjętym przez Grupę w celu zbierania i monitorowania wszystkich działań redukujących ryzyko. Każda ze Spółek Grupy, która poniosła istotną stratę, ma obowiązek zaplanować odpowiednie działania redukujące ryzyko, które są co miesiąc opisywane i przekazywane do specjalnej bazy danych Grupy. Limity Ryzyka Operacyjnego Limity Ryzyka Operacyjnego stanowią element skłonności do podejmowania ryzyka oraz kluczowy składnik Procesu Oceny Adekwatności Kapitału Wewnętrznego (ICAAP), zgodnie z wymogami Nowej Umowy Kapitałowej Bazylea 2 - Filar II. Skłonność do podejmowania ryzyka jest punktem wyjścia do określenia celów planowania strategicznego (jak np. wolumen i rentowność) w postaci pełnego zbioru parametrów wyrażonych w trzech wymiarach: adekwatności kapitałowej, rentowności i ryzyka, finansowania i płynności. W każdym z tych wymiarów wybrano pewną liczbę parametrów reprezentatywnych. Stąd celem skłonności do podejmowania ryzyka jest określenie tych celów i potencjalnych limitów wybranych parametrów, które równoważą akceptowalny poziom ryzyka w celu maksymalizacji rentowności, umożliwiającej z kolei dobry poziom finansowania. Zgodnie ze skłonnością Grupy do podejmowania ryzyka, Limity Ryzyka Operacyjnego muszą rejestrować złożoność i wymiar działalności operacyjnej Spółek Grupy; limity takie są definiowane w kategoriach strat operacyjnych. Przekroczenie przyjętych wartości progowych strat wywołuje lawinę zmian lub reakcji (szczegółowy proces został zdefiniowany w odpowiedniej Zasadzie Grupy, przyjętej w 2012 roku). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

268 Zmiany i reakcje mogą prowadzić do przyjęcia nowych działań redukujących ryzyko, ulepszenia istniejących działań czy weryfikacji Limitów Ryzyka Operacyjnego. Definicja Limitów na poziomie Spółek Grupy, Pionów i Państw będzie odbywać się na podstawie analizy historycznych danych dotyczących strat na poziomie Grupy oraz na ocenie potencjalnych korelacji (na poziomie Spółki Grupy/Pionu/Kraju) pomiędzy kwotami strat a zmiennymi wymiarów (jak np. obręb Grupy) w czasie. Obliczanie wskaźnika trendów lub sezonowości także będzie stosowane w celu prognozowania strat. Ponadto stosowane będą także inne analizy, służące do oceny wpływu działań redukujących ryzyko, stosowanych w przeszłości oraz służących jako podstawa dla nowych działań redukujących ryzyko. Zdyscyplinowane podejście do monitorowania limitów i realizacji działań redukujących ryzyko zapewni spójność z najlepszymi praktykami, zwiększając przejrzystość finansową oraz dopasowanie pomiędzy jednostkami biznesowymi a jednostkami kontroli ryzyka. Wykorzystanie ubezpieczenia jako działania redukującego ryzyko Jednostka ds. Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym jest także zaangażowana w proces decyzyjny odnośnie pokrycia ubezpieczeniowego, z uwzględnieniem analiz ekspozycji na ryzyko operacyjne, efektywności odliczeń i polityki limitów. Jednostka ta regularnie informuje kierownictwo o sprawach związanych z ubezpieczeniem. Rola Jednostki ds. Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym w zakresie zarządzania ubezpieczeniami została zdefiniowana we właściwej polityce Grupy, zatwierdzonej przez Komitet ds. Ryzyka Grupy oraz przez Komitet Grupy ds. Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego. Ten ostatni Komitet odpowiada za zatwierdzanie ubezpieczeniowych strategii hedgingowych, po przedstawieniu wspólnych propozycji przez jednostkę ds. Globalnego Zarządzania Ubezpieczeniami oraz Departament Ryzyka Operacyjnego i Reputacyjnego. Grupa z reguły ubezpiecza się od ryzyka uszkodzenia środków materialnych, oszustwa i odpowiedzialności cywilnej. Na podstawie klasyfikacji ryzyka nasza Grupa opracowała kilka polityk ubezpieczeniowych w następującej formie: oszustwa wewnętrzne: polityka BBB zgodnie z punktem dot. uczciwości pracowników (Employees Fidelity Section); oszustwa zewnętrzne: polityka BBB zgodnie z następującymi punktami: kradzież i rabunek w miejscu pracy i podczas transportu, fałszerstwo, szkody poniesione na skutek kradzieży i rabunku, oszustwa EDP; odpowiedzialność pracodawcy (E.L.): ochrona Banku przed roszczeniami odszkodowawczymi za szkody poniesione przez pracowników; ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (T.P.L.): ochrona Banku przed roszczeniami odszkodowawczymi za szkody fizyczne poniesione przez trzecie strony; zdarzenia zewnętrzne: ubezpieczenie nieruchomości od wszelkiego rodzaju ryzyka, a także polisa ubezpieczeniowa EDP od wszelkiego rodzaju ryzyka w odniesieniu do wszystkich budynków i innych środków trwałych zostają rozszerzone na zdarzenia naturalne oraz straty w wyniku katastrof oraz aktów wandalizmu i terroryzmu. Uwzględnione zostaje także ubezpieczenie od awarii urządzeń, przewidziane polisą EDP obejmującą wszelkiego rodzaju ryzyko. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

269 Tabela 13 Zaangażowania kapitałowe: ujawnienia dotyczące pozycji księgi bankowej Ujawnienia jakościowe Podział ekspozycji według celów Instrumenty kapitałowe uwzględnione w księdze bankowej Grupy mają kilka celów: instytucjonalny; strategiczny, z reguły są to podmioty podlegające znacznemu wpływowi i korzystające ze wsparcia w zakresie wyników i rozwoju działalności bankowej (np. udziały w spółkach finansowych lub ubezpieczeniowych); inwestycje finansowe, w tym instrumenty kapitałowe, jednostki funduszy inwestycyjnych (UCITS) i private equity; inne, np. inwestycje wynikające z restrukturyzacji kredytów. Opis stosowanych technik księgowych i metod wyceny Inwestycje Inwestycje są ujmowane przy użyciu metody kapitałowej lub po kosztach. W wypadku inwestycji ujmowanych metodą kapitałową, wartość księgowa obejmuje wszelką reputację firmy (pomniejszoną o wszelkie odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości). Udział inwestora w zyskach i stratach spółki w którą zainwestował po dacie jej zakupu zostaje ujęty w pozycji 240 Zyski (straty) z zysku lub straty spółki stowarzyszonej. Płatności otrzymane od takiej spółki pomniejszają wartość księgową inwestycji. Niezrealizowane zyski z transakcji na inwestycjach księgowanych metodą kapitałową są eliminowane w stopniu odpowiadającym interesom Grupy. Niezrealizowane zyski są także eliminowane, chyba że transakcje świadczą o utracie wartości wymienianych aktywów. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

270 Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży (AfS) Przy początkowym ujawnieniu w dacie rozliczenia, aktywa finansowe dostępne do sprzedaży (AfS) są mierzone według wartości godziwej, powiększonej o koszty transakcji i dochód bezpośrednio związany z danym instrumentem. W kolejnych okresach aktywa finansowe dostępne do sprzedaży są wyceniane według wartości godziwej. Zyski lub straty wynikające ze zmiany wartości godziwej są księgowane w pozycji 140 kapitału własnego Kapitał z aktualizacji wyceny, z wyjątkiem strat z tytułu utraty wartości, które są księgowane w pozycji 130.b Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości aktywów dostępnych do sprzedaży do momentu sprzedaży aktywa finansowego, gdy zaksięgowane zostają łączne zyski lub straty w pozycji 100, b) Zyski (straty) ze zbycia lub wykupu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży.. Zmiany wartości godziwej są rejestrowane w poz Kapitał z aktualizacji wyceny, a także w rachunku wyników. Instrumenty kapitałowe (akcje) nie notowane na aktywnym rynku, których wartość godziwa nie może zostać określona w sposób wiarygodny, są wyceniane według kosztu. W wypadku wystąpienia obiektywnych dowodów straty z tytułu utraty wartości aktywa finansowego dostępnego do sprzedaży, łączna strata, która została ujawniona bezpośrednio w pozycji kapitałowej 140 Kapitał z aktualizacji wyceny zostaje wyksięgowana z kapitału własnego i ujawniona w rachunku zysków i strat w pozycji 130(b) Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości (b) Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży. Trwała utrata wartości instrumentów kapitałowych zostaje oszacowana na podstawie wskaźników takich, jak wartość godziwa poniżej kosztów i negatywne zmiany w środowisku operacyjnym spółki, a także jako trudności emitenta w obsłudze zadłużenia. Jeżeli pomniejszenie wartości godziwej wyniesie więcej niż 50% poziomu kosztów lub utrzymuje się przez okres dłuższy niż 18 miesięcy, to utrata wartości zostaje uznana za trwałą. Jeżeli jednak utrata wartości godziwej danego instrumentu wynosi ponad 20%, ale jest niższa lub równa 50%, czy też utrzymuje się przez okres co najmniej 9 miesięcy, ale nie dłuższy niż 18 miesięcy, to Grupa kontynuuje w takim wypadku analizę wskaźników dochodu i rynku. Jeżeli wyniki takiej analizy wskazują na trudności w odzyskaniu początkowo zainwestowanej kwoty, to ujawniona zostaje trwała utrata wartości. Kwota ujawniona w rachunku zysków i strat stanowi różnicę pomiędzy wartością księgową (koszt zakupu, pomniejszony o wszelkie straty z tytułu utraty wartości, ujawnione w zyskach lub stratach) a bieżącą wartością godziwą. Straty z tytułu utraty wartości, ujawnione jako zysk lub strata dla danej inwestycji w instrument kapitałowy, sklasyfikowany jako dostępny do sprzedaży nie zostają wyksięgowane poprzez zyski lub stratę, lecz ujawnione w kapitale własnym. Instrumenty finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat (FlaFV) Instrumenty kapitałowe uwzględnione w portfelu FlaFV, a także jako aktywa finansowe przeznaczone do obrotu są wyceniane według wartości godziwej, z uwzględnieniem zysków i strat, zrealizowanych i niezrealizowanych, zaksięgowanych w rachunku wyników. Szczególnie w odniesieniu do portfela FIaFV takie zyski i straty są księgowane w poz Zyski i straty z aktywów/zobowiązań finansowych według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. W skład tego portfela nie wchodzą inwestycje w instrumenty kapitałowe dla których niedostępne są notowania na rynkach aktywnych oraz których wartość godziwa nie może zostać określona w sposób wiarygodny. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

