Europejskie ramy prawne i finansowe wdrażania małych biogazowni w przemyśle rolno-spożywczym

Transkrypt

1 Eurpejskie ramy prawne i finanswe wdrażania małych bigazwni w przemyśle rln-spżywczym BIOGAS 3 Zrównważna małskalwa prdukcja bigazu z dpadów przemysłu rln-spżywczeg dla siągnięcia samwystarczalnści energetycznej Data: Grudzień 2014 Autrzy: Knsrcjum BIOGAS 3 DANE PROJEKTU: KONTAKT: Prgram Inteligentna Energia - Eurpa (IEE) - ALTENER Krdynatr Begña Ruiz (AINIA) Działanie Prjekty służące prmcji i rzpwszechnianiu Tel Nr kntraktu IEE/13/477/SI bruiz@ainia.es Okres realizacji 1 marca luteg 2016 Strna www

2 Spis treści 1. Wprwadzenie Przepisy prawne bwiązujące w Unii Eurpejskiej Ramy prawne w krajach birących udział w prjekcie BIOGAS Francja Niemcy Irlandia Włchy Plska Hiszpania Szwecja Unijne ramy finanswe Ramy finanswe bwiązujące w krajach birących udział w prjekcie BIOGAS Francja Niemcy Irlandia Włchy Plska Hiszpania Szwecja Bibligrafia Nta prawna Wyłączna dpwiedzialnść za treść niniejszej publikacji spczywa na autrach. Niekniecznie dzwierciedla na stanwisk Unii Eurpejskiej. Agencja Wyknawcza ds. Knkurencyjnści i Innwacyjnści (EACI) ani Kmisja Eurpejska nie pnszą dpwiedzialnści za wykrzystanie w jakiejklwiek frmie zamieszcznych tutaj infrmacji. 2 / 43

3 1. Wprwadzenie Małe bigazwnie nie są wykrzystywane w przemyśle rln-spżywczym na szerką skalę. Mim dużych ilści wytwarzanych w tym sektrze dpadów rganicznych, bsługa w zakresie ich zagspdarwania zlecana jest zazwyczaj firmm zewnętrznym, c wiąże się z ddatkwymi ksztami. Zagspdarwanie teg rdzaju dpadów w parciu fermentację beztlenwą (AD) mgłby przynieść wiele krzyści: Oszczędnść energii, Ograniczenie negatywneg wpływu na śrdwisk i zmniejszenie śladu węglweg, Obniżenie ksztów zagspdarwania dpadów, itp. Istnieje jednak szereg barier utrudniających szersze zastswanie tej technlgii. Należy tu wymienić duże uzależnienie rentwnści teg typu przedsięwzięć d dtacji rządwych, różnice występujące między skalą instalacji znaną z zastswań w rlnictwie a ptrzebami przemysłu żywnści i napjów raz brak dpwiedniej wiedzy, umiejętnści i zaufania d technlgii fermentacji beztlenwej wśród inżynierów branżwych branży spżywczej. Niniejszy dkument prezentuje ramy prawne i finanswe bwiązujące na terenie Unii Eurpejskiej w dniesieniu d pszczególnych krajów człnkwskich birących udział w prjekcie BIOGAS 3 (rys. 1), tj.: Francji, Niemiec, Irlandii, Włch, Plski, Hiszpanii i Szwecji. SWEDEN IRELAND GERMANY POLAND FRANCE SPAIN ITALY Rys. 1. Kraje eurpejskie uczestniczące w realizacji prjektu BIOGAS 3 ( 3 / 43

4 2. Przepisy prawne bwiązujące w Unii Eurpejskiej IEE/13/477/SI Tabela nr 1 zawiera zestawienie unijnych regulacji prawnych związanych z wdrażaniem małych bigazwni. W dalszej części pracwania przedstawin bardziej szczegółwe infrmacje nt. pszczególnych dyrektyw i rzprządzeń. Dyrektywa 2009/28/WE: w sprawie prmwania stswania energii ze źródeł dnawialnych, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE raz 2003/30/WE Dyrektywa 2008/98/WE w sprawie dpadów Dyrektywa 1999/31/WE: w sprawie składwania dpadów Decyzja Kmisji 2000/532/WE Rzprządzenie (WE) nr 1069/2009 Dyrektywa 2008/1/WE: dtycząca zintegrwaneg zapbiegania zanieczyszczenim i ich kntrli Ustanawia wspólne ramy prawne w zakresie stswania energii ze źródeł dnawialnych w celu graniczenia emisji gazów cieplarnianych i prmwania transprtu mniej szkdliweg dla śrdwiska naturalneg. Ustanawia gólne ramy prawne w zakresie wymgów dtyczących gspdarwania dpadami w UE raz kreśla definicje pdstawwych pjęć stswanych w tej dziedzinie. Eurpejski Katalg Odpadów w sprawie przepisów sanitarnych dtyczących prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg nieprzeznacznych d spżycia przez ludzi, uchylające Rzprządzenie Kmisji (WE) nr 1774/2002 Rzprządzenie Kmisji nr 142/2011 w sprawie wyknania rzprządzenia (WE) nr 1069/2009 Rzprządzenie Kmisji nr 92/2005 wdrażające rzprządzenie (WE) nr 1774/2002 Rzprządzenie Kmisji nr 185/2007 Okres bwiązywania śrdków przejściwych dla kmpstwni i wytwórni bigazu na pdstawie Rzprządzenia (WE) nr 1774/2002 Rzprządzenie Kmisji nr 208/2006 Nrmy przetwarzania dla wytwórni bigazu i kmpstwni raz wymagania dtyczące brnika. Dyrektywa 2009/73/WE: dtycząca wspólnych zasad rynku wewnętrzneg gazu ziemneg Dyrektywa 2012/27/WE: w sprawie efektywnści energetycznej Dyrektywa 2000/60/WE: Ramwa Dyrektywa Wdna Dyrektywa ta ma na celu zapbieganie lub zmniejszanie w jak największym stpniu negatywnych dla śrdwiska skutków składwania dpadów pprzez wprwadzenie surwych wymagań technicznych dtyczących dpadów i składwisk. Określa wymagania, jakie muszą zstać spełnine w zakresie działalnści przemysłwej i rlnej wyskim ptencjale zanieczyszczeń. Stawia sbie za cel ustalenie wspólnych zasad przesyłu, dystrybucji, dstaw i magazynwania gazu ziemneg. Dtyczy przede wszystkim gazu ziemneg, płynneg gazu ziemneg (LNG), bigazu i gazu wytwarzaneg z bimasy. Ustanawia wspólne ramy działań na rzecz prmwania efektywnści energetycznej w Unii Eurpejskiej. Ustanawia ramy wspólntweg działania w zakresie plityki wdnej, włącznie z kluczwymi instrumentami dtyczącymi chrny wód przed zanieczyszczeniem pwdwanym przez aztany pchdzenia rlniczeg. Tabela nr 1. Zestawienie unijnych regulacji prawnych związanych z wdrażaniem bigazwni w sektrze rln-spżywczym i prdukcji napjów. 4 / 43

