PL B1. DBT GmbH, Lünen, DE , DE, ADAM KLABISCH, Dortmund, DE GERHARD MERTEN, Lünen, DE

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: (51) Int.Cl. E21C 27/36 ( ) E21C 27/00 ( ) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (54) Sposób urabiania węgla agregatem strugowym i agregat strugowy do urabiania węgla (30) Pierwszeństwo: , DE, (73) Uprawniony z patentu: DBT GmbH, Lünen, DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 03/07 (72) Twórca(y) wynalazku: ADAM KLABISCH, Dortmund, DE GERHARD MERTEN, Lünen, DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 06/12 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Włodzimierz Caban PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest sposób urabiania węgla agregatem strugowym i agregat strugowy do urabiania węgla, znajdujący zastosowanie w górnictwie podziemnym węgla, zwłaszcza kamiennego. W stosowanych agregatach strugowych strug węglowy poruszany jest wzdłuż urabianego ociosu węglowego tam i z powrotem za pomocą łańcucha strugowego przebiegającego pomiędzy dwoma stacjami napędowymi wyposażonymi w koła napędowe, względnie nawrotne. Systemy sterowania umożliwiają komunikację pomiędzy napędami obydwóch stacji napędowych łańcucha strugowego i dzięki stosownemu sterowaniu napędami pozwalają na wyeliminowanie powstawania zwisów łańcucha strugowego. Największe zagrożenie wystąpienia zwisów łańcucha strugowego powstaje podczas blokowań struga węglowego na początku jego jazdy oraz przy zmianie kierunku jego jazdy. Osie obrotów kół łańcuchowych napędowych ustawione są prostopadle do kierunku ruchu struga węglowego, a przedziały pociągowy i powrotny łańcucha strugowego usytuowane są jeden nad drugim na zróżnicowanej wysokości wzdłuż całej trasy struga węglowego. W technice strugowego urabiania węgla znane są również rozwiązania o ciągłym, obiegowym ruchu strugowych elementów urabiających. Znane są na przykład z niemieckich opisów patentowych nr DE C2, czy nr DE C1 agregaty strugowe, w których za pomocą łańcucha strugowego w stałym ruchu utrzymywane są dwa, a często większa ilość strugowych elementów urabiających. W takich agregatach strugowych pracujących w ruchu ciągłym przedział pociągowy łańcucha strugowego, zlokalizowany po stronie odociosowej przenośnika ścianowego oraz przedział powrotny, zlokalizowany po stronie odzrobowej, przebiegają w stosunku do siebie z przesunięciem bocznym na zróżnicowanej wysokości. W biegu powrotnym strugowe elementy urabiające mogą wspierać się na górnej stronie zgrzebeł przenośnikowych lub też w inny sposób mogą być prowadzone na przenośniku ścianowym. W związku ze zróżnicowanym położeniem strugowych elementów urabiających przy pracy na ociosie ścianowym i podczas ruchu zwrotnego zazwyczaj jest tak, że osie obrotów, względnie osie napędowe obu strugowych kół łańcuchowych, ustawia się ukośnie dla uzyskania płynnego przejścia, przykładowo z pionowo na ociosie prowadzonych elementów urabiających w poziomo, nad przenośnikiem zgrzebłowym łańcuchowym nawracające elementy urabiające. Występowanie zwisów łańcucha strugowego w agregatach strugowych o ruchu ciągłym jest czynnikiem podrzędnym. Aby jednak umożliwić napinanie łańcucha strugowego w agregatach strugowych o ruchu ciągłym, przeważnie obydwie stacje napędowe, względnie stacje zwrotne, wykonuje się jako stacje napinające. Występowanie zwisów łańcucha strugowego, zwłaszcza