271 Ujawnienia ilościowe Rodzaj/wartości ekspozycji Kwoty według stanu na r. Ekspozycje bilansowe Wartość godziwa Nadzwyczajne Wartość Zyski i straty ze zyski/straty rynkowa zbycia/utraty wartości (zaksięgowane w zestawieniu bilansowym). Poziom 1 Poziom 2/3 Poziom 1 Poziom 2/3 Poziom 1 Zyski Straty Zyski Straty A. Inwestycje ( ) B. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży ( ) (63 705) C. Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat (737) Rodzaj/wartości ekspozycji Ekspozycje bilansowe Kwoty według stanu na 31 grudnia 2011 r. Wartość godziwa Wartość rynkowa Zyski i straty ze zbycia/utraty wartości Nadzwyczajne zyski/straty (zaksięgowane w zestawieniu bilansowym). Poziom 1 Poziom 2/3 Poziom 1 Poziom 2/3 Poziom 1 Zyski Straty Zyski Straty A. Inwestycje ( ) B. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży ( ) ( ) C. Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat (17 849) (*) Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży obejmują kwoty 719 mln euro oraz 843 mln euro związane z aktywami mierzonymi według kosztu, odpowiednio na 31 grudnia 2012 roku i 31 grudnia 2011 roku. Poziom 1 odpowiada wartości rynkowej. Portfel bankowy: Ekspozycje bilansowe na instrumentach kapitałowych - kwoty ważone (tys. EUR) KWOTY WAŻONE r r. Metoda IRB Instrumenty private equity, dostatecznie zdywersyfikowane ,277 - Instrumenty kapitałowe na rynkach regulowanych ,109 - Inne instrumenty kapitałowe ,669 Metoda Standardowa Instrumenty private equity, dostatecznie zdywersyfikowane Instrumenty kapitałowe na rynkach regulowanych ,718 - Inne instrumenty kapitałowe WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

272 Tabela 14 - Ryzyko stóp procentowych na pozycjach w księdze bankowej Ujawnienia jakościowe Aspekty ogólne, procesy zarządzania ryzykiem stóp procentowych i metody pomiaru Na ryzyko stóp procentowych składają się zmiany stóp procentowych, które znajdują odzwierciedlenie w: źródłach dochodów odsetkowych, a więc w dochodach banku (ryzyko przepływów gotówkowych); wartości zaktualizowanej netto aktywów i pasywów, ze względu na ich wpływ na wartość zaktualizowaną netto przyszłych przepływów gotówkowych (ryzyko wartości godziwej). Ryzyko stóp procentowych wpływa na wszystkie pozycje bankowe, wynikające z prowadzonej działalności operacyjnej oraz strategicznych decyzji (księga bankowa). Główne źródła ryzyka stóp procentowych można określić jako: ryzyko zmiany ceny: ryzyko, wynikające z niedopasowania terminów zapadalności i zmian ceny aktywów i zobowiązań banku. Niedopasowanie terminów przeszacowania odsetek wywołuje ryzyko krzywej rentowności. Powyższe dotyczy ryzyka, wynikającego z ekspozycji pozycji banku na zmiany nachylenia i kształtu krzywej rentowności. Ryzyko to jest ryzykiem bazowym. Ryzyko to wynika z niedoskonałej korelacji zmian stóp odsetkowych, stosowanych w kredytach udzielanych i zaciąganych dla różnych instrumentów, które mogą także wykazywać podobne cechy zmiany cen; ryzyko opcyjne: ryzyko wynikające z opcji warunkowych lub bezwarunkowych w pozycjach księgi bankowej Grupy. Dobrym przykładem są opcje wbudowane w portfelu hipotecznym banku. Szacunkowa pozycja dla ryzyka stóp procentowych obejmuje założenia dotyczące aktywów i pasywów, które nie mają dokładnie określonego terminu zapadalności. Metoda stosowana w odniesieniu do każdej pozycji zależy od centrum regionalnego 22 zgodnie z opisanymi poniżej zasadami: rachunki na żądanie i rachunki oszczędnościowe: założenia dotyczące terminu rozliczenia dla transakcji o nieokreślonym umownym terminie rozliczenia. Przy założeniu uwzględnia się kilka uwarunkowań: zmienność wolumenu pozycji na żądanie, a także zaobserwowana i postrzegana korelacja pomiędzy stopami rynkowymi a stopami klientów. Przy ocenie, które profile terminów rozliczenia zabezpieczeń najlepiej wyeliminują potencjalne ryzyko stopy procentowej, wynikające z pozycji na żądanie, uwzględniono dowody zarówno statystyczne, jak i jakościowe. Celem mapowania terminów rozliczenia jest uzyskanie powtarzalnego profilu, minimalizującego zmienność marży. Stosowane metody zależą od centrum regionalnego i uwzględniają charakterystykę lokalną. o We Włoszech najważniejszą rolę odgrywa analiza statystyczna. Przy użyciu modelu statystycznego mapowane są terminy zapadalności na okres do 10 lat dla rachunków niekoniecznie powiązanych z indeksem. Na ryzyko koncentracji przyjmowana jest korekta. Modelowana ekspozycja na pozycje na żądanie podlega w dużym stopniu hedgingowi z uwzględnieniem spojrzenia jakościowego na rozwój wolumenów. 22 W zasadzie koncepcja Centrum Regionalnego może być równoznaczna z koncepcją spółki dominującej niższego rzędu. Centra Regionalne są podmiotami gospodarczymi, które odpowiadają za sterowanie, koordynowanie, mierzenie i kontrolowanie ryzyka stopy procentowej Spółek Grupy w zakresie swoich obowiązków. Szczególnie istotną rolę odgrywa Spółka Dominująca, która działa w charakterze "Regionalnego Centrum Nadzoru i Przewodnictwa", odpowiedzialnego za sterowanie, koordynowanie i kontrolowanie wszystkich aspektów dotyczących ryzyka stopy procentowej na księdze handlowej w skali całej Grupy. Ponadto Spółka Dominująca działa jako Centrum Regionalne dla Włoch. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

