SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO. Sprawozdanie w sprawie postępów we wdrażaniu strategii dotyczącej rozwoju unii celnej

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia KOM(2011) 922 wersja ostateczna SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Sprawozdanie w sprawie postępów we wdrażaniu strategii dotyczącej rozwoju unii celnej

2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie Strategia dotycząca rozwoju unii celnej na lata Zmieniający się kontekst Zmiany od 2008 r Rozwój unii celnej w liczbach Rozwój unii celnej w kontekście technologii informacyjnej Rozwój unii celnej w zakresie polityki i jej wdrażania Ochrona UE wdrażanie poprawki dotyczącej bezpieczeństwa Wprowadzanie dalszych ułatwień dla handlu zmodernizowany kodeks celny Nowy kontekst wywierający wpływ na realizowaną politykę od grudnia 2009 r. traktat lizboński Unia celna i współpraca Postępy w realizacji poszczególnych projektów Punkt kompleksowej obsługi Podejście systemowe Walka z handlem towarami podrabianymi i pirackimi Zdolność szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe Walka z oszustwami i powiązaną nielegalną działanością Rozważania dotyczące modelu funkcjonowania Unii Celnej Perspektywy na przyszłość: w jaki sposób można poprawić wyniki (jednolitość, skuteczność i efektywność) Unii Celnej Strategiczne dyskusje dotyczące dalszych dróg rozwoju Zacieśnianie współpracy w ramach unii celnej Dążenie do zapewnienia synergii z pozostałymi obszarami polityki Usprawnianie zarządzania i metod pracy Pomiar i poprawa jakości wyników i rezultatów Dalsze działania PL 2 PL

3 1. WPROWADZENIE Na początku XXI w. organy celne na całym świecie działały w szybko zmieniającym się środowisku: musiały reagować na zmiany struktury produkcji i konsumpcji, wzrost międzynarodowej wymiany handlowej, globalne zagrożenia takie jak terroryzm, przestępczość zorganizowana i degradacja środowiska oraz nowe zagrożenia jak np. handel towarami niebezpiecznymi. Aby umożliwić administracjom wchodzącym w skład unii celnej Unii Europejskiej (UE) 1 dalsze wypełnianie ich rozlicznych obowiązków w tym pełnym wyzwań środowisku, zainicjowano ambitną reformę. Po pierwsze, ustanowiono zmodernizowany kodeks celny 2. Po drugie, decyzja w sprawie e-cła 3 zapewniła podstawy do eliminowania papierowej formy dokumentów w sektorach ceł i handlu 4. Aby zapewnić kompleksowy i spójny długoterminowy rozwój, Komisja, wspólnie z państwami członkowskimi, przeprowadziła dogłębną analizę roli i sposobu funkcjonowania systemów celnych w UE 5. Sprawozdanie, przyjęte przez 27 dyrektorów generalnych ds. ceł w 2007 r. 6, stanowiło podstawę dla komunikatu Komisji w sprawie strategii dotyczącej rozwoju unii celnej z 2008 r. 7 ( strategia ). W ten sposób narodziła się inicjatywa dotycząca przyszłości ceł ( FCI ) Strategia dotycząca rozwoju unii celnej na lata W strategii przedstawiono cele strategiczne unii celnej. Zapewnia ona ramy polityczne służące konsekwentnemu i spójnemu kierowaniu zmianami i nowymi inicjatywami. Strategia ma na celu uzupełnienie wspomnianej powyżej reformy ram prawnych i środowiska IT i bezpośrednio odnosi się do znaczenia aspektu ludzkiego w kontekście przyszłego rozwoju unii celnej, uwzględniając kwestie związane z zasobami i umiejętnościami. Do celów strategicznych unii celnej należą (1) ochrona UE oraz (2) wspieranie konkurencyjności UE. Cele te są realizowane w jednolity i skuteczny sposób dzięki zastosowaniu skutecznej i efektywnej kontroli oraz ścisłej współpracy między organami administracji celnej, innymi organami, przedsiębiorstwami i międzynarodowymi partnerami Stosowany w niniejszym sprawozdaniu termin unia celna odnosi się wyłącznie do unii celnej UE i terytorium określonego w rozdziale 1 TFUE, z wyłączeniem unii celnej z Turcją, Andorą i San Marino. Rozporządzenie (WE) nr 450/2008 z dnia 23 kwietnia 2008 r., Dz.U. L 145 z Decyzja nr 70/2008/WE z dnia 15 stycznia 2008 r., Dz.U. L 23 z , s. 21. Zwana również nieformalnie inicjatywą e-cło - inicjatywa ta ma na celu stworzenie rozbudowanego łańcucha komunikacyjnego między wszystkimi urzędami celnymi w UE, między organami celnymi a innymi organami publicznymi zaangażowanymi w wymianę towarową, oraz między organami celnymi a przedsiębiorcami. Przyszła rola ceł (FRoC) projekt. TAXUD/1434/2007. COM(2008) 169 wersja ostateczna. PL 3 PL

4 CELE STRATEGICZNE UNII CELNEJ COM(169/2008) Strategia dotycząca rozwoju unii celnej JEDNOLITA I SKUTECZNA UNIA CELNA OBJECTIVE CEL 1: OCHRONA UE ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ CEL 2: WSPIERANIE KONKURENCYJNOŚCI UE Ochrona społeczeństwa Ochrona przed terroryzmem i przestępczościa Ochrona interesów finansowych UE Ochrona otoczenia biznesowego Świadczenie wysokiej jakości usług celnych Ułatwianie wymiany handlowej (Dzięki) skutecznej i efektywnej kontroli (Dzięki) współpracy: (1) między organami celnymi (2) między organami celnymi i innymi organami (3) między organami celnymi i przedsiębiorstwami (4) międzynarodowej Źródło: Rysunek odzwierciedla cele przedstawione w dokumencie COM(169/2008) W dniu 14 maja 2008 r. Rada ECOFIN zatwierdziła strategię, przedstawione w niej cele oraz potrzebę inwestowania w rozwój umiejętności, kompetencji, zasobów i technologii. W dniu 19 czerwca 2008 r. Parlament Europejski (PE) przyjął rezolucję 8, która także wspiera strategię i wzywa państwa członkowskie oraz Komisję do jej skutecznego wdrażania. Ponadto zwrócono się o opracowanie kompleksowego planu wdrażania, który został już w międzyczasie stworzony w wyniku konsultacji z państwami członkowskimi na forum Grupy ds. Polityki Celnej 9. Rada i PE zwróciły w szczególności uwagę na konieczność opracowania usług w ramach punktu kompleksowej obsługi oraz nowych metod kontroli (podejście systemowe) w celu wsparcia walki z handlem towarami podrabianymi i pirackimi, zdolności do reagowania na sytuacje kryzysowe oraz zwalczania oszustw. Obydwie instytucje podkreśliły również ogólną potrzebę rozszerzenia współpracy z zainteresowanymi stronami oraz pozostałymi organami. Rada zwróciła się o przedstawienie sprawozdania okresowego w 2011 r., które zostało zawarte w niniejszym dokumencie. 8 9 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie czterdziestej rocznicy ustanowienia Unii Celnej. Dz.U. C 286 z , s. 20. Plan wdrażania FCI, TAXUD/379996/2009_rev2. PL 4 PL

