Perspektywy i ograniczenia szerokiego udostępniania terenów cennych przyrodniczo dla turystyki aktywnej w świetle badań nad odpornością ekosystemów

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Perspektywy i ograniczenia szerokiego udostępniania terenów cennych przyrodniczo dla turystyki aktywnej w świetle badań nad odpornością ekosystemów"

Transkrypt

1 Turystyka i Rekreacja Tom 1/ Joanna Adamczyk SGGW, Warszawa Perspektywy i ograniczenia szerokiego udostępniania terenów cennych przyrodniczo dla turystyki aktywnej w świetle badań nad odpornością ekosystemów Perspectiyes and limitations of the wide access of the valuable landscapes for active tourism in the light of research on ecosystems resistance Summary Some disciplines of the, so called, active tourism were analyzed regarding to the influence on the ecosystems: trekking, biking, horse riding and paragliding. The landscape of the Bieszczadzki National Park was evaluated for mesę disciplines. As an effect, the proposition of the landscape management system was created. At the end of the article the author refers some problems regarding the realization of mis concept in practice. Wstęp Uprawianie turystyki na obszarach -cennych przyrodniczo powoduje duże konflikty, które klasycznie [4, 3] są określane następująco: wydeptywanie szaty roślinnej oraz jej synantropizacja, zdzieranie górnej części profilu glebowego i uruchamianie procesów erozyjnych, penetracja roślinności znajdującej się w sąsiedztwie szlaku, pozostawianie śmieci i różnego rodzaju zanieczyszczeń, hałasowanie. Całkowicie jasne jest również, że dynamicznie rozwijająca się turystyka, powoduje zwiększanie się presji na środowisko, powodowanej między innymi powstaniem nowych jej form. Szczególnie istotne są nowe sposoby poruszania się w terenie związane z coraz bardziej popularną turystyką aktywną'. W tej formie turystyki mieszczą się zarówno różnego rodzaju wycieczki tematyczne, np. podglądanie życia ptaków lub wycieczki o charakterze sportowym, np. związane z jazdą na rowerze terenowym, czy lotami na paralotniach. Tego typu formy turystyki są traktowane przez zarządców obszarów chronionych w różny sposób: od braku kontroli nad sposobem poruszania się po terenie parku, poprzez organizowanie specjalnych ścieżek do uprawiania różnych form turystyki, do zamykania niektórych obszarów parku i ścisłej kontroli. Parki narodowe w Polsce najczęściej należą do tej ostatniej grupy. Do tej pory nie została opracowana spójna metodyka oceny wpływu tury styki aktywnej na środowisko. Oceniano głównie wpływ turystyki pieszej, najczęściej przy założeniu, że podłoże wydeptywane jest powierzchniowo [4, 3]. Przed podjęciem pracy badawczej, zmierzającej do oceny wpływu turystyki aktywnej na środowisko, nie było prac, które uwzględniały by szczegółowe charakterystyki innych form turystyki niż piesza oraz uwzględniających potrzebę przeprowadzenia badań liniowych i punktowych. Z wyżej wymienionych powodów zdecydowano o podjęciu pracy badawczej, która miała by za zadanie wzbogacenie wiedzy o wpływie na środowisko najbardziej popularnych w Polsce dyscyplin turystyki aktywnej: pieszej (szczególnie poza szlakami), rowerowej, konnej i lotach na paralotniach. Założono, że zostanie podjęta próba opracowania metody oceny walorów środowiska przyrodniczego dla potrzeb tych form turystyki, ze szczególnym

2 52 uwzględnieniem zagadnienia wpływu na środowisko różnych sposobów poruszania się turystów. Materiały i metody Jednym z podstawowych zadań pracy badawczej było przedstawienie propozycji metody oceny środowiska przyrodniczego dla potrzeb turystyki aktywnej. Przeprowadzona praca badawcza miała za zadanie rozwinięcie i weryfikację wcześniejszych prac w dziedzinie wpływu turystyki na środowisko, przeprowadzonych m in. przez Marsza [4], Kostrowickiego [3], Szczepanowską-Sekułę [6]. Temat został opracowany jedynie w niektórych aspektach. Zaproponowane podejście opiera się na analizie walorów przyrodniczych oraz ich konfrontacji z ograniczeniami uprawiania turystyki aktywnej, w celu oceny całości warunków przyrodniczych dla j ej uprawiania. Pracę badawczą przeprowadzono w następujących etapach (skrócone): 1. Zapoznano się z technicznymi (oraz innymi) uwarunkowaniami uprawiania wymienionych rodzajów turystyki oraz ich wpływem na środowisko. 2. Wybrano teren doświadczalny, możliwie najlepiej nadający się do przeprowadzenia analiz dotyczących utworzenia modelowego planu zagospodarowania obszaru chronionego, jako obszaru uprawiania turystyki aktywnej. W tym celu wybrany został Bieszczadzki Park Narodowy wraz z otuliną, którego stosunkowo duża wrażliwość na presję turystyczną spowodowana jest uwarunkowaniami naturalnymi. 3. Opracowano nowe podejście do oceny oddziaływania wymienionych form turystyki aktywnej na środowisko. Ze względu na różne wymagania techniczne oraz różny sposób wpływania na przyrodę, każda z dyscyplin posiada własną odmianę podejścia metodycznego. Na przykład: uwarunkowania, turystyki pieszej rozpatrywane były w trzech wymiarach: liniowym: na szlakach i drogach nieznakowanych; punktowym: w miejscach odpoczynków i biwaków na szlakach, w miejscach biwaków na drogach nieznakowanych; obszarowym (łączącym w sobie wyniki badań liniowych i punktowych): dotyczącym sieci szlaków, prowadzonym w celu zaproponowania stref dopuszczonych do poruszania się bez szlaku. 4. Przeprowadzono pomiary odporności środowiska oraz obserwacji stanu środowiska w miejscach odwiedzanych przez turystów. W tym między innymi: przeprowadzenie doświadczeń opisujących mechaniczny wpływ różnych typów turystyki na podłoże, weryfikacja istniejących map oceny stanu środowiska [5]. 5. Przeprowadzono konfrontację walorów i ograniczeń uprawiania turystyki aktywnej oraz przedstawiono jej wyniki w formie map numerycznych: Zagospodarowania turystycznego oraz walorów antropogenicznych i przyrodniczych BPN; - Ograniczeń uprawiania turystyki aktywnej na terenie BPN; - Oceny walorów naturalnych BPN. 6. Przeprowadzono ocenę środowiska BPN dla potrzeb poszczególnych form turystyki oraz zaproponowano rozwiązania dotyczących organizacji stref ich uprawiania. Wyniki przedstawiono na mapie Oceny środowiska przyrodniczego BPN, przedstawiającej propozycję Planu Zagospodarowania BPN dla potrzeb turystyki aktywnej. W toku analizy każda z wyżej wymienionych dziedzin turystyki aktywnej została potraktowana indywidualnie, w celu z rozwinięcia metodyki uwzględniającej jej specyfikę. Za każdym razem próbowano odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób można pogodzić różne formy poruszania się turystów z zadaniami ochronnymi parku narodowego. Oprócz metodyki oceny walorów przyrodniczych oraz propozycji ochrony stref uprawiania różnych form turystyk pieszej, określono również inne uwarunkowania uprawiania turystyki, np.