273 o W Polsce założenie terminu zapadalności dla pozycji a vista ma mniejsze znaczenie, ponieważ wolumeny są mniejsze, a znacząca liczba rachunków jest wyraźnie powiązana z indeksem. Metoda stosowana w Polsce w odniesieniu do projekcji terminów zapadalności jest podobna, jak we Włoszech, aczkolwiek maksymalne terminy zapadalności są raczej krótsze; o Projekcje terminów zapadalności w Austrii i Niemczech wykazują odchylenia od zastosowania modelu czysto statystycznego. Poza analizą statystyczną brane są także pod uwagę inne elementy, takie jak efekt substytucji w odniesieniu do lokat terminowych, projekcje elastyczności pozycji a vista oraz konkurencja płynności. Maksymalne terminy zapadalności także mieszczą się w przedziale 10 lat, aczkolwiek przyjęta metoda z reguły prowadzi do ostrożniejszych projekcji, tzn. średnie projekcje terminów zapadalności są krótsze od projekcji uzyskiwanych przy użyciu metody statystycznej. Ekspozycja projekcji profilu terminu zapadalności na te obszary podlega rygorystycznemu hedgingowi przy użyciu portfela replikującego na podstawie decyzji właściwego Komitetu ds. Ryzyka. Hipoteczne kredyty mieszkaniowe: model szacuje na bieżąco przyszłe wolumeny przewidywanych umorzeń w celu redukcji ryzyka nadwyżki w banku swapów zabezpieczających na stopach procentowych, w odniesieniu do niespłaconych kredytów hipotecznych ze stałym oprocentowaniem. Założenia dotyczące wcześniejszej spłaty kredytu przyjęto na podstawie danych historycznych oraz oceny jakościowej Znaczenie takich zdarzeń oraz metodyka stosowana do ich analizy zależą od regionu. o o o Z punktu widzenia ryzyka stóp procentowych, wcześniejsze spłaty mają znaczenie głównie dla włoskiego portfela kredytów hipotecznych ze stałym oprocentowaniem. Profil terminów zapadalności uwzględnia więc cechy umowne oraz oczekiwane przedpłaty; W przypadku Niemiec zakłada się, że ryzyko wcześniejszej spłaty jest reprezentowane przez portfel swapcji, który podlega pełnemu hedgingowi; W regionach Polski i Austrii założenia wcześniejszej spłaty nie wywierają szczególnego wpływu na wartości szacowane. W Polsce na przykład kredyty hipoteczne z reguły charakteryzują się zmienną stopą procentową. Powoduje to, że tendencje do wcześniejszej spłaty mają mniejsze znaczenie dla czystego ryzyka stóp procentowych. Kredyty niepracujące: w regionalnym centrum Włochzałożony profil opiera się o oczekiwany profil odzysku, podczas gdy w innych centrach regionalnych do tej kategorii kredytów nie przypisuje się żadnej wrażliwości. Kapitał własny: ta pozycja bilansu nie jest modelowana, tzn. nie przypisuje się jej replikującego profilu zapadalności. Limity i progi zostały zdefiniowane jako VaR (z wykorzystaniem metodologii opisanej w księdze handlowej na podstawie wrażliwości na zmiany stopy procentowej, obliczonych z uwzględnieniem informacji z modeli behawioralnych), lukę wrażliwości lub wyceny dla każdego Banku lub Spółki Grupy. Zbiór miar został zdefiniowany na podstawie poziomu złożoności działalności Spółki. Każdy z Banków lub Spółek Grupy przyjmuje odpowiedzialność za zarządzanie ekspozycją na ryzyko stopy procentowej w ramach określonych limitów. Na poziomie skonsolidowanym Jednostka ds. Zarządzania Aktywami i Pasywami Grupy oraz jednostki Zarządzania Ryzykiem Grupy odpowiadają za pomiary ryzyka stopy procentowej. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

274 Pomiary ryzyka stopy procentowej obejmują: Analizę dochodu odsetkowego netto: działania te obejmują m.in. analizę luki statycznej (tzn. przy założeniu, że pozycje utrzymują się w tym okresie na stałym poziomie), badany jest wpływ symulacji na dochód odsetkowy dla bieżącego okresu, z uwzględnieniem założenia elastyczności rachunku dla pozycji na żądanie; Ponadto analiza symulacji obejmuje analizę wpływu na dochód różnego rodzaju gwałtownych wahań wartości stóp procentowych. Poziomem odniesienia dla scenariusza wzrostu i spadku stóp była natychmiastowa i równoległa zmiana o odpowiednio +/-100 bps. Analizowany jest także scenariusz wzrostu i spadku współczynnika nachylenia krzywej w celu oceny wpływu dochodu odsetkowego netto także dla nierównoległych zmian krzywej stopy procentowej. Analiza wartości ekonomicznej: obejmuje obliczenie wrażliwości na zmiany czasu obowiązywania i wartości przewidzianych bilansem dla różnych punktów na krzywej, a także analizę wpływu na wartość ekonomiczną silniejszych wstrząsów, takich jak np. przesunięcie równoległe o 200 punktów bazowych, Grupa prowadzi codzienne pomiary i monitoring ryzyka stopy procentowej jako ekspozycję VaR oraz wrażliwość wartości Eeonomicznej na natychmiastowy i równoległy wstrząs o +1 punkt bazowy w strukturze terminowej stóp procentowych. W odstępach miesięcznych prowadzone są pomiary wrażliwości Wwrtości ekonomicznej na strukturę terminową stóp procentowych w wypadku szokowej zmiany o +200 punktów bazowych oraz wrażliwości dochodu odsetkowego netto. Parametry częstotliwości i pomiarów zostały zdefiniowane w zakresie polityki Grupy Ryzyko Stopy Procentowej Księgi Bankowej, w której określono metody i odpowiadające im limity lub wartości progowe limity wrażliwości wartości ekonomicznej. Jednostka odpowiedzialna za zarządzanie ryzykiem stopy procentowej prowadzi codzienną weryfikację wykorzystania odpowiednich pozycji ryzyka stopy procentowej. Departament Skarbu zabezpiecza ekspozycję na ryzyko stopy procentowej dla transakcji handlowych. Ekspozycja Skarbu na ryzyko stopy procentowej jest monitorowana przy użyciu zbioru limitów i poziomów progowych. Ta sama zasada obowiązuje w odniesieniu do ogólnej ekspozycji na ryzyko stopy procentowej bilansu, z uwzględnieniem strategicznych pozycji inwestycyjnych banku, tzn. transakcji nie związanych bezpośrednio z zabezpieczeniem transakcji komercyjnych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

275 Ujawnienia ilościowe Wrażliwość dochodu odsetkowego netto (obliczona na podstawie przedstawionych powyżej założeń, przy założeniu wzrostu stóp procentowych o 100 pb) wynosi 335 mln euro według stanu na koniec grudnia 2012 roku (lub -339 euro w przypadku spadku stóp procentowych o 100 pb). Wartość ta odzwierciedla wpływ zmian stóp na księgę bankową z pominięciem wszelkich przyszłych zmian w składzie aktywów i pasywów. W tabeli poniżej przedstawiono wpływ nieoczekiwanych dodatnich lub ujemnych gwałtownych (szokowych) zmian stóp procentowych w podziale na główne waluty. Według stanu na 31 grudnia 2012 roku, wrażliwość wartości ekonomicznej aktywów na natychmiastową i równoległą zmianę stóp o +200 pb wynosi mln euro 23. Negatywna ekspozycja Grupy pod względem wrażliwości wartości ekonomicznej +200 bps jest ujemna dla ponad 1 mld euro w czerwcu 2012 roku. Delta wynika głównie z nowej strategii hedgingowej, stosowanej na obszarze Włoch. Ryzyko stopy procentowej dla księgi bankowej (mln EUR) Waluta +200 bps -200 bps Euro Dolar USA Złoty polski Funt brytyjski Frank szwajcarski Jen japoński Nowy lir turecki Rubel rosyjski Inne RAZEM Powyższe działania uwzględniają założenia dotyczące modelowanego terminu zapadalności dla pozycji bilansowych, dla których oczekiwany profil jest inny od umownego (pod względem płynności lub stopy odsetkowej), lub dla pozycji bez szczególnych przedziałów czasowych, jak rachunki a vista czy oszczędnościowe oraz kredyty hipoteczne. W przypadku zmiany stóp o 200 punktów bazowych, obliczony zgodnie z metodologią menedżerską spadek wartości ekonomicznej mieści się w granicach progów, przewidzianych obowiązującymi przepisami Nadzoru (20% kapitału dla celów regulacyjnych). 23 Z wyłączeniem mniejszych podmiotów (jak np. UC Factoring). WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

276 Ryzyko stopy procentowej dla księgi bankowej Waluta +1bp pon. 1 mies. +1bp 1 6 mies. +1bp 6 mies. 1 rok +1bp 1 3 lata +1bp 3 5 lat +1bp 5 10 lat +1bp lat +1bp pow. 20 lat Euro Dolar USA Złoty polski Funt brytyjski Frank szwajcarski Jen japoński Nowy lir turecki Inne RAZEM RAZEM W tabeli powyżej przedstawiono wrażliwość wartości ekonomicznej na zmiany stóp procentowych. Wartości szacunkowe określono na podstawie przesunięcia równoległego krzywych stóp procentowych o +1 punkt bazowy. Wrażliwość jest obliczana dla szeregu przedziałów czasowych i walut. Główna ekspozycja wiąże się nadal z krzywymi dla euro, po której następuje ekspozycja w USD: te dwie waluty łącznie powodują ponad 50% łącznej ekspozycji. Największy wkład (o ujemnym znaku) koncentruje się w przedziale 1 rok 3 lata. Zjawisko to można wyjaśnić strategią Grupy w zakresie hedgingu akcji. Ekspozycja (z dodatnim znakiem) obserwowana w długoterminowym przedziale czasowym (od 9 lat do 10 lat) wiąże się z założeniami terminu zapadalności dla pozycji a vista we Włoszech. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

