Artykuł KLASYFIKACJA I DEFINICJE SAMOCHODÓW TERENOWYCH

Transkrypt

1 Artykuł KLASYFIKACJA I DEFINICJE SAMOCHODÓW TERENOWYCH 1) KLASYFIKACJA 1.1) KATEGORIE I GRUPY Samochody biorące udział w rajdach terenowych są podzielone na następujące kategorie i grupy: Kategoria I: Kategoria II: - Grupa T2 Samochody terenowe seryjne - Grupa T1 Samochody terenowe zmodyfikowane Grupa T3 Samochody terenowe udoskonalone Kategoria III: - Grupa T4 Ciężarówki terenowe 1.2) KLASY WEDŁUG POJEMNOŚCI SKOKOWEJ W zależności od pojemności skokowej, samochody podzielone są na następujące klasy: 1. Do 500 cm³ 2. Ponad 500 cm³ i do 600 cm³ 3. Ponad 600 cm³ i do 700 cm³ 4. Ponad 700 cm³ i do 850 cm³ 5. Ponad 850 cm³ i do cm³ 6. Ponad cm³ i do cm³ 7. Ponad cm³ i do cm³ 8. Ponad cm³ i do cm³ 9. Ponad cm³ i do cm³ 10. Ponad cm³ i do cm³ 11. Ponad cm³ i do cm³ 12. Ponad cm³ i do cm³ 13. Ponad cm³ i do cm³ 14. Ponad cm³ i do cm³ 15. Ponad cm³ i do cm³ 16. Ponad cm³ i do cm³ 17. Ponad cm³ i do cm³ 18. Ponad cm³ Jeżeli nie zostało ustalone inaczej w specjalnych warunkach FIA dla określonej kategorii zawodów, organizatorzy nie są obowiązani do umieszczania wszystkich klas w regulaminach uzupełniających, a ponadto mają prawo łączenia dwóch lub więcej kolejnych klas, w zależności od okoliczności właściwych dla zawodów. Żadna klasa nie może być podzielona. 2) DEFINICJE 2.1) WARUNKI OGÓLNE 2.1.1) Samochody produkowane seryjnie (kategoria I): Samochody, odnośnie których stwierdzono na życzenie producenta, że zostały wyprodukowane seryjnie, w określonej ilości identycznych egzemplarzy (patrz definicja tego słowa), w ustalonym okresie czasu i, że zostały przeznaczone do normalnej sprzedaży (patrz to sformułowanie). Samochody muszą być zgodne z kartą homologacyjną. Samochody te muszą mieć nie więcej, niż 6 kół jezdnych, w tym co najmniej 4 koła napędzane ) Samochody wyczynowe (kategoria II): Samochody budowane w pojedynczych egzemplarzach i przeznaczone do celów wyczynowych ) Ciężarówki (kategoria III) Za ciężarówki uważane będą pojazdy o masie całkowitej przekraczającej 3500 kg, posiadające nie więcej, niż 8 kół jezdnych, w tym minimum 4 napędzane ) Zespoły mechaniczne: Wszystkie niezbędne elementy układu napędowego, zawieszenia, układu kierowniczego i hamulcowego, jak również wszelkie części ruchome lub nie, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tych układów. Str. 1

2 2.1.5) Identyczne egzemplarze samochodu: Samochody należące do tej samej serii produkcyjnej, mające takie same zespoły mechaniczne i takie samo podwozie (biorąc pod uwagę, że podwozie może być integralną częścią nadwozia w przypadku konstrukcji samonośnej) ) Model samochodu: Samochód należący do jednej serii produkcyjnej, która wyróżnia się rozwiązaniem projektowym i zarysem linii zewnętrznej nadwozia oraz ma identyczne wykonanie mechaniczne silnika i przeniesienia napędu na koła, z tym samym rozstawem osi i tą samą pojemnością skokową ) Normalna sprzedaż: Oznacza rozprowadzanie samochodów do indywidualnych nabywców poprzez sieć handlową producenta ) Homologacja: Jest to oficjalne stwierdzenie, dokonane przez FIA, że w warunkach produkcji seryjnej została wyprodukowana minimalna wymagana ilość egzemplarzy danego modelu, umożliwiająca zaliczenie go do samochodów terenowych seryjnych (Grupa T2) lub do ciężarówek terenowych (Grupa T4) według niniejszego regulaminu. Wniosek o homologację musi być złożony w FIA przez ASN (Narodową Władzę Sportową) kraju, w którym samochód jest produkowany i będzie podstawą do sformułowania karty homologacyjnej (patrz niżej). Karta musi być sporządzona zgodnie ze specjalnymi przepisami, zwanymi "Regulaminem Homologacji", ustanowionymi przez FIA. Homologacja produkowanego seryjnie modelu traci ważność po 7 latach od zaprzestania produkcji seryjnej tego modelu (roczna produkcja niższa niż 10% minimalnej produkcji wymaganej dla danej grupy) ) Karty homologacyjne: Każdy model samochodu homologowanego przez FIA jest przedmiotem opisu, zwanego kartą homologacyjną, w której są podane wszystkie dane pozwalające zidentyfikować dany model. Karta homologacyjna definiuje cechy charakterystyczne serii określone przez producenta. W zależności od grupy, w której startują zawodnicy, granice dopuszczalnych modyfikacji dla uczestniczących w zawodach międzynarodowych tej serii są określone w Załączniku J. Przedstawienie karty homologacyjnej przy badaniu kontrolnym i/lub na starcie może być wymagane przez organizatora, który będzie miał prawo nie wyrazić zgody na uczestnictwo zawodnika w przypadku nie przedstawienia karty homologacyjnej. Karta homologacyjna musi być bezwzględnie wydrukowana: - albo na papierze posiadającym pieczęć / znak wodny FIA - albo na papierze posiadającym pieczęć / znak wodny ASN wyłącznie, gdy producent jest tej samej narodowości co ASN. Jeżeli data wejścia w życie ważności karty homologacyjnej wypadnie na czas trwania zawodów, karta taka będzie uważana za ważną dla tych zawodów na cały okres ich trwania. W przypadku, gdy porównanie modelu samochodu z jego kartą homologacyjną nasuwałoby jakiekolwiek wątpliwości, sędziowie techniczni będą mogli oprzeć się na książce obsługowej przeznaczonej na potrzeby serwisu, albo na ogólnym katalogu zawierającym listę wszystkich części zamiennych. W przypadku braku dostatecznie precyzyjnej dokumentacji, będzie możliwe dokonanie bezpośredniego sprawdzenia przez porównanie z identyczną częścią dostępną u koncesjonowanego sprzedawcy. Do obowiązków zawodnika należy uzyskanie w ASN karty homologacyjnej jego samochodu. Charakterystyka: Karta homologacyjna dzieli się następująco: 1) Karta podstawowa opisująca model podstawowy. 2) W drugiej kolejności dodatkowe karty, opisujące rozszerzenie homologacji: mogą to być "warianty", "erraty" lub "ewolucje". a) Warianty (VF, VP, VO) Są to warianty dotyczące albo dostawy (VF) (2 dostawców dostarcza producentowi tę samą część, a klient nie ma możliwości wyboru), albo warianty produkcyjne (VP) (dostarczane na zamówienie i dostępne u dealera), albo opcji (VO) (dostawa na życzenie u sprzedawcy). Str. 2

3 b) Errata (ER) Zastępuje i anuluje błędną informację, poprzednio umieszczoną w karcie homologacyjnej przez konstruktora. c) Ewolucja (ET) Charakteryzuje wprowadzenie na stałe modyfikacji do modelu podstawowego (całkowite zaniechanie produkcji samochodu w jego poprzedniej formie). Zastosowanie: 1) Warianty (VF, VO) Zawodnik może dowolnie wykorzystać cały wariant lub jego część, tylko pod warunkiem, że wszystkie dane techniczne zaprojektowanego pojazdu są zgodne z danymi w karcie homologacyjnej tego samochodu, względnie wyraźnie dopuszczone w Załączniku "J". Na przykład zamontowanie zacisku hamulcowego określonego w karcie wariantu jest możliwe jedynie pod warunkiem, że wymiary okładzin hamulcowych, itd., otrzymane tą drogą są zgodne z kartą homologacyjną danego samochodu. 