Informacja z działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Lublinie za 2009 r. 31/2009 INSPEKCJA HANDLOWA

Transkrypt

1 Sporządził: Data sporządzenia: Osoba odpowiedzialna: Data upublicznienia: Redaktor Biuletynu Joanna Tudruj Informacja z działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Lublinie za 2009 r. 31/2009 INSPEKCJA HANDLOWA Wojewódzki Inspektorat w Lublinie. Informacja z działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Lublinie w 2009 roku. 1/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

2 Lublin luty 2010 r. Wprowadzenie. Inspekcja Handlowa, będąca wyspecjalizowanym organem kontroli powołanym do ochrony interesów konsumentów oraz interesu gospodarczego państwa, swoje zadania realizuje poprzez działalność kontrolną ukierunkowaną na badanie prawidłowości funkcjonowania rynku w odniesieniu do działających na nim przedsiębiorców oraz podmiotów świadczących różnego rodzaju usługi, a także poprzez prowadzenie mediacji, stałego polubownego sądu konsumenckiego oraz udzielanie porad prawnych. Działania podejmowane przez Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Lublinie w 2009 roku wynikały ze,,strategii Inspekcji Handlowej na lata Zasadniczymi filarami określonej wyżej polityki konsumenckiej było: rozwój bezpiecznego oraz pro-konsumenckiego rynku, wzmacnianie i rozwój efektywnego i skutecznego systemu poradnictwa i dochodzenia roszczeń konsumenckich, prowadzenie aktywnej polityki informacyjno - edukacyjnej. 2/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

3 W stosunku do lat ubiegłych, w roku 2009 nastąpiły istotne zmiany w zakresie struktury organizacyjnej Inspekcji Handlowej oraz dotychczasowego charakteru jej działalności kontrolnej. Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 10 lipca 2008 roku o zniesieniu Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej, o zmianie ustawy i Inspekcji Handlowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 157 poz. 976) zniesiony został będący organem Inspekcji Handlowej Główny Inspektor, którego kompetencje i zadania przejął Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Tym samym wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej w ramach systemu monitorowania rynku współpracują bezpośrednio z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Skupienie w jednym ręku kompetencji GIIH i UOKiK usprawniło eliminowanie zagrożeń i ryzyka stwarzanego przez niebezpieczne produkty sprzedawane w Polsce. Zmiana ta umożliwiła także efektywniejsze wykorzystanie informacji przekazywanych np. w ramach europejskiego systemu RAPEX. Głównym celem jego funkcjonowania jest zapewnienie szybkiej wymiany informacji między państwami członkowskimi i Komisją Europejską na temat produktów stwarzających zagrożenie dla konsumentów oraz środków podjętych w danym kraju, aby wykluczyć lub ograniczyć ich wprowadzanie na rynek, a także ewentualne użytkowanie. Obecnie wszystkie dane o niebezpiecznych produktach są przekazywane bezpośrednio do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Brak bezpośredniego kontaktu między wojewódzkimi inspektoratami Inspekcji Handlowej a Urzędem wydłużał czas przekazywania dokumentów, a w konsekwencji opóźniał działania zmierzające do eliminowania z rynku produktów niebezpiecznych. Ponadto, w związku z nowelizacją przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz ze zm.) oraz przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 151 poz. 1219) w sposób istotny zmienione zostały zasady oraz procedury kontroli. Na gruncie obowiązujących od 7 marca 2009 roku znowelizowanych przepisów m.in. zobligowano organy kontroli do zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze przeprowadzenia kontroli, obniżono limity czasu trwania kontroli u przedsiębiorcy w zależności od jego wielkości, wprowadzono zakaz jednoczesnego prowadzenia więcej niż jednej kontroli u przedsiębiorcy oraz stworzono instytucję sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli czynności z naruszeniem przepisów ustawy. Ogólne wyniki działalności kontrolnej. W 2009 roku działania Inspekcji Handlowej koncentrowały się na kontroli: produktów w systemie oceny zgodności w zakresie dyrektyw, w których Inspekcja Handlowa jest właściwa, produktów w systemie ogólnego bezpieczeństwa, paliw w zakresie systemu monitorowania i kontrolowania jakości paliw, legalności i rzetelność handlu produktami i usługami w zakresie wynikającym z obowiązującego stanu prawnego, w którym Inspekcja Handlowa posiada ogólne kompetencje kontroli, w tym produktów w zakresie spełniania wymagań zawartych w deklaracji producenta i kontroli działalności przedsiębiorcy w zakresie stosowania praktyk naruszających lub ograniczających prawa konsumenta. W 2009 roku obejmowano kontrolą przede wszystkim produkty, w których niespełnienie wymagań prawnych ma istotny wpływ na bezpieczeństwo konsumentów, w tym w związku z zagrożeniem zdrowia lub życia. Kontrole prowadzono również w związku z informacjami o produktach z systemu RAPEX. Znaczący udział w kontrolach miały ponadto działania o charakterze interwencyjnym, wynikające ze skarg i informacji otrzymywanych od konsumentów, przedsiębiorców i innych instytucji oraz kontrole sprawdzające wykonanie zaleceń organów Inspekcji Handlowej. 3/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