277 Tabela 15 System wynagrodzeń i motywacyjny oraz związane z nim praktyki Ujawnienia jakościowe 1. Ład korporacyjny i przestrzeganie przepisów Obowiązujące w UniCredit zasady ładu korporacyjnego zapewniają przejrzystość i odpowiedzialność procesu podejmowania decyzji. 1.1 Komitet ds. wynagrodzeń Komitet ds. Wynagrodzeń pełni istotną rolę we wspieraniu Zarządu w zakresie nadzoru nad polityką wynagrodzeń Grupy i opracowywaniu związanych z nią planów. Komitet ds. Wynagrodzeń został ustanowiony przez Zarząd Banku w czerwcu 2000 r. Obecni członkowie Komitetu zostali mianowani w dniu 29 maja 2012 roku po wyborze nowego Zarządu Banku przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, które odbyło się w dniu 11 maja 2012 roku. Zgodnie z opisem przedstawionym na witrynie internetowej Zarządu Banku, w skład Komitetu ds. Wynagrodzeń wchodzi 5 członków niewykonawczych, z których większość stanowią członkowie niezależni. Do dnia 11 maja 2012 roku Komitet składał się z maksymalnie 6 dyrektorów niewykonawczych, z których większość stanowili członkowie niezależni. Prezes Zarządu oraz Pełniący Obowiązki Przewodniczącego z zasady wchodzą w skład Komitetu. Pozostali członkowie Komitetu są wybierani na podstawie ich doświadczenia zawodowego oraz woli przyjęcia tego urzędu. Przewodniczącym Komitetu ds. Wynagrodzeń jest Przewodniczący Rady Dyrektorów. Trzej członkowie Komitetu - w tym zarówno Przewodniczący, jak P.O. Przewodniczącego - zasiadają także w Komitecie Kontroli Wewnętrznej i Ryzyka. Wszyscy członkowie Komitetu muszą spełnić kryteria profesjonalizmu, przyjęte na mocy obowiązującego prawa i wymogów regulacyjnych. Każdy z Członków musi posiadać specjalistyczną wiedzę fachową w sprawach nadzorowanych przez Komitet; niektórzy z nich muszą także posiadać doświadczenie w zakresie rachunkowości i finansów. Niezależność członków stałych została zweryfikowana przez Zarząd Banku na podstawie kryteriów, określonych w Kodeksie Ładu Korporacyjnego (zwanym dalej Kodeksem ), wydanym przez Borsa Italiana na podstawie postanowień pkt 149, poz. 3 Dekretu Ustawodawczego nr 58/98 (Testo Unico della Finanza TUF ). Na końcu niniejszego rozdziału przedstawiono tabelę, zawierającą szczegółowe informacje na temat statusu niezależności członków Komitetu. Prace Komitetu koordynuje Przewodniczący Komitetu, który także spełnia kryteria niezależności określone przez TUF. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

278 Rola Komitetu ds. Wynagrodzeń polega na doradzaniu Zarządowi i składaniu propozycji, w razie potrzeby także przy wsparciu ze strony konsultantów zewnętrznych w następujących sprawach: wynagrodzenie Dyrektorów UniCredit, piastujących określone stanowiska, a w szczególności wynagrodzenie Prezesa Zarządu (Chief Executive Officer, CEO); wynagrodzenie Dyrektora Zarządzającego UniCredit, w wypadku, gdy Dyrektor Zarządzający piastuje także stanowisko Prezesa Zarządu (Chief Executive Officer, CEO); struktura wynagrodzeń Prezesa Zarządu (CEO), Dyrektora Generalnego (GM) oraz Zastępców Dyrektora Generalnego (Deputy General Managers, DGM); polityka wynagrodzeń w odniesieniu do Wiceprezesów Wykonawczych (Senior Executive Vice Presidents, SEVP), Zespołu Zarządzania Grupą (Executive Vice Presidents, EVP), Zespołu Liderów (Senior Vice Presidents, SVP) oraz Szefów Departamentów, podlegających bezpośrednio CEO; zatwierdzanie planów motywacyjnych Grupy opartych o instrumenty finansowe; polityka wynagrodzeń oficerów korporacyjnych (członków Zarządu, Rady Audytorów Ustawowych, Rad Nadzorczych Spółek Grupy). W przypadkach określonych w pierwszych dwóch punktach konieczne jest wydanie opinii przez Komitet, sformułowanej przez Przewodniczącego. Zakres obowiązków Komitetu ds. Wynagrodzeń obejmuje następujące działania: przedkładanie Zarządowi propozycji, związanych z określaniem polityki Grupy w sprawie wynagrodzeń, do przedłożenia Walnemu Zgromadzeniu do zatwierdzenia; okresowa ocena adekwatności polityki wynagrodzeń, monitorowanie praktyk międzynarodowych, trendów branżowych oraz poziomów wynagrodzeń określanych przez głównych konkurentów Banku (lub instytucje równorzędne), składanie propozycji możliwych działań korekcyjnych i/lub zarządzanie w konkretnych/wyjątkowych sprawach; składanie propozycji definicji celów dot. wyników prac, powiązanych ze zmienną częścią wynagrodzenia CEO, GM i DGMs, a także Szefów Jednostek ds. Kontroli; weryfikacja faktycznych osiągnięć w zakresie powołanych powyżej celów oraz monitorowanie zastosowania polityki wynagrodzeń, zatwierdzonej przez Walne Zgromadzenia oraz realizacji decyzji, podejmowanych przez Zarząd Banku. Członkowie Komitetu, których wynagrodzenie jest przedmiotem dyskusji i/lub podlega opinii powołanego Komitetu, w odniesieniu do piastowanych przez nich stanowisk, nie biorą udziału w planowych spotkaniach, w ciągu których poruszane są takie tematy. Członkowie zespołu kierownictwa Grupy, a wśród nich - zgodnie z wnioskiem Banku Włoch - Szefowie ds. Ryzyka (Chief Risk Officer, CRO) oraz Audytu Wewnętrznego mogą być zapraszani na spotkania Komitetu w odniesieniu do konkretnych spraw. Szef Zasobów Ludzkich (HR) () wziął udział jako gość we wszystkich spotkaniach Komitetu, jakie odbyły się w 2012 roku. CEO z reguły nie bierze udziału w zebraniach Komitetu ds. Wynagrodzeń i nie uczestniczył w żadnym z zebrań, które odbyły się w 2012 roku. W 2012 roku Przewodniczący zaprosił Szefa Audytu Wewnętrznego do udziału w jednym spotkaniu Komitetu ds. Wynagrodzeń w odniesieniu do rocznego audytu, przeprowadzonego w obszarze systemów motywacyjnych Grupy, którego wyniki zostały omówione przez Zarząd Banku i przedstawione w czasie Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy. Działając poprzez osobę Przewodniczącego, Komitet ds. Wynagrodzeń posiada dostęp do wszystkich informacji i jednostek korporacyjnych, potrzebny w ramach wykonywania obowiązków Komitetu i w tym celu korzysta ze wsparcia struktur centrali korporacyjnej. Komitet korzysta z usług niezależnej firmy doradczej Mercer, która świadczy usługi na temat praktyki i trendów w zakresie wynagrodzeń oraz najnowsze rynkowe benchmarki wynagrodzeń. Spółka doradcza została wstępnie uznana za spółkę, której pozycja w żaden sposób nie pomniejsza jej niezależności. Spółka Mercer współpracuje z Komitetem od 2007 roku i służyła jako niezależny doradca także w 2012 roku. Przedstawiciele spółki Mercer byli regularnie zapraszani do udziału w spotkaniach Komitetu w celu omówienia konkretnych spraw, przewidzianych porządkiem obrad. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

