SPIS TREŚCI: A. CZĘŚĆ OPISOWA B. CZĘŚĆ RYSUNKOWA

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI: A. CZĘŚĆ OPISOWA 1.0. Dane ogólne Nazwa i adres inwestycji Inwestor Podstawa opracowania Zakres opracowania Opis technologiczny projektowanych instalacji gazów technicznych Rurociągi rozprowadzające gazy techniczne Projektowane źródła zasilania instalacji gazów technicznych System detekcji gazów System detekcji wodoru; 3.2. System detekcji dwutlenku węgla; 4.0. Wytyczne dla branŝ projektowych Wytyczne montaŝu Wytyczne obsługi Przepisy związane Klauzula. B. CZĘŚĆ RYSUNKOWA GT-1. Schemat instalacji gazów technicznych - GT-2. Rzut poziomu 0,00 1: 100 GT-3. Rzut poziomu +9,90 1: 100 GT-4. RozpręŜalnia gazów technicznych - zestawienie 1: 50 GT-5. Punkty poboru gazów technicznych 1: 20 GT-6. Schemat systemu detekcji wodoru - GT-7. Schemat systemu detekcji dwutlenku węgla -

2 1.0. DANE OGÓLNE Nazwa i adres Inwestycji: Przebudowa hali H-B3B4 na laboratoria oraz pomieszczenia dydaktyczne i pracownicze dla potrzeb uczelni - AGH w Krakowie Inwestor: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Al. Mickiewicza 30, Kraków; 1.3. Podstawa opracowania: a) Podkłady budowlane; b) Uzgodnienia z Głównym Projektantem obiektu; c) Ustalenia z UŜytkownikiem; d) Obowiązujące normy i przepisy; 1.4. Zakres opracowania: Opracowanie obejmuje projekt wykonawczy instalacji gazów technicznych w przebudowywanej hali H-B3B4 na laboratoria oraz pomieszczenia dydaktyczne i pracownicze dla potrzeb uczelni - AGH w Krakowie. Projektowane instalacje gazów technicznych obejmują: instalację argonu; instalacje azotu; instalację dwutlenku węgla; instalację helu; instalacje tlenu; instalację mieszanki argonu z wodorem; instalację wodoru; 2.0. OPIS TECHNOLOGICZNY PROJEKTOWANYCH INSTALACJI GAZÓW TECHNICZNYCH. Projektowane instalacje gazów technicznych będą rozprowadzone do wszystkich pomieszczeń badawczych i laboratoryjnych wymienionych w załoŝeniach technologicznych, a zlokalizowanych na II piętrze przebudowywanej hali H-B3B4 AGH w Krakowie. W projekcie zakłada się, Ŝe projektowane instalacje gazów technicznych zostaną doprowadzone z poziomu parteru, gdzie została zlokalizowana rozpręŝalnia gazów technicznych, na poziom II piętra, gdzie znajdują się punkty poboru gazów. Projektowana instalacje zostaną doprowadzone na poziom II piętra projektowanym pionem oznaczonym na rzutach P1. Schemat projektowanych instalacji gazów technicznych przedstawiono na rysunku nr GT-01, a rozprowadzenie instalacji na parterze i II piętrze na rysunku nr GT-03. Przewody zasilające wyprowadzone z rozpręŝalni naleŝy prowadzić po wierzchu ścian bezpośrednio pod stropem parteru. Na II piętrze przewody projektowanych instalacji gazów technicznych, za wyjątkiem instalacji wodoru, mogą być prowadzone w przestrzeni stropu podwieszonego. Przewody instalacji wodoru, jako gazu palnego, muszą być prowadzone po wierzchu ścian. Projekt zakłada dwustopniową redukcję ciśnienia gazów. Pierwszy stopień będzie realizowany w rozpręŝalni gazów technicznych, wyposaŝonej w panele redukcyjne. Panele pozwolą zredukować ciśnienie do wartości około 6 bar i pod takim ciśnieniem, poprzez projektowane rurociągi gazu zostaną doprowadzone do punktów poboru. 2

