Podatkowe Komentarze Tematyczne. Zatrudnianie Polaków za granic¹ i obcokrajowców w Polsce

Transkrypt

1

2 Podatkowe Komentarze Tematyczne Zatrudnianie Polaków za granic¹ i obcokrajowców w Polsce

3 Polecamy nasze publikacje z zakresu prawa podatkowego: André Helin, Krzysztof G. Szymañski RACHUNKOWOŒÆ I OPODATKOWANIE SPÓ EK KAPITA OWYCH Tomasz Lipowski RAJE PODATKOWE A UNIKANIE OPODATKOWANIA Monografie Podatkowe PODATKI 2006 Teksty Ustaw Becka Roman Kozierkiewicz DICTIONARY OF TAX TERMS Literatura Obcojêzyczna Marcin Jamro y OPODATKOWANIE SPÓ KI OSOBOWEJ Monografie Podatkowe Józef Wyciœlok KONTROLA ŒRODKÓW UE Przedsiêbiorstwo i Podatki Janusz Marciniuk PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH 2006 Podatkowe Komentarze Becka VAT Z WPROWADZENIEM Twoje Prawo

4 Monika Mirtchanov El bieta Modzelewska-Koncewicz Aldona Szady-Œlaska Anna Chiczewska Zatrudnianie Polaków za granic¹ i obcokrajowców w Polsce WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2006

5 Zatrudnianie Polaków za granic¹ i obcokrajowców w Polsce Stan prawny: styczeñ 2006 Redakcja: Anna Konarzewska Wydawnictwo C.H. Beck 2006 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Gen. Zaj¹czka 9, Warszawa Sk³ad i ³amanie: Krzysztof Biesaga Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN X

6 Spis treœci Przedmowa Spis treœci... Wykaz skrótów... Rozdzia³ 1. Wprowadzenie System prawny Unii Europejskiej. 1 Rozdzia³ 2. Wykonywanie pracy formy zatrudnienia Zatrudnienie pracownicze Obowi¹zki informacyjne o warunkach zatrudnienia Rodzaje umów o pracê Pozapracownicze formy wykonywania pracy Umowa zlecenie Kontrakt mened erski Umowa o dzie³o Powo³anie do organów stanowi¹cych Prowadzenie dzia³alnoœci gospodarczej Rozdzia³ 3. Oddelegowania pracowników Warunki wykonywania pracy na terenie Wspólnoty/ oddelegowanie w ramach Unii Oddelegowania pozaunijne Podró s³u bowa Œwiadczenia przys³uguj¹ce z tytu³u zagranicznej podró y s³u bowej Rozdzia³ 4. Swobodny przep³yw pracowników w Unii Europejskiej Swoboda poszukiwania i podejmowania zatrudnienia Prawo wjazdu i pobytu na terenie pañstwa cz³onkowskiego Zezwolenia na pracê dla cudzoziemców wykonuj¹cych pracê w Polsce Sankcje za naruszenie przepisów dotycz¹cych legalizacji wykonywania pracy Wjazd i pobyt w RP cudzoziemców niebêd¹cych obywatelami pañstw cz³onkowskich Wybrane aspekty zatrudniania obywateli polskich za granic¹.. 59 XI XV V