4 Ogółem w 2009 r. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Lublinie przeprowadził 1063 kontrole. Kontrole prowadzono: u producenta (21) oraz importera (1), w hurtowniach (89), placówkach handlu detalicznego (743), sklepach wielkopowierzchniowych (92) oraz punktach usługowych (46) i gastronomicznych (41), na targowiskach (15), w pozostałych podmiotach (15). Nieprawidłowości stwierdzone w toku działań kontrolnych realizowanych w 2009 roku były podstawą do wydania 34 decyzji, ponadto wystosowano do przedsiębiorców 539 żądań o usunięcie nieprawidłowości. Ustalenia dokonane w czasie działań kontrolnych w 70 przypadkach dały podstawę do zawiadomienia organów ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa oraz do nałożenia 308 mandatów karnych na łączną kwotę zł. Ustalenia kontrolne były też podstawą do skierowania 7 wniosków do Sądu o ukaranie sprawców popełniania wykroczeń. W 35 przypadkach zastosowano art. 41 KW, poprzestając na pouczeniu. 71 spraw wykraczających poza kompetencje tut. Inspektoratu skierowano, zgodnie z właściwością, do innych organów. W celu właściwego wykorzystania wyników kontroli kontynuowano współpracę z urzędami celnymi i innymi inspekcjami. 1. Kontrole w zakresie nadzoru rynku. W ramach nadzoru nad wyrobami objętymi dyrektywami nowego podejścia w 2009 roku Inspekcja Handlowa objęła kontrolą produkty, w których niespełnianie wymagań, szczególnie zasadniczych, było wysokie i miało istotne znaczenie z uwagi na bezpieczeństwo konsumentów. Szczególną uwagę zwrócono zatem na wyroby: powszechnie używane przez konsumentów, których jakość jest niska lub budząca wątpliwości, w których, w ramach dotychczasowych działań kontrolnych stwierdzono najwięcej nieprawidłowości, skierowane do szczególnych kategorii konsumentów, np. dzieci importowane z krajów dalekiego wschodu, przede wszystkim z Chin, zgłaszane przez inne kraje członkowskie do systemu szybkiego powiadamiania o produktach niebezpiecznych RAPEX. Istotnym elementem wpływającym na bezpieczeństwo konsumentów było kontynuowanie w 2009 roku współpracy z organami celnymi. Podstawowym instrumentem tej współpracy były opinie wydawane przez tut. Inspektorat na wniosek organów celnych, dotyczące spełniania zasadniczych i innych wymagań. Było to szczególnie istotne z uwagi na możliwość wyeliminowania już na pierwszym etapie obrotu produktów stwarzających zagrożenie dla zdrowia i życia konsumentów. 4/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

