Prawo zatrudnienia. Małgorzata Gersdorf. Wydanie 1

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Prawo zatrudnienia. Małgorzata Gersdorf. Wydanie 1"

Justyna Wróblewska
8 lat temu
Przeglądów:

2 Prawo zatrudnienia Małgorzata Gersdorf Wydanie 1 Warszawa 2013

3 Redaktor prowadzący: Joanna Choroszczak-Magiera Redakcja techniczna: Krzysztof Koziarek Projekt okładki i stron tytułowych: Michał Piotrowski Recenzent: prof. dr hab. Walerian Sanetra Publikacja powstała przy współpracy i dofinansowaniu Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego Copyright by LexisNexis Polska Sp. z o.o Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych bez pisemnej zgody Autorki i wydawcy. ISBN LexisNexis Polska Sp. z o.o. Ochota Office Park 1, Al. Jerozolimskie 181, Warszawa tel , faks Infolinia: Redakcja: tel , , , faks biuro@lexisnexis.pl Księgarnia Internetowa: dostępna ze strony

Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych bez pisemnej zgody Autorki i wydawcy.

4 Spis treści Spis treści Wykaz skrótów Od Autora ROZDZIAŁ I. Wstęp Wprowadzenie Kwalifikacja obligacyjnych stosunków zatrudnienia Cele i zadania prawa pracy w nowej rzeczywistości gospodarczej Cywilnoprawne podstawy zatrudnienia jako jeden z instrumentów flexicurity i zwiększania krótkotrwałej zatrudnialności Założenia opracowania i jego systematyka Różne koncepcje niepracowniczych, obligacyjnych form zatrudnienia Prawo zatrudnienia jako hipoteza badawcza Struktura opracowania ROZDZIAŁ II. Cechy konstrukcyjne umowy o pracę Wprowadzenie Pojęcie kierownictwa pracodawcy i jego ewolucja (od podporządkowania pracownika poleceniom kierownika do pracy autonomicznej) Ocena kierownictwa pracodawcy (jego charakter i zakres) w doktrynie i judykaturze Pozostałe cechy umowy o pracę istotne z punktu widzenia właściwej subsumcji norm dotyczących kwalifikacji prawnej zatrudnienia Umowa o pracę a inne kontrakty o zatrudnienie Domniemanie zawarcia umowy o pracę

Cywilnoprawne podstawy zatrudnienia jako jeden z instrumentów flexicurity i zwiększania krótkotrwałej zatrudnialności.......................................... 24 5.

5 Spis treści 7. Nazwa umowy i jej znaczenie prawne Przeobrażenia stosunków zatrudnienia Interes prawny w ustaleniu charakteru zatrudnienia Pozorne zatrudnienie Kilka stosunków pracy zawartych z jednym pracodawcą Spółdzielcza umowa o pracę Cechy charakterystyczne spółdzielczej umowy o pracę i jej odrębności Przekształcenie spółdzielczej umowy o pracę w zwykłą umowę w czasie transferu zakładu ROZDZIAŁ III. Umowy nazwane, których przedmiotem jest świadczenie pracy Wprowadzenie Umowa o prace woluntarystyczne Podstawa prawna pracy świadczonej w ramach wolontariatu, pojęcie wolontariusza Zabezpieczenie socjalne wolontariuszy Umowa o dzieło Treść umowy o dzieło Różnice między umową o dzieło a umową o pracę Umowa o dzieło w praktyce i judykaturze Zabezpieczenie socjalne wykonawców umowy o dzieło Umowa zlecenia Treść umowy zlecenia Podstawowe różnice między umową zlecenia i umową o pracę Rozróżnienie zlecenia i umowy o pracę w orzecznictwie Sądu Najwyższego Zabezpieczenie socjalne zleceniobiorców ROZDZIAŁ IV. Umowy cywilne z ustawowo wbudowanym elementem prawnopracowniczym Wprowadzenie Umowa o pracę nakładczą (chałupnictwo) Cechy istotne chałupnictwa Forma, treść i warunki kontraktu Wynagrodzenie, wynagrodzenie gwarancyjne, urlop wypoczynkowy chałupników Ochrona pracy chałupników Rozwiązanie umowy o pracę nakładczą Zabezpieczenie socjalne chałupników

1. Cechy charakterystyczne spółdzielczej umowy o pracę i jej odrębności............................ 70 12.2. Przekształcenie spółdzielczej umowy o pracę w zwykłą umowę w czasie transferu zakładu.