5 1.2. Zmieniający się kontekst Od momentu przyjęcia strategii nastąpiło wiele istotnych zmian, zwłaszcza związanych z kryzysem finansowym i gospodarczym, globalizacją zagrożeń terrorystycznych i serią klęsk żywiołowych lub katastrof wywołanych przez człowieka. Po wejściu w życie nowego Traktatu UE zaczęła realizować nową strategię polityczną wspierającą rozwój 10 i wzmacniającą bezpieczeństwo 11. Zmiany te wywierają wpływ na sposób funkcjonowania unii celnej. W związku z tym niniejsze sprawozdanie z postępu prac w poszczególnych działaniach zostało uzupełnione o bardziej szczegółowe wyjaśnienia dotyczące najnowszych zmian, ich kontekstu oraz wynikającego z nich wpływu na kwestię wdrażania strategii dotyczącej unii celnej. Sprawozdanie odnosi się również do ciągłych działań w zakresie wdrażania i wprowadzania reform, zewnętrznych nacisków oraz rezultatów przeprowadzonej niedawno samooceny w ramach struktur unii celnej oraz różnych form współdziałania, współpracy i integracji między 28 administracjami wdrażającymi strategię (27 państw członkowskich + Komisja). W tym kontekście sprawozdanie przedstawia więc również krótki przegląd głównych ograniczeń i perspektyw dotyczących skutecznego wdrażania strategii w przyszłości. 2. ZMIANY OD 2008 R. Główne zmiany dotyczące unii celnej UE, które nastąpiły od 2008 r., można podsumować za pomocą kluczowych liczb (2.1), rozwoju systemów IT (2.2) oraz rozwoju polityki i procesu wdrażania (2.3) Rozwój unii celnej w liczbach Zwiększenie ogólnej liczby złożonych zgłoszeń celnych stanowiło narastającą długoterminową tendencję w latach (mimo kryzysu). Rysunek 1: Wzrost liczby złożonych zgłoszeń celnych (standardowych i uproszczonych) w latach Strategia UE 2020 oraz Akt o jednolitym rynku. Program sztokholmski. PL 5 PL

6 Liczba wyrobów Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q Okres Liczba wyrobów - przywóz Liczba wyrobów - wywóz Źródło: dane MoR Niemniej jednak wpływ kryzysu finansowo-gospodarczego znalazł odzwierciedlenie w liczbie zgłoszeń celnych przedstawianych organom celnym w ramach procedur standardowych, ale, co ciekawe, nie w ramach procedur uproszczonych 12. Odnosząc się do innych kluczowych liczb, dzięki wdrożeniu nowej bazy danych w ramach systemu rejestracji i identyfikacji przedsiębiorców (EORI) 13, od 2010 r. wiadomo, że unia celna obsługuje prawie 3 mln klientów. Ponadto, do dnia 25 października 2011 r. unia celna zarejestrowała wniosków o przyznanie statusu zaufanego handlowca, to znaczy upoważnionego przedsiębiorcy, z których do dnia 25 października 2011 r zostało rozpatrzonych pozytywnie. Podczas gdy obciążenie pracą wzrosło i w dalszym ciągu rośnie, ilość zasobów uległa znacznemu zmniejszeniu. W latach liczba pracowników służb celnych w UE (tj. w administracjach państw członkowskich) zmniejszyła się o 13 % i nadal maleje Pod koniec 2008 r. i na początku 2009 r. wpływ ten znalazł wyraźne odzwierciedlenie w liczbie zgłoszeń składanych w ramach procedur standardowych, ale nie w liczbie zgłoszeń uproszczonych (przy czym obydwie wartości są mierzone na poziomie towaru (pozycji). Jednoznaczne wyjaśnienie tego zjawiska w kontekście celnym nie jest możliwe, ale być może struktura handlu dużych, prowadzących regularną wymianę handlową przedsiębiorstw (tych, które stosują procedury uproszczone) była rzeczywiście w mniejszym stopniu dotknięta kryzysem, niż handel w ujęciu uśrednionym. Więcej informacji na temat systemu przedstawiono poniżej. PL 6 PL

7 2.2. Rozwój unii celnej w kontekście technologii informacyjnej W latach liczba wprowadzanych danych elektronicznych 14 zwiększyła się, głównie w odniesieniu do wywozu, z uwagi na uruchomienie transeuropejskiego systemu kontroli eksportu (ECS), któremu towarzyszyła informatyzacja wywozu we wszystkich państwach członkowskich od początku 2008 r. 15. Rysunek 2: Wzrost liczby danych wprowadzanych elektronicznie procedury standardowe i uproszczone łącznie (27 państw członkowskich) 100% 90% 80% 70% 60% Odsetek zgłoszeń przywozowych (artykułów) złożonych w formie elektronicznej Odsetek zgłoszeń wywozowych (artykułów) złożonych w formie elektronicznej 50% Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q Źródło: dane MoR W tym samym okresie wdrożenie poprawki dotyczącej bezpieczeństwa w ramach kodeksu celnego 16 wymagało podjęcia istotnych wysiłków przez krajowe organy celne. Wymagało to opracowania całkowicie nowych krajowych systemów informatycznych, w tym systemu kontroli importu (ICS) służącego do przyjmowania i przetwarzania nowych obowiązkowych przywozowych deklaracji skróconych, a także ulepszenia systemu NCTS oraz systemu ECS 17. Ponadto poprawka wymagała opracowania lub ulepszenia krajowych systemów analizy ryzyka w celu wdrożenia wspólnego ramowego systemu zarządzania ryzykiem celnym (CRMF), wspieranego przez centralny system wspólnych ram zarządzania Zarówno w odniesieniu do procedur standardowych, jak i uproszczonych. Proces przechodzenia od papierowych zgłoszeń wywozowych do zgłoszeń elektronicznych rozpoczął się w 2008 r. Rozporządzenie (EWG) nr 2913/92 zostało zmienione rozporządzeniem (WE) nr 648/2005, a rozporządzenie (EWG) nr 2454/93 zostało zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1875/2006. Wszystkie wymienione transeuropejskie systemy informatyczne, mimo że bazują na 27 systemach krajowych i zostały opracowane na ich podstawie, mogą ze sobą współpracować z uwagi na wysoki poziom ich harmonizacji, a także z uwagi na uwzględnione w ich ramach zasady wzajemnego połączenia. PL 7 PL

