OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU SZAMOTULSKIEGO W ROKU 2018

Transkrypt

1 PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W SZAMOTUŁACH OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU SZAMOTULSKIEGO W ROKU 2018 SZAMOTUŁY, LUTY 2019 ROK

2 SPIS TREŚCI Wstęp 3 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 5 II. Jakość wody przeznaczonej do spożycia 21 III. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej 29 IV. Kąpieliska i miejsca okazjonalnie wykorzystywane do kąpieli 41 V. Stan sanitarny podmiotów wykonujących działalność leczniczą 43 VI. Warunki sanitarno-higieniczne środowiska pracy 46 VII. Warunki sanitarno-higieniczne w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych VIII. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku IX. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia 102 X. Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny 110 Zakończenie 116 Wykaz tabel 118 Wykaz wykresów 120 Wykaz map 121 Wykaz zdjęć Strona 2 z 122

3 W S T Ę P Powiat szamotulski leży w środkowo - zachodniej części województwa wielkopolskiego i jest powiatem wewnętrznym, graniczącym z 5 powiatami: czarnkowsko-trzcianeckim, międzychodzkim, nowotomyskim, poznańskim i obornickim. Powiat obejmuje powierzchnię 1119,29 km 2, którą zamieszkuje osób (stan na dzień r.). W skład powiatu wchodzi 8 gmin (Mapa 1). Największą gminą jest gmina Szamotuły (36 miejscowości), a najmniejszą gmina Ostroróg (10 miejscowości). Wśród 8 gmin powiatu wyróżniamy: 3 gminy wiejskie, 4 gminy miejsko wiejskie i 1 gminę miejską. Mapa 1. Gminy powiatu szamotulskiego Strona 3 z 122

4 Lista gmin: - Duszniki (gmina wiejska) - Kaźmierz (gmina wiejska) - Obrzycko (gmina wiejska) - Obrzycko (gmina miejska) - Ostroróg (gmina miejsko-wiejska) - Pniewy (gmina miejsko-wiejska) - Szamotuły (gmina miejsko-wiejska) - Wronki (gmina miejsko-wiejska) Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach realizował zadania określone ustawą z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. 2019r. poz. 59 t.j.) na terenie powiatu szamotulskiego w następującym zakresie: - higieny środowiska, - higieny pracy w zakładach pracy, - higieny procesów nauczania i wychowania w szkołach i innych placówkach oświatowo wychowawczych, - higieny wypoczynku i rekreacji, - warunków zdrowotnych żywności, żywienia i przedmiotów użytku, - warunków higieniczno-sanitarnych, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych, niezakaźnych i zawodowych. Prowadzona była również działalność oświatowo zdrowotna w zakresie promocji zdrowia poprzez realizację programów edukacyjnych o zasięgu ogólnopolskim, wojewódzkim i lokalnym. W przedstawionym Stanie sanitarnym i sytuacji epidemiologicznej powiatu szamotulskiego w roku 2018 ujęto sytuację epidemiologiczną w zakresie chorób zakaźnych oraz wyniki nadzoru sanitarnego prowadzonego przez poszczególne komórki organizacyjne. Prezentowane w przedkładanym dokumencie dane liczbowe pochodzą ze sprawozdań statystycznych za rok 2018, opracowanych na drukach przekazanych przez Główny Inspektorat Sanitarny. Strona 4 z 122

5 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych I.1. Sytuacja demograficzna na dzień r. Tabela 1. Liczba ludności w powiecie szamotulskim stan na dzień rok Ogółem Dzieci do lat 2 Dzieci do lat I.2. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności dla poszczególnych chorób zakaźnych w latach Tabela 2. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności dla poszczególnych chorób zakaźnych w latach L.p Kod wg ICD-10 Jednostka chorobowa l. zachorowań zapadalność l. zachorowań zapadalność 1 A00 Cholera UE 2 A01.0 Dur brzuszny UE/PL 3 A Dury rzekome A,B,C UE/PL 4 A A02.1 Salmonelozy posocznica PL inne zakażenia pozajelitowe 6 A PL 7 A03 Czerwonka bakteryjna (szigeloza) UE 8 A A A04.4 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe (ogółem) wywołane przeze. coli inną i BNO 12 A04.6 wywołane przez Yersinia enterocolitica lub pseudotuberculosis UE zatrucia pokarmowe UE 2 2,2 4 4,4 wywołane przez E. coli PL /4 biegunkotwórczą wywołane przez E. coli enterokrwotoczną UE 11 A04.5 wywołane przez Campylobacter UE 3 3,3 1 1,1 13 A04.7 wywołane przez Clostridium difficile 4 4,4 1 1,1 14 A inne określone 2 2,2 Strona 5 z 122