5 W 2009 roku przestrzeganie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku o systemie oceny zgodności (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 204 poz ze zm.) sprawdzono podczas kontroli u 162 przedsiębiorców, z tym, że w niektórych jednostkach realizowano jednocześnie po 2 lub 3 programy. W sumie w ubiegłym roku skontrolowano 873 rodzaje wyrobów objętych dyrektywami, znajdującymi się w kompetencjach Inspekcji Handlowej. W 137 przypadkach stwierdzono niezgodność badanych wyrobów z zasadniczymi wymaganiami. Oceną na zgodność z zasadniczymi wymaganiami objęto n/w wyroby: elektronarzędzia (wiertarki i młotowiertarki, szlifierki, wyrzynarki, wkrętarki, piły), narzędzia ogrodowe (nożyce spalinowe do żywopłotu, glebogryzarki, elektryczne przycinarki do trawy, kosiarki spalinowe i elektryczne do trawy) oraz quady, urządzenia spalające paliwa gazowe (kuchenki i grzejniki gazowe, gazowe podgrzewacze wody oraz kotły grzewcze), urządzenia ciśnieniowe (szybkowary), drobny sprzęt elektryczny (klimatyzatory, ładowarki do telefonów i akumulatorów, oprawy oświetleniowe, przedłużacze i listwy zasilające), środki ochrony indywidualnej (środki ochrony oczu, głowy, kolan, łokci, nadgarstków tułowia oraz rąk i dłoni), zabawki. W związku z wprowadzeniem do obrotu wyrobów niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami, do organów ścigania skierowano 61 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa oraz 2 wnioski do sądu o ukaranie z art KW. 2. Kontrole w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów. Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 roku o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U ze zm.) szczegółowo reguluje kompetencje oraz zadania Inspekcji Handlowej, określając jednocześnie procedury postępowania wobec produktów kwestionowanych ze względu na stwierdzenie znacznego prawdopodobieństwa, że nie są one bezpieczne, czy też ze względu na brak stosownych ostrzeżeń o zagrożeniach, jakie mogą stwarzać. Podobnie jak w poprzednich latach, w roku 2009 przy typowaniu grup produktów do kontroli bezpieczeństwa zastosowano następujące kryteria: dotychczasowe wyniki kontroli, sygnały z międzynarodowego systemu szybkiej wymiany informacji o produktach niebezpiecznych RAPEX, stopień dostępności oraz popularności produktu wśród konsumentów, zgłoszenia pochodzące od konsumentów i przedsiębiorców. 5/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

6 W 2009 r. przestrzeganie ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów sprawdzono podczas kontroli u 109 przedsiębiorców, z tym, że w niektórych jednostkach realizowano po 2 programy. Ogółem w ubiegłym roku skontrolowano w powyższym zakresie 765 rodzajów wyrobów. Oceną objęto n/w wyroby: meble mieszkaniowe dla dorosłych i młodzieży (meble skrzyniowe, szkieletowe i tapicerowane w kompletach lub zestawach, pojedyncze meble segmentowe, łóżka piętrowe mieszkaniowe komplety wypoczynkowe, fotele i kanapy rozkładane, stoły i krzesła, itp.), meble ogrodowe oraz grille i podpałki do grilli, artykuły i meble przeznaczone dla małych dzieci (wózki dziecięce, leżaczki, kołyski/łóżeczka, kojce, chodziki, krzesełka wysokie do karmienia, nosidełka, szelki do wózków i krzesełek oraz wyroby do mocowania smoczka) z metalu i tworzywa sztucznego, bieliznę osobistą przeznaczoną dla dzieci i dorosłych, wyroby pończosznicze, wyroby konfekcyjne przeznaczone dla dorosłych, narzędzia ogrodnicze i sprzęt do majsterkowania, akcesoria i sprzęt sportowy. W wyniku organoleptycznej oceny jakościowej zakwestionowano: 21 partii wyrobów (m.in. meble mieszkaniowe, łóżko dziecięce, grille ogrodowe, wyroby włókiennicze) z uwagi na stwierdzenie, że istnieje znaczne prawdopodobieństwo, iż nie są bezpieczne, 175 partii wyrobów z uwagi na brak dołączenia do wyrobów informacji niezbędnych dla ich bezpiecznego użytkowania. Do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przekazano materiały z 9 kontroli, podczas których stwierdzono znaczne prawdopodobieństwo, iż wyroby nie są bezpieczne. 3. Kontrole jakości paliw ciekłych. Prowadzona w roku 2009 kontrola jakości paliw ciekłych realizowana była na podstawie sporządzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Programu Kontroli Jakości Paliw. Zasadniczymi celami kontroli jakości paliw było: eliminowanie z obrotu paliw ciekłych, biopaliw ciekłych oraz gazu skroplonego LPG niespełniających wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniach w sprawie wymagań jakościowych dla tych paliw, monitorowanie pod względem statystycznym jakości paliw ciekłych wprowadzonych do obrotu (tzw. część europejska systemu monitorowania i kontrolowania jakości paliw), 6/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

