LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza 40 1

Transkrypt

1 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza 40 1 Spis treści: 1. PODSTAWA OPRACOWANIA SYNTEZA POLITYKI ENERGETYCZNEJ KRAJU Założenia polityki energetycznej Polski Ustawa prawo energetyczne Planowanie energetyczne w gminie INFORMACJE WPROWADZAJĄCE Położenie, ukształtowanie terenu, użytkowanie gruntu Formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym Warunki klimatyczne System transportowy Zasoby naturalne DIAGNOZA STANU ISTNIEJĄCEGO Emisja zanieczyszczeń do powietrza. Stan jakości powietrza Emisja dwutlenku węgla (CO2). Handel uprawnieniami do emisji Istniejąca infrastruktura techniczna służąca pokryciu potrzeb energetycznych Zaopatrzenie w ciepło Źródła ciepła eksploatowane przez OZC S.A Źródła ciepła w głównych zakładach przemysłowych Kotłownie indywidualne System transportu i dystrybucji ciepła Zaopatrzenie w gaz ziemny Zaopatrzenie w energię elektryczną Źródła zaopatrzenia w paliwa Odnawialne źródła energii (OZE) Energia słoneczna Biogaz Biomasa Energia wiatrowa Energia geotermalna Tendencje rozwoju wykorzystania energii odnawialnych Charakterystyka odbiorców ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych Bilans energetyczny Bilans potrzeb cieplnych Bilans potrzeb gazowych Bilans potrzeb energii elektrycznej Stan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe w gminach sąsiednich Gmina wiejska Ostrów Wielkopolski I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

2 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza Raszków Gmina Przygodzice SPODZIEWANE ZMIANY ZAPOTRZEBOWANIA CIEPŁA, ENERGII ELEKTRYCZNEJ, PALIW GAZOWYCH ORAZ SPOSOBÓW JEGO ZAPEWNIENIA, W HORYZONCIE CZASOWYM DO 2030 r Prognoza zużycia energii cieplnej do 2030 roku Prognoza zużycia gazu ziemnego do 2030 roku Prognoza energii elektrycznej do 2030 roku Określenie kierunków działań dla rozwoju systemów zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną Modernizacja źródeł ciepła Rozwój sieci cieplnej Termomodernizacja budynków Likwidacja źródeł niskiej emisji Rozwój sieci gazowej Rozwój sieci energetycznej Rozwój źródeł energii odnawialnej mechanizmy finansowe, preferencje i pomoc dla inwestorów, środki pomocowe gminne i zewnętrzne OBCIĄŻENIE ŚRODOWISKA NATURALNEGO ZWIĄZANE Z PROCESAMI ZAOPATRZENIA W CIEPŁO ANALIZA POD KĄTEM PRZEPROWADZENIA STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Powiązania Projektu Założeń z działaniami przewidzianymi w innych dokumentach Przydatność Projektu Założeń w uwzględnieniu aspektów środowiskowych Powiązania z problemami ochrony środowiska Rodzaj i skala oddziaływań Projektu założeń na środowisko Prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań Prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych i transgranicznych Prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi lub zagrożenia dla środowiska Wnioski PODSUMOWANIE Ocena stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych Możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii Zakres współpracy z innymi gminami I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

3 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza REKOMENDACJA DO KONIECZNOŚCI OPRACOWANIA PROJEKTU PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE ŹRÓDŁA INFORMACJI STANOWIĄCE PODSTAWĘ DO SPORZĄDZENIA PROJEKTU STRESZCZENIE Załączniki: 1. Mapa miasta Ostrów Wielkopolski w skali 1:10000 z zaznaczeniem głównych źródeł ciepła, stacji redukcyjnych, GPZ (w wersji elektronicznej w skali 1:10000). 2. Uzgodnienia z sąsiednimi gminami. I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

4 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza 40 4 I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

5 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza PODSTAWA OPRACOWANIA Niniejszy dokument, zwany dalej Projektem założeń stanowi projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Ostrów Wielkopolski wykonany zgodnie z wymaganiami Ustawy z dn. 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (tekst jednolity: Dz. U. z 2006r. Nr 89, poz. 625 z późn. zm.). Niniejsze opracowanie wykonano w ramach umowy nr WIR.ZP z dnia 17 kwietnia 2012r. Za przygotowanie w/w dokumentacji odpowiada Prezydent Miasta Ostrowa Wielkopolskiego (na podstawie przepisów w/w ustawy Prawo energetyczne ). Zgodnie z art. 19 Ustawy Prawo energetyczne niniejszy Projekt założeń zawiera: ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, zakres współpracy z innymi gminami. W dokumencie zaktualizowano obowiązujący Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Ostrów Wielkopolski, listopad 2004 r., dokonując oceny aktualnego stanu zaopatrzenia i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, przeanalizowano racjonalizację zarządzania energię, w oparciu o zapotrzebowania energetyczne miasta w aspekcie polityki Polski i Unii Europejskiej. W opracowaniu przeanalizowano również stan środowiska naturalnego na terenie miasta Ostrowa Wielkopolskiego, pod kątem wpływu sektora energetycznego, związany przede wszystkim z emisją zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego. I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