6 15 A04.9 nie określone 1 1,1 1 1,1 16 A04 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 / , ,1 17 A05.0 gronkowcowe 18 A05.1 Inne bakteryjne jadem kiełbasianym (botulizm) UE/PL 19 A05.2 zatrucia pokarmowe(ogółe wywołane przez Cl. perfringens 20 A m) inne określone 21 A05.9 nie określone 22 A05 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe u dzieci do lat 2 /6 23 A07.1 Lamblioza (giardioza) UE 24 A07.2 Kryptosporydioza UE 25 A08.0 wywołane przez rotawirusy 45 49, ,7 26 A08.1 wowołane przez norowirusy 2 2,2 1 1,1 27 A inne określone 9 9,9 5 5,5 Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe (ogółem) 28 A08.4 nie określone 15 16, ,3 29 A Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 / , , A09 32 A20 Dżuma UE 33 A21 Tularemia UE 34 A22 Wąglik UE Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu 35 A23 Bruceloza: nowe zachorowania UE 36 A24.0 Nosacizna PL 37 A27 Leptospiroza UE 38 A28.2 Jersinioza pozajelitowa UE 39 A31 Mikobakteriozy - inne i BNO 40 A32 Listerioza UE 41 A33-35 Tężec UE ogółem 42 A33 noworodków 43 A36 Błonica UE ogółem , ,4 w tym u dzieci do lat , ,1 44 A37 Krztusiec UE 9 10,0 1 1,1 45 A38 Płonica (szkarlatyna) PL 30 33, ,4 46 A39 ogółem 1 1,1 47 A39.0;A39.8 Choroba meningokokowa, inwazyjna zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu UE/PL /8 48 A posocznica 1 1,1 49 A inna określona i nie określona 50 wym.niżej 52 A48.3 Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes,inwazyjna /PL 9 zespół wstrzasu toksycznego ogółem 4 4,4 4 4,4 51 A46 róża 3 3,3 2 2,2 53 B95.0/O85 gorączka połogowa Strona 6 z 122

7 53 B95.0/O85 gorączka połogowa 54 B95.0/( ) 55 A48.1 Legioneloza choroba legionistów UE 56 A48.2 gorączka z Pontiac PL 57 A50 Kiła 59 A52 późna inna określona i nie określona /10 1 1,1 wrodzona i noworodków 58 A51 wczesna 3 3,3 60 A53 inne postacie kiły i kiła nie określona 7 7,7 61 A54 Rzeżączka 62 A55 Ziarnica weneryczna wywołana przez Chlamydie Inne choroby przenoszone droga płciową wywołane przez 63 A56 Chlamydie 1 1,1 2 2,2 64 A69.2 Borelioza z Lyme PL 17 18, ,0 65 A70 Ornitozy (zakażenia Chlamydia psittaci) 66 A75 Dur wysypkowy 67 A78 Gorączka Q UE 68 A77; A79 Gorączka plamista i inne riketsjozy 69 A80.1-2,4 70 A80.0,3-8 Poliomyelitis UE/PL wywołane dzikim wirusem wyw. wirusem pochodzenia szczepionkowego 71 Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat 72 A81.0 choroba Creutzfeldta- Jakoba (CJD) PL wariant choroby Encefalopatie gąbczaste Creutzfeldta-Jakoba (vcjd) UE 73 A A81 inne i nie określone 75 A82 Wścieklizna UE 76 Z20.3/Z24.2 Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień / ,0 5 5,5 77 A84 Kleszczowe zapalenie mózgu PL 78 B00.4 A81.1;A83; 79 A85;B02.0 Inne wirusowe zapalenie mózgu opryszczkowe inne określone 80 A86 nie określone 1 1,1 81 w innych chorobach objętych MZ-56 /12 82 A87.0 enterowirusowe 83 B00.3 Wirusowe zapalenie opon opryszczkowe mózgowych inne określone i nie 84 A87.1-9;B02.1 określone 85 w innych chorobach objętych MZ-56 /13 2 2,2 86 A90-1 Gorączka denga (klasyczna lub krwotoczna) PL 87 A92.3 Gorączka zachodniego Nilu UE 88 A95 Żółta gorączka UE 89 A96.2;A Wirusowe gorączki krwotoczne UE Ebola, Marburg, Lassa /14 Strona 7 z 122

8 90 A92.0;A96.0-1,8-9;A98.0-2,5-8,A99 91 A98.5 Choroba wywołana przez hantawirusy PL inne określone i nie określone /14 92 B01 Ospa wietrzna , ,4 93 B03 Ospa prawdziwa UE 94 B05 Odra UE 95 B06 Różyczka UE 96 B08.8 Pryszczyca 97 B15 typu A UE 8 8,8 2 2,2 98 B16 typu B - ostre UE Wirusowe zapalenie wątroby 99 B typu B - przewlekłe /15 6 6,6 5 5,5 100 B17.1; B18.2 typu C: wg definicji UE /16,17 przypadku r. 101 odpowiednio typu B+C (zakażenie mieszane) / , ,3 B17.0,2-8;B18.8-9;B19 inne i nie określone 1 1,1 103 B20-B24 AIDS-Zespół nabytego upośledzenia odporności UE/PL 1 1,1 104 Z21 Nowo wykryte zakażenia HIV UE/19 2 2,2 6 6,6 105 B26 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) UE 7 7,7 7 7,7 106 B50-B54 Malaria (zimnica) UE 107 B67 Bąblowica (echinokokoza) UE 108 B69 Wągrzyca (cysticerkoza) 109 B75 Włośnica UE 110 wym. niżej 111 B95.3/G04.2; G00.1 Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae, inwazyjna UE/20 ogółem 2 2,2 9 9,9 zapalenie opon mózgowych i/ lub mózgu 1 1,1 112 A40.3 posocznica 1 1,1 7 7,7 113 B95.3/( ) 114 B96.2/D wym. niżej 116 B96.3/G04.2;G00.0 inna określona i nie określona Zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu zak. E. coli UE/21 Choroba wywołana przez Haemophilus influenzae, inwazyjna UE/PL ,1 2 2,2 ogółem 3 3,3 zapalenie opon mózgowych i/ lub mózgu 117 A41.3 posocznica 118 B96.3/( ) 119 G01;G04.2;G05.0; Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu inna określona i nie określona 3 3,3 w innych chorobach objętych MZ-56 / G00.2-8;G04.2 inne określone 1 1,1 121 G00.9;G04.2 inne, nie określone 122 G03 Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone 3 3,3 5 5,5 123 G04.0,8-9 Zapalenie mózgu inne i nie określone UE/Pl J09 Grypa ptaków typu A/H5 lub A/H5N1 u ludzi 125 J10-J11 Grypa UE/PL ogółem 2 2,2 7 7,7 Strona 8 z 122