2) Ewolucja Typu (ET) Samochód musi odpowiadać określonemu etapowi ewolucji, (niezależnie od rzeczywistej daty opuszczenia fabryki), a zatem ewolucja musi być zastosowana w całości, względnie wcale. Ponadto, gdy zawodnik wybrał określoną ewolucję, wówczas wszystkie poprzednie ewolucje muszą być również zastosowane chyba, że zachodzą sprzeczności między nimi. Przykładowo, jeżeli występują dwie kolejne ewolucje dotyczące hamulców, musi być zastosowana ta, która odpowiada w czasie określonemu etapowi ewolucji samochodu ) Materiały - Definicje: Stop na bazie pierwiastka X (np. stop na bazie Ni) - pierwiastek X musi być zawsze pierwiastkiem większościowych w stopie na podstawie udziału %. Minimalny udział procentowy pierwiastka X w masie musi być zawsze większy od maksymalnego udziału procentowego każdego z pozostałych pierwiastków stanowiących stop. 2.2) WYMIARY Obrys samochodu widziany z góry: Samochód na polu startowym w danych zawodach (dotyczy Grup T1, T3 i T2). 2.3) SILNIK 2.3.1) Pojemność skokowa silnika Objętość utworzona w cylindrze (lub w cylindrach) pomiędzy górnym maksymalnym położeniem i dolnym maksymalnym położeniem tłoka (tłoków). V = 0,7854 x b2 x s x n gdzie: b = średnica cylindra s = skok tłoka n = ilość cylindrów 2.3.2) Doładowanie: Zwiększanie masy mieszanki paliwowej-powietrznej w komorze spalania (w porównaniu do masy wprowadzonej pod działaniem normalnego ciśnienia atmosferycznego, zjawiska spiętrzania oraz zjawisk dynamicznych w układzie dolotowym i/lub wylotowym) jakimkolwiek sposobem. Wtryskiwanie paliwa pod ciśnieniem nie jest uważane za doładowanie (patrz Artykuł Przepisów Ogólnych) ) Kadłub silnika: Skrzynia korbowa i cylindry ) Kolektor dolotowy: - Przestrzeń, gromadząca mieszankę paliwowo-powietrzną, ograniczona z jednej strony gaźnikiem (lub gaźnikami), a z drugiej kanałami wlotowymi głowicy - w przypadku zasilania gaźnikowego. - Przestrzeń ograniczona z jednej strony zaworem urządzenia regulującego dopływ powietrza, a z drugiej strony kanałami wlotowymi głowicy - w przypadku zasilania wtryskowego. - Przestrzeń, gromadząca powietrze, ograniczona z jednej strony wylotem filtra powietrza, a z Str. 3

4 drugiej kanałami wlotowymi głowicy - w przypadku silnika wysokoprężnego ) Kolektor wylotowy: Przestrzeń, do której dopływają gazy od kanałów wylotowych w głowicy silnika, ciągnąca się do pierwszej uszczelki oddzielającej kolektor od reszty układu wydechowego ) W samochodach z turbodoładowaniem, układ wydechowy zaczyna się za turbosprężarką ) Miska olejowa: Elementy przykręcone pod kadłubem silnika zawierające olej do smarowania silnika. Elementy te nie mogą zawierać żadnej części służącej do montażu wału korbowego ) Wymiennik Element mechaniczny umożliwiający wymianę kalorii pomiędzy 2 płynami. W konkretnych wymiennikach, pierwszy płyn zwany jest płynem do chłodzenia, drugi zaś płynem umożliwiającym chłodzenie. Na przykład: Wymiennik olej / woda (olej jest chłodzony wodą) ) Chłodnica Szczególny wymiennik umożliwiający chłodzenie płynu przy użyciu powietrza. Wymiennik płyn / powietrze ) Intercooler lub wymiennik doładowania Jest to wymiennik umieszczony pomiędzy sprężarką i silnikiem, umożliwiający chłodzenie sprężonego powietrza przy użyciu płynu. Wymiennik powietrze / płyn. 2.4) UKŁAD PRZENIESIENIA NAPĘDU Układ jezdny zawiera wszystkie części, które są całkowicie lub częściowo nieresorowane ) Koło: Tarcza i obręcz. Pod pojęciem kompletnego koła rozumie się tarczę, obręcz i oponę ) Powierzchnia cierna hamulców: Powierzchnia obejmowana przez okładziny cierne szczęk hamulcowych na bębnie, lub przez klocki po obu stronach tarczy hamulcowej, w czasie pełnego obrotu koła ) Zawieszenie Mac Pherson: Każdy system zawieszenia, w którym kolumna teleskopowa, niekoniecznie o działaniu sprężynującym i/lub tłumiącym, ale zawierająca zwrotnicę, jest zamocowana do nadwozia lub podwozia jednopunktowo w swej górnej części, w dolnej natomiast albo do wahacza trójkątnego ustalającego ją poprzecznie i podłużnie, albo do pojedynczego wahacza prowadzonego podłużnie przez stabilizator lub drążek kierowniczy ) Elektroniczny system w obwodzie zamkniętym System elektroniczny, w którym rzeczywista wartość (zmienna kontrolowana) jest nadzorowana w sposób ciągły; zwrócony sygnał (feed-back) jest porównywany do wartości oczekiwanej (zmienna referencyjna), a system następnie jest automatycznie dopasowywany w zależności od wyniku porównania. 