6 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza SYNTEZA POLITYKI ENERGETYCZNEJ KRAJU 2.1. Założenia polityki energetycznej Polski Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo Energetyczne zobowiązała Ministra Gospodarki i Pracy do przygotowania dokumentu Polityka energetyczna państwa, w którym przedstawiono długoterminową prognozę rozwoju gospodarki paliwami i energią oraz długofalowy program działania państwa w celu realizacji wniosków wynikających z prognozy, sformułowany na podstawie oceny bezpieczeństwa energetycznego państwa. Długoterminową prognozę energetyczną wyznaczono w oparciu o scenariusze makroekonomicznego rozwoju kraju. Scenariusze różnią się m.in. prognozowaną dynamiką zmian zjawisk makroekonomicznych, która będzie miała bezpośrednie przełożenia na warunki rozwoju poszczególnych gmin. W trakcie opracowywania projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliw gazowych wykorzystano projekcje wskaźników zużycia poszczególnych rodzajów energii w przełożeniu na warunki lokalne, uwzględniając charakter gminy i strukturę paliwową na jej terenie. Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej, czynnie uczestniczy w tworzeniu wspólnotowej polityki energetycznej, a także dokonuje implementacji jej głównych celów w specyficznych warunkach krajowych, biorąc pod uwagę ochronę interesów odbiorców, posiadane zasoby energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne wytwarzania i przesyłu energii. W związku z powyższym, podstawowymi kierunkami polskiej polityki energetycznej zawartymi w dokumencie Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 10 listopada 2009 r. są: poprawa efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Przyjęte kierunki polityki energetycznej są w znacznym stopniu współzależne. Poprawa efektywności energetycznej ogranicza wzrost zapotrzebowania na paliwa i energię, przyczyniając się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, na skutek zmniejszenia uzależnienia od importu, a także działa na rzecz ograniczenia wpływu energetyki na środowisko poprzez redukcję emisji. Podobne efekty przynosi rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym zastosowanie biopaliw, wykorzystanie czystych technologii węglowych oraz wprowadzenie energetyki jądrowej. Realizując działania zgodnie z tymi kierunkami, polityka I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

7 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza 40 7 energetyczna zapewni wzrost bezpieczeństwa energetycznego kraju przy zachowaniu zasady zrównoważonego rozwoju. Dla realizacji doktryny polityki energetycznej rząd zastrzegł sobie prawo do korzystania z wszelkich dostępnych mu instrumentów instytucjonalnoprawnych, fiskalnych oraz perswazyjnych, preferując rozwiązania systemowe i legislacyjne oraz korzystając z właścicielskich prerogatyw Ustawa prawo energetyczne Ustawa prawo energetyczne jest podstawowym dokumentem regulującym zagadnienia związane z problematyką zaopatrzenia w nośniki energii. Określa ona w szczególności: zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, w tym ciepła, zasady działalności przedsiębiorstw energetycznych, organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami i energią. Szeroko pojęta, ustalona przez ustawę prawo energetyczne, polityka energetyczna w naszym kraju zakłada współistnienie i koordynację pomiędzy trzema podstawowymi dokumentami planistycznymi: założeniami polityki energetycznej kraju, planami rozwojowymi przedsiębiorstw energetycznych, założeniami do planów zaopatrzenia w energię na szczeblu gminnym. Podstawowymi celami w/w ustawy są: 1) tworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju kraju, 2) zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, 3) oszczędne i racjonalne użytkowanie paliw i energii, 4) rozwój konkurencji, 5) przeciwdziałanie negatywnym skutkom naturalnych monopoli, 6) uwzględnianie wymogów ochrony środowiska, 7) uwzględnianie zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych, 8) ochrona interesów odbiorców, 9) minimalizacja kosztów. Poniżej wypunktowano główne cele polityki energetycznej w gminie wynikające z ustawy prawo energetyczne. 1. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego (w zakresie dostępnym gminie): w zakresie systemu gazowego oraz elektroenergetycznego - pozostaje w znacznej części poza zakresem działań gminy, zależąc od działalności odpowiednich przedsiębiorstw energetycznych I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