9 126 u dzieci w wieku 0-14 lat 4 31,7 127 P35.0 różyczka wrodzona UE Wrodzone choroby 128 P wirusowe inne określone i nie określone 129 P37.1 toksoplazmoza UE 130 P37.2 Inne wrodzone zakażenia i listerioza UE choroby pasożytnicze 131 P inne określone i nie określone 132 U04 SARS-Zespół ostrej niewydolności oddechowej UE/ T60 Zatrucia pestycydami - ostre T61 ryby, skorupiaki i inne produkty morza Zatrucia naturalnie toksycznymi 135 T62.0 substancjami spożytymi jako pokarm 25 grzyby 136 T jagody i inne części roślin 137 T64 mikotoksyny 138 Ostre zatrucia żywnością skażoną biologicznie i/lub dioksyny 139 chemicznie 25 polichlorowane bifenyle 140 inne określone i nie określone Suma kontrolna , ,8 W roku sprawozdawczym sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych znacznie się poprawiła. W roku 2018 odnotowano 759 zachorowań. Współczynnik zapadalności zgłoszonych chorób zakaźnych na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 834,8. Natomiast w roku poprzednim zachorowało 1488 osób, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 1645,7. I.2.1. Choroby, szerzące się drogą pokarmową W roku sprawozdawczym nie odnotowano: duru brzusznego, duru rzekomego, czerwonki bakteryjnej, zatruć enterotoksyną gronkowcową, zatruć toksyną botulinową, zatruć grzybami, jersiniozy Strona 9 z 122

10 Zatrucia pokarmowe pałeczkami Salmonella Sytuacja epidemiologiczna w roku sprawozdawczym w zakresie zatruć pokarmowych pałeczkami Salmonella uległa pogorszeniu w stosunku do roku ubiegłego. W roku ubiegłym zachorowały 2 osoby, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 2,2. Natomiast w roku 2018 odnotowano 4 przypadki, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 4,4. Zachorowały 2 kobiety i 2 mężczyzn, 3 osoby mieszkały na wsi, a 1 w mieście. Zgłoszone przypadki miały charakter zachorowań sporadycznych. Objawy chorobowe wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 0 4 lata 2 osoby, 5 9 lat 1 osoba, lat 1 osoba. Z prób kału pobranych od osób chorych wyhodowano pałeczki Salmonella Enteritidis. Biegunki u dzieci do lat 2 W roku sprawozdawczym sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na biegunkę uległa poprawie w stosunku do roku ubiegłego. W roku 2017 zgłoszono zachorowania u 84 dzieci, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 4932,5. Natomiast w roku 2018 odnotowano 69 przypadków, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 3662,4. Z powodu biegunki hospitalizowano 54 dzieci, a 15 było leczonych ambulatoryjnie. Badania diagnostyczne były wykonane u 28 osób, w których wykryto: wirusy Rota u 12 osób, Adenowirusy u 1 osoby, Campylobacter u 1 osoby. Wirusowe zapalenie wątroby typu A W roku sprawozdawczym sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A uległa znacznej poprawie w stosunku do roku ubiegłego. W roku 2017 zachorowało 8 osób, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 8,8. Natomiast w roku 2018 odnotowano 2 przypadki, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 2,2. Nie odnotowano ognisk zachorowań. Strona 10 z 122

11 Nośnika zakażenia osób chorych nie ustalono. Zachorowała kobieta, lat 45, mieszkająca na wsi oraz mężczyzna, lat 49, mieszkający w mieście. Hospitalizacji poddano 1 osobę, natomiast 1 osoba była leczona ambulatoryjnie. Osoby chore nie były zaszczepione przeciwko tej chorobie. Wirusowe zapalenie wątroby typu E W roku sprawozdawczym do organu sanitarnego po raz pierwszy zgłoszono 1 przypadek wirusowego zapalenia wątroby typu E. Zachorował mężczyzna lat 49, mieszkający w mieście. Chory nie był poddany hospitalizacji. Nie ustalono nośnika zakażenia osoby chorej. I.2.2. Ogniska zachorowań W roku sprawozdawczym sytuacja epidemiologiczna w zakresie zbiorowych zatruć pokarmowych uległa poprawie w stosunku do roku ubiegłego. W roku 2017 do organu sanitarnego zgłoszono 1 ognisko, natomiast w roku sprawozdawczym ognisk nie odnotowano. Ogniska zachorowań (inne niż chorób przenoszonych drogą pokarmową) W okresie sprawozdawczym odnotowano ogniska zachorowań wywołane przez wirus ospy wietrznej. Tabela 3. Ogniska zachorowań (inne niż chorób przenoszonych drogą pokarmową) w 2018 r. Czynnik etiologiczny wirus ospy wietrznej Miejsce wystąpienia zachorowań mieszkanie prywatne, przedszkola, szkoły podstawowe ognisk zachorowań Liczba hospitalizowanych dzieci do lat 14 zgonów Razem I.2.3. Choroby w zakresie, których prowadzi się szczepienie ochronne, w tym objęte programami eliminacji. W roku sprawozdawczym nie odnotowano zachorowań na: odrę, Strona 11 z 122

