Wykonane na podstawie pracy: Metody pracy z uczniem zdolnym, Zeszyt Metodyczny Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Centrum Doskonalenia i Edukacji,

Transkrypt

1 Wykonane na podstawie pracy: Metody pracy z uczniem zdolnym, Zeszyt Metodyczny Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Centrum Doskonalenia i Edukacji, Marzena Chojnowska doradca metodyczny CDiE we Włocławku, 2009.

2 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (DzU z 2002 r., Nr 3, poz. 28). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (DzU z 2002 r., Nr 13, poz. 125, z późn.zm.). 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU z 2007 r., Nr 83, poz. 562, z późn.zm.). 5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 2005 r. w sprawie stypendiów Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (DzU 2005 r., Nr 106, poz. 890). 6. Inne na przykład dotyczące indywidualnego programu lub toku nauczania

3 1. zdolność do efektywnego uczenia się rzeczy nowych i wybitne, stale wyróżniające się wyniki w jakiejś aktywności; 2. oryginalność w myśleniu i działaniu, duże nasilenie dążeń poznawczych; 3. przejawianie wysokiego poziomu myślenia analitycznego; 4. łatwość rozumienia i przyswajania symboli abstrakcyjnych i stosunków symbolicznych, właściwego posługiwania się symbolami we własnym działaniu; 5. zainteresowania poznawcze, zdolność do koncentracji uwagi, zwłaszcza na treściach abstrakcyjnych; 6. wrażliwość na problemy i wytrwałość w ich rozwiązywaniu; 7. przeżywanie satysfakcji z rozwiązywania problemów i pokonywania trudności intelektualnych.

4 1. Akademickim tj. w uczeniu się przedmiotów szkolnych odpowiadających gałęziom wiedzy np. potrafi wynajdywać oryginalne dowody i sposoby rozwiązań problemów matematycznych, 2. Artystycznym, 3. Technicznym, 4. Sportowym i motorycznym, 5. Społecznym ( wykazuje talent przywódczy lub umiejętność skutecznego rozwiązywania problemów społecznych ).

5 uczą się szybciej, opanowują szerszy zakres materiału, uczą się inaczej, szukają związków przyczynowo skutkowych, dążą do odkryć, swobodniej zestawiają wiadomości, sięgają po dodatkowe informacje, mają bogatsze skojarzenia, potrzebują większej liczby i lepszych argumentów, posługują się łatwo językiem danej dyscypliny, ich wyniki uczenia się sięgają głębiej, obejmują rozumienie materiału, rozwiązywanie problemów, umiejętność świadomego kierowania własnymi procesami umysłowymi, uczą się wytrwalej, jeśli tylko uznają sens pracy nad danym materiałem, czytają dużo i chętnie, mają urozmaicone cele uczenia się i zaspokajania ciekawości, zainteresowań i ambicji, realizację odległych planów życiowych, bardziej zależy im na nagrodach, mają szeroki zakres uwagi, są zdolni do koncentracji i wytrwałości w rozwiązywaniu problemów, charakteryzuje ich bogatsze, niż u rówieśników słownictwo, zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym, są zdolni do samodzielnej i efektywnej pracy, wcześniej niż inni ( często w wieku przedszkolnym ) opanowują umiejętność czytania i pisania ( i potrafią z niej korzystać ), szybko uczą się na pamięć ( zapamiętują nowe rzeczy ), mają różne i liczne zainteresowania, często korzystają z bibliotek i innych źródeł informacji,

6 1. Identyfikacja uczniów zdolnych. 2. Kierowanie rozwojem. 3. Motywowanie ucznia zdolnego. 4. Stwarzanie warunków do optymalnego rozwoju intelektualnego, osobowościowego; do samorealizacji. 5. Indywidualizowanie nauczania. 6. Pomoc w rozwiązywaniu problemów emocjonalnych. 7. Pomoc merytoryczna, udostępnianie źródeł wiedzy. 8. Organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kółek przedmiotowych i zainteresowań. 9. Wskazywanie form wypoczynku, relaksu. 10. Korzystanie z badań poradni psychologiczno pedagogicznej. 11. Różnicowanie i poszerzanie programów nauczania. 12. Tworzenie programów autorskich. 13. Włączenie do współpracy instytucji działających na rzecz uczniów zdolnych (placówki specjalistyczne, ośrodki specjalistyczne, stowarzyszenia, fundacje). 14. Wspieranie twórczego i innowacyjnego myślenia.