5 Dyrektywa 2009/28/WE Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie prmwania stswania energii ze źródeł dnawialnych, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE raz 2003/30/WE Dyrektywa ta ustanawia wspólne ramy prawne w zakresie stswania energii ze źródeł dnawialnych w celu graniczenia emisji gazów cieplarnianych i prmwania transprtu mniej szkdliweg dla śrdwiska naturalneg. Unia Eurpejska stawia sbie za cel siągnięcie 20% udziału energii ze źródeł dnawialnych d rku Pd uwagę brana jest przy tym energia wiatrwa, słneczna, hydrelektryczna i pływów mrskich raz getermalna i wytwarzana z bimasy. Czerpanie większej ilści energii ze źródeł dnawialnych pzwli Unii Eurpejskiej na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, przyczyniając się jedncześnie d zmniejszenia jej uzależnienia d imprtwanych surwców energetycznych. Przyjęt następujące bszary działania: efektywnść energetyczną, wykrzystanie energii ze źródeł dnawialnych, pprawę dstaw energii i stymulwanie rzwju gspdarczeg sektra OZE. Odnśne ramy prawne bejmują: Krajwe cele i śrdki: Każde państw blicza swój cel na pdstawie udziału wyprdukwanej przez siebie energii ze źródeł dnawialnych w kńcwym zużyciu energii brutt przewidzianym na rk Załżenie t jest zgdne z gólnym celem Wspólnty Pnadt udział energii ze źródeł dnawialnych w transprcie pwinien d 2020 r. wynsić c najmniej 10% kńcweg zużycia w tym sektrze. Krajwe plany działania w zakresie energii ze źródeł dnawialnych: Państwa człnkwskie muszą przyjąć krajwe plany działania kreślające cele w zakresie udziału energii ze źródeł dnawialnych zużywanej w sektrze transprtu, energii elektrycznej raz grzewania w 2020 r. W tych planach pwinien zstać uwzględniny wpływ innych śrdków plityki efektywnści energetycznej na kńcwe zużycie energii (im większa redukcja zużycia energii, tym mniej energii ze źródeł dnawialnych ptrzeba d siągnięcia celu). Należy w nich również ustanwić prcedury usprawniania systemów planwania, płat i dstępu d sieci elektrenergetycznej, prmujące energię ze źródeł dnawialnych Współpraca między państwami człnkwskimi: Państwa człnkwskie mgą wymieniać pewną ilść energii ze źródeł dnawialnych w ramach transferów statystycznych raz ustanawiać wspólne prjekty dtyczące wytwarzania z dnawialnych źródeł energii elektrycznej lub cieplnej. Mgą również nawiązywać współpracę z państwami trzecimi pd następującymi warunkami: - energia elektryczna musi być knsumwana we Wspólncie, - energia elektryczna musi być prdukwana w nw wybudwanej instalacji, - wyprdukwana i eksprtwana energia elektryczna nie uzyskała żadneg inneg wsparcia. Gwarancja pchdzenia: Każde państw człnkwskie musi być w stanie zagwarantwać pchdzenie energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł dnawialnych. Dstęp d sieci i ich działanie: Państwa człnkwskie muszą stwrzyć infrastrukturę niezbędną dla dystrybucji energii ze źródeł dnawialnych. W tym celu pwinny: 5 / 43

6 - zbwiązać peratrów d zagwarantwania przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej wytwarzanej z dnawialnych źródeł energii. - zapewnić prirytetwy dstęp d energii teg typu. Dyrektywa 2008/98/WE Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 19 listpada 2008 r. w sprawie dpadów Dyrektywa ta ustanawia gólne ramy prawne w zakresie wymgów dtyczących gspdarwania dpadami w UE raz kreśla definicje pdstawwych pjęć stswanych w tej dziedzinie. Definiuje kluczwe pjęcia, takie jak dpady, recycling i dzysk raz wyjaśnia, kiedy dpady przestają być dpadami i stają się surwcem wtórnym, a także w jaki spsób mżna dróżnić dpady d prduktów ubcznych. Dyrektywa kreśla także pdstawwe zasady dtyczące gspdarwania dpadami bez narażania zdrwia ludzkieg raz bez szkdy dla śrdwiska. Obwiązujące w państwach człnkwskich UE regulacje ustanawiają następującą hierarchię w zakresie pstępwania z dpadami: zapbieganie ich pwstawaniu, przygtwanie d pnwneg użycia, recycling, inne metdy dzysku (np. dzysk energii) i unieszkdliwianie. Odzysk energii z dpadów stanwi w istcie atrakcyjną pcję uwzględniną w mawianej dyrektywie. Dwa isttne pjęcia związane z mżliwścią prdukcji energii z dpadów przemysłu rlnspżywczeg t bidpady i zezwlenia na gspdarwanie dpadami: Bidpady znaczają ulegające bidegradacji dpady grdwe i parkwe, dpady spżywcze i kuchenne z gspdarstw dmwych, restauracji, placówek zbirweg żywienia i handlu detaliczneg raz prównywalne dpady z zakładów przetwórstwa spżywczeg. Gspdarwanie dpadami znacza zbieranie, transprt, dzysk raz unieszkdliwianie dpadów, łącznie z nadzrem nad teg rdzaju działaniami, jak również późniejsze pstępwanie z miejscami unieszkdliwiania dpadów wraz z czynnściami wyknywanymi w charakterze dealera lub brkera. Państwa człnkwskie pwinny wymagać, aby wszystkie zakłady lub przedsiębirstwa, które zamierzają dknywać przetwarzania dpadów, uzyskały zezwlenie d właściweg rganu. Jedncześnie państwa człnkwskie mgą zwlnić z pwyższeg bwiązku przedsiębirstwa wyknujące następujące czynnści: unieszkdliwianie w miejscu wytwarzania własnych dpadów niebędących niebezpiecznymi lub dzysk dpadów, włącznie z dzyskiem energii. Bigazwnie bjęte są bwiązkiem uzyskania zezwlenia w zakresie gspdarwania dpadami w przypadku dzysku i wykrzystania prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg nieprzeznacznych d spżycia przez ludzi. Prmtrzy instalacji muszą trzymać zezwlenie na krzystanie ze śrdwiska jak gspdarujący dpadami, przy czym pwinn n kreślać ilść i rdzaj przetwarzanych dpadów, stswaną metdę raz czynnści w zakresie mnitrwania i kntrli prcesu. Pniżej przedstawin Rzprządzenia i Decyzje Kmisji dtyczące gspdarwania dpadami: 6 / 43

7 Eurpejski katalg dpadów zawarty w Decyzji Kmisji 2000/532/WE, w której kreśln system klasyfikacji z uwzględnieniem różnicy między dpadami niebezpiecznymi i innymi niż niebezpieczne. Ujęte w katalgu kdy identyfikacyjne dpadów znajdują szerkie zastswanie, m. in. wykrzystywane są ne d klasyfikwania dpadów niebezpiecznych. System nadawania kdów dpadm dgrywa niezwykle isttną rlę w ich transprcie, przyznawaniu zezwleń na instalację i wydawaniu decyzji w sprawie przydatnści d recyklingu raz przy pracwywaniu danych statycznych. Rzprządzenie (WE) nr 1069/2009 Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 21 października 2009 r. kreślające przepisy sanitarne dtyczących prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg, nieprzeznacznych d spżycia przez ludzi, i uchylające Rzprządzenie (WE) nr 1774/2002. Ustanawia n klasyfikację prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg w pdziale na następujące trzy kategrie, w zależnści d związaneg z nimi ptencjalneg zagrżenia dla zdrwia ludzi i zwierząt raz dla śrdwiska: materiał kategrii 1 (szczególneg ryzyka) zgdnie z pisem zawartym w artykule 8; materiał kategrii 2 (wyskieg ryzyka) zdefiniwany w artykule 9; materiał kategrii 3 (niskieg ryzyka) kreślny w artykule 10 Rzprządzenia. Rzprządzenie Kmisji (WE) nr 142/2011 z dnia 25 luteg 2011 r. w sprawie wyknania rzprządzenia Parlamentu Eurpejskieg i Rady (WE) nr 1069/2009 kreślająceg przepisy sanitarne dtyczące prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg, nieprzeznacznych d spżycia przez ludzi. Rzprządzenie Kmisji (WE) nr 92/2005 z dnia 19 stycznia 2005 r. wdrażające rzprządzenie (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Eurpejskieg i Rady ustanawiające spsby usuwania i wykrzystania prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg i zmieniające jeg załącznik VI w dniesieniu d przetwarzania bigazu i wytpinych tłuszczów Rzprządzenie Kmisji (WE) nr 185/2007 z dnia 20 luteg 2007 r. zmieniające rzprządzenia (WE) nr 809/2003 i (WE) 810/2003 w zakresie przedłużenia kresu bwiązywania śrdków przejściwych dla kmpstwni i wytwórni bigazu na mcy rzprządzenia (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Eurpejskieg i Rady. Rzprządzenie Kmisji (WE) nr 208/2006 z dnia 7 luteg 2006 r. zmieniające załączniki VI i VIII rzprządzenia (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Eurpejskieg i Rady w zakresie nrm przetwarzania dla wytwórni bigazu i kmpstwni raz wymagań dtyczących brnika Dyrektywa 1999/31/WE Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składwania dpadów Dyrektywa ta stawia sbie za cel zapbieganie lub zmniejszanie w jak największym stpniu negatywnych dla śrdwiska skutków składwania dpadów pprzez wprwadzenie surwych wymagań technicznych dtyczących dpadów i składwisk. W świetle dyrektywy prdukcja bigazu z dpadów bidegradwalnych rysuje się jak atrakcyjne rzwiązanie alternatywne służące kntrli zanieczyszczeń. 7 / 43

