STRATEGIA ROZWOJU GMINY STRZELCE OPOLSKIE CZĘŚĆ III: MISJA I CELE ROZWOJU GMINY

Transkrypt

1 1 STRATEGIA ROZWOJU GMINY STRZELCE OPOLSKIE CZĘŚĆ III: MISJA I CELE ROZWOJU GMINY I. Misja i wizja rozwoju miasta i gminy Strzelce Opolskie Formułując misję gminy należy określić ideę i ogólny kierunek jej rozwoju. Istotne jest wskazanie tych dziedzin wiodących w gospodarce gminy, stanowiących jej bazę ekonomiczna i podstawę egzystencji. Misja gminy to uzasadnienie sensu jej istnienia. Misją miasta i gminy Strzelce Opolskie powinno być wykreowanie prężnego ośrodka usługowego i produkcyjnego o nowoczesnej infrastrukturze, posiadającego swoją strefę wpływu i wyraźnie zaznaczającego się na linii miedzy aglomeracją Katowicką i Opolem. Funkcje spełniane przez miasto i gminę powinny zapewnić jej mieszkańcom warunki życia i zaspokojenie potrzeb na odpowiedno wysokim poziomie. Przeprowadzona wcześniej diagnoza stanu gminy oraz ankieta obrazująca opinie mieszkańców o poszczególnych dziedzinach życia w mieście i gminie Strzelce Opolskie, stanowią podstawę sformułowania wizji rozwojowej. Tworząc wizję gminy starano się określić jakie cechy powinny ją w przyszłości charakteryzować. Określenie pożądanego przez lokalną społeczność obrazu ich miejsca zamieszkania jest bardzo istotne z punktu widzenia formułowania celów rozwoju i kierunków podejmowanych działań. Cele rozwoju oraz konkretne projekty związane z ich realizacją, powinny prowadzić do osiągnięcia określonego stanu gminy, uznanego przez jej społeczność za pożądany i atrakcyjny. 1

2 2 Na pożądany obraz gminy składa się szereg wymienionych poniżej cech Z punktu widzenia społecznego jest to: Gmina, na obszarze której mieszkańcy mają zapewnione źródła utrzymania i związaną z tym stabilizację i warunki wszechstronnego rozwoju. Gmina, która jest wystarczająco atrakcyjna dla mieszkańców aby nie mieli potrzeby migrowania za granicę lub do innych miast i regionów Polski Gmina, której społeczność ma rozwiniętą świadomość związku z obszarem zamieszkania oraz świadomość ekologiczną Gmina, zachowująca swoją tożsamość, w której struktura etniczna i obecność mniejszości niemieckiej nie jest źródłem konfliktów społecznych, ale jest czynnikiem stymulującym rozwój społeczny i gospodarczy. Gmina, która charakteryzuje się odpowiednio rozwiniętą i wyposażoną siecią infrastruktury społecznej, zapewniającą mieszkańcom jakość życia na odpowiednim poziomie Gmina z rozwiniętym odpowiednio do potrzeb budownictwem mieszkaniowym Gmina ludzi wykształconych, reprezentujących odpowiednie do potrzeb, wysokie kwalifikacje zawodowe Z punktu widzenia gospodarczego jest to: Gmina, która w pełni wykorzystuje możliwości związane z korzystnym położeniem komunikacyjnym. Gmina, która jest atrakcyjnym obszarem z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorczości, stwarzająca bardzo dobre warunki rozwoju zarówno lokalnym przedsiębiorstwom jak też inwestorom zewnętrznym. Gmina w której istniejące na jej terenie bogactwa naturalne wykorzystywane są z pożytkiem dla jej rozwoju ale w sposób racjonalny nie prowadzący do pogłębiania degradacji środowiska Gmina, w której wytwarza się dobra oraz świadczy się usługi, które są konkurencyjne na rynku regionalnym, ogólnopolskim a w niektórych przypadkach na rynku zagranicznym Gmina z silnym, stale unowocześnianym sektorem produkcyjnym, 2