8 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza 40 8 (dystrybucyjnych oraz operatorów systemów przesyłowych) oraz polityki energetycznej państwa; jednakże gmina powinna współpracować z odpowiednimi przedsiębiorstwami energetycznymi w celu lokalizacji nowej infrastruktury, jak i modernizacji istniejącej; w zakresie systemu ciepłowniczego - gmina winna: śledzić pewność działania instalacji służących dystrybucji ciepła i to nie tylko w sensie niezawodności technicznej, ale także formalno-prawnej, ekonomicznej itp.; wpływać na strategię działania przedsiębiorstw ciepłowniczych. 2. Oszczędne i racjonalne użytkowanie paliw i energii: gmina sama prowadzi działania oszczędnościowe na własnym majątku tak, jak każdy inny właściciel. Ta rola gminy, choć jest ogromnie ważna ze względów promocyjnych, będzie jednak w przyszłości stopniowo zmniejszała swój zakres w związku ze stopniową prywatyzacją. Tym niemniej zawsze pozostanie istotna. gmina powinna stwarzać warunki (techniczne, ekonomiczne i organizacyjne) do podejmowania działań oszczędnościowych poprzez: stworzenie systemu łatwiejszego uzyskiwania pozwoleń na budowę dla podmiotów podejmujących działania oszczędnościowe; upowszechnianie informacji o możliwościach i korzyściach z oszczędzania energii; stworzenie systemu zachęt ekonomicznych (w postaci dotacji, kredytów preferencyjnych, poręczeń, gwarancji itp.). 3. Rozwój konkurencji. Prawdziwa konkurencja nie może zostać zadekretowana, ale musi się rozwijać samoistnie. Pomimo tego Gmina powinna sprzyjać wszelkim działaniom służącym rozwojowi konkurencji. W szczególności dotyczy to rozwoju systemów zaopatrzenia w energię, gdzie tak dalece jak to możliwe należy stosować, zasadę wyboru podmiotu energetycznego w oparciu o przetargi lub konkursy ofert. 4. Negatywne skutki naturalnych monopoli obejmują następujące grupy działań: stosowanie nieuzasadnionych cen; stosowanie praktyk monopolistycznych w sposobie traktowania klientów (narzucanie niekorzystnych warunków umów, niewłaściwy standard usług); ociężałość działania polegająca na braku poszukiwania dróg obniżenia kosztów, podwyższenia jakości obsługi klienta, szukania nowych nisz rynkowych itp. I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

9 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza Uwzględnianie wymogów ochrony środowiska. Problem uwzględnienia wymogów ochrony środowiska wynika z obowiązujących przepisów prawa (ustawa prawo ochrony środowiska wraz z rozporządzeniami wykonawczymi). Rolą gminy powinno być: zwrócenie, na etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz później przy wydawaniu pozwolenia na budowę (ewentualnie pozwolenia na użytkowanie) właściwej uwagi na zagadnienia ochrony środowiska; wprowadzanie na etapie opracowywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dodatkowych wymogów ekologicznych dotykających sfery zaopatrzenia w nośniki energii (w szczególności obowiązku, aby nowi odbiorcy korzystali ze źródeł energii przyjaznych środowisku); promowanie przechodzenia na rozwiązania ekologiczne poprzez ich dofinansowywanie w dostępny w gminie sposób Planowanie energetyczne w gminie Szczególną rolę w planowaniu energetycznym prawo przypisuje Samorządom Gminnym poprzez zobowiązanie ich do planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na swoim terenie. Zgodnie z prawem gmina powinna stać się głównym inicjatorem określającym kierunki rozwoju infrastruktury energetycznej na swoim terenie. Tak sformułowane zasady polityki mają zapobiec dowolności działań przedsiębiorstw energetycznych. Obowiązki prawne związane z planowaniem i organizacją zaopatrzenia w nośniki energii na terenie gminy wynikają z następujących przepisów prawnych: Ustawa o samorządzie gminnym nakłada na gminy obowiązek zabezpieczenia zbiorowych potrzeb ich mieszkańców: Art Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: (...) 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (...). Ustawa prawo energetyczne wskazuje na sposób wywiązywania się gminy z obowiązków nałożonych na nią przez Ustawę o samorządzie gminnym: I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

10 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza Art Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy: 1) planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy; 2) planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy; 3) finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg, znajdujących się na terenie gminy (...), 4) planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy. Przepisy ust. 1 pkt 2 i 3 nie mają zastosowania do autostrad i dróg ekspresowych w rozumieniu przepisów o autostradach płatnych. Gmina realizuje wymieniona zadania, zgodnie z: 1) miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu z kierunkami rozwoju gminy zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; 2) odpowiednim programem ochrony powietrza przyjętym na podstawie ustawy z dnia 21 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Ustawa prawo energetyczne określająca zasady kształtowania polityki energetycznej, zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, nakłada na organy samorządowe, głównie gminne, obowiązek odpowiedniego planowania i następnie realizacji związanych z tym zagadnieniem zadań. Podstawowym dokumentem gminy w tym zakresie są Założenia do planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Zgodnie z w/w ustawą przez zaopatrzenie w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe rozumie się procesy związane z dostarczaniem ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych do odbiorców. Art Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej projektem założeń. 2. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy co najmniej na okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lata. 3. Projekt założeń powinien określać: 1) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; 2) przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; 3) możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