12 nagminne porażenie dziecięce, tężec. Krztusiec W roku sprawozdawczym sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na krztusiec uległa znacznej poprawie w stosunku do roku ubiegłego. W roku 2017 odnotowano 9 zachorowań, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 10,0. Natomiast w roku 2018 zgłoszono do organu sanitarnego 1 przypadek krztuśca, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 1,1. Zachorowała kobieta, lat 44, mieszkająca na wsi, która nie posiadała dokumentacji szczepień przeciwko tej chorobie. Zachorowanie wystąpiło w miesiącu lipcu. Przypadek został potwierdzony badaniami laboratoryjnymi. Wirusowe zapalenie wątroby typu B Sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B w roku 2018 uległa nieznacznie poprawie w stosunku do roku ubiegłego. W roku 2017 odnotowano 6 zachorowań, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 6,6. Natomiast w roku sprawozdawczym zgłoszono 5 przypadków, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 5,5. Zachorowały 2 kobiety i 3 mężczyzn, w następujących grupach wiekowych: lat 1 osoba, lat 2 osoby, > 60 lat 2 osoby. W mieście mieszkały 2 osoby, a na wsi 3 osoby. Zgłoszone przypadki nie były wynikiem ekspozycji zawodowej. Dwie osoby nie były zaszczepione przeciwko tej chorobie, jedna osoba nie miała pełnego uodpornienia, natomiast dwie osoby były uodpornione przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Od zaszczepienia do zachorowania upłynęło 22 lata oraz 15 lat. Nagminne zapalenie przyusznic W roku sprawozdawczym jak i w roku ubiegłym do organu sanitarnego zgłoszono 7 zachorowań na świnkę. Współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców w obu latach wynosił 7,7. W roku 2018 zachorowało 5 kobiet i 2 mężczyzn, w następujących grupach wiekowych: Strona 12 z 122

13 0 4 lata 1 osoba, 5 9 lat - 2 osoby, lat 1 osoba, lat 1 osoba, lat 1 osoba, > 60 lat 1 osoba. Szczepienia przeciwko tej chorobie miały wykonane 4 osoby, dwiema dawkami były uodpornione 2 osoby, natomiast jedną dawkę miały podane 2 osoby. Od zaszczepienia do zachorowania upłynął następujący czas: 0 lat u 1 osoby, 2 lata u 1 osoby, 5 lat u 1 osoby, 9 lat u 1 osoby. I.2.4. Neuroinfekcje oraz choroba meningokokowa i inne wywołane przez Streptococcus pneumoniae oraz Haemophilus influenzae. W roku 2018 do organu sanitarnego zgłoszono 5 przypadków zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, 9 przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pneumoniae, jeden przypadek inwazyjnej choroby wywołanej przez Neisseria meningitidis oraz 3 przypadki inwazyjnej choroby wywołanej przez Haemophilus influenzae: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych inne i nieokreślone: Zachorowało 5 osób, 3 mężczyzn i 2 kobiety, wszystkie osoby chore mieszkały w mieście. Zachorowania wystąpiły w następujących grupach wiekowych: lat u 1 osoby, lat u 1 osoby, lat u 1 osoby, lat u 2 osób. wirusowe zapalenie opon mózgowych inne określone i nie określone: Zachorowały 2 osoby, mężczyzna lat 1, mieszkający na wsi i kobieta lat 22 mieszkająca w mieście. Strona 13 z 122

14 inwazyjna choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae: zapalenie płuc wywołane przez Streptococcus pneumoniae: zachorowały 2 osoby mieszkające w mieście, 1 kobieta, lat 73 oraz mężczyzna lat 84. posocznica wywołana przez Streptococcus pneumoniae: zachorowało 7 osób, 4 kobiety i 3 mężczyzn, 2 osoby mieszkały w mieście, a 5 na wsi. Zachorowania wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 0 4 lata u 1 osoby, lat u 2 osób > 60 lat u 4 osób. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wywołane przez Streptococcus pneumoniae: zachorowała1 kobieta, lat 4, mieszkająca na wsi. inwazyjna choroba wywołana przez Neisseria meningitidis: posocznica; zachorowała kobieta lat 1 mieszkająca na wsi, objawy chorobowe wystąpiły w miesiącu listopadzie. Chemioprofilaktyce poddano 10 osób, w tym 3 osoby z kontaktu domowego oraz 7 osób z personelu medycznego. Zachorowanie zostało potwierdzone w KOROUN. inwazyjna choroba wywołana przez Haemophilus influenzae: zapalenie płuc: Zachorowało 3 mężczyzn, 2 osoby mieszkały w mieście, a 1 na wsi. Zachorowania wystąpiły w następujących grupach wiekowych: lat u 1 osoby >60 lat u 2 osób. I.2.5. Choroby odzwierzęce W roku sprawozdawczym nie odnotowano: włośnicy, leptospirozy, tasiemczycy, w tym bąblowicy, toksoplazmozy, listeriozy. Strona 14 z 122