8 ryzykiem celnym (CRMS). Ponadto Komisja musiała opracować nową centralną bazę danych UE w celu udostępnienia informacji dotyczących numerów rejestracyjnych i identyfikacyjnych przedsiębiorców (system EORI), aby umożliwić zatwierdzanie tych deklaracji, oraz nowy system obsługujący wnioski upoważnionych przedsiębiorców oraz proces autoryzacji (AEO). Niezależnie od zmian związanych z wdrażaniem poprawki dotyczącej bezpieczeństwa, w latach ulepszono również kilka innych systemów: TARIC do TARIC3, a także systemy QUOTA i Surveillance Wprowadzenie tych zmian w systemach informatycznych wiązało się z koniecznością poniesienia przez państwa członkowskie UE znacznych kosztów w wysokości 320 mln EUR na inwestycje w IT w latach 2008, 2009 i Rozwój unii celnej w zakresie polityki i jej wdrażania Główne zmiany w zakresie polityki w latach dotyczyły wdrażania poprawki dotyczącej bezpieczeństwa jako wkładu w walkę z terroryzmem, ustanowienia i dokonania przeglądu zmodernizowanego kodeksu celnego oraz nowych form współpracy między organami celnymi i pozostałymi organami, przedsiębiorstwami i międzynarodowymi partnerami Ochrona UE wdrażanie poprawki dotyczącej bezpieczeństwa Wprowadzenie poprawki dotyczącej bezpieczeństwa stanowiło istotny krok pod względem zapewnienia lepszego poziomu bezpieczeństwa i ochrony UE przed ryzykiem w ramach globalnego łańcucha dostaw. Wprowadzono program AEO, w ramach którego przedsiębiorcy dobrowolnie ulepszają bezpieczeństwo swoich łańcuchów dostaw w zamian za dodatkowe korzyści związane z ułatwieniami w handlu. Zasady dotyczące ryzyka służące wzmocnieniu ochrony UE przed zagrożeniami w zakresie bezpieczeństwa zostały przyjęte i są obecnie wdrażane. Sam proces wdrażania dostarczył jednak istotnych wniosków na przyszłość. Powolny rozruch oraz problemy z synchronizacją wynikające z faktu, że wprowadzenie poprawki rozszerzyło tradycyjna przestrzeń celną oraz wiązało się z włączeniem w procesy celne nowych zainteresowanych stron, spowodowały, że proces wdrażania zakończył się z pewnym opóźnieniem w dniu 1 stycznia 2011 r. Okoliczności towarzyszące wdrażaniu ujawniły w szczególności, że w trwającej obecnie epoce wzajemnie połączonej elektronicznej unii celnej konieczność uzgadniania celów, określania metodyki oraz planowania procesu wdrażania ze wszystkimi zainteresowanymi stronami przed przyjęciem odpowiednich przepisów należy uznać za absolutnie pierwszorzędną. Wprowadzono obowiązek systematycznego opracowywania modeli procedur operacyjnych (BPM), aby uniknąć w przyszłości przypadków, w których teksty prawne byłyby interpretowane i wdrażane w różny sposób, oraz aby uniknąć pojawiania się procesów niezgodnych z dokonującymi się zmianami systemów informatycznych a także wyznaczania terminów, których dotrzymanie jest możliwe wyłącznie w wyniku poniesienia znacznych dodatkowych kosztów. 18 Dalsze opracowane przez OLAF zmiany w zakresie unijnych systemów IT, wprowadzane specjalnie do celów związanych z zapobieganiem oszustwom, zostały wskazane w sekcji 3.5 poniżej. PL 8 PL

9 Ponadto, choć funkcjonują niezbędne systemy informatyczne, incydent dotyczący bezpieczeństwa ładunku lotniczego, który miał miejsce pod koniec 2010 r. oraz wypadek w elektrowni jądrowej w Fukushimie w 2011 r. pozwoliły przetestować system zarządzania ryzykiem i stwierdzić, że można go jeszcze ulepszyć Wprowadzanie dalszych ułatwień dla handlu zmodernizowany kodeks celny Przyjęcie zmodernizowanego kodeksu celnego w 2008 r. zapoczątkowało proces realizacji kolejnego dużego projektu. Uwzględniając doświadczenia zdobyte przy wdrażaniu poprawki dotyczącej bezpieczeństwa, a także wynikające z kryzysu finansowo-gospodarczego trudności dla państw członkowskich i przedsiębiorców związane z podejmowaniem coraz większych inwestycji (znacznie większych niż w przypadku wdrażania poprawki dotyczącej bezpieczeństwa), stwierdzono, że zachodzi konieczność drobiazgowego opisania i przeprowadzenia dokładnej analizy wszystkich operacyjnych procesów celnych (oraz, w razie potrzeby, przedstawienia propozycji dotyczących ich usprawnienia/zmiany). Ponadto uzgodniono, że należy opracować nową architekturę informatyczną umożliwiającą korzystanie z nowych dostępnych technologii, które mogą przynieść oszczędności zarówno państwom członkowskim, jak i przedsiębiorcom (na przykład dzięki korzyściom skali na poziomie UE). Te spostrzeżenia, w połączeniu ze skutkami wynikającymi z wprowadzenia traktatu lizbońskiego, doprowadziły do podjęcia decyzji o przekształceniu zmodernizowanego kodeksu celnego. Przekształcenie rozporządzenia będzie uwzględniało nowe ramy instytucjonalne UE i pozwoli na wprowadzenie koniecznych poprawek, a także pewnych zmian, które uznano za niezbędne po dokonaniu analizy w zakresie procesów operacyjnych, przeprowadzonej w celu opracowania projektu przepisów wykonawczych. Do momentu wdrożenia zmodernizowanego kodeksu celnego, które opóźni się z uwagi na przekształcenie, przyjęto środki takie jak wprowadzenie pojedynczego pozwolenia na korzystanie z procedur uproszczonych (SASP). Ponadto, w szczególności w odniesieniu do kluczowej roli organów celnych w zapewnianiu prawidłowego i jednolitego pobierania tradycyjnych zasobów własnych (TOR), konieczne będzie także uwzględnienie 19 uwag i zaleceń przedstawionych w sprawozdaniu specjalnym Trybunału Obrachunkowego dotyczącym procedur uproszczonych Nowy kontekst wywierający wpływ na realizowaną politykę od grudnia 2009 r. traktat lizboński Traktat lizboński ma dwojaki wpływ na unię celną. Po pierwsze, usunięcie filarów likwiduje formalny podział między działaniami celnymi podejmowanymi na szczeblu UE, a prowadzona obecnie analiza prawna ma na celu lepsze zrozumienie konsekwencji tego stanu rzeczy dla unii celnej. Po drugie, określone przepisy instytucjonalne dotyczące procesu Ogólnie rzecz biorąc, utrzymywanie i, w stosownych przypadkach, usprawnianie mechanizmów kontroli w zakresie odpowiedniego poboru dochodów przez organy celne pozostaje kluczowym celem, do którego należy się odnieść we wszystkich przypadkach przyszłego wdrażania prawodawstwa i inicjatyw, takich jak opracowywanie mechanizmu zarządzania ryzykiem oraz wdrażanie systemowego podejścia do kontroli celnych. Sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego 1/2010 w sprawie skuteczności mechanizmów kontroli stosowanych w odniesieniu do uproszczonych procedur celnych dotyczących przywozu. PL 9 PL

