ELEKTRONICZNE INSTRUMENTY PŁATNICZE A BEZPIECZEŃSTWO UCZESTNIKÓW RYNKU FINANSOWEGO. Damian Cyman
|
|
- Kornelia Klimek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 ELEKTRONICZNE INSTRUMENTY PŁATNICZE A BEZPIECZEŃSTWO UCZESTNIKÓW RYNKU FINANSOWEGO Damian Cyman Warszawa 2013
3 Stan prawny na 30 września 2013 r. Recenzent Prof. zw. dr hab. Wojciech Łączkowski Wydawca Grzegorz Jarecki Redaktor prowadzący Joanna Maź Opracowanie redakcyjne Anna Januchta Łamanie Wolters Kluwer SA Układ typograficzny Marta Baranowska Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty. SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ Więcej na POLSKA IZBA KSI KI Copyright by Wolters Kluwer SA, 2013 ISBN ISSN Wydane przez: Wolters Kluwer SA Dział Praw Autorskich Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel , fax ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa
4 Kochanej Anice i jej wspaniałej mamie
5
6 Spis treści Wykaz skrótów / 11 Słowo wstępne / 17 Wstęp / 21 Rozdział I Podstawowe zagadnienia elektronicznych instrumentów płatniczych / Pieniądz elektroniczny jako forma pieniądza / Pieniądz elektroniczny jako konsekwencja ewolucji pieniądza / Pieniądz elektroniczny w świetle teorii pieniądza / Normatywne ujęcie pieniądza / Elektroniczne instrumenty płatnicze jako sposób regulowania zobowiązań pieniężnych / Zarys genezy i rozwój elektronicznych instrumentów płatniczych / Elektroniczne instrumenty płatnicze na tle rozliczeń pieniężnych / Konstrukcja elektronicznych instrumentów płatniczych / Klasyfikacja elektronicznych instrumentów płatniczych / Elektroniczne instrumenty płatnicze jako element rynku finansowego / Wykorzystanie elektronicznych instrumentów płatniczych w handlu elektronicznym / Elektroniczne instrumenty płatnicze jako element bankowości elektronicznej / 94 7
7 Spis treści 3.3. Elektroniczne instrumenty płatnicze na tle Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (SEPA) / 100 Rozdział II Instytucjonalne bezpieczeństwo rynku finansowego w aspekcie elektronicznych instrumentów płatniczych / Charakterystyka oraz cechy stabilnego i bezpiecznego rynku finansowego / Pojęcie rynku finansowego / Integracja rynków finansowych na obszarze Unii Europejskiej / Stabilność jako warunek bezpieczeństwa rynku finansowego / Elektroniczne instrumenty płatnicze a stabilność i bezpieczeństwo rynku finansowego / Podmioty operacji płatniczych z wykorzystaniem elektronicznych instrumentów płatniczych jako uczestnicy rynku finansowego / Pojęcie i ogólna charakterystyka wydawcy elektronicznych instrumentów płatniczych / Podział podmiotowy wydawców elektronicznych instrumentów płatniczych / Agent rozliczeniowy i jego rola w transakcjach z wykorzystaniem elektronicznych instrumentów płatniczych / Posiadacz i użytkownik elektronicznych instrumentów płatniczych / Kontrola i nadzór nad wydawcami elektronicznych instrumentów płatniczych jako warunek stabilności i bezpieczeństwa rynku finansowego / Ogólna charakterystyka kontroli i nadzoru nad wydawcami elektronicznych instrumentów płatniczych / Nadzór ostrożnościowy nad wydawcami elektronicznych instrumentów płatniczych / Nadzór skonsolidowany nad wydawcami elektronicznych instrumentów płatniczych / Nadzór wewnętrzny u wydawców elektronicznych instrumentów płatniczych / 189 8
8 Spis treści Rozdział III Elektroniczne instrumenty płatnicze a bezpieczeństwo indywidualnych uczestników rynku finansowego / Ochrona posiadacza elektronicznego instrumentu płatniczego jako konsumenta / Zarys ochrony praw konsumenta usług finansowych w Unii Europejskiej / Tajemnica prawnie chroniona a informacje dotyczące umów o wydanie elektronicznych instrumentów płatniczych / Pozasądowe rozstrzyganie sporów a egzekwowanie praw konsumenta / Odpowiedzialność kontraktowa stron umowy o wydanie elektronicznych instrumentów płatniczych / Charakter prawny umowy o wydanie elektronicznych instrumentów płatniczych / Obowiązki stron umowy o wydanie elektronicznych instrumentów płatniczych oraz skutki ich naruszenia / Karnoprawne naruszenie bezpieczeństwa posługiwania się elektronicznymi instrumentami płatniczymi / Przestępstwa dokonywane z wykorzystaniem elektronicznych instrumentów płatniczych / Elektroniczne instrumenty płatnicze a zjawisko prania pieniędzy / Zabezpieczenia technologiczne jako pozaprawna forma zapobiegania przestępstwom / 255 Rozdział IV Wnioski / 262 Bibliografia polskojęzyczna / 277 Bibliografia obcojęzyczna / 289 Dokumenty / 295 Wykaz polskich aktów prawnych / 299 Wykaz europejskich aktów prawnych / 303 9
9
10 Wykaz skrótów Akty prawne dyrektywa 97/7/WE dyrektywa 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r. doty- cząca sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość oraz zmieniająca dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE (Dz. Urz. WE L 271 z , s. 16; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 4, s. 321) dyrektywa 2002/65/WE dyrektywa 2005/60/WE dyrektywa 2006/48/WE dyrektywa 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 maja 1997 r. w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość (Dz. Urz. WE L 144 z , s. 19; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 3, s. 319) dyrektywa 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (Dz. Urz. UE L 309 z , s. 15) dyrektywa 2006/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (Dz. Urz. UE L 177 z , s. 1) 11
11 Wykaz skrótów dyrektywa EMD I dyrektywa EMD II dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w spra- wie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (Dz. Urz. WE L 178 z , s. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 25, s. 399) dyrektywa o handlu elektronicznym dyrektywa PSD k.c. k.k. dyrektywa 2000/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 września 2000 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego nad ich działalnością (Dz. Urz. WE L 275 z , s. 343; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 3, s. 343) dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/110/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego nad ich działalnością, zmieniająca dyrektywy 2005/60/WE i 2006/48/WE oraz uchylająca dyrektywę 2000/46/WE (Dz. Urz. UE L 267 z , s. 7) dyrektywa 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniająca dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylająca dyrektywę 97/5/WE (Dz. Urz. UE L 319 z , s. 1) ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) 12
12 Wykaz skrótów k.k.s. Konstytucja RP pr. bank. u.e.i.p. u.pł. zalecenie 97/489/WE ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 186) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz z późn. zm.) ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1232) ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. Nr 199, poz z późn. zm.) zalecenie Komisji 97/489/WE z dnia 30 lipca 1997 r. w sprawie transakcji dokonywanych przy użyciu elektronicznych instrumentów płatniczych, w szczególności stosunków między wystawcą i posiadaczem (Dz. Urz. WE L 208 z , s. 52) Czasopisma i publikatory BiK GSP KPP MiS M. Praw. OSN OSNC OSNKW Bank i Kredyt Gdańskie Studia Prawnicze Kwartalnik Prawa Prywatnego Materiały i Studia Monitor Prawniczy Orzecznictwo Sądu Najwyższego Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa 13
