Interpelacja (nr 9961) do ministra środowiska w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku

Transkrypt

1 Interpelacja (nr 9961) do ministra środowiska w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw Szanowny Panie Ministrze! W związku z przedstawionym przez wielkopolskiego przedsiębiorcę problemem dotyczącym utylizacji odpadów komunalnych w regionach na podstawie ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach proszę o udzielenie wyjaśnień w przedmiocie stanowiska. Z powyższej ustawy wynika jednoznacznie, iż po wejściu w życie wszystkich jej zapisów zostaną wyeliminowane z rynku wszelkie instalacje do zagospodarowania odpadów niebędące regionalnymi instalacjami przetwarzania odpadów komunalnych. Dotknie to także tych instalacji, które gwarantują znacznie skuteczniejsze i bezpieczniejsze dla środowiska sposoby zagospodarowania odpadów niż ich składowanie. Z zapisów ustawy wynika bowiem obowiązek dostarczania odpadów komunalnych zmieszanych odebranych od właścicieli nieruchomości jedynie do instalacji regionalnych, bez możliwości wcześniejszego poddania ich odzyskowi w innych ujętych w planie wojewódzkim instalacjach znajdujących się na obszarze danego regionu (art. 9e pkt1 ppkt 2, art. 9j pkt 2 ppkt4, art. 9x pkt 1 ppkt 3). Prowadzi to do sytuacji, w której zaawansowane technologicznie instalacje przetwarzające odpady komunalne na tzw. paliwo alternatywne, unieszkodliwiane metodą termicznego przekształcenia w cementowniach (lub np. w elektrowniach W RFN) zostaną pozbawione surowca niezbędnego do osiągnięcia skali produkcji uzasadniającej działalność w tym zakresie, podczas gdy w instalacjach regionalnych dojdzie częstokroć jedynie do biologicznomechanicznego przetworzenia odpadów (często jedynie do zmiany kodów) i późniejszego ich skierowania do składowania. Nie da to tak znacznej redukcji

2 ilości odpadów kierowanych na składowiska, jak przygotowanie do termicznego odzysku energii w nich zawartej. W uzasadnieniu do ustawy opublikowanym na stronie Ministerstwa Środowiska ( 43.pdf), przeczytać można, iż jej celem jest m.in.: zmniejszenie ilości odpadów komunalnych, w tym odpadów ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów; zwiększenie liczby nowoczesnych instalacji do odzysku, w tym recyklingu, oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych w sposób inny niż składowanie odpadów. Zdziwienie budzi fakt, dlaczego bez żadnego zastanowienia podjęto decyzję o bezwzględnej konieczności kierowania wszelkich zmieszanych odpadów komunalnych w danym regionie jedynie do instalacji regionalnych, bez względu na obecność innych, jak wskazuje ustawa o odpadach, stojących wyżej w hierarchii postępowania z odpadami instalacji. Nawet spełnienie wszelkich wymagań dla instalacji regionalnej nie obliguje samorządu województwa do uznania danej instalacji za kolejną regionalną i nie gwarantuje, iż możliwe będzie przetwarzanie odpadów komunalnych w bezpośredniej bliskości miejsc ich wytwarzania. Zwiększenie ilości nowoczesnych instalacji oznacza w tym przypadku likwidację prywatnych i zastąpienie ich instalacjami kontrolowanymi przez samorządy. Jedynym dającym się racjonalnie wyjaśnić uzasadnieniem takiego rozwiązania jest chęć zapewnienia instalacji regionalnej niezagrożonego strumienia odpadów poprzez ustawową likwidację konkurencji. Przyznany monopol oznacza, iż zarządzający instalacją regionalną nie będzie musiał doskonalić procesów i wykorzystywanych technologii, a gminy w danym regionie zostaną pozbawione wyboru. Jednym z podstawowych zagadnień wykładanych w ramach studiów ekonomicznych jest pozytywny wpływ

3 konkurencji na rozwój gospodarki. Tu zastosowano rozwiązanie przeciwskuteczne. W świetle nałożonych przez ustawę na gminy obowiązków w zakresie odzysku odpadów opakowaniowych i redukcji niektórych frakcji odpadów kierowanych do składowania sytuacja ta oznacza, iż wyłączną odpowiedzialność ponosić będą gminy, bez możliwości rzeczywistego wpływania na sposób gospodarowania odpadami komunalnymi przez ich odbiorcę, a co najważniejsze, bez jakiejkolwiek możliwości wyboru odbiorcy. I tak w przypadku przedsiębiorstwa znajdującego się w VI regionie gospodarki odpadami w województwie wielkopolskim zachodzi sytuacja, w której od kilku lat działająca instalacja składająca się z sortowni (najdłuższy stół sortowniczy w Polsce, 30 osób zatrudnionych bezpośrednio przy przetwarzaniu odpadów) i linii do produkcji paliwa alternatywnego (RDF) będzie musiała zostać zamknięta, pomimo iż gwarantuje ponad 40-procentową redukcję masy odpadów kierowanych do składowania, a ponadto pozwala na dodatkowy odzysk surowców z odpadów zmieszanych w ilości 4 5%. Wielkość ta dotyczy jedynie surowców odzyskiwanych z odpadów zmieszanych i zwiększa łączną wielkość surowców wtórnych odzyskiwanych przede wszystkim poprzez selektywną zbiórkę u źródła. Całość odpadów w naszym regionie skierowana zostanie do instalacji regionalnej położonej nieopodal Jarocina, co oznacza konieczność transportowania ich z kilku gmin na odległość przekraczającą 40 km. Pomijając oczywistą nieracjonalność ekonomiczną, należy zauważyć, iż rozwiązanie to znacząco zwiększa obciążenie środowiska naturalnego poprzez zbędną emisję CO 2 i cząstek stałych do atmosfery. W instalacji regionalnej odpady nie zostaną poddane odzyskowi w celu dalszego ich przetworzenia, a jedynie przygotowane do bezpiecznego składowania. Nie tak jak się zdaje powinien wyglądać postęp w zakresie gospodarki odpadami w naszym kraju.