3 3 skoncentrowanym w głównym ośrodku Gmina o wyraźnie zaakcentowanej funkcji rolniczej, szczególnie w jej części południowej, charakteryzująca się intensywną nowoczesną, gospodarką rolną i rozwiniętym przemysłem rolno- spożywczym Z punktu widzenia cech środowiska jest to: Gmina wdrażająca model ekologicznego równoważenia rozwoju, co oznacza m.in. że priorytetem polityki rozwojowej jest poprawa jakości środowiska i bezwzględne zachowanie jego istniejących walorów Gmina o ograniczonej emisji zanieczyszczeń Gmina, która ma rozwiązane problemy oczyszczania ścieków komunalnych i przemysłowych oraz ma zabezpieczone źródła zaopatrzenia w wodę. Z punktu widzenia zagospodarowania przestrzennego jest to: Gmina, charakteryzująca się ładem przestrzennym i racjonalnym zagospodarowaniem terenów, których struktura użytkowania zgodna jest z przyjętymi celami polityki ekologicznej i społecznej Gmina, charakteryzująca się dobrze wykształconą, modernizowaną na bieżąco infrastrukturą komunikacyjną zapewniającą sprawność ruchu lokalnego i tranzytowego. Gmina, której główne miasto Strzelce Opolskie, charakteryzuje się funkcjonalnym zagospodarowaniem i stanowi w pełni wykształcone atrakcyjne centrum usługowe dla mieszkańców gminy, powiatu a w określonych dziedzinach również dla ruchu tranzytowego i ludności z dalej położonych obszarów. 3

4 4 II. Cele rozwoju miasta i gminy Strzelce Opolskie Ogólne cele każdej strategii rozwoju określonego obszaru mają charakter uniwersalny. Generalnym celem rozwoju gminy powinno być stworzenie mieszkańcom odpowiednich warunków życia oraz zapewnienie szans na przyszłość. Na tak sformułowany cel generalny składają się cele cząstkowe, do których należą; Zapewnienie mieszkańcom miejsc pracy i dochodów pozwalających na odpowiedni poziom życia Zapewnienie warunków bytu materialnego, w tym: wyżywienia, mieszkania i przebywania w środowisku nie szkodzącym zdrowiu Zapewnienie warunków rozwoju duchowego, w tym możliwości wypoczynku, kształcenia, dostępu do informacji, kultury i rozrywki, a także możliwość podróży i kontaktów z otoczeniem Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i perspektyw na przyszłość, w tym poczucia stabilizacji i szans rozwoju dla następnych pokoleń W istniejących warunkach cel pierwszy jest warunkiem osiągnięcia celów pozostałych. Za nadrzędny cel strategii rozwoju miasta i gminy Strzelce Opolskie uznano zapewnienie trwałych podstaw harmonijnego rozwoju społeczeństwa i gospodarki, przy wykorzystaniu miejscowych zasobów i walorów przyrodniczych i kulturowych, oraz dogodnego położenia komunikacyjnego. Proponuje się aby za strategiczne uznać następujące cele: A. Poprawa warunków życia mieszkańców miasta i gminy B. Poprawa stanu środowiska na obszarze miasta i gminy C. Restrukturyzacja i modernizacja gospodarki oraz stymulowanie jej rozwoju oraz D. Rozwój ponadlokalnych funkcji miasta Strzelce Opolskie Realizacja celów strategicznych i związanych z nimi celów operacyjnych powinna 4