279 Wymagania finansowe Komitetu w skali rocznej są spełniane poprzez własny budżet, który może być uzupełniany w celu spełnienia dodatkowych potrzeb. W szczególności w 2012 roku budżet Komitetu ds. Wynagrodzeń umożliwił zakup usług, świadczonych przez spółkę Mercer w celu uzyskania aktualnych informacji, potrzebnych do realizacji procesów decyzyjnych. W 2012 r. Komitet ds. Wynagrodzeń spotkał się 6 razy. Każde z tych spotkań trwało średnio 1 godzinę. Z zasady planowe zebrania Komitetu odbywają się raz na dwa miesiące. Do kwietnia 2013 r. odbyły się cztery spotkania Komitetu. Każde zebranie Komitetu ds. Wynagrodzeń jest protokołowane i rejestrowane przez Sekretarza, mianowanego przez Komitet. Do najważniejszych działań, podejmowanych w 2012 roku przez Komitet ds. Wynagrodzeń należą: ostateczna ocena korelacji pomiędzy trwałymi parametrami wyników Grupy, a nagrodami za podjęte ryzyko, zgodnie z wymogami prawa i przepisami Banku Włoch; monitorowanie i analizowanie ewolucji systemu wynagrodzeń w stosunku do zmian scenariusza odniesienia oraz zaleceń i postanowień Władz Nadzoru oraz głównych instytucji międzynarodowych; opracowanie Polityki Grupy ds. Wynagrodzeń na 2012 rok przy wsparciu ze strony jednostek ds. Zasobów Ludzkich, Przestrzegania Przepisów i Zarządzania Ryzykiem, w celu przedłożenia Zarządowi i uzyskania zgody Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy; aktualizacja systemu motywacyjnego dla Grupy zgodnie z wymogami regulacyjnymi, które zostały przyjęte lub zmienione w ciągu roku; monitorowanie właściwego zastosowania polityk i systemów, a także wykorzystania delegowanych uprawnień. monitorowanie trendów na rynkach zewnętrznych, w tym analiza benchmarkingowa, przeprowadzona przez spółkę Mercer w odniesieniu do grupy środowiskowej, w celu opracowania propozycji dla Zarządu. Główne tematy, omawiane przez Komitet, zostały także przedstawione Radzie Audytorów Ustawowych zanim zostały przedstawione na Zarząd Banku. Tabela poniżej przedstawia podsumowanie składu Komitetu w 2012 roku oraz dodatkowo informacje na temat niezależności jego członków. Zawiera także szczegółowe informacje na temat ich uczestnictwa w zebraniach, jakie były zwołane w ciągu roku. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

280 Stanowisko Członkowie, którzy obecnie pracują: Pozycje Niezależność przez * * ** *** **** Przewodniczący Vita Giuseppe Nie Tak P 3 100% (1) Zastępca Wiceprzewodniczącego Fois Candido Nie Tak M 3 100% (1) Dyrektor Bochniarz Henryka Tak Tak M 3 100% (1) Dyrektor Caltagirone Alessandro Tak Tak M 3 66% (1) Dyrektor Kadrnoska Friedrich Tak Tak M 6 50% (1) Członkowie, którzy obecnie nie pracują: Przewodniczący Rampl Dieter Nie Tak P 3 100% (2) Zastępca Wiceprzewodniczącego Castelletti Luigi Tak Tak M 3 100% (3) Wiceprzewodniczący Calandra Buonaura Vincenzo Nie Tak M 3 100% (3) (4) Dyrektor SchinzlerHans Jurgen Tak Tak M 3 33% (4) Dyrektor Wyand Anthony Tak Tak M 3 100% (4) (5) Uwaga: * W niniejszej kolumnie prezentuje się oznaczenie funkcji (P = przewodniczący, M = członek) ** W niniejszej kolumnie oznaczono liczba liczbę spotkań w okresie w których dana osoba uczestniczyła *** W niniejszej kolumnie przedstawiono procentowy udział Członka w dniach/ liczbę spotkań w których wzięto udział w danym okresie **** W niniejszej kolumnie przedstawiono okres pracy danej osoby: (1) pracuje od 29 maja 2012 (2) pracował do 19 kwietnia 2012 (3) pracował do 7 maja 2012 (4) pracuje od 31 stycznia 2012 (5) pracował do 11 maja 2012 Kod TUF 1.2 Rola Jednostek ds. Kontroli: Przestrzegania Przepisów, Zarządzania Ryzykiem i Audytu Jednostka ds. Przestrzegania Przepisów (Compliance) odgrywa istotną rolę nie tylko w zakresie walidacji, ale także projektowania i definiowania polityki wynagrodzeń i procesów w połączeniu z jednostką ds. Zasobów Ludzkich. Kluczowe działania tej jednostki, podejmowane w 2012 roku obejmują: walidacja Polityki Grupy ds. Wynagrodzeń na 2012 rok, przedłożonej Zarządowi w celu uzyskania następnie zgody Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy, które odbyło się 11 maja 2012 roku; walidacja Systemu Motywacyjnego dla Kierownictwa Wykonawczego Grupy na 2012 rok, w tym celów indywidualnych dla CEO, GM, DGM oraz Szefów Jednostek ds. Kontroli: walidacja Planu Wynagrodzenia w Akcjach za Wyniki Pracy dla członków Kierownictwa Wykonawczego Grupy w latach oraz Planu Akcji dla pracowników utalentowanych i innych pracowników o krytycznym znaczeniu dla realizacji misji; ocena przypadków dostosowania do wymogów Systemu Motywacyjnego Grupy na poziomie lokalnym; przygotowanie we współpracy z jednostką ds. Zasobów Ludzkich oraz dystrybucja wytycznych Grupy dot. opracowywania systemów motywacyjnych na 2013 rok dla pracowników na szczeblu poniżej Kierownictwa i zarządzanie takimi systemami, a także definiowanie szczegółowych procesów w celu zapewnienia właściwego zaangażowania jednostki ds. przestrzegania prawa w definiowaniu i ocenie zgodności z prawem systemów motywacyjnych/kampanii komercyjnych, obowiązujących w głównych bankach Grupy; wstępna ocena systemów motywacyjnych kampanii komercyjnych i innych inicjatyw (związanych np. z dystrybucją produktów inwestycyjnych) dla pracowników poniżej szczebla kierownictwa wykonawczego, obowiązujących w sieciach UniCredit S.p.A. i innych scentralizowanych podmiotach prawnych we Włoszech; WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

281 ocena systemów motywacyjnych pionów i linii kompetencyjnych obowiązujących poniżej poziomu Kierownictwa; udział i współpraca we właściwych sprawach, w inicjatywach regulacyjnych dotyczących wynagrodzeń (European Securities and Markets Authority ESMA Consultation Paper Guidelines on Remuneration policies and practices (MiFID) ; Bank of Italy, Report on Evaluation of Group Strategies and Policies in the Field of Collective Management of Savings ); udział w poszczególnych inicjatywach HR związanych z wynagrodzeniem (np.: definiowanie Wytycznych dla niestandardowego wynagrodzenia ; przegląd Błękitnej Księgi KPI ; przegląd procesowy definicji Wyznaczonych Pracowników w celu zastosowania Systemu Motywacyjnego Grupy). analiza konkretnych oczekiwań w sprawie wynagrodzeń niestandardowych. W 2013 roku Jednostka ds. Przestrzegania Przepisów (Compliance) będzie nadal działać w ścisłej współpracy z Jednostką ds. Zasobów Ludzkich (HR) w ramach wsparcia nie tylko walidacji, ale także projektowania i definiowania polityki i procesów w zakresie wynagrodzeń. Związek pomiędzy wynagrodzeniem a ryzykiem został także zachowany w 2012 roku dzięki zaangażowaniu jednostki ds. Zarządzania Ryzykiem w projektowanie wynagrodzeń i definiowanie ściśle określonych ram wynagrodzenia podstawowego w zakresie ogólnych Ram Skłonności do Podejmowania Ryzyka Grupy, w celu właściwego ograniczenia motywacji do podejmowania ryzyka przez motywację do zarządzania ryzykiem. W szczególności dotyczy to wykorzystania przez Zarząd Banku i Komitet ds. Wynagrodzeń wyników pracy zaangażowanych jednostek, w celu zdefiniowania wzajemnych relacji pomiędzy rentownością, ryzykiem i nagrodami w ramach systemów motywacyjnych Grupy. 2. Ciągłe monitorowanie trendów i praktyk rynkowych Komitet ds. Wynagrodzeń oraz Zarząd Banku podejmują na podstawie posiadanych informacji decyzje dotyczące wynagrodzeń zgodnie ze strategią biznesową i na podstawie właściwej świadomości rynku. Najważniejsze aspekty polityki łącznego wynagrodzenia przyjętej na rok bieżący, przy wsparciu w postaci ciągłego benchmarkingu zewnętrznego i analizy trendów, prowadzonych przez niezależnego doradcę zewnętrznego działającego na zlecenie Komitetu ds. Wynagrodzeń to: definiowanie polityki wynagrodzeń dla członków kierownictwa wykonawczego, ze szczególnym uwzględnieniem projektowania systemów motywacyjnych Grupy, określonych na 2013 r.; rekomendacje płacowe oparte o szczegółową analizę benchmarkingową w stosunku do naszej zdefiniowanej grupy środowiskowej, jako podstawa dla wszelkich decyzji. Poziomy wynagrodzeń oraz składniki wynagrodzeń członków kierownictwa wykonawczego i menedżerów są planowane, zarządzane i weryfikowane na podstawie naszych ram strategicznych i korelowane z odpowiednimi wynikami, osiąganym i przez UniCredit w danym czasie. Celem polityki jest łączne wynagrodzenie, ustalone na poziomie pomiędzy medianą a górnym kwartylem rynku, przy czym indywidualne pozycjonowanie jest określane na podstawie określonych wyników, potencjału oraz strategicznych decyzji pracowników. Wynagrodzenie podstawowe zostaje określone na poziomie odpowiednim dla obszaru działalności, w jakim dany pracownik jest zatrudniony oraz w odniesieniu do talentów, umiejętności i kompetencji, jakie dana osoba wnosi do Grupy. Poziom stałego elementu wynagrodzenia powinien być wystarczający do zniechęcenia do podejmowania nieodpowiedniego ryzyka. Grupa środowiskowa stosowana na poziomie Grupy jako poziom odniesienia dla polityki wynagrodzeń i praktyki, ze szczególnym uwzględnieniem kierownictwa wykonawczego wyższego szczebla, jest definiowana przez Komitet ds. Wynagrodzeń na podstawie propozycji niezależnych doradców zewnętrznych, opracowanych na podstawie następujących kryteriów: porównywalność pod względem wielkości, złożoności i modelu biznesowego, obecność klientów, talentów i na rynkach kapitałowych, środowisko ryzyka oraz środowisko prawno-społeczno-ekonomiczne. Grupa środowiskowa jest przedmiotem corocznego przeglądu w celu sprawdzenia ciągłości jej istotności. Na 2012 rok zatwierdzono grupę środowiskową z poprzedniego roku, którą rozszerzono o 2 banki (Banque Populaire oraz Bank Nordea): WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

