b) stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej 87,5% respondentów

Transkrypt

1 Opinia do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz ustawy o transporcie drogowym (Druk sejmowy nr 4201 z dnia 19 maja 2011 r.) Głównym celem wprowadzenia ustawy jest dostosowanie treści polskich regulacji w zakresie VAT do zmian dokonanych na szczeblu europejskim. Jest to związane z wejściem w życie nowego rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej ( Rozporządzenie 282/2011 ). Rozporządzenie to reguluje wiele kwestii szczegółowych dotyczących poszczególnych przedmiotów opodatkowania oraz wprowadza nowe definicje. Zdefiniowano m.in. siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, a także nałożono na podatników dodatkowe obowiązki w zakresie ustalania charakteru i statusu kontrahenta w przypadku świadczenia usług na jego rzecz. Rozporządzenie to nie wymaga implementacji, gdyż obowiązuje ono bezpośrednio wszystkie podmioty na terytorium UE, jednakże zmiana czy dodanie niektórych pojęć wymaga dostosowania poszczególnych przepisów Ustawy o VAT. Wejście w życie zmienionych przepisów planowane jest na 1 lipca 2011 r., z wyjątkiem szczególnej procedury dla podatników świadczących usługi międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób, która wejdzie w życie 1 stycznia 2012 r. 1. Zmiany w definicjach ustawowych 1.1. Zmiana w art. 2 pkt 8 lit b) polega na usunięciu z treści przepisu odwołania do uchylonego już rozporządzenia UE 1777/2005 brak uwag 1.2. Zmiana w art. 2 pkt 26 zmiana definicji usług elektronicznych - polega na usunięciu z treści przepisu odwołania do uchylonego już rozporządzenia UE 1777/2005 brak uwag Propozycje uzupełnienia przepisu Należy rozważyć wprowadzenie do definicji ustawowych nowych pojęć definiowanych w rozporządzeniu, w szczególności siedziba działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej poprzez odwołanie do właściwych przepisów rozporządzenia. Zmiana ta nie ma charakteru merytorycznego, a tylko redakcyjny i ma na celu zapewnienie większej czytelności przepisów ustawy, część podatników nie jest świadoma obowiązków wynikających z aktów prawa UE zatem odesłanie zawarte w ustawie wpływało by na lepsza znajomość przepisów i oddziaływałoby pozytywnie na przestrzeganie przepisów. Proponowane brzmienie: x) siedziba działalności gospodarczej - rozumie się przez to miejsce ustalone zgodnie z przepisem art. 10 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE (Dz.U.UE L 77 z 23 marca 2011 r. s. 1); x2) stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej rozumie się przez to miejsce ustalone zgodnie z przepisem art. 11 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE (Dz.U.UE L 77 z 23 marca 2011 r. s. 1) x3) stałe miejsce zamieszkania rozumie się przez to miejsce ustalone zgodnie z przepisem art. 12 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE (Dz.U.UE L 77 z 23 marca 2011 r. s. 1)

2 x4) zwykłe miejsce pobytu rozumie się przez to miejsce ustalone zgodnie z przepisem art. 13 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE (Dz.U.UE L 77 z 23 marca 2011 r. s. 1) W szczególności duże znaczenie może będzie mieć zdefiniowanie stałego miejsca zamieszkania, gdyż pojęcie prowadzone w przedmiotowym Rozporządzeniu Wykonawczym Rady nie jest spójne z miejscem zamieszkania definiowanym w polskim systemie prawnym. Obecnie miejscem zamieszkania jest miejsce w którym dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu, zaś zgodnie z przepisami europejskimi dla VAT stałym miejscem zamieszkania będzie co do zasady adres figurujący w Krajowej ewidencji ludności. Praktyka pokazuje, że wielu obywateli Polski nie aktualizuje swoich adresów zamieszkania