L.p. Nr (ust.) (ew.nr str.) Treść uwagi

Transkrypt

1 UWAGI ZWIĄZKU PRACODAWCÓW GOSPODARKI ODPADAMI DO PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA W SPRAWIE MECHANICZNO-BIOLOGICZNEGO PRZETWARZANIA ZMIESZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH L.p. Nr (ust.) (ew.nr str.) Treść uwagi Uwagi ogólne 1g g Przedstawiony przez Ministra Środowiska projekt rozporządzenia jest odmienny od poprzednich projektów, a przede wszystkim zawiera szereg kontrowersyjnych idei, sprzecznych- zdaniem naszego Związku- z założeniami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w znowelizowanej wersji z dn r. oraz z praktyką i dotychczasową linią interpretacyjną Ministra Środowiska. Pomysł, aby zrezygnować z jedności miejsca i akcji w przypadku MBP, z całą pewnością patologizowałby tę sferę ( nieoznaczoność ruchów strumieni odpadów). Wprowadzenie w życie takich rozwiązań cofnęłoby gospodarkę odpadami komunalnymi do czasów poprzedzających stan, kiedy strumienie odpadów cyrkulować mogły tylko w granicach województwa. Uwagi szczegółowe 2 1 ust. 1 Nastąpiło wprowadzenie swoistego katalogu procesów, dla których projekt określa wymagania, poprzez dodanie osobnego procesu mechanicznego i osobnego biologicznego. Projekt wbrew swojej nazwie - rozporządzenie w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych - nie odnosi się do jednego procesu przetwarzania odpadów komunalnych, ale aż do trzech procesów, przy czym dwa z nich - mechaniczne przetwarzanie i biologiczne przetwarzanie - mają, jak wskazują dalsze zapisy projektu, mieć charakter odrębny. 3 1 ust. 1 Oprócz zmieszanych odpadów komunalnych mowa jest o nowej kategorii, która podlega regulacjom projektu rozporządzenia - o "odpadach pochodzących ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych powstałych w wyniku tych procesów" Zarówno dodanie innej niż zmieszane odpady komunalne kategorii odpadów, jak i jej słowne określenie pozostaje niejasne i daje szerokie pole interpretacyjne. 4 2 ust. 2 Rekomendacja: jak w pkt 2 i 3 powyżej i ust ust. 3 Użyte sformułowanie "obiekt uniemożliwiający oddziaływanie czynników atmosferycznych na odpady", które będą w nim rozładowywane oraz wprowadzenie wymogu wyposażenia tego rodzaju obiektu w szczelne podłoże zapobiegające przedostawaniu się odcieków do środowiska i w urządzenia wentylacyjne i ograniczające do minimum przedostawanie się zanieczyszczeń do atmosfery Tel/ fax. (022) , KRS: , NIP

2 Sformułowania zbyt ogólne i pozostawiające adresatów tych przepisów w stanie niekorzystnej niepewności co do skali i formy praktycznego wypełnienia tych technologicznych zaleceń. Wobec mnogości rozwiązań konstrukcyjnych, które można zastosować przy tak szeroko sformułowanych zaleceniach i różnych praktycznych skutkach ich zaaplikowania, należy postulować doprecyzowanie, o jakie działania zapobiegawcze chodzi. Oczywistym jest np. stwierdzenie, że słowo podłoże ma dla przykładu zdecydowanie szerszy kontekst niż np. używane we wcześniejszych projektach rozporządzenia słowo posadzka. Określenie dotyczące ograniczania do minimum przedostawania się zanieczyszczeń do atmosfery jest skonstruowane w sposób rażąco nieprecyzyjny; co więcej w praktyce powstawać mogą spory pomiędzy np. przedsiębiorcą prowadzącym instalację a organem kontrolnym odnośnie tego, czy wspomniane minimum zostało już przekroczone, czy też skala zanieczyszczenia jest jeszcze w normie. Tak nieokreślony co do parametrów zapis winien zostać doprecyzowany. 6 3 ust. 1 Rekomendacja: jak w pkt 5 powyżej 7 3 ust. 3 W poprzednich projektach używano sformułowania obiekty zamknięte Należy przywrócić właściwe sformułowanie: obiekt zamknięty 8 3 ust. 3 Rekomendacja: j.w. pkt 6, lit. b 9 3 ust. 4 Nowy zapis dopuszczający wydzielenie frakcji odpadów o wielkości 0-20 mm w części mechanicznej, z umożliwieniem skierowania ich do składowania Należy doprecyzować kod wydzielonej frakcji odpadów o wielkości 0-20 mm oraz rodzaj procesu, w jakim będzie ona wytwarzana. Należałoby oczekiwać w tym względzie konsekwencji, skoro w innych częściach projektu elementy te dookreślone są w sposób szczegółowy ust. 6 "W procesie mechanicznego przetwarzania odpadów mogą być przetwarzane przez ich doczyszczanie oraz rozsortowywanie także odpady zmieszane takie jak z podgrupy Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (z wyłączeniem 15 01) oraz z podgrupy Odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi)" Sformułowanie "zmieszane" jest w tym kontekście niezbyt szczęśliwe w odniesieniu do odpadów z selektywnej zbiórki, które w odrębnie prowadzonym procesie w instalacji mechanicznej mogą być rozsortowywane na poszczególne frakcje materiałowe. Niesie to mylące skojarzenia z używanym w projekcie sformułowaniem zmieszane odpady komunalne, dedykowane przetwarzaniu w procesie MBP ust. 10 Klasyfikacja mechanicznego przetwarzania odpadów jako proces unieszkodliwiania D 13