13 Wykaz skrótów OSNPG OSP OTK PiP PPH Pr. Bank. Prok. i Pr. Prz. Pod. Prz. Sejm. PS PUG St. Pr.-Ek. Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Wydawnictwo Prokuratury Generalnej Orzecznictwo Sądów Polskich Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Państwo i Prawo Przegląd Prawa Handlowego Prawo Bankowe Prokuratura i Prawo Przegląd Podatkowy Przegląd Sejmowy Przegląd Sądowy Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Studia Prawno-Ekonomiczne Inne EBC EMI ESBC ETS FSAP KNF NBP NSA OECD Europejski Bank Centralny Europejski Instytut Walutowy (ang. European Monetary Institute) Europejski System Banków Centralnych Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej Plan Działania w zakresie Usług Finansowych, opracowany przez Komisję Europejską (ang. Financial Services Action Plan). Financial Services: Building a Framework for Action. Communication from the Commission. COM (98) 625 final, 20 października 1998 Komisja Nadzoru Finansowego Narodowy Bank Polski Naczelny Sąd Administracyjny Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju 14
14 Wykaz skrótów PIN PKB POS SELT SEPA SKOK SN TK UE WSA numer identyfikujący posiadacza elektronicznego instrumentu płatniczego (ang. Personal Identification Number) Produkt Krajowy Brutto terminal umożliwiający dokonywanie płatności elektronicznym instrumentem płatniczym (ang. Point of Sale) singapurski elektroniczny prawny środek płatniczy (ang. Singapoure Electronic Legal Tender) Jednolity Obszar Płatności w Euro (ang. Single Euro Payments Area) Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny Unia Europejska Wojewódzki Sąd Administracyjny 15
15
16 Słowo wstępne Nowoczesne technologie odgrywały istotną rolę nie tylko w dziedzinie komunikacji, lecz także w odniesieniu do pieniądza, ponieważ umożliwiły pojawienie się pieniądza elektronicznego, który określany jest jako zbiór danych zapisywanych na urządzeniu elektronicznym. Jest on wymienialny na pieniądz gotówkowy lub bankowy i uznawany za szybki, użyteczny i wygodny sposób zapłaty. Jego ważną cechą jest też niematerialność, ponieważ istnieje wyłącznie w środowisku elektronicznym. Prezentowane opracowanie monograficzne zostało poświęcone relacjom między elektronicznymi instrumentami płatniczymi a bezpieczeństwem rynku finansowego. Jest to pierwsze tego typu dzieło. Wiele opracowań naukowych i popularnych poświęconych jest elektronicznym instrumentom płatniczym, ale żadne z nich nie ukazuje w sposób tak wnikliwy, jasny i uporządkowany odniesień owych instrumentów do kwestii bezpieczeństwa rynku finansowego. Elektroniczne instrumenty płatnicze występują obok papierowych instrumentów płatniczych, takich zwłaszcza jak pieniądz papierowy, czek gotówkowy, przekaz pocztowy, przekaz pieniężny, czek gotówkowy i rozrachunkowy, polecenie przelewu i zapłaty. Współcześnie wzrasta niesłychanie rola elektronicznych instrumentów płatniczych, takich jak karty płatnicze, przelewy elektroniczne, elektroniczne polecenie zapłaty i instrument płatności mobilnych (najczęściej są to karty przedpłacone). Pojawia się zjawisko wypierania papierowych instrumentów płatniczych przez elektroniczne instrumenty płatnicze. Z pewnością będzie się ono pogłębiało w miarę upływu czasu. Relacje między elektronicznymi instrumentami płatniczymi a bezpieczeństwem rynku finansowego przedstawione zostały w oparciu o wnikliwą analizę istoty pieniądza elektronicznego i elektronicznych instrumentów płatniczych. Pieniądz elektroniczny został przedstawiony 17
17 Słowo wstępne w nawiązaniu w zarysie do form pieniądza występującego w przeszłości i uznany jako efekt ewolucji technologii. Nie bez znaczenia dla jasności i okazanej wnikliwości autorskiej są również wywody dotyczące normatywnego ujęcia pieniądza, pojawienia się pieniądza elektronicznego oraz elektronicznych instrumentów płatniczych. Wywody na ten temat charakteryzują się uporządkowaniem, precyzją w posługiwaniu się określonymi pojęciami i znakomitym odniesieniem do literatury przedmiotu. Jednym z głównych nurtów monografii jest ukazanie bezpieczeństwa rynku finansowego, wpływu instytucji finansowych na rynek finansowy, a także instytucjonalne uregulowania wydawców elektronicznych instrumentów płatniczych oraz ochrona indywidualnych posiadaczy owych instrumentów. Autor koncentruje się na zagadnieniach związanych z elektronicznymi instrumentami płatniczymi o charakterze detalicznym. Wobec tego poza zakresem opracowania pozostają elektroniczne instrumenty płatnicze, którymi posługują się banki (płatności hurtowe) w międzybankowych systemach rozliczeniowych. Uczyniono to z uwagi na różne podstawy prawne posługiwania się elektronicznymi instrumentami płatniczymi w płatnościach detalicznych i hurtowych, a także ze względu na różną ich funkcję i zastosowanie. Ograniczenie wywodów do elektronicznych instrumentów płatniczych występujących w płatnościach detalicznych uznać należy za w pełni zasadne. Na uwagę zasługuje również sprawne posługiwanie się dobrym warsztatem naukowym. Przejawia się to między innymi w postawieniu hipotezy badawczej, licznych pytań, na które odpowiedzi wymagają dużej wiedzy i umiejętności formułowania myśli oraz w gruntownej i wnikliwej analizie odpowiednich aktów prawnych i literatury. Za główną hipotezę badawczą Autor przyjął, iż elektroniczne instrumenty płatnicze wywierają istotny wpływ na bezpieczeństwo rynku finansowego. Nie poprzestaje on na postawieniu owej hipotezy. Wzmacnia ją sformułowaniem kilku problemów badawczych, m.in. dotyczącymi otoczenia prawnego zapewniającego korzystanie z elektronicznych instrumentów płatniczych, instytucjonalnej kontroli sprawowanej nad wydawcami i podmiotami będącymi uczestnikami transakcji z wykorzystaniem elektronicznych instrumentów płatniczych, odpowiedzialnością z tytułu naruszenia bezpieczeństwa w posługiwaniu się elektronicznymi instrumentami płatniczymi. Znakomita część monografii poświęcona została bezpieczeństwu rynku finansowego w powiązaniu z elektronicznymi instrumentami 18
18 Słowo wstępne płatniczymi. Przedmiotem naukowej analizy jest rynek finansowy Unii Europejskiej, którego celem jest wyeliminowanie ograniczeń występujących w transgranicznej działalności finansowej, zmniejszenie kosztów pozyskiwania kapitału, zachowanie stabilności i bezpieczeństwa rynku finansowego. W realizacji owych zamierzeń dużą rolę odgrywają elektroniczne instrumenty płatnicze. Jedną z zasadniczych przesłanek zapewnienia bezpieczeństwa rynku finansowego, mocno eksponowaną przez dr. Damiana Cymana, jest stabilność owego rynku. W doktrynie uznana została nawet za jedno z dóbr publicznych. Traktuje się ją między innymi jako zdolność do zachowania płynności finansowej. Konieczne jest też spełnienie innych ważnych wymogów, takich zwłaszcza jak: elastyczność, prężność, spójność instrumentów finansowych. Istotna wartość rynku finansowego, jaką jest jego stabilność, wymaga ochrony, która polega w szczególności na przeciwdziałaniu zjawiskom kryzysowym oraz zarządzaniu kryzysem. Niezwykle wartościową częścią prezentowanego opracowania jest wskazanie przez Autora korelacji między elektronicznymi instrumentami płatniczymi a bezpieczeństwem rynku finansowego. Podkreśla On rolę