3 53 wymagania wobec poziomu kultury turystów, których można dopuścić do uprawiania turystyki na terenie chronionym. W tym kontekście rozważono również zagadnienie uprawiania turystyki poza szlakami. Wyniki Podjęto zatem próbę określenia szczegółowych cech wyznaczających specyfikę oddziaływania badanych form turystyki aktywnej na środowisko (przykłady): Zauważono zależność wpływu turystyki na środowisko od wilgotności gruntu. Po obfitych opadach gleba staje się bardziej elastyczna i zmniejsza się odporność darni na rozerwania. - Szerokość ścieżki wydeptanej przez grupę turystów, poruszających się jeden za drugim, wynosi cm - nie jest ona duża w porównaniu np. z turystyką konną. Mimo to ścieżki wydeptywane przez dużą liczbę turystów pieszych są najszersze w porównaniu z innymi formami turystyki aktywnej (skłonność do chodzenia w grupie, skracania drogi, omijania miejsc trudnych, dużych nachyleń stoku). Ślady wędrówek w otwartym terenie o nachyleniu poniżej 30 są praktycznie niewidoczne (poza siedliskami wilgotnymi). Określono, że niektóre obszary B PN mogły by przyjąć l grupę liczącą osób na tydzień. W przypadku turystyki konnej zauważono różnicę w zmianach zachodzących w terenach o stosunkowo małym nachyleniu (7 ), gdzie wyrazistość śladów pozostawionych przez konie zaczyna gwałtownie wzrastać - prawidłowość tę uzasadniono na podstawie obserwacji sposobu stawiania kopyt przez konie. Za obciążenie dopuszczalne, przyjęto przejazd tą samą drogą, 4 rajdów konnych poruszających się stępa w okresie 2-3 tygodni. - W trudniejszym terenie (poza drogami) rowerzyści poruszają się najczęściej jeden za drugim - ścieżka przez nich wyjeżdżona, jest stosunkowo wąska cm. Na zakręcie szerokość wyjeżdżonego terenu jest wprost proporcjonalna do ostrości zakrętu i nachylenia (200 cm i więcej). Rowerzyści mniej zaawansowani znacznie mniej niszczą przyrodę od profesjonalistów (m.in. nie stosowanie poślizgów kontrolowanych, podchodzenie zamiast podjazdu na dużych nachyleniach). Obciążenie graniczne przyjęto dla prostej przejazdów, co 12 dni wczesnym latem i na wiosnę oraz co 16 dni późnym latem i na jesieni; dla zakrętu - 13 przejazdów. Specyfika wpływu lotów na paralotniach na środowisko jest częściowo podobna do wpływu turystyki pieszej o małym nasileniu (ze względu na indywidualny charakter). Określono aktywności konfliktowe pilotów związane z miejscami startowymi (najczęściej szczytami gór), takie jak: specyficzne wydeptywanie polan szczytowych zależne od aktualnych warunków pogodowych, umiejętności pilota itp.; niszczenie roślinności w celu oczyszczenia drogi startu. Nie zauważono jednak żadnego wpływu lotów na paralotniach na zwierzęta. Oczywiście pod warunkiem, że celem pilota nie jest specjalne płoszenie zwierząt. Wprowadzenie profesjonalnych zabezpieczeń tras uprawiania agresywnych form turystyki aktywnej, może znacznie zmniejszyć ich negatywny wpływ na środowisko, np. dla tras przeprowadzonych na przełaj, szkodliwość przejazdu rowerem może zostać zmniejszona ponad trzynastokrotnie. Na drogach gruntowych zmniejszy to szkodliwość turystyki rowerowej prawie czterokrotnie.

4 54 Dyskusja Z badań wynika, że teoretycznie istniała by możliwość dopuszczenia uprawiania pewnych form turystyki aktywnej na terenach chronionych, również poza szlakami, pod warunkiem wprowadzenia ograniczeń związanych między innymi z: - Dopuszczalną liczbą osób i częstotliwością poruszania się poza szlakami, wyznaczoną na podstawie wyżej wymienionych obciążeń granicznych szaty roślinnej; - Zabezpieczeniem tras uprawiania turystyki aktywnej, a szczególnie jej agresywnych form, takich, jak rowerowa czy konna; - Prawidłowym wyznaczeniem miejsc odpoczynku i biwakowania i wyposażeniem ich w odpowiednią infrastrukturę; - Precyzyjnym określeniem stref wykluczonych z uprawiania jakichkolwiek form turystyki ze względu między innymi na: szczególne walory przyrodnicze, wrażliwość ekosystemów, względy etyczne. - Kształtowaniem postaw turystów odnośnie zasad zachowania się w przyrodzie, np. zabieranie śmieci ze sobą, unikanie pochyłych stoków, biwakowanie jedynie w wyznaczonych miejscach. - Dostosowanie trasy wycieczki do chwilowych ograniczeń przyrodniczych, np. wędrówki zwierząt, pogoda - szczególnie duże uwilgotnienie gleby po obfitych deszczach lub susza. Przedstawiono propozycję Planu Zagospodarowania BPN dla potrzeb turystyki aktywnej (rys. 1), zawierającą między innymi koncepcję utworzenia stref i tras dopuszczonych do uprawiania wyżej omówionych form tury styki. Zaproponowano również zasady postępowania związane z organizacją i wykorzystaniem tego typu stref, koncepcje zabezpieczenia obszarów konfliktowych, określenia parametrów technicznych udostępniania obszarów dla turystyki. Sformułowana propozycja wydaje się logiczna z punktu widzenia przebiegu i wyników pracy badawczej. Praktyczna realizacja przedstawionej powyżej idei związana jest ze sformułowaniem następujących pytań: - Jak będzie rosła popularność turystyki aktywnej w Polsce i jakie stworzy ona zagrożenia w przyszłości? Śpi._ lii Rysunek 1: Fragment mapy przedstawiającej koncepcję zagospodarowania BPN dla potrzeb turystyki aktywnej (np. fragmenty przykryte drobnym szrafem - strefy uprawiania turystyki pieszej poza szlakami) (źródło: opracowanie własne) Czy można liczyć na bezwarunkowe respektowanie przez turystów zasad prawidłowego poruszania się w przyrodzie? Metody zawarte w niniejszej pracy były pierwszym krokiem w kierunku sformułowania metodyki oceny warunków przyrodniczych obszaru chronionego dla potrzeb turystyki aktywnej. Zdaniem autorki temat ten wart jest kontynuacji, a metoda doskonalenia. W ostatnich latach na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego przeprowadzone zostały dalsze badania bazujące na omówionej metodzie - powstał cały szereg prac magisterskich, opisujących uwarunkowania uprawiania turystyki aktywnej w innych parkach narodowych.