7 Rozdzia³ 5. Ustawodawstwo unijne w zakresie ubezpieczeñ spo³ecznych Przepisy dotycz¹ce zabezpieczenia spo³ecznego Zasady i zasiêg Wspólnoty Europejskiej w zakresie ubezpieczenia spo³ecznego koordynacja systemów. Oddelegowanie pracowników w œwietle przepisów rozporz¹dzenia 1408/ Œwiadczenia z systemu ubezpieczeñ spo³ecznych Rozdzia³ 6. Polski system ubezpieczeñ spo³ecznych i zdrowotnych Zasady objêcia ubezpieczeniem. Tytu³y do ubezpieczeñ spo³ecznych Zasady podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu Rozdzia³ 7. Op³acanie i rozliczanie sk³adek Obowi¹zki p³atnika w zakresie ubezpieczeñ spo³ecznych i zdrowotnych Zg³oszenie do ubezpieczeñ Rozliczanie i op³acanie sk³adek Pracodawca jako p³atnik obowi¹zki w przypadku oddelegowania pracowników z Polski do krajów Unii Europejskiej oraz z kraju Unii Europejskiej do Polski Inne podmioty pe³ni¹ce obowi¹zki p³atników Obywatele pañstw trzecich zasady podlegania ubezpieczeniom spo³ecznym Rozdzia³ 8. Aspekty podatkowe podlegania ubezpieczeniom spo³ecznym Przychód podlegaj¹cy sk³adkom na ubezpieczenie spo³eczne Podatek dochodowy od osób fizycznych odliczalnoœæ sk³adek Rozdzia³ 9. Rezydencja podatkowa w polskich przepisach VI Spis treœci 1. Obowi¹zek podatkowy, rezydencje, miejsce zamieszkania rozwa ania terminologiczne Pojêcie i znaczenie obowi¹zku podatkowego Konsekwencje podatkowe posiadania obowi¹zku podatkowego

8 Spis treœci 4. Zasady ustalania rezydencji podatkowej (obowi¹zku podatkowego) na terenie Polski na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Pojêcie miejsca zamieszkania dla celów podatkowych Rozdzia³ 10. Polskie przepisy podatkowe a postanowienia umów miêdzynarodowych w zakresie rezydencji podatkowej Uwagi ogólne Rezydencja w polskich przepisach podatkowych a stosowanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania Rezydencja w przepisach umów o unikaniu podwójnego opodatkowania Praktyka polskich w³adz skarbowych w zakresie okreœlania obowi¹zku podatkowego Certyfikat rezydencji Cudzoziemcy w Polsce oraz Polacy za granic¹ zasady opodatkowania Rozdzia³ 11. Wykonywanie pracy miêdzynarodowe aspekty w zakresie opodatkowania Podwójne opodatkowanie przepisy kolizyjne Opodatkowanie dochodu z tytu³u wykonywania pracy na podstawie przepisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania Koncepcja pracodawcy ekonomicznego interpretacje OECD Opodatkowanie dochodu z tytu³u dzia³alnoœci wykonywanej niezale nie/samodzielnie na podstawie przepisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania Opodatkowanie dochodów cz³onków zarz¹du i rad nadzorczych na podstawie przepisów o unikaniu podwójnego opodatkowania Rozdzia³ 12. Metody unikania podwójnego opodatkowania Metoda wy³¹czenia z progresj¹ Metoda zaliczenia (odliczenia, kredytu) Brak umowy kredyt podatkowy Rozdzia³ 13. Polacy za granic¹ opodatkowanie w œwietle polskich przepisów Podatkowe konsekwencje wyjazdu polskiego pracownika za granicê VII

9 2. Podatkowe konsekwencje podró y s³u bowej Podatkowe konsekwencje oddelegowania Zawarcie umowy miêdzy spó³kami Zwolnienie z opodatkowania okreœlonych nale noœci równowartoœci diet Obowi¹zek poboru zaliczek na podatek dochodowy podwójne opodatkowanie Zwolnienie p³atnika z obowi¹zku poboru zaliczek Wniosek o interpretacjê przepisów prawa podatkowego a pobór zaliczek Rozdzia³ 14. Zasady ustalania dochodu Pojêcie przychodu, dochodu i podstawy opodatkowania Przychód ze stosunku pracy Wybrane œwiadczenia rzeczowe i ich traktowanie podatkowe. 166 Rozdzia³ 15. Zasady opodatkowania i rozliczeñ dochodów w zakresie ró nych struktur wynagradzania Zasady opodatkowania przychodu ze stosunku pracy Przychody z dzia³alnoœci wykonywanej osobiœcie. Pojêcie dzia³alnoœci wykonywanej osobiœcie Podstawy prawne wykonywania funkcji cz³onkowskich w organach stanowi¹cych osób prawnych Mo liwe struktury uzyskiwania wynagrodzenia za pe³nienie funkcji cz³onkowskich Konsekwencje podatkowe w razie zawarcia umowy o dzie³o/umowy zlecenia Konsekwencje podatkowe w razie zawarcia kontraktu mened erskiego/umowy o zarz¹dzanie przedsiêbiorstwem Konsekwencje podatkowe w razie uzyskiwania wynagrodzenia na podstawie uchwa³y Przychody z pozarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej Struktury mieszane (split) Inne Ÿród³a przychodów Rozdzia³ 16. Zasady wynagradzania w aspekcie oddelegowañ zagranicznych VIII Spis treœci 1. Wysokoœæ wynagrodzenia netto w zwi¹zku ze œwiadczeniem pracy za granic¹ Tax equalization Tax protection Laissez-faire