3 Punkty poboru składają się z regulatora ciśnienia, manometru kontrolnego, zaworu odcinającego oraz końcówki ze złączką zaciskowa pozwalającą na podłączenie np. rurek kapilarnych o średnicy 3 mm. Laboratoryjne punkty poboru będą umoŝliwiały precyzyjną regulację ciśnienia gazu, w zaleŝności od wymaganych przez odbiorniki parametrów. Sposób rozmieszczenia punktów poboru gazów technicznych na ścianach pomieszczeń przedstawiono na rysunku nr GT Rurociągi rozprowadzające gazy techniczne Projektowane instalacje gazów technicznych tj.: instalację argonu; instalacje azotu; instalację dwutlenku węgla; instalację helu; instalacje tlenu; instalację mieszanki argonu z wodorem; instalację wodoru; będą wykonane z rur stalowych kwasoodpornych, ciągnionych, wykonanych ze stali gatunku wykonanych ze stali gatunku AISI 304L, 316, 316 L, 316 Ti, chemicznie oczyszczonych i odtłuszczonych. Przewiduje się stosowanie rur o średnicy od 6x1,0 mm do 10x1,0 mm. Rury będą łączone przy uŝyciu dwupierścieniowych złączek zaciskowych firmy Swagelok. Przewody projektowanych instalacji gazów technicznych powinny być uziemione. Równorzędnym sposobem łączenia rur stalowych kwasoodpornych jest spawanie orbitalne. Zamiast złączek kolankowych moŝna stosować łuki wykonane za pomocą atestowanej giętarki. Łuków giętych nie naleŝy stosować wszędzie tam, gdzie zastosowanie dwupierścieniowych kolanek zaciskowych wymagane jest przez dostawcę urządzeń. Zakłada się, Ŝe instalacje będą pracowały pod ciśnieniem około 6,0 bar za wyjątkiem instalacji dwutlenku węgla, która będzie pracowała pod ciśnieniem 3,0 bar. Przewody projektowanych instalacji będą prowadzone po wierzchu ścian i mocowane uchwytami systemowymi do ścian z zachowaniem podanych poniŝej odległości między wspornikami. Trasy rurociągów przedstawiono na rysunku nr 2. W pomieszczeniach laboratorium moŝliwe jest prowadzenie przewodów instalacji gazów technicznych, za wyjątkiem instalacji wodoru, w przestrzeni stropów podwieszonych Mocowanie rurociągów gazów technicznych. Poza przewodami instalacji wodoru czyli gazu palnego, który musi być prowadzony po wierzchu ścian, przewody pozostałych instalacji gazów technicznych moŝna prowadzić w przestrzeni stropów podwieszonych. MontaŜ instalacji gazów technicznych moŝna rozpocząć po zakończeniu montaŝu kanałów wentylacji mechanicznej. Przewody projektowanych będą prowadzone po wierzchu ścian i mocowane uchwytami do ścian lub stropów z zachowaniem podanych poniŝej odległości między wspornikami. Zalecane odległości pomiędzy wspornikami rurociągów instalacji gazów technicznych: Zewnętrzna średnica w mm Do do do 54 Więcej niŝ 54 Maksymalne odległości w m 1,5 2,0 2,5 3, Instalacje gazów technicznych punkty poboru. Przewody projektowanych instalacji gazów technicznych, będą zakończone laboratoryjnymi punktami poboru np. typu EMD , firmy GCE, bądź odpowiednikami takich firm jak LINDE czy teŝ MESSER. Laboratoryjne punkty poboru będą umoŝliwiały regulację ciśnienia, 3

4 bezpośrednio przed odbiornikiem. Punkty poboru będą, w zaleŝności od potrzeb, instalowane na ścianach pomieszczeń. Punkty poboru dla chromatografów powinny być zakończone złączkami redukcyjnymi umoŝliwiającymi podłączenie kapilary (rurka miedziana 3 mm) Projektowane źródła zasilania instalacji gazów technicznych. Dla prawidłowego funkcjonowania instalacji gazów technicznych w przebudowywanej hali H-B3B4 na laboratoria oraz pomieszczenia dydaktyczne i pracownicze dla potrzeb uczelni, zaprojektowano źródło zasilania, czyli rozpręŝalnię gazów technicznych rozprowadzanych centralnie RozpręŜalnia gazów technicznych. Źródłami zasilania