11 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; 3a) możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej; 4) zakres współpracy z innymi gminami. Bardzo istotny jest zapis w w/w ustawie o konieczności współpracy pomiędzy gminą a przedsiębiorstwami energetycznymi działającymi na jej terenie. Współpraca ta w szczególności powinna polegać, zgodnie z art. 16 ust. 5 pkt 2, na zapewnieniu spójności między planami rozwoju przedsiębiorstw energetycznych w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na nośniki energii a założeniami i planami zaopatrzenia gminy w nośniki energii. Jednym z elementów tej współpracy, wg art. 19 ust. 4, jest nieodpłatne przekazywanie przez przedsiębiorstwa energetyczne wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) swoich planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na nośniki energii w części dotyczącej terenu gminy oraz propozycje niezbędne do opracowania projektu założeń. Plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych obejmują w szczególności (Art. 16 ust. 3): 1) przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła; 2) przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w tym źródeł odnawialnych; 2a) przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy połączeń z systemami gazowymi albo z systemami elektroenergetycznymi innych państw; 3) przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców; 4) przewidywany sposób finansowania inwestycji; 5) przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów; 6) przewidywany harmonogram realizacji inwestycji. Ponadto Plan, o którym mowa, powinien także określać wielkość zdolności wytwórczych i ich rezerw, preferowane lokalizacje i strukturę nowych źródeł, zdolności przesyłowych lub dystrybucyjnych w systemie elektroenergetycznym i stopnia ich wykorzystania, a także działania i przedsięwzięcia zapewniające bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej. Projekty planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych, z wyłączeniem planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na ciepło, podlegają uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki. I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

12 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza INFORMACJE WPROWADZAJĄCE 3.1. Położenie, ukształtowanie terenu, użytkowanie gruntu Ostrów Wielkopolski jest jednym z większych miast południowej Wielkopolski. Stanowi ważny ośrodek administracji samorządowej - jest siedzibą trzeciego powiatu w województwie. Ostrów leży w środku trójkąta, którego wierzchołki wyznaczają: Poznań, Wrocław oraz Łódź. Odległość od tych aglomeracji wynosi po około 100 km. Według podziału Polski na jednostki fizyczno-geograficzne (Kondracki J.), miasto Ostrów Wielkopolski leży w środkowej części Niziny Południowo -wielkopolskiej, w południowej części Wysoczyzny Kaliskiej, na północnozachodnich stokach Wzgórz Wysockich. Ostrów Wielkopolski zamieszkuje blisko 72,4tys. mieszkańców. Miasto zajmuje powierzchnię 42km 2, a średnia gęstość zaludnienia wynosi ok. 1724osób/km 2. Na terenie miasta znajduje się mieszkań o łącznej powierzchni 1914,4tys m 2. Funkcjonuje tu 12 szkół podstawowych, 7 gimnazjów i 23 placówki przedszkolne, 8 szkół ogólnokształcących (lub zespołów szkół) oraz 7 zespołów szkół technicznych i zawodowych. Ponadto, znajdują się tu 3 wydziały zamiejscowe i 5 filii szkół wyższych (nauki techniczne, społeczne, ekonomiczne, nauki o zdrowiu, wychowanie fizyczne). (źródło: dane GUS z 2009/2010r.) Na terenie miasta Ostrowa zarejestrowanych jest ogółem 8809 podmiotów gospodarki narodowej, 233 podmioty w sektorze publicznym oraz 8576 w sektorze prywatnym. (źródło: dane GUS z 2011r.) Ostrów Wielkopolski to miasto przemysłowe. Tutejszy Przemysł specjalizuje się w produkcji wagonów, części samochodowych i urządzeń przemysłowych. Cechą charakterystyczną miasta jest znaczna przewaga pogrupowanej w wielkie kompleksy zabudowy jednorodzinnej (Parcele Zacharzewskie, Krępa). Skupia ona ponad 50% wszystkich zasobów mieszkaniowych miasta. Obecnie miasto jest podzielone administracyjnie na 11 osiedli. Zabudowa wielorodzinna obecna jest w postaci niewielkich zespołów bloków na obrzeżach centrum oraz w większych zespołach. Zabudowa przemysłowo - składowa skupiona jest w okolicach linii kolejowych w centralnej oraz zachodniej części miasta, a także na terenie Zacisze - Zębców i Starych Kamienic. Większe zespoły terenów zielonych koncentrują się na obrzeżach północnych (w okolicach zbiornika Piaski - Szczygliczka), wschodnich (Wenecja, Krępa) i południowych (Zacisze - Zębców). I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