3 W wielu zaawansowanych technologicznie instalacjach MBP większość (powyżej 50%) powstających po mechanicznym przetwarzaniu odpadów kierowana jest do procesów odzysku - surowce wtórne czy balast wykorzystywany do produkcji paliw alternatywnych - wobec czego sam proces mechanicznego przetwarzania powinien być zaklasyfikowany jako R12, aby umożliwić dalsze odzyskowe przetwarzanie tych odpadów. Klasyfikowanie procesu mechanicznego przetwarzania powinno być więc możliwe alternatywnie jako D13 lub jako R12, w szczególności, że niezależnie od swojej przydatności, tudzież zasady hierarchii postepowania z odpadami, po procesie D13, zgodnie z jego rozszerzającym opisem, odpady mogą być dalej przetwarzane jedynie w innych procesach unieszkodliwiania, brak natomiast możliwości kierowania ich do odzysku ust. 1 W poprzednich wersjach projektu przed słowem zastosowania użyto słowa bezpośredniego Należy przywrócić określenie: bezpośredniego 13 4 ust. 3 "Dopuszcza się prowadzenie procesu biologicznego przetwarzania odpadów w instalacji, o której mowa w 2 ust. 1, do przetwarzania odpadów zielonych i innych bioodpadów, a także innych odpadów ulegających biodegradacji oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, lub materiału po procesie kompostowania lub fermentacji." Zapis o bardzo niejednoznacznej redakcji. Patrząc przez pryzmat ust. 5 i ust. 13 tego samego paragrafu rozporządzenia, celem miało być zapewne umożliwienie przetwarzania odpadów zielonych i innych bioodpadów w instalacji do biologicznego przetwarzania frakcji podsitowej, jako odrębnie prowadzonego procesu (z uwzględnieniem zakazu mieszania vide ust. 2 tego samego paragrafu). Konstrukcja tego zapisu tego celu jednak nie oddaje. Zapis powinien brzmieć tak, jak w poprzednich projektach rozporządzenia, tj: "Dopuszcza się eksploatację części biologicznej instalacji, o której mowa w par. 2. ust. 1, do przetwarzania selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających (...)" 14 4 ust. 4 Nowy zapis: "W przypadku prowadzenia procesu biologicznego przetwarzania odpadów w warunkach beztlenowych dopuszcza się przetwarzanie frakcji podsitowej z innymi rodzajami odpadów poprawiającymi efektywność prowadzenia procesu." Czy należy rozumieć, że zapis ten daje możliwość współprzetwarzania w procesie beztlenowego przetwarzania frakcji podsitowej także np. odpadów zielonych? Powstaje pytanie, jak ten zapis ma się do zapisu par. 4 ust. 2, zakazującego mieszania ust. 9 do 11 Zapisy tego paragrafu we wskazanych ustępach ograniczają możliwość wykorzystania stabilizatu wyłącznie do składowania. Należy umożliwić szersze wykorzystanie odpadów o kodzie ex w procesach odzysku (np. jako warstwy izolacyjnej na kwaterach składowiska) lub innych procesach, także poza składowiskiem ( m.in. odzysk energii z frakcji kalorycznej wydzielonej ze stabilizatu). Rozwiązania tu przyjęte są niezgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami

4 16 4 ust. 14 Klasyfikacja mechanicznego przetwarzania stabilizatu jako proces unieszkodliwiania D 13 Analogicznie jak w przypadku zapisów 3 ust. 10; należy dopuścić klasyfikowanie procesu przesiewania stabilizatu jako R12 w przypadku, gdy wytworzone w efekcie odpady będą w większości kierowane do procesów odzysku ust. 8 Klasyfikacja materiału <20 mm wydzielonego ze stabilizatu po procesie biostabilizacji jako ex , ze wskazaniem możliwości zastosowania go do procesów odzysku na składowisku Klasyfikacja omawianego materiału w kodzie pozostaje niekompatybilna z warunkami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów - kod ten nie został wzięty pod uwagę w żadnym z możliwych do prowadzenia procesów odzysku w ramach eksploatacji składowiska. Rozporządzenie w sprawie składowisk odpadów z 30 kwietnia 2013 r. dopuszcza zastosowanie odpadów o kodzie do wykorzystania przy tworzeniu okrywy rekultywacyjnej, z kolei obowiązujące rozporządzenie w sprawie MBP w taki właśnie sposób klasyfikuje materiał powstały po przesianiu stabilizatu. Mamy zatem na dzień dzisiejszy do czynienia w istocie ze spójnym i racjonalnym podejściem ustawodawcy z jednej strony do wytwarzania i z drugiej do zastosowania określonego materiału w dwóch regulujących te zagadnienia aktach prawnych. Wprowadzenie zmiany klasyfikacji materiału 0-20 z obecnej na pociągnie więc w konsekwencji konieczność zmiany także w rozporządzeniu w sprawie składowisk odpadów, a co więcej - w powyższym zakresie także we wszystkich pozostających w obiegu decyzjach na gospodarowanie odpadami (co generuje dodatkowe, niepotrzebne zaangażowanie i koszty po stronie zarówno posiadaczy odpadów, jak i organów administracji właściwych do wydawania omawianych decyzji). Zauważyć należy, że proponowana zmiana nie tylko nie ma istotnego znaczenia z punktu widzenia zasad klasyfikowania odpadów przez ich wytwórcę, ale niestety nie realizuje także ustawowego nakazu "zapobiegania nieprawidłowościom przy przetwarzaniu odpadów", co być może wg zamysłu Autorów projektu miało stanowić jej cel. Wręcz odwrotnie - zważywszy na to, że dokumenty prowadzone na potrzeby ewidencji odpadów (KPO, KEO) nie przewidują możliwości różnicowania rodzajów odpadów poprzez stosowanie w nich symbolu "ex" (kodami operuje się zgodnie z katalogiem), taka zmiana negatywnie wpłynie na transparentność wypełniania dokumentów ewidencyjnych, a w ślad za tym utrudni organom czynności kontrolne. Mając zatem na uwadze wielowymiarową bezzasadność i bezcelowość wprowadzonej zmiany, należy postulować zachowanie dotychczasowego sposobu klasyfikacji omawianej frakcji ust. 11 Klasyfikacja mechanicznego przetwarzania odpadów po biosuszeniu jako proces unieszkodliwiania D13 Rekomendacja: j.w.