w urządzeniach strugowych pracujących rewersyjnie, może być powodem poważnych problemów technicznych i/lub może prowadzić do zerwań łańcucha strugowego. Wadą tak pracujących agregatów strugowych jest również to, że zderzak końcowy dla zmiany kierunku ruchu struga węglowego musi zachowywać relatywnie duży odstęp od strugowego koła napędowego, a więc stacje napędowe wymagają stosunkowo dużej przestrzeni zabudowy. Celem wynalazku jest opracowanie takiego sposobu urabiania za pomocą agregatu strugowego oraz konstrukcji agregatu strugowego eliminującego w szczególności tworzenie się zwisów łańcucha i powstawanie niekorzystnych warunków pracy w rejonach stacji napędowych, względnie zwrotnych. Istota sposobu według wynalazku polega na tym, że strug węglowy za pomocą łańcucha strugowego porusza się rewersyjnie tam i z powrotem pomiędzy stacja napędową i korzystnie beznapędową stacją zwrotną, przy czym koło nawrotne stacji zwrotnej łańcucha strugowego, dla wyeliminowania zwisów łańcucha strugowego przemieszcza się w zależności od pozycji struga węglowego w kierunku, w którym ten strug węglowy przesuwa się w ruchu ciągłym. W preferowanym wykonaniu sposobu według wynalazku strug węglowy wykonuje cykl rewersyjny, na który składa się jego przejazd od stacji napędowej do stacji zwrotnej i z powrotem, przy czym koło nawrotne przed, albo z początkiem cyklu rewersyjnego zostaje przesunięte na pozycję, w której łańcuch strugowy wykazuje maksymalne napięcie, względnie wydłużenie i podczas trwania cyklu rewersyjnego to koło nawrotne jest stale lub według odpowiedniego algorytmu ruchu przesuwane do pozycji, w której występuje minimalne napięcie, względnie wydłużenie łańcucha strugowego. Dla ułatwienia przesuwania łańcuchowego koła nawrotnego korzystnym jest, gdy jest ono osadzone i ułoży skowane na saniach przesuwających się w prowadnicy sań. W szczególnie korzystnym wykonaniu oś obrotów łańcuchowego koła nawrotnego ustawia się ukośnie w stosunku do spągu pod odpowiednim kątem zawierającym się między 30 a 60.

3 PL B1 3 Istota agregatu strugowego do urabiania węgla według wynalazku polega na tym, że strug węglowy pracuje rewersyjnie dwukierunkowo, a łańcuchowe koło nawrotne stacji zwrotnej osadzone jest i ułożyskowane na saniach poruszanych za pomocą urządzenia napinającego w kierunku poruszania się struga węglowego. Korzystnym jest, zwłaszcza przy beznapędowej stacji zwrotnej, gdy oś obrotów łańcuchowego koła nawrotnego stacji zwrotnej ma przebieg ukośny, dzięki czemu wysokość zabudowy stacji zwrotnej ulega obniżeniu i jednocześnie poprawiają się warunki załadunkowe urobku w rejonie stacji zwrotnej. Najlepiej jest wtedy, gdy oś obrotów łańcuchowego koła nawrotnego jest nachylona względem spągu pod kątem 30-60, zwłaszcza zaś 45. Korzystną jest także taka budowa agregatu strugowego, w której jest on wyposażony w urządzenie transportowe, na przykład przenośnik zgrzebłowy łańcuchowy, posiadające elementy prowadzenia strugowego do prowadzenia tego struga węglowego oraz cięgno łańcuchowe stałego obiegu napędzane za pomocą dwóch stacji napędowych, przy czym sanie, na których zamocowane jest łańcuchowe koło nawrotne, prowadzone są w prowadnicy sań stanowiącej element składowy prowadzenia strugowego zabudowanego na jednej ze stacji napędowych tego urządzenia transportowego. Ponadto korzystnym jest, gdy w takim układzie pomiędzy posiadającym prowadnicę