Fundusze akcji zagranicznych

Transkrypt

1 Materiał opublikowany w Rzeczpospolitej z 3 czerwca 2004 roku Fundusze akcji zagranicznych Czy chcieliby Państwo być właścicielami akcji takich firm jak Microsoft, Coca Cola, BMW, czy Nokia? Z pewnością wiele osób odpowie na to pytanie twierdząco, część jednak od razu zapyta czy nie jest to zbyt skomplikowane i czy nie wymaga poświęcenia ogromnej ilości czasu, posiadania szerokiej wiedzy i znaczącego kapitału? Otóż nie wystarczy mieć kilkadziesiąt złotych i już możemy nabyć jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, które lokują zgromadzone środki pieniężne na zagranicznych parkietach w akcje spółek tam notowanych. W chwili obecnej oferta funduszy akcji zagranicznych (AKZ) jest stosunkowo skromna na polskim rynku działa zaledwie siedem takich funduszy zarządzanych przez cztery towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Trzy z nich inwestują na rynku europejskim (BPH Top Europa, DWS Polska Top 50 Europa i od kilku tygodni Pioneer Akcji Europejskich), dwa na rynku amerykańskim (BPH Top Ameryka i Pioneer Akcji Amerykańskich) oraz dwa inwestujące globalnie (UniGlobal i UniXXI Wiek). Jeszcze do niedawna zainteresowanie nimi było znikome ich łączne aktywa oscylowały wokół 100 mln zł. Dopiero rok 2004 przyniósł zwiększone zainteresowanie funduszami AKZ w ciągu pierwszych czterech miesięcy bieżącego roku wartość środków zgromadzonych przez te podmioty wzrosła o 113% (obecnie wynosi blisko 300 mln zł), a w kwietniu ta grupa funduszy zanotowała najwyższą dynamikę wzrostu aktywów na całym rynku (10,8%). Wybór waluty Inwestując w fundusze AKZ (podobnie zresztą jak przy inwestowaniu w fundusze zagranicznych papierów dłużnych) musimy przede wszystkim określić, za jaką walutę chcemy nabyć jednostki danego funduszu. Jeżeli chcemy uniknąć ryzyka kursowego nabywamy i umarzamy jednostki za dolary lub euro (taką możliwość oferują obecnie trzy fundusze akcji zagranicznych). Na wartość naszej inwestycji nie wpływają wówczas zmiany kursów walut (głównie euro i dolara amerykańskiego) w stosunku do złotego, co może być zarówno czynnikiem pozytywnym (unikamy straty gdy złoty umacnia się wobec tych walut), jak też negatywnym (nie stajemy się beneficjentami deprecjacji naszej waluty względem walut obcych). W takim przypadku osiągany przez nas wynik inwestycyjny jest rezultatem

2 2 wyłącznie profesjonalizmu zarządzających oraz koniunktury giełdowej panującej na rynkach, na których fundusz inwestuje. Należy też pamiętać, iż część funduszy AKZ ustala jednakową wysokość minimalnej pierwszej wpłaty niezależnie od waluty w jakiej tej wpłaty dokonujemy (w przypadku inwestycji w walucie jest ona przeliczana na złotówki), w innych natomiast minimalna wysokość wpłaty dokonywana w walucie jest wyższa niż przy wpłatach w złotówkach (w funduszu BPH Top Ameryka pierwsza wpłata w dolarach nie może być niższa niż 5 tys. USD, a przy wpłatach w złotówkach tylko 1 tys. zł; przy kolejnych wpłatach progi te wynoszą odpowiednio 5 tys. USD i 100 zł). Drugą możliwość stanowi inwestowanie w fundusze akcji zagranicznych w złotówkach. Taka strategia może przynieść znakomite rezultaty w sytuacji, kiedy dochodzi do osłabienia naszej waluty względem walut obcych. Zyski kursowe mogą wówczas nawet zneutralizować ewentualne straty bądź też zwielokrotnić zyski wynikające z inwestycji giełdowych. Jeśli jednak nastąpi aprecjacja złotego w stosunku do euro lub dolara może wystąpić sytuacja odwrotna straty kursowe mogą wówczas zneutralizować ewentualne zyski, bądź też pogłębić straty będące efektem inwestycji giełdowych. Potencjalne korzyści i ryzyka Inwestowanie w akcje zagranicznych spółek za pośrednictwem funduszy inwestycyjnych niesie ze sobą określone konsekwencje, które mogą mieć zarówno korzystny jak i negatywny wpływ na wartość naszej inwestycji. Najważniejszą korzyścią jest niewątpliwie możliwość dywersyfikacji portfela i redukcji ryzyka w skali międzynarodowej. Czasami zdarza się bowiem tak, iż trend panujący na zagranicznych rynkach akcji jest odmienny od trendu występującego w danym momencie w kraju. Oznacza to, że np. podczas dekoniunktury na krajowym parkiecie możemy część naszego portfela ulokować w tych krajach, gdzie panuje obecnie hossa. Ponadto zdaniem analityków, w dłuższym okresie wartość portfela w którym znajdują się papiery wartościowe spółek z różnych krajów (taki charakter mają fundusze globalne) jest bardziej stabilna niż wartość inwestycji ulokowanej tylko w jednym kraju. Inwestując w akcje zagranicznych firm pochodzących z krajów osiągających wysokie tempo wzrostu PKB korzystamy także z pozytywnych tendencji występujących w tamtejszych gospodarkach. Możemy też zainwestować nasz kapitał w walory firm pochodzących z branż, które nie są reprezentowane na krajowym parkiecie, a które rokują ponadprzeciętne stopy zwrotu. Przykładem takim może być fundusz UniXXI Wiek, który w swoim portfelu posiada akcje spółek z całego świata należące do sektorów