wydawców elektronicznych instrumentów płatniczych w procesach rynkowych. Niekontrolowane wydawanie elektronicznych instrumentów płatniczych może nawet poważnie zakłócić działanie rynku finansowego. Pojawiają się też inne zjawiska niekorzystne dla tego rynku awarie techniczne, brak łączności, błędy wydawców, które podważają zaufanie do pieniądza elektronicznego i naruszają bezpieczeństwo rynku finansowego. Nie można też pominąć wpływu pieniądza elektronicznego na politykę pieniężną banków centralnych, które powinny zagwarantować stabilność cen i stabilność rozrachunkową pieniądza. Działalność wydawców elektronicznych instrumentów płatniczych podlega nadzorowi, który może mieć formę nadzoru nad systemami płatności bądź nadzoru ostrożnościowego. Pierwszy z nich służy sprawnemu działaniu całego systemu płatności. W Europie sprawowany jest przez Europejski System Banków Centralnych. Z kolei nadzór ostrożnościowy sprawowany jest przez niezależne władze państwowe. Instytucje kredytowe uznawane są za najważniejszych wydawców elektronicznych instrumentów płatniczych. Organy sprawujące nadzór nad owymi instytucjami wydają zezwolenie na prowadzenie określonej działalności. Problematyka nadzoru nad wydawcami elektronicznych instrumentów płatniczych została przedstawiona wnikliwie, w sposób 19
19 Słowo wstępne rzeczowy i uporządkowany. Czytelnik otrzymuje rzetelny obraz owego nadzoru. Odrębna część monografii została poświęcona rozważaniom na temat relacji, jakie zachodzą między elektronicznymi instrumentami płatniczymi a bezpieczeństwem indywidualnych uczestników rynku finansowego. Analizie poddane zostały zasady ochrony posiadacza elektronicznego instrumentu płatniczego, tajemnica wykonywania płatności na zlecenie owego posiadacza oraz pozasądowe rozstrzyganie sporów związanych z wykonywaniem umów o wydanie elektronicznych instrumentów płatniczych. Autor zajął się także problemem odpowiedzialności stron umowy o wydanie elektronicznych instrumentów płatniczych, a także obowiązkami stron wynikających z zawarcia takiej umowy. Dostrzegł również potrzebę rozwinięcia zagadnień bezpieczeństwa indywidualnych uczestników rynku finansowego o sferę prawa karnego, ponieważ posługiwanie się elektronicznymi instrumentami płatniczymi może niekiedy naruszać przepisy prawa karnego. Doktor Damian Cyman jest nauczycielem akademickim od wielu lat zajmującym się dziedziną prawa finansowego. W dużym stopniu jego rozważania naukowe są wyrazem analizy aktów prawnych regulujących elektroniczne instrumenty płatnicze. Prezentowana publikacja jest profesjonalną, głęboką i uporządkowaną analizą regulacji prawa unijnego i polskiego w zakresie owych instrumentów. Jest ona pogłębiona trafnymi ocenami i uwagami zawartymi w różnych częściach opracowania. Trudno się dziwić, że Autor traktuje regulacje prawne jako ważny element bezpieczeństwa elektronicznych instrumentów płatniczych. Każdy z aktów prawa unijnego i polskiego został poddany autorskiej analizie. Prof. zw. dr hab. Andrzej Drwiłło 20
20 Wstęp Proces dynamicznego rozwoju technologii implikuje powstanie społeczeństwa opartego na wiedzy. Jego członkowie komunikują się w niemal nieskrępowany sposób, z wykorzystaniem środków łączności na odległość. Wywołuje to doniosłe skutki w ramach społeczeństw, rynków finansowych, państw i organizacji międzynarodowych. Przeznaczeniem pieniądza jest stać się cyfrowym tak brzmiały pierwsze słowa konferencji poświęconej przyszłości pieniądza, zorganizowanej w dniach lipca 2001 r. w Luksemburgu przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Chociaż niektóre z procesów związanych z przemianą pieniądza jeszcze się nie zrealizowały, powyższe stwierdzenie odzwierciedla oczekiwany i planowany kierunek rozwoju pieniądza i środków płatniczych. Związane z tym nadzieje dotyczą przemiany sposobów dokonywania płatności, które stają się coraz szybsze, bardziej efektywne, bezpieczniejsze i tańsze. Współczesne rynki w coraz większym zakresie opierają się na elektronicznych formach rozliczeń pieniężnych. Bezproblemowe dokonywanie płatności staje się wartością samą w sobie, ponieważ zwiększa wewnętrzną płynność finansową rynków oraz wzrost ich konkurencyjności. W tle jednak pojawia się niepokój związany z tym, czy obowiązujące regulacje prawne są w stanie zagwarantować odpowiedni poziom bezpieczeństwa uczestnikom rynku finansowego oraz czy może nowoczesne środki płatności, oparte w dużej mierze na sieci internetowej i środkach łączności, przestaną podlegać kontroli organów władzy państwowej, które tradycyjnie dbają o bezpieczeństwo posługiwania się nimi. Decyzja o podjęciu zakreślonej tematem rozprawy problematyki podyktowana została tym, że pomimo powszechnego już stosowania elektronicznych instrumentów płatniczych, ich regulacje prawne wciąż nie odpowiadają szybko zmieniającym się rozwiązaniom technologicznym. O ile zagadnienia związane z niektórymi instrumentami poddane 21
21 Wstęp zostały badaniom na gruncie prawa cywilnego, o tyle w nauce prawa finansowego nie istnieje całościowe opracowanie dotyczące konsekwencji ich oddziaływania na bezpieczeństwo uczestników rynku finansowego. Kształtowanie się nowych form pieniądza oraz elektronicznych instrumentów płatniczych następuje bardzo dynamicznie. Ich wpływ na sposób przeprowadzania rozliczeń pieniężnych jest niezwykle istotny, są już bowiem powszechnie wykorzystywane do dokonywania płatności detalicznych. Stały się też niezbędnym elementem powstania i rozwoju handlu elektronicznego oraz bankowości elektronicznej. Ich znaczenie jest jeszcze większe w aspekcie wewnętrznego rynku finansowego Unii Europejskiej. Niektóre z elektronicznych instrumentów płatniczych uznane zostały za kluczowe dla urzeczywistnienia koncepcji Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (SEPA). Nowe środki płatnicze wpłynęły na działanie instytucji finansowych. Zmieniły zakres, rodzaj i sposób prowadzonej przez nie działalności. W szczególności, dzięki wykorzystaniu środków komunikacji na odległość, upowszechniła się bankowość elektroniczna, zwiększyła ilość i jakość usług świadczonych transgranicznie. Pojawiły się nowe podmioty, ściśle związane z wydawaniem elektronicznych instrumentów płatniczych oraz przeprowadzaniem transakcji z ich wykorzystaniem. Wśród nich wymienić można przede wszystkim instytucje pieniądza elektronicznego oraz agentów rozliczeniowych. Niezwykle istotne jest zachowanie stabilności rynku finansowego. Ostatni kryzys finansowy w sposób niepozostawiający złudzeń potwierdził, jak doniosły jest wpływ instytucji finansowych na rynki finansowe w skali całego świata. Poprzez zjawisko zwane efektem zarażenia, kryzys finansowy wywodzący się ze Stanów Zjednoczonych rozprzestrzenił się na pozostałe rynki, w tym europejski. Bezpieczeństwo rynku finansowego występuje w ścisłej korelacji z zaufaniem jego uczestników. Utrata tego zaufania spowodować może poważne konsekwencje (takie jak spektakularna panika bankowa tzw. run na banki), wpływające na stabilność całego rynku finansowego. Do zapewnienia niezbędnego poziomu zaufania nie wystarczą uregulowania instytucjonalne, odnoszące się do wydawców elektronicznych instrumentów płatniczych. Konieczna jest ochrona ich indywidualnego posiadacza, realizująca się przede wszystkim w prawie konsumenckim. Z uwagi na to, że źródłem zobowiązań łączących posiadaczy z wydawcami są umowy cywilnoprawne o wydanie elektronicznego instrumentu 22
