Czy system OOS je chroni?

Transkrypt

1 Ocena oddziaływania na obszar Natura 2000 w systemie ocen oddziaływania na środowisko. Przygotowanie procedury ocen oddziaływania na środowisko dla: - Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zawierającego obszar Natura Przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko (np. pogłębianie Wisły na odcinku powyżej Płocka do Wyszogrodu obszar OSO Dolina Środkowej Wisły). Czy system OOS je chroni? Witold Lenart, Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym

2 Seminarium pn. Natura 2000 naszą szansą Finansujący: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie

3 Procedura OOS implikacje związane z grupą III Wpływ na obszary naturowe w przypadku grupy I i II Określenie obiektu lub przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na obszary naturowe Kwestia zakresu raportu, w tym skali i głębokości analiz przyrodniczych Dopuszczalny poziom niedostatków wiedzy

4 RB jako kryterium antropopresji Różnorodność biologiczna, a także krajobrazowa i geograficzna są najwyższymi dobrami przyrodniczymi i gdyby mogły być konkretnie kwantyfikowane weszły by do listy standardów określających możliwości antropogennej działalności człowieka Nie da się zastąpić oceny jakości i trwałości RB ocenami zachowania gatunków, obszarów chronionych, a nawet całej sieci NATURA Mimo to właśnie dla NATURY 2000 przygotowano specjalna ścieżkę proceduralną wewnątrz systemu OOS. Metody ochrony obszarowej i gatunkowej zatem wciąż przeważają w systemie.. Dotyczy to obszarów o różnym udziale czynników antropogennych

5 Stan środowiska biotycznego Poziom niezbędnej inwentaryzacji Taksony priorytetowe Odmienności regionalne Wpływ na różnorodność biologiczną, krajobraz oraz naturalną ewolucję przyrody Dane archiwalne i autopsyjne

6 Miejsca RB w Ustawie OOS Praktycznie nieobecna w stosunku do przedsięwzięć (punktowych i liniowych) Dziwnie nieobecna w stosunku do ocen habitatowych, tzn dotyczących przedsięwzięć mogących oddziaływać na sieć NATURA 2000 Wyeksponowana w w stosunku do ocen strategicznych (konkretny wymóg dotyczący prognoz)

7 Inne narzędzia typu OOS Pozwolenie zintegrowane i Dyrektywa IPPC, obecnie IED Przeglądy ekologiczne Opracowanie ekofizjograficzne EPD (dotychczas) Nowe kategorie planistyczne Kryteria wydzielania krajobrazów wyjątkowych EMAS i podobne SZŚ

8 Dlaczego? Głównym celem programu Natura 2000 jest zwiększenie skuteczności działań ochronnych poprzez stworzenie kompletnej i metodycznie spójnej sieci obszarów (fragmentów krajobrazu) umożliwiających migrację i wymianę genetyczną gatunków oraz jej realne funkcjonowanie. To nie wypełnia wszystkich celów ochrony przyrody w tym RB Rozwinięcie zasady jest możliwe.

9 Ochrona obszaru w ramach sieci NATURA 2000 nie wyklucza jego gospodarczego wykorzystania. Jednakże każde takie przedsięwzięcie musi podlegać ocenie oddziaływania jego skutków na ochronę obiektu. Zgoda na działania szkodzące obiektowi może być wyrażona w określonych przypadkach i pod warunkiem zrekompensowania szkód w innym miejscu (w celu zapewnienia spójności sieci). Zgoda w przypadku stwierdzonego braku zagrożenia będzie wydana zawsze. Brak zgody procedura OOS

10 Na czym polega ochrona RB? Kraje członkowskie będą współfinansować ochronę obszarów NATURY Czy to wystarczy? Stan chronionych siedlisk i gatunków, a także sytuacja na obszarach wchodzących w skład sieci, muszą być monitorowane. Dyrektywa przewiduje również procedurę rezygnacji z uznawania danego obszaru za ostoję wchodzącą w skład sieci, jeśli na skutek naturalnych procesów utraci chronione wartości. A co jeśli RB obniży się do poziomu uznanego za krytyczny? Kto za taki przypadek odpowiada?