3 3 przyszłości: informatyki, biotechnologii, technologii medycznych, ochrony środowiska oraz technologii optycznych. Lokowanie kapitału w akcje firm zagranicznych związane jest też jednak z określonymi rodzajami ryzyka. Przede wszystkim należy tu wymienić ryzyko ekonomiczne, wynikające z faktu, że lokaty funduszy AKZ są związane z ryzykiem gospodarczym krajów, w których inwestują. Na ryzyko gospodarcze wpływają natomiast przede wszystkim zmiany najważniejszych parametrów makroekonomicznych (PKB, inflacja, deficyt budżetowy i dług publiczny, bezrobocie) oraz zmiany regulacji prawnych obowiązujących w danym kraju (w szczególności dotyczących warunków gospodarowania, w tym stawek podatkowych i ceł). Jeżeli fundusz AKZ jest funduszem sektorowym (za taki można uznać UniXXI Wiek) dochodzi do tego jeszcze ryzyko inwestycji w określony sektor gospodarki wynik takiego podmiotu jest wówczas w istotny sposób uzależniony od kondycji danej gałęzi gospodarki oraz od postrzegania tej gałęzi przez inwestorów. Kolejnym rodzajem ryzyka jest ryzyko związane z inwestycją w akcje w jego skład wchodzi ryzyko rynkowe (możliwość wystąpienia długotrwałego załamania kursów na giełdach, na których fundusz inwestuje) oraz ryzyko specyficzne (związane z sytuacją finansową firm znajdujących się w portfelu funduszu). Inwestowanie w fundusze akcji zagranicznych obarczone może być także ryzykiem płynności niskie obroty na giełdach mogą bowiem spowodować konieczność sprzedaży akcji po cenach nie odzwierciedlających ich rzeczywistej wartości, a nawet doprowadzić do sytuacji, że ich zbycie będzie niemożliwe. Dobry ostatni rok Wyniki inwestycyjne funduszy akcji zagranicznych (tabela 1) cechuje bardzo duże zróżnicowanie w poszczególnych okresach. Ostatni miesiąc przyniósł znaczący spadek wartości ich jednostek (sięgający od 5 do 8 procent), co było konsekwencją nałożenia się dwóch niekorzystnych zjawisk umocnienia złotego względem walut obcych (zwłaszcza dolara) oraz gorszych nastrojów na amerykańskich i europejskich parkietach. Całkowicie odmienną sytuację można było natomiast obserwować w minionych dwunastu miesiącach. Znacząca deprecjacja złotego w stosunku do euro i dolara oraz powrót (po trzyletnim okresie bessy) dobrej koniunktury na giełdy Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej sprawiły, iż fundusze AKZ osiągnęły w tym okresie kilkunastoprocentowe stopy zwrotu (w przypadku funduszy DWS Top 50 Europa, Pioneer Akcji Amerykańskich oraz UniGlobal przekroczyły one nawet 20 procent), ustępując jedynie funduszom inwestującym na krajowym rynku akcji. Z kolei ostatnie dwa lata to okres strat (od kilku do kilkunastu procent) będących jeszcze