projektowanych instalacji gazów technicznych będą butle podłączone do paneli redukcyjnych. Panele wraz z butlami, znajdą lokalizację w wydzielonych pomieszczeniach nr i , zlokalizowanych na parterze, posiadających oddzielne wejścia z zewnątrz. Usytuowanie rozpręŝalni przedstawia rys. nr GT-02, a schemat technologiczny z rozmieszczeniem urządzeń w rozpręŝalni rysunek nr GT-01, a rysunek zestawieniowy z doborem urządzeń na rysunku nr GT-4. W pomieszczeniu rozpręŝalni przewidziano montaŝ obejm, zabezpieczających butle przed przewróceniem. Przewody instalacji gazów technicznych zastaną poprowadzone z rozpręŝalni do pomieszczeń laboratoryjnych po wierzchu ścian. MoŜliwe jest równieŝ prowadzenie przewodów instalacji niepalnych gazów technicznych w przestrzeni stropów podwieszonych. Przyjęto panele redukcyjne o następujących danych technicznych: a) Typ na przykład BMD w układzie 2 x 1 butla z ręcznym przełączaniem pomiędzy butlami do gazów nie reaktywnych, wysokiej czystości do 6,0, jednostopniowy, z systemem przepłukiwania, wykonany z mosiądzu chromowanego oraz stali kwasoodpornej 316L (1.4404); Ciśnienie wejściowe: 230 bar; Ciśnienie wyjściowe: 1-14 bar; System umoŝliwiający przepłukiwanie po zmianie butli; Elastyczne węŝe przyłączeniowe butli do panelu; Wyjście do instalacji uŝytkownika: - NPT 1/4 UWAGA: Dla celów projektowych przyjęto zastosowanie urządzeń (paneli redukcyjnych oraz laboratoryjnych punktów poboru) oferowanych przez firmę GCE POLSKA. Przy realizacji inwestycji będącej przedmiotem projektu, mogą zamiennie zostać zastosowane urządzenia innych producentów, (oferowane przez firmę LINDE GAZ POLSKA lub MESSER), pod warunkiem, Ŝe będą one posiadały równorzędne lub wyŝsze parametry techniczne RozpręŜalnia gazów - strefy zagroŝenia wybuchem. Zgodnie z Dyrektywą nr 1999/92 WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia r., w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których moŝe wystąpić atmosfera wybuchowa, projektowana rozpręŝalnia wodoru jest obiektem gdzie występuje Strefa 2. Strefa 2 to Miejsce w którym jest mało prawdopodobne, Ŝe przestrzeń zagroŝona wybuchem składająca się z mieszaniny z powietrzem substancji łatwopalnych formie gazu, pary lub mgiełki będzie występować przy wykonywaniu zwykłych czynności. Lecz jeśli wystąpi, to będzie utrzymywać się tylko przez krótki czas 4

5 W projektowanej rozpręŝalni wodoru strefa 2 będzie występować jedynie powyŝej zaworów butlowych, oraz powyŝej szczeliny wentylacyjnej daszku nad rozpręŝalnią. W przypadku butli stojącej, zawór znajduje się na wysokości 160 cm W celu zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom obsługującym rozpręŝalnię gazów technicznych, a w szczególności rozpręŝalnię wodoru, a takŝe magazyn butli, w którym składowane będą butle z tym gazem, zaprojektowano system detekcji w tym pomieszczeniu. System będzie składał się z detektorów obu wodoru, modułu sterującego oraz sygnalizatorów optyczno akustycznych, które będą informować o ewentualnym wycieku gazu. Sygnalizatory będą umieszczone nad drzwiami wejściowymi do składu butli SYSTEM DETEKCJI GAZÓW System detekcji wodoru. W celu zapewnienia bezpiecznej eksploatacji urządzeń zasilanych wodorem, w pomieszczeniach nr , i do których zostanie doprowadzona instalacja wodoru, przewidziano zainstalowanie aktywnego systemu detekcji. System ten będzie się składał z detektorów wykrywających obecność wodoru, centralki sterująco