sań prowadzeniem strugowym, a pobocznicą przynależnej stacji napędowej przenośnika ścianowego zlokalizowany jest pojedynczy, bądź przynajmniej jeden siłownik napinający do przesuwania sań. Dla wygospodarowania odpowiedniej przestrzeni zabudowy dla siłownika lub siłowników napinających, odstęp prowadzenia strugowego od stacji napędowej i/lub rynien może być korzystnie powiększony w rejonie strefy wlotowej w kierunku na łańcuchowe koło nawrotne. W korzystnym wykonaniu siłownik napinający jednym swym końcem wsparty jest na pobocznicy stacji napędowej, względnie korpusie napędu przenośnika ścianowego lub jednej z jego rynien, a drugim końcem połączony jest z saniami. Szczególnie korzystnym jest, gdy przedział pociągowy i przedział powrotny łańcucha strugowego przebiegają w strefie łańcuchowego koła nawrotnego obok siebie na różnej wysokości, a na pozostałym odcinku trasy i w strefie koła łańcuchowego napędowego przebiegają na różnych poziomach nad sobą. Cechą charakterystyczną sposobu według wynalazku, bazującego na tylko jednej stacji wyposażonej w napęd dostarczający całej mocy potrzebnej do poruszania struga węglowego, jest zmiana pozycji nie napędzanego łańcuchowego koła nawrotnego, przeciwdziałająca tworzeniu się zwisów łańcucha strugowego. Poprzez zmianę pozycji tego koła nawrotnego, a zatem poprzez zmianę wydłużenia łańcucha strugowego, zwisom tym można skutecznie przeciwdziałać. Przy tylko jednostronnym napędzie dwukierunkowo poruszającego się struga węglowego w drodze od napędu ku beznapędowej stacji zwrotnej na strug węglowy przenoszona jest niewielka siła łańcucha strugowego, ponieważ w tym kierunku ruchu wszystkie straty pochodzące od masy łańcucha i tarcia łańcucha obciążają przedział pociągowy i przedział zwrotny. Zaletą rewersyjnie poruszającego się agregatu strugowego z jedną stacją napędową jest to, że całe zasilanie elektryczne musi być doprowadzone tylko do jednej strony ściany wydobywczej, a mianowicie do skrzyżowania ściany z chodnikiem przyścianowym. Nie zachodzi również potrzeba kompensacji nierównomierności pracy napędu głównego i napędu pomocniczego. Kolejna zaleta polega na tym, że jeden chodnik przyścianowy może mieć zasadniczo mniejsze gabaryty w porównaniu do drugiego chodnika przyścianowego, w którym zlokalizowany jest napęd dla struga węglowego. Ponieważ realizacja sposobu według wynalazku nie wymaga napędu dla łańcuchowego koła nawrotnego, koło to może być w odpowiedni sposób osadzone na saniach przesuwnych tak, aby jego oś obrotów przebiegała ukośnie względem spągu. Ukośne ułożyskowanie łańcuchowego koła nawrotnego ma dla rewersyjnie pracującego struga węglowego tą szczególną zaletę, że stacja zwrotna posiada niższą wysokość zabudowy w porównaniu do stacji zwrotnych z poziomym ustawieniem osi obrotów łańcuchowego koła nawrotnego. Ponadto, zaletą ukośnie ustawionego łańcuchowego koła nawrotnego jest to, że łańcuch strugowy w strefie stacji zwrotnej także przy dużych średnicach łańcuchowych kół nawrotnych uzyskuje relatywnie mały pionowy kąt odgięcia, dzięki czemu lepsze jest przejście przedziałów łańcucha strugowego w kanały prowadzenia łańcucha na odcinku ścianowym. Ponadto, gdy łańcuchowe koło nawrotne w momencie dojścia do niego korpusu struga węglowego podczas wykonywania cyklu rewersyjnego znajduje się naprzeciw pozycji wyjściowej w chodniku przy stacji zwrotnej, to strug węglowy może dochodzić znacznie bliżej korpusu napędu przenośnika ścianowego, niż miało to miejsce dotychczas, a dzięki temu poprawiają się warunki urabiania i ładowania