w rejestrze ludności co może prowadzić do licznych błędnych rozliczeń. Wprowadzenie do treści Ustawy o VAT odesłań do Rozporządzenia 282/2011 może pozwolić uniknąć wielu błędów. W ramach konsultacji z sektorem małych i średnich przedsiębiorstw za wprowadzeniem do Ustawy o VAT definicji (poprzez odwołania do Rozporządzenia UE) opowiedziało się: a) siedziby działalności gospodarczej - 87,5% respondentów b) stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej 87,5% respondentów c) stałego miejsca zamieszkania 83,3% respondentów d) zwykłego miejsca pobytu 86,3% respondentów Proponujemy zatem dodanie do Ustawy tych definicji. Patrz również propozycja uzupełnienia słowniczka o definicję autobusów, omówioną w pkt 8.3. Opinii 2. Zmiana w zakresie sposobu wyboru opodatkowania WNT 2.1. Zmiana w art. 10 ust. 6 polega na wprowadzeniu możliwości wyboru opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów ( WNT ) nie tylko w formie pisemnego oświadczenia o takim wyborze naczelnikowi, ale także poprzez podanie nr VAT UE podmiotowi dokonującemu dostawy przepis ten zmniejsza obowiązki administracyjne ciążące na podatniku i jest zgodny z Rozporządzeniem 282/2011 brak uwag Zmiana w art. 10 ust. 7 zmiana likwiduje obowiązek składania oświadczenia przed dokonaniem WNT oraz utrzymuje 2 letni okres ważności dokonanego wyboru przepis ten zmniejsza obowiązki administracyjne ciążące na podatniku brak uwag. W ramach konsultacji z sektorem małych i średnich przedsiębiorstw wprowadzenie do Ustawy o VAT tej zmiany popiera 72,2% respondentów 3. Zmiany dostosowujące do nowych zasad ustalania miejsca świadczenia Zmiana w art. 22 ust. 1 pkt 5 i 6, 28b, 28c, 28f, 28k, 28l, 28m, 28n, 89 ust. 1 pkt 3, 126 ust. 2 polega na wprowadzeniu pojęć siedziby działalności gospodarczej, stałego miejsca prowadzenia działalności, stałego miejsca zamieszkania, zwykłego miejsca pobytu zmiana o charakterze redakcyjnym brak uwag 4. Zmiana w zakresie ustalania miejsca świadczenia usług na rzecz osób prawnych nie będących podatnikami Zmiana w art. 28a polega na uznaniu za podatników na potrzeby przepisów dotyczących ustalania miejsca świadczenia usług również osób prawnych zobowiązanych do identyfikacji do celów podatku lub podatku do wartości dodanej celem zmiany jest zrównanie sytuacji podmiotów które są zobowiązane do identyfikacji dla celów VAT, niezależnie od tego czy

3 dopełniły obowiązków rejestracyjnych - zmiana dostosowująca do przepisów dyrektywy 2006/112/WE i Rozporządzenia wykonawczego 282/2011, brak uwag. 5. Zmiany w zakresie miejsca świadczenia usług transportu towarów Zmiana w art. 28f - polega na dodaniu ust. 2a określającego miejsce świadczenia w przypadku świadczenia ich na rzecz: a) podatników krajowych gdy całość transportu jest realizowana poza UE wtedy miejscem świadczenia jest terytorium poza UE, b) podatników z państw trzecich gdy całość transportu jest realizowana na terytorium kraju wtedy miejscem świadczenia jest terytorium kraju. Zmiana przenosi do ustawy dotychczasowe regulacje zawarte w rozporządzeniu w zakresie świadczenia usług na rzecz podatników krajowych oraz zmienia miejsce świadczenia w przypadku podatników z państw trzecich, zmiana zgodne z przepisami Dyrektywy 112 brak uwag 6. Zmiany zasad przeliczania walut obcych Zmiana w art. 31a polega na wprowadzeniu odrębnych zasad przeliczania podstawy opodatkowania wyrażonej w walutach na złote w przypadku usług wstępu na imprezy masowe. W tym zakresie będą stosowane kury walut ustalane zgodnie przepisami celnymi stosowanymi dla potrzeb obliczania wartości celnej. Autor projektu uzasadnia tą zmianę wprowadzeniem uproszczenia dla podmiotów świadczących tego rodzaju usługi, w szczególności