alarmowej, sygnalizatora optyczno - akustycznego oraz zaworu z głowicą samozamykającą (elektromagnetyczną. Detektory wodoru będą umieszczone 30 cm pod stropem, powyŝej punktu poboru i w bezpośredniej bliskości urządzenia zasilanego wodorem, natomiast zawór odcinający z głowicą elektromagnetyczną, zostanie usytuowany w korytarzu II piętra. W przypadku pojawienia się wypływu gazu z instalacji i osiągnięcia od % DGW (dolnej granicy wybuchowości) nastąpi automatyczne odcięcie dopływu gazu do instalacji poprzez zamknięcie zaworu z głowicą elektromagnetyczną z jednoczesnym uruchomieniem alarmu optyczno akustycznego przez sygnalizator, który zostanie zainstalowany na drzwiami tego pomieszczenia w którym nastąpił wyciek gazu. Sygnały alarmowe naleŝy powtórzyć do pomieszczeniu stałego dozoru, wskazanym przez UŜytkownika, czyli do portierni zlokalizowanej w budynku B4. Jednym z producentów i dostawców systemu detekcji wodoru jest firma GAZEX 3.2. System detekcji dwutlenku węgla. W celu zapewnienia bezpieczeństwa, w pomieszczeniu nr , przewidziano zainstalowanie aktywnego systemu detekcji dwutlenku węgla. System ten będzie się składał z kontrolera Air TECH max, wykrywającego obecność dwutlenku węgla, sygnalizatora optyczno - akustycznego oraz zaworu z głowicą samozamykającą (elektromagnetyczną), odcinającego dopływ dwutlenku węgla do instalacji. Kontroler Air TECH max łączy w sobie cechy detektora oraz centralki sterująco alarmowej. Kontroler poprzez sygnalizator optyczno akustyczny umieszczone ponad drzwiami wejściowymi będzie informować obsługę o ewentualnym wycieku gazu. Jednym z producentów i dostawców systemu detekcji dwutlenku węgla jest firma GAZEX 4.0. WYTYCZNE DLA BRANś PROJEKTOWYCH RozpręŜalnia gazów technicznych. a) BranŜa budowlana. Przygotować pomieszczenia rozpręŝalni gazów technicznych, usytuowane w budynku hali H-B3B4 AGH - wg rysunku nr GT-04; Zapewnić wentylację grawitacyjną wszystkich pomieszczeń rozpręŝalni i składu butli; b) BranŜa elektryczna W boksie rozpręŝalni, w którym zostanie zainstalowany panel redukcyjny dla dwutlenku węgla naleŝy zaprojektować gniazdo elektryczne, przeznaczone dla zasilania podgrzewacza gazu o mocy 500 Wat; 5

6 Zaprojektować zasilanie centralek alarmowych systemu detekcji wodoru i dwutlenku węgla na podstawie wytycznych zamieszczonych na schematach systemu detekcji wodoru i dwutlenku węgla odpowiednio na rysunku nr GT-6 dla wodoru i GT-7 dla dwutlenku węgla; Zaprojektować okablowanie elementów systemu detekcji gazów; 5.0. WYTYCZNE MONTAśU. Roboty montaŝowe instalacji gazów technicznych naleŝy prowadzić zgodnie z: a) Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 2003r. Nr 47 poz. 401). b) Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano - montaŝowych, tom II "Instalacje sanitarne i przemysłowe" (Arkady 1988) Rurociągi instalacji. c) Instalacje gazów technicznych naleŝy wykonać zgodnie z Rozdziałem 7 Działu IV Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz.690 z dnia 15 czerwca 2002 r. d) Przewody instalacji naleŝy prowadzić, zachowując wymaganą, minimalną odległość 0,1 m od przewodów innych instalacji; e) Instalacje gazów technicznych powinny być uziemione; f) Iskrzące elementy instalacji elektrycznej w pomieszczeniu powinny się znajdować w odległości 60 cm od punktów poboru acetylenu i wodoru, oraz usytuowane poniŝej; g) Po zakończonym montaŝu wszystkie instalacje naleŝy przedmuchać argonem; h) Badania