15 I.2.6. Inne choroby zakaźne W roku sprawozdawczym nie odnotowano salmonelozy pozajelitowej. Wirusowe zapalenie wątroby typu C Sytuacja epidemiologiczna w okresie sprawozdawczym w zakresie zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C uległa pogorszeniu w stosunku do roku ubiegłego. W 2017 roku odnotowano 8 zachorowań, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 8,8. Natomiast w roku 2018 do organu sanitarnego zgłoszono 13 przypadków, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 14,3. Zachorowały 2 kobiety i 11 mężczyzn, w mieście mieszkało 9 osób, a na wsi 4 osoby. Zachorowania wystąpiły w następujących grupach wiekowych: lat 2 osoby, lat 1 osoba, lat 4 osoby, lat 3 osoby, > 60 lat 3 osoby Borelioza W okresie sprawozdawczym sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na boreliozę uległa poprawie w stosunku do roku ubiegłego. W roku 2017 odnotowano 17 zachorowań, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 18,8. Natomiast w roku 2018 do organu sanitarnego zgłoszono 10 przypadków boreliozy, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy wynosił 11,0. Zachorowały 3 kobiety i 7 mężczyzn, w mieście mieszkały 3 osoby, a na wsi 7 osób. Do ekspozycji na kleszcze doszło na terenie powiatu szamotulskiego u 6 osób, natomiast 4 osoby nie pamiętają faktu ukąszenia przez kleszcza. Zachorowanie u 2 osób było wynikiem ekspozycji zawodowej (rolnicy). Z powodu boreliozy 2 osoby były hospitalizowane, a 8 osób było leczonych ambulatoryjnie. W pierwszym stadium choroby, na podstawie zmiany skórnej w miejscu ukłucia rozpoznano zachorowanie u 8 osób, natomiast 2 osoby miały objawy neurologiczne. Strona 15 z 122

16 Grypa W roku 2018 nastąpił znaczny wzrost zachorowań na grypę, odnotowano przypadków, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 16198,9. Natomiast w roku poprzednim do organu sanitarnego zgłoszono 7981 zachorowań, współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wynosił 8826,9. W roku 2018 objawy grypy wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 0 4 lata u 1954 osób, 5 14 lat u 4249 osób, lata - u 6687 osób, 65 lat i więcej u 1838 osób. Zachorowania wystąpiły w miesiącach: w styczniu u 1744 osób, w lutym u 1841 osób, w marcu u 3592 osób, w kwietniu u 1693 osób, w maju u 765 osób, w czerwcu 539 osób w lipcu u 423 osób, w sierpniu u 327 osób, we wrześniu u 519 osób, w październiku u 589 osób, w listopadzie u 1613 osób, w grudniu u 1083 osób. Trzy osoby dorosłe oraz czworo dzieci miały przeprowadzone badania wirusologiczne w kierunku grypy, które potwierdziły zachorowania. Natomiast pozostałe przypadki były rozpoznane na podstawie objawów klinicznych. Przeciwko grypie w roku 2018 zaszczepiło się 2392 osób, tj. 2,63% populacji, natomiast w roku 2017 szczepienia przeciwko grypie miało wykonane 2269 osób, tj. 2,5 % populacji. Strona 16 z 122

17 Program SENTINEL Na terenie powiatu szamotulskiego jest realizowany program Sentinel polegający na wirusologicznym i epidemiologicznym nadzorze nad grypą. Do tego programu w roku 2017 przystąpiły dwie placówki POZ: 1. Przychodnia Lekarska Medicus ul. Kopernika 3 w Szamotułach 2 lekarzy. 2. Indywidualna Praktyka Lekarska Hipokrates ul. Braci Czeskich w Szamotułach 1 lekarz. Lekarze z w/wym. placówek POZ realizowali zadania programu, zbierali dane epidemiologiczne, które były wysyłane w raportach tygodniowych. I.2.7. Zapobieganie wściekliźnie W roku sprawozdawczym do organu sanitarnego zgłoszono 5 przypadków styczności i narażenia na wściekliznę, u których podjęto szczepienia. Tabela 4. Szczepienia przeciwko wściekliźnie (Z20.3/ Z24.2) w 2018 Płeć Miejsce narażenia! Podjęte szczepienia Kontakt ze zwierzęciem Grupy wiekowe M K M W Pełen cykl Niepełen cykl (liczba dawek) Pies Kot Lis Inne* *- proszę podać nazwę zwierzęcia 5 dawek SUMA Razem Tabela 5. Dodatnie wyniki badań w kierunku wścieklizny w 2018 r. Dodatnie wyniki wścieklizny u zwierząt Lp. Zwierzę Miejsce Pies Kot Lis Inne* M W SUMA Ogółem 0 0 * - proszę podać nazwę zwierzęcia Strona 17 z 122

18 I.2.8. Placówki wykonujące szczepienia ochronne Tabela 6. Liczba placówek wykonujących szczepienia ochronne Liczba ogółem Oddziały noworodkowe Gabinety lekarzy rodzinnych Szkoły Inne I.2.9. Przechowywanie, transport, termin ważności preparatów szczepionkowych W roku sprawozdawczym placówki wykonujące obowiązkowe szczepienia ochronne preparaty szczepionkowe przechowywały i transportowały w sposób prawidłowy z zachowaniem ciągu chłodniczego: w termotorbach z wkładami chłodzącymi, w termotorbach podłączonych do zasilania akumulatorowego w samochodzie wraz z termometrami. Szczepionki znajdujące się na stanie placówek POZ posiadały aktualne terminy ważności, przechowywane były w urządzeniach chłodniczych wyposażonych w 2 termometry. Temperatura w urządzeniach chłodniczych była sprawdzana i odnotowywana w karcie monitorowania temperatury przez 7 dni w tygodniu, 5 placówek posiada elektroniczny monitoring urządzenia chłodniczego z powiadomieniem przez sms oraz możliwością elektronicznego zapisu i wydruku danych. Strona 18 z 122