22 Wstęp płatniczego, niezbędne jest również zagwarantowanie prawidłowego wykonania tych umów i ewentualnej odpowiedzialności kontraktowej stron. W zakresie bezpieczeństwa mieści się też ochrona przed czynami przestępczymi. Godzą one zarówno w indywidualnych użytkowników, jak i w cały rynek finansowy, zwłaszcza jeśli związane są z wprowadzaniem do obrotu środków pochodzących z nielegalnych źródeł (tzw. pranie pieniędzy). Rozważania zawarte w niniejszej publikacji ograniczono do zagadnień związanych z detalicznymi elektronicznymi instrumentami płatniczymi. Poza ich zakresem pozostają elektroniczne instrumenty płatnicze używane przez banki w tzw. płatnościach hurtowych w celu realizowania wzajemnych płatności w międzybankowych systemach rozliczeniowych. Powyższe ograniczenie jest wynikiem zastosowania zasady adekwatności przedmiotu badań do możliwości formułowania o nim twierdzeń naukowych. Wskazane dwie grupy elektronicznych instrumentów płatniczych, pomimo pewnych podobieństw, są od siebie zasadniczo odmienne. Inna jest ich funkcja, zastosowanie, regulacje prawne. Włączenie wymienionych instrumentów do badań naukowych objętych zakresem książki nie pozwoliłoby na wysnucie jednolitych, uniwersalnych wniosków. Celem autora jest dokonanie kompleksowego ujęcia wpływu elektronicznych instrumentów płatniczych na bezpieczeństwo uczestników rynku finansowego, przedstawienie wniosków de lege lata i postulatów de lege ferenda, a także ocena, przy zastosowaniu metod prawniczych, skuteczności i efektywności regulacji odpowiadających za zagwarantowanie tego bezpieczeństwa. Prowadzić ma to do odpowiedzi na podstawowe pytanie: czy regulacje prawne związane z elektronicznymi instrumentami płatniczymi w sposób należyty zapewniają bezpieczeństwo uczestnikom rynku finansowego? Podstawowa teza badawcza książki brzmi: elektroniczne instrumenty płatnicze wywierają istotny wpływ na bezpieczeństwo rynku finansowego. Dla zachowania odpowiedniego poziomu tego bezpieczeństwa niezbędne jest wypełnienie triady właściwej prewencji, skutecznej i efektywnej kontroli oraz usankcjonowanej odpowiedzialności. Powyższa teza legła u podstaw podjętych przez autora trzech podstawowych problemów badawczych, powiązanych logicznie z tezą i pozwalających na jej zweryfikowanie. Pierwszym z nich jest to, czy wypełniono warunki niezbędne dla zachowania prewencji, która rozumiana jest jako stworzenie otoczenia 23
23 Wstęp prawnego, gwarantującego korzystanie z elektronicznych instrumentów płatniczych w sposób odpowiadający ich środowisku. Zagadnienie to jest konkretyzowane poprzez wyjaśnienie szczegółowych kwestii: Co należy rozumieć pod pojęciami pieniądz, pieniądz elektroniczny i elektroniczne instrumenty płatnicze? Czy zachowano odpowiednie relacje między pieniądzem elektronicznym a elektronicznymi instrumentami płatniczymi oraz czy ich rozwój jest symultaniczny i zrównoważony? Czy w sposób wystarczająco precyzyjny i niebudzący wątpliwości wyodrębniono kategorię elektronicznych instrumentów płatniczych, a ich charakterystyka i podział prawny są właściwe i przystające do wymagań bezpieczeństwa rynku finansowego? Jakie znaczenie mają elektroniczne instrumenty płatnicze, ze szczególnym uwzględnieniem ich roli w handlu elektronicznym, bankowości elektronicznej i Jednolitym Obszarze Płatności w Euro (SEPA)? Problemem badawczym jest też określenie, czy instytucjonalna kontrola sprawowana nad wydawcami i podmiotami biorącymi udział w realizacji transakcji z wykorzystaniem elektronicznych instrumentów płatniczych spełnia swoje funkcje. Konkretyzuje się on w postaci zagadnień szczegółowych: Jakie są cechy bezpiecznego i stabilnego rynku finansowego? W jaki sposób elektroniczne instrumenty płatnicze wpływają na stabilność i bezpieczeństwo rynku finansowego? Czy w sposób wystarczająco precyzyjny określono wydawców elektronicznych instrumentów płatniczych? Czy nadzór ostrożnościowy, skonsolidowany oraz wewnętrzny (ang. corporate governance) w sposób należyty zapewniają właściwe działanie podmiotów zaangażowanych w wydawanie elektronicznych instrumentów płatniczych, a przez to bezpieczeństwo rynku finansowego? Trzecim problemem badawczym jest określenie zakresu odpowiedzialności za naruszenie bezpieczeństwa związanego z korzystaniem z elektronicznych instrumentów płatniczych, a więc: Czy posiadacz elektronicznych instrumentów płatniczych podlega wystarczającej ochronie jako konsument? 24
24 Wstęp Czy wprowadzono zasady odpowiedzialności kontraktowej stron umów o wydanie elektronicznych instrumentów płatniczych? Czy należycie realizowana jest zasada prawa do sądu, rozumiana jako prawo konsumenta do rzetelnego rozstrzygnięcia ewentualnych sporów z wydawcą elektronicznych instrumentów płatniczych? Czy odpowiednio unormowana jest ochrona tajemnicy prawnie chronionej, wynikającej z zawartych z wydawcą umów? Jakie są skutki przestępczego naruszenia bezpieczeństwa posługiwania się elektronicznymi instrumentami płatniczymi, ze szczególnym uwzględnieniem zapobiegania procederowi wprowadzania do obrotu środków pochodzących z nieujawnionych źródeł, oraz czy w sposób odpowiedni określono odpowiedzialność za czyny przestępcze? Realizacja powyższego celu wymagała zastosowania różnorodnych prawniczych metod badawczych. Aspekt formalny (językowy) pracy wymagał zastosowania metody dogmatycznoprawnej (formalnodogmatycznej), opierającej się przede wszystkim na analizie językowologicznej źródeł prawa. W tym zakresie wykorzystano metody logiczne, w szczególności dyrektywy interpretacyjne oraz reguły inferencyjne i kolizyjne, powszechnie przyjmowane w naukach formalnoprawnych. Opierały się one na zasadach typowych rozumowań prawniczych. Pozwoliło to na ustalenie obowiązujących norm prawnych oraz modalności normatywnej (kwalifikacji prawnej) określonych zdarzeń. W dążeniu do wieloaspektowego ujęcia analizowanej materii celowe stało się przeprowadzenie badań prawnoporównawczych. Umożliwiło to dokonanie oceny prawidłowości procesu implementacji regulacji unijnych do krajowego porządku prawnego. Wykorzystano także metodę ogólnoteoretyczną, pozwalającą na sformułowanie teorii zjawisk prawnych mających znaczenie dla niniejszej książki. Z uwagi na silne sprzężenie pieniądza i środków płatniczych z ekonomią oraz zachowaniami społecznymi, metoda ta nie pozwoliłaby na pełne sformułowanie teorii prawnych, gdyby nie została uzupełniona ekonomiczną i socjologiczną analizą prawa. Pierwsza za kryterium badania przyjęła efektywną ekonomiczność (ang. economic efficiency), pozwalając spojrzeć z szerszej perspektywy na badane zjawiska. W szczególności bez jej zastosowania nie byłoby możliwe zaprezentowanie znaczenia elektronicznych instrumentów płatniczych dla wydaw- 25
Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych
Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych Komentarz Mateusz Pacak Wydanie 1 Stan prawny na 1 grudnia 2012 roku Warszawa 2013 Redaktor prowadzący: Katarzyna Gierłowska Opracowanie redakcyjne: Anna
Bardziej szczegółowoKodeks spółek handlowych. Stan prawny na 21 sierpnia 2018 r.