5 55 Piśmiennictwo 1. Adamczyk J. 1999: Ocena walorów środowiska przyrodniczego Bieszczadzkiego Parku Narodowego dla potrzeb turystyki aktywnej. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, praca magisterska, 2. Andrejuk A. 1997: Turystyka aktywna, rekreacyjna i specjalistyczna, Tour-express nr 7 3. Kostrowicki A. S. 1981: Wybrane zagadnienia teorii i metod oceny oddziaływania człowieka na środowisko, Prace Geograficzne IGiPZPAN, nr Marsz A. 1972: Metoda obliczania pojemności rekreacyjnej ośrodków wypoczynkowych na niżu. PTPN Poznań 5. Plan Ochrony Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Bieszczadzki Park Narodowy, (niepublikowane), Szczepanowska-Sekuła A. 1998: Struktura środowiska przyrodniczego północnych stoków Otrytu ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb turystyki. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, praca magisterska (niepublikowane) A. Andrejuk [2] tak określa pojęcie turystyki aktywnej: To taka forma turystyki, w której główny lub najważniejszy cel wyjazdu stanowi szczególny rodzaj aktywności lub zainteresowania. Nie musi to być jedyny element składowy wyjazdu, ale jego podstawowy powód."

Kampinoski Park Narodowy uwarunkowania dla rozwoju turystyki

Kampinoski Park Narodowy uwarunkowania dla rozwoju turystyki Kampinoski Park Narodowy uwarunkowania dla rozwoju turystyki Małgorzata Mickiewicz Kampinoski Park Narodowy Parki narodowe to w Polsce najcenniejsze przyrodniczo obszary 23 parki narodowe 1% powierzchni

Bardziej szczegółowo

Turystyka na terenach antropogenicznych

Turystyka na terenach antropogenicznych Turystyka na terenach antropogenicznych - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Turystyka na terenach antropogenicznych Kod przedmiotu 06.4-WI-ArchKD-turyst.- 16 Wydział Kierunek Wydział Budownictwa,

Bardziej szczegółowo

Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych

Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych zespół autorski: dr Agata Cieszewska, SGGW dr Piotr Wałdykowski, SGGW dr Joanna Adamczyk, SGGW Plan Ochrony Chojnowskiego Parku

Bardziej szczegółowo

Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych

Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych zespół autorski: dr Agata Cieszewska, SGGW dr Piotr Wałdykowski, SGGW dr Joanna Adamczyk, SGGW Plan Ochrony Brudzeńskiego Parku

Bardziej szczegółowo

SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO

SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO N A R O D O W A F U N D A C J A O C H R O N Y Ś R O D O W I S K A U L. E R A Z M A C I O Ł K A 1 3 01-4 4 5 W A R S Z A W A T

Bardziej szczegółowo

Wyjątkowe położenie na Mierzei Wiślanej u ujścia Wisły do

Wyjątkowe położenie na Mierzei Wiślanej u ujścia Wisły do GŁÓWNE UWARUNKOWANIA OCHRONY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU (1) Wyjątkowe położenie na Mierzei Wiślanej u ujścia Wisły do Zatoki Gdańskiej Wody przybrzeżne, plaże, wydmy i bory nadmorskie, fragment międzywala,

Bardziej szczegółowo

Przedmiot wybieralny 14. Kod przedmiotu. Informacje ogólne. Nazwa przedmiotu Przedmiot wybieralny WB-OSP-PW-14-Ć-S15_pNadGenC5HW1.

Przedmiot wybieralny 14. Kod przedmiotu. Informacje ogólne. Nazwa przedmiotu Przedmiot wybieralny WB-OSP-PW-14-Ć-S15_pNadGenC5HW1. Przedmiot wybieralny 14... opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Przedmiot wybieralny 14... Kod przedmiotu 13.9-WB-OSP-PW-14-Ć-S15_pNadGenC5HW1 Wydział Kierunek Wydział Nauk Biologicznych

Bardziej szczegółowo

A. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.

A. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów. Zawartość, tryb sporządzania i zakres prac koniecznych dla sporządzenia projektu planu ochrony dla parku narodowego, uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Zgodnie z art. 20 ust.

Bardziej szczegółowo

Opis kierunku studiów.

Opis kierunku studiów. Zakład Centrum Turystyki i Rekreacji http://turystyka.amu.edu.pl. Nabór na Turystykę i Rekreację III letnie dzienne i zaoczne studia licencjackie II letnie dzienne i zaoczne studia magisterskie (w tym

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNE UWARUNKOWANIA OCHRONY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU (1)

GŁÓWNE UWARUNKOWANIA OCHRONY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU (1) GŁÓWNE UWARUNKOWANIA OCHRONY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU (1) Wyjątkowe położenie na Mierzei Wiślanej u ujścia Wisły do Zatoki Gdańskiej Wody przybrzeżne, plaże, wydmy i bory nadmorskie, fragment międzywala,

Bardziej szczegółowo

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE BURMISTRZ MIASTA I GMINY W DRAWSKU POMORSKIM STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE -CZĘŚĆ OPISOWA- ZAŁĄCZNIK NR 2 DO UCHWAŁY NR VIII/59/2003 RADY MIEJSKIEJ

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2015/2016 Kod: BTR-1-109-s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2015/2016 Kod: BTR-1-109-s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Kształtowanie środowiska i ochrona przyrody Rok akademicki: 2015/2016 Kod: BTR-1-109-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Turystyka i Rekreacja Specjalność:

Bardziej szczegółowo

Nazwa Wydziału. Nazwa jednostki prowadzącej moduł. Nazwa modułu kształcenia. Kod modułu. Język kształcenia

Nazwa Wydziału. Nazwa jednostki prowadzącej moduł. Nazwa modułu kształcenia. Kod modułu. Język kształcenia Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia Wydział Zarządzania Sportem i Turystyką Katedra Rekreacji, Katedra Turystyki Moduł Form Aktywności Ruchowej Kod modułu Język kształcenia

Bardziej szczegółowo

Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych. Plan ochrony dla Kozienickiego Parku Krajobrazowego Etap I Diagnoza stanu

Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych. Plan ochrony dla Kozienickiego Parku Krajobrazowego Etap I Diagnoza stanu Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych Plan ochrony dla Kozienickiego Parku Krajobrazowego Etap I Diagnoza stanu Zespół autorski mgr Mariusz Gunia - tekst oraz opracowanie

Bardziej szczegółowo

Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Natura 2000 Pakosław PLH140015 obszar potencjalnych możliwości

Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Natura 2000 Pakosław PLH140015 obszar potencjalnych możliwości Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Natura 2000 Pakosław PLH140015 obszar potencjalnych możliwości dr Piotr Sikorski Katedra Ochrony Środowiska SGGW w Warszawie NATURA 2000 szansa czy ograniczenie? -

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE ZA 2014 ROK W ZAKRESIE UDOSTĘPNIANIA GORCZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO DLA TURYSTYKI

SPRAWOZDANIE ZA 2014 ROK W ZAKRESIE UDOSTĘPNIANIA GORCZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO DLA TURYSTYKI SPRAWOZDANIE ZA 2014 ROK W ZAKRESIE UDOSTĘPNIANIA GORCZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO DLA TURYSTYKI W roku 2014 w ramach działalności na rzecz udostępniania Gorczańskiego Parku Narodowego dla turystyki kontynuowano

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTACJA PROJEKTOWO-KOSZTORYSOWA

DOKUMENTACJA PROJEKTOWO-KOSZTORYSOWA DOKUMENTACJA PROJEKTOWO-KOSZTORYSOWA TEMAT: REMONT SZLAKU TURYSTYCZNEGO Z RUSINOWEJ POLANY NA GĘSIĄ SZYJĘ ADRES INWESTYCJI: TATRZAŃSKI PARK NARODOWY INWESTOR: TATRZAŃSKI PARK NARODOWY KUŹNICE 1; 34-500

Bardziej szczegółowo

Przedmiot kod nr w planie studiów

Przedmiot kod nr w planie studiów Przedmiot kod nr w planie studiów TURYSTYKA AKTYWNA I KWALIFIKOWANA TR/2/PK/T AKW 16 3 Kierunek Turystyka i Rekreacja Poziom kształcenia II stopień Rok/Semestr I/1 Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny)

Bardziej szczegółowo

RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH)

RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH) RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH) 1. Zapoznanie się z organizacją wewnętrzną, zakresem zadań komórek organizacyjnych

Bardziej szczegółowo

System planowania. Rola opracowania ekofizjograficznego w planowaniu przestrzennym

System planowania. Rola opracowania ekofizjograficznego w planowaniu przestrzennym System planowania Rola opracowania ekofizjograficznego w planowaniu przestrzennym Opracowania środowiskowe w systemie planowania przestrzennego w Polsce Obowiązek wykonywania opracowania ekofizjograficznego

Bardziej szczegółowo

Sieć tras turystyczno - rowerowych. na terenie. Miasta i Gminy Bogatynia

Sieć tras turystyczno - rowerowych. na terenie. Miasta i Gminy Bogatynia Towarzystwo Miłośników Ziemi Bogatyńskiej Sieć tras turystyczno - rowerowych na terenie Miasta i Gminy Bogatynia B O G A T Y N I A, listopad 2007 Towarzystwo Miłośników Ziemi Bogatyńskiej - Strona 1 z

Bardziej szczegółowo

Regulamin i program kursu na Przodownika Turystyki Kolarskiej PTTK w Oddziale Międzyuczelnianym PTTK w Warszawie

Regulamin i program kursu na Przodownika Turystyki Kolarskiej PTTK w Oddziale Międzyuczelnianym PTTK w Warszawie w Oddziale Międzyuczelnianym PTTK w Warszawa, 10 kwietnia 2016 Spis treści 1 Regulamin kursu... 3 2 Program Kursu... 4 2.1 Zajęcia teoretyczne... 4 2.2 Zajęcia praktyczne... 5 2.3 Egzamin... 5 2.3.1 Harmonogram

Bardziej szczegółowo

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Tczewa na lata

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Tczewa na lata załącznik Nr 2 do uchwały Nr XXV/198/2012 Rady Miejskiej w Tczewie z dnia 25 października 2012 r. w sprawie przyjęcia Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla miasta Tczewa na lata 2012-2015 z uwzględnieniem

Bardziej szczegółowo

OPERAT ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGOŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH

OPERAT ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGOŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH OPERAT ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGOŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH Identyfikacja zagrożeń i określenie sposobów ich eliminacji w odniesieniu do: - istniejących i potencjalnych przedsięwzięć mogących

Bardziej szczegółowo

jak skutecznie wybrać!!! specjalizację i promotora

jak skutecznie wybrać!!! specjalizację i promotora jak skutecznie wybrać!!! specjalizację i promotora Jak Państwo wybierają specjalizacje i promotora??? Jeżeli masz swój pomysł i wizję pracy to: możesz poszukać promotora który będzie opiekunem Twojej pracy

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK NR 7A PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP REZERWAT ŻURAWINIEC W POZNANIU DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA Fot. 1. Lasy komunalne wejście od strony ul. Umultowskiej Fot. 2.

Bardziej szczegółowo

PROGRAM KSZTAŁCENIA TURYSTYKA I REKREACJA

PROGRAM KSZTAŁCENIA TURYSTYKA I REKREACJA AKADEMIA POMORSKA W SŁUPSKU Wydział Matematyczno - Przyrodniczy INSTYTUT GEOGRAFII I STUDIÓW REGIONALNYCH PROGRAM KSZTAŁCENIA dla kierunku TURYSTYKA I REKREACJA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Bardziej szczegółowo

Gorzów Wielkopolski, dnia 28 listopada 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Gorzów Wielkopolski, dnia 28 listopada 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 28 listopada 2016 r. Poz. 2369 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM z dnia 23 listopada 2016

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 72/2013 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 22 maja 2013 r.

Uchwała nr 72/2013 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 22 maja 2013 r. Uchwała nr 72/2013 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie: opinii o utworzeniu na Wydziale Hodowli i Biologii Zwierząt kierunku turystyka przyrodnicza na poziomie

Bardziej szczegółowo

PYTANIA I STOPIEŃ egzamin licencjacki. obowiązują od roku akademickiego 2014/2015

PYTANIA I STOPIEŃ egzamin licencjacki. obowiązują od roku akademickiego 2014/2015 PYTANIA I STOPIEŃ egzamin licencjacki obowiązują od roku akademickiego 2014/2015 1. Wymień układy, których współdziałanie jest niezbędne do wykonania ruchu. 2. Scharakteryzuj łańcuch biokinematyczny kończyny

Bardziej szczegółowo

Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki

Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki Zielona infrastruktura Istota podejścia Zielona infrastruktura - strategicznie zaplanowana

Bardziej szczegółowo

ECTS Przedmiot. studiów GEOGRAFIA TURYSTYCZNA TR/1/PK/GTUR 19 5

ECTS Przedmiot. studiów GEOGRAFIA TURYSTYCZNA TR/1/PK/GTUR 19 5 nr w planie kod Przedmiot studiów GEOGRAFIA TURYSTYCZNA TR/1/PK/GTUR 19 Kierunek Turystyka i Rekreacja Poziom kształcenia I stopnia Rok/Semestr Rok studiów II/semestr 3 Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny)

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 168/2014 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 maja 2014 r.