7 zebranie danych do sporządzenia rocznych raportów przekazywanych Radzie Ministrów oraz Komisji Europejskiej. W okresie od 21 stycznia 2009 roku do 14 grudnia 2009 roku na terenie województwa lubelskiego podjęto ogółem 104 kontrole dotyczące jakości paliw ciekłych, w tym 95 kontroli ogólnodostępnych stacji oraz 9 kontroli hurtowni. Do analiz laboratoryjnych pobrano łącznie 138 próbek paliw ciekłych, z czego: w tzw. krajowym systemie podjęto 55 kontroli, pobierając ogółem 99 próbek paliw, w tzw. europejskim systemie podjęto 39 kontroli, pobierając 39 próbek. W trakcie przeprowadzonych kontroli pobrano: 64 próbki oleju napędowego, w tym: <50 próbek w systemie krajowym, <14 próbek w systemie europejskim, 62 próbki benzyny bezołowiowej 95, w tym: <42 próbki w systemie krajowym, <20 próbek w systemie europejskim, 11 próbek benzyny bezołowiowej 98, w tym: <6 próbek w systemie krajowym, <5 próbek w systemie europejskim, 1 próbkę ON zawierającą 20% estrów pobrano w systemie krajowym. Przeprowadzone badania laboratoryjne wykazały, że 9 (6,5%) zbadanych próbek paliw nie spełniało wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 roku w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz. U. Nr 221 poz. 1441), w tym zakwestionowano 6 próbek w systemie krajowym (4 próbki oleju napędowego i 2 próbki benzyny bezołowiowej 95) oraz 3 próbki benzyny bezołowiowej 95 w systemie europejskim. Badania laboratoryjne wykazały, iż kwestionowanym parametrem w oleju napędowym była temperatura zapłonu i zawartość siarki, natomiast w benzynie bezołowiowej 95 temperatura końca destylacji oraz zawartość siarki. Niezależnie od powyższego w 1 przypadku stwierdzono prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży paliw ciekłych bez wymaganej koncesji. Tut. Inspektorat skierował w powyższej sprawie wniosek do Sądu z art. 60¹ 1 KW. W wyniku przeprowadzonych kontroli ustalono, że 6,7 % skontrolowanych placówek oferowało paliwa (benzyna i olej napędowy) niespełniające wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. Ujawnione nieprawidłowości dały podstawę do skierowania 7 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. Nr 169 poz ze zm.) oraz 1 wniosku do 7/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

8 Sądu z art. 60¹ 1 KW. W okresie od 19 stycznia 2009 roku do 8 grudnia 2009 roku na terenie województwa lubelskiego podjęto ogółem 72 kontrole dotyczące jakości gazu skroplonego (LPG), w tym 68 kontroli ogólnodostępnych stacji oraz 4 kontrole hurtowni. Do analiz laboratoryjnych pobrano łącznie 70 próbek gazu skroplonego (LPG). Przeprowadzone badania laboratoryjne wykazały, że 1 zbadana próbka gazu skroplonego (LPG), pobrana na ogólnodostępnej stacji nie spełniała wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 28 grudnia 2006 roku w sprawie wymagań jakościowych dla gazu skroplonego (LPG) (Dz. U. Nr 251, poz. 1851) w zakresie klasy korozji. W związku z powyższym skierowano zawiadomienie do Prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 31 ust. 1 ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz informację do Urzędu Celnego i Urzędu Kontroli Skarbowej oraz Urzędu Regulacji Energetyki. Gaz skroplony (LPG) nie spełniał wymagań jakościowych określonych w stosownym rozporządzeniu w 1,4 % skontrolowanych placówek oraz zbadanych próbek. Niezależnie od powyższego w 1 przypadku stwierdzono prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży gazu skroplonego (LPG) bez wymaganej koncesji. Stanowiło to podstawę do skierowania wniosku do Sądu z art. 60¹ 1 kw. W wyniku przeprowadzonych kontroli w 2009 roku stwierdzono, że 4,5% skontrolowanych przedsiębiorców wprowadzało do obrotu paliwa (olej napędowy, benzyny, gaz skroplony LPG) niespełniające wymagań jakościowych, co wskazuje, że 4,8 % ogólnej liczby zbadanych próbek wszystkich paliw nie spełniało w/w wymagań. W porównaniu do roku 2008 odnotowano niewielki wzrost ogólnej liczby skontrolowanych placówek, na których stwierdzono paliwa niespełniające wymagań jakościowych o 0,4%. 4. Kontrole innych produktów nieżywnościowych i usług. Działania Inspekcji Handlowej w zakresie kontroli wyrobów nieżywnościowych oraz usług w ubiegłym roku skoncentrowano na kontrolach: produktów w zakresie spełniania określonych prawem wymagań i wymagań zawartych w deklaracji producenta, produktów w zakresie prawidłowości oznakowania tj. sprawdzenie jego zgodności z wymaganiami określonymi w przepisach prawa, a także ujawnianie i eliminowanie oznaczeń wprowadzających konsumentów w błąd, eliminujących oszustwa co do ceny, rodzaju, miary, wagi a także ilości sprzedawanych towarów, usług w zakresie jakości i rzetelności świadczonych przez przedsiębiorcę, przedsiębiorców w zakresie zgodności ich działalności z obowiązującymi przepisami prawa. Realizując zadania w zakresie monitorowania rynku artykułów nieżywnościowych Wojewódzki Inspektorat 8/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