4 4 PL B1 w końcowej strefie ściany, w rejonie skrzyżowania ściany z chodnikiem przyścianowym. Ułożyskowanie łańcuchowego koła nawrotnego na, albo w przesuwnych saniach umożliwia napinanie łańcucha strugowego w stosunkowo prosty sposób, poprzez zmianę położenia łańcuchowego koła nawrotnego. Również agregat strugowy według wynalazku wyposażony tylko w jeden napęd, dla wykonania pracy porównywalnej z możliwą do wykonania agregatem o dwóch napędach, musi być zasilany zasadniczo wyższą energią. W nowoczesnych agregatach strugowych obydwie stacje napędowe wyposażone są zazwyczaj w napędy o mocy 400 kw. Agregat strugowy według wynalazku z jedną beznapędową stacją zwrotną może być wyposażony w stacje napędową z napięciem o mocy przykładowo 800 kw, albo 1000 kw, przy czym wówczas zarówno w kierunku poruszania się struga węglowego od stacji napędowej, jak również ku napędowi łańcuch strugowy przenosi większe siły, niż wynikające z zainstalowania mocy 2 x 400 kw. Realizacja sposobu i agregatu strugowego według wynalazku z beznapędową stacją zwrotną łańcucha strugowego stanowi rozwiązanie preferowane. Można jednak zakładać alternatywę, w której na stacji zwrotnej byłby zainstalowany napęd małej mocy, przykładowo 100 kw. Wynalazek został bliżej objaśniony w przykładzie wykonania na rysunku, gdzie fig. 1 przedstawia schemat poglądowy różnych pozycji łańcuchowego koła nawrotnego podczas różnych faz pracy agregatu strugowego, fig. 2 - schemat poglądowy budowy stacji zwrotnej agregatu strugowego, fig. 3 - uproszczony widok stacji zwrotnej z kołem nawrotnym zamocowanym na saniach od strony końcówki agregatu strugowego, a fig. 4 - uproszczony widok z góry na stację zwrotną agregatu strugowego. Agregat strugowy 1 (fig. 1) przedstawiono w znacznym, schematycznym uproszczeniu w sześciu różnych fazach roboczych I, II, III, IV, V, VI, składających się na jeden cykl rewersyjny jego pracy. Koło łańcuchowe napędowe 2 nie narysowanej stacji napędowej współpracuje z łańcuchem strugowym 3 posiadającym górny przedział powrotny 4 i dolny przedział pociągowy 5, który na nie narysowanej stacji zwrotnej przewinięty jest przez łańcuchowe koło nawrotne 6. W agregacie strugowym 1 tylko koło łańcuchowe napędowe 2 napędzane jest za pomocą napędu. Poprzez napędzany kołem łańcuchowym napędowym 2 i zawracany na łańcuchowym kole nawrotnym 6 łańcuch strugowy 3 realizowany jest ruch pracującego rewersyjnie struga węglowego 7 w kierunku B, względnie B'. W fazach roboczych I, II i III (fig. 1) strug węglowy 7 przemieszcza się zgodnie z kierunkiem B od napędzanego koła łańcuchowego napędowego 2 do nie napędzanego łańcuchowego koła nawrotnego 6. Fazy robocze IV, V i VI (fig. 1) przedstawiają ruch przeciwny, zgodnie z kierunkiem B' struga węglowego 7 od nie napędzanego łańcuchowego koła nawrotnego 6 do napędzanego koła łańcuchowego napędowego 2. Ponieważ agregat strugowy 1 posiada w tym wykonaniu wyłącznie jedną stację napędową z kołem łańcuchowym napędowym 2, to siła pociągowa przenoszona za pomocą koła łańcuchowego napędowego 2 na strug węglowy 7 przy ruchu zgodnym z kierunkiem B' jest większa od siły przenoszonej przy ruchu w kierunku B, ponieważ w kierunku B wszystkie siły tarcia przedziału pociągowego 5 i przedziału