7 1. Praca indywidualna. 2. Praca w grupach. 3. Praca w parach. 4. Przydzielanie uczniom zdolnym trudniejszych zadań podczas pracy grupowej lub indywidualnej. 5. Stwarzanie uczniom zdolnym sytuacji wyboru zadań, ćwiczeń o większej skali trudności lub prac dodatkowych. 6. Różnicowanie stopnia trudności prac domowych i prac klasowych. 7. Stopniowe zwiększanie wymagań. 8. Przydzielanie uczniom zdolnym specjalnych ról: asystenta, lidera itp. 9. Praca pozalekcyjna. 10. Organizacja konkursów i olimpiad.

8 sprzyjanie rozwojowi jednostki, kształcenie zmierzające do niwelowania niekorzystnych różnic między uczniami, pobudzanie ich do twórczego działania, mobilizowanie do efektywniejszej pracy, podążanie za zmianami, inicjowanie działań twórczych, nowatorskich, badanie nauk, praktyczne rozumienie zjawisk, aktywne współuczestniczenie w procesie edukacji.

9 1. Metody problemowe. 2. Metody kształcące poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystanie informacji z różnych źródeł. 3. Metody stosowania zdobytej wiedzy w praktyce. 4. Metody rozwijania zainteresowań. 5. Metody skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach. 6. Metody prezentowania własnych poglądów. 7. Metody kształcące umiejętność argumentacji. 8. Metody kształcące prawidłowe stosunki interpersonalne. 9. Metody aktywizujące. 10. Metody pozwalające uczniowi ocenić stan swojej wiedzy.

10 - indywidualny tok nauki, - indywidualne programy nauczania, - indywidualny Plan Działań Wspierających, - konsultacje, doradztwo, tutoring, mentoring, - współpraca z mentorami, ekspertami (np. współpraca z uczelniami), instytucjami (np. Młodzieżowe Domy Kultury), programami (np. programy i projekty organizacji pozarządowych)

11 - klasy autorskie, - koła zainteresowań, - zajęcia z twórczości, kreatywnego myślenia, własnego rozwoju np. autoprezentacji, coachingu, zarządzania własnym potencjałem, realizacja projektów (w tym:badawczych, interdyscyplinarnych), - koła naukowe, - obozy naukowe, - seminaria, konferencje prowadzone dla zdolnych we współpracy np. uczelniami, - udział w konkursach, zawodach, - panele dyskusyjne

12 - wsparcia psychologicznego i pedagogicznego, - odpowiedzialnego opiekuna mentora, tutora, przewodnika, - dużej, rozumnej swobody w działaniu, - udziału w planowaniu ścieżki rozwoju, - wsparcia finansowego (kryteria nie tylko socjalne) - motywowania do pracy przez ocenianie i możliwość prezentowania osiągnięć uczniów, - współpracy opiekuna z rodzicami, innymi nauczycielami, pedagogiem, psychologiem, osobami spoza szkoły pracującymi z uczniem, - dbałości o jego rozwój osobisty.

13 1. K. Bieluga, Uzdolnienia twórcze i ich rozpoznawanie, Życie Szkoły 2001, nr3 2. I. Borzym, Uczniowie zdolni, Warszawa J.W. Eby, J.F. Smutny, Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży, Warszawa T. Lewowicki, Kształcenie uczniów zdolnych, Warszawa J. Zborowski, Rozwijanie aktywności twórczej dzieci, Warszawa 1986

14 Przystępując do charakteryzowania ucznia słabego, należy uświadomić sobie, dlaczego nasi uczniowie nie mogą sprostać stawianym przed nimi wymaganiom edukacyjnym. Dlaczego cechuje ich nieumiejętność kierowania własnymi procesami psychicznymi, takimi jak uwaga i pamięć, dlaczego z trudem zapamiętują reguły, daty, nie wykazują głębszego zainteresowania problemami i przedmiotami, a ich słaba aktywność myślowa staje się przyczyna bierności oraz rezygnacji?

15 1. Wszelkich chorób, urazów i wypadków, a także zdarzeń losowych, które pogarszają stan zdrowia ucznia, 2. Defektów, na przykład: wzroku, słuchu, 3. Obniżonej sprawności intelektualnej, 4. Opóźnień w rozwoju procesów umysłowych, 5. Zaburzeń w funkcjonowaniu narządów ruchu, 6. Mikrodeficytów rozwojowych, 7. Zakłóceń w sferze uczuć, motywacji, postaw, a także związanych z nimi zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym.