KSH Kodeks spółek handlowych Stan prawny na 21 sierpnia 2018 r. KSH Kodeks spółek handlowych Stan prawny na 21 sierpnia 2018 r. Zamów książkę w księgarni internetowej 7. WYDANIE WARSZAWA 2018 Stan prawny
Bardziej szczegółowoISBN 978-83-7383-528-3
Recenzent Prof. dr hab. Andrzej Bierć Redaktor prowadząca Anna Raciborska Redakcja Katarzyna Tynkiewicz Korekta Katarzyna Tynkiewicz, Joanna Barska Projekt graficzny okładki Katarzyna Juras Copyright 2011
Bardziej szczegółowoW SERII UKAZAŁY SIĘ: O 2. J G VAT T B VAT. P K Z K. W A G, A S, A C D D S G,, E Ś O M J, S K
W SERII UKAZAŁY SIĘ: O 2. J G VAT T B VAT. P K Z K. W A G, A S, A C D D S G,, E Ś O M J, S K Rafał Styczyński NAJEM NIERUCHOMOŚCI A PODATKI Warszawa 2015 Stan prawny na 1 stycznia 2015 r. Wydawca Grzegorz
Bardziej szczegółowoSprawozdanie Gabriel Mato, Danuta Maria Hübner Statut Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego
2.7.2018 A8-0219/ 001-011 POPRAWKI 001-011 Poprawki złożyła Komisja Gospodarcza i Monetarna Sprawozdanie Gabriel Mato, Danuta Maria Hübner A8-0219/2018 Statut Europejskiego Systemu Banków Centralnych i
Bardziej szczegółowoWZORY PISM PISMA W SPRAWACH INTERPRETACJI PRAWA PODATKOWEGO WYJAŚNIENIA, POSTĘPOWANIE, ORZECZNICTWO REDAKCJA NAUKOWA JACEK BROLIK
PISMA W SPRAWACH INTERPRETACJI PRAWA PODATKOWEGO WYJAŚNIENIA, POSTĘPOWANIE, ORZECZNICTWO REDAKCJA NAUKOWA JACEK BROLIK JACEK BROLIK ELŻBIETA MUCHA Warszawa 2013 WZORY PISM Stan prawny na 1 września 2013
Bardziej szczegółowoPrawo bankowe. doc. dr Marek Grzybowski. październik Katedra Prawa Finansowego
Prawo bankowe doc. dr Marek Grzybowski październik 2014 Katedra Prawa Finansowego Próba definicji całokształt norm prawnych regulujących funkcjonowanie systemu bankowego, a w tym strukturę, organizację
Bardziej szczegółowoSpis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP
Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP ROZDZIAŁ I PODSTAWOWE ZAGADNIENIA UNIJNEGO SYSTEMU PRAWNEGO I FINANSOWEGO 1. Uwagi ogólne 2. Unijne regulacje prawne 3. Prawo pierwotne i prawo stanowione 4. Instytucje
Bardziej szczegółowoustawa o podatku od sprzedaży detalicznej
ustawa o podatku od sprzedaży detalicznej Komentarz Adam Bartosiewicz KOMENTARZE PRAKTYCZNE ustawa o podatku od sprzedaży detalicznej Komentarz Adam Bartosiewicz KOMENTARZE PRAKTYCZNE Zamów książkę w księgarni
Bardziej szczegółowoEuropejski rynek płatności detalicznych
Europejski rynek płatności detalicznych Janina Harasim, Bożena Frączek, Grażyna Szustak, Monika Klimontowicz Streszczenie/ Abstract Książka prezentuje współczesny rynek płatności, które postrzegane są
Bardziej szczegółowoPRAWO KARNE SKARBOWE. Magdalena Błaszczyk Monika Zbrojewska. Zamów książkę w księgarni internetowej
PRAWO KARNE SKARBOWE Magdalena Błaszczyk Monika Zbrojewska Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 Stan prawny na 1 lipca 2015 r. Wydawca Monika Pawłowska Redaktor prowadzący Joanna Maź Opracowanie
Bardziej szczegółowoUSTAWA O SYSTEMIE INFORMACJI W OCHRONIE ZDROWIA
USTAWA O SYSTEMIE INFORMACJI W OCHRONIE ZDROWIA KOMENTARZ Damian Wąsik Warszawa 2015 Stan prawny na 2 stycznia 2015 r. Wydawca Izabella Małecka Redaktor prowadzący Kinga Puton Opracowanie redakcyjne Dagmara
Bardziej szczegółowoWydatkowanie i rozliczanie środków unijnych w zamówieniach publicznych. Praktyczny komentarz Pytania i odpowiedzi Tekst ustawy
Wydatkowanie i rozliczanie środków unijnych w zamówieniach publicznych Praktyczny komentarz Pytania i odpowiedzi Tekst ustawy Wydatkowanie i rozliczanie środków unijnych w zamówieniach publicznych Praktyczny
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Wstęp... 9 Wykaz skrótów... 13 Rozdział 1. Prawo podatkowe w systemie prawa... 15 1.1. Uwagi wprowadzające... 16 1.2. Prawo podatkowe jako gałąź prawa... 16 1.2.1. Przesłanki uzasadniające
Bardziej szczegółowoRegulacje prawne informatyzacji obrotu gospodarczego, administracji publicznej i sądownictwa. Łukasz Goździaszek
Regulacje prawne informatyzacji obrotu gospodarczego, administracji publicznej i sądownictwa cele, efektywność i perspektywy Łukasz Goździaszek 1. Informatyzacja Pojęcie i przesłanki Statystyki 2. Cele
Bardziej szczegółowoPrace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Seria: Nr 6 e-monografie
Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego Seria: Nr 6 e-monografie Koło Naukowe Prawa Finansowego Bezpieczeństwo rynku finansowego pod redakcją Eugenii Fojcik-Mastalskiej
Bardziej szczegółowoPRAWO BANKOWE. 8. wydanie
PRAWO BANKOWE 8. wydanie Stan prawny na 22 lutego 2013 r. Wydawca: Magdalena Przek-Ślesicka Redaktor prowadzący: Roman Rudnik Opracowanie redakcyjne: Ilona Iwko, Dorota Wiśniewska Skład, łamanie: Faktoria
Bardziej szczegółowoKOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. STABILNOŚCI FINANSOWEJ, USŁUG FINANSOWYCH I UNII RYNKÓW KAPITAŁOWYCH
KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. STABILNOŚCI FINANSOWEJ, USŁUG FINANSOWYCH I UNII RYNKÓW KAPITAŁOWYCH Bruksela, 8 lutego 2018 r. Rev1 ZAWIADOMIENIE DLA ZAINTERESOWANYCH STRON WYSTĄPIENIE ZJEDNOCZONEGO
Bardziej szczegółowoPrawo bankowe. Autorzy: Remigiusz Kaszubski, Agata Tupaj- Cholewa
Prawo bankowe. Autorzy: Remigiusz Kaszubski, Agata Tupaj- Cholewa Wprowadzenie Rozdział pierwszy Źródła prawa bankowego w Polsce i w Unii Europejskiej Rozdział drugi Podstawowe definicje w ustawie - Prawo
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... XI Wykaz podstawowej literatury... XV Przedmowa... XVII
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz podstawowej literatury... XV Przedmowa... XVII CZĘŚĆ I. Prawo jako przedmiot nauk prawnych Rozdział I. Podstawowe koncepcje prawa... 3 1. Koncepcje prawnonaturalne...
Bardziej szczegółowoŚwiadczenia rodzinne po zmianach od 1 stycznia 2016
Anna Kawecka Krzysztof Świtała Krystyna Tymorek BIBLIOTEKA POMOCY SPOŁECZNEJ Świadczenia rodzinne po zmianach od 1 stycznia 2016 Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 7 Tekst pochodzi z
Bardziej szczegółowoKPW Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
KW Kodeks wykroczeń KPW Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia Stan prawny na 13 sierpnia 2018 r. KW Kodeks wykroczeń KPW Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia Stan prawny na 13 sierpnia 2018
Bardziej szczegółowoTAJEMNICE ZAWODOWE I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH W INSTYTUCJACH FINANSOWYCH
TAJEMNICE ZAWODOWE I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH W INSTYTUCJACH FINANSOWYCH Mariusz Krzysztofek Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 Stan prawny na 1 października 2015 r. Wydawca Grzegorz
Bardziej szczegółowoNadzór pedagogiczny w szkole i przedszkolu
Nadzór pedagogiczny w szkole i przedszkolu ZESZYT 8 Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 Stan prawny na 1 października 2015 r. Redakcja merytoryczna Lidia Marciniak Elżbieta Piotrowska-Albin
Bardziej szczegółowoKOMENTARZ. Rozporządzenie w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych. Marta Lampart. Zamów książkę w księgarni internetowej
KOMENTARZ Rozporządzenie w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych Marta Lampart Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 Stan prawny na 30 września 2014 r. Wydawca:
Bardziej szczegółowoAnna Fogel PRAWNA OCHRONA PRZYRODY W LOKALNYM PLANOWANIU PRZESTRZENNYM
Prawna ochrona przyrody w lokalnym planowaniu przestrzennym Anna Fogel PRAWNA OCHRONA PRZYRODY W LOKALNYM PLANOWANIU PRZESTRZENNYM Stan prawny na dzień 01.11.2011 r. Warszawa 2011 1 Anna Fogel Wydawca:
Bardziej szczegółowoSpis treści Przedmowa Wykaz skrótów Bibliografia Wprowadzenie Rozdział I. Polityczne uwarunkowania regulacji europejskiego rynku usług finansowych
Przedmowa... Wykaz skrótów... Bibliografia... Wprowadzenie... XIII XV XXI XXVII Rozdział I. Polityczne uwarunkowania regulacji europejskiego rynku usług finansowych... 1 1. Uwagi ogólne... 1 2. Od wspólnego
Bardziej szczegółowoMgr Elżbieta Agnieszka Ambrożej
Mgr Elżbieta Agnieszka Ambrożej Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Doradztwo podatkowe jako instrument ochrony praw podatnika w Polsce przygotowanej pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. Eugeniusza Ruśkowskiego
Bardziej szczegółowoPomoc osobom uprawnionym do alimentów zmiany w ustawie
Magdalena Januszewska Anna Kawecka Krzysztof Świtała Krystyna Tymorek Magdalena Wilczek-Karczewska BIBLIOTEKA POMOCY SPOŁECZNEJ Pomoc osobom uprawnionym do alimentów zmiany w ustawie Zamów książkę w księgarni
Bardziej szczegółowoArtykuł 2 Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
L 19/64 DECYZJA KOMISJI (UE) 2017/124 z dnia 24 stycznia 2017 r. w sprawie zmiany załącznika do Układu monetarnego pomiędzy Unią Europejską a Państwem Watykańskim KOMISJA EUROPEJSKA, uwzględniając Traktat
Bardziej szczegółowoNarodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej.
Narodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Wypełnia zadania określone w: Konstytucji RP; ustawie o Narodowym Banku Polskim; ustawie Prawo bankowe. NBP pełni trzy podstawowe
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNY SYSTEM BANKOWY
JOANNA redakcja naukowa SWIDERSKA WSPÓŁCZESNY SYSTEM BANKOWY Ujęcie instytucjonalne Difin Spis treści Wprowadzenie 11 Część I System gwarantowania depozytów 15 Rozdział 1. Geneza i uwarunkowania tworzenia
Bardziej szczegółowoPREZES URZĘDU TRANSPORTU KOLEJOWEGO
PREZES URZĘDU TRANSPORTU KOLEJOWEGO ZAGADNIENIA ADMINISTRACYJNOPRAWNE Aleksandra Wiktorowska Warszawa 2013 Stan prawny na 1 sierpnia 2013 r. Recenzent Prof. UAM dr hab. Krystyna Wojtczak Wydawca Izabella
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje na temat NBP:
Działalność NBP Podstawowe informacje na temat NBP: Co to jest NBP? Narodowy Bank Polski jest to bank centralny Rzeczypospolitej Polskiej. Prezes Adam Glapiński (od 21 czerwca 2016r.). Rok założenia 1945
Bardziej szczegółowoW SERII ABC PRAKTYKI PRAWA OŚWIATOWEGO UKAZAŁY SIĘ:
W SERII ABC PRAKTYKI PRAWA OŚWIATOWEGO UKAZAŁY SIĘ: REKRUTACJA DO PRZEDSZKOLI KONTROLA ZARZĄDCZA W OŚWIACIE RUCH KADROWY W SZKOŁACH I PRZEDSZKOLACH REKRUTACJA DO SZKÓŁ URLOPY WYPOCZYNKOWE NAUCZYCIELI PRZEDSZKOLI
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Poz. 15 OBWIESZCZENIE KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO. z dnia 21 czerwca 2013 r.
DZIENNIK URZĘDOWY Warszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Poz. 15 OBWIESZCZENIE z dnia 21 czerwca 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały Nr 384/2008 Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie wymagań
Bardziej szczegółowoOpodatkowanie dochodów nieujawnionych. Piotr Pietrasz
Opodatkowanie dochodów nieujawnionych Piotr Pietrasz Opodatkowanie dochodów nieujawnionych Piotr Pietrasz monografie Wydawca: Ewa Fonkowicz Redaktor prowadz¹cy: Ewa Fonkowicz Sk³ad i ³amanie: Studio Lotus
Bardziej szczegółowoE-PORADNIK NOWE ZASADY STOSOWANIA ULGI NA ZŁE DŁUGI
E-PORADNIK NOWE ZASADY STOSOWANIA ULGI NA ZŁE DŁUGI Stan prawny na 1 stycznia 2013 r. Autorzy Część I: Karol Różycki Część II: Tomasz Krywan Część III: Adam Bartosiewicz, Mariusz Jabłoński, Tomasz Krywan,
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ ADMINISTRACJI I EKONOMII ADMINISTRACJA II STOPIEŃ OGÓLNOAKADEMICKI
Nazwa kierunku Poziom Profil Symbol efektów na kierunku WYDZIAŁ ADMINISTRACJI I EKONOMII ADMINISTRACJA II STOPIEŃ OGÓLNOAKADEMICKI Efekty - opis słowny. Po ukończeniu studiów drugiego stopnia na kierunku
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 24 sierpnia 2001 r.
Kancelaria Sejmu s. 1/11 USTAWA z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami 1) Rozdział
Bardziej szczegółowoUstawa o rachunkowości. Stan prawny na 24 sierpnia 2018 r.
UR Ustawa o rachunkowości Stan prawny na 24 sierpnia 2018 r. UR Ustawa o rachunkowości Stan prawny na 24 sierpnia 2018 r. Zamów książkę w księgarni internetowej 19. WYDANIE WARSZAWA 2018 Stan prawny na
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność za długi spadkowe
Odpowiedzialność za długi spadkowe Komentarz do zmian 2015 Elżbieta Skowrońska-Bocian KOMENTARZE PRAKTYCZNE WARSZAWA 2016 Stan prawny na 30 października 2015 r. Wydawca Klaudia Szawłowska-Milczarek Redaktor
Bardziej szczegółowoMinimalna stawka godzinowa dla umowy zlecenia
PORADNIKI KADROWE Minimalna stawka godzinowa dla umowy zlecenia Paula Dąbrowska Kamila Milczarek Katarzyna Pietruszyńska Joanna Stępniak Barbara Tomaszewska Paulina Zawadzka-Filipczyk Paweł Ziółkowski
Bardziej szczegółowoKodeks postępowania administracyjnego. Stan prawny na 9 sierpnia 2018 r.
KPA Kodeks postępowania administracyjnego Stan prawny na 9 sierpnia 2018 r. KPA Kodeks postępowania administracyjnego TEKSTY USTAW Zamów książkę w księgarni internetowej 32. WYDANIE WARSZAWA 2018 Stan
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa do drugiego wydania... XI Wykaz skrótów... XIII
Spis treści Przedmowa do drugiego wydania............................... XI Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Zasadnicze zagadnienia teorii finansów publicznych... 1 1. Podstawowe pojęcia i koncepcje teorii
Bardziej szczegółowoBIBLIOTEKA PRAWA PRACY. redakcja naukowa. Zbigniew Góral. Krzysztof Stefański CZAS PRACY
BIBLIOTEKA PRAWA PRACY redakcja naukowa Zbigniew Góral Krzysztof Stefański CZAS PRACY Warszawa 2013 Stan prawny na 15 czerwca 2013 r Wydawca Magdalena Stojek-Siwińska Redaktor prowadzący Joanna Maź Opracowanie
Bardziej szczegółowoPolityka Informacyjna Banku Spółdzielczego w Białej Rawskiej
Załącznik do Uchwały Nr 55/05/2016 Zarządu Banku Spółdzielczego w Białej Rawskiej z dnia 27.12.2016r. Załącznik do Uchwały Nr 07/05/2016 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Białej Rawskiej z dnia 28.12.2016r.
Bardziej szczegółowoAdam Bartosiewicz Marek Jurek Artur Kowalski Radosław Kowalski Tomasz Krywan Sławomir Liżewski Łukasz Matusiakiewicz
Adam Bartosiewicz Marek Jurek Artur Kowalski Radosław Kowalski Tomasz Krywan Sławomir Liżewski Łukasz Matusiakiewicz Jacek Matarewicz VADEMECUM KSIĘGOWEGO KOREKTA DEKLARACJI PODATKOWYCH PO ZMIANACH OD
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne...
SPIS TREŚCI Wstęp......................................................... 9 Rozdział 1. Pojęcie i istota funduszu inwestycyjnego.................. 13 1.1. Definicja funduszu inwestycyjnego...............................