19 W tym: I.3. Działalność kontrolna i nadzorowa Stanowiska Pracy ds. Epidemiologii i Szczepień Ochronnych Działalność nadzorowa w zakresie chorób zakaźnych Tabela 7. Działalność nadzorowa w zakresie chorób zakaźnych w 2018 r. Liczba wywiadów przeprowadzona w związku ze zgłoszeniami zachorowań na chorobę zakaźną (pojedynczymi przypadkami). 28 Liczba wywiadów przeprowadzonych w związku ze zgłoszeniami dodatnich wyników biologicznych czynników chorobotwórczych. 34 Liczba wywiadów przeprowadzonych w związku ze stycznością/narażeniem na wściekliznę 98 Dochodzenia epidemiologiczne ogółem 35 w ogniskach zachorowań na choroby zakaźne (wykazane w tab.5) 0 w ogniskach zatruć pokarmowych (wykazane w tab.4) 0 nadzorem nad otoczeniem chorych na wzw typu B oraz osobami z wykrytym antygenem HBS 5 nadzorem nad otoczeniem chorych na wzw typu C, lub osobami z obecnością przeciwciał anty HCV 28 nadzorem nad prawidłowością postępowania w przypadku ekspozycji na zakażenie tężcem 0 nadzorem nad prawidłowością opieki nad pracownikami eksponowanymi na choroby odzwierzęce 0 w środowisku nosicieli duru brzusznego 2 w podmiotach leczniczych 0 Liczba wykonanych przekierowań (do innych PSSE/WSSE) formularzy zgłoszeń zachorowań na choroby zakaźne lub dodatnich wyników 56 laboratoryjnych w kierunku biologicznych czynników chorobowych Strona 19 z 122

20 Działalność kontrolna Tabela 8. Liczba przeprowadzonych kontroli w 2018 r. Liczba kontroli * Rodzaj kontroli Współudział w kontrolach wykazywanych przez pozostałe piony PIS (np. HK, HŻiŻ) Samodzielne pionu epidemiologii Kontrole sanitarne w ramach nadzoru bieżącego W tym: lecznictwa stacjonarnego 0 0 lecznictwa otwartego Kontrole tematyczne 0 0 pionów położniczo - noworodkowych 0 0 W tym: stacji dializ 0 0 zgłaszalności chorób zakaźnych 0 0 w trakcie dochodzeń epidemiologicznych* 0 0 Kontrole sanitarne dokumentacji i wykonawstwa szczepień 0 18 W tym: lecznictwa stacjonarnego 0 1 lecznictwa otwartego 0 17 Kontrole interwencyjne 0 1 Kontrole sprawdzające 0 0 Wizje / odbiory 3 0 * Zgodnie ze sprawozdaniem z działalności kontrolno - represyjnej pionu epidemiologii I.3.1. Współpraca z innymi jednostkami. Stanowisko pracy ds. Epidemiologii i Szczepień Ochronnych na bieżąco współpracuje z: 1. Komórkami organizacyjnymi w tutejszej stacji. 2. Oddziałami w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu. 3. Powiatowymi Stacjami Sanitarno-Epidemiologicznymi na terenie całej Polski. 4. Powiatowym Inspektoratem Weterynarii w Szamotułach. 5. Starostwem Powiatowym w Szamotułach. 6. Urzędami Miast i Gmin na terenie powiatu szamotulskiego. 7. Policją na terenie powiatu szamotulskiego. 8. Strażą Miejską na terenie powiatu szamotulskiego. Współpraca z ww. jednostkami pozwala tutejszej komórce merytorycznej sprawnie przeprowadzać dochodzenia epidemiologiczne na terenie powiatu szamotulskiego. Strona 20 z 122

21 II. Jakość wody przeznaczonej do spożycia Jednym z priorytetowych zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest prowadzenie nadzoru nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Nadzór sprawowany jest na podstawie: 1. art. 4 Ustawy dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U t.j.), 2. art. 12 Ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U t.j.) 3. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U ze zm.). Natomiast zaopatrzenie ludności w wodę przeznaczoną do spożycia jest zadaniem własnym gmin, wynikającym art. 3. ust. 1 Ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U t.j.). Za jakość produkowanej wody i stan sanitarny urządzeń służących do jej produkcji, a także dostawę wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem odpowiadają podmioty zajmujące się zaopatrzeniem ludności w wodę. Zgodnie z 3 ust.1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U ze zm.) woda jest zdatna do użycia, jeżeli jest wolna od mikroorganizmów chorobotwórczych i pasożytów w liczbie stanowiącej potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, wszelkich substancji w stężeniach stanowiących potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego oraz nie wskazuje agresywnych właściwości korozyjnych. Do zadań realizowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szamotułach w zakresie nadzoru nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi należy m.in.: ewidencjonowanie obiektów i urządzeń służących do zaopatrzenia w wodę, prowadzenie nadzoru nad stanem sanitarnym obiektów i urządzeń wodociągowych, weryfikacja realizacji badań jakości wody zgodnie z harmonogramem oraz weryfikacja terminowego przekazywania sprawozdań z badań wody przez podmioty zajmujące się zaopatrzeniem ludności w wodę, pobór próbek wody do badań laboratoryjnych, Strona 21 z 122