odbiorcze po zakończeniu montaŝu instalacji rurociągowych gazów medycznych i zainstalowaniu punktów poboru obejmują: Kontrolę podwieszeń uchwytów i wsporników; Kontrolę oznakowania rurociągów; Próbę wytrzymałości mechanicznej próba ciśnieniowa; Próbę szczelności; Kontrolę zaworów odcinających - strefowych; Próbę na obecność połączeń krzyŝowych; Próbę na obecność przeszkód w przepływie; Sprawdzenie mechanicznego działania punktów poboru i przyporządkowania do odpowiadającej instalacji oraz moŝliwości identyfikacji; Badanie zaworów nadmiarowych; Próby instalacji kontrolnych i alarmowych; Próbę na obecność zanieczyszczeń stałych w rurociągach instalacji; Napełnienie instalacji właściwym rodzajem gazu; Sprawdzenie prawidłowości oznakowania rurociągów i armatury; i) Po zakończeniu robót montaŝowych, przewody instalacji naleŝy poddać próbie szczelności ciśnieniem 1,5 krotnie wyŝszym od ciśnienia pracy instalacji czas trwania 1 h, a następnie próbie ciśnieniowej ciśnienie próbne wynosi 1,0 MPa - czas trwania próby - 0,5 h, próbę przeprowadzić przy uŝyciu azotu; a odcinka instalacji spręŝonego powietrza o ciśnieniu pracy 12 bar - 1,8 MPa. Czas trwania próby 24 h j) Do odbioru instalacji dołączyć kopie protokołów z przeprowadzonych prób szczelności i ciśnienia; k) Przewody instalacji gazów technicznych powinny być oznakowane naklejkami z opisem gazu oraz zaznaczonym kierunkiem przepływu zgodnie z normą EN ; l) Rurociągi wykonane z stali kwasoodpornej nie wymagają dodatkowego zabezpieczenia antykorozyjnego; m) Instalacje naleŝy przekazać uŝytkownikowi pod ciśnieniem roboczym ustalonym w trakcie rozruchu; 6

7 n) Przejścia, przepusty i piony instalacyjne przechodzące przez ściany i stropy (oddzielenia przeciwpoŝarowe - granice stref poŝarowych) naleŝy wykonywać w stalowych tulejach ochronnych oraz zabezpieczyć poŝarowo uszczelnieniami o odporności ogniowej jak dany element budowlany; o) Dla rur z materiałów niepalnych ognioochronna pęczniejąca masa uszczelniająca CP 601S wg katalogu HILTI ; p) Przejścia instalacji przez oddzielenia dymoszczelne (korytarze, poziome drogi ewakuacyjne) naleŝy uszczelnić materiałem niepalnym; 6.0. WYTYCZNE OBSŁUGI Instalacje gazów technicznych. Podane poniŝej wytyczne maja charakter ramowy. Obsługa instalacji gazów technicznych powinna być realizowana ściśle wg opracowanych oddzielnie i wdroŝonych do stosowania procedur dotyczących uŝytkowania instalacji ze szczególnym uwzględnieniem butli ciśnieniowych. W trakcie eksploatacji instalacji gazów technicznych naleŝy przestrzegać: Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia r., w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji i magazynowaniu gazów, napełnianiu zbiorników gazami oraz uŝywaniu i magazynowaniu karbidu, Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia r. w sprawie ochrony przeciwpoŝarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów ; Obsługę instalacji mogą wykonywać wyłącznie pracownicy przeszkoleni w zakresie BHP przy uŝytkowaniu i eksploatacji butli ze spręŝonymi gazami palnymi;. Do zasadniczych obowiązków obsługującego instalacje naleŝy: c) Codzienna kontrola ciśnienia gazów w instalacjach d) Regularna kontrola działania zaworów odcinających oraz manometrów; e) wymiana opróŝnionych butli na pełne tak, aby nie wystąpiła przerwa w dopływie gazów do instalacji; f) W kaŝdym z boksów rozpręŝalni mogą się znajdować jedynie butle z gazami przewidzianymi w