w związku z organizacją EURO Zmiana ta pozwoli na rzadsze (co do zasady comiesięczne, a nie codzienne) zmiany stosowanych kursów stosowanych dla przeliczania kwot wyrażonych w walutach. Zmiana ma charakter uproszczenia i jest zgodna z przepisami Dyrektywy 112 brak uwag. W ramach konsultacji z sektorem małych i średnich przedsiębiorstw wprowadzenie do Ustawy o VAT tej zmiany popiera 66,6% respondentów. Jednocześnie, 50% respondentów uznaje za korzystne dla podatników wprowadzenie zasady przeliczania wartości wyrażonych w walutach obcych wg kursów ustalanych zgodnie przepisami celnymi stosowanymi dla potrzeb obliczania wartości celnej. 7. Zmiany w zakresie przypadków, gdy podatek wykazany na fakturze nie może być odliczony Zmiana w art. 88 ust. 3a pkt 1 lit a) polega na usunięciu z treści przepisów przypadków faktury wystawionych przez podmiot nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur rejestrujących. Zmiana jest wykonaniem wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie C-438/09 Dankowski, w której sąd stwierdził brak podstaw do pozbawienia podatników prawa do doliczenia z faktur od podatników niezarejestrowanych do VAT. Propozycja zmiany Pozostawienie dotychczasowego sformułowania faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący może budzić wątpliwości, bowiem podmiot nieistniejący (taki którego nie ma) nie może wystawić faktury. Pozostawienie tego sformułowania narusz zasady prawidłowej legislacji, w tym zasadę jasności prawa. Zgodnie ze stanowiskiem MF pojęcie to nie budzi wątpliwości, zgodnie z linią orzeczniczą prezentowaną przez sądu administracyjne. Jednakże doktryna interpretacyjna nakazująca odwoływać się w przypadku pojęć niedefiniowanych do ich znaczenia w języku potocznym, wyklucza przy interpretacji ustawy opieranie się na znaczeniu pojęć ustalonym w orzecznictwie sądowym, tym bardziej, że orzeczenia te wiążą tylko w indywidualnych sprawach, nie znajduje uzasadniania w obowiązujących przepisach. Z tego względu przy okazji nowelizacji tego przepisu warto

4 dokonać jego zmiany, tak by intencja ustawodawcy była zgodna z rozumieniem tego przepisu w języku potocznym. Proponowane brzmienie przepisu art. 88 ust. 3a pkt 1 lit a): a) wskazujące jako dostawcę lub usługodawcę podmiot nieistniejący (Propozycja 1) lub wariantowo a) wystawione w imieniu podmiotu nieistniejącego. (Propozycja 2) W ramach konsultacji z sektorem małych i średnich przedsiębiorstw: a) pozostawienie w dotychczasowym brzmieniu ograniczenia w odliczaniu VAT opowiada się 31,8% respondentów, zaś 68,2% jest temu przeciwna b) za wprowadzeniem w to miejsce Propozycji 1 opowiedziało się 81,25% respondentów, zaś 18,75% respondentów jest temu przeciwne c) za wprowadzeniem w to miejsce propozycji 2 opowiedziało się 41,6% respondentów, zaś 58,3% respondentów jest temu przeciwne. Proponujemy zatem wprowadzenie w miejsce planowanego przepisu Propozycji Zmiany w zakresie zasad rozliczania międzynarodowego przewozu drogowego zmiany wchodzą w życie od 1 stycznia 2012 r Zmiana w art. 96 ust. 14 polega na ograniczeniu zastosowania tego przepisu w zakresie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium innego państwa członkowskiego tylko do przypadków, gdy usługi są świadczone z tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w tym zakresie brak uwag. Jednakże warto rozważyć zmianę tego przepisy by wprost z niego wynikało, który naczelnik urzędu skarbowego jest uprawniony do wydawania takich zaświadczeń, bowiem przepis ten dotyczy podmiotów zagranicznych. Może to powodować liczne wątpliwości i kierowanie wniosków o wydanie zaświadczenia do dowolnych naczelników US. Proponowane brzmienie przepisu polega na użyciu