8 Dyrektywa 2008/1/WE Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 15 stycznia 2008 r. dtycząca zintegrwaneg zapbiegania zanieczyszczenim i ich kntrli (IPPC) Dyrektywa ta kreśla wymagania, jakie muszą zstać spełnine w zakresie działalnści przemysłwej i rlnej wyskim ptencjale zanieczyszczeń. Odpwiednie pzwlenie wydawane jest wyłącznie pd warunkiem spełnienia kreślnych wymagań w zakresie chrny śrdwiska. Dzięki temu, dpwiedzialnść za zapbieganie ewentualnym zanieczyszczenim i ich graniczanie spada na same przedsiębirstwa. Dyrektywa kreśla prcedurę udzielania pzwleń i ustala minimalne wymagania, które pwinny zstać spełnine w przypadku każdeg z nich. Odnsi się t w szczególnści d emisji substancji zanieczyszczających. Celem pwyższych regulacji jest uniknięcie i graniczenie emisji zanieczyszczeń d atmsfery, wdy i gleby, jak również dpadów pchdzących z instalacji przemysłwych i rlniczych, aby siągnąć wyski pzim chrny śrdwiska. Dyrektywa IPCC bejmuje nwe lub istniejące dziedziny działalnści przemysłwej największym ptencjale zanieczyszczeń, takie jak przemysł energetyczny, prdukcja i bróbka metali, przemysł mineralny, chemiczny, gspdarka dpadami, chów zwierząt, itp. Dyrektywa 2009/73/WE Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. dtycząca wspólnych zasad rynku wewnętrzneg gazu ziemneg Dyrektywa ta stawia sbie za cel ustalenie wspólnych zasad przesyłu, dystrybucji, dstaw i magazynwania gazu ziemneg. Dtyczy na przede wszystkim gazu ziemneg, płynneg gazu ziemneg (LNG), bigazu i gazu wytwarzaneg z bimasy. Zasady rganizacji sektra mają umżliwić stwrzenie rynku gazu ziemneg, który będzie knkurencyjny, bezpieczny i zrównważny pd względem śrdwiskwym. Państwa człnkwskie będą mgły w tym celu nałżyć na przedsiębirstwa z branży gazwej bwiązki użytecznści publicznej w dniesieniu d bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa dstaw, regularnści i jakści usług, cen, chrny śrdwiska i efektywnści energetycznej. Dyrektywa 2012/27/WE Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywnści energetycznej Dyrektywa ta ustanawia wspólne ramy dla śrdków służących prmwaniu efektywnści energetycznej w Unii Eurpejskiej, aby zapewnić siągnięcie główneg unijneg celu zakładająceg zwiększenie efektywnści energetycznej 20% d 2020 r., a także stwrzyć warunki dla dalszeg plepszania efektywnści energetycznej p wspmnianej dacie dcelwej. Pnadt dyrektywa wprwadza przepisy mające zapewnić usunięcie barier na rynku energii raz przezwyciężenie istniejących na nim nieprawidłwści, które graniczają efektywnść dstaw i wykrzystania energii, a także przewiduje ustalenie rientacyjnych krajwych celów w zakresie efektywnści energetycznej na 2020 r. 8 / 43

9 Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 23 października 2000 r.: Ramwa Dyrektywa Wdna Dyrektywa ta ustanawia ramy wspólntweg działania w dziedzinie plityki wdnej, włącznie z kluczwymi instrumentami dtyczącymi chrny wód przed zanieczyszczeniem pwdwanym przez aztany pchdzenia rlniczeg. Ramwa Dyrektywa Wdna (RDW) jest kluczwą inicjatywą mającą na celu pprawę jakści wód w całej Unii Eurpejskiej. Odnsi się na d rzek, jezir, wód pdziemnych i wód przybrzeżnych. Dyrektywa zakłada kniecznść całściweg pdejścia d zarządzania jakścią wód w celu utrzymania i pprawy stanu śrdwiska wdneg. 9 / 43

10 2.1. Ramy prawne w krajach birących udział w prjekcie BIOGAS Francja IEE/13/477/SI Francuski rząd pdjął decyzję prmwaniu energii ze źródeł dnawialnych, stawiając sbie za cel siągnięcie 23% udziału teg rdzaju energii w kńcwym jej zużyciu w 2020 r., c znacza pdwójny wzrst w kresie Przepisy sanitarne Obwiązujące we Francji regulacje sanitarne dstswane są d wymagań Rzprządzenia Kmisji nr 142/2011 (w zakresie przetwarzania prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg). Żaden prdukt zaklasyfikwany jak materiał kategrii 1 nie mże być wykrzystywany d prdukcji bigazu. Prdukty należące d kategrii 2 mgą służyć jak surwiec d wytwarzania bigazu, pd warunkiem ich przetwrzenia w temperaturze 133 C przez 20 minut przy ciśnieniu 3 barów, z wyjątkiem gnjwicy, brnika, mlecznych prduktów ubcznych, itp. Materiały kategrii 3 mgą być używane d prdukcji bigazu p pddaniu ich wstępnej bróbce (70 C, 60min, 20mm). We Francji wymagane jest zawarcie umwy sanitarnej (rzprządzenie nr 1069/2009/WE) w dniesieniu d wszystkich instalacji działających w parciu technlgię fermentacji beztlenwej, które wykrzystują prdukty ubczne pchdzenia zwierzęceg. Regulacje w zakresie chrny śrdwiska i rlniczeg wykrzystania masy pfermentacyjnej Francuski rząd pracwał krajwy plan EMAA Energie Méthanisatin Autnmie Azte. Zakłada n dpwiednie gspdarwanie aztem i masą pfermentacyjną w pwiązaniu z rzwjem sektra bigazu. Zakładanym celem jest zapewnienie francuskim rlnictwu większej autnmii w zakresie stswania aztu rganiczneg i dprwadzenie d redukcji zaptrzebwania na azt mineralny, któreg wykrzystanie jest ksztwne raz wiąże się z wyskim pzimem emisji gazów cieplarnianych i zwiększnym zużyciem energii. Pferment z bigazwni klasyfikwany jest jak dpad przeznaczny d rzprwadzania na plach uprawnych. Plan EMAA dąży d nadania mu statusu prduktu pprzez wprwadzenie dpwiednich certyfikatów i/lub jeg standaryzację: pferment zstanie w ten spsób uznany za prdukt, który będzie mógł być sprzedawany na rynku jak nawóz, a nie tylk rzprwadzany na plach. Obecnie istnieją wyłącznie trzy mżliwści wykrzystania masy pfermentacyjnej: rzprwadzanie na plach, hmlgacja (prces długtrwały i ksztwny) raz kmpstwanie (lub jeg frakcji stałej) razem z dpadami rślinnymi zgdnie z francuskimi nrmami w tym zakresie (ksztwny spsób zagspdarwania). Rzprwadzanie pfermentu na plach wymaga przestrzegania zasad kreślnych w Dyrektywie aztanwej (graniczenia czaswe, zdlnść magazynwa, itp.) dnszących się d nieczyszcznych ścieków rlniczych. Kwestia zagspdarwania pfermentu becnie stanwi becnie przeszkdę w rzwju bigazwni. Zaptrzebwanie na pla uprawne, na których mżna byłby g depnwać, jest w tym kntekście sprawą kluczwą. 10 / 43