Uchwała nr 168/2014 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 maja 2014 r. Uchwała nr 168/2014 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 maja 2014 r. w sprawie: utworzenia na Wydziale Leśnym kierunku studiów ochrona przyrody na poziomie studiów drugiego stopnia

Bardziej szczegółowo

Program studiów podyplomowych OPIS OGÓLNY STUDIÓW

Program studiów podyplomowych OPIS OGÓLNY STUDIÓW Program studiów podyplomowych STUDIA PODYPLOMOWE DLA NAUCZYCIELI KWALIFIKUJĄCE DO NAUCZANIA PRZEDMIOTU PRZYRODA W SZKOLE PODSTAWOWEJ OPIS OGÓLNY STUDIÓW Wydział/Jednostka prowadząca studia podyplomowe

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADY ROZWIĄZAŃ DYDAKTYCZNYCH, GEOGRAFIA III i IV ETAP EDUKACYJNY. Materiały na warsztaty dla nauczycieli, 31.05.2014

PRZYKŁADY ROZWIĄZAŃ DYDAKTYCZNYCH, GEOGRAFIA III i IV ETAP EDUKACYJNY. Materiały na warsztaty dla nauczycieli, 31.05.2014 PRZYKŁADY ROZWIĄZAŃ DYDAKTYCZNYCH, GEOGRAFIA III i IV ETAP EDUKACYJNY Materiały na warsztaty dla nauczycieli, 31.05.2014 Pozostałe etapy (przykładowe zagadnienia) Gimnazjum 6. Wybrane zagadnienia geografii

Bardziej szczegółowo

Oferta seminarium licencjackiego z zakresu kształtowania i ochrony środowiska (KOŚ) w Katedrze Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska

Oferta seminarium licencjackiego z zakresu kształtowania i ochrony środowiska (KOŚ) w Katedrze Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Oferta seminarium licencjackiego z zakresu kształtowania i ochrony środowiska (KOŚ) w Katedrze Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska marzec 2014 r. Katedra Geografii Fizycznej i Kształtowania

Bardziej szczegółowo

Waloryzacja a wycena funkcji lasu

Waloryzacja a wycena funkcji lasu Waloryzacja a wycena funkcji lasu Gołojuch Piotr, Adamowicz Krzysztof, Glura Jakub, Jaszczak Roman Katedra Urządzania Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Ekonomiki Leśnictwa, Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Nazwa modułu: Infrastruktura turystyczna Rok akademicki: 2012/2013 Kod: ZZP-2-201-ZT-n Punkty ECTS: 2 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie Specjalność: Zarządzanie w Turystyce Poziom studiów: Studia

Bardziej szczegółowo

Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy

Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy gmina Siennica województwo mazowieckie Konkurs pn. Obszar Natura 2000 szansą dla rozwoju naszej gminy realizowany w ramach projektu "Natura 2000 naszą

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Katedra Turystyki i Rekreacji Zakład Gospodarki Turystycznej

SYLABUS. Katedra Turystyki i Rekreacji Zakład Gospodarki Turystycznej Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/0/0 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 0-07 (skrajne daty).. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Ekoturystyka Kod przedmiotu/ modułu*

Bardziej szczegółowo

rozszerzające (ocena dobra)

rozszerzające (ocena dobra) SZKOŁA PODSTAWOWA NR 149 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Krakowie Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5 SP - w op Wymagania na poszczególne oceny konieczne (ocena dopuszczająca) podstawowe (ocena

Bardziej szczegółowo

JEZIORA REDYKAJNY, ŻBIK, PODKÓWKA, SUKIEL, KORTOWSKIE, TRACKIE oraz SKANDA ICH FUNKCJA W MIEŚCIE

JEZIORA REDYKAJNY, ŻBIK, PODKÓWKA, SUKIEL, KORTOWSKIE, TRACKIE oraz SKANDA ICH FUNKCJA W MIEŚCIE JEZIORA REDYKAJNY, ŻBIK, PODKÓWKA, SUKIEL, KORTOWSKIE, TRACKIE oraz SKANDA ICH FUNKCJA W MIEŚCIE W KONTEKŚCIE AKTUALIZACJI STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA OLSZTYNA

Bardziej szczegółowo

WÓJT GMINY BORZYTUCHOM

WÓJT GMINY BORZYTUCHOM WÓJT GMINY BORZYTUCHOM 251 252 7. SYNTEZA UWARUNKOWAŃ DO ZMIAN W STUDIUM 7.1. ZAWARTOŚĆ I FORMA OPRACOWANIA. Opracowanie planistyczne p.t. Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego

Bardziej szczegółowo

Kształtowanie i ochrona krajobrazu

Kształtowanie i ochrona krajobrazu Kształtowanie i ochrona krajobrazu Proseminarium licencjackie Zakład Geoekologii Instytutu Geografii Fizycznej dr Ewa Malinowska GEOEKOLOGIA naukowa synteza informacji o środowisku BADANIA CZYSTE służą

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 21/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI

ZARZĄDZENIE NR 21/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI ZARZĄDZENIE NR 21/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody "Węże" Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z

Bardziej szczegółowo

Gorzów Wielkopolski, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 564 ZARZĄDZENIE NR 2/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Gorzów Wielkopolski, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 564 ZARZĄDZENIE NR 2/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 564 ZARZĄDZENIE NR 2/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM w sprawie ustanowienia

Bardziej szczegółowo

dotychczasowych lustracji terenu rezerwatu, plan urządzenia lasu, miejscowy plan zagospodarowania

dotychczasowych lustracji terenu rezerwatu, plan urządzenia lasu, miejscowy plan zagospodarowania Załącznik nr 1 ZAKRES DOKUMENTACJI 1. Wykaz publikowanych i niepublikowanych opracowań przydatnych do sporządzenia projektu planu (w tym dokumentacja dotycząca rezerwatu zgromadzona przez Zamawiającego,