16 1. Prace ucznia w gospodarstwie domowym, 2. Warunki odrabiania zadań domowych, 3. Liczebność, struktura i skład rodziny, 4. Poziom świadomości wychowawczej rodziców lub opiekunów ucznia, 5. Ewentualne patologie w rodzinie, 6. Dbałość o dziecko i jego wychowanie, 7. Współpraca domu ze szkołą, 8. Poziom kulturalny i moralny rodziny, 9. Wpływ otoczenia, grup rówieśniczych. 10.Czas i wysiłek, który uczeń musi codziennie włożyć w dojazd do szkoły i powrót do domu,

17 1. Warunki lokalowe i wyposażenie w pomoce naukowe, 2. Atmosfera szkoły, pomoc psychologa, 3. Organizacja życia szkolnego, 4. Praca pozalekcyjna, 5. Warunki społeczne internatu i jego zaplecze materiałowe, lokalowe, 6. Kontakty między uczniami oraz oddziaływanie grup rówieśniczych. 7. Przygotowanie i umiejętności pedagogiczne nauczycieli, 8. Doświadczenie życiowe nauczycieli, 9. Charakter, postawa, zdolności nauczycieli, 10. Zamiłowania, lub niechęci do pracy nauczycielskiej, 11. Pozycji społecznej i autorytetu nauczyciela, 12. Warunków materialnych życia nauczycieli, podejmowanie dodatkowych zajęć.

18 1. Trudnościami w rozumieniu i przyswajaniu materiału, 2. Brakiem zainteresowań poszczególnymi przedmiotami i niechęcią do ich poznawania, 3. Brakiem umiejętności w kierowaniu własnymi procesami psychicznymi, 4. Biernością i rezygnacją wynikającą ze słabej aktywności myślowej, 5. Nieumiejętnością pokonywania trudności intelektualnych.

19 1. Indywidualizacja procesu nauczania stymulująca rozwój ucznia. 2. Rozwijanie zainteresowań i motywacji do pracy. 3. Kształtowanie osobowości i pobudzanie wiary w siebie. 4. Wyrównanie deficytów i zaległości w nauce. 5. Utrwalenie zdobytych wiadomości i umiejętności. 6. Wspomaganie ucznia w pokonywaniu trudności w nauce. 7. Rozwijanie zdolności koncentracji uwagi, logicznego myślenia, analizowania i wyciągania wniosków. 8. Wdrażanie do systematycznej pracy.

20 1. Poznanie ucznia słabego przez nauczyciela: nauczyciel powinien zadbać u uzyskanie następujących informacji na temat ucznia słabego: - jakie trudności uczeń wykazuje, - czy trudności te zostały zdiagnozowane przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną i jakie są wskazania do pracy z uczniem - jak uczeń funkcjonuje w środowisku rodzinnym.

21 2. Stworzenie uczniowi szansy poznania samego siebie: Najlepszą metodą poznania ucznia jest przeprowadzenie analizy SWOT, czyli poznania jego słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń. W przypadku ucznia słabego nauczyciel musi przeprowadzić taką analizę razem z uczniem. Odpowiednio przeprowadzona rozmowa pozwoli na pozbycie się lęków i pozwoli wzmocnić motywację do nauki.

22 3. Indywidualizacja i opieka nad uczniem w czasie procesu dydaktycznego: Nauczyciel powinien rozpoznać sytuację na tyle, by stwierdzić, czy uczniowi wystarczy pomoc koleżanek i kolegów z klasy, czy też potrzebna jest mu stała opieka nauczyciela.

23 4. Wzbogacenie lekcji o środki dydaktyczne, które wspomagać będą przyswajanie wiedzy przez ucznia: Istotnym elementem jest w procesie dydaktycznym rozpoznanie, jakie zmysły ucznia w największym stopniu uczestniczą w przyswajaniu wiedzy, a więc czy jest on wzrokowcem, słuchowcem, a może posiada zdolności manualne. Ważne jest także, jakie tempo pracy jest optymalne dla ucznia. Zbyt duże nagromadzenie form i środków może spowodować zniechęcenie i zmniejszenie motywacji do nauki. Środki dydaktyczne powinny być różnorodne, aby ciągle budziły zaciekawienie ucznia.

24 5. Różnicowanie zadań i prac: Uczeń słaby powinien otrzymywać zadania klasowe i prace domowe odpowiednie do swoich możliwości. Prace zbyt trudne mogą zniechęcać go do samodzielnej pracy.

25 6. Uczenie umiejętności systematycznej pracy. Uczeń powinien nabrać przekonania, że wszystkie jego działania będą sprawdzone przez nauczyciela oraz podlegają ocenie, co wpływa pozytywnie na systematyczną pracę.

26 7. Kontakty z rodzicami: W celu wczesnego wykrycia przyczyn trudności i przeciwdziałania im, potrzebny jest stały i dobry kontakt z rodzicami. Właściwa współpraca przekona ucznia, że cały czas ktoś o niego dba, interesuje się jego osobą, co w konsekwencji może wpływać na wzrost motywacji do nauki.

27 8. Nagradzanie i karanie: Metoda taka pozwala na ciągłe motywowanie ucznia. Nagradzanie to nie tylko stawianie ocen, ale także pochwały słowne, karanie natomiast ma sens tylko wtedy, gdy nauczyciel zadba o klarowne zasady pracy na lekcji. Uczeń musi znać swoje obowiązki i wiedzieć, że zostanie rozliczony ze swoich działań.