11 Celem planu EMAA jest stwrzenie warunków ułatwiających pwstawanie bigazwni pprzez: Prmwanie we Francji specjalistycznych inicjatyw w zakresie technlgii fermentacji beztlenwej (AD) w celu wspierania badań i innwacyjnści. Zapewnianie łatw dstępnych dpadów rganicznych, które mżna stswać w instalacjach fermentacji beztlenwej. Opracwywanie gólndstępnych narzędzi wspierających prjekty inwestycyjne pwstające we współpracy instytucji publicznych, pdmitów rlniczych i bankweg sieci bankwych. Uprszczenie pdatków i prcedur administracyjnych raz zapewnienie ich większej przejrzystści. W 2009 r. wprwadzn we Francji przepisy ICPE (Installatin classée pur la prtectin de l'envirnnement). W zależnści d typu dpadów i dziennej mcy przetwórczej (w tnach), dana instalacja pdlega zgłszeniu, rejestracji lub zatwierdzeniu. Nmenklatura ta kreśla bwiązujące w dniesieniu d daneg przedsięwzięcia ramy prawne i prcedury. Małe bigazwnie z reguły pdlegają zgłszeniu, c w znacznej mierze ułatwia czynnści administracyjne. Spalanie bigazu zstał także zaklasyfikwane w przepisach ICPE jak 2910C. Wykrzystanie bigazu Bigaz mże zstać wykrzystany w ktle dzysknicwym (prdukcja ciepła), w układzie kgeneracyjnym (skjarzna prdukcja energii elektrycznej i cieplnej) lub wtłaczany d sieci gazwej Niemcy Przepisy sanitarne W Niemczech bwiązują bardz rygrystyczne przepisy dtyczące dpadów zwierzęcych ze względu na ryzyk rzprzestrzeniania się infekcji (patgenów) pmiędzy zwierzętami raz między zwierzętami i ludźmi. Stswne regulacje prawne i śrdki techniczne zawarte są w Rzprządzeniu Kmisji (WE) nr 1774/2002. W przypadku stswania w bigazwni prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg należy się upewnić, czy pferment mże zstać wykrzystany d nawżenia gleby. Oznacza t, że pferment nie mże zawierać żadnych innych prduktów zwierzęcych niż substraty zgłszne jak prdukty ubczne pchdzenia zwierzęceg zgdnie z brzmieniem 2 (2) nr 2 KrWG i załącznika nr 4 rzprządzenia TierNebV. W świetle pwyższych regulacji, za dpuszczalne prdukty ubczne pchdzenia zwierzęceg uznaje się brnik, treść przewdu pkarmweg (żłądka, jelit i żwacza) raz mlek i siarę. Pnadt, jeżeli w prcesie fermentacji wykrzystywane są prdukty ubczne pchdzenia zwierzęceg w pstaci niepasteryzwanych dpadów kuchennych lub resztek żywnści, bigazwnia pwinna być całkwicie dseparwana d magazynów żywnści, brnika i budynków inwentarskich, w których zwierzęta są przetrzymywane, w celu zapbieżenia ewentualnemu rzprzestrzenianiu się chrób ( 3-5 TierNebV). 11 / 43

12 D bwiązków persnelu w teg rdzaju instalacjach należy wykluczenie becnści szkdliwych substancji w masie pfermentacyjnej pprzez jej regularne kntrlwanie. Wykrzystanie bigazu W prcesie prdukcji energii elektrycznej wytwarzane jest także ciepł dpadwe, które mżna łatw dzyskać i wykrzystać na ptrzeby prcesu fermentacji. Jednakże wykrzystanie tej samczynnej prdukcji ciepła wciąż nie jest szerk rzpwszechnine. Zaptrzebwanie bigazwni na ciepł mgłby zstać w ten spsób zaspkjne w 15-25% bez żadnych ddatkwych ksztów. Przepisy w zakresie chrny śrdwiska i rlniczeg wykrzystania masy pfermentacyjnej Uregulwania dtyczące dpadów rganicznych dtyczą następujących substratów (wszelkie inne substraty wymagają specjalnej kntrli i uzyskania pzwlenia d właściwych rganów lkalnych (Załącznik 1 (1a) BiAbfV): Substraty Przykłady Ddatkwe przepisy Resztki rślinne - z grdnictwa wykrzystywane we własnym - z rlnictwa zakresie (stswane na własnych plach) - z rybłówstwa - gnjwica - brnik (w pstaci płynnej i stałej) - słma Odchdy zwierzęce (z wyjątkiem ścieków, które muszą być grmadzne i przetwarzane sbn) Przepisy sanitarne w zakresie zapbiegania rzprzestrzenianiu się infekcji (Nebenprdukte V (EG) Nr 1069/2009) Odpady z leśnictwa - rślinne dpady z leśnictwa Wymagane jest rzdrbnienie Odpady z prdukcji żywnści i pasz, nienadające się d knsumpcji Odpady grzelniane Bidegradwalne dpady rganiczne kuchenne i stłówkwe - pzstałści z prdukcji skrbi raz z przetwórstwa wców i warzyw - resztki zbżwe - melasa - pzstałści nasin leistych - wytłki rzepakwe - młót słdwe, wysłdziny brwarne z wców, zbóż i ziemniaków - zużyte ziarna i wce chmielu - dpady rganiczne - zawartść separatrów tłuszczu materiału Nebenprdukte V (EG) Nr 1069/ (1) Nr (1) Nr 1 7 (1) Nr 1 10 (1) Nr 1-2 Oleje i tłuszcze spżywcze -dseparwane dpady 7 (1) Nr 1 Organiczne dpady rganiczne kmunalne Źródł: BiAbfV 2013 Materiał pchdzący z separatrów tłuszczu mże być stswany wyłącznie w przypadku fermentacji beztlenwej 12 / 43

13 Prdukty pchdzenia zwierzęceg, włącznie z prduktami ubcznymi, pdlegają w większym stpniu rzprządzeniu TierNebV niż BiAbfV: Prdukty ubczne pchdzenia zwierzęceg nieprzeznaczne d spżycia przez ludzi - Treść żłądka, jelit i żwacza - Obrnik - Mlek i siara Wyłącznie w przypadku treści przewdu pkarmweg zwierząt, które mgą być spżywane przez ludzi. Odpady rzeźne Źródł: TierNebV, V EG Nr 1774/ Części ciała zwierząt rzeźnych - Skóra, kpyta, rgi, itp. - Krew nie - przeżuwaczy - Odpady żywnściwe pchdzenia zwierzęceg Wg Verrdnung (EG) nr 1774/2002 Niestanwiący zagrżenia pferment mże być stswany na terenach rlniczych i grdniczych w ilści nieprzekraczającej t suchej masy dpadów rganicznych w przeciągu trzech klejnych lat, zgdnie z 6 (1) BiAbfV, 8 (1) Düngeverrdnung i 3 (1) Nr 1 Düngegesetz. Ddatkwe graniczenia dtyczą wykrzystania przefermentwanych dpadów rganicznych na łąkach i w grdnictwie warzywnym: mżna je stswać wyłącznie przed rzpczęciem uprawy rślin ( 7 (1-2) BiAbfV). Isttne jest psiadanie infrmacji na temat zawartych w ksubstratach ilści substancji tksycznych, które są szkdliwe dla gleby i rślin w przypadku zastswania pfermentu jak nawzu (BiAbfV). Ograniczenia dtyczące zawartści metali ciężkich mg/kg suchej masy pfermentu Ołów 150 Kadm 1,5 Chrm 100 Miedź 100 Nikiel 50 Rtęć 1 Cynk 400 Źródł: 4 (3) BiAbfV Knieczne jest regularne kntrlwanie masy pfermentacyjnej w celu wykluczenia becnści w niej patgenów, wirusów i bakterii. Pdmit, który gspdaruje dpadami rganicznymi i je wykrzystuje, ma bwiązek udkumentwania, że są ne dpwiedni usuwane, pdając przy tym, w jaki spsób następuje ich przetwarzanie i utylizacja ( 11 BiAbfV) Irlandia Przepisy sanitarne Przepisy dtyczące prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg stanwią jeden z najisttniejszych instrumentów prawnych, mających wpływ na funkcjnwanie i wielkść instalacji fermentacji beztlenwej w Irlandii. Obecnie przepisy te zawarte są w Rzprządzeniu 13 / 43