13 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza Pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną przewidziane są przede wszystkim tereny we wschodniej części miasta. Dla zabudowy jednorodzinnej przewidziano rejon Pruślina, Parceli Zacharzewskich, Wenecji, Starych Kamienic oraz osiedla Odolanowskiego, a dla zabudowy przemysłowej południową część miasta (Zacisze - Zębców, zachodnie Stare Kamienice, osiedle Odolanowskie oraz południowy Pruślin) oraz wokół stacji kolejowych Ostrów Wielkopolski Zachodni i Ostrów Wielkopolski Gorzyce. W strukturze zagospodarowania terenu nieznacznie przeważają grunty rolne, zajmujące 46,3% powierzchni w granicach miasta, w tym prawie 83% stanowią grunty orne. Ponadto duży areał gruntów rolnych zajmują łąki (prawie 11%) oraz pastwiska (ponad 3%), natomiast sady jedynie 0,4%. Lasy i grunty leśne pokrywają 9,7% powierzchni miasta. Drugą co do wielkości grupą w strukturze zagospodarowania terenu są grunty zabudowane i zurbanizowane, które zajmują 42% obszaru miasta. Tereny komunikacyjne, w tym drogi i linie kolejowe zajmują łącznie prawie 11% powierzchni, tereny przemysłowe 6%, a mieszkaniowe prawie 16% powierzchni. Poniższe wykresy szczegółowo prezentują omawiane dane Formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym Najbliższe, chronione z mocy ustawy z dnia r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami) obiekty przyrodnicze wyszczególniono poniżej. a) Obszary chronionego krajobrazu: Najbliżej zlokalizowane obszary chronionego krajobrazu to: Obszar Chronionego Krajobrazu Dąbrowy Krotoszyńskie i Baszków Rochy, w odległości ok. 3 km od zachodniej granicy miasta, Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Rzeki Prosny w odległości ok. 3km od wschodniej granicy miasta, Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska, sięgający po południową granicę miasta. b) Parki krajobrazowe: Najbliżej zlokalizowany to Park Krajobrazowy Dolina Baryczy, Europejska Ostoja Ptaków objęta Konwencją Ramsarską, 2 km od południowej granicy miasta. I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

14 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza b) Obszary sieci Natura 2000: W granicach Miasta Ostrowa Wielkopolskiego brak również obszarów należących do sieci obszarów chronionych Natura Najbliżej położonymi obszarami są Dąbrowy Krotoszyńskie (Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk PLH oraz Obszar Specjalnej ochrony Ptaków PLB ), oddalone ok. 9 km na zachód od miasta oraz znajdujące się w podobnej odległości na południe: Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina Baryczny PLB i Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Ostoja nad Baryczą PLH Obszary sieci Natura 2000 podano zgodnie z danymi zawartymi na stronie b) Pomniki przyrody: Pomniki przyrody zlokalizowane na terenie miasta: Lipa warszawska - Park Miejski, Klon srebrzysty - Park Miejski, Grusza dzika, 2-pienna - Park. im.,,3 Maja, Klon srebrzysty, 6-pienny - Park im.,,3 Maja, Lipa Moltkego - Park im.,,kilińskiego, Cis pospolity - II Liceum Ogólnokształcące, Bluszcz pospolity - Cmentarz przy ul. Grabowskiej, Dąb szypułkowy - ul. Plażowa, Wiąz szypułkowy - ul. Limanowskiego, Dąb szypułkowy - ul. Daleka, Dąb szypułkowy - ul. Poznańska 121 /posesja prywatna, Dąb szypułkowy (zniszczony) - ul. Poznańska /za przejazdem kolejowym Warunki klimatyczne Pod względem klimatycznym teren miasta leży w strefie pogranicza dwóch dzielnic: środkowej (na północy) oraz łódzkiej (na południu). Okres wegetacyjny na tym obszarze trwa około dni. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 8 o C, przy czym najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą 18,2 o C, natomiast najchłodniejszym styczeń (-2,2 o C). Całkowita roczna suma opadów wynosi mm, w tym 350 mm w półroczu ciepłym. Pokrywa śnieżna utrzymuje się przez dni i osiąga maksymalną grubość około 20 cm (najczęściej w lutym). Na obszarze omawianej gminy, podobnie jak na większości terytorium kraju, przeważają wiatry zachodnie. Ich udział (NW-SW) wynosi w skali roku blisko 50%. Zdecydowanie zachodni kierunek wiatru dominuje w ciągu całego roku, w najmniejszym stopniu wiosną, kiedy to wzrasta udział wiatrów wschodnich oraz jesienią i zimą, gdy zwiększa się udział wiatrów południowych. I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