10 Spis treœci Rozdzia³ 17. Koszty podatkowe Pojêcie, wysokoœæ, zasady ustalania Koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy Koszty uzyskania przychodów z tytu³u dzia³alnoœci wykonywanej osobiœcie % koszty uzyskania przychodu Koszty w dzia³alnoœci gospodarczej Brak kosztów (opodatkowanie przychodu) Rozdzia³ 18. Pracodawca jako p³atnik Definicja p³atnika Rola p³atnika Pobór zaliczek przez p³atników Podatek zrycza³towany Obowi¹zki pracodawcy jako p³atnika po zakoñczeniu roku podatkowego Obowi¹zki w zakresie sporz¹dzania informacji ORD-W Rozdzia³ 19. Zasada samoopodatkowania przy wybranych kategoriach przychodów Umowa o pracê z pracodawc¹ zagranicznym Umowa zlecenia ze zleceniodawc¹ zagranicznym/umowa o dzie³o/kontrakt mened erski w œwietle przepisów oraz w praktyce urzêdów skarbowych Przychody z pozarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej Obowi¹zek sporz¹dzenia zeznania rocznego Za³¹czniki Indeks rzeczowy IX

11

12 Przedmowa Mam Przedmowa przyjemnoœæ przedstawiæ Pañstwu unikaln¹, jak na chwilê obecn¹, ksia kê-komentarz napisany z myœl¹ o i dla pracodawców zatrudniaj¹cych pracowników oddelegowanych. Chocia tê ksi¹ kê adresujemy do pracodawców, to jest ona równie pisana z myœl¹ o pracownikach oddelegowanych do i z Polski. Zarówno oni, jak i podmioty ich zatrudniaj¹ce znajd¹ w niniejszej publikacji odpowiedzi na wiele pytañ i problemów dotycz¹cych oddelegowañ. Ksi¹ ka powsta³a wspólnym wysi³kiem Autorów a na jej treœæ sk³adaj¹ siê nie tylko przepisy prawa oraz ich interpretacje, lecz równie doœwiadczenia Autorów zebrane podczas ich d³ugoletniej pracy w doradztwie podatkowym, w bran y oddelegowañ. Oddelegowania pracownicze istniej¹, w zasadzie, od momentu ekspansji rekinów biznesu na rynki miêdzynarodowe czy chocia by krajowe. Oznacza to, choæ brzmi jako rzecz oczywista, e oddelegowanie mo e mieæ równie zasiêg krajowy. Oddelegowanie krajowe, jest o tyle prostsze, e pracownik nie zmienia, de facto swojej sytuacji ubezpieczeniowo-podatkowej. Zmiana nastêpuje g³ównie na gruncie prawa pracy. Dlatego te, ten w¹tek oddelegowañ zosta³ celowo ograniczony. Pierwsze oddelegowania, we wspó³czesnym rozumieniu, mia³y miejsce, jak nale y przypuszczaæ z du ym prawdopodobieñstwem, w USA. Do dziœ obywatele USA s¹ najbardziej prê n¹ grup¹ tzw. expatriates, czyli ludzi, którzy, w du ym uproszczeniu, yj¹ na walizkach i jad¹ do pracy tam, gdzie potrzebuje ich firma. Na tych samych walizkach siedz¹ rodziny expatriates, gotowe do podró y gdziekolwiek pojedzie g³owa rodziny. Dla Amerykanów oddelegowania, szczególnie europejskie, s¹ zwykle bardzo atrakcyjne. Nie stanowi te dla nich specjalnego problemu sprzeda domu, samochodu, zawieszenie kontaktów socjalnych i podró w nieznane. Mniejsz¹ popularnoœci¹ ciesz¹ siê oddelegowania wewn¹trzkrajowe. Trudno uwierzyæ, ale pewna firma wyp³aca oddelegowanym z Nowego Yorku do San Diego tzw. dodatek za trudne warunki yciowe ( hardship premium ), aby zachêciæ ich do wyjazdu. Bez wzglêdu na to, w zwi¹zku z du ¹ migracj¹ pracownicz¹, USA doczeka³y siê specjalnych ulg podatkowych dla pracuj¹cych za granic¹ a pracodawcy dok³adnych procedur oddelegowania, w których, przewiduje siê prawie ka d¹, mo liw¹ do zaistnienia, sytuacjê podatkowo-socjalno-bytowo- yciow¹. XI