14 (WE) nr 1069/2009. Mają ne jednak zstać jeszcze w 2014 r. zastąpine przez dwa pakiety regulacyjne, kreślające wielkść, skalę prdukcji, funkcjnwanie, kntrle sanitarne i lkalizację bigazwni: Instrumenty prawne S.I. N 187/ Rzprządzenia UE 2014 (dt. prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg). Pierwszy pakiet dtyczy pjedynczych bigazwni rlniczych przetwarzających dpady własne gspdarstwa. Drugi natmiast reguluje kwestie związane z większymi instalacjami przemysłwymi wykrzystującymi substraty pchdzące d dstawców zewnętrznych. Rlnicze wykrzystanie masy pfermentacyjnej Przepisy dtyczące aztanów graniczające stswanie substancji rganicznych na plach uprawnych t Instrumenty prawne S.I. N 31/ Rzprządzenia UE 2014 (dt. dbrych praktyk rlniczych w zakresie chrny wód). Stswanie pfermentu na plach uprawnych musi być bjęte planem gspdarwania substancjami dżywczymi zgdnie z przepisami dtyczącymi aztanów. Wykrzystanie bigazu Małe instalacje fermentacji beztlenwej pdlegają - w zależnści d stswanych substratów i lkalizacji - jednemu ze wspmnianych pakietów regulacyjnych dtyczących prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg. C d zasady instalacje płżne w brębie gspdarstwa i wykrzystujące dpady własne bwiązują regulacje uprszczne, pdczas gdy bigazwnie sprwadzające substraty z zewnątrz pdlegają z reguły przepism zawartym w drugim pakiecie. Przepisy w zakresie prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg raz aztanów kreślają zasady dtyczące bu tych kwestii, włącznie ze stswaniem brnika, a także ustalają wymagania w dniesieniu d pasteryzacji / bróbki termicznej. Obecnie nie istnieją żadne wymgi prawne dtyczące zużycia energii na ptrzeby własne Włchy Przepisy sanitarne Przetwarzanie ścieków regulwane jest Rzprządzeniem (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 3 października 2002 rku w sprawie przepisów sanitarnych dtyczących prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg nieprzeznacznych d spżycia przez ludzi. Ustanawia n nrmy kreślające warunki sanitarne i dpwiednie prcesy bróbki (pasteryzacja w temperaturze 70 C przez 60 minut, przy maksymalnym rzmiarze cząstki wynszącym 12 mm). Zakres stswania: rzprządzenie wprwadza przepisy zapewniające chrnę zdrwia ludzi i zwierząt w dniesieniu d: grmadzenia, transprtu, przechwywania, przeładunku, przetwarzania raz wykrzystywania lub usuwania prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg; wprwadzania d brtu raz, w szczególnych przypadkach, wywzu i tranzytu prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg i pchdnych. 14 / 43

15 Bigazwnie i kmpstwnie: Zarówn bigazwnie, jak i kmpstwnie muszą być zatwierdzne przez właściwe rgany. Warunkiem uzyskania zezwlenia jest dpwiedni rdzaj instalacji i jej wypsażenie. Pnadt wymagany jest system mnitrwania i kntrli punktów krytycznych. Zezwlenie zstanie natychmiast wycfane, jeżeli nie będą spełnine warunki niezbędne d jeg wydania. W bigazwniach i kmpstwniach mżna przetwarzać wyłącznie następujące prdukty pchdzenia zwierzęceg: materiały kategrii 2 p przetwrzeniu metdą nr 1 w zakładzie przetwórczym kategrii 2; brnik, treść przewdu pkarmweg, dpwiedni d nieg ddzielna, raz mlek i siara; materiały kategrii 3, W bigazwniach i kmpstwniach bwiązują szczególne wymgi dtyczące higieny i przetwarzania. Wykrzystanie masy pfermentacyjnej w rlnictwie Ze względu na fakt, że we Włszech nie istnieje sbne ustawdawstw regulujące kwestie związane z przewzem i przetwarzaniem bimasy pchdzenia rlniczeg i rln-spżywczeg stswanej w prcesie fermentacji beztlenwej, knieczne jest dwłanie się d szeregu aktów prawnych, których zakresy tematyczne częst nakładają się na siebie i nie zawsze pddają się jednznacznej interpretacji. W zależnści d pchdzenia substratów i przeznaczenia masy pfermentacyjnej, należy uwzględnić następujące przepisy: Dekrety z mcą ustawy: DL 152/06 i DL 99/92 w przypadku fermentacji beztlenwej, p której przewidzian prcesy przetwarzania mające na celu dprwadzenie d wód pwierzchniwych; Obwiązujące lkalnie uregulwania zawarte w Dekrecie Ministra Rlnictwa DM 7/4/2006 (wdrażające przepisy ujęte w art. 112 dekretu DL 152/06) raz Część IV dekretu DL 152/06 (zastępująceg dekret DL 22/97 dpadach) w dniesieniu d masy pfermentacyjnej przeznacznej d użytku w rlnictwie lub jej wprwadzenia d brtu jak nawzu; Rzprządzenie WE 1774/2002, jeżeli substrat przeznaczny d fermentacji beztlenwej zawiera prdukty ubczne pchdzenia zwierzęceg nieprzeznaczne d spżycia przez ludzi, inne niż brnik i treść przewdu pkarmweg, dpwiedni d nieg ddzielna. Ze względu na szereg różnic w interpretacji wymieninych pwyżej przepisów, w niniejszym pracwaniu graniczn się d zaprezentwania najczęściej występujących spsbów wykrzystania fermentacji beztlenwej bimasy pchdzenia rlniczeg i rln-spżywczeg: 1. Fermentacja beztlenwa w instalacjach zasilanych bimasą pchdzenia rlniczeg z wykrzystaniem pfermentu w rlnictwie: w tym przypadku dyspnujące bigazwnią gspdarstw krzysta z własneg substratu i rzprwadza masę pfermentacyjną (frakcję 15 / 43