15 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza Z największymi prędkościami wieją wiatry zimą. Wyróżniają się wówczas wiatry zachodnie. Warunki klimatu lokalnego poszczególnych fragmentów gminy charakteryzują wielkości odmienne w stosunku do wyżej przedstawionych. Wynikają one z różnic w ukształtowaniu powierzchni terenu, pokryciu roślinnością, zaleganiu wód gruntowych czy wręcz obecności dużych powierzchni wodnych. Powierzchnie wysoczyznowe odznaczają się na ogół wyrównanymi warunkami termicznymi, w miarę równomiernym nasłonecznieniem, niedużą wilgotnością i korzystną wymianą powietrza. Mniej korzystne warunki klimatu lokalnego mają, położone po zawietrznej stronie Ostrowa Wielkopolskiego, wzgórza moreny czołowej. Stanowią one naturalną barierę utrudniającą przewietrzanie miasta i charakteryzują się zróżnicowanym (eksploatacja zboczy) nasłonecznieniem. Niewątpliwie największy wpływ na warunki klimatu lokalnego ma obecność samego miasta. Niekorzystne położenie Ostrowa Wielkopolskiego (w lokalnym obniżeniu zamkniętym od strony zawietrznej wałem moreny czołowej) sprzyja stagnacji zanieczyszczonego powietrza. Miasto położone jest w kotlinie ograniczonej od zachodu niewielką kulminacją wysoczyzny morenowej, z lokalnym wododziałem Baryczy Ołobok i zamkniętej od południa i wschodu przez wał moreny czołowej Wzgórz Ostrzeszowskich. Sprzyja to występowaniu mgieł i inwersji temperatur System transportowy Miasto Ostrów Wielkopolski jest ważnym węzłem krzyżujących się szlaków komunikacyjnych drogowych i kolejowych. Przez Ostrów Wielkopolski przebiegają drogi krajowe oraz droga wojewódzka. W krajowym systemie kolejowym Ostrów odgrywa znaczącą rolę z uwagi na krzyżowanie się magistralnych linii kolejowych oraz istniejące zaplecze naprawcze taboru kolejowego. W przeszłości pełnienie funkcji węzła kolejowego w znaczącym stopniu przyczyniło się do rozwoju miasta. Przez Ostrów Wielkopolski przechodzą: droga ekspresowa S11, Kołobrzeg - Koszalin - Piła - Poznań - Ostrów Wielkopolski - Tarnowskie Góry - A1; b) drogi krajowe: Nr 11, Kołobrzeg - Koszalin - Bobolice - Szczecinek - Podgaje - Piła - Ujście - Chodzież - Oborniki - Poznań - Kórnik - Jarocin - Pleszew - Ostrów Wielkopolski - Ostrzeszów - Kępno - Kluczbork - Lubliniec - Twaróg - Bytom Nr 25, Bobolice - Biały Bór- Człuchów - Sępólno Krajeńskie - Koronowo - Bydgoszcz - Inowrocław - Strzelno - Ślesin - Konin - Kalisz - Ostrów Wielkopolski - Antonin - Oleśnica I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