22 prowadzenie postępowania administracyjnego mającego na celu poprawę jakości wody, wydawanie opinii dotyczących materiałów i wyrobów używanych do uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, sporządzanie bieżących, okresowych i obszarowych ocen jakości wody przeznaczonej do spożycia, informowanie organów samorządowych oraz ludności o jakości wody w nadzorowanych urządzeniach i sieciach wodociągowych. Tabela 9. Wykaz wodociągów publicznych prowadzących zbiorowe zaopatrzenie w wodę na terenie powiatu szamotulskiego (bez wodociągów lokalnych) Lp. wodociąg Gmina administrator 1 Szamotuły 2 Kąsinowo 3 Krzeszkowice 4 Koźle 5 Piotrkówko 6 Wronki 7 Nowa Wieś 8 Wróblewo 9 Chojno 10 Pożarowo Gmina Szamotuły Gmina Wronki Zakład Gospodarki Komunalnej w Szamotułach Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. we Wronkach 11 Pniewy Pniewskie Przedsiębiorstwo Gmina Pniewy 12 Nojewo Komunalne Sp. z o.o. 13 Ostroróg 14 Dobrojewo Gmina Ostroróg Aquanet Ostroróg Sp. z o.o. 15 Obrzycko Miasto Obrzycko Miasto Obrzycko 16 Ordzin 17 Zielonagóra Gmina Obrzycko Gmina Obrzycko 18 Brączewo 19 Kaźmierz Zakład Usług Komunalnych Gmina Kaźmierz 20 Gaj Wielki w Kaźmierzu Strona 22 z 122

23 21 Piersko 22 Duszniki 23 Sarbia 24 Kunowo Gmina Duszniki Komunalny Zakład Budżetowy w Dusznikach Woda przeznaczona do zbiorowego zaopatrzenia w wodę ludności powiatu szamotulskiego jest ujmowana wyłącznie z wód podziemnych. Ogółem wg ewidencji za 2018 r. nadzorem objęto 24 publiczne wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz 2 inne podmioty wykorzystujące wodę z własnych ujęć lokalnych. Urządzenia służące do publicznego zaopatrywania ludności w wodę znajdujące się na terenie powiatu szamotulskiego znajdują się pod stałym nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Szamotułach. Studnie na ujęciach głębinowych kontrolowanych wodociągów były właściwie zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych, ogrodzone i prawidłowo oznakowane. Próbki wody do badań laboratoryjnych pobierane były zgodnie z harmonogramem ilości i częstotliwości poboru próbek wody na 2018 r., zatwierdzonym przez Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi przeprowadzono 111 kontroli sanitarnych wodociągów połączonych z poborem prób wody (w tym co miesiąc pobierano próby wody pochodzącej z wodociągu publicznego Szamotuły dostarczanej do Stacji Dializ w Szamotułach). Badania jakości wody pobranej do badań laboratoryjnych przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szamotułach prowadzone były w Laboratorium Badania Wody i Gleby Wojewódzkiej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Poznaniu przy ul. Noskowskiego 21. Natomiast badania wody wykonywane przez zarządzających wodociągami wykonywane były w laboratoriach akredytowanych, posiadających zatwierdzony system jakości prowadzonych badań wody przez właściwego państwowego powiatowego lub granicznego inspektora sanitarnego. Strona 23 z 122

24 Tabela 10. Ilość prób wody pobranych z wodociągów w 2018 r. próby pobrane przez Państwową Inspekcję Sanitarną próby pobrane przez zarządców wodociągów monitoring kontrolny monitoring przeglądowy nadzór sanitarny w celu potwierdzenia przekroczeń lub skuteczności działań naprawczych suma Suma W 2018 r. próby wody pobierane były zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U ze zm.) w zakresie monitoringu kontrolnego i monitoringu przeglądowego, a także pobierano dodatkowe próby w sytuacji potwierdzenia ewentualnego niewłaściwego stanu wody i stwierdzenia skuteczności działań naprawczych. Celem tych badań było regularne dostarczanie informacji o organoleptycznej, fizykochemicznej i mikrobiologicznej jakości wody dostarczanej do spożycia przez ludzi, a także informacji o efektywności uzdatniania wody. Na podstawie ww. analiz wody Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach dokonywał bieżącej oceny jakości wody dostarczanej konsumentom i stwierdzał jej przydatność do spożycia przez ludzi zgodnie z obowiązującymi przepisami. Do oceny jakości wody wykorzystywano wyniki badań próbek wody pobieranych i badanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną jak również wyniki badań prowadzonych przez producentów wody w ramach kontroli wewnętrznej. W trzech przypadkach wydano komunikaty o pogorszeniu jakości wody zweryfikowane przez WSSE w Poznaniu:1 raz dla wodociągu publicznego Kaźmierz i 2 razy dla wodociągu publicznego Piersko. W każdym z przypadków Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach informował, że na podstawie przeprowadzonych badań kontrolnych, jakość wody odbiegała od obowiązujących wymagań ze względu na obecność pojedynczych bakterii. Woda nie stanowiła zagrożenia dla zdrowia konsumentów, jednakże z uwagi na prowadzoną dezynfekcję mogło nastąpić pogorszenie smaku i zapachu wody ze względu na zwiększoną zawartość chloru w wodzie, który można było usunąć poprzez kilkuminutowe gotowanie. Wdrożone działania naprawcze Strona 24 z 122