9 Inspekcji Handlowej w Lublinie, w ramach posiadanych kompetencji sprawdzał przestrzeganie przez przedsiębiorców m.in. następujących przepisów ustaw: ustawy o substancjach i preparatach chemicznych, ustawy o produktach biobójczych, ustawy o towarach paczkowanych, ustawy o kosmetykach, ustawy o języku polskim, ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ustawy o cenach. W toku podejmowanych działań kontrolowano również prawidłowość i rzetelność promocji organizowanych przez przedsiębiorców w zakresie uwidaczniania cen, sporządzenia ofert, oznakowania produktów. W zakresie świadczonych usług bytowych dla ludności przeprowadzono w ubiegłym roku ogółem 46 kontroli, realizując następujące tematy: legalność prowadzonej działalności gospodarczej, prawidłowość przyjmowania i załatwiania reklamacji, uwidacznianie cennika na świadczenie usług, prowadzenie ewidencji zleconych usług. 5. Kontrole artykułów rolno spożywczych. W 2009 r. tut. Inspektorat przeprowadził łącznie 443 kontrole u przedsiębiorców prowadzących działalność handlową w zakresie sprzedaży artykułów żywnościowych i środków żywienia zwierząt oraz usług gastronomicznych, w tym w: 69 sklepach wielkopowierzchniowych, 299 mniejszych placówkach detalicznych, 30 hurtowniach, 42 placówkach gastronomicznych, 3 punktach detalicznych na targowiskach. Powyższe działania kontrolne prowadzone były zarówno w ramach kontroli planowych wynikających z tematów zleconych przez UOKIK jak też na podstawie własnego rozeznania oraz informacji konsumentów. 9/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

10 Ogółem sprawdzono 6200 partii artykułów żywnościowych. Ze względu na niezgodności wynikające z przedmiotowego zakresu kontroli łącznie zakwestionowano 1188 partii, tj. 19,2 % badanych towarów. Ocenie jakościowej poddano różnorodną gamę artykułów żywnościowych. Sprawdzeniu podlegały przede wszystkim terminy gwarancji jakościowej oraz prawidłowość oznaczeń handlowych towarów w odniesieniu do wybranych grup artykułów żywnościowych, a także jakość w ocenie badań organoleptycznych i fizyko-chemicznych prowadzonych w laboratoriach UOKiK. Najczęściej badano: wyroby cukiernicze, artykuły mleczarskie, oleje i tłuszcze jadalne, przetwory mięsne, owocowo-warzywne, koncentraty spożywcze, ryby, dodatki do żywności. Badane środki spożywcze kwestionowano przede wszystkim z uwagi na: wady jakościowe, przekroczone daty ważności, nieprawidłowe oznakowanie. Oceny jakości przeprowadzono w odniesieniu do wymaganych przepisów krajowych, unijnych, charakterystyk jakościowych zadeklarowanych przez producentów oraz opisów składu surowcowego zamieszczonych na opakowaniach wyrobów. Badania laboratoryjne wykazały, że 17,8% wyrobów posiadało wady jakościowe. Najwięcej produktów zakwestionowano w niżej wymienionych grupach: przetwory owocowo-warzywne 47,4%, mleko i przetwory mleczne 25,8%, napoje bezalkoholowe 24%, oleje i tłuszcze jadalne 22,2%, wyroby cukiernicze 17,2%, dodatki do żywności 15,4%. W wyniku przeprowadzonych kontroli sprawdzono również okresy gwarancji jakościowej 5117 partii towarów. Z powodu nieaktualnych terminów zakwestionowano 18% badanych wyrobów głównie z następujących grup towarowych: napoje alkoholowe 74,19%, przyprawy 66,95%, inne żywnościowe 66,47%, koncentraty 39,04%%, dodatki do żywności 37,57%, 10/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