zamiast pojęcia naczelnik urzędu skarbowego pojęcia właściwy dla podatnika naczelnik urzędu skarbowego Zmiana w art. 96a polega na dostosowaniu do przepisów Rozporządzenia Wykonawczego 282/2011 do siatki pojęciowej wprowadzonej tym aktem oraz wprowadzeniu możliwości spełnienia wymagań poprzez okazanie wydruku potwierdzenia zgłoszenia, jeśli nie jest ono jeszcze uzyskane. Jednakże przepis ten budzi poważne wątpliwości w zakresie dyskryminacji podmiotów zagranicznych i naruszania zasady swobody przepływu towarów i usług, wprowadza on bowiem dodatkowe obowiązki administracyjne dla podmiotów zagranicznych. Polscy podatnicy nie muszą posiadać przy sobie potwierdzenia zarejestrowania jako podatnika VAT czynnego lub jego kopii, lub wydruku potwierdzenia złożenia takiego zgłoszenia. Dodatkowo należy wskazać, iż potwierdzenia takie są wydawane odpłatnie co jest dodatkowym obciążeniem publicznym podmiotów zagranicznych. Przepis ten budzi dodatkowo wątpliwości pod kątem naruszenia zasady proporcjonalności poprzez obciążenie obowiązkami administracyjnymi wszystkich podatników zagranicznych, na podstawie podejrzenia dokonywania oszustw podatkowych przez niektórych. Proponuje się likwidację tego przepisu i obowiązku posiadania przy sobie potwierdzenia rejestracji do VAT lub innego dokumentu, niewymaganego od polskich podatników Dodanie nowego rozdziału 7a w dziale XII ustawy polega na wprowadzeniu szczególnej procedury w zakresie świadczenia usług międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób. Wprowadza się możliwość uproszczonej rejestracji drogą elektroniczną dla podmiotów świadczących takie usługi i niekorzystających z prawa od odliczenia podatku naliczonego lub zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

5 Wprowadza się tez możliwość fakultatywnego stosowania kursów celnych dla przeliczania kwot wyrażonych w walutach. W sytuacji gdy zagadnieniom opodatkowania usług przewozu osób autokarami zarejestrowanymi za granicę przez obce podmioty poświęcony zostaje odrębny rozdział, to wydaje się słusznym założenie aby kompleksowo wyczerpał on powyższe zagadnienie. Tymczasem brakuje omówienia takich zagadnień jak: wzór deklaracji podatkowej (co wydaje się konieczne dla ujednolicenia praktyki), zasady jej podpisywania lub autoryzacji, możliwość składania korekt, składanie deklaracji zerowych, konsekwencje prawne utraty statusu Podatnik VAT- przewozy okazjonalne. Proponuje się uzupełnienia tej regulacji lub wprowadzanie szczegółowego upoważnienia ustawowego dla Ministra Finansów do szczegółowego uregulowania tych kwestii. Wprowadzenie możliwości (fakultatywnej) stosowania kursów celnych nie jest uzasadnione, tym bardziej że podatnik będzie mógł dla poszczególnych płatności stosować różne kursy proponuje się rezygnację z tej możliwości. Ponadto, koniecznym wydaje się wprowadzenie do słowniczka definicji autobusu, bowiem pojęcie to może być wypaczane dla potrzeb omijania przepisów o opodatkowaniu usług świadczonym tymi lub podobnymi środkami transportu przez nierezydentów. W ramach konsultacji z sektorem małych i średnich przedsiębiorstw za wprowadzeniem do Ustawy o VAT definicji autobusu opowiedziało się 86,3% respondentów 8.4. Zmiana w ustawie o transporcie drogowym polega na nałożeniu obowiązku posiadania potwierdzenia rejestracji dla VAT lub potwierdzenia identyfikacji jako podatnik VAT przewozy okazjonalne patrz uwagi zawarte w pkt Zmiany w zakresie opodatkowania usług turystyki w ramach procedury marży Zmiana w art. 119 ust. 3 pkt 1 polega na skreśleniu warunku dotyczącego zamieszkania nabywcy lub posiadania siedziby przez nabywcę tych usług na terytorium kraju. Powoduje to jednolite stosowanie tych przepisów niezależnie