16 ciekłą i stałą) na plach uprawnych (d których psiada praw i/lub udstępninych na jeg wyraźne życzenie). A. Fermentacja beztlenwa wyłącznie brnika Wszystkie prcesy zastswań rlniczych, włącznie z przetwarzaniem, dbywają się p uprzednim zgłszeniu zastswania rlniczeg (art. 112 dekretu z mcą ustawy DL 152/06), a w przypadku fermy hdwlanej zajmującej się rzrdem (pwyżej 750 macir) lub tuczem (c najmniej 2000 sztuk), p uzyskaniu pzwlenia zintegrwaneg zgdnie z wymgami dekretu DL 59/2005, wdrażająceg Dyrektywę 96/61/WE dtyczącą zintegrwaneg zapbiegania zanieczyszczenim i ich kntrli. W ramach cyklu gspdarwania brnikiem (wytwarzanie, składwanie, przetwarzanie, transprt, rzprwadzanie na plach), także jeg transprt w pszczególnych fazach teg sameg cyklu pdlega zasadm kreślnym w dekrecie ministerialnym DM 7/4/2006. Należy przy tym pamiętać, że Włchy krzystają z przysługującej Państwm Człnkwskim mżliwści niestswania przepisów dtyczących wymgów sanitarnych w dniesieniu d grmadzenia, transprtu i składwania w przypadku przemieszczania między dwma miejscami znajdującymi się na terenie teg sameg gspdarstwa lub między gspdarstwami i użytkwnikami w tym samym Państwie Człnkwskim, zgdnie z brzmieniem Rzprządzenia WE 1774/2002 (art. 7). Decyzja w tej sprawie zstała ptwierdzna w specjalnej umwie zawartej między rządem i reginami w lipcu 2004 rku. B. Fermentacja beztlenwa brnika, resztek rślin uprawnych i upraw energetycznych typu srg, kukurydzy i pasz, pdlegających kiszeniu Omówine w punkcie A przepisy zasadnicz bwiązują także w tym wypadku, mim że stswane lkalnie przepisy dekretu ministerialneg DM 7/4/2006 nie definiują w spsób jednznaczny mieszanin ścieków i kreślnych prduktów lub dpadów z upraw jak materiałów zbliżnych d brnika, będąceg przedmitem wspmnianeg dekretu. Prównanie t jednak narzuca się sam, zważywszy że fermentacja beztlenwa brnika zwierzęceg wymieszaneg z rślinami energetycznymi i dpadami z rślinnych prdukcji rślinnej zstała uwzględnina w szeregu prcesów przetwarzania, ujętych w załączniku d teg sameg dekretu. Słusznść pwyższej interpretacji ptwierdza także art. 185 dekretu DL 152/06, wyłączający - w spsób c prawda nie d kńca ewidentny - z bszaru bwiązywania przepisów dtyczących dpadów substancje naturalne inne niż niebezpieczne, pchdzące z rlnictwa. Także transprt bimasy rślinnej i ubcznych prduktów rślinnych d bigazwni z innych gspdarstw rlnych pdlega zasadm kreślnym w dekrecie ministerialnym DM 7/4/2006, w przypadku gdy dstarczające je pdmity pwiązane są z gspdarstwem, na terenie któreg znajduje się bigazwnia, a pferment wykrzystywany jest w cyklu rlniczym zgdnie z Planem Zastswania Rlniczeg (PUA), pracwanym w parciu pstanwienia art. 28 dekretu ministerialneg DM 7/4/2006. Uchwalna przez kmitety Rady Ministrów nwelizacja art. 185 dekretu DL 152/06, która czekuje becnie na zatwierdzenie przez kmisje parlamentarne, ustanawia także bjęcie bimasy rślinnej, pchdzącej z pdmitów niezwiązanych z gspdarstwem, na terenie 16 / 43

17 któreg usytuwana jest bigazwnia, przepisami dekretu ministerialneg DM 7/4/2006 w zakresie stswania rlniczeg. Prpnwane brzmienie znwelizwaneg artykułu t: "... Przepisów kreślnych w części IV dekretu DL 152/06 (rzprządzenie dpadach) nie stsuje się w dniesieniu d zwłk zwierząt i następujących dpadów rlnych: dchdy, słma i inne, nie będące niebezpiecznymi, naturalne substancje pchdzące z prdukcji rlniczej. Uznawane są ne za prdukty ubczne zgdnie z przepisami kreślnymi w lit. p), par. 1, art. 183: dchdy i materiały rślinne pchdzące z działalnści rlniczej, stswane w niej lub wykrzystywane w bigazwniach należących d pjedynczeg gspdarstwa/grupy gspdarstw d wytwarzania energii elektrycznej, ciepła lub bigazu." Zgdnie z treścią art. 20 dekretu ministerialneg DM , przy transprcie masy pfermentacyjnej wymagane jest psiadanie dkumentacji zawierającej c najmniej wymienine pniżej infrmacje: dane identyfikacyjne firmy, z której pchdzi przewżny materiał, raz jej przedstawiciela prawneg; charakter i ilść ścieków; dane śrdka transprtu; dane firmy będącej dbircą (jeżeli jest na różna d prducenta) raz jej prawneg przedstawiciela; szczegóły dt. zgłszenia d właściwych rganów, sprządzne przez przedstawiciela prawneg firmy, z której pchdzi przewżny materiał. 2. Fermentacja beztlenwa w bigazwniach zasilanych bimasą pchdzącą z działalnści rlniczej i branży przetwórstwa spżywczeg z wykrzystaniem pfermentu w rlnictwie Pza brnikiem i bimasą rślinną wytwarzanymi przez dane gspdarstw lub sprwadzanymi z zewnątrz, w bigazwnię mżna zasilać także dpadami pchdzącymi z przetwórstwa materiałów rślinnych i zwierzęcych. Dstarczanie dpadów lub prduktów ubcznych z przetwórstwa rślin Rlnicze zastswanie masy pfermentacyjnej dbywa się w ramach prcesu dzysku zgdnie z treścią Załącznika C (wskazana w dekrecie metda dzysku R10) i mże być przeprwadzane w parciu lkalne zarządzenia dtyczące stswania brnika zwierzęceg w rlnictwie. W przypadku jednak, gdyby zaprpnwana przez Ministra Rlnictwa nwelizacja ujęta w sekcji 10.1 zstała zatwierdzna, także ten rdzaj bimasy nie będzie pdlegał przepism dekretu ministerialneg DM 7/4/2006 w ramach Planu Zastswania Rlniczeg. Dstarczanie prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg W tym przypadku bwiązują przepisy Rzprządzenia WE 1774/2002, które przewidują złżne prcedury frmalne, uzyskiwanie zezwleń i przeprwadzanie audytów. Usuwanie teg rdzaju materiałów uważa się za niewskazane w przypadku gspdarstwa dyspnująceg bigazwnią. Wyjątek d pwyższej zasady stanwi mlek (i tym samym serwatka) raz treść przewdu pkarmweg (dpwiedni d nieg ddzielna) zwierząt z ubju, zgdnie bwiem z 17 / 43

18 przepisami uprzedni wspmnianeg Rzprządzenia w dniesieniu d nich nie bwiązuje wymóg psiadania specjalneg zezwlenia. Wykrzystanie bigazu Prdukcja bigazu jest uregulwana we Włszech w 2003 r. Dekretem prawnym DL 29/12/2003 nr 387: Wdrżenie Dyrektywy 2001/77/WE w sprawie prmwania stswania energii ze źródeł dnawialnych. Głównym celem jest tu zdefiniwanie krajwych celów w zakresie prdukcji energii ze źródeł dnawialnych raz prmwanie ich stswania w dniesieniu d wytwarzania energii elektrycznej. W pwyższych ramach prawnych nastąpiły statni jedynie niewielkie zmiany w dniesieniu d prdukcji bigazu, przy czym najważniejszą z nich stanwi uchwalny niedawn Dekret prawny DL 03/03/2011 nr 28: Wdrżenie Dyrektywy 2009/28/WE w sprawie prmwania stswania energii ze źródeł dnawialnych, zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE raz 2003/30/WE. Głównym celem tej regulacji jest uprszczenie prcedur administracyjnych w zakresie budwy instalacji wytwarzających energię dnawialną. W jej świetle czynnści prceduralne bejmują trzy etapy: 1. Pzwlenie zintegrwane: zawiera w ramach jednej prcedury wszelkie niezbędne zezwlenia udzielne przez właściwe rgany administracyjne w terminie wynszącym maksymalnie 90 dni 2. Prcedura uprszczna: stanwi pdpisany przez prjektanta szczegółwy pis instalacji przedłżny w dpwiednim urzędzie. 3. Sprawzdanie z rbót budwlanych Plska Bigazwnie bazujące na dpadach rlnych i spżywczych są instalacjami pełniącymi trzy pdstawwe funkcje: utylizacja prduktów ubcznych i/lub dpadów, prdukcja energii elektrycznej i ciepła (chłdu), prdukcja masy pfermentacyjnej. Ramy prawne związane z prjektwaniem, budwą i eksplatacją bigazwni kreślne są głównie pprzez ustawy: Praw energetyczne, Ustawa dpadach, Ustawa nawzach i nawżeniu, a także: Ustawa planwaniu i zagspdarwaniu przestrzennym, Praw budwlane, Praw Ochrny Śrdwiska. Przepisy sanitarne Bigazwnie rlnicze przetwarzające dpady rganiczne należy traktwać jak instalacje d dzysku dpadów, c pciąga za sbą kniecznść uzyskania dpwiednich zezwleń na prwadzenie działalnści w zakresie przetwarzania dpadów zgdnie z Ustawą dpadach. Ddatkw w sprawzdaniu kwartalnym d Prezesa ARR bigazwnie rlnicze pdają rdzaje i ilści substratów wykrzystanych d prdukcji bigazu. Rzprządzenie (WE) Nr 1069/2009 Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 21 października 2009 r. kreślające przepisy sanitarne dtyczące prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg nieprzeznacznych d spżycia klasyfikuje dpady zwierzęce na 3 kategrie, dzwierciedlające pzim zagrżenia dla zdrwia ludzi i zwierząt. Generalnie 18 / 43