Bardziej szczegółowo

czyli GIS w Zespole Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego (ZPKWW)

czyli GIS w Zespole Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego (ZPKWW) Gospodarka, Integracja, Społeczeństwo czyli GIS w Zespole Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego (ZPKWW) 13 parków krajobrazowych (w tym 3 transgraniczne); 178205, 00 ha Zadania ZPKWW: 1. ochrona

Bardziej szczegółowo

Rola zielonych szkół w promocji obszarów Natura dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej

Rola zielonych szkół w promocji obszarów Natura dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej Rola zielonych szkół w promocji obszarów Natura 2000 dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej www.wcee.org.pl Konferencja pn. Co dalej z nami pytają obszary Natura 2000 Walory przyrodnicze

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW TURYSTYKA I REKREACJA

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW TURYSTYKA I REKREACJA EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW TURYSTYKA I REKREACJA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta studia drugiego stopnia ogólnoakademicki magister 1. Umiejscowienie

Bardziej szczegółowo

SZKOLNE KOŁO PRZYRODNICZE

SZKOLNE KOŁO PRZYRODNICZE SZKOLNE KOŁO PRZYRODNICZE PROGRAM ZAJĘĆ Kamila Wyleżek ROK SZKOLNY 2015/2016 CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program zajęć szkolnego koła przyrodniczego przeznaczony jest dla uczniów klas gimnazjum oraz I przysposabiającej

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XLVI/1069/14 RADY MIASTA KATOWICE. z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie przyjęcia "Polityki Rowerowej Miasta Katowice"

UCHWAŁA NR XLVI/1069/14 RADY MIASTA KATOWICE. z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie przyjęcia Polityki Rowerowej Miasta Katowice UCHWAŁA NR XLVI/1069/14 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie przyjęcia "Polityki Rowerowej Miasta Katowice" Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. samorządzie gminnym

Bardziej szczegółowo

Oferta seminarium magisterskiego z zakresu kształtowania i ochrony środowiska (KOŚ) w Katedrze Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska

Oferta seminarium magisterskiego z zakresu kształtowania i ochrony środowiska (KOŚ) w Katedrze Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Oferta seminarium magisterskiego z zakresu kształtowania i ochrony środowiska (KOŚ) w Katedrze Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska październik 2013 r. Katedra Geografii Fizycznej i Kształtowania

Bardziej szczegółowo

Program budowy układu. Koncepcja dróg rowerowych w Olsztynie. dróg rowerowych na terenie miasta Olsztyna

Program budowy układu. Koncepcja dróg rowerowych w Olsztynie. dróg rowerowych na terenie miasta Olsztyna Program budowy układu Koncepcja dróg rowerowych w Olsztynie dróg rowerowych na terenie miasta Olsztyna Olsztyn, listopad 2009 Cele programu: Cel główny Wzrost potencjału turystycznego województwa warmińsko-mazurskiego

Bardziej szczegółowo

Uproszczona dokumentacja. projektowo - kosztorysowa

Uproszczona dokumentacja. projektowo - kosztorysowa Uproszczona dokumentacja projektowo - kosztorysowa Obiekt : Remont drogi leśnej obwód ochronny CYL nr 6 na terenie BgPN o długości 300 mb Inwestor : Babiogórski Park Narodowy zs. Zawoja 1403 Opracował

Bardziej szczegółowo

Operat zagospodarowania przestrzennego

Operat zagospodarowania przestrzennego Operat zagospodarowania przestrzennego zespół autorski: dr inż. arch. kraj. Renata Giedych dr inż. arch.kraj. Gabriela Maksymiuk mgr inż. arch.kraj. Maciej Wasilewski dr Agata Cieszewska Plan Ochrony Chojnowskiego

Bardziej szczegółowo

Materiały do kursów OT Oddział Międzyuczelniany PTTK w Warszawie

Materiały do kursów OT Oddział Międzyuczelniany PTTK w Warszawie Materiały szkoleniowe dla kursów OT w OM PTTK w Warszawie Planowanie imprez turystycznych Opracował: Paweł Dudzik marzec 2009 Plan warsztatów Atrakcyjność turystyczna terenu Podstawy planowania Ryzyko

Bardziej szczegółowo

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 144/2013/2014. z dnia 24 czerwca 2014 r.

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 144/2013/2014. z dnia 24 czerwca 2014 r. Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 144/2013/2014 z dnia 24 czerwca 2014 r. w sprawie określenia efektów kształcenia dla kierunku studiów zarządzanie przyrodą na Wydziale Nauk Przyrodniczych.

Bardziej szczegółowo

PROGRAM TURYSTYCZNO- KRAJOZNAWCZY NAUCZANIE I WYCHOWANIE PRZEZ PODRÓŻOWANIE

PROGRAM TURYSTYCZNO- KRAJOZNAWCZY NAUCZANIE I WYCHOWANIE PRZEZ PODRÓŻOWANIE PROGRAM TURYSTYCZNO- KRAJOZNAWCZY NAUCZANIE I WYCHOWANIE PRZEZ PODRÓŻOWANIE GŁÓWNE ZAŁOŻENIA I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Czas wolny powinien być dla dziecka związany z przyjemnością, a nie z obowiązkiem.

Bardziej szczegółowo

Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska. Janina Kawałczewska

Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska. Janina Kawałczewska Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska Janina Kawałczewska 1. Wykorzystanie OZE jako przeciwdziałanie zmianom klimatu. OZE jak przeciwwaga dla surowców energetycznych (nieodnawialne źródła energii),

Bardziej szczegółowo

w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Sarni Stok.

w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Sarni Stok. UCHWAŁA NR IX/167/2007 RADY MIEJSKIEJ W BIELSKU-BIAŁEJ Z DNIA 15 MAJA 2007 ROKU w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Sarni Stok. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Działka nr ewid. 1206, obręb nr Deszno położona jest w terenie o symbolu: 2a.UP - Tereny

Działka nr ewid. 1206, obręb nr Deszno położona jest w terenie o symbolu: 2a.UP - Tereny Rymanów, dnia 24.02.2017 r. WYPIS Z MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO RYMANÓW - ZDRÓJ Uchwała Nr XXXIX/380/06 Rady Miejskiej w Rymanowie z dnia 11 września 2006 r. (z późn. zm.) Dz. Urz.

Bardziej szczegółowo

Geografia turyzmu.