13 Przedmowa W Polsce, jeszcze kilka lat temu powy sze zagadnienia dotycz¹ce elastycznego zatrudniania pracowników, w tym managerów wysokiego szczebla, w ramach firm miêdzynarodowych wydawa³y siê nam odleg³ymi problemami tych e firm oraz ich spó³ek-córek w naszym kraju. Postêpuj¹ca globalizacja, równie rynku pracy, oraz wejœcie Polski do Unii Europejskiej spowodowa³y, e zatrudnienie pracownicze zwi¹zane z oddelegowaniem czy te samodzielnym wyjazdem do pracy za granicê, sta³y siê normalnym i powszechnym zjawiskiem. Mo na natomiast zaobserwowaæ pewien spadek zatrudnienia z zewn¹trz bowiem praktyk¹ rynku jest, e coraz mniej obcokrajowców przyje d a do Polski w ramach oddelegowania z zagranicy. Oczywiœcie, kluczowe stanowiska w wielu firmach z udzia³em kapita³u zagranicznego, z wiadomych wzglêdów, s¹ nadal obsadzane wysoko wykwalifikowan¹ kadr¹ zarz¹dzaj¹c¹ pochodz¹c¹ z kraju firmy-matki. Dlatego te, czêœæ naszej ksi¹ ki dotyka tej problematyki jako, w zasadzie, odrêbnej i specyficznej, zw³aszcza w sferze podatkowej oraz zagadnieniach zwi¹zanych z legalizacj¹ pobytu i zatrudnienia na terytorium Polski. Dodatkowe wyzwania dla pracodawców zwi¹zane s¹ równie z niedawn¹ akcesj¹ Polski do Unii skutkuj¹c¹ w koniecznoœci harmonizacji na gruncie prawa pracy oraz ubezpieczeñ spo³ecznych. Zapocz¹tkowa³a ona, na d³ugo przed przyst¹pieniem Polski do Unii, proces unifikacji przepisów ustawodawstwa polskiego z przepisami Unii a tak e proces koordynacji. W odniesieniu do pracowników, unifikacja przepisów dotyczy³a g³ównie zmian w Kodeksie Pracy. Pewnym odstêpstwem w tym zakresie jest czasowe ograniczenie dla Polaków swobodnego dostêpu do rynków pracy niektórych pañstw cz³onkowskich. Kraje starej Unii w procesie negocjacyjnym zagwarantowa³y sobie tak¹ mo liwoœæ w obawie przed emigracj¹ zarobkow¹. Problematyka ta jest szczegó³owo omówiona w rozdziale I. Koordynacja przepisów prawnych ma na celu, miêdzy innymi, przestrzeganie w Polsce fundamentalnych zasad wyra onych w Traktacie Ustanawiaj¹cym Wspólnotê Europejsk¹, w szczególnoœci zaœ swobodny przep³ywu osób i œwiadczenia us³ug oraz zakazu dyskryminacji. Doskona³ym przyk³adem owej koordynacji jest wspó³praca w ramach zabezpieczenia spo³ecznego na terenie Unii. Wyra a siê ona w zasadzie jednakowego traktowania ubezpieczonych bez wzglêdu na ich obywatelstwo i miejsce wykonywania pracy. Oczywiœcie tak d³ugo jak s¹ obywatelami Unii. Zasady koordynacji systemu ubezpieczeñ spo³ecznych oraz jego skutki w przystêpny i obrazowy sposób przedstawia rozdzia³ II. Pamiêtaæ równie nale y, e, niezale nie od stopnia u³atwienia przemieszczania siê si³y roboczej, na poziomie lokalnym, firmy s¹ coraz bardziej zainteresowane zatrudnianiem w³asnych obywateli na kluczowe stanowiska. Pracownicy ci, to osoby maj¹ce opiniê œwietnie radz¹cych sobie XII