282 Grupa środowiskowa Grupy UniCredit w 2012 r. Zgodnie ze składem zatwierdzonym przez Komitet ds. Wynagrodzeń, grupa środowiskowa obejmuje następujące wyszczególnione poniżej instytucje finansowe: Banco Santander Banque Populaire CE Barclays Banco Bilbao Vizcaya Argentaria BNP Paribas Citigroup Credit Agricole Credit Suisse Deutsche Bank HSBC Intesa Sanpaolo JP Morgan Chase Nordea Bank... Royal Bank of Scotland Société Générale UBS 3. Systemy Wynagrodzeń Grupy 3.1 Populacja docelowa Zgodnie ze szczegółowymi przepisami, datującymi się od 2010 roku, w UniCredit przeprowadzono pierwszy proces samooceny w celu zdefiniowania populacji Określonych Pracowników Grupy, do których zgodnie z regulatorami mają zastosowania szczególne przepisy dotyczące wynagrodzeń. Wstępna ocena została potwierdzona w latach 2011 i 2012 po przeprowadzeniu weryfikacji procesu i jego dalszym udokumentowaniu. Samoocenę oparto o mapowanie ryzyka Grupy, przeprowadzone zgodnie z zasadami Filarów bazylejskich przez jednostkę ds. Zarządzania Ryzykiem i przeanalizowane, łącznie z rolami poziomu organizacyjnego i kierownictwa wyższego szczebla. W wyniku analizy i zgodnie z propozycją Komitetu ds. Wynagrodzeń, zatwierdzoną przez Zarząd, w 2013 roku Bank zatwierdził ponownie następujące kategorie pracowników jako Pracowników Określonych : CEO Grupy, pracownicy Kierownictwa Wykonawczego Grupy, odpowiedzialni za codzienne zarządzanie (GM, DGM, SEVP oraz EVP), stanowiska kierownictwa wykonawczego w Jednostkach ds. Kontroli (Audyt, Przestrzeganie Przepisów, Ryzyko i Planowanie, Finanse i Administracja), ponieważ osoby te odpowiadają na poziomie Grupy za podejmowanie decyzji strategicznych, które mogą wywierać istotny wpływ na profil ryzyka instytucji. Ponadto do grupy Określonych Pracowników UniCredit zaliczono także innych pracowników, wywierających istotny wpływ na ekspozycję Grupy na ryzyko pod względem ryzyka kredytowego, płynności i rynkowego, otrzymujących rocznie wynagrodzenie zmienne w wysokości powyżej euro. W przyszłości kwota progowa przewidziana definicją Określonych Pracowników zostanie poddana weryfikacji, w celu możliwości zakwalifikowania do tej grupy pracowników otrzymujących niższe uposażenie zmienne. Docelowa populacja reprezentuje około 0,1% całej populacji pracowników Grupy, zgodnie z praktyką rynkową dużych banków uniwersalnych. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

283 Korelacja z wymogiem regulacyjnym jest stosowana proporcjonalnie do innych wybranych stanowisk, które obejmują wszystkie osoby na stanowiskach SVP (Senior Vice-President) oraz poniżej SVP, w tym osoby zatrudnione w Pionie CIB (szczególne stanowiska wywierające wpływ na ryzyko rynkowe, ryzyko kredytowe i ryzyko płynności), otrzymujące premie w wysokości powyżej euro (dla których odroczenie płatności gotówkowych i w akcjach ma zastosowanie na podstawie metody skalowania). 3.2 Realizacja i wyniki wdrożenia Systemów 2012 W 2012 roku systemy motywacyjne Grupy były wdrażane w ramach naszej polityki i ładu korporacyjnego. Następujące plany zostały zaoferowane w roku ubiegłym naszej docelowej populacji w sposób zróżnicowany: System Motywacyjny Grupy na 2012 r., zapewniający alokację, na podstawie wyników, premii w gotówce i akcjach, z góry i w postaci płatności odroczonych przez okres 5 lat; Plan akcji pracowniczych dla pracowników utalentowanych oraz innych pracowników o krytycznym znaczeniu dla realizacji misji Grupy. System Motywacyjny Grupy na 2012 r. System Motywacyjny Grupy na 2012 r. przewiduje przydział premii, zależnej od wyników, w gotówce i nieodpłatnych akcjach zwykłych w ciągu 5 lat na podstawie wielowątkowej oceny driverów operacyjnych i trwałości (ustalonych w indywidualnych programach Performance Screen ) oraz zastosowanie współczynnika ryzyka ogólnego/trwałości, związanego z rocznymi wynikami rentowności, solidności i płynności Grupy (Group Gate/Zero Factor). W 2012 roku UniCredit odnotował dodatni zysk netto w wysokości 865 mln euro, przy czym wszystkie główne wskaźniki wyników operacyjnych w rachunku zysków i strat także miały wartość dodatnią (zysk brutto z działalności operacyjnej, zysk netto z działalności operacyjnej oraz zysk przed opodatkowaniem). W odniesieniu do 2012 roku Zarząd Banku UniCredit uwzględnił oceny przedstawione przez Komitet ds. Wynagrodzeń oraz wytyczne władz regulacyjnych w sprawie wynagrodzenia zmiennego. Zarząd Banku potwierdził pozytywną ocenę wyników Najwyższego Kierownictwa już wyrażoną przez Komitet ds. Wynagrodzeń oraz wyraziła swoje pełne uznanie dla wyników, osiągniętych w 2012 roku pomimo szczególnie trudnej ogólnej sytuacji gospodarczej. Pozytywne wyniki dzięki którym Grupa odzyskała zdolność do generowania zysków, osiągania adekwatnych poziomów kapitału, odpowiedniej płynności i wzrostu pokrycia pozycji obarczonych ryzykiem, wynikają z przyjęcia ram podkreślających trwałość zatwierdzonych i wdrożonych mechanizmów motywacyjnych przewidzianych polityką ds. wynagrodzeń Grupy. Zarząd Banku przyjął do wiadomości oświadczenie Najwyższego Kierownictwa (CEO, Dyrektor Generalny GM, Zastępcy Dyrektorów Generalnych DGM, CFO, CRO, Szef jednostki ds. Przestrzegania Przepisów i Prawa, Szef Audytu i Szef Zasobów Ludzkich HR) o odrzuceniu - w kontekście ogólnym - ujmowania premii, powiązanych z osiągniętymi warunkami wyników. Z tej przyczyny Zarząd Banku wyraził swoje szczere uznanie dla wrażliwości wykazanej także przy tej okazji przez Najwyższe Kierownictwo i postanowił uznać płatność premii wyłącznie na rzecz pozostałych pracowników Grupy, co stanowi w wypadku członków Kierownictwa Wykonawczego (pierwszych 115 menedżerów Grupy) redukcję premii o około 50% w porównaniu do ogólnych możliwości w odniesieniu do zmiennego składnika wynagrodzeń. Zgodnie z systemami wynagrodzeń obowiązującymi w UniCredit, ponad 80% takich premii zostanie odroczone na lata przyszłe i zostanie wypłacone pod warunkiem osiągnięcia dodatkowych wyników w przyszłości. Ponadto zastosowano także redukcję ogólnego, docelowego wynagrodzenia i zrównoważono w większym stopniu stosunek wynagrodzenia stałego do zmiennego. Dopuszczono tylko kilka wyjątków w odniesieniu do przeglądu wynagrodzeń, szczególnie w tych państwach, które wspierają Grupę pozytywnymi wynikami. Mimo rezygnacji z płatności motywacyjnych przewidzianych na 2012 rok, członkowie Najwyższego Kierownictwa UniCredit otrzymali płatności odroczone w poprzednich latach. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