5 5 w zasadniczy sposób podnieść atrakcyjność miasta i gminy Strzelce Opolskie dla mieszkańców i osób z zewnątrz. Równocześnie należy dążyć do poprawy wizerunku miasta i gminy w świadomości społecznej. Cel A.: Poprawa warunków życia mieszkańców miasta i gminy Poprawa warunków mieszkania i pracy na terenie miasta i gminy będzie zasadniczym czynnikiem, który może zatrzymać najbardziej dynamiczną i najlepiej wykwalifikowaną grupę ludzi. Jak zaznaczono w diagnozie migracje zagraniczne pozwalają utrzymać stopę bezrobocia na stosunkowo niskim poziomie, jednak w ich efekcie gmina pozbywa się najbardziej aktywnej i przedsiębiorczej grupy mieszkańców. W dłuższej perspektywie proces ten będzie miał negatywne skutki dla rozwoju gospodarczego i demograficznego gminy. W grupie celów związanych z realizacją strategicznego celu A, należy wyróżnić następujące: Poprawa warunków mieszkaniowych i zwiększenie dostępności mieszkań Wspieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego jedno i wielorodzinnego Poprawa stanu istniejącej substancji mieszkaniowej Podniesienie standardu mieszkalnictwa /szczególnie na obszarach wiejskich Działania organizacyjne wpływające na wzrost dostępności mieszkań, w tym: Udoskonalenie systemu gospodarki nieruchomościami Poprawa efektywności gospodarowania zasobami mieszkaniowymi Modernizacja infrastruktury komunikacyjnej, w tym: Przekształcenia w zakresie przebiegu ciągów komunikacyjnych Zdecydowana poprawa jakości dróg Usprawnienie ruchu tranzytowego Poprawa stanu infrastruktury społecznej Poprawa stanu i wyposażenia placówek służby zdrowia Poprawa stanu placówek szkolnictwa Dopasowanie profilu kształcenia w placówkach oświaty do 5

6 6 przewidywanych potrzeb rynku pracy Podniesienie poziomu wykształcenia społeczności miasta i gminy Przeprowadzone analizy wskazują że poziom ten jest relatywnie niski. Jednocześnie materiały dotyczące struktury bezrobotnych wskazują że największa grupa osób pozostających bez pracy to ludzie z grupy najsłabiej wykształconych /podstawowe albo zasadnicze zawodowe/. Osoby z wykształceniem wyższym i średnim ogólnokształcącym, stanowią minimalną część zbiorowości bezrobotnych. Jednym z kierunków działań jest: Rozwinięcie szkolnictwa policealnego /uruchomienie nowoczesnego kształcenia w zakresie specjalności na które jest zapotrzebowanie Cel B: Poprawa stanu środowiska na obszarze miasta i gminy Jak wynika z materiałów zebranych przy opracowywaniu strategii rozwoju i wcześniejszej diagnozy, stan środowiska jest wyraźnie podkreśloną słabą stroną gminy. Uznanie poprawy stanu środowiska za jeden z czterech najważniejszych celów rozwoju wynika z szeregu przyczyn. Poprawa warunków życia mieszkańców, która jak starano się wykazać powinna być podstawowym celem strategicznym gminy, będzie niemożliwa do zrealizowania bez poprawy jakości środowiska Fakt że teren gminy znajduje się na terenie ekologicznego zagrożenia utrudnia lub wręcz uniemożliwia wykorzystanie szeregu walorów i zasobów, które mogłyby odegrać istotną rolę w rozwoju miasta i gminy. Niezadowalająca jakość środowiska oznacza: brak perspektyw dla funkcji rolniczej gminy, co byłoby niekorzystne ze względu na istniejącą strukturę gospodarki, w której rolnictwo odgrywa istotną role szczególnie w południowej części gminy znaczące ograniczenie dla ewentualnego rozwoju funkcji turystycznej, w oparciu o wyszczególnione w diagnozie walory krajobrazowe i przyrodnicze. Trudno byłoby planować rozwój agroturystyki, która mogłaby upowszechnić się w południowo- zachodniej części gminy 6

7 7 utrwalenie niekorzystnego wizerunku gminy jako terenu uprzemysłowionego i silnie zanieczyszczonego, mimo istnienia rezerwatów i parku krajobrazowego. Wizerunek obszaru jest coraz ważniejszym elementem wpływającym na możliwości rozwoju gminy czy miasta, gdyż niejednokrotnie wpływa na decyzje potencjalnych inwestorów zewnętrznych Cele i konkretne zadania związane z poprawą jakości środowiska zostały szczegółowo wyeksponowane w posiadanym przez Gminę, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Cel C: Restrukturyzacja i modernizacja gospodarki oraz stymulowanie jej rozwoju Poniżej wymieniono kierunki działań, które mogą przybliżyć realizację tego celu. Należą do nich: Utrzymanie lub wzbogacenie/ zróżnicowanej struktury gałęziowej przemysłu, która jest niewątpliwie mocną stroną gospodarki gminy. Cel ten wiąże się z potrzebą tworzenia warunków do umacniana pozycji istniejących przedsiębiorstw i utrzymania stanu zatrudnienia. Zarówno przemysł elektromaszynowy jaki i cementowo- wapienniczy, meblarski czy rolno-spożywczy, powinny pozostać trwałym elementem gospodarki gminy. Odrębnym problemem jest nowoczesność technologii wykorzystywanych w istniejących na terenie gminy przedsiębiorstwach, jakość wytwarzanych produktów i ich konkurencyjność. Biorąc pod uwagę rolę drugiego sektora w gospodarce miasta i gminy, kondycja i perspektywy istniejących przedsiębiorstw produkcyjnych, będzie miała zasadniczy wpływ na rozwój gminy i warunki życia na jej terenie. Tworzenie warunków dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, w tym, Upowszechnienie systemu doradztwa w zakresie tworzenia małych i 7