6 Spis treści 3. Umowy cywilnoprawne zawierane z członkami spółdzielni pracy Podstawy zatrudnienia w spółdzielniach pracy Odrębności spółdzielczej umowy o pracę nakładczą Ochrona wynagrodzenia członków spółdzielni pracy pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych Umowa kandydacka na członka spółdzielni pracy Umowa członkostwa i umowa kandydacka w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych jako podstawa zatrudnienia w tych spółdzielniach Wprowadzenie Aktualny reżim zatrudnienia członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych Wynagrodzenie członkowskie i jego ochrona Inne zabezpieczenie socjalne członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej Umowa o staż kandydacki jako podstawa zatrudnienia w rolniczej spółdzielni produkcyjnej Powiernictwo banku hipotecznego jako podstawa zatrudnienia Wprowadzenie Regulacja prawna zatrudnienia powiernika i jego zabezpieczenie socjalne Hybrydowy charakter zatrudnienia powiernika banku hipotecznego ROZDZIAŁ V. Umowy o zatrudnienie powiązane z osobą trzecią Wprowadzenie Umowa o zatrudnienie domownika członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej Cel regulacji prawnej Pojęcie domownika członka Wynagrodzenie domownika członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej i związane z tym jego uprawnienia socjalne Zobowiązanie do współpracy w prowadzeniu działalności jako podstawa zatrudnienia Pojęcie osoby współpracującej z osobą prowadzącą działalność gospodarczą Zabezpieczenie socjalne osób współpracujących

Umowa członkostwa i umowa kandydacka w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych jako podstawa zatrudnienia w tych spółdzielniach..................................... 131 4.1. Wprowadzenie...................................... 131 4.2.

7 Spis treści Wnioski końcowe Kodeks zatrudnienia wyzwaniem przyszłości Przyzwoita legislacja wymaganiem nowego prawa zatrudnienia Zasady prawa zatrudnienia Bibliografia

Przyzwoita legislacja wymaganiem nowego prawa zatrudnienia............................................. 173 3.

8 Wykaz skrótów Wykaz skrótów FGŚP Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych GUS Główny Urząd Statystyczny k.c. ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) k.p. ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) k.p.c. ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) k.r.o. ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 788 ze zm.) KRUS Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego k.s.h. ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) LexisNexis Lexis.pl Serwis Prawniczy LexisNexis sp. z o.o. MOP Międzynarodowa Organizacja Pracy M.P.Pr. Monitor Prawa Pracy NSA Naczelny Sąd Administracyjny OSNAPiUS Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (od 1995 r.) OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna (od 1995 r.) OSNCP Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna oraz Izba Admi nistracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (od 1963 r. do 1994 r.) OSNP Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych PiP Państwo i Prawo PIP Państwowa Inspekcja Pracy PiZS Praca i Zabezpieczenie Społeczne PPH Przegląd Prawa Handlowego Pr.Spółek Prawo Spółek PS Przegląd Sądowy rsp rolnicza spółdzielnia produkcyjna 9

296 ze zm.) k.r.o. ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 788 ze zm.) KRUS Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego k.s.h.

9 Wykaz skrótów Sł.Pracow. Służba Pracownicza SN Sąd Najwyższy SP Studia Prawnicze UE Unia Europejska u.o.p.w. ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 234, poz ze zm.) ustawa systemowa ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz ze zm.) ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych 10

) ustawa systemowa ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U.

10 Od Autora Od Autora Niniejsze opracowanie przedstawia odmienne podejście do regulacji pracy w prawie i postuluje konieczność objęcia jedną dziedziną pozapracowniczych i pracowniczych podstaw zatrudnienia. Tłem społecznym dla tej propozycji jest stale zmieniająca się sytuacja na rynku pracy, narastające bezrobocie i związane z tym rozszerzanie się szarej strefy, co powoduje rozpaczliwe poszukiwania instrumentów realnego zmniejszania bezrobocia. Nie bez znaczenia dla sformułowanej tezy jest wprowadzanie nowoczesnych technologii i rozszerzanie się rynku usług, które prowadzą do modyfikacji w sposobie wykonywania pracy. Do tej pory badania nad tą tematyką były i nadal są prowadzone z punktu widzenia prawa pracy i ewentualnego poszerzenia zakresu przedmiotowego tej dziedziny nauki. Obowiązuje bowiem koncepcja jednolitego co do charakteru i zamkniętego katalogu podstaw prawnych zatrudnienia pracowniczego, która nie pozwala na włączenie do niego stosunków prawnych o nieco odmiennym charakterze, aczkolwiek także obligacyjnych. Koncepcja zaprezentowana w opracowaniu jest oparta po pierwsze na słusznym wymaganiu utrzymania jednolitego charakteru prawa stosunku pracy, a po drugie na konieczności objęcia ochroną pracujących stale na innej niż umowa o pracę kontraktowej podstawie. Te dwie oceny doprowadziły do sformułowania tezy, że konieczne jest stworzenie nowej dziedziny prawa, a mianowicie prawa zatrudnienia, którego jądrem, ale nie jedynym elementem byłoby prawo pracy. Przedmiotem prawa zatrudnienia byłaby ochrona pracy świadczonej na rzecz osoby trzeciej za wynagrodzeniem, która to ochrona 11

Tłem społecznym dla tej propozycji jest stale zmieniająca się sytuacja na rynku pracy, narastające bezrobocie i związane z tym rozszerzanie się szarej strefy, co powoduje rozpaczliwe poszukiwania

Podobne dokumenty

LexisNexis Polska Sp. z o.o.

LexisNexis Polska Sp. z o.o. Redaktor prowadzący: Agnieszka M. Zagozda Opracowanie redakcyjne: Michał Dymiński Redakcja techniczna: Małgorzata Duda Projekt okładki i stron tytułowych: Michał Piotrowski Copyright by LexisNexis Polska