10 wdrażania i przekazywania uprawnień, a także nowe przepisy w zakresie procedury komitetowej, przyczyniają się do powstania sytuacji, która znacznie odbiega od status quo z 2008 r Unia celna i współpraca W latach coraz większy nacisk kładziony na kwestie związane z ochroną i środkami bezpieczeństwa wdrażanymi przez organy celne wywierał wpływ na dokonujące się zmiany w mechanizmach i ustaleniach dotyczących współpracy w ramach unii celnej. Ponadto występowanie nacisków politycznych, aby zracjonalizować i zintegrować procedury graniczne, stanowiło dodatkowy bodziec dla przyjęcia programu współpracy w ramach unii celnej. Wdrażanie środków ochrony zdrowia, środków bezpieczeństwa oraz środków ochrony środowiska na granicach, przy jednoczesnym zwiększaniu efektywności organów i przedsiębiorstw, wymaga zacieśnienia i usprawnienia współpracy, koordynacji działań oraz współdziałania między organami celnymi i pozostałymi właściwymi organami (np. organami weterynaryjnymi, fitosanitarnymi lub organami nadzoru rynku, policją, strażą graniczną). Czynniki te stanowiły zachętę do pracy nad ustanowieniem punktu kompleksowej obsługi dla celów odprawy towarów, a także do podjęcia szeregu działań realizowanych w kontekście strategii bezpieczeństwa wewnętrznego 21, mających na celu wzmocnienie bezpieczeństwa dzięki usprawnieniu koordynacji w ramach zarządzania granicami, w tym także na szczeblu krajowym. Również stosunki międzynarodowe w coraz większym stopniu koncentrują się na wspieraniu skutecznej realizacji celów polityki. Z jednej strony, wdrażane są na przykład umowy międzynarodowe z kluczowymi partnerami handlowymi, w tym ze wschodnimi sąsiadami, w celu poprawy warunków transakcji, stworzenia odpowiednich warunków dla wzajemnej pomocy administracyjnej, zwalczania oszustw, przypadków naruszania przepisów praw własności intelektualnej lub handlu towarami niebezpiecznymi, takimi jak prekursory narkotykowe. Na przykład od 2008 r. UE wdrożyła 7 dodatkowych umów lub postanowień obejmujących 20 państw, dotyczących instrumentów na rzecz wzmocnienia i zwiększenia efektywności mechanizmu wzajemnej pomocy administracyjnej z państwami trzecimi. Z drugiej strony dąży się do zawierania umów dotyczących wzajemnego uznawania, aby ułatwić wymianę handlową z zaufanymi przedsiębiorcami UE; umowy o wzajemnym uznawaniu zostały już podpisane z Norwegią i Szwajcarią 22, a także z Japonią. 3. POSTĘPY W REALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH PROJEKTÓW Rada zwróciła się o przedstawienie sprawozdania okresowego, podkreślając w szczególności znaczenie kwestii związanych z pięcioma aspektami, które zostały uznane za szczególnie ważne dla realizacji strategicznych celów unii celnej: projekt punktu kompleksowej obsługi, systemowe podejście do kontroli celnych, walka z handlem towarami podrabianymi i COM(2010)673, w tym także w kontekście celu 4 działania 4: Poprawa współpracy między organami krajowymi. W przypadku NO oraz CH, wzajemne uznawanie AEO stanowi część szerszej umowy dotyczącej głównie środków bezpieczeństwa stosowanych przez organy celne. PL 10 PL