19 przyjmuje się zasadę, że materiał kategrii I (bejmujący materiały, które mgą być zakażne gąbczastymi przenśnymi encefalpatiami) nie mże być przetwarzany w bigazwi. W bigazwniach mgą być natmiast przetwarzane: materiały kategrii II (dchdy i treść przewdu pkarmweg zwierząt gspdarskich, materiał zwierzęcy cząstkach nie większych niż 50mm z zakładów raz z czyszczalni ścieków bsługujących te zakłady, zwierzęta padłe) muszą zstać pddane prceswi sterylizacji (pddanie działaniu temperatury 133 C i ciśnieniu 3 barów przez c najmniej 20 minut). Z bwiązku sterylizacji zwlnine zstały dchdy zwierzęce i treści uwlnine z przewdu pkarmweg, które nie stwarzają ryzyka rzprzestrzeniania się chrób zakaźnych. Jeśli służą ne d prdukcji nawzu rlniczeg na własny użytek, nie muszą być uzdatniane pddawane bróbce termicznej, natmiast w przypadku prdukcji na cele kmercyjne muszą zstać pddane higienizacji. materiały kategrii III (materiał zwierzęcy ze zwierząt zdrwych, które zstały uznane za zdatne d spżycia przez ludzi, ale nie przeznaczne d wprwadzenia na rynek, dpady kuchenne z inneg źródła niż międzynardwy transprt, cząstki rzdrbnine pniżej 12 mm) mże być wykrzystywany jak surwiec w bigazwniach pd warunkiem pddania prceswi higienizacji (pddanie działaniu temperatury 70 C przez c najmniej 60 minut). Wszystkie zakłady wykrzystujące ubczne prdukty pchdzenia zwierzęceg d prdukcji bigazu pdlegają zatwierdzeniu w zakresie bezpieczeństwa sanitarn-weterynaryjneg przez właściweg miejscweg lekarza weterynarii. Wykrzystanie bigazu Wg definicji z Prawa energetyczneg (art. 3 par. 20a), bigaz rlniczy t paliw gazwe trzymywane w prcesie fermentacji metanwej surwców rlniczych, prduktów ubcznych rlnictwa, płynnych lub stałych dchdów zwierzęcych, prduktów ubcznych lub pzstałści z przetwórstwa prduktów pchdzenia rlniczeg lub bimasy leśnej, z wyłączeniem gazu pzyskaneg z surwców pchdzących z czyszczalni ścieków raz składwisk dpadów. Działalnść gspdarcza w zakresie wytwarzania bigazu rlniczeg lub wytwarzania energii elektrycznej z bigazu rlniczeg jest działalnścią regulwaną w rzumieniu przepisów ustawy swbdzie działalnści gspdarczej i wymaga wpisu d rejestru przedsiębirstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem bigazu rlniczeg, prwadzneg przez Prezesa Agencji Rynku Rlneg (art. 9p). Wytwarzanie energii elektrycznej z bigazu rlniczeg nie wymaga kncesji (art. 32), natmiast w przypadku bigazwi innych niż rlnicze wymagana jest kncesja. Przedsiębirstwa wpisane d rejestru przedsiębirstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem energii elektrycznej z bigazu rlniczeg, mgą wniskwać wydanie świadectw pchdzenia energii elektrycznej wytwrznej w dnawialnym źródle energii ( zielne certyfikaty ) raz ddatkw świadectw pchdzenia z kgeneracji ( żółte certyfikaty dla źródeł energii palanych paliwami gazwymi lub mcy źródła d 1MW), kreślających źródł, z jakieg zstała wytwrzna energia raz datę i miejsce prdukcji. Dkumenty te mgą być przedmitem brtu na sesyjnym rynku giełdwym Twarwej Giełdy Energii (TGE) lub umów bilateralnych. Świadectwa pchdzenia energii z OZE wystawia Prezes URE p wcześniejszym 19 / 43

20 złżeniu wnisku przez wytwórcę bigazu za pśrednictwem peratra systemu przesyłweg. Kwestie te reguluje Rzprządzenie Ministra Gspdarki z dnia 18 października 2012 r., natmiast kwestie związane ze świadectwami pchdzenia z kgeneracji - Rzprządzenie Ministra Gspdarki z dnia 26 lipca 2011 r. Przedsiębirstwa energetyczne są zbwiązane d dbiru energii elektrycznej z OZE raz wykazania się dpwiednią ilścią świadectw pchdzenia. Zgdnie z prawem energetycznym, świadectwa pchdzenia są zbywalne i stanwią twar giełdwy (a więc ich ceny nie są stałe i nie mżna przewidzieć ich dkładnej wyskści w klejnych latach). Średnia cena sprzedaży energii elektrycznej wytwrznej w wysksprawnej kgeneracji w jednstce kgeneracji palanej paliwami gazwymi lub łącznej mcy zainstalwanej elektrycznej źródła pniżej 1 MW wynisła w 2013 r. 193,86 zł/mwh (Urząd Regulacji Energetyki 12/2014). Średnia cena zielneg świadectwa pchdzenia w 2013 r. wynisła 209,22 PLN/MWh (dane Twarwej Giełdy Energii dla PMOZE_A). Średnia wartść żółtych świadectw pchdzenia w rku 2013 wynisła 122,67 (dane Twarwej Giełdy Energii dla PMGM). Łącznie więc prducent energii elektrycznej wytwrznej w wysksprawnej kgeneracji OZE mże liczyć na przychód w wyskści k. 525,75zł/MWh (k. 12,5 c /kwh). Nwelizacja Prawa energetyczneg, która weszła w życie w 11 września 2013 r., wprwadziła definicję mikrinstalacji - dnawialneg źródła energii, łącznej mcy zainstalwanej elektrycznej nie większej niż 40 kw, przyłączneg d sieci elektrenergetycznej napięciu znaminwym niższym niż 110 kv lub łącznej mcy zainstalwanej cieplnej nie większej niż 120 kw; raz definicję małej instalacji dnawialneg źródła energii, łącznej mcy zainstalwanej elektrycznej większej niż 40 kw i nie większej niż 200 kw, przyłączneg d sieci elektrenergetycznej napięciu znaminwym niższym niż 110 kv lub łącznej mcy zainstalwanej cieplnej większej niż 120 kw i nie większej niż 600 kw. Wspmniana wyżej nwelizacja znisła bwiązek uiszczania płaty za przyłączenie mikrinstalacji d sieci energetycznej (art. 7 ust. 8 pkt 3). Również kszt instalacji układu zabezpieczająceg i układu pmiarw-rzliczeniweg przeniesin na peratra systemu dystrybucyjneg elektrenergetyczneg, w przypadku gdy pdmit ubiegający się przyłączenie mikrinstalacji d sieci dystrybucyjnej jest przyłączny d sieci jak dbirca kńcwy, a mc zainstalwana mikrinstalacji jest nie większa niż kreślna w wydanych warunkach przyłączenia (art. 7 ust. 8d 4 ). Pnadt właścicieli mikrinstalacji zwlnin z bwiązku prwadzenia działalnści gspdarczej (art. 9u). Art. 9v wprwadził bwiązek zakupu energii elektrycznej z mikrinstalacji należących d sób nieprwadzących działalnści gspdarczej p cenie równej 80% średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej w pprzednim rku kalendarzwym. Osby te nie są bjęte systemem świadectw pchdzenia. Ustalenie ceny sprzedaży energii z instalacji prsumenckich pniżej średniej ceny rzeczywistej w intencji ustawdawcy ma spwdwać, że będzie na wykrzystywana głównie na własne ptrzeby. W dn. 8 kwietnia 2014 r. Rada Ministrów przyjęła prjekt Ustawy dnawialnych źródłach energii. Prjekt zawiera rzwiązania dt. prwadzenia działalnści plegającej na wytwarzaniu energii w ramach mikr (<40kW el ) i małych (<200kW el ) instalacji OZE. W przypadku mikrinstalacji prjekt ustawy OZE przewiduje kntynuację bwiązujących rzwiązań zawartych w ustawie Praw energetyczne, tj. zwlnienie sób fizycznych wytwarzających energię elektryczną w mikrinstalcji OZE z bwiązku prwadzenia działalnści gspdarczej raz 20 / 43