28 9. Stosowanie odpowiednich metod nauczania: W przypadku uczniów słabych wskazana jest np. metoda pracy w grupie, nauczyciel jednak cały czas powinien monitorować aktywność uczniów. Ważną rolę mogą odegrać liderzy grup i ich aktywność w rozdzielaniu zadań

29 I. Diagnozowanie potrzeb edukacyjnych ucznia, poprzez: 1. Opracowanie Raportu Wstępnego 2. Kontakty z wychowawcami w celu monitorowania ewentualnych niepowodzeń szkolnych 3. Stałe kontakty z Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczna w Żurominie, lub innymi specjalistami (wg potrzeb) II. Praca z uczniem słabym w ramach przedmiotów ogólnokształcących i zawodowych (na lekcjach i poza lekcjami).

30 1. Informatyka, technologia informacyjna zajęcia pozalekcyjne indywidualna praca z uczniem dostosowanie tempa pracy i poziomu zadań do możliwości ucznia stopniowanie trudności praca w grupach (uczeń słaby + uczeń zdolny ) dobór zadań adekwatnych do poziomu wiedzy ucznia słabego stosowanie prezentacji dotyczących wybranych zagadnień sprawiających trudności możliwość opracowywania przez ucznia zadań i ćwiczeń mających na celu zaprezentowanie własnej wiedzy i zdolności

31 2. Wychowanie fizyczne Metody w czasie zajęć lekcyjnych: metoda syntetyczna (nauczanie ćwiczenia w całości, nie naruszając schematu ruchu stosowana przy nauczaniu form ruchu : skoku, biegu, rzutu) metoda analityczna (nauczanie ćwiczenia częściami - w przypadku ćwiczeń złożonych dążenie do ułatwienia skomplikowanych ćwiczeń, przez rozbicie ich na proste składowe elementy, a następnie łączenie w całość) metoda kombinowana (połączenie wyżej wymienionych metod) łatwych czynności uczeń uczy się w całości, trudne natomiast rozbijane są na prostsze elementy. Dla każdego ucznia, który wykazuje problemy z opanowaniem pewnych form ruchowych istnieje możliwość skorzystania z zajęć pozalekcyjnych, podczas których przy pomocy nauczyciela może doskonalić to, z czym ma kłopot na lekcji wychowania fizycznego.

32 3. Historia i wiedza o społeczeństwie Metody pracy w czasie zajęć lekcyjnych: Pomoc podczas odpowiedzi ustnych, poprzez zadawanie dodatkowych, pomocniczych pytań, Dostosowanie tempa pracy do możliwości ucznia, Wydłużenie czasu odpowiedzi, Stworzenie przyjaznej atmosfery pracy na lekcjach Metody pracy poza zajęciami lekcyjnymi: Udostępnianie materiałów pomocniczych do pracy w domu, Umożliwianie wykonania zadań w domu Zadania domowe: Umożliwienie wykonania zadań z tematyki interesującej ucznia, Zadania dodatkowe z tematyki podejmowanej na lekcjach, w celu dokładniejszego opanowania materiału.

33 4. Podstawy projektowania na różnego rodzaju zajęciach lekcyjnych Do zasadniczych metod pracy z uczniem słabym zalicza się wszelkiego rodzaju metody aktywizujące pracę ucznia na lekcji. Metody aktywizujące rozumiane są, jako wskazówki, sposoby działania, które pomogą uczniom: pogłębić zainteresowanie wspólną sprawą, tematem, przyswoić bez trudu nową wiedzę, rozwinąć własne pomysły i idee, podjąć działania na rzecz własnej szkoły. Do metod pracy z uczniem słabym zalicza się takie metody jak: burza mózgów, argumenty za i przeciw, haki pamięciowe, mapa skojarze, rozmowa dydaktycza, rozwiązywanie problemów. Przedmiot podstaw projektowania obejmuje w głównej mierze ćwiczenia, podczas których uczeń musi narysować, zaprojektować rzecz, wykreować układ o określonym nastroju, odnosi się więc w głównej mierze do predyspozycji manualnych ucznia, z którymi często połączona jest pomysłowość i wyobraźnia.

34 1. "Polubić szkołę", "Uczeń trudny jak skłonić go do nauki" - D. Pankowska 2. Struktura i dynamika procesu wychowawczego" - A. Gurycka 3. Czy naprawdę trudne dziecko?" Janina Dobrowolska 4. Zanim będzie za późno" - Stanton E., Samenow. Rysunki ze strony internetowej zdjęcia nauczyciel uczeń.

35 Dziękujemy za uwagę! ZSP Zielona 2014