14 Przedmowa w biznesie, doskonale wykszta³conych i posiadaj¹cych doœwiadczenie nie mniejsze ni ich zagraniczni koledzy. Dotyczy to w równym stopniu obywateli Polski jak i innych krajów. Co ciekawe, o ile na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych, zachodnie koncerny wysy³a³y swoich managerów do Polski, o tyle obecnie ekspansja tych firm np. na wschód, wi¹ e siê czêsto z oddelegowaniami polskiej kadry managerskiej. Ale nie tylko kraje takie jak np. Ukraina, Rosja czy Serbia potrzebuj¹ polskich specjalistów. Równie tzw. kraje starej Unii zg³aszaj¹ takie zapotrzebowanie. Bardzo wiele osób wyje d a równie do tzw. nowej Unii. Najczêœciej migracja ta odbywa siê w ramach jednej firmy, w miarê jej potrzeb biznesowych i organizacyjnych. Owa, swego rodzaju, powszechnoœæ, z jednej strony cieszy, bowiem, co oczywiste, daje nowe mo liwoœci zarówno w strefie rozwoju zawodowego, jak i finansowego. Z drugiej zaœ strony, stawia przed wyje d aj¹cymi, jak i pracodawcami nowe wyzwania. Jak dotychczas, bardzo niewielu pracodawców polskich, doczeka³o siê w³asnej, opartej na polskich realiach, polityki oddelegowañ. Skutkuje to w problemach, które wystêpuj¹, g³ównie z punktu widzenia podatkowego. Przepisy podatkowe, s¹, bowiem systemem, który wi¹ e cz³owieka na sta³e z krajem, który uwa a go za swego rezydenta. Istnienie umów miêdzynarodowych o unikaniu podwójnego opodatkowania rozstrzyga, co prawda, które pañstwo ma prawo opodatkowaæ dochody danej osoby, ale nie eliminuje praktycznych problemów z czasowym podwójnym opodatkowaniem. Dodatkowo, jak pokazuje doœwiadczenie, o ile pracodawcy krajowi/zagraniczni dope³niaj¹ wszystkich formalnoœci zwi¹zanych z prawem do wykonywania pracy oraz w zakresie spraw pobytowo-wizowych, o tyle kwestie podatkowe czêsto im umykaj¹. Skutkiem tego jest frustracja oddelegowanych, d³ugie dyskusje (i kosztowne) z doradcami, urzêdami skarbowymi oraz wszystkimi, którzy s¹ chc¹c, nie chc¹c zaanga owani w sprawy tych e. Dlatego te, w rozdziale III, w sposób szczegó³owy przedstawiamy problematykê podatkow¹ zwi¹zan¹ zarówno z formami zatrudniania jak i oddelegowañ pracowników. Czeœæ informacji jest nienowa, czêœæ jest kontrowersyjna, bowiem nie zawsze zgadzamy siê z podejœciem urzêdów skarbowych a nawet NSA. Zachêcam jednak gor¹co do zapoznania siê z t¹ problematyk¹. Na zakoñczenie chcia³abym w imieniu Autorów, podziêkowaæ Wydawnictwu za umo liwienie nam wydania ksi¹ ki, maj¹c nadziejê, e wielu, zarówno pracodawców jak i pracowników w ten sposób skorzysta z naszych doœwiadczeñ i uniknie, czasem z pozoru niemo liwych do unikniêcia b³êdów. Monika Mirtchanov XIII