Geografia turyzmu. Geografia turyzmu www.wgsr.uw.edu.pl/turyzm Zespół prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk Zagospodarowanie i planowanie turystyczne Turystyka kulturowa Geografia polityczna Azji dr Katarzyna Duda- Gromada Turystyka

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE ANKIET. 1. Proszę podać swoją płeć. Mężczyzna 93 39% Kobieta % Mężczyzna 39% Kobieta 61%

PODSUMOWANIE ANKIET. 1. Proszę podać swoją płeć. Mężczyzna 93 39% Kobieta % Mężczyzna 39% Kobieta 61% PODSUMOWANIE ANKIET Ankieta została przeprowadzona na podstawie kwestionariusza umieszczonego na stronie internetowej Urzędu Miasta www.um.bialapodlaska.pl oraz wyłożonego na sali obsługi klienta. Celem

Bardziej szczegółowo

PROGRAM SZKOLENIA DLA KANDYDATÓW NA PRZEWODNIKÓW MIEJSKICH organizowanego przez Zachodniopomorską Agencję Rozwoju Turystyki ZART Sp. z o.o.

PROGRAM SZKOLENIA DLA KANDYDATÓW NA PRZEWODNIKÓW MIEJSKICH organizowanego przez Zachodniopomorską Agencję Rozwoju Turystyki ZART Sp. z o.o. PROGRAM SZKOLENIA DLA KANDYDATÓW NA PRZEWODNIKÓW MIEJSKICH organizowanego przez Zachodniopomorską Agencję Rozwoju Turystyki ZART Sp. z o.o. CZĘŚĆ OGÓLNA SZKOLENIA Lp. Przedmiot Zakres tematyczny przedmiotu

Bardziej szczegółowo

The use of aerial pictures in nature monitoring

The use of aerial pictures in nature monitoring ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 18 (2010), str. 403 408 Marcin Czerny Received: 5.05.2010 KRAMEKO sp. z o.o. Reviewed: 30.07.2010 30-023 Kraków, ul. Mazowiecka 108 m.czerny@krameko.com.pl WYKORZYSTANIE ZDJĘĆ LOTNICZYCH

Bardziej szczegółowo

Regulamin Uczestnictwa Rajd 55-lecia Parku Kampinoskiego Julinek 19.01.2014

Regulamin Uczestnictwa Rajd 55-lecia Parku Kampinoskiego Julinek 19.01.2014 1. Organizator rajdu narciarstwa biegowego Centrum Narciarstwa Biegowego ALPINA 05-080 Klaudyn, ul. Lutosławskiego 60 tel.: 517 143 924 www.moczydloalpina.pl alpinamoczydlo@gmail.com Rajd jest realizowany

Bardziej szczegółowo

Magdalena Prajsnar. Wstęp

Magdalena Prajsnar. Wstęp Magdalena Prajsnar Wstęp Ocena efektu ekologicznego z realizacji programu dla gimnazjów pt.: Zachowamy piękno i walory przyrodnicze Bieszczadów na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych. 2011 Program

Bardziej szczegółowo

4070 *Zarośla kosodrzewiny

4070 *Zarośla kosodrzewiny 4070 *Zarośla kosodrzewiny Liczba i lokalizacja powierzchni monitoringowych W roku 2006 przeprowadzono badania terenowe (monitoring podstawowy) na 11 stanowiskach, w 3 obszarach Natura 2000, przez 2 specjalistów

Bardziej szczegółowo

Gospodarka agroturystyczna szansą dla terenów w pobliżu obszarów Natura dr Maria Palińska

Gospodarka agroturystyczna szansą dla terenów w pobliżu obszarów Natura dr Maria Palińska Gospodarka agroturystyczna szansą dla terenów w pobliżu obszarów Natura 2000 dr Maria Palińska Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeżeli miłujecie ojczystą

Bardziej szczegółowo

IBL w GEOGRAFII. Małgorzata Pietrzak Wojciech Maciejowski. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

IBL w GEOGRAFII. Małgorzata Pietrzak Wojciech Maciejowski. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego IBL w GEOGRAFII Małgorzata Pietrzak Wojciech Maciejowski Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Geografia będąc pomostem pomiędzy naukami przyrodniczymi i społecznymi,

Bardziej szczegółowo

Rolnicze wykorzystanie gruntów w granicach BbPN oraz plany na przyszłość

Rolnicze wykorzystanie gruntów w granicach BbPN oraz plany na przyszłość Rolnicze wykorzystanie gruntów w granicach BbPN oraz plany na przyszłość Iwona Wroceńska Kierownik Działu Ochrony Przyrody Goniądz 5 września 2013 Dzierżawa gruntów Skarbu Państwa Rok Pow. zawarcia ewidencyjna

Bardziej szczegółowo

w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Sarni Stok.

w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Sarni Stok. UCHWAŁA NR IX/167/2007 RADY MIEJSKIEJ W BIELSKU-BIAŁEJ Z DNIA 15 MAJA 2007 ROKU w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Sarni Stok. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 4. Koordynator Piotr Dolnicki Zespół dydaktyczny Piotr Dolnicki

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 4. Koordynator Piotr Dolnicki Zespół dydaktyczny Piotr Dolnicki Turystyka i Rekreacja studia stacjonarne aktualizacja 2015/2016 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Przyrodnicze podstawy turystyki Environmental bases of tourism Kod Punktacja ECTS* 4 Koordynator Piotr

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 12. PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia (symbol) WIEDZA

KARTA PRZEDMIOTU. 12. PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia (symbol) WIEDZA Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Geografia turystyczna 2. KIERUNEK: Turystyka i rekreacja 3. POZIOM STUDIÓW: I 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/1 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 4 6. LICZBA GODZIN:

Bardziej szczegółowo

Szlaki tyrystyczne PTTK

Szlaki tyrystyczne PTTK Szlaki tyrystyczne PTTK Poruszając się po lesie lub planując wycieczkę do lasu należy pamiętać, że: poruszanie się po drogach leśnych pojazdem silnikowym, zaprzęgowym i motorowerem jest dozwolone wyłącznie

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2017/2018

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2017/2018 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 017/018 WydziałPrawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych

Bardziej szczegółowo

ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS

ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS Źródło informacji Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego

Bardziej szczegółowo

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222. projekt ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY z dnia... 2015 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Uroczysko Koneck Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy

Bardziej szczegółowo

Geografia turystyczna

Geografia turystyczna Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W ROKU AKADEMICKIM 2012/2013 i 2013/2014 Jednostka organizacyjna: Rodzaj studiów i profil: Nazwa przedmiotu: Wydział Turystyki i Rekreacji I stopień

Bardziej szczegółowo

Wybrane aspekty rozwoju turystyki. w Karpatach. Partnerstwo na rzecz rozwoju turystyki. w Karpatach

Wybrane aspekty rozwoju turystyki. w Karpatach. Partnerstwo na rzecz rozwoju turystyki. w Karpatach Partnerstwo na rzecz rozwoju turystyki w Karpatach Renata Rettinger Franciszek Mróz Zakład Turystyki i Badań Regionalnych Instytut Geografii Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Wybrane aspekty rozwoju