11 kawa 32%, wyroby cukiernicze 14,20 %. Prawidłowość oznaczeń handlowych zbadano w odniesieniu do 5569 partii towarów. Nieprawidłowości odnotowano w przypadku 218 partii (3,9% badanych). Najczęściej kwestionowano oznakowanie w grupach: mięso i przetwory 17,4%, pieczywo 14,5%, miód 13,7%, ryby 9,4%. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami Inspektorat podejmował różne działania zmierzające do wyeliminowania stwierdzonych uchybień zarówno w czasie kontroli jak też w formie wystąpień kierowanych do producentów, podmiotów kontrolowanych i organów sprawujących nadzór nad jakością artykułów żywnościowych. Niezależnie od powyższego wobec osób odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowości m.in.: oferowanie do sprzedaży towarów o niewłaściwej jakości bądź oznakowanych niezgodnie z obowiązującymi przepisami, zastosowano środki prawne w postaci: grzywien nałożonych w postępowaniu mandatowym, wniosków do sądu oraz wszczęto postępowania administracyjne z art. 40 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. 6. Ochrona konsumentów. Obok działań kontrolnych Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Lublinie prowadził również poradnictwo konsumenckie, mediacje oraz stały polubowny sąd konsumencki. Ponadto poprzez publikowanie raportów o działalności Inspekcji Handlowej, wyników kontroli i analiz ryzyka związanego z poszczególnymi produktami i usługami, zapewniono dostęp do informacji istotnych z punktu widzenia ochrony interesu konsumenta. W okresie objętym sprawozdaniem do Wojewódzkiego Inspektoratu w Lublinie wpłynęło ogółem 454 informacje o nieprawidłowościach oraz wnioski o mediacje złożone przez konsumentów na działalność jednostek handlowych, usługowych i gastronomicznych. Z roku 2008 r. pozostało do rozpatrzenia 6 spraw. Łącznie w 2009 r. rozpoznano 455 spraw, z czego 34 sprawy przekazano wg właściwości innym organom, 5 spraw pozostało do rozpatrzenia w roku bieżącym. Ogółem we własnym zakresie załatwiono 421 spraw. Analogicznie jak w latach ubiegłych większość wniosków i informacji dotyczyła artykułów przemysłowych i związanych z tym trudności w dochodzeniu roszczeń przez konsumentów, w szczególności z tytułu niezgodności towarów z umową. Były to 403 sprawy, co stanowi 89% ogółu spraw, które wpłynęły. Wśród reklamowanych towarów przemysłowych w 65% kwestionowano jakość obuwia. Informacje o niewłaściwej jakości artykułów spożywczych stanowiły 6% ogółu informacji (26 spraw). Na niewłaściwe wykonanie usług wpłynęło 25 informacji, tj. 5% ogółu spraw, które odnotowano w omawianym okresie. Do głównych przyczyn i źródeł powstawania nieprawidłowości i sporów cywilnoprawnych należą: 11/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

12 1. W sferze jakości towarów: brak lub niedbała kontrola jakości towarów w zakładach produkcyjnych, brak odbioru jakościowego przez handlowców, lekceważenie przez producentów obowiązku właściwego znakowania towarów. 2. W sferze dochodzenia roszczeń przez konsumentów: nieuznawanie przez właścicieli placówek handlowych słusznych roszczeń klientów, przedłużanie terminów załatwienia reklamacji, odmowa przyjęcia reklamacji (szczególnie po upływie 6 miesięcy od chwili wydania rzeczy). W wielu przypadkach sprzedawcy wyrobów, na które wydano gwarancje czują się zwolnieni z jakiejkolwiek odpowiedzialności za ich jakość odmawiają przyjęcia zawiadomienia o niezgodności towaru z umową, odsyłając konsumentów do zakładów serwisowych, a tym samym zmuszają ich do korzystania z uprawnień gwarancyjnych. Jeżeli termin gwarancji już minął sprzedawcy oświadczają, że pozostaje jedynie naprawa pogwarancyjna (płatna w serwisie) nie wskazując drogi dochodzenia roszczeń z tytułu niezgodności towaru z umową. brak obiektywizmu przy rozpatrywaniu reklamacji, często związanego z niedostatecznymi regulacjami dotyczącymi statusu prawnego rzeczoznawców, brak skutecznych procedur dochodzenia roszczeń przez klientów, uciążliwość sądowego postępowania cywilnego - przedsiębiorcy w przekonaniu, iż konsument z uwagi na niewielką wartość przedmiotu sporu raczej nie zdecyduje się na dochodzenie swoich roszczeń przed sądem, celowo odrzucają w pełni uzasadnione reklamacje, nieznajomość lub nieprzestrzeganie przepisów ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego w zakresie odpowiedzialności z tytułu niezgodności towarów z umową zarówno przez klientów jak i sprzedawców. Często właściciele placówek handlowych, w przekonaniu, że postępują prawidłowo, uzależniają sposób załatwienia reklamacji od stanowiska swojego dostawcy towaru. Wobec konsumenta starają się wręcz pełnić rolę pośrednika, który jedynie sprzedał towar, a w żadnym razie nie odpowiada za jego jakość. Podstawową formą załatwiania spraw konsumenckich było postępowanie mediacyjne. W 2009 r. przeprowadzono 362 mediacje tj. 86% spraw załatwionych we własnym zakresie, z czego 65% zakończyło się zaspokojeniem roszczeń skarżących. Pośrednictwo Inspekcji w rozwiązywaniu sporów pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami połączone było z instruktażem właścicieli placówek w zakresie obowiązujących przepisów, co m. in. pozwoliło uzyskać pozytywny skutek. Pozytywny wynik mediacji uzyskiwano poprzez: zwrot ceny towarów niezgodnych z umową bądź wadliwie wykonanych usług, wymianę reklamowanych towarów na towary zgodne z umową, dokonanie skutecznych napraw reklamowanych towarów lub poprawienie niewłaściwie wykonanych usług, 12/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