15

16 Wykaz skrótów 1. Akty prawne EwPodU... KC... KP... KKS... KSH... OrdPU... PDOFizU... PDOPrU... PrAut Inne skróty GUS... IKE... OFE... PPE... ZUS Publikacje MoPod... MPP... ustawa z r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i p³atników (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 269, poz ze zm.) Kodeks cywilny Kodeks pracy ustawa z r. Kodeks Karny Skarbowy (Dz.U. Nr 83, poz. 930 ze zm.) Kodeks spó³ek handlowych ustawa z r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) ustawa z r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176) ustawa z r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654) ustawa z r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904) G³ówny Urz¹d Statystyczny Indywidualne Konta Emerytalne Otwarte Fundusze Emerytalne Pracownicze Programy Emerytalne Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych Monitor Podatkowy Monitor Prawa Pracy XV

17

18 Rozdzia³ 1. Wprowadzenie System prawny Unii Europejskiej Zatrudnianie Rozdzia³ Prawo1. Unii Wprowadzenie Polaków Europejskiej za granic¹ System dzieli i obcokrajowców siê prawny na prawo Unii pierwotne Europejskiej w Polsce oraz prawo wtórne. Do kategorii prawa pierwotnego nale ¹ Traktaty Wspólnot Europejskich ustanawiaj¹ce Uniê Europejsk¹ oraz okreœlaj¹ce sytuacjê prawn¹ pañstw cz³onkowskich. Akty te ustalaj¹ zasady wydawania innych aktów prawnych, zaœ przepisy w nich zawarte stanowi¹ normy bezpoœrednie, tj. automatycznie staj¹ siê one czêœci¹ porz¹dku prawnego pañstw cz³onkowskich. Traktaty powy sze to: 1) Traktat Paryski z r. (Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Wêgla i Stali), na podstawie którego powsta³ wolny rynek wêgla, stali, rudy, elaza i z³omu 1, 2) Traktaty Rzymskie (Traktaty o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej) z r. tworz¹ce wspólny rynek i zbli aj¹ce politykê gospodarcz¹ krajów cz³onkowskich 2, 3) Jednolity Akt Europejski z r. zmieniaj¹cy i uzupe³niaj¹cy trzy powy sze Traktaty za³o ycielskie tworz¹cy jednolity rynek europejski 3, 4) Traktat z Maastricht (Traktat o Unii Europejskiej) z r., na podstawie którego utworzono obszar bez granic wewnêtrznych oraz uniê gospodarczo-walutow¹, ³¹cznie z wprowadzeniem wspólnej waluty 4, 1 Sygnatariuszami Traktatu Paryskiego by³y: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i W³ochy. 2 Sygnatariuszami Traktatów Rzymskich by³y: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, W³ochy. 3 Sygnatariuszami Aktu by³y: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, RFN, Wielka Brytania, W³ochy. 4 Sygnatariuszami Traktatu by³y: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, Niemcy, Szwecja, Wielka Brytania, W³ochy. 1