2.5) PODWOZIE - NADWOZIE 2.5.1) Podwozie: Konstrukcja pojazdu wraz z zespołami mechanicznymi zamocowanymi do niej, na której jest zamontowane nadwozie ) Nadwozie: - na zewnątrz: wszystkie całkowicie resorowane części samochodu, omywane strumieniem powietrza; - wewnątrz: kabina i bagażnik. Str. 4

5 Należy rozróżnić następujące rodzaje nadwozia: 1) nadwozie całkowicie zamknięte; 2) nadwozie całkowicie otwarte; 3) nadwozie ze składanym dachem, miękkim lub sztywnym. 4) nadwozie ciężarówki: tworzone jest przez kabinę i skrzynie nośną (jeśli występuje) ) Fotel: Dwie powierzchnie utworzone z poduszki siedzenia oraz oparcia pleców. Oparcie: Powierzchnia mierzona od dołu kręgosłupa osoby normalnie siedzącej w górę. Poduszka: Powierzchnia mierzona od dołu kręgosłupa osoby w tej samej pozycji - do przodu ) Bagażnik: Cała przestrzeń poza kabiną oraz pomieszczeniem silnika, znajdująca się we wnętrzu konstrukcji samochodu. Przestrzeń ta ma ograniczoną długość przez przewidzianą przez producenta zamocowaną konstrukcję i/lub przez tylną powierzchnię siedzenia w położeniu najbardziej odsuniętym do tyłu, i/lub - jeżeli to możliwe, z oparciem odchylonym do tyłu o maksymalny kąt 15. Przestrzeń ta ma ograniczoną wysokość przez zamocowaną konstrukcję i/lub przez przewidziane przez konstruktora ruchome przegrody albo gdy ich nie ma, poprzez płaszczyznę poziomą przechodzącą przez najniższy punkt przedniej szyby ) Skrzynia ładunkowa: Cześć nadwozia ciężarówki do przewożenia towarów. Może być zbudowana z materiałów giętkich i / lub sztywnych i posiadać kilka otworów ) Kabina: Przestrzeń wewnętrzna będąca pomieszczeniem dla kierowcy i pasażera (-ów) ) Pokrywa silnika: Zewnętrzna część nadwozia otwierana w celu umożliwienia dostępu do silnika ) Błotnik: Błotnik jest to powierzchnia zdefiniowana według rysunku nr Samochód: Błotnik przedni: powierzchnia ograniczona przez wewnętrzną płaszczyznę kompletnego koła standardowego samochodu (C1-C1) oraz dolną krawędź bocznego okna (A-A) i przednią krawędź przednich drzwi (B1-B1). Błotnik tylny: powierzchnia ograniczona przez wewnętrzną płaszczyznę kompletnego koła standardowego samochodu (C2-C2) oraz dolną krawędź bocznego okna (A-A) i tylną krawędź tylnych drzwi (B2-B2). W przypadku samochodu dwudrzwiowego przekroje (B1-B1) oraz (B2-B2) są definiowane jako przednia i tylna krawędź tych samych drzwi. rysunek Str. 5

6 Ciężarówka: Błotnik przedni: powierzchnia ograniczona przez wewnętrzną płaszczyznę kompletnego koła oraz cześć nadwozia (zintegrowaną i / lub dodaną) ograniczoną z przodu przez górną krawędź przedniego zderzaka, a tyłu przez cześć znajdującą się co najmniej na tym samym poziomie co górną krawędź przedniego zderzaka. Fartuchy przeciwbłotne nie stanowią części błotnika. Błotnik tylny: powierzchnia ograniczona przez wewnętrzną płaszczyznę koła najbardziej wewnętrznego oraz część zakrywającą co najmniej 60º z jednej i drugiej strony oś pionową. Górną część poziomą może tworzyć dno skrzyni nośnej. Fartuchy przeciwbłotne nie stanowią części błotnika ) Komora silnika: Przestrzeń ograniczona powłoką przestrzenną, położoną najbliżej silnika ) Kadłub nadwozia Konstrukcja utworzona z elementów nadwozia, pełniąca funkcje podwozia ) Krata ochronna Element przeznaczony do ochrony przodu