Bardziej szczegółowoKODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE
KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE KOMENTARZ Dariusz Zawistowski 2. wydanie Warszawa 2013 Stan prawny na 1 marca 2013 r. Wydawca Magdalena Stojek-Siwińska Redaktor prowadzący Adam
Bardziej szczegółowoSektor Usług Finansowych Rynki Kapitałowe
Sektor Usług Finansowych Agata Jurga Radca prawny Sektor Usług Finansowych Rynki Kapitałowe +48 883 323 456 a.jurga@kochanski.pl Szymon Gałkowski Adwokat, Partner Sektor Usług Finansowych Rynki Kapitałowe
Bardziej szczegółowousunięcie założeń dotyczących umów, dla których nie został ustalony harmonogram spłat,
UZASADNIENIE Niniejsza ustawa wdraża do polskiego porządku prawnego dyrektywę Komisji 2011/90/UE z dnia 14 listopada 2011 r. zmieniającą część II załącznika I do dyrektywy 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego
Bardziej szczegółowoCzęść IV. Pieniądz elektroniczny
s. 51, tabela elektroniczne instrumenty płatnicze karty płatnicze instrumenty pieniądza elektronicznego s. 71 Część IV. Pieniądz elektroniczny utrata aktualności Nowa treść: Część IV. Pieniądz elektroniczny
Bardziej szczegółowoASPEKTY PRAWNE FUNKCJONOWANIA RYNKU FINANSOWEGO UNII EUROPEJSKIEJ B 365304
ASPEKTY PRAWNE FUNKCJONOWANIA RYNKU FINANSOWEGO UNII EUROPEJSKIEJ B 365304 Spis treści Podziękowania. 9 Wstęp 11 Rozdział pierwszy Teoria regulacji a regulacja rynku finansowego n Wprowadzenie 17 1. Regulacja
Bardziej szczegółowoKatarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe. Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87
Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87 2006 Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności
Bardziej szczegółowoUSTAWA O KRAJOWYM REJESTRZE SĄDOWYM
USTAWA O KRAJOWYM REJESTRZE SĄDOWYM KOMENTARZ Agnieszka Michnik Warszawa 2013 Stan prawny na 1 czerwca 2013 r. Wydawca Magdalena Stojek-Siwińska Redaktor prowadzący Ewa Wysocka Opracowanie redakcyjne Anna
Bardziej szczegółowoPłatności w e-biznesie. Regulacje prawne e-biznesu prof. Wiesław Czyżowicz & dr Aleksander Werner
Płatności w e-biznesie Pieniądz elektroniczny dyrektywa 2000/46/EC Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru
Bardziej szczegółowoOchrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE
Ochrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE Ochrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE Aldona Piotrowska Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 2019 Recenzje:
Bardziej szczegółowoKodeks spółek handlowych. ze schematami. Łukasz Zamojski SCHEMATY. 2018ŕ2019. rok akademicki
KSH Kodeks spółek handlowych ze schematami Łukasz Zamojski SCHEMATY rok akademicki 2018ŕ2019 KSH Kodeks spółek handlowych ze schematami Łukasz Zamojski Zamów książkę w księgarni internetowej 4. WYDANIE
Bardziej szczegółowokodeks spółek handlowych
kodeks spółek handlowych TEKSTY USTAW 6. WYDANIE kodeks spółek handlowych TEKSTY USTAW Zamów książkę w księgarni internetowej 6. WYDANIE Stan prawny na 7 września 2017 r. Wydawca Małgorzata Stańczak Redaktor
Bardziej szczegółowoZWOLNIENIE Z OBOWIĄZKU STOSOWANIA KAS REJESTRUJĄCYCH PO ZMIANACH
E-PORADNIK ZWOLNIENIE Z OBOWIĄZKU STOSOWANIA KAS REJESTRUJĄCYCH PO ZMIANACH Stan prawny na 1 stycznia 2013 r. Autorzy Część I: Adam Bartosiewicz Część II: Małgorzata Niedźwiedzka Część III: Daniel Gawlas,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Rozdział III
Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I Wiadomości ogólne o konstytucji jako najważniejszym w państwie akcie prawnym... 13 1. Pojęcie, geneza i funkcje konstytucji... 13 2. Konstytucja ustawą zasadniczą państwa...
Bardziej szczegółowoKredytowe instrumenty a stabilność finansowa
Monografie i Opracowania 563 Paweł Niedziółka Kredytowe instrumenty a stabilność finansowa Warszawa 2009 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie OFICYNA WYDAWNICZA Spis treści Indeks skrótów nazw własnych używanych
Bardziej szczegółowoPRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH NAJNOWSZE ZMIANY Józef Edmund Nowicki DOSTĘPNE TYLKO W PAKIECIE Z KSIĄŻKĄ Prawo zamówień publicznych. Komentarz Warszawa 2014 Stan prawny na 1 grudnia 2013 r. Uwzględnia nowelizację
Bardziej szczegółowoE-PORADNIK PODRÓŻE SŁUŻBOWE 2013
E-PORADNIK PODRÓŻE SŁUŻBOWE 2013 Stan prawny na 1 marca 2013 r. Autorzy Część I: Jarosław Masłowski Część II: Paweł Ziółkowski Redaktor merytoryczny Sylwia Gołaś-Olszak Ta książka jest wspólnym dziełem
Bardziej szczegółowoMoje finanse Moduł II. Warszawa,
Moje finanse Moduł II Warszawa, 8-10.12.2017 Zawartość Barter - gospodarka bez pieniądza W banku Mam konto w banku - co to znaczy? Produkty bankowe dla oszczędzających Który bank wybrać - analiza oferty
Bardziej szczegółowoDarmowy fragment www.bezkartek.pl
Darmowy fragment Darmowy fragment Darmowy fragment 4 Spis treści Opracowanie graficzne okładki Jacek Tarasiewicz Redaktor Jadwiga Witecka Opracowanie typograficzne Anna Wojda Copyright by Wydawnictwo Key
Bardziej szczegółowoE-PORADNIK REFAKTUROWANIE USŁUG
E-PORADNIK REFAKTUROWANIE USŁUG Stan prawny na 1 lutego 2013 r. Autorzy Część I: Mariusz Jabłoński Części II i III: Tomasz Krywan Część IV: Adam Bartosiewicz, Piotr Florys, Marek Jurek, Artur Kowalski,
Bardziej szczegółowoUstawa o opakowaniach I odpadach opakowaniowych
I Ustawa o OPAKOWANIACH I ODPADACH OPAKOWANIOWYCH 1 2 I I Ustawa o OPAKOWANIACH I ODPADACH OPAKOWANIOWYCH Marek Górski Karolina Rynkiewicz 3 I Stan prawny na 5 lutego 2009 r. Wydawca: Anna Hara Redaktor
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od autorów... 13
Od autorów... 13 Henryk Babis Rozdział 1 Monopole jako geneza przekształceń i wdrażania polityki konkurencji na rynku pocztowym... 15 1. Wprowadzenie... 15 2. Charakterystyka struktur rynkowych... 17 2.1.