19 Zatrudnianie Polaków za granic¹ i obcokrajowców w Polsce 5) Traktat Amsterdamski (zmieniaj¹cy i uzupe³niaj¹cy Traktaty Rzymskie oraz Traktat z Maastricht) z r., m.in. wzmacniaj¹cy zasadê swobody przemieszczania siê osób w ramach Wspólnoty 1, 6) Traktat Nicejski z r. przygotowuj¹cy instytucje Unii Europejskiej do poszerzenia o 12 nowych pañstw 2, 7) Traktaty akcesyjne o przyst¹pieniu poszczególnych pañstw do Unii Europejskiej. Prawo wtórne stanowi¹ takie akty prawne jak: rozporz¹dzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia, opinie. Rozporz¹dzenia i dyrektywy maj¹ zastosowanie do wszystkich pañstw cz³onkowskich. Rozporz¹dzenie musi byæ przestrzegane w ca³oœci przez pañstwa cz³onkowskie, gdzie jest ono automatycznie stosowane bez koniecznoœci wydawania przepisów krajowych przez poszczególne pañstwa. Odmiennie, dyrektywa pozostawia pañstwom cz³onkowskim wybór formy i œrodków jej wprowadzenia. Decyzje s¹ wydawane w odniesieniu do poszczególnych podmiotów, mog¹ nimi byæ zarówo pañstwa, jak i osoby fizyczne b¹dÿ prawne. Zalecenia i opinie to œrodek, za pomoc¹ którego instytucje wspólnotowe publikuj¹ swoje zapatrywania dotycz¹ce poszczególnych zagadnieñ. 1 Sygnatariuszami Traktatu by³y: Austria, Belgia, Dania, Francja, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, Niemcy, Szwecja, Wielka Brytania, W³ochy. 2 Sygnatariuszami Traktatu by³y: Austria, Belgia, Dania, Francja, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, Niemcy, Szwecja, Wielka Brytania, W³ochy. 2

20 Rozdzia³ 2. Wykonywanie pracy formy zatrudnienia 1. Zatrudnienie pracownicze Zatrudnianie Rozdzia³ Zatrudnienie 2. Wykonywanie Polaków pracownicze za granic¹ pracy jest i obcokrajowców formy najczêstsz¹ zatrudnienia form¹ w Polsce wykonywania pracy. Œwiadczenie pracy przez cudzoziemców w Polsce i Polaków oddelegowanych do pracy za granicê nie odbiega w tym wzglêdzie od standardu. Zdefiniowanie zatrudnienia pracowniczego w Unii Europejskiej jest punktem odniesienia do innych form wykonywania pracy/ us³ug. Prawo wspólnotowe nie zawiera kompletnej definicji terminu pracownik ani stosunek pracy, które mia³yby zastosowanie do ca³ego ustawodawstwa unijnego. Co wiêcej, ró ne akty prawa wspólnotowego pos³uguj¹ siê pojêciem pracownik w sposób niejednolity np. niektóre dyrektywy odsy³aj¹ do rozumienia krajowego tego pojêcia, inne zawieraj¹ definicje wy³¹cznie na swój u ytek 1, wreszcie jeszcze inne wskazuj¹ na poszczególne elementy, które pozwalaj¹ nadaæ danej relacji charakter zatrudnienia pracowniczego. Zasadnicze znaczenie ma zdefiniowanie pojêcia pracownik w kontekœcie swobody podejmowania zatrudnienia, zagwarantowanej art Traktatu ustanawiaj¹cego Wspólnotê Europejsk¹ 2 z uwagi na bogate orzecznictwo Europejskiego Trybuna³u Sprawiedliwoœci na tym tle, które nale y uwzglêdniaæ przy dokonywaniu wyk³adni prawa krajowego. I tak, w orzeczeniach Europejskiego Trybuna³u Sprawiedliwoœci za zasadnicze dla stwierdzenia istnienia pomiêdzy stronami stosunku pracy zosta³y uznane nastêpuj¹ce przes³anki: 1 Do definicji krajowych odwo³uje siê np. Dyrektywa Nr 2001/23 o przejœciu zak³adu pracy na innego pracodawcê (Dz.Urz. L 82 z r.). 2 Tekst jedn. Dz.Urz. C325 z r. 3