4 Dlatego też apeluję o podjęcie wszelkich możliwych działań zmierzających do racjonalizacji przepisów regulujących gospodarkę odpadami w naszym kraju i do dopuszczenia instalacji innych niż regionalne do gospodarowania odpadami zmieszanymi w ramach danego regionu. W związku z powyższym, kieruję do Pana Ministra następujące pytania: Jakie cele przyświecały decyzji o wprowadzeniu zakazu kierowania odpadów zmieszanych odebranych przez przedsiębiorców do instalacji innych niż regionalne, ujętych jednak w planie wojewódzkim i posiadających stosowne decyzje w tym zakresie? Czy zdaniem ministerstwa stabilizacja i składowanie jest procesem korzystniejszym dla środowiska niż wykorzystanie odpadów komunalnych jako paliwa alternatywnego? Jeżeli tak proszę o wskazanie danych, potwierdzających ten pogląd. Czy ministerstwo widzi możliwość nowelizacji ustawy, tak aby odpady komunalne zmieszane mogły być kierowane do instalacji zastępczych w danym regionie, a jedynie te pozostałości z mechanicznej obróbki, które muszą być składowane, obligatoryjnie trafiały do instalacji regionalnych? Czy ministerstwo nie uważa, iż składowanie powinno być ostatecznością, a wspierać należy przede wszystkim te zakłady, które proponują inne niż składowanie zagospodarowanie odpadów komunalnych? Czy ministerstwo posiada informacje o ilości zakładów wytwarzających RDF w oparciu o stosowne decyzje, jakie ilości odpadów komunalnych zmieszanych instalacje te przygotowują do wykorzystania jako paliwo w cementowniach, jakie ilości odpadów opuszczają nasze granice w celu ich termicznego unieszkodliwienia? Ile RDF zostało w ubiegłym roku wykorzystane w polskich cementowniach i jaki to stanowi procent ogółu odpadów zmieszanych skierowanych do obróbki mechanicznej lub przetworzenia? Jaka była wielkość inwestycji w dotychczas działające instalacje, które nie zostały ustanowione instalacjami regionalnymi?

5 Czy ministerstwo posiada informacje o aktualnych wymaganiach w zakresie składu RDF wykorzystywanego w polskich cementowniach oraz o kosztach przetworzenia odpadów komunalnych zmieszanych w RDF? Czy są one niższe niż w przypadku biostabilizacji i składowania, czy też może wyższe? Czy przetworzenie odpadów komunalnych zmieszanych w RDF i późniejsza ich termiczna utylizacja nie mogą zostać uznane za proces redukujący ilość odpadów biodegradowalnych kierowanych do składowania? De facto bowiem zachodzi taka sytuacja, zatem produkcja RDF i późniejsze jego spalenie spełnia w lepszym stopniu cele ustawy niż mechaniczno-biologiczne przygotowanie do składowania, ponadto znacząco redukuje wykorzystanie nieodnawialnych źródeł energii, a zwiększa wykorzystanie źródeł odnawialnych. Czy celem ustalenia monopolu (w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych) w regionach na rzecz instalacji regionalnych było zapewnienie długofalowego finansowania? Czy zapisy wprowadzające taki monopol są wynikiem inicjatywy wewnątrzministerialnej, czy też zostały uwzględnione jako postulaty zewnętrzne? Jeśli tak, to proszę o informację, jakie środowiska lobbowały za takim rozwiązaniem. Czy w zakresie ustanowienia monopolu instalacji regionalnych ministerstwo przeprowadziło konsultacje np. z UOKiK? Jakie było stanowisko UOKiK w tej sprawie? Czy zdaniem ministerstwa możliwe jest, tak jak ma to miejsce w przypadku regionu VI, w Wielkopolsce, ustanowienie w planie wojewódzkim instalacją regionalną instalacji, która w tym samym planie opisana została jako niespełniająca wymagań dla instalacji regionalnej? Jaka jest planowana przez ministerstwo polityka regulowania opłat za korzystanie ze środowiska w zakresie składowania odpadów? W jaki sposób stawki te wpłyną na koszty gospodarowania odpadami w przeliczeniu na jednego mieszkańca w poszczególnych latach?

6 Czy wzorem np. Niemiec planowane jest w Polsce dopuszczenie RDF (paliwa alternatywnego wytworzonego z odpadów) do współspalania w elektrowniach lub elektrociepłowniach? Uprzejmie proszę o informację w przedstawionej interpelacji. Z wyrazami szacunku, Poseł Bożena Szydłowska Poznań, dnia 1 października 2012 r.