projekcie; g) Wewnątrz rozpręŝalni zabrania się składowania jakichkolwiek materiałów palnych; h) Napisy ostrzegawcze: Na drzwiach boksu rozpręŝalni wodoru naleŝy umieścić napis czytelny z odległości 10 m: UWAGA GAZY TECHNICZNE NIE ZBLIśAĆ SIĘ Z OGNIEM Wewnątrz boksu mieszczącego rozpręŝalnię tlenu: NIE DOTYKAĆ URZĄDZEŃ TLENU ZATŁUSZCZONYMI RĘKAMI LUB NARZĘDZIAMI i) Sprzęt ppoŝ. i BHP: w pomieszczeniu rozpręŝalni naleŝy przewidzieć lokalizację rękawic oraz okularów ochronnych; 6.2. Postępowanie z gazami i ich magazynowanie wg Karty charakterystyki substancji niebezpiecznej chemicznie Obchodzenie się z argonem: Unikać dostania się wody do zbiornika. Pojemników z argonem nie naleŝy eksploatować w pomieszczeniach zamkniętych, nie wentylowanych. Zabronione jest otwieranie zaworów butli nie podłączonych do instalacji odbiorczej. 7

8 Magazynowanie argonu. Argon jest dostarczany w przenośnych zbiornikach ciśnieniowych (butlach) spełniających wymagania Dozoru Technicznego. Butle z argonem naleŝy magazynować w dobrze wentylowanym miejscu, z dala od źródeł ciepła. Butle naleŝy chronić przed nagrzaniem do temperatury powyŝej 50 C. Butle zabezpieczone przed przewróceniem się naleŝy magazynować w pozycji pionowej. Osoby mające kontakt z argonem powinny być odpowiednio przeszkolone i posiadać świadomość zagroŝeń wynikających z właściwości fizykochemicznych produktu Obchodzenie się z azotem: Unikać dostania się wody do zbiornika. Pojemników z azotem nie naleŝy eksploatować w pomieszczeniach zamkniętych, nie wentylowanych. Zabronione jest otwieranie zaworów butli nie podłączonych do instalacji odbiorczej Magazynowanie azotu. Azot jest dostarczany w przenośnych zbiornikach ciśnieniowych (butlach) spełniających wymagania Dozoru Technicznego. Butle z azotem naleŝy magazynować w dobrze wentylowanym miejscu, z dala od źródeł ciepła i od gazów palnych oraz innych substancji palnych. Butle naleŝy chronić przed nagrzaniem do temperatury powyŝej 50 C. Butle zabezpieczone przed przewróceniem się naleŝy magazynować w pozycji pionowej. Osoby mające kontakt z azotem powinny być odpowiednio przeszkolone i posiadać świadomość zagroŝeń wynikających z właściwości fizykochemicznych produktu Obchodzenie się z dwutlenkiem węgla: Stosować tylko taki osprzęt, który jest odpowiedni dla dwutlenku węgla. Unikać dostania się wody do zbiornika. Pojemników z dwutlenkiem węgla nie naleŝy eksploatować w pomieszczeniach zamkniętych, nie wentylowanych. Zabronione jest otwieranie zaworów butli nie podłączonych do instalacji odbiorczej Magazynowanie dwutlenku węgla: Dwutlenek węgla jest dostarczany w przenośnych zbiornikach ciśnieniowych (butlach) spełniających wymagania Dozoru Technicznego. Butle z gazem naleŝy magazynować w dobrze wentylowanym miejscu, z dala od źródeł ciepła. Butle naleŝy chronić przed nagrzaniem do temperatury powyŝej 50 C. Butle zabezpieczone przed przewróceniem się naleŝy magazynować w pozycji pionowej. Osoby mające kontakt z dwutlenkiem węgla powinny być odpowiednio przeszkolone i posiadać świadomość zagroŝeń wynikających z właściwości fizykochemicznych produktu Obchodzenie się z helem: Unikać dostania się wody do zbiornika. Pojemników z gazem nie naleŝy eksploatować w pomieszczeniach zamkniętych, nie wentylowanych. Zabronione jest otwieranie zaworów butli nie podłączonych do instalacji odbiorczej Magazynowanie helu. Hel jest dostarczany w przenośnych zbiornikach ciśnieniowych (butlach) spełniających wymagania Dozoru Technicznego. Butle z gazem naleŝy magazynować w dobrze wentylowanym miejscu, z dala od źródeł ciepła. Butle naleŝy chronić przed nagrzaniem do temperatury powyŝej 50 C. Butle zabezpieczone przed przewróceniem się naleŝy magazynować w pozycji pionowej. Osoby mające kontakt z gazem powinny być odpowiednio przeszkolone i posiadać świadomość zagroŝeń wynikających z właściwości fizykochemicznych produktu Obchodzenie się z tlenem: 8