pojazdu, reflektorów i chłodnic ) Konstrukcja główna Pojazd homologowany przez FIA: przestrzeń wewnętrzna nadwozia i: - w rzucie z przodu, przestrzeń znajdująca się wewnątrz podłużnic ramy i poprzecznic najbardziej zewnętrznych w stosunku do oryginalnego nadwozia; - w rzucie z dołu, przestrzeń znajdująca się wewnątrz i nad elementami oryginalnego nadwozia tworząca kadłub lub kadłub/nadwozie; - w rzucie z góry, przestrzeń znajdująca się poniżej rzutu oryginalnego kadłuba lub nadwozia bez pokryw, ścian i drzwi. Pojazd nie homologowany przez FIA: przestrzeń wewnętrzna nadwozia i: - w rzucie bocznym, na długość, przestrzeń znajdująca się pomiędzy płaszczyznami przechodzącymi przez zewnętrzne krawędzi kół i na szerokość, pomiędzy płaszczyznami przechodzącymi przez środek kompletnych kół z tolerancją 3% pod warunkiem, że płaszczyzny te przechodzą przez kadłub, nadwozie, ramy rurowe lub częściowo rurowe; Jeśli nie ma to miejsca, maksymalna szerokość określona jest bocznymi rzutami elementów konstrukcyjnych poddanych obciążeniom zawieszenia. - w rzucie z góry, przestrzeń określona w dolnej części przez rzuty podłużne elementów dolnych konstrukcji poddanych obciążeniom zawieszenia i w górnej części, z przodu, przez płaszczyzny przechodzące pomiędzy najwyższymi punktami przedniego pałąka bezpieczeństwa i najwyższymi punktami konstrukcji poddanej obciążeniom zawieszenia lub w przypadku niemożności górnymi krawędziami kół przednich. Z tyły przestrzeń określona jest płaszczyznami przechodzącymi przez najwyższe punkty głównego pałąka bezpieczeństwa i najwyższymi punktami konstrukcji, na którą działa odciążenie zawieszenia lub w razie niemożności górnymi krawędziami kół tylnych. Przestrzeń pomiędzy głównym pałąkiem i przednim pałąkiem określa się płaszczyznami łączącymi ich górne części ) Żaluzje: Połączenie nachylonych lameli umożliwiające zakrycie jakiegoś przedmiotu umieszczonego za nimi, z pozostawianiem cyrkulacji powietrza poprzez nie. 2.6) UKŁAD ELEKTRYCZNY Reflektor: każdy układ optyczny, którego ognisko wytwarza skupioną wiązkę promieni skierowanych do przodu. 2.7) ZBIORNIK PALIWA Każdy pojemnik zawierający paliwo, które może przepływać przewodami paliwowymi do głównego zbiornika lub do silnika. 2.8) AUTOMATYCZNA SKRZYNIA BIEGÓW - Zbudowana z przekładni hydrodynamicznej, skrzynia z przekładnią planetarną wyposażoną w Str. 6

7 sprzęgła i wielotarczowe hamulce oraz mającą stałą liczbę przełożeń i sterowanie zmianą biegów. Zmiana biegów może odbywać się automatycznie bez rozłączania silnika i skrzyni biegów, a zatem bez przerywania przenoszenia momentu obrotowego silnika w układzie napędowym. Skrzynie biegów z ciągłymi zmianami przełożeń są uważane za automatyczne skrzynie biegów, z wyróżnieniem o nieskończenie wielu przełożeniach. ZMIANY WCHODZĄCE W ŻYCIE OD ) Kolektor dolotowy: - W przypadku gaźnikowego układu zasilającego Przestrzeń, gromadząca mieszankę paliwowo-powietrzną, ograniczona z jednej strony gaźnikiem (lub gaźnikami), a z drugiej kanałami dolotowymi głowicy - w przypadku zasilania gaźnikowego. - W przypadku wtryskowego układu zasilającego Przestrzeń ograniczona z jednej strony zaworem urządzenia regulującego dopływ powietrza, a z drugiej strony kanałami dolotowymi głowicy - w przypadku zasilania wtryskowego. - W przypadku silników diesla Przestrzeń, gromadząca powietrze, ograniczona z jednej strony wylotem filtra powietrza, a z drugiej kanałami dolotowymi głowicy - w przypadku silnika wysokoprężnego. - W przypadku silników diesla doładowanych Część usytuowana pomiędzy wylotem z ostatniego wymiennika i rozciągająca się do kanałów dolotowych głowicy cylindrów. Str. 7