11 pirackimi, zdolność do szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe oraz zwalczanie oszustw Punkt kompleksowej obsługi Po przyjęciu strategii eksperci ds. celnych oraz przedstawiciele sektora handlu odbyli wiele rozmów i debat poświęconych definicji pojęcia punktu kompleksowej obsługi i jego strukturze. W 2010 r. Komisja powołała grupę projektową z udziałem ekspertów z państw członkowskich i krajów kandydujących, a także przedstawicieli organów z innych obszarów polityki (weterynarii oraz rolnictwa), w celu wypracowania skutecznego rozwiązania, które mogłoby zostać przyjęte przez wszystkie strony. Biorąc pod uwagę fakt, że międzynarodowa definicja punktu kompleksowej obsługi może wiązać się z szeregiem różnych interpretacji lub nawet różnych zastosowań w praktyce (czasami wynikających z działań podejmowanych przez organy celne, a czasami nie) w różnych państwach w UE i poza UE, określenie europejskiego wzorca oraz koncepcji punktu kompleksowej obsługi stanowiło pierwszy poważny sukces. Koncepcja ta zakłada korzystanie z uzgodnionego wzorca w odniesieniu do ewentualnych komunikatów, które mają być wymieniane między organami celnymi a pozostałymi organami. Wprowadzenie takiego wzorca umożliwiłoby informatyzację procesu komunikacji między organami przy jak najniższych kosztach. Wniosek dotyczący przyjęcia pragmatycznego planu działania dla punktu kompleksowej obsługi 23, przewidującego ewentualny sposób zintegrowania wymagań przedstawionych we wszystkich pozostałych strategiach, uzyskał poparcie Grupy ds. Polityki Celnej jako odpowiednie rozwiązanie Podejście systemowe W 2008 r. Komisja rozpoczęła prace nad opracowaniem systemowego podejścia (SBA) do kwestii kontroli celnej. Stosowanie podejścia systemowego oznacza, że w odniesieniu do niektórych, poddanych wstępnej ocenie przedsiębiorców posiadających certyfikaty jakości, organy celne mogą odstąpić od obecnie stosowanego podejścia opierającego się na transakcjach, w ramach którego każda przesyłka jest poddawana kontroli, na rzecz modelu kontroli opierającego się na jakości i wiarygodności kontroli przeprowadzanych przez samego przedsiębiorcę w odniesieniu do jego własnych towarów i łańcucha dostaw. Kwestie związane z tą koncepcją, w tym także skutki wynikające z jej zastosowania oraz potencjalne korzyści dla przedsiębiorców i organów celnych, były przedmiotem dyskusji prowadzonych w ramach specjalnej grupy projektowej składającej się z ekspertów pochodzących z państw członkowskich w 2008 r., a kolejny etap prac realizowany w 2009 r. umożliwił lepsze zrozumienie warunków i ograniczeń związanych z wdrażaniem tego podejścia. Trzeci etap prac obejmujący lata zakończy się w grudniu 2011 r., dając w efekcie między innymi plan działania w zakresie zharmonizowanego wdrażania tego podejścia w całej UE. Prace prowadzone w związku z opracowywaniem podejścia systemowego wymagały częstych kontaktów z sektorem prywatnym i wkładu ekspertów ekspertów z tego sektora, w szczególności w odniesieniu do atrakcyjności systemowego podejścia do kwestii kontroli przestrzegania przepisów przez handlowców oraz potencjalnych korzyści, jakie mogliby oni dzięki temu uzyskać. Choć prawdopodobnie większość przedsiębiorców nie będzie zainteresowana możliwością skorzystania z kontroli przeprowadzanych w oparciu o podejście systemowe lub taka kontrola nie będzie w ich przypadku miała zastosowania 24, oczekuje się, TAXUD/359494/2011. Przewidywane zainteresowanie przedsiębiorców nie zależy od wielkości firmy czy jej położenia geograficznego, ale raczej od cech jakościowych (np. jakości stosowanych przez nich systemów PL 11 PL

12 że zastosowanie takiego rozwiązania w odniesieniu do przedsiębiorstw o najwyższych obrotach handlowych przyniesie istotne korzyści w sektorze ceł i handlu. Jeżeli kontrola przeprowadzana w oparciu o podejście systemowe zostanie wdrożona w odpowiedni sposób, będzie stanowiła przykład w pełni nowoczesnego modelu przeprowadzania kontroli i przyczyni się do zwiększenia skuteczności i efektywności kontroli celnych, a także ułatwi wymianę handlową zarówno w odniesieniu do przedsiębiorstw objętych kontrolą przeprowadzaną w oparciu o podejście systemowe, jak i tych, których przepływy handlowe są kontrolowane zgodnie z tradycyjnym modelem opierającym się na transakcjach. Przyszłe etapy wdrażania będą obejmowały między innymi ukierunkowane działania pilotażowe służące ustanowieniu i przetestowaniu odpowiednich określonych wymogów, mechanizmów i metod pracy (takich jak szczegółowe informacje, które powinny znajdować się w księgach rachunkowych, standardy kontroli itp.) Walka z handlem towarami podrabianymi i pirackimi Organy celne mają wyjątkowe kompetencje, ponieważ dysponują pełnym wglądem w przepływy handlowe na granicach UE, a podejmowane przez nie działania w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej są imponujące. Od 2008 r. zaobserwować można wzrost liczby wezwań do podjęcia działań i nowych inicjatyw w zakresie walki z przypadkami naruszania praw własności intelektualnej (IPR). W 2009 r. przyjęto czteroletni europejski plan działania na rzecz wzmocnienia działań podejmowanych przez organy celne w związku z handlem towarami naruszającymi prawa własności intelektualnej 25. Plan działania ustanowił ramy dla wspólnych wysiłków podejmowanych przez Komisję i państwa członkowskie w celu lepszego egzekwowania praw własności intelektualnej na granicach 26. W latach liczba przypadków zatrzymania wzrosła z około do prawie Liczby te świadczą z jednej strony o skuteczności działań podejmowanych przez organy celne, natomiast z drugiej strony odzwierciedlają skalę problemu, z którym organy te muszą się mierzyć. W maju 2011 r., w ramach strategii na rzecz jednolitego rynku w obszarze praw własności intelektualnej, Komisja przedstawiła wniosek dotyczący nowego rozporządzenia w sprawie egzekwowania prawa własności intelektualnej przez organy celne, aby jeszcze bardziej zwiększyć potencjał wykonawczy organów celnych, uwzględniając interesy przedsiębiorców działających zgodnie z prawem 27. Ponadto Komisja i krajowe organy celne prowadziły działania ukierunkowane na nawiązanie współpracy z przedsiębiorstwami, podniesienie świadomości konsumentów i przedsiębiorstw, wymianę najlepszych praktyk itp zarządzania łańcuchem dostaw lub systemów rachunkowości) oraz cech związanych z zapotrzebowaniem na usługi (np. relatywny udział handlu międzynarodowego w obrocie przedsiębiorstwa). MŚP o określonym profilu (np. charakteryzujące się wysokim poziomem zgłoszeń celnych) mogą uznać tę koncepcję za równie interesującą jak niektóre duże przedsiębiorstwa wielonarodowe. Rezolucja Rady z dnia 16 marca 2009 r. w sprawie unijnego planu działań przewidzianych do podjęcia przez organy celne w latach w celu zwalczania naruszeń praw własności intelektualnej. Mimo że plan działań zostanie poddany ocenie w przyszłym roku, już teraz uznano go za bardzo przydatny w ukierunkowywaniu wspólnych przedsięwzięć na szczeblu UE i na szczeblu krajowym. COM (2011) 285. Na przykład niedawno powołano grupę ekspertów w celu rozwiązania poważnego problemu, jaki stanowią małe przesyłki towarów naruszających prawa własności intelektualnej wysyłane pocztą w ramach sprzedaży internetowej. PL 12 PL