21 zwlnienie wszystkich wytwórców energii elektrycznej w mikrinstalacji OZE z bwiązku uzyskiwania kncesji. Prjekt ustawy OZE przewiduje także bwiązek zakupu nadwyżek energii elektrycznej, która zstała wytwrzna w mikrinstalacji przez klejnych 15 lat, p cenie 80 prc. średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku knkurencyjnym, głsznej przez prezesa URE. W przypadku małych instalacji OZE prjekt ustawy OZE zwalnia wytwórców z bwiązku uzyskania kncesji i wprwadza łagdniejszą frmę działalnści regulwanej tj. bwiązek rejestrwy (wpis d rejestru prwadzneg przez Prezesa URE). Pnadt w prjekcie ustawy OZE przewidzian: utrzymanie becneg systemu wsparcia dla istniejących instalacji OZE (wytwórcy energii elektrycznej będą mieli wybór między zachwaniem becnych zasad wsparcia, a zadeklarwaniem przystąpienia d nweg systemu aukcyjneg); wdrżenie systemu aukcji dla nwych i zmdernizwanych instalacji OZE. Przewiduje się, ze ustawa ta wejdzie w życie nie wcześniej niż w 2016 r. Rlnicze wykrzystanie masy pfermentacyjnej Zgdnie z bwiązującym w Plsce prawem pferment jest klasyfikwany jak dpad. W rzprządzeniu Ministra Śrdwiska z dn. 27 września 2001 r. w sprawie katalgu dpadów, pzycję zdefiniwan jak przefermentwane dpady z beztlenweg rzkładu dpadów zwierzęcych i rślinnych. W przypadku zastswania separacji pfermentu na frakcję ciekłą i stałą, frakcja ciekła sklasyfikwana jest jak czyli ciecze z beztlenweg rzkładu dpadów zwierzęcych i rślinnych, a frakcja stała jak Jak dpad pferment mże być pddany prceswi unieszkdliwienia (np. pprzez zdepnwanie na składwisku), ale zalecane jest przeprwadzenie prcesu dzysku. Mżliwści dzysku dpadów wymienine są w załączniku nr 1 d ustawy dpadach. Metdy dzysku mżliwe d zastswania w przypadku substancji pfermentacyjnej t: prces R3 recykling lub dzysk substancji rganicznych, które nie są stswane jak rzpuszczalniki (w tym kmpstwanie i inne bilgiczne prcesy przekształcania) prces R10 bróbka na pwierzchni ziemi przynsząca krzyści dla rlnictwa lub pprawę stanu śrdwiska. w przypadku dseparwania i wysuszenia frakcji stałej, dla pwstałeg dpadu mżliwe jest też zastswanie prcesu R1, czyli wykrzystania jak paliwa lub inneg śrdka wytwarzania energii. Najczęściej stswanym spsbem zagspdarwania pulpy pfermentacyjnej jest dzysk metdą R10, czyli wykrzystanie pfermentu jak nawzu rlniczeg. Aby zrealizwać dzysk pfermentu metdą R10 należy spełnić szereg wymgów zawartych w rzprządzeniu Ministra Śrdwiska z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie prcesu dzysku R10. Wymagania dtyczące wszystkich substancji kdach i : są spełnine zasady dla nawzów naturalnych kreślne w Ustawie nawzach i nawżeniu (m.in. Art. 17 u. 3: zastswana w kresie rku dawka nawzu naturalneg nie mże zawierać więcej niż 170 kg aztu (N) w czystym składniku na 1 ha użytków rlnych; Art. 20: zabrania się stswania nawzów na glebach zalanych wdą, przykrytych śniegiem, zamarzniętych d głębkści 30 cm raz pdczas padów deszczu; w pstaci płynnej na glebach bez krywy rślinnej płżnych na stkach nachyleniu większym niż 10%; w pstaci płynnej pdczas wegetacji rślin przeznacznych d bezpśrednieg spżycia przez ludzi.) 21 / 43

22 IEE/13/477/SI materiał p prcesie fermentacji pchdzenia zwierzęceg spełnia wymagania zawarte w rzprządzeniu Parlamentu Eurpejskieg i Rady (WE) nr 1069/2009, dpady są stswane równmiernie na pwierzchni gleby, rzprwadzanie na pwierzchni ziemi dbywa się tylk d głębkści 30 cm. Z punktu widzenia zagspdarwania substancji pfermentacyjnej isttne jest także zalecenie zawarte w rzprządzeniu Ministra Rlnictwa i Rzwju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółweg spsbu stswania nawzów raz prwadzenia szkleń z zakresu ich stswania: nawzy naturalne i rganiczne, w pstacie stałej lub płynnej, stsuje się w kresie d dnia 1 marca d dnia 30 listpada ( ). A więc w bigazwni rlniczej musi być zapewnina dpwiednia przestrzeń magazynwa, wystarczająca na grmadzenie pwstająceg pfermentu przez minimum 3 miesiące. Rzprządzenie wskazuje pnadt dzwlne spsby rzprwadzana nawzu na uprawy. Bigazwnia mże wykrzystywać pferment jak nawóz na plach, d których ma tytuł prawny. Udstępnienie pfermentu innym rlnikm jest mżliwe p uzyskaniu pzwlenia na wprwadzenie d brtu śrdka wspmagająceg uprawę rślin. Pzwlenie takie wydaje w drdze decyzji minister właściwy d spraw rlnictwa. Wszystkie warunki jakie musi spełnić prducent śrdka wspmagająceg uprawę wymienin w Art. 4 Ustawy nawzach i nawżeniu raz w rzprządzeniu Ministra Rlnictwa i Rzwju Wsi z dnia 18 czerwca 2008 r. w sprawie wyknania niektórych przepisów nawzach i nawżeniu Hiszpania W punkcie tym zstaną przedstawine najważniejsze hiszpańskie przepisy dnszące się bezpśredni lub pśredni d kwestii rzwju małych bigazwni. W szeregu pdpunktów ujęt następujące zagadnienia: regulacje sanitarne, przepisy w zakresie chrny śrdwiska, włącznie ze zmianami klimatycznymi i graniczeniem emisji gazów cieplarnianych, a także wykrzystanie bigazu i masy pfermentacyjnej. Pniżej wymienin akty prawne dtyczące każdeg z tych zagadnień: Ochrna śrdwiska: Ustawa 22/2011 dpadach, Ustawa 1481/2001 składwiskach dpadów, Ustawa 16/2002 w sprawie IPPC, plan bifermentacji gnjwicy zwierzęcej. Wykrzystanie bigazu: Dekret Królewski 413/2014 w sprawie prdukcji energii elektrycznej ze źródeł dnawialnych, Rzprządzenie IET/1045/2014. Wykrzystanie masy pfermentacyjnej w rlnictwie: Dekret Królewski 506/2013 w sprawie nawzów, Dekret Królewski 261/1996 w sprawie aztu pchdzenia rlniczeg. Przepisy sanitarne: Dekret Królewski 1528/2012 w sprawie prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg. Przepisy sanitarne Dekret Królewski 1528/2012 kreśla warunki stswania unijnych regulacji w zakresie prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg. Nie wprwadza n przy tym żadnych zmian dnśnie d przewidzianych w Rzprządzeniu WE 1069/2009 graniczeń, które związane są głównie z dpuszcznymi d użytku w bigazwniach typami materiałów raz wymaganą bróbką wstępną i bwiązującymi prcedurami sanitarnymi w przypadku stswania prduktów ubcznych pchdzenia zwierzęceg. 22 / 43