8 8 średnich firm Wdrożenie skutecznej polityki wspierania małej i średniej przedsiębiorczości Wdrożenie systemu preferencyjnych nisko oprocentowanych kredytów krajowych i zagranicznych Próba wykorzystania warunków dla rozwoju turystyki Trzeba wyraźnie podkreślić, że funkcja turystyczna nie będzie pełnić pierwszorzędnej roli w gospodarce regionu, niemniej należy wykorzystać możliwości związane m.in. z istnieniem rezerwatów /Ligota Dolna, Płużnica/, parków podworskich /Błotnica Strzelecka, Szymiszów/, obszarów leśnych oraz zabytków architektury w Strzelcach Opolskich i innych miejscowościach Szersze wykorzystanie tranzytowego położenia m.in. Rozwój atrakcyjnych obiektów infrastruktury związanej z obsługą ruchu samochodowego na obrzeżach miasta. Stworzenie lepszych warunków postoju dla turystów w centrum miasta /krótkie zwiedzanie, usługi gastronomiczne/ Cel D. Rozwój ponadlokalnych funkcji miasta Strzelce Opolskie Strzelce Opolskie są siedzibą powiatu co daje możliwość rozwoju funkcji o charakterze egzogenicznym, nastawionych na obsługę obszarów otaczających miasto. Zagrożeniem dla rozwoju tych funkcji może być łatwy dostęp mieszkańców powiatu a nawet samej gminy do większych ośrodków miejskich /Opole, Gliwice, Kedzierzyn- Koźle. Ośrodek Strzelecki musi dbać o zachowanie, umacnianie i w miarę możliwości rozszerzanie, swojej strefy wpływu, której mieszkańcy będą preferowali dobra i usługi oferowane w Strzelcach. Funkcje administracyjne ułatwiają to zadanie ale bez rozbudowy innych funkcji mogą okazać się niewystarczające, przy silnej konkurencji większych ośrodków. Stąd ważnym celem jest dążenie do zwiększenia liczby oraz podniesienie jakości oferowanych w mieście dóbr i usług. Niezwykle istotny jest standard oferowanych w ośrodku usług w zakresie 8

9 9 szkolnictwa, służby zdrowia, kultury, sportu i rekreacji. Na atrakcyjność ośrodka wpływa sieć i jakość placówek handlowych, gastronomicznych, przedstawicielstwa instytucji finansowych. Klienci przybywający do miasta w celu skorzystania z określonej usługi, korzystają przy okazji z innych usług stwarzając warunki dla funkcjonowania różnego rodzaju placówek. Celem władz miasta związanym z umacnianiem roli ośrodka, powinno być tworzenie warunków dla rozwoju aktywności gospodarczej w mieście. Cel ten wiąże się z rozwojem infrastruktury technicznej, ułatwień w pozyskiwaniu nieruchomości dla działalności gospodarczej inne działania wspomagające przedsiębiorczość na terenie miasta Ogromnym problemem, utrudniającym rozwój centralnych funkcji Strzelec jest system finansowania niektórych dziedzin, głównie oświaty. Samorząd nie otrzymuje dotację jedynie na kształcenie młodzieży ze swojej gminy lub powiatu. Oznacza to że z punktu widzenia finansowego władze miasta nie mogą być zainteresowane napływem do szkół w Strzelcach, młodzieży z dalszych terenów. 9