16 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza Nr 36, Prochowice Lubin - Ścinawa - Rawicz - Krotoszyn - Ostrów Wielkopolski; c) droga wojewódzka: (do grudnia 1998 roku zaliczana do dróg krajowych, regionalnych): Nr 445, relacji Odolanów - Ostrów Wielkopolski, c) drogi powiatowe: Nr ; z Ostrowa Wielkopolskiego, przez Sieroszowice, do Wielowsi Nr ; z Ostrowa Wielkopolskiego, przez Raszków, do Koryt Nr ; z Ostrowa Wielkopolskiego do Lewkowa Nr ; z Ostrowa Wielkopolskiego do Wysocka Wielkiego Nr ; z Ostrowa Wielkopolskiego, przez Radłów, Rąbczyn, do Moszczanki Nr ; z Ostrowa Wielkopolskiego, przez Gorzyce, Nabyszyce do Sulmierzyc Nr ; z Ostrowa Wielkopolskiego przez Topolę Wielką do Topoli Małej. Pozostałe ulice na terenie miasta to drogi gminne ,1 km długości, ,05 tyś. m 2. Do chwili obecnej zrealizowano I etap budowy obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego, długości 6,1km przebiegający po północno wschodniej stronie miasta, rozpoczynający się na istniejącej drodze krajowej nr 11 węzłem drogowym Franklinów a kończący się na istniejącej drodze krajowej nr 25 Kalisz Ostrów Wielkopolski węzłem Ostrów Wielkopolski. Zgodnie z Wynikami Generalnego Pomiaru Ruchu z 2010 r. udostępnianymi przez Dyrekcje Dróg Krajowych i Autostrad, stanowiącymi, średnie dobowe nietężenie ruchu w Ostrowie Wielopolskim, zmierzone na dwóch odcinkach pomiarowych zlokalizowanych na drogach krajowych, wynosiło: Nr S11b - Ostrów Wielkopolski - obwodnica (odcinek o dł. 5,9km) pojazdów, Nr 11 - Ostrów Wielkopolski - Al. Słowackiego (odcinek 4km) pojazdów. W całym województwie wielkopolskim, zgodnie z danymi GDDKiA wskaźnik wzrostu ruchu na drogach krajowych, w latach wynosił 1,18. W 2010 roku Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich przeprowadził generalny pomiar ruchu na drogach wojewódzkich województwa wielkopolskiego, m.in na drodze w nr 445 odcinek drogi w mieście Ostrów Wielkopolski (1,9km), gdzie średniodobowe natężenie ruchu wyniosło pojazdów. W całym województwie wielkopolskim, zgodnie z danymi GDDKiA wskaźnik wzrostu ruchu w latach , dla dróg wojewódzkich, wynosił 1,26. Transport zbiorowy na terenie miasta Ostrowa Wielkopolskiego świadczy Miejski Zakład Komunikacji S.A. Transport zbiorowy miasta Ostrowa I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

17 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza Wielkopolskiego jest ściśle powiązany z Transportem zbiorowym na terenie powiatu. Na obszarze miasta Ostrowa Wielkopolskiego Miejski Zakład Komunikacji S.A. odgrywa dominującą rolę w zakresie przewozu osób. Natomiast na obszarze powiatu ostrowskiego obok Miejskiego Zakładu Komunikacji S.A. usługi przewozowe świadczą inni przewoźnicy a mianowicie: Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej, Kaliskie Linie Autobusowe, Miejski Zakład Komunikacji w Krotoszynie, Przewoźnicy Prywatni. W krajowym systemie kolejowym Ostrów Wielkopolski odgrywa znaczącą rolę, z uwagi na krzyżowanie się magistralnych linii kolejowych oraz istniejące zaplecze naprawcze taboru kolejowego. Jednocześnie przebieg linii kolejowych przez miasto, zwłaszcza jego centralne dzielnice, i lokalizacja w pobliżu centrum dużego zakładu kolejowego, w sposób istotny wpływają na miasto, determinując w znaczący sposób kierunki rozwoju przestrzennego. W Ostrowie Wielkopolskim krzyżują się trzy linie kolejowe, zaliczone do sieci krajowej. Dwie główne (magistralne), to szlaki o znaczeniu krajowym: - Poznań - Jarocin - Kępno - Kluczbork - Katowice (Górny Śląsk) - Wrocław - Oleśnica - Odolanów - Kalisz - Zduńska Wola - Łódź - Warszawa, a ponadto linia istotna dla regionu południowej Wielkopolski: - Ostrów Wielkopolski - Krotoszyn - Leszno - Głogów Zasoby naturalne Wielkopolska często odbierana jest jako region Polski pozbawiony większych zasobów surowców naturalnych. Do najważniejszych bogactw naturalnych województwa należy m.in. gaz ziemny, występujący w utworach permu. Gaz występuje w złożach typu masywowego i blokowego o wodno- lub gazowo-naporowych warunkach eksploatacji. W tym obszarze jedynie kilka złóż zawiera gaz wysokomentanowy, w pozostałych złożach dominuje gaz ziemny zaazotowany zawierający od 30 do ponad 80 % metanu. Jest to zatem często mieszanina metanowo-azotowa albo azotowo-metanowa. Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zlokalizowanych na terenie województwa wielkopolskiego przedstawiono w tabeli nr 1 (wg danych Państwowego Instytutu Geologicznego z 2011r.). I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