284 Zgodnie z ładem korporacyjnym Grupy, oceny i wypłaty dla CEO, GM, DGM oraz Szefów Jednostek ds. Kontroli Wewnętrznej za 2012 r. zostały poddane przeglądowi przez Komitet ds. Wynagrodzeń i zatwierdzone przez Radę i przedstawione Audytorom Ustawowym oraz przedstawione Komitetowi ds. Kontroli Wewnętrznej i Ryzyka jako istotne. Łączna kwota zmiennego komponentu wynagrodzenia dla określonych grup pracowników, określona w rozdziale o Ujawnieniu Ilościowym, jest możliwa do utrzymania w obecnej sytuacji finansowej banku i nie ogranicza zdolności banku do zachowania odpowiedniego poziomu kapitału. Po ocenie osiągnięcia poziomu celów założonych w 2012 roku i ich zatwierdzeniu przez Radę, w dniu 11 marca 2013 roku przyrzeczono alokację około 20 mln akcji zwykłych UniCredit grupie 768 pracowników Kierownictwa Wykonawczego Grupy oraz wybranym osobom piastującym inne stanowiska, która zostanie zrealizowana w latach 2015, 2016 i 2017, pod warunkiem zastosowania współczynnika Zero Factor odpowiednio w odniesieniu do lat 2014, 2015 i Z tej przyczyny System Motywacyjny Grupy na 2012 rok obejmuje oczekiwany wpływ na kapitał udziałowy UniCredit w wysokości około 0,35%, zakładając osiągnięcie progów wyników Grupy przewidzianych w Zero Factor. Plan akcji pracowniczych dla pracowników utalentowanych oraz innych pracowników o krytycznym znaczeniu dla realizacji misji Grupy. Plan ten został zaoferowany w 2011 roku w celu motywowania i zachowania zasobów strategicznych oraz skorelowania beneficjentów i interesów akcjonariuszy, poprzez nagradzanie długoterminowego tworzenia wartości przez aprecjację cen akcji. Wybrano 887 beneficjentów Planu na podstawie ich dopasowania do wartości korporacyjnych i konsekwentnych zachowań, strategicznego znaczenia i wpływu piastowanego stanowiska oraz osiąganych wyników pracy, a także w celu retencji pracowników reprezentujących wysoki potencjał umiejętności przydatnych dla Grupy. W dniu 15 marca 2013 roku Rada zatwierdziła przydział maksymalnej liczby około 1,2 mln akcji zwykłych. Plan przewiduje alokację nieodpłatnie akcji zwykłych UniCredit w trzech równych transzach rozłożonych na okres 3 lat, pod warunkiem zastosowania w każdym roku Współczynnika Zero (Zero Factor) w odniesieniu do rentowności Grupy, solidności i płynności wyników z poprzedniego roku oraz pod warunkiem ciągłości zatrudnienia, przestrzegania przepisów oraz braku jakichkolwiek naruszeń wartości. Koordynacja lokalna i szczegółowe programy Elementy systemu motywacyjnego Grupy są w pełni stosowane w odniesieniu do wszystkich pracowników kierownictwa wykonawczego, przy czym elementy te są adaptowane lokalnie na podstawie szczegółowych regulacji czy charakterystyki prowadzonej działalności zgodnie z ogólnym podejściem, przyjętym przez Grupę. Lokalne adaptacje są w pełni zgodne z zasadami planów, umożliwiając tym samym osiągnięcie tych samych wyników w sytuacji, gdy realizacja planów wywiera pewien ujemny wpływ (prawny, podatkowy lub inny) na Spółki Grupy i/lub beneficjentów, posiadających siedzibę w krajach w których Grupa jest obecna. Zastosowane przez Grupę podejście do planów motywacyjnych dla pracowników kierownictwa wykonawczego jest w pełni zgodne z wymogami Banku Włoch oraz wytycznymi europejskimi z jednoczesnym uwzględnieniem: ciągłej potrzeby wykazywania zgodności z przepisami wobec każdego z krajowych regulatorów; lokalnych nacisków w celu przyjęcia alternatywnych rozwiązań, jakie zostaną uznane przez lokalnych regulatorów za konieczne; realizacji pod warunkiem corocznego Audytu, prowadzonego oddzielnie dla każdego systemu prawnego; dalsze postępy wymagane do uzgodnienia lokalnych różnic z rolą krajowego/miejscowego regulatora. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

285 Rada Dyrektorów została uprawniona przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy do wprowadzenia odpowiednich zmian do realizacji planów przestrzegania przepisów prawa i przepisów podatkowych, obowiązujących w krajach, w których Grupa jest obecna i pod warunkiem użycia różnych rozwiązań, jak np. użycie akcji miejscowej spółki, zamiast akcji UniCredit, przy realizacji planów motywacyjnych Grupy przez Zagrebačka Banka w Chorwacji. Mając na uwadze przepisy działającej w Polsce Komisji Nadzoru Finansowego, uznano za korzystne, by Bank Pekao stosował parametry wyników i udziałów spółki (lokalne udziały Gate i Pekao). Podobnie jak w ubiegłym roku, pracownikom kierownictwa wykonawczego Grupy, zatrudnionym w spółce Pioneer Global Asset Management S.p.A., zaoferowano poza standardowym systemem Grupy także plan motywacyjny na bazie akcji spółki Pioneer, z zapewnieniem pełnej zgodności z zaleceniami regulatora odnośnie zwiększonej autonomii działalności w zakresie zarządzania aktywami w grupach bankowych. Dla ogólnej populacji pracowników stosowane są szczegółowe systemy uwzględniające lokalne praktyki rynkowe. Spójne zasady i metody projektowania mają także zastosowanie do pracowników naszego Pionu Bankowości Inwestycyjnej na wszystkich poziomach organizacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem ścisłej korelacji z rentownością działalności, skorygowanej o ryzyko, z uwzględnieniem wszechstronnego spojrzenia na wyniki oraz odraczania wypłat nagród motywacyjnych powyżej określonych limitów. Zgodnie z obowiązującymi przepisami regulatora oraz naszymi zasadami ładu korporacyjnego, jednostka ds. Zasobów Ludzkich (HR) działając w ścisłej współpracy z jednostką ds. Przestrzegania Przepisów (Compliance) zarządza corocznym procesem przeglądu zgodności z przepisami odnośnie pracowników poniżej poziomu wykonawczego, którego główne cele obejmują zapewnienie zgodności systemów motywacyjnych dla pracowników poniżej poziomu kierownictwa wykonawczego z Polityką Grupy ds. Wynagrodzeń oraz wytycznymi dot. przestrzegania przepisów, a także z odpowiednimi przepisami, regulującymi systemy motywacyjne. 3.3 System Motywacyjny Grupy na 2013 r. Dla systemu przyjętego na 2013 rok i zatwierdzonego przez Radę Dyrektorów UniCredit w dniu 29 stycznia i 15 marca 2013 roku potwierdzono większość jego cech przyjętych dla roku ubiegłego, z zapewnieniem ciągłości i w celu przyciągnięcia, zatrzymania i motywowania beneficjentów Grupy oraz powiązania systemu motywacyjnego UniCredit z najnowszymi wymogami krajowymi i międzynarodowymi poprzez: alokację motywacji zmiennych na rok 2013, zdefiniowanych na podstawie indywidualnych wyników, ocenianych przy użyciu Ankiety Wyników (Performance Screen), a także wyników na poziomie biznesowym oraz - o ile dotyczy - na poziomie krajowym i/lub Grupy i na podstawie innych celów, których znaczenie może zostać uwzględnione w ogólnej ocenie wyników; definiowanie zrównoważonej struktury płatności z góry (po ocenie wyników pracy) i odroczonych, w gotówce i w akcjach; rozkład płatności w akcjach, z uwzględnieniem mających zastosowanie wymogów prawnych w odniesieniu do okresów zachowania akcji. W szczególności struktura płatności została zdefiniowana zgodnie z postanowieniami Banku Włoch, który wymaga zastosowania dwuletniego okresu zachowania dla akcji wypłacanych z góry oraz rocznego dla akcji odroczonych; zastosowanie ogólnego współczynnika ryzyka/ zrównoważonego rozwoju, powiązanego z rocznymi wynikami Grupy w zakresie rentowności, solidności i płynności (Group Gate), służącego również jako próg dostępu do premii, który w wypadku wystąpienia straty (Zysk Netto Grupy < ) 24 lub naruszenia kapitału/płynności, uruchamia Współczynnik Zerowy (Zero Factor), uniemożliwiający wypłatę premii; maksymalna premia podlega limitowi w wysokości 150% przyjętej wartości docelowej. 24 Zysk netto podany w zestawieniu bilansowym nie obejmuje pozycji nadzwyczajnych, zgodnie z decyzją Rady Dyrektorów, podjętą na podstawie propozycji Komitetu ds. Wynagrodzeń. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