5 19 6 ust. 1 Zmiana polegająca na wprowadzeniu konieczności łącznego spełniania przez stabilizat parametru AT4 oraz, do wyboru: 1) parametrów straty prażenia i węgla organicznego; 2) parametru ubytku masy organicznej w stabilizacie. Należy pozostawić obecną możliwość wyboru jednej z trzech zakreślonych opcji spełniania wymagań. Taka konstrukcja zupełnie niepotrzebnie zwiększa koszty prowadzonych badań, a zważywszy na specyfikę omawianych parametrów, nie ma wpływu na element kontrolny ust. 3 Nowy zapis: "W przypadku gdy stabilizat nie spełni warunków, o których mowa w ust. 1, poddaje się go ponownemu przetwarzaniu w procesie biologicznego przetwarzania odpadów." Tworząc przepisy prawa należy antycypować skutki ich obowiązywania w różnorodnych aspektach i kontekstach. Analizując zapisy 6 ust. 3 projektu wydaje się, że zapomniano o tym nakazie, albowiem trudno jest znaleźć racjonalne uzasadnienie dla wymogu ponownego przetwarzania stabilizatu. Wejście w życie tego zapisu może doprowadzić do niezasadnego zwiększenia kosztów prowadzenia działalności gospodarczej i stanowić będzie przykład zbędnej (z technologiczno i ekologicznego punktu widzenia) regulacji. Zawracanie "niedostabilizowanych" do granicznych parametrów odpadów do ponownego przetwarzania w instalacji biologicznej ma w ogólnym rozrachunku zdecydowanie bardziej negatywny skutek środowiskowy - dwukrotnie większe zużycie energii, dodatkowe odcieki i emisja gazów odlotowych do atmosfery. Ujemnym aspektem byłoby w również niepotrzebne ograniczanie podstawowej wydajności instalacji Nowo wprowadzone zapisy, dopuszczające przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych w odrębnym procesie mechanicznego przetwarzania odpadów Wskutek wejścia w życie 9 i 10 projektu możliwe będzie przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych w odrębnych procesach. Tego typu stan rzeczy daje z kolei podstawę do stwierdzenia, że de facto odchodzi się od dotychczas obowiązującej zasady prowadzenia procesów MBP z zachowaniem tzw. reguły jedności miejsca i akcji. Pod adresem projektu można w powyższym aspekcie wystosować także zarzut niedostatecznego dopasowania się (tudzież braku kompatybilności) do wytycznych zawartych w delegacji ustawowej w art. 33ust. 3 ustawy o odpadach. Należy przecież odnotować, że organ, w tym wypadku Minister właściwy do spraw środowiska, kreując niniejszy akt wykonawczy, winien m. in. kierować się zapobieganiem nieprawidłowościom przy przetwarzaniu odpadów. W odniesieniu do proponowanych w par. 9 i 10 zmian należy tymczasem zdecydowanie stwierdzić, że organ przy stanowieniu omawianego prawa w ogóle nie wziął pod uwagę konieczności kierowania się powyższą wytyczną. W tym kontekście przypomnieć trzeba także, że ochrona praw nabytych jest elementem składowym zasady zaufania obywateli do państwa i do stanowionego przez państwo prawa, wynikającej z zasady państwa prawnego. Wspomniana zasada nie ma charakteru

6 bezwzględnego, niemniej podmioty dotychczas zaangażowane organizacyjnie, ekonomicznie i technologicznie w proces MBP tj. realizujące go w sposób uwzględniający zasadę jedności miejsca, mogą zasadnie żywić przekonanie, że Autorzy projektu liberalizując zasady dot. możliwości prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie procesów mechanicznego przetwarzania odpadów i biologicznego przetwarzania odpadów ułatwiają nowym podmiotom wejście w ten segment rynku zagospodarowania odpadów oraz pod dużym znakiem zapytania stawiają racjonalność dokonanych dotychczas nakładów inwestycyjnych, a nawet sensowność dalszego prowadzenia działalności gospodarczej w tak znacząco zmienionych uwarunkowaniach prawnych. W myśl analizowanego projektu obie dopuszczone konfiguracje procesów mechanicznego i biologicznego przetwarzania, tj. wariant zintegrowany i odrębny, w zasadzie są traktowane równorzędnie. Jednocześnie podkreślić należy, że takie nowe, zliberalizowane podejście jest w ewidentnej opozycji do dotychczas funkcjonującej wizji i wykładni dla prowadzenia mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów w jednym miejscu ust. 2 Odsyła do 3 ust. 9, a dotyczy on mechanicznego, a nie biologicznego przetwarzania odpadów Nowo wprowadzony zapis, dopuszczający przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących z mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych w odrębnym procesie biologicznego przetwarzania odpadów. Rekomendacja: j.w ust. 2 Niezrozumiałe dlaczego zmiany określone w 2 ust. 3 oraz w 3. ust. 1 miałyby zostać wprowadzone dopiero w 2018 r.