9 Tlen nie moŝe mieć kontaktu z olejami, smarami i innymi materiałami palnymi. Unikać dostania się wody do zbiornika. UŜywać osprzętu odpowiedniego do tlenu. Utrzymywać z dala od źródeł zapłonu. Pojemników z tlenem nie naleŝy eksploatować w pomieszczeniach zamkniętych, nie wentylowanych. Nie palić podczas pracy z tlenem. Zabronione jest otwieranie zaworów butli nie podłączonych do instalacji odbiorczej Magazynowanie tlenu. Butle z tlenem naleŝy magazynować szczelnie zamknięte w dobrze wentylowanym miejscu z dala od źródeł ciepła, zapłonu i iskier, takŝe od wyładowań elektrostatycznych i od gazów palnych. Butle naleŝy chronić przed nagrzaniem do temperatury większej niŝ 50 C. Butle zabezpieczone przed przewróceniem się naleŝy magazynować w pozycji pionowej. Osoby mające kontakt z tlenem powinny być odpowiednio przeszkolone i posiadać świadomość zagroŝeń wynikających z właściwości fizykochemicznych produktu Obchodzenie się z wodorem: Wodór jest dostarczany w przenośnych zbiornikach ciśnieniowych (butlach) spełniających wymagania Dozoru Technicznego. Osprzęt i instalację przedmuchać gazem obojętnym przed uŝytkiem. UŜywać osprzętu odpowiedniego do wodoru. Sprzęt musi być dobrze uziemiony. Utrzymywać z dala od źródeł zapłonu, szczególnie wyładowań elektrostatycznych. Pojemników z wodorem nie naleŝy eksploatować w pomieszczeniach zamkniętych, nie wentylowanych. Nie palić podczas pracy z wodorem. Zabronione jest otwieranie zaworów butli nie podłączonych do instalacji odbiorczej. Stosować narzędzia nie iskrzące Magazynowanie wodoru. Butle z wodorem naleŝy magazynować szczelnie zamknięte w dobrze wentylowanym miejscu z dala od źródeł ciepła, zapłonu i iskier, takŝe od wyładowań elektrostatycznych i od gazów utleniających. Butle naleŝy chronić przed nagrzaniem do temperatury większej niŝ 50 C. Butle zabezpieczone przed przewróceniem się naleŝy magazynować w pozycji pionowej. Instalacje elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym. Osoby mające kontakt z wodorem powinny być odpowiednio przeszkolone i posiadać świadomość zagroŝeń wynikających z właściwości fizykochemicznych produktu PRZEPISY ZWIĄZANE. - Ustawa z dnia 7 lipca 1994 prawo budowlane (Dz. U. nr 89, poz. 414 z późniejszymi zm. z 27 marca 2003r. Dz. U. nr 80 z 10 maja poz.718). - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 74, poz. 676). - Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpoŝarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 80, poz.563); - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47 z dnia 19 marca 2003 r., poz. 401); - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji i magazynowaniu gazów, napełnianiu zbiorników gazami oraz uŝywaniu i magazynowaniu karbidu (Dz. U. Nr 7 z dnia 19 stycznia 2004 r., poz. 59); - Rozporządzenie Ministra Zdrowia Ministra dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie karty charakterystyki (Dz.U ); - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników słuŝących do przechowywania lub 9