od miejsca zamieszkania lub siedziby nabywcy tych usług na terytorium kraju. Zmiana w tym zakresie nie jest wystarczająca, Polska wprowadziła procedurę opodatkowania usług turystyki marżą w znacznie szerszym wymiarze niż wynika to z Dyrektywy 2006/112/WE, gdzie jest ona stosowana tylko do turysty będącego konsumentem takich usług. Z kolei, w Polsce procedura ta jest stosowana także do transakcji pomiędzy podatnikami co powoduje naruszenie zasady neutralności, gdyż część VAT która mogłaby być odliczona nie jest odliczana w związku z brakiem wykazywania VAT na fakturach VAT marża. Zasadne byłoby, przy okazji nowelizowania tych przepisów, dostosowanie ich zakresu do pełnej zgodności z prawem europejskim. W ramach konsultacji z sektorem małych i średnich przedsiębiorstw wprowadzenie do Ustawy o VAT zmiany polegającej na stosowaniu procedury marży dla usług turystyki świadczonych dla podmiotów zagranicznych popiera 70,5% respondentów. Jednocześnie, 72,2% respondentów opowiada się za ograniczeniem stosowania procedury marży wyłącznie do sprzedaży na rzecz turystów (a nie również podmiotów będących podatnikami). Z kolei, 55% respondentów opowiada się za wprowadzeniem zasad opodatkowania VAT marża również dla innych usług niż usługi turystyki. 10. Zmiany w zakresie procedury szczególnej dotyczącej podmiotów zagranicznych świadczących na terytorium Unii Europejskiej usługi elektroniczne osobom niepodlegającym opodatkowaniu Zmiana w art. 131 pkt 2 polega na dostosowaniu definicji podmiotu zagranicznego do siatki pojęciowej wprowadzonej Rozporządzeniem Wykonawczym 282/2011 brak uwag zmiana w art. 132 ust. 4 polega na rezygnacji z obowiązku stosowania bezpiecznego podpisu elektronicznego przy rejestracji podmiotów zagranicznych na rzecz stosowania aplikacji informatycznej udostępnionej na stronie internetowej Ministerstwa

6 Finansów. Zmiana ta znacząco zmniejsza obowiązki i koszty rejestracji takich podmiotów brak uwag. 11. Zmiana w zakresie przypadków samo opodatkowania Zmiana w art. 17 ust. 1 pkt 7 oraz dodanie załącznika nr 11 polega na rozszerzeniu zakresu przypadków dostawy towarów dla których podatnikiem jest nabywca, ma dotyczyć towarów określonych w załączniku nr 11, dodawanym do ustawy. Zmiana precyzuje i rozszerza zakres towarów w przypadku których dostawy podatek rozlicza nabywca. Zasadne jest określenie towarów poprzez odwołanie do PKWiU, co umożliwia łatwą identyfikację towarów generujących obowiązek rozliczania podatku przez nabywcę. Zmiana wynika ze zwalczania oszustw karuzelowych i chroni uczciwych podatników brak uwag W ramach konsultacji z sektorem małych i średnich przedsiębiorstw rozszerzenie przypadków samo opodatkowania popiera 65% respondentów. Jednocześnie, 89,5% respondentów uważa za korzystne definiowanie towarów podlegających samoopodatkowaniu za korzystne dla podatników. 12. Zmiany w zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników Zmiana w art. 2, dodanie ust. 4 polegają na zwolnieniu od obowiązku ewidencyjnego podmiotów którzy uzyskali numer identyfikacyjny w ramach szczególnych procedur dla: - podatników świadczących usługi międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób, - podmiotów zagranicznych świadczących na terytorium Unii Europejskiej usługi elektroniczne osobom niepodlegającym opodatkowaniu Brak uwag Zmiana w art. 6 ust. 1 - polega na usunięciu wskazania miejsca publikacji w przypadku ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przy jednoczesnym pozostawieniu miejsca publikacji ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym zmiana niezrozumiała i niezgodna z zasadami techniki prawodawczej proponuje się rezygnację z tej zmiany. Rada Podatkowa PKPP Lewiatan