powrotnego 4 generowane przez prowadzenia struga węglowego 7 rozkładają się zgodnie z kierunkiem ciągnienia, podczas gdy przy ruchu w kierunku B' przede wszystkim tylko siły tarcia cięgna pozostającego pomiędzy kołem napędowym łańcuchowym 2 a strugiem węglowym 7 obciążają przedział pociągowy 5. W agregacie strugowym 1 łańcuchowe koło nawrotne 6 jest zamocowane obrotowo i przesuwnie w kierunku B i B'. Maksymalna droga napinania S, wynikająca z przesuwania łańcuchowego koła nawrotnego 6, obejmuje różne pozycje łańcuchowego koła nawrotnego 6 w poszczególnych fazach I, II, III, IV, V i VI, oznaczone jako 6'. Równocześnie każdorazowo w strefie koła łańcuchowego napędowego 2 (fig. 1) zaznaczono zwis 5' łańcucha strugowego 3 w przedziale pociągowym 5 w fazach I, II i III oraz zwis 4' w przedziale zwrotnym 4 w fazach IV i V, które mogłyby wystąpić, gdyby końcowe koło nawrotne 6 nie zostało przesunięte do danej pozycji 6'. Podstawowym zagrożeniem powodowanym przez zwis 4', 5' łańcucha strugowego 3 jest blokada struga węglowego 7 podczas jego przejazdu w kierunku B lub B', zwłaszcza na początku cyklu rewersyjnego, kiedy to strug węglowy 7 wykonuje ruch od koła łańcuchowego napędowego 2 do łańcuchowego koła nawrotnego 6, jak również na początku ruchu nawrotnego w kierunku B', gdy strug węglowy 7 dojeżdża do łańcuchowego koła nawrotnego 6. Dla wyeliminowania zwisów 5' łańcucha strugowego 3 na początku cyklu rewersyjnego łańcuchowe koło nawrotne zostaje przesunięte do pozycji skrajnej maksymalnej drogi napinania S, przez co uzyskuje się maksymalne napięcie łańcucha strugowego 3 eliminujące możliwość wystąpienia tego zwisu 5' w przedziale pociągowym 5 pomiędzy kołem łańcuchowym napędowym 2 a poruszającym się w kierunku B strugiem węglowym 7. Przesuw łańcuchowego koła nawrotnego 6' może być zmniejszany stopniowo aż do zakończenia cyklu rewersyjnego, którego zakończenie odpowiada fazie VI, kiedy

5 PL B1 5 to napięcie łańcucha strugowego 3 jest minimalne. Wyjaśnienia tu wymaga, że użyte wyżej określenia minimalne i maksymalne odnoszą się do relatywnej długości wysuwu w odniesieniu do cyklu rewersyjnego i wydłużenia łańcucha strugowego 3, a nie do możliwości przesuwu urządzenia dokonującego przesunięcia łańcuchowego koła nawrotnego 6, 6'. Zanim strug węglowy 7 wystartuje w nowym cyklu rewersyjnym, zgodnie z fazą I (fig. 1), łańcuchowe koło nawrotne 6 musi najpierw zostać ponownie przesunięte do pozycji skrajnej 6', przedstawionej w fazie I, celem uzyskania maksymalnego napięcia łańcucha strugowego 3. W preferowanej budowie napinającej stacji zwrotnej 8 agregatu strugowego 1 (fig. 2, fig. 3), wyposażonej w łańcuchowe koło nawrotne 6, dolny przedział pociągowy 5 i górny przedział powrotny 4 łańcucha strugowego 3, oraz strug węglowy 7, łańcuchowe koło nawrotne 6 ułożyskowane jest w prowadnicy saniowej 9, stanowiącej element składowy prowadzenia strugowego 10 zabudowanego na korpusie napędu 11 schematycznie zaznaczonego przenośnika zgrzebłowego 12. Z korpusem napędu 11 przenośnika zgrzebłowego 12, wyposażonym w nie narysowane koło łańcuchowe napędowe łańcucha przenośnikowego, połączona jest rynna dołączna 13 oraz kilka rynien klinowych 14 tego przenośnika zgrzebłowego 12. Poszczególne prowadzenia strugowe struga węglowego 7, zabudowane na korpusie napędu 11, rynnie dołącznej 13, czy rynnach klinowych 14 od strony ociosu węglowego nie zostały