13 Również współpraca międzynarodowa odgrywa kluczową rolę w uniemożliwianiu wprowadzania towarów naruszających prawo własności intelektualnej na rynek UE. Unia Europejska współpracuje z dużymi partnerami handlowymi, takimi jak Stany Zjednoczone i Japonia. Obecnie trwają pracę nad zacieśnieniem współpracy z chińskimi organami celnymi dzięki wprowadzeniu specjalnego planu działania na rzecz egzekwowania praw własności intelektualnej, który ma umożliwić podejmowanie działań u źródła problemu. Organy celne pełnią również istotną rolę w innych inicjatywach międzynarodowych, w szczególności w ramach niedawno zawartej Umowy handlowej dotyczącej zwalczania obrotu towarami podrobionymi (ACTA). Kwestia egzekwowania praw własności intelektualnej na granicach jest również poruszana w ramach dwustronnych negocjacji handlowych oraz ustaleń dotyczących współpracy z wieloma państwami trzecimi. Obecnie jest za wcześnie na dokonanie oceny wpływu tych działań na tendencje w nielegalnym handlu, ale ich wartość polega na tym, że jednoczą państwa we wspólnym wysiłku na rzecz ochrony podstawowych wartości współczesnych gospodarek Zdolność szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe Zdolność unii celnej do szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe odnosi się do kwestii zarządzania ryzykiem związanym z wystąpieniem sytuacji wyjątkowego zagrożenia/bezpieczeństwa, takich jak akty terrorystyczne, incydenty sanitarne, weterynaryjne i fitosanitarne lub incydenty środowiskowe. Pod koniec 2010 r. ustanowiono sieć zarządzania kryzysowego organów celnych UE. Sieć ta składa się z centralnych punktów kontaktowych we wszystkich państwach członkowskich i wykorzystuje system zarządzania ryzykiem celnym (CRMS) jako główną platformę komunikacyjną. Sieć została uruchomiona po raz pierwszy w marcu 2011 r. w związku z wystąpieniem sytuacji kryzysowej w Fukushimie. System okazał się być istotnym elementem ram zarządzania ryzykiem i kluczowym narzędziem łączącym państwa członkowskie w sytuacjach kryzysowych. Po przeprowadzeniu tej pierwszej próby wprowadzone zostaną pewne zmiany w stosowanym przez organy celne procesie zarządzania kryzysowego w celu usprawnienia komunikacji na żywo w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej. Należy zwiększyć potencjał służb celnych UE w zakresie szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe. Pociąga to za sobą konieczność usprawnienia dostępu do informacji związanych z sytuacjami kryzysowymi, które wywierają wpływ na handel międzynarodowy, oraz do informacji na temat przyjmowanych przez właściwe organy środków w odniesieniu do tych sytuacji. Środki kontroli powinny być zgodne z procedurami celnymi oraz metodami pracy. W tym kontekście niezbędne jest opracowanie lepiej ustrukturyzowanego modelu współpracy między różnymi właściwymi organami zarówno na szczeblu UE, jak i na szczeblu krajowym Walka z oszustwami i powiązaną nielegalną działanością Wzajemna pomoc administracyjna między organami celnymi stanowi kluczowy element programu ochrony finansów UE i walki z oszustwami i oszustami. W celu usprawnienia procesu zwalczania oszustw Unia Europejska, od momentu przyjęcia strategii z 2008 r., przeprowadziła znaczące działania ustawodawcze, operacyjne i strategiczne. Obejmują one między innymi wprowadzenie zmian w rozporządzeniu Rady (WE) nr 515/97 z dnia 13 marca 1997 r. 29 w sprawie wzajemnej pomocy 30, które rozszerzyły wymianę informacji dotyczących 29 Dz.U. L 82 z , s. 1. PL 13 PL

14 domniemanych oszustw na systematyczne przekazywanie wcześniej określonych informacji handlowych, poszerzyło zakres stosowania systemu informacji celnej (CIS) w odniesieniu do analizy strategicznej i operacyjnej oraz w odniesieniu do zgłaszania przypadków zajęcia towarów oraz ustanowiło bazę danych rejestru celnego dla celów identyfikacyjnych ( FIDE ) 31. Od 2008 r. w odniesieniu do narzędzi i działań operacyjnych takich jak wspólne operacje (z których od 2009 r. 9 było koordynowanych przez OLAF) zaszły istotne zmiany. W przyszłości należy bardziej szczegółowo zastanowić się nad tą kwestią w celu stworzenia trwalszej struktury w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, OLAF oraz wszystkimi właściwymi organami, w tym Europolem i Interpolem. W odniesieniu do kwestii wymiany informacji między właściwymi organami, która ma kluczowe znaczenie dla poprawy efektywności zwalczania oszustw, Komisja opracowała strategię ułatwiającą właściwym organom na szczeblu UE i na szczeblu krajowym uzyskanie dostępu do odpowiednich informacji. Od dnia 1 stycznia 2011 r. jednostki informacji finansowej UE (organy prowadzące walkę z praniem pieniędzy) są podłączone do portalu AFIS służącego wymianie informacji dotyczących stwierdzonych lub domniemanych nielegalnych przepływów gotówkowych 32. Do celów związanych z wykrywaniem odbiegających od normy zachowań w przewozach tranzytowych oraz rozbieżności odnośnie przeznaczenia towarów, w lipcu 2011 r. przyjęto porozumienie administracyjne w sprawie systemu informacji w celu zwalczania oszustw tranzytowych (ATIS), aby umożliwić Komisji uzyskanie pełnego dostępu do danych dotyczących tranzytu. OLAF zgromadził również znaczną wiedzę fachową mająca pomóc organom krajowym w koordynowaniu dochodzeń celnych dotyczących przemytu autentycznych i podrobionych papierosów. Tego rodzaju wiedza fachowa jest szczególnie przydatna w przypadku, gdy zachodzi podejrzenie, że za działalnością przemytniczą stoją międzynarodowe sieci oszustów, oraz gdy zachodzi konieczność skoncentrowania się na konkretnych podrobionych produktach, w szczególności towarach niebezpiecznych (np. lekach, nawozach, samochodowych częściach zamiennych, sprzęcie elektrycznym itp.). W 2011 r. Komisja przyjęła komunikat w sprawie ochrony interesów finansowych UE przez prawo karne i w drodze dochodzeń administracyjnych 33, a także nową strategię w zakresie zwalczania nadużyć finansowych 34 w celu zaktualizowania i zmodernizowania swojej polityki w zakresie zwalczania oszustw i powiązanych przestępstw, z uwzględnieniem zestawu środków służących zagwarantowaniu na wszystkich szczeblach i we wszystkich sektorach dostępu do jak najlepszych narzędzi służących zapobieganiu, wykrywaniu i zwalczaniu oszustw oraz pozostałej nielegalnej działalności, która ma wpływ na budżet UE. Nowa strategia w zakresie zwalczania oszustw obejmuje cały cykl zwalczania nadużyć finansowych, tj. od przeciwdziałania i wykrywania nadużyć finansowych na wczesnym etapie do prowadzenia dochodzeń, nakładania sankcji i odzyskiwania niewłaściwie Rozporządzenie (WE) nr 766/2008, Dz.U. L 218 z , s. 48. FIDE umożliwia organom krajowym odpowiedzialnym za prowadzenie dochodzeń celnych wskazanie właściwych organów w innych państwach członkowskich, które prowadzą lub prowadziły dochodzenie w sprawie tych samych osób lub przedsiębiorstw, w celu koordynowania ich pracy. Art. 6 rozporządzenia (WE) nr 1889/2005 (Dz.U. L 309 z , s. 9-12). COM(2011)293. COM(2011)376. PL 14 PL