18 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza W 2011 r. wydobycie gazu ziemnego ze złóż o zasobach udokumentowanych na terenie całego kraju wynosiło 5,646 mld m 3 i było o 0,15 mld m 3 większe niż w roku Wydobycie, w województwie wielkopolskim stanowiło ok 44% wydobycia ogólnokrajowego. Gaz ziemny jest bardzo ważnym surowcem z punktu widzenia ochrony środowiska, gdyż przy jego wydobyciu nie występuje degradacja obszarów, na których usytuowane są kopalnie, w przeciwieństwie do kopalni węgla. Najbliżej miasta Ostrów Wielkopolski znajdują się eksploatowane złoża Wysocko, Wysocko Małe, Bogdaj - Uciechów, Tarchały oraz złoże ropy Naftowej i gazu ziemnego "Antonin 1". W województwie znajduje się ok. 31 złóż węgla brunatnego. Geologiczne zasoby bilansowe węgli brunatnych w Polsce wynoszą 22663,08mln Mg, w tym 0,8mln Mg stanowią węgle bitumiczne, mln Mg (około 11 %) węgle brykietowe i około mln Mg (7,5 %) węgle wytlewne, jednak całość zasobów jest wykorzystywana i uznawana jako węgle energetyczne. Około 16 % (3 690 mln Mg) bilansowych zasobów geologicznych złóż węgla brunatnego stanowią zasoby złóż w rowie poznańskim. Są to złoża: Czempin, Krzywin i Gostyń, których eksploatacja - ze względu na ochronę środowiska (powierzchni) i wysoką klasę bonitacyjną gruntów rolnych może być obecnie nieuzasadniona. Stopień rozpoznania zasobów na terenie województwa Wielkopolskiego i ich stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli nr 2. Złoża piasków, żwirów i surowców ilastych ceramiki budowlanej występują na terenie całego województwa. W chwili obecnej najważniejszym surowcem naturalnym, eksploatowanym na tym obszarze, jest woda podziemna. I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

19 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza Tabela nr 1. Wykaz złóż gazu ziemnego na terenie województwa Wielkopolskiego (stan na 2011r.). Lp. Nazwa złoża Stan Zasoby mln m 3 Wydobycie mln zag. wydobywalne m złoża przemysłowe bilansowe 3 Powiat 1 Antonin 1 E 7,62 7,62 0,46 ostrowski, ostrzeszowski 2 Bogdaj-Uciechów E 3 903, ,72 109,1 milicki, ostrowski 3 Bonikowo G 328, grodziski, kościański 4 Borowo P kościański 5 Brońsko E , ,24 700,55 grodziski, kościański 6 Buk E 9,79-0,26 nowotomyski, poznański 7 Bukowiec E 69,22 47,71 0,45 grodziski, nowotomyski 8 Ceradz Dolny Z 85, poznański, szamotulski 9 Duszniki E Z szamotulski 10 Gorzyce P tylko pzb, - - kościański 11 Grotów E 957,64 810,45 0,67 czarnkowsko-trzcianecki, międzychodzki, strzeleckodrezdenecki 12 Jankowice E 24,72 23,37 0,2 poznański, szamotulski 13 Jarocin E ,28 5,49 jarociński, pleszewski 14 Jastrzębsko R nowotomyski 15 Kaleje E 478,81 331,67 34,82 poznański, średzki, śremski 16 Kaleje-E E 92,13 91,68 26,29 średzki 17 Kąkolewo R leszczyński 18 Klęka E Z jarociński 19 Kościan S E 5 327, ,87 477,83 kościański 20 Kościan S-Ca2 P tylko pzb, - - kościański 21 Kromolice E 296,96 296,87 21,73 średzki I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI

20 LEMITOR Ochrona Środowiska Sp. z o.o., Wrocław, ul. Jana Długosza Lp. Nazwa złoża Stan Zasoby mln m 3 Wydobycie mln zag. wydobywalne m złoża przemysłowe bilansowe 3 Powiat 22 Kromolice S E 562,99 513,26 6,74 poznański, średzki 23 Lisewo P 989,5 - - jarociński, wrzesiński 24 Lubiatów T 1 798, ,89 0,07 międzychodzki, strzeleckodrezdenecki 25 Michorzewo E 4,71-2,67 nowotomyski 26 Międzychód T 4 524, ,66 - międzychodzki, strzeleckodrezdenecki 27 Młodasko E 59,75 48,86 18,64 poznański, szamotulski 28 Nowy Tomyśl E 553,54 432,44 25,57 nowotomyski 29 Pakosław R rawicki 30 Paproć E 4 122, ,91 145,23 grodziski, nowotomyski 31 Paproć W E 2 668, ,85 189,41 nowotomyski 32 Podrzewie E 346,27 8,46 4,21 szamotulski 33 Porażyn E 99,86 63,98 9,04 nowotomyski 34 Radlin E 4 155, ,36 293,74 jarociński, średzki 35 Rawicz-dolomit główny P rawicki 36 Rawicz-wap, podst-cz.spąg. P rawicki 37 Roszków E 559,68 559,58 124,74 jarociński 38 Sędziny P szamotulski 39 Solec P śremski 40 Stęszew Z poznański 41 Strykowo Z poznański 42 Szewce E Z 53, nowotomyski, poznański I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA OSTRÓW WIELKOPOLSKI