4 4 pochodną bessy, która szczególnie mocno dała się we znaki inwestorom w drugim i trzecim kwartale 2002 r. (w przypadku funduszy akcji europejskich strat tych nie zniwelowała nawet blisko 30-procentowa aprecjacja euro wobec złotego). Tabela 1. Wyniki inwestycyjne funduszy akcji zagranicznych (stan na r.) Fundusz Stopa zwrotu (%) za okres minionego: miesiąca roku dwóch lat Fundusze inwestujące na rynku amerykańskim PLN USD PLN USD PLN USD 1. Pioneer Akcji Amerykańskich - 5,83-1,97 22,15 * - 14,75 * 2. BPH Top Ameryka - 6,38-2,53 14,60 * - 11,92 * USD/PLN - 4,35-0,98-4,38 Fundusze inwestujące na rynku europejskim PLN euro PLN euro PLN euro 1. DWS Top 50 Europa - 7,54 * 27,78 * - 18,83 * 2. BPH Top Europa - 6,34 * 17,37 * - 11,50 * 3. Pioneer Akcji Europejskich - 5,56 ** - 2,74 ** * * * * euro/pln - 1,84 9,24 29,34 Fundusze inwestujące globalnie PLN PLN PLN 1. UniGlobal - 8,14 21,22-6,79 2. UniXXI Wiek - 7,37 16,66-7,97 * - brak danych, gdyż fundusz w danym okresie nie funkcjonował lub nie wyceniał swoich jednostek w walucie obcej. ** - od 29 kwietnia br. (pierwsza wycena jednostki funduszu). Wybierając fundusz akcji zagranicznych szczególną uwagę należy zwrócić także na prowadzoną przezeń politykę inwestycyjną. Analizując benchmarki funduszy AKZ, udział akcji w aktywach (tabela 2) oraz ich największe inwestycje (tabela 3) widać wyraźnie, iż zarządzający tymi funduszami (a trzeba pamiętać, iż część z nich jest w praktyce klonami funduszy zagranicznych i jest zarządzana spoza naszego kraju) stawiają zgodnie na największe, cieszące się największą renomą spółki europejskie i amerykańskie. Zwraca również uwagę ogromne rozproszenie lokat mimo stosunkowo niewielkich aktywów fundusze te mają w portfelach walory kilkudziesięciu firm, a rekordzistą pod tym względem jest fundusz UniGlobal, który zainwestował w akcje aż 168 spółek. Inwestowanie w blue-chipy z jednej strony zwiększa prawdopodobieństwo osiągnięcia przyzwoitych zysków, gdyż spółki te zazwyczaj mogą się pochwalić dobrymi wynikami finansowymi i w dłuższej perspektywie powinny przynieść inwestorom może nie spektakularne, ale stabilne zyski. Z drugiej jednak strony taka zunifikowana i stosunkowo bezpieczna strategia inwestycyjna wszystkich funduszy ogranicza możliwość osiągnięcia ponadprzeciętnych zysków. Wszystko wskazuje jednak na to, że już wkrótce powyższy problem związany z bardzo skromną jak dotychczas na polskim rynku ofertą funduszy akcji zagranicznych przestanie istnieć. Możemy się bowiem spodziewać, iż w najbliższych miesiącach i latach zaczną być dystrybuowane w Polsce fundusze akcyjne zarejestrowane w krajach UE. Jeśli tak się stanie będziemy mieć do wyboru kilkadziesiąt, a może nawet kilkaset

5 5 strategii inwestycyjnych oferowanych przez zagraniczne firmy asset management, czy to w ramach jednego funduszu, czy też w formie funduszu z wydzielonymi subfunduszami. Pojawią się wówczas nowe problemy i nowe pytania którą z tych strategii wybrać i czy taki wybór (z uwagi na niekorzystne rozwiązania podatkowe inwestowanie w fundusze zagraniczne będzie mniej opłacalne) okaże się w ostateczności lepszym rozwiązaniem niż inwestycja w fundusz krajowy. Tabela 2. Benchmarki i rzeczywisty udział akcji w aktywach funduszy akcji zagranicznych. Udział (%) akcji w aktywach według stanu na dzień: Fundusz Benchmark Średnio DWS Top 50 Europa MSCI Europe 15* 55,3 94,2 87,2 b.d. 78,9 BPH Top Ameryka S&P 100 (w zł) 94,1 88,0 74,0 92,7 87,2 UniXXI Wiek Uni21 Jahrhundert-net (w zł) 88,4 86,4 89,3 b.d. 88,0 BPH Top Europa Dow Jones Stoxx Large 97,3 86,9 84,5 88,0 89,2 cap Index (w zł) UniGlobal UniGlobal (w zł) 98,2 95,2 89,4 b.d. 94,3 Pioneer Akcji 99,0 98,9 94,6 84,9 94,4 S&P 500 Total Return Amerykańskich Średnio - 88,7 91,6 86,5 88,5 88,7 * - indeks ten jest również benchmarkiem funduszu Pioneer Akcji Europejskich. Tabela 3. Największe inwestycje funduszy akcji zagranicznych według stanu na 31 grudnia 2003 r. Lp. BPH Top BPH Top DWS Top 50 Pioneer Akcji Ameryka Europa Europa* Amerykańskich UniGlobal* UniXXI Wiek* 1 Exxon Mobil BP Amoco ABN AMRO Exxon Mobil CitiCorp Microsoft 2 General Electric HSBC Holdings BNP Paribas Chevron Deutsche Boerse General Electronic 3 Citigroup Vodafone Group Allianz AIG Pfizer Pfizer 4 Pfizer GlaxoSmithKline Technip- Coflexip Ford Motor Altria Group Exxon Mobil 5 Intel TotalFinaElf E.ON 6 Wal-Mart Stores Air Products & Chemicals General Electronic Johnson & Johnson Nestle BP Pepsico Schering BP Amoco 7 Microsoft Novartis Royal Bank Scotland Hewlett Packard Microsoft Intel 8 AIG Royal Dutch BMW Alcoa HSBC Holdings Cisco Systems 9 Wells Fargo & Company Nokia Accor Meadwestvaco Deutsche Post Vodafone Group 10 Procter & Verizon Siemens BASF Motorola Nokia Gamble Communications Liczba spółek ogółem * - stan na 30 czerwca 2003 r. (brak sprawozdania finansowego za cały 2003 rok). Tomasz Miziołek Analizy Online