286 Premie są wypłacane beneficjentom na podstawie indywidualnych Ankiet Wyników (wielostronna ocena driverów operacyjnych i trwałości wyników) oraz innych parametrów docelowych, które mogą zostać uznane za istotne dla ogólnej oceny wyników. Wyniki indywidualne są formalnie oceniane co roku przez pomiar osiągnięć w stosunku do celów osobistych, równoważenie faktycznych dowodów w postaci twardych liczb oraz na podstawie decyzji menedżerskich. Wyniki pracy są oceniane zarówno na podstawie wewnętrznych celów absolutnych, jak i względnych celów zewnętrznych oraz z uwzględnieniem wskaźników skorygowanych o ryzyko. Cele są wybierane dla każdej roli z naszego katalogu - Błękitnej Księgi KPI. Ilustracja Ankiety Wyników (Performance Screen) Połączona ocena 2 celów operacyjnych i 2 celów zrównoważonego rozwoju zostaje przeliczona na wartość procentową w przedziale od 0% do 150%, z uwzględnieniem różnych wag dla każdej z nich. W wypadku ról biznesowych, waga dla celów zrównoważonego rozwoju wynosi 50%, podczas gdy dla jednostek Kontroli i Wsparcia, stosowane w ogólnym obliczeniu wagi są wyższe, tzn. waga zrównoważonego rozwoju wynosi 70%, a waga operacyjna wynosi 30%. Menedżer potwierdza lub zmienia obliczoną wartość procentową (0%-150%) korygując wartość w górę lub w dół, z uwzględnieniem innych istotnych celów, wyników biznesowych w granicach możliwości finansowych, biorąc także pod uwagę wszelkie indywidualne naruszenia przepisów/wartości w obszarach, wymagających rygorystycznego przestrzegania zaleceń i ocen organów regulacyjnych lub audytu wewnętrznego. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

287 Ilustracja wyceny premii Skorelowanie wynagrodzenia z solidnością, kosztem kapitału i ryzykiem płynności jest wymagane przez regulatorów i realizowane poprzez uwzględnienie parametrów ryzyka, wybranych w taki sposób, by odzwierciedlały kategorie skłonności do podejmowania ryzyka przyjęte w naszej Grupie (Adekwatność Kapitałowa, Rentowność i Ryzyko, Finansowanie i Płynność). Ponadto Zarząd Banku przyjął szczegółowe cele, poziomy ostrzegawcze i limity, stanowiące odzwierciedlenie koncepcji skłonności do podejmowania ryzyka, zgodnie z wymogami regulatorów. W szczególności dotyczy to parametrów ryzyka i wartości progowych, określonych dla Systemu Motywacyjnego Grupy 2013, zdefiniowanych w ramach tzw. Group Gate/Zero Factor, które potwierdzają, redukują lub wprost unieważniają płatności odroczone: Współczynnik wypłacalności kapitału podstawowego (Core Tier 1 Ratio), służący do pomiaru solidności banku pod względem najwyższej jakości kapitału (common equity), zgodnie z limitami i buforami ostrożnościowymi, narzuconymi przez urzędy regulacyjne. Zgodnie z wymogami regulacyjnymi, wartość progową dla tego parametru określono na poziomie Limitu EBA 9% 25 ; Zwrot z kapitału (return on Tangible Equity)jest miarą zwrotu z inwestycji dla akcjonariuszy w odniesieniu do stopy wolnej od ryzyka i kosztu kapitału (ustalonych na poziomie 12,48%); Zysk netto służący do pomiaru rentowności Grupy, z uwzględnieniem wyników podanych w zestawieniu bilansowym, nie obejmuje pozycji nadzwyczajnych zgodnie z decyzją Zarządu Banku, podjętą na podstawie propozycji Komitetu ds. Wynagrodzeń. W wypadku strat premia wynosi zero; Horyzont Gotówkowy służący do pomiaru potencjału spełnienia przez bank jego zobowiązań płynnościowych, zgodnie z zasadami Bazylei III - Horizon Liquidity Coverage. Wartość tego progu ustalono na poziomie 90 dni 26. W każdym wypadku, zgodnie z wymogami prawa i na mocy przepisów Banku Włoch ostateczna ocena zrównoważonych parametrów wyników Grupy oraz korelacji ryzyko-nagroda zostają poddane weryfikacji przez Komitet ds. Wynagrodzeń oraz są definiowane w ramach obowiązków i ładu korporacyjnego przez Zarząd Banku. Przy obliczaniu premii Zarząd Banku nie bierze pod uwagę pozycji nadzwyczajnych, które nie mają wpływu na wyniki z działalności operacyjnej, wartość kapitału regulacyjnego czy płynność (jak np. utrata wartości reputacji firmy). 25 Jeżeli wartość wskaźnika kapitału podstawowego < 9% (Limit EBA), to Rada Dyrektorów podejmuje decyzję co do redukcji/unieważnienia zgodnie z określonym scenariuszem. 26 Jeżeli wartość wskaźnika horyzontu gotówkowego dla każdego Centrum Płynności (Włochy, Niemcy, Austria, Polska) < 90 dni przez okres dłuższy niż 30 kolejnych dni w roku, to Rada Dyrektorów podejmuje decyzję co do redukcji/unieważnienia zgodnie z określonym scenariuszem na poziomie Grupy/Państwa. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU

288 System został zaprojektowany zgodnie ze strategiami i celami spółki i przewiduje przyznanie premii, zależnej od wyników, w gotówce i w nieodpłatnych akcjach zwykłych, wypłacanych przez 5 lat pracownikom kategorii EVP i powyżej oraz w ciągu 4 lat pracownikom kategorii SVP. Dzięki zrównoważonej strukturze odraczania płatności premia zostaje wypłacona w ratach rocznych z góry i odroczonych, zarówno w gotówce, jak w akcjach. W 2014 roku pierwsza rata zostanie wypłacona w gotówce, z zastrzeżeniem zastosowania współczynnika ryzyka ogólnego/trwałości (Group Gate) w odniesieniu do rentowności, solidności i płynności Grupy w 2013 i pod warunkiem braku jakichkolwiek indywidualnych naruszeń zgodności/wartości. Group Gate wywiera wpływ na ogólną kwotę premii dla wszystkich członków określonej grupy pracowników 27, która obejmuje CEO, GM, DGM, SEVP oraz EVP Grupy oraz wszelkich innych pracowników, wywierających istotny wpływ na ekspozycję Grupy na ryzyko, pod względem ryzyka kredytowego, płynności i rynkowego o rocznym wynagrodzeniu zmiennym na poziomie powyżej euro. Od 2015 do roku pozostałe raty będą wypłacane jako odroczone w gotówce i akcjach, z zastrzeżeniem zastosowania współczynnika Zero Factor w odniesieniu do rentowności, solidności i płynności Grupy (pomniejszony o płatności odroczonych) i pod warunkiem braku jakichkolwiek indywidualnych naruszeń zgodności/wartości oraz z zastrzeżeniem warunku wstrzymania środków. Ilustracja wypłaty premii 2013 Liczba akcji przydzielanych, w ramach poszczególnych rat zostanie określona w 2014 roku na podstawie średniej arytmetycznej oficjalnej ceny rynkowej akcji zwykłych UniCredit w miesiącu poprzedzającym uchwałę Zarządu, dotyczącą oceny osiągnięcia wyników w 2013 roku. Struktura płatności została zdefiniowana zgodnie z postanowieniami Banku Włoch, który wymaga zastosowania dwuletniego okresu zachowania akcji dla akcji wypłacanych z góry oraz rocznego dla akcji odroczonych. Okresy utrzymywania akcji mogą być realizowane zgodnie z ramami fiskalnymi, jako mające zastosowanie we właściwym czasie w krajach, w których Grupa jest obecna, poprzez alokację akcji o ograniczonej przenoszalności lub promesy akcji, które zostaną alokowane po upływie zamierzonego okresu retencji. System Motywacyjny Grupy 2013 zapewnia oczekiwany wpływ w wysokości około 0,49% na kapitał udziałowy UniCredit przy założeniu, że wyniki osiągną poziom docelowy. W wypadku osiągnięcia nadzwyczajnych wyników przekraczających poziomy docelowe, maksymalne rozwodnienie roczne wyniesie 0,73% (niższe niż w systemach na 2012 r., które przewidywały maksymalny poziom 1,03%). Ogólne rozwodnienie dla wszystkich innych pozostających obecnie do zapłaty planów płatności w akcjach wynosi 1,67%. 27 Zgodnie z wymogami Banku Włoch 28 Dla SVP okres odroczenia biegnie od 2015 r. do 2017 r. WEDŁUG STANU NA 31 GRUDNIA 2012 ROKU