Bardziej szczegółowo

Instrukcja znakowania szlaków turystycznych Nordic Walking

Instrukcja znakowania szlaków turystycznych Nordic Walking Instrukcja znakowania szlaków turystycznych Nordic Walking Opracowanie instrukcji znakowania szlaków turystycznych Nordic Walking: Polskie Stowarzyszenie Nordic Walking www.psnw.pl na podstawie opracowania

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA, MY I REGION W KTÓRYM ŻYJEMY

EKOLOGIA, MY I REGION W KTÓRYM ŻYJEMY Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych REGULAMIN KONKURSU EKOLOGIA, MY I REGION W KTÓRYM ŻYJEMY XXIV EDYCJA REGULAMIN KONKURSU DLA MŁODZIEŻY SZKÓŁ PODSTAWOWYCH, GIMNAZJALNYCH I

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA NA STUDIACH PODYPLOMOWYCH NAUCZANIE PRZYRODY W SZKOLE PODSTAWOWEJ

EFEKTY KSZTAŁCENIA NA STUDIACH PODYPLOMOWYCH NAUCZANIE PRZYRODY W SZKOLE PODSTAWOWEJ EFEKTY KSZTAŁCENIA NA STUDIACH PODYPLOMOWYCH NAUCZANIE PRZYRODY W SZKOLE PODSTAWOWEJ 1. Umiejscowienie studiów w obszarze nauki Studia podyplomowe, realizowane są jako kierunek kształcenia obejmujący wybrane

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 6 sierpnia 2013 r. Poz. 891 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ 1) z dnia 19 lipca 2013 r.

Warszawa, dnia 6 sierpnia 2013 r. Poz. 891 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ 1) z dnia 19 lipca 2013 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 6 sierpnia 2013 r. Poz. 891 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ 1) z dnia 19 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Dąbrowska, Marcin Bukowski

Katarzyna Dąbrowska, Marcin Bukowski Katarzyna Dąbrowska, Marcin Bukowski Co to jest GIS? Źródła danych GIS System Informacji Geograficznej Pod pojęciem GIS rozumie się zestaw narzędzi sprzętowych, oprogramowania, bazę danych oraz ludzi obsługujących

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR VII/31/2015 RADY GMINY W DWIKOZACH. z dnia 24 kwietnia 2015 r.

UCHWAŁA NR VII/31/2015 RADY GMINY W DWIKOZACH. z dnia 24 kwietnia 2015 r. UCHWAŁA NR VII/31/2015 RADY GMINY W DWIKOZACH z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie zaopiniowania projektu Zarządzania Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach w sprawie ustanowienia planu ochrony

Bardziej szczegółowo

www.harcerskanatura.eu PROJEKT

www.harcerskanatura.eu PROJEKT PROJEKT kampania edukacyjna dla dzieci i młodzieży 4 żywioły przyjaciele człowieka cykl konkursów w szkołach główna nagroda w konkursach wymiana dzieci i młodzieży między Partnerami projektu program edukacyjny

Bardziej szczegółowo

Praca z mapą. Bardzo ważna jest skala mapy.

Praca z mapą. Bardzo ważna jest skala mapy. Praca z mapą Jak wiadomo mapa jest swego rodzaju odzwierciedleniem rzeczywistości. Stanowi jej dwuwymiarowy, pomniejszony i uogólniony obraz. Poprzez matematyczne sparametryzowanie (skala, podziałka, siatka)

Bardziej szczegółowo

CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu

CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu ZAKRES PREZENTACJI 1.Wprowadzenie 2.Informacja o projekcie : Metodyczne podstawy opracowywania i wdrażania planu

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dziennik Ustaw Nr 34 2893 Poz. 186 186 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Na podstawie art. 28

Bardziej szczegółowo

Tab.1. Odniesienia efektów kierunkowych do efektów obszarowych (tabela odniesień efektów kształcenia)

Tab.1. Odniesienia efektów kierunkowych do efektów obszarowych (tabela odniesień efektów kształcenia) Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie z dnia 29 kwietnia 2016 r. Efekty kształcenia na kierunku turystyka i rekreacja, studia II stopnia, profil ogólnoakademicki, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Matryca efektów kształcenia

Matryca efektów kształcenia Matryca efektów kształcenia Turystyka i rekreacja, studia stacjonarne I stopnia, Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Specjalność Animacja sportu i animacji Efekty kształcenia

Bardziej szczegółowo

Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody

Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody Ochrona przyrody ma w Polsce długie tradycje. Według niektórych źródeł pierwsze decyzje związane z nią pochodzą z X wieku - np. w sprawie ochrony bobrów. W kolejnych wiekach zaczęto chronić nadmiernie

Bardziej szczegółowo

Plan scenariusza zajęć. Różnorodność środowiska przyrodniczego Tatrzańskiego Parku Narodowego

Plan scenariusza zajęć. Różnorodność środowiska przyrodniczego Tatrzańskiego Parku Narodowego Akademia EduGIS Technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) oraz geoinformacyjne (GIS) w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych w gimnazjum i liceum oraz w edukacji środowiskowej. Plan scenariusza zajęć

Bardziej szczegółowo

ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO

ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO PRZEPROWADZANEGO W GIMNAZJACH W ROKU SZK. 2014/2015 Konkurs przeznaczony jest dla uczniów gimnazjum

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie danych VGIS do monitorowania ruchu na terenach leśnych

Wykorzystanie danych VGIS do monitorowania ruchu na terenach leśnych Wykorzystanie danych VGIS do monitorowania ruchu na terenach leśnych Mariusz Ciesielski Zakład Geomatyki Instytut Badawczy Leśnictwa Zimowa Szkoła Leśna Zastosowanie Geoinformatyki w Leśnictwie, 12-14

Bardziej szczegółowo

TYTUŁ: Zasięg oddziaływania hałasu emitowanego w czasie eksploatacji kurników/chlewni obliczenia na potrzeby mpzp gminy Żuromin

TYTUŁ: Zasięg oddziaływania hałasu emitowanego w czasie eksploatacji kurników/chlewni obliczenia na potrzeby mpzp gminy Żuromin TYTUŁ: Zasięg oddziaływania hałasu emitowanego w czasie eksploatacji kurników/chlewni obliczenia na potrzeby mpzp gminy Żuromin NOISER Piotr Kapica ul. Kilińskiego 22 98-270 Złoczew NIP: 827-208-18-73

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z geografii - Gimnazjum klasa II

Wymagania edukacyjne z geografii - Gimnazjum klasa II Wymagania edukacyjne z geografii - Gimnazjum klasa II Dział Położenie i środowisko przyrodnicze Polski wskazać Polskę na mapie Europy; wskazać swoje województwo na mapie administracyjnej; nazwać i określić

Bardziej szczegółowo