15 wykorzystanych funduszy. W tym kontekście unijny plan działania w zakresie walki z przemytem papierosów i alkoholu 35 na wschodniej granicy UE uzupełnia strategię w szczególności w odniesieniu do jej wdrażania przez służby celne UE. Ta inicjatywa może stanowić istotny krok naprzód w walce z oszustwami, ponieważ szacuje się, że wskutek przemytu tytoniu i alkoholu Unia Europejska i jej państwa członkowskie tracą do 10 mld EUR dochodów z podatków i opłat celnych. Ogólnie rzecz biorąc usprawniono działania unii celnej w zakresie walki z oszustwami, a na szczeblu UE przyjęto bardziej strategiczne podejście do tej kwestii. Należy jednak poczynić istotne postępy we wdrażaniu nowego planu działania. 4. ROZWAŻANIA DOTYCZĄCE MODELU FUNKCJONOWANIA UNII CELNEJ Zmieniające się środowisko, niedawne doświadczenia (zarówno pozytywne, jak i negatywne) związane z wdrażaniem poprawki dotyczącej bezpieczeństwa oraz innych projektów, rozważania i wstępne prace nad przyszłym wdrożeniem zmodernizowanego kodeksu celnego, a także konieczność podjęcia działań następczych w wyniku ustaleń Trybunału Obrachunkowego dotyczących prawidłowego sposobu pobierania TOR, przyczyniły się do zainicjowania szeregu strategicznych dyskusji pomiędzy szefami administracji celnych UE na temat sposobu poprawy wyników pracy organów celnych UE (pod względem skuteczności i jednolitości), próbując jednocześnie oszczędzić na zasobach, ograniczyć konieczne inwestycje oraz ograniczyć koszty operacyjne (efektywność). W istocie, w świetle istniejących zagrożeń, media coraz częściej publicznie poruszają kwestie związane z zagrożeniami dla interesów finansowych UE i jej państw członkowskich, funkcjonowania rynku wewnętrznego, a także, w szczególności, dla bezpieczeństwa i ochrony UE, które mogą wynikać z niedostatecznej, nieodpowiedniej lub niewłaściwej alokacji zasobów na rzecz unii celnej, uniemożliwiając jej wykonywanie zadań związanych z zarządzaniem wymianą handlową przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony UE. Zagrożenia te potwierdzono również podczas niedawnych dyskusji w Parlamencie Europejskim 36. Brutalna rzeczywistość, w jakiej przebiega modernizacja, dowodzi, że wprowadzenie niezbędnych systemów informatycznych i zgromadzenie potencjału oraz nowych umiejętności niezbędnych do stosowania nowych procedur i ulepszonej analizy ryzyka wymagają znacznych inwestycji zarówno w kapitał ludzki, jak i w kapitał rzeczowy. Ze strony UE główny mechanizm wsparcia opiera się na pracach przygotowawczych prowadzonych w DG TAXUD oraz w ramach programu Cła W przyszłości wsparcie UE zarówno w postaci narzędzi, jak i finansowania, będzie musiało zostać wzmocnione i dalej rozwijane w ramach proponowanego programu FISCUS 38 w celu poprawy ogólnej efektywności unii celnej. Konieczne będzie również rozwiązanie większej liczby problemów strukturalnych. W celu uzyskania całościowej i systematycznej analizy obecnego modelu funkcjonowania, DG SEC(2011)791. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 1 grudnia 2011 r. w sprawie modernizacji ceł (2011/2083(INI)); P7_TA(2011)0546. Decyzja nr 624/2007/WE z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiająca program działań dla ceł we Wspólnocie (Cła 2013). COM(2011)706. PL 15 PL

16 TAXUD zleciła przeprowadzenie analizy dotyczącej struktur operacyjnych unii celnej UE 39. Poza analizą typu SWOT struktur operacyjnych unii celnej, która wskazała na pewne kluczowe problemy do rozwiązania, ocenie poddano również szereg wariantów umożliwiających poprawę funkcjonowania unii celnej. Warianty te oraz kwestie związane z ich możliwym wdrożeniem i możliwymi działaniami następczymi stały się w pierwszej kolejności przedmiotem analizy i dyskusji między zainteresowanymi stronami, Komisją i administracjami celnymi państw członkowskich. W szczególności, oraz równolegle z wewnętrznymi zmianami strukturalnymi, w ramach rozmów między administracjami państw członkowskich a Komisją powszechnie uznano, że należy jeszcze bardziej nasilić podejmowane wysiłki, w szczególności w kierunku dalszego rozwoju koncepcji i mechanizmów unii celnej w zakresie zarządzania ryzykiem i zarządzania danymi, usprawnienia zdolności unii celnej do reagowania na sytuacje kryzysowe oraz dynamiki tego reagowania, a także zapewnienia lepszej współpracy z pozostałymi organami i międzynarodowymi partnerami w przyszłości. 5. PERSPEKTYWY NA PRZYSZŁOŚĆ: W JAKI SPOSÓB MOŻNA POPRAWIĆ WYNIKI (JEDNOLITOŚĆ, SKUTECZNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ) UNII CELNEJ 5.1. Strategiczne dyskusje dotyczące dalszych dróg rozwoju Biorąc pod uwagę postęp, jaki dokonał się od 2008 r., przyszłe zagrożenia, a także kontekstualne i strukturalne trudności związane z wdrażaniem szeregu środków, przeprowadzono wiele strategicznych dyskusji między administracjami, w ramach których rozważano szereg możliwych dróg rozwoju mających zapewnić lepsze wdrażanie środków w przyszłości. Dyskusje dotyczyły następujących kwestii: Zacieśnianie współpracy w ramach unii celnej Jak zostało to potwierdzone w szeregu zewnętrznych analiz i ocen 40 dotyczących struktur roboczych unii celnej, uczestnicy unii celnej 41 muszą zacieśnić współpracę i wprowadzać innowacje w zakresie podstawowych mechanizmów, w szczególności na szczeblu operacyjnym i w obszarach, w których występuje szczególny niedobór zasobów (ochrona i bezpieczeństwo, zarządzanie ryzykiem). Zlikwidowanie części przypadków niewystarczających zasobów w tych obszarach, w połączeniu ze zwiększeniem pomocy UE oraz łączeniem specjalistycznych zasobów państw członkowskich, może przyczynić się nie tylko do zapewnienia skuteczniejszej ochrony, ale także do rozpowszechnienia nowoczesnych metod pracy, które przyczynią się do zmniejszenia obciążeń administracyjnych i ułatwienia wymiany handlowej w odniesieniu do działających zgodnie z prawem przedsiębiorstw. Do zacieśniania współpracy zachęca przede wszystkim możliwość obniżenia kosztów operacyjnych i poprawy efektywności na szczeblu UE (korzyści skali, w szczególności w zakresie IT). Bliższa współpraca w dziedzinie szkolenia powinna stanowić priorytet w szczególności w dziedzinach określonych jako priorytetowe, oraz w dziedzinach, w których Przyszła architektura systemu unii celnej oraz model oparty na współpracy w dziedzinie podatków w Europie (maj 2011 r.). TAXUD D(2010) Badanie dotyczące architektury systemu Unii Celnej (2011); Śródokresowa ocena programu Cła 2003 (2011). Dotyczy administracji państw członkowskich i Komisji. PL 16 PL