11 Zasada praw nabytych Obiekty gospodarcze, osiedleńcze infrastrukturalne istniejące przed powołaniem obszaru NATURA 2000 mogą funkcjonować, a przed zwykłą procedurą OOS? Szanowane są także zapisy polskiego prawa miejscowego. Działalność gospodarcza sprzyjająca środowisku będzie wspierana.

12 Obszary N2, RB i przestrzeń Czy jest dobrem trwałym? Czy jest dobrem odnawialnym? Jakie uniwersalne standardy wykorzystania przestrzeni można przyjąć w czasach, kiedy ponad 50% terenu ma zdeterminowane przeznaczenie, ale tylko około 10% ma akceptację społeczną tego wykorzystania?

13 Ile dla RB? Ile dla wypełnienia celów N2? Czy to można zadekretować w systemie OOS? Czy dekretacje UE są przesądzone proceduralnie, w stosunku do mppz?

14 Obszary funkcjonalne Poldery ProR-Ś Uzdrowiska i gminy uzdrowiskowe LeKoPro Zlewnie, dorzecza Miasta-ogrody

15 Dyrektywa siedliskowa Jej celem jest zapewnienie różnorodności przyrodniczej na europejskim terytorium państw członkowskich, poprzez zachowanie siedlisk naturalnych oraz gatunków dzikiej flory i fauny w stanie sprzyjającym ochronie przy uwzględnieniu wymogów gospodarczych, społecznych i kulturalnych oraz specyfiki regionalnej i lokalnej.

16 Krajobrazy szczególne Hydrogeniczne: doliny rzeczne, misy jeziorne, obszary podmokłe, torfowiska, zwłaszcza wysokie Skarpy i inne elementy rzeźby eksponowane, przez co ztwarzajace warunki dla swoistej flory i fauny Lasy quasinaturalne Krajobraz rolnictwa ekstensywnego, zwłaszcza użytki zielone

17 Delimitacja Ciągi, korytarze i szlaki przyrodnicze Podstawa formalna kreślenia tego rodzaju obiektów Zasady przekraczania Hierarchia Specyfika Niżu Polskiego Opracowania regionalne

18 Doliny rzeczne

19 Doliny rzeczne

20 PRZEKOP PRZEZ MIERZEJĘ WIŚLANĄ A to można?

21 Ale argumentów dotyczących RB nie wysunięto. Dla ochrony cennej przyrody i biologicznej różnorodności utworzono Park Krajobrazowy "Mierzeja Wiślana" i kilka rezerwatów przyrody. Mierzeja Wiślana jako obszar chroniony wpisana została do sieci Natura Dlatego też planom rządu sprzeciwiają się pomorscy ekolodzy. Wojewódzka Rada Ochrony Przyrody w Gdańsku podjęła uchwałę ostro krytykującą te plany.

22 Dylematy kompensacyjne

23 Turystyka

24 2 właściwe kompensacje

25 Mnogość form ochrony czy ochrona RB?

26 Europejska konwencja krajobrazowa 20 X 2000 Florencja/29 I 2006 Konwencje poprzednie: odarchi, Eodarche, Ewp, NATURA 2000 Rola krajobrazu, rozwój a krajobraz Tożsamość i jakość życia Element dobrobytu całego społeczeństwa Akceleracja zmian w krajobrazie

27 Plany ochrony, a nie PZO Podstawowe różnice Krytyka zapisów w opracowywanych PZO Rekomendacje, instrukcje, półoficjalne priorytety i zalecenia, zwyczaje itd. Kto wykona inwentaryzację przyrodniczą paru tysięcy taksonów? Przyrodnicze wnioski z delimitacji EKK

28 Prawidłowa procedura OOS dla obszarów cennych przyrodniczo Opracowanie ekofizjograficzne Prognoza skutków środowiskowych 2-3 wersji miejscowego planu przestrzennego zagospodarowania Wsparcie strategiczne dokumentami prawa lokalnego oraz strategicznymi (ochrona środowiska, edukacja ekologiczna, turystyka, itd.) Proces OOS dla przedsięwzięć

29 Wnioski System OOS nie gwarantuje zapewnienia odpowiedniego stanu RB i N2 Wprowadzenie oceny habitatowej raczej pogorszyło sytuację eksponując ochronę gatunkowa oraz konserwatorską Narzędzia mitygacyjne nie funkcjonują Dobrą drogą do poprawy, jeśli nie ma szans na plany ochrony, jest adaptacja EKK