13 obniżenie ceny towarów niezgodnych z umową. W przypadkach negatywnego rezultatu mediacji, informowano skarżących o przysługującym im prawie dochodzenia swoich roszczeń przed sądami konsumenckimi lub na drodze cywilnoprawnej. Ogółem ze skutkiem negatywnym dla klientów rozpatrzono 156 spraw, tzn., że przedsiębiorcy, najczęściej w oparciu o stronnicze opinie rzeczoznawców podtrzymali negatywne stanowisko dla konsumentów lub zarzuty zawarte w informacjach nie potwierdziły się w całości. W inny sposób załatwiono 20 spraw, tzn. udzielono porad lub informacji czy też wskazano dalsze możliwości dochodzenia roszczeń. Brak podjęcia interwencji przez tut. Inspektorat w takich sprawach, wynikał z bezzasadności roszczeń konsumentów. Celem zbadania zarzutów zawartych w pozostałych sprawach, w 39 przypadkach podejmowano działania kontrolne. Zarzuty konsumentów potwierdziły się w 15 sprawach, w tym w 6 tylko częściowo. W porównaniu do roku ubiegłego liczba informacji o nieprawidłowościach oraz wniosków o mediacje wzrosła o 18%. Przyczynę wzrostu spraw można upatrywać w zwiększonej świadomości konsumentów odnośnie przysługujących im praw, będącej wynikiem publikacji prasowych i audycji telewizyjnych, jak również są one wynikiem udzielonych przez pracowników tut. Inspektoratu licznych porad i instruktaży. W 2009 roku do Polubownego Sądu Konsumenckiego w Lublinie wpłynęło ogółem 56 wniosków o rozpatrzenie sporu pomiędzy konsumentami a przedsiębiorcami. Wnioski te dotyczyły: w 36 przypadkach obuwia (64,3% ogółu wniosków), w 4 przypadkach odzieży (7,1%), w 3 przypadkach sprzętu RTV i AGD (5,6%), w 1 przypadkach sprzętu elektronicznego, w 1 przypadku mebli kuchennych, w 8 przypadkach innych towarów takich jak: torebka, samochód, łóżko polowe, obrączki, kosiarka oraz kabina prysznicowa (14,3%), w 2 przypadkach usług remontowo-budowlanych (3,6%), tj. położenie tynku zewnętrznego na budynku oraz ocieplenie domu, w 1 przypadku niewłaściwego wykonania usługi timesharingu. Ogólna wartość roszczeń konsumentów stanowiła kwotę ,62 zł, natomiast średnia wartość przedmiotu sporu wyniosła 986,47 zł. Struktura asortymentowa złożonych wniosków była podobna do poprzednich okresów sprawozdawczych. Średni czas rozpatrywania sprawy przed Stałym Polubownym Sądem Konsumenckim w Lublinie, od dnia wpływu wniosku do dnia zakończenia wyniósł 44 dni. Akta ze spraw nie były przesyłane do sądu powszechnego w celu stwierdzenia wykonalności wyroku jak również strony postępowania nie korzystały z możliwości uchylenia wyroku przez sąd powszechny. W porównaniu do ubiegłego roku liczba wniosków skierowanych do Polubownego Sądu Konsumenckiego w Lublinie wzrosła o 42,8%. Przyczynę wzrostu spraw można upatrywać w ogólnokrajowej kampanii 13/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