25 prowadzone przez zarządzającego ww. wodociągami doprowadziły do poprawy jakości dostarczanej wody konsumentom. Badania wody wykonane po działaniach naprawczych przez zarządzającego wodociągami nie wykazały przekroczeń, jednak w celu wydania oceny o jakości wody Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach w ramach kontroli urzędowej pobrał kolejne próbki wody. Sprawozdania z badań wykazały, że jakość wody w zakresie przebadanych parametrów spełnia wymagania rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U ze zm.). Wydano wtedy komunikaty w sprawie poprawy jakości wody. Ponadto zdarzały się chwilowe kilkudniowe odchylenia od składu bakteriologicznego i fizykochemicznego, najczęściej punktowe, związane z wykrytą awarią chloratora lub związane z niewłaściwym napowietrzaniem wody. Nie wydano komunikatu, gdyż natychmiastowo wdrażano działania naprawcze (w tym płukanie sieci) i badania po działaniach naprawczych nie wykazywały przekroczeń. Pogorszenie punktowe nie wpłynęło na jakość wody w całym wodociągu. W jednym z wodociągów publicznych powiatu szamotulskiego odnotowano powtarzające się nieprawidłowości w zakresie zawartości jonu amonowego w wodzie. Po kilkukrotnym pobieraniu próbek wody w różnych miejscach sieci wodociągowej stwierdzono jednak, że podwyższone stężenie jonu amonowego występuje tylko na stacji uzdatniania wody, natomiast wyniki analiz próbek wody pobieranych u odbiorców były prawidłowe. W roku sprawozdawczym podczas bieżących kontroli wodociągów publicznych w zakresie weryfikacji realizacji badań jakości wody zgodnie z harmonogramem oraz weryfikacji terminowego przekazywania sprawozdań z badań wody przez podmioty zajmujące się zaopatrzeniem ludności stwierdzono nieprawidłowości związane z nieterminowym przekazywaniem sprawozdań z badań wody w ramach kontroli wewnętrznej i nałożono 2 mandaty w wysokości po 250 zł. W I kwartale 2018 r. wydano 8 obszarowych ocen jakości wody pochodzącej od producentów zaopatrujących ludność powiatu szamotulskiego (za 2017 r.), które zawierały m.in. informacje: o wielkości produkcji wody dostarczanej na danym obszarze od poszczególnych producentów, o liczbie zaopatrywanej ludności, o prowadzonych działaniach naprawczych jeśli takie występowały, a przede wszystkim o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Wskazane wyżej oceny przekazano do wójtów/burmistrzów oraz starosty. Ponadto zgodnie z obowiązującymi przepisami Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach przekazał (wójtom, burmistrzom) okresowe oceny jakości wody Strona 25 z 122

26 przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Powyższe oceny okresowe zostały wydane po analizie sprawozdań z badań próbek wody pobranych w ramach kontroli wewnętrznej i urzędowej oraz po analizie podejmowanych działań naprawczych i w ramach prowadzonego nadzoru. Na koniec 2018 r. wodociąg publiczny Sarbia ze względu na zwiększoną produkcję wody (1099 m 3 /d ) i wodociąg publiczny Nowa Wieś ze względu na liczbę zaopatrywanej ludności (5451 os.) zostały zakwalifikowane do grupy wodociągów raportowanych. Natomiast wodociąg publiczny Dobrojewo zakwalifikowano do grupy wodociągów > WIEŚ ze względu na zwiększoną produkcję (122 m 3 /d ). Częstotliwość badań wody do analiz laboratoryjnych wynikała z załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U ze zm.) - zgodnie z powyższym im większa produkcja wody w danym wodociągu tym częstotliwość pobierania próbek wody jest większa. Około 84 tys. osób powiatu szamotulskiego korzysta z wody dostarczanej przez wodociągi publiczne. Tylko niewielka ilość mieszkańców korzysta z wody czerpanej z własnych urządzeń wodociągowych np. studni przydomowych. Większość wodociągów publicznych na terenie powiatu szamotulskiego to wodociągi stosunkowo małe, o dobowej produkcji wody m³/dobę. Cztery wodociągi produkują wodę w ilości 100m³/dobę. Natomiast cztery największe wodociągi powiatu Szamotuły, Wronki, Pniewy i Sarbia produkują przeznaczoną do spożycia wodę w ilości 1000m³/dobę. Nowa Wieś, pomimo iż produkuje wodę w ilości 858m³/dobę, jest zaliczana do wodociągów raportowanych ze względu na liczbę mieszkańców (5451os.). Strona 26 z 122

27 Tabela 11. Podział wodociągów ze względu na ilość produkowanej wody rodzaj wodociągu ilość nazwa wodociągu Koźle Piotrkówko Pożarowo Brączewo szacunkowa liczba zaopatrywanej ludności 1,3 tys. Wodociągi publiczne zbiorowego zaopatrzenia w wodę - produkcja wody [m³/dobę] Inne podmioty zaopatrujące w wodę Ostroróg Obrzycko Kąsinowo Krzeszkowice Nowa Wieś Wróblewo Chojno Nojewo Ordzin Zielonagóra Kaźmierz Gaj Wielki Piersko Duszniki Kunowo Dobrojewo Szamotuły Wronki Pniewy Sarbia Zakład Karny Wronki Zakład Produkcyjny ŚSM Jana w Kaźmierzu 34,8 tys. 48,0 tys. Woda produkowana w 2018 r. przez wszystkie wodociągi na terenie powiatu szamotulskiego została na dzień r. oceniona jako przydatna do spożycia przez ludzi. Nie było konieczności wydawania decyzji stwierdzających warunkową przydatność wody do spożycia przez ludzi, stwierdzających przydatność na warunkach przyznanego odstępstwa czy też stwierdzających brak przydatności wody do spożycia. W 2018 r. w ramach nadzoru sanitarnego pobrano również 4 próby ciepłej wody użytkowej do badań laboratoryjnych na obecność bakterii rodzaju