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKI BANK CENTRALNY
22.2.2014 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 51/3 III (Akty przygotowawcze) EUROPEJSKI BANK CENTRALNY OPINIA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO z dnia 19 listopada 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego
Bardziej szczegółowoMIROSŁAWA CAPIGA. m #
MIROSŁAWA CAPIGA m # Katowice 2008 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 CZĘŚĆ I DWUSZCZEBLOWOŚĆ SYSTEMU BANKOWEGO W POLSCE Rozdział 1 SPECYFIKA SYSTEMU BANKOWEGO 15 1.1. System bankowy jako element rynkowego systemu finansowego
Bardziej szczegółowo3.1. Istota, klasyfikacja i zakres oddziaływania wydatkowych instrumentów
Spis treści Wprowadzenie... 7 Rozdział 1. Cele, uwarunkowania i obszary działania współczesnej polityki fiskalnej... 11 1.1. Istota, zarys historyczny i uwarunkowania polityki fiskalnej... 12 1.2. Obszary
Bardziej szczegółowoCezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej
Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy
Bardziej szczegółowoPOLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W PŁOŃSKU
Załącznik do Uchwały nr 138/Z/2018 Zarządu Banku Spółdzielczego w Płońsku z dnia 13.12.2018 r. zatwierdzonej Uchwałą nr 37/RN/2018 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Płońsku z dnia 17.12.2018 r. POLITYKA
Bardziej szczegółowoPieniądz w regulacjach prawnych. dr Jarosław Wierzbicki
Pieniądz w regulacjach prawnych dr Jarosław Wierzbicki Pieniądz jako kategoria ekonomiczna Środek płatniczy; Miernik wartości; Środek tezauryzacji; Zainteresowanie władzy pieniądzem Uzasadnienia polityczne
Bardziej szczegółowokorzystanie z zasobów osób trzecich w zamówieniach publicznych Katarzyna Eger
korzystanie z zasobów osób trzecich w zamówieniach publicznych Katarzyna Eger korzystanie z zasobów osób trzecich w zamówieniach publicznych Katarzyna Eger Zamów książkę w księgarni internetowej WARSZAWA
Bardziej szczegółowoTRZYNASTKI PO WYROKU TK
E-PORADNIK TRZYNASTKI PO WYROKU TK Stan prawny na 1 stycznia 2013 r. Autorzy Cz. I: Jarosław Marciniak, Joanna Lesińska Cz. II: Michał Culepa, Małgorzata Skibińska, Paulina Zawadzka-Filipczyk Redaktor
Bardziej szczegółowoOPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Rynek finansowy Unii Europejskiej
Poznań, dnia 3 października 2016 r. Prof. UAM dr hab. Tomasz Nieborak Katedra Prawa Finansowego OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Rynek finansowy Unii Europejskiej I. Informacje ogólne
Bardziej szczegółowoUstawa o samorządowych kolegiach odwoławczych
Ustawa o samorządowych kolegiach odwoławczych Komentarz Anna Ostrowska Kamil Sikora Wydanie 1 Stan prawny na 1 stycznia 2012 roku Warszawa 2012 Poszczególne części komentarza opracowali: Anna Ostrowska:
Bardziej szczegółowoPolityka Informacyjna Banku Spółdzielczego w Białej Rawskiej
Załącznik do Uchwały Nr 52/05/2014 Zarządu Banku Spółdzielczego w Białej Rawskiej z dnia 19.12.2014r. Załącznik do Uchwały Nr 08/09/2014 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Białej Rawskiej z dnia 30.12.2014r.
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz orzecznictwa Inne źródła i opracowania Wykaz aktów prawnych Wstęp
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Inne źródła i opracowania... Wykaz aktów prawnych... Wstęp... XIII XV XXIX XXXIX Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Znaczenie problematyki
Bardziej szczegółowoPOLITYKA INFORMACYJNA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W LEGNICY BANK SPÓŁDZIELCZY. w Legnicy. Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 73/2017
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 73/2017 Zarządu Banku Spółdzielczego w Legnicy z dnia 06.04.2017r. Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 25/2017 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Legnicy z dnia 25.05.2017r. BANK
Bardziej szczegółowoPrawo zatrudnienia. Małgorzata Gersdorf. Wydanie 1
Prawo zatrudnienia Małgorzata Gersdorf Wydanie 1 Warszawa 2013 Redaktor prowadzący: Joanna Choroszczak-Magiera Redakcja techniczna: Krzysztof Koziarek Projekt okładki i stron tytułowych: Michał Piotrowski
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Europeizacja prawa administracyjnego pojęcie i konteksty 1. Uwagi wstępne 2. Europeizacja prawa administracyjnego
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Europeizacja prawa administracyjnego pojęcie i konteksty. 1 1. Uwagi wstępne... 10 I. Europeizacja............................................... 10 II.
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. Europejski program bezpieczeństwa lotniczego
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 7.12.2015 r. COM(2015) 599 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Europejski program bezpieczeństwa lotniczego PL PL 1. KOMUNIKAT KOMISJI Z 2011
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów Czasopisma i inne publikatory... 7 Źródła prawa... 7 Inne skróty... 9
Spis treści Wykaz skrótów Czasopisma i inne publikatory.......................................... 7 Źródła prawa........................................................ 7 Inne skróty..........................................................
Bardziej szczegółowoŚwiadomy Podatnik projekt Rady Podatkowej PKPP Lewiatan. www.radapodatkowa.pl
Świadomy Podatnik projekt Rady Podatkowej PKPP Lewiatan www.radapodatkowa.pl RYZYKO PODATKOWE Marcin Kolmas Definicja pojęcia ryzyka podatkowego na cele naszego spotkania Co to jest ryzyko podatkowe Ryzyko
Bardziej szczegółowoSpis treści: Wstęp. ROZDZIAŁ 1. Istota i funkcje systemu finansowego Adam Dmowski
Rynki finansowe., Książka stanowi kontynuację rozważań nad problematyką zawartą we wcześniejszych publikacjach autorów: Podstawy finansów i bankowości oraz Finanse i bankowość wydanych odpowiednio w 2005
Bardziej szczegółowoPolityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Pawłowicach
Załącznik nr 3 do Uchwały Zarządu Nr 2/56/216 z dnia 15.12.2016. Załącznik nr 3 do Uchwały Rady Nadzorczej Nr 5/6/2016 z dnia 29.12.2016 Polityka informacyjna Banku Spółdzielczego w Pawłowicach I. Postanowienia
Bardziej szczegółowocentralizacja rozliczeń vat w samorządach
centralizacja rozliczeń vat w samorządach Komentarz Adam Bartosiewicz KOMENTARZE PRAKTYCZNE centralizacja rozliczeń vat w samorządach Komentarz Adam Bartosiewicz KOMENTARZE PRAKTYCZNE Zamów książkę w księgarni
Bardziej szczegółowoPRAWO A EMITOWANIE TOKENÓW I KRYPTOWALUT. Zuzanna Walczyk Warszawa
PRAWO A EMITOWANIE TOKENÓW I KRYPTOWALUT Zuzanna Walczyk 25.04.2018 Warszawa AGENDA AGENDA 1. Definicja czy istnieje? 2. Przepisy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu
Bardziej szczegółowoROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ PRAWA PRACOWNIKA I OBOWIĄZKI PRACODAWCY
E-PORADNIK ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ PRAWA PRACOWNIKA I OBOWIĄZKI PRACODAWCY Stan prawny na 1 stycznia 2013 r. Autorzy Część I: Jarosław Masłowski Część II: Jarosław Masłowski, Katarzyna Pietruszyńska,
Bardziej szczegółowoAutorzy książki są pracownikami Katedry Polityki Gospodarczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Publikacja prezentuje podstawy ekonomii i polityki gospodarczej przy wykorzystaniu metody instytucjonalnej analizy gospodarki. Zawiera zestaw najważniejszych informacji z historii myśli ekonomicznej, ekonomii
Bardziej szczegółowoNadzór nad dostawcami usług płatniczych. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa, 20 października 2011
Nadzór nad dostawcami usług płatniczych Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa, 20 października 2011 Wstęp Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych - implementacja Dyrektywy 2007/64/WE
Bardziej szczegółowoSłowniczek pojęć i definicji dotyczących usług reprezentatywnych powiązanych z rachunkiem płatniczym
Stan na 8 września 2018 r. Ustawa o usługach płatniczych oraz wydane na podstawie jednego z jej przepisów rozporządzenie wprowadziły pojęcia i definicje dotyczące tzw. usług reprezentatywnych. Usługi reprezentatywne
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA SYSTEMOWE PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA. pod redakcją Piotra Korzeniowskiego
POLSKA AKADEMIA NAUK ODDZIAŁ W ŁODZI KOMISJA OCHRONY ŚRODOWISKA ZAGADNIENIA SYSTEMOWE PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA Zagadnienie systemowe prawa ochrony środowiska, którym została poświęcona książka, ma wielkie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział III. Outsourcing spółdzielczych kas oszczędnościowokredytowych
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wprowadzenie... XVII XXV XLIII Rozdział I. Znaczenie ekonomiczne i prawne outsourcingu na rynku dostawców usług płatniczych... 1 1. Ekonomiczna koncepcja outsourcingu...
Bardziej szczegółowoDokument dotyczący opłat
Dokument dotyczący opłat Bank Spółdzielczy w Chodzieży Rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy Pakiet FAJNE konto 18 kwietnia 2019r. Niniejszy dokument zawiera informacje o opłatach za korzystanie z usług
Bardziej szczegółowo