14 informacyjnej dotyczącej alternatywnych sposobów dochodzenia swoich roszczeń przez konsumentów. W porównaniu do 2008 r. odnotowano również 10 % wzrost ogólnej ilości udzielonych porad. W ubiegłym roku liczba porad i instruktarzy wyniosła 7718, z tego 6153 udzielono konsumentom oraz 1565 podmiotom gospodarczym. 7. Podsumowanie. Rok 2009 był w działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Lublinie kontynuacją oraz rozwinięciem działań prowadzonych przez Inspekcję Handlową po dniu akcesji Polski do Wspólnoty Europejskiej. Zgodnie z koncepcją przyjętą we wspólnotowej polityce konsumenckiej, obejmującej okres od 2007 do 2013 roku, z którą powinna być skorelowana również polska strategia konsumencka, działania te będą kontynuowane także w latach następnych. W okresie od momentu implementacji do polskiego prawa dyrektyw Unii Europejskiej, dokonanej m.in. w ustawach o systemie oceny zgodności, o ogólnym bezpieczeństwie produktów oraz o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, odnotowano ponad dwukrotny wzrost zadań Inspekcji Handlowej, która w istocie stała się kluczowym organem kontroli służącym ochronie bezpieczeństwa i interesów ekonomicznych konsumentów oraz interesu gospodarczego Państwa. W kontekście poczynionych rozważań należy ponadto zasygnalizować wzrost oczekiwań społecznych w zakresie efektywnej ochrony konsumentów oraz rosnący wpływ działań Inspekcji Handlowej na prawidłowe funkcjonowanie rynku i ochronę interesów tych wszystkich przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą zgodnie z regułami uczciwej konkurencji. Biorąc pod uwagę wyniki kontroli przeprowadzonych w 2009 roku przez tut. Inspektorat uprawnionym wydaje się twierdzenie, że na wielu obszarach rynku nastąpiła poprawa jakości oferowanych produktów. Skutecznie wprowadzono na przykład mechanizmy kontrolne eliminujące z obrotu produkty niespełniające zasadniczych wymagań i stanowiące zagrożenie dla ich użytkowników. Ważne jest, że stosunkowo rozległy i chłonny polski rynek, stanowiący istotną część rynku unijnego, nie stał się miejscem szerokiego zbywania produktów o niskiej jakości, zwłaszcza w zakresie ich bezpieczeństwa. Dotyczyło to w przeważającej części produktów pochodzących z krajów dalekiego wschodu. Zabezpieczeniu polskiego i unijnego rynku przed tego rodzaju wyrobami służyła m.in. współpraca tut. Inspektoratu z organami celnymi. Pozytywnie ocenić należy ponadto sytuację na rynku artykułów nieżywnościowych w aspekcie spełniania unijnych standardów. W obszarze handlu detalicznego artykułami rolno-spożywczymi zaobserwowano zmniejszenie skali zafałszowań. Producenci żywności zwracają większą niż dotychczas uwagę na oznakowania wyrobów, zwłaszcza w zestawieniu ze składem surowcowym oraz stosownymi dodatkami. W związku ze złożonością i różnorodnością kontrolowanych produktów Inspekcja Handlowa w 2009 roku zapewniała stale doskonalenie zawodowe swoich pracowników w tym m.in. poprzez szkolenia. W ubiegłym roku kontynuowano szkolenia z zakresu metodyki oraz zasad bezpieczeństwa pobierania próbek paliw ciekłych oraz gazu skroplonego. Tytułem przykładu można również wspomnieć o zorganizowanych przy współpracy Europejskiego Centrum Konsumenckiego warsztatach dotyczących usprawnienia mechanizmów pozasądowego rozwiązywania sporów. Określając priorytety działań Inspekcji Handlowej na najbliższy okres należy podkreślić, że będą one ukierunkowane na realizację dwóch najważniejszych celów: tworzenie bezpiecznego, konsumenckiego rynku, gdzie działania tut. Inspektoratu będą przyczyniać się 14/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06

15 do zwiększania zaufania konsumentów do funkcjonowania rynku, w tym do oferowanych, bezpiecznych produktów i usług. Realizacja tego celu następować będzie poprzez działalność kontrolną Inspekcji Handlowej, skierowaną na monitorowanie rynku produktów i usług oraz wycofywanie z rynku produktów niebezpiecznych, tworzenie warunków do skutecznego dochodzenia roszczeń konsumenckich poprzez: wzmocnienie i rozwój efektywnego i skutecznego systemu poradnictwa konsumenckiego, prowadzenie aktywnej polityki informacyjno-edukacyjnej a także popularyzację działalności Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego w Lublinie. Wersja:.1 Wprowadził do systemu: Grażyna Pencuła dnia :20 Zatwierdził do publikacji: Joanna Tudruj dnia :29 15/15 Dokument pobrany ze strony ihlublin.netbip.pl dn :06