narysowane. Nie narysowano również, dla uproszczenia, napędu koła łańcuchowego napędowego przenośnika zgrzebłowego 12, który zazwyczaj dołączony jest kołnierzowo do korpusu napędu 11, po jego stronie odzrobowej. Łańcuchowe koło nawrotne 6 ułożyskowane jest na schematycznie zaznaczonych saniach 15 w taki sposób, że oś obrotu A tego koła nawrotnego 6 przebiega ukośnie do spągu pod kątem a zawartym między 30 a 60, korzystnie 45, a zatem łańcuchowe koło nawrotne obraca się w płaszczyźnie położonej skośnie w stosunku do spągu i ociosu wyrobiska ścianowego (fig. 3, fig. 4). W wyniku takiej ukośnej pozycji łańcuchowego koła nawrotnego 6 przedział powrotny 4 i przedział pociągowy 5 w strefie łańcuchowego koła nawrotnego 6, względnie stacji zwrotnej 16, przebiegają, obok siebie na różnej wysokości i z przesunięciem bocznym, przy czym boczny odstęp pomiędzy obydwoma przedziałami powrotnym 4 i pociągowym 5 wzrasta w miarę zbliżania się do łańcuchowego koła nawrotnego 6. Jednocześnie prowadzenie struga węglowego 7 w strefie wlotowej łańcuchowego koła nawrotnego 6 jest tak wykonane, że odstęp prowadnic strugowych 17 oraz odstęp obu przedziałów powrotnego 4 i pociągowego 5 łańcucha strugowego 3 wzrasta w kierunku od pobocznie rynny dołącznej 13 rynien klinowych 14 do łańcuchowego koła nawrotnego 6. Dzięki temu rosnącemu odstępowi siłownik napinający 18 do przesuwania sań 15, a wraz z nim obrotowo ułożyskowane na saniach 15 łańcuchowe koło nawrotne 6 mogą być zlokalizowane pomiędzy prowadnicami strugowymi 17 a przenośnikiem zgrzebłowym 12. Stacja zwrotna dla agregatu strugowego 1 (fig. 3, fig. 4) w przykładowym wykonaniu ma łańcuchowe koło nawrotne 6 z ukośnie usytuowaną osią obrotów A osadzone i ułożyskowane na saniach 15 pozbawione napędu. Silnik napędowy 19 (fig. 4) jest sprzężony z nie narysowanym ułożyskowaniem koła napędzającego łańcuch zgrzebłowy w korpusie napędu 11 przenośnika zgrzebłowego 12. Na odciosowej pobocznicy 11' korpusu napędu 11 osadzone jest prowadzenie strugowe 10 z otwartą na ocios prowadnicą saniową 9 do prowadzenia sań 15, obejmowaną przez te sanie 15 podchwytem w kilku miejscach. Siłownik napinający 18 do przesuwania sań 15 w prowadnicy saniowej 9 połączony jest przegubowo jednym swym końcem z pobocznicą rynny dołącznej 13, a drugim końcem ze złączem przegubowym 20, zlokalizowanym na saniach 15, przy czym ten siłownik napinający 18 znajduje się pomiędzy prowadnicami strugowymi 17 ostrogorynien strugowych, a ostrogorynnami przenośnika zgrzebłowego 12. W strefie łańcuchowego koła nawrotnego 6 prowadnica łańcuchowa 21 dla górnego przedziału powrotnego 4 łańcucha strugowego 3 przebiega ponad siłownikiem napinającym 18. W ramach przedmiotowego wynalazku może istnieć wiele modyfikacji mieszczących się w ramach zastrzeżeń patentowych. Figury rysunku przedstawiają jedynie schemat budowy agregatu strugowego według wynalazku. Modyfikacje mogą dotyczyć zwłaszcza budowy prowadnicy saniowej, bądź konfiguracji siłownika napinającego. Do realizacji przesuwu łańcuchowego koła nawrotnego możliwym jest wykorzystanie kosztownych algorytmów ruchu, przy czym przykładowo przed zawróceniem struga węglowego napięcie łańcucha strugowego może wzrastać ponownie na krótko, zanim zostanie obniżone do wartości minimalnej. Ukośne ustawienie łańcuchowego koła nawrotnego może przybierać różne nachylenia i może nawet wykraczać poza obszar 30 do 60.