10 zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz.U ); - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U ) ze zmiana z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U ) i z dnia 6 czerwca 2008 r. (Dz.U ); - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz ) ze zmiana z dnia 3 listopada 2008 r.(dz.u ); - PN-EN :2006 Ognioodporne szafy część 2. Bezpieczne szafy do przechowywania butli z gazem pod ciśnieniem; - Norma EN 13348:2001/A1:2005 Miedź i stopy miedzi. Rury miedziane okrągłe bez szwu do gazów medycznych lub próŝni (Zmiana A1) ; - PN-EN 132:2003 Sprzęt ochrony układu oddechowego; Terminologia i znaki graficzne; - PN-EN 143:2004 z poprawka PN-EN 143:2004/AC:2006 Sprzęt ochrony układu oddechowego; Filtry; Wymagania, badanie, znakowanie; - PN-EN 14387:2006 Sprzęt ochrony układu oddechowego; Pochłaniacz(-e) i filtropochłaniacz(-e); Wymagania, badanie, znakowanie; - PN-EN 166:2002 (U) Ochrona indywidualna oczu; Wymagania; - PN-EN 374-1:2005 Rękawice chroniące przed substancjami chemicznymi i mikroorganizmami; Cześć 1: Terminologia i wymagania; 8.0. KLAUZULA. - Wykonawca niŝej wymienionego zakresu robót, powinien zapoznać się z całością dokumentacji jednocześnie i dokonać obliczeń dla poszczególnych zakresów robót. - Wszystkie specyfikacje urządzeń i rysunki szczegółowe proponowane przez Wykonawcę będą zatwierdzane przez Inwestora lub Biuro Projektów. - W przypadku stosowania jakichkolwiek rozwiązań systemowych naleŝy przy wycenie uwzględnić wszystkie elementy danego systemu niezbędne do zrealizowania całości prac. - NiezaleŜnie od stopnia dokładności i precyzji dokumentów otrzymanych od Inwestora, definiującej usługę do wykonania, Wykonawca zobowiązany jest do uzyskania dobrego rezultatu końcowego. W związku z tym wykonane instalacje muszą zapewnić utrzymanie załoŝonych parametrów. - Specyfikacje i opisy uwzględniają standard minimalny dla materiałów i instalacji, niezbędny do właściwego funkcjonowania projektowanego obiektu. Wykonawca moŝe zaproponować alternatywne rozwiązania pod warunkiem zachowania minimalnego wymaganego standardu do akceptacji przez Inwestora. - Rysunki i część opisowa są dokumentami wzajemnie się uzupełniającymi. Wszystkie elementy ujęte w specyfikacji (opisie), a nie ujęte na rysunkach lub ujęte na rysunkach a nie ujęte w specyfikacji winne być traktowane tak jakby były ujęte w obu. W przypadku rozbieŝności w jakimkolwiek z elementów dokumentacji naleŝy zgłosić projektantowi, który zobowiązany będzie do pisemnego rozstrzygnięcia problemu. - Wszystkie elementy nie ujęte w niniejszym opracowaniu (opis, specyfikacja, rysunki) a zdaniem Wykonawcy niezbędne do prawidłowego działania instalacji nie zwalnia Wykonawcy z ich zamontowania i dostarczenia. - W przypadku błędu, pomyłki lub wątpliwości interpretacyjnych, Wykonawca, przed złoŝeniem oferty, powinien wyjaśnić sporne kwestie z Inwestorem, który jako jedyny jest upowaŝniony do wprowadzania zmian. Wszelkie niesygnalizowane niejasności będą interpretowane z korzyścią dla Inwestora. - W przypadku konieczności inne elementy, oznaczenia lub specyfikacje mogą zostać dobrane przez projektanta. - Do zakresu prac Wykonawcy wchodzą próby, regulacja i uruchomienia urządzeń i instalacji wg obowiązujących norm i przepisów oraz oddanie ich do uŝytkowania lub eksploatacji zgodnie z obowiązującą procedurą. Opracował: mgr inŝ. Andrzej Komisarz 10