17 czynnik ludzki jest szczególnie istotny dla kwestii osiągnięcia takich samych rezultatów w całej UE Dążenie do zapewnienia synergii z pozostałymi obszarami polityki Z uwagi na rosnącą liczbę obszarów polityki oraz organów mających wpływ na działania organów celnych, należy przyjąć strategiczne podejście, aby zagwarantować połączenie wymogów prawnych, metod pracy oraz procedur operacyjnych prowadzących do powstania synergii, w odpowiednich przypadkach dając jednocześnie publicznym i prywatnym zainteresowanym stronom możliwość ograniczenia kosztów. Ponadto narzędzia i mechanizmy współdziałania podobne do tych, które są rozpatrywane w kontekście współpracy między organami celnymi, mogłyby zostać wykorzystane do zacieśnienia współpracy z pozostałymi organami, w tym między innymi z organami statystycznymi (ponieważ dane dotyczące przywozu i wywozu przekazywane przez służby celne stanowią główne źródło danych dla europejskich statystyk handlowych), organami weterynaryjnymi, organami ds. rybołówstwa oraz organami nadzoru rynku, a także różnego rodzaju organami odpowiedzialnymi za transport Usprawnianie zarządzania i metod pracy W ramach coraz bardziej złożonej i kompleksowej unii celnej należy zaktualizować i ogólnie usprawnić mechanizmy zarządzania. Działania związane z przeglądem powinny koncentrować się na zidentyfikowanych kluczowych problemach w ramach istniejącej złożonej struktury koordynacji i zarządzania, w tym zarówno wewnątrz, jak i pomiędzy instytucjami na szczeblu UE. Usprawnienia w zakresie zarządzania powinny obejmować działania operacyjne w tych przypadkach, w których rozproszenie i nieefektywność nowego środowiska instytucjonalnego wywiera negatywny wpływ na koordynację. Usprawnienia w zakresie zarządzania mogą przybrać postać nowych oddolnych metod pracy, takich jak tworzenie modeli procesów operacyjnych (BPM) oraz stosowanie metodyki sporządzania uzasadnień ekonomicznych w celu ulepszenia analizy skutków decyzji o charakterze strategicznym i operacyjnym. Zarządzanie procesami oraz dokonywanie pomiaru wydajności procesów stosowanych w ramach unii celnej mogłoby pod każdym względem zapewnić bardziej stabilną podstawę dla rozwoju inicjatyw, metod pracy i sposobów alokacji zasobów w przyszłości Pomiar i poprawa jakości wyników i rezultatów Poprawa jakości wyników i rezultatów w ramach unii celnej UE wymaga ustanowienia systemu pomiaru, oceny i identyfikowania słabych punktów i opóźnień oraz (na drugim etapie) zarządzania działalnością unii celnej. DG TAXUD ustanowiła grupę projektową składającą się z ekspertów z państw członkowskich w celu opracowania spójnego systemu zarządzania wydajnością w ramach unii celnej Dalsze działania W świetle zmian, które dokonały się od 2008 r. oraz niedawno przeprowadzonych badań i dyskusji, wnioski na przyszłość są nastepujące: 1) Określone w 2008 r. cele strategiczne unii celnej zachowują ważność i istotność. PL 17 PL

18 2) Poza kierunkami działania, które zostały już przyjęte przy wdrażaniu strategii unii celnej, muszą być także bezwzględnie podjęte działania na rzecz zapewnienia rozwoju w następujących kierunkach: szerszego strategicznego podejścia do współpracy z pozostałymi organami i międzynarodowymi partnerami w dziedzinie bezpieczeństwa, zdrowia, ochrony i środowiska; usprawniania i aktualizowania procesu zarządzania, zarówno na poziomie struktur, jak i metod pracy, w szczególności poprzez dążenie do stosowania bardziej pragmatycznego podejścia w ramach procesów unii celnej. Poza rozwiązywaniem problemów związanych ze strukturami zarządzania i kwestiami instytucjonalnymi oraz usprawnieniem codziennego kierowania działaniami, chodzi o systematyczne stosowanie rozbudowanych, znormalizowanych metod pracy służących lepszemu uzasadnieniu podejmowanych działań oraz tworzeniu szczegółowych modeli procedur operacyjnych w odniesieniu do wszystkich inicjatyw. Pozwoli to nie tylko lepiej zrozumieć kwestie dotyczące możliwości wdrożenia, skutków i rezultatów inicjatyw, ale umożliwi także lepsze określenie hierarchii inicjatyw i sprawniejsze wykorzystywanie ograniczonych zasobów; dzielenia się potencjałem i zdolnościami przez państwa członkowskie oraz przez państwa członkowskie i Komisję oraz łączenia przez nie tego potencjału i możliwości, w celu poprawy efektywności, skuteczności i jednolitości oraz osiągnięcia korzyści skali. Można to osiągnąć dzięki wzmocnieniu i włączeniu nowych mechanizmów w ramach planowanego programu FISCUS; określenia podstawy dla pomiaru oraz przeprowadzania oceny wydajności (wyniki oraz rezultaty) w celu zagwarantowania realizacji zamierzonych celów przez unię celną lub w celu identyfikacji opóźnień lub luk. Realizacja tego zadania będzie szczególnie trudna, ponieważ wymaga ono określenia lub stworzenia wskaźników, które będą miały zastosowanie na szczeblu unii celnej i które będą opierały się na dostępnych i wiarygodnych danych źródłowych. PL 18 PL