6 6 PL B1 Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób urabiania węgla agregatem strugowym, realizowany za pomocą agregatu strugowego wyposażonego w strug węglowy przemieszczany łańcuchem strugowym napędzanym przez koło łańcuchowe napędowe stacji napędowej wyposażonej w napęd i zawracanym na łańcuchowym kole nawrotnym korzystnie beznapędowej stacji zwrotnej, znamienny tym, że strug węglowy (7) za pomocą łańcucha strugowego (3) porusza się tam i z powrotem pomiędzy stacją napędową i stacją zwrotną, przy czym koło nawrotne (6) dla wyeliminowania zwisów łańcucha strugowego (3), w zależności od pozycji struga węglowego (7) przesuwane jest w kierunku biegu struga węglowego (7). 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że na cykl ruchu rewersyjnego struga węglowego (7) składa się jego przejazd od stacji napędowej do stacji zwrotnej i z powrotem, przy czym koło nawrotne (6) przed albo z początkiem cyklu rewersyjnego przesuwane jest na pozycję, w której łańcuch strugowy (3) wykazuje maksymalne napięcie wstępne i podczas cyklu rewersyjnego jest stale lub według odpowiedniego algorytmu ruchu przesuwane do pozycji, w której występuje minimalne napięcie łańcucha strugowego (3). 3. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że koło nawrotne ułożyskowane jest na saniach (15) przesuwających się w prowadnicy (9). 4. Sposób według jednego z zastrz. od 1 do 3, znamienny tym, że oś obrotów (A) koła nawrotnego (6) ustawia się ukośnie względem spągu pod kątem (α) nachylenia równym korzystnie Agregat strugowy do urabiania węgla, wyposażony w strug węglowy poruszany łańcuchem strugowym napędzanym przez koło łańcuchowe napędowe stacji napędowej posiadającej napęd i zawracany na łańcuchowym kole nawrotnym, korzystnie pozbawionej napędu stacji zwrotnej, znamienny tym, że strug węglowy (7) pracuje rewersyjnie, a koło nawrotne (6) ułożyskowane jest na saniach (15), które przesuwane są w kierunku biegu struga węglowego (7) za pomocą urządzenia napinającego (18). 6. Agregat według zastrz. 5, znamienny tym, że oś obrotów (A) koła nawrotnego (6) stacji zwrotnej ma przebieg ukośny. 7. Agregat według zastrz. 6, znamienny tym, że oś obrotów (A) koła nawrotnego jest nachylona do spągu pod kątem (α) w granicach Agregat według zastrz. 5, znamienny tym, że wyposażony jest w urządzenie transportowe (12) posiadające elementy (17) do prowadzenia struga węglowego (7) oraz cięgno łańcuchowe stale obiegowo napędzane przez dwie stacje napędowe, przy czym sanie (15) prowadzone są w prowadnicy (9) wchodzącej w skład prowadzenia strugowego zabudowanego na jednej ze stacji napędowych urządzenia transportowego (12). 9. Agregat według zastrz. 8, znamienny tym, że pomiędzy prowadnicami strugowymi (17) a pobocznicą (11') przynależnej stacji napędowej (11) zlokalizowany jest przynajmniej jeden siłownik napinający (18) do przesuwania sań (15). 10. Agregat według zastrz. 8 albo 9, znamienny tym, że odstęp prowadzenia strugowego (21) od stacji napędowej (11) i/lub rynien (13, 14) urządzenia transportowego (12) wzrasta w rejonie strefy wlotowej na łańcuchowe koło nawrotne (6). 11. Agregat według zastrz. 9, znamienny tym, że siłownik napinający (18) jednym swym końcem opiera się na pobocznicy korpusu napędu (11) lub jednej z rynien (13) urządzenia transportowego (12), a drugim końcem połączony jest z saniami (15). 12. Agregat według jednego z zastrz. 5 do 11, znamienny tym, że przedział pociągowy (5) i przedział powrotny (4) łańcucha strugowego (3) przebiegają w strefie łańcuchowego koła nawrotnego (6) obok siebie na różnej wysokości, a na pozostałym odcinku trasy i w strefie koła łańcuchowego napędowego (2) przebiegają na różnej wysokości jeden nad drugim.

7 PL B1 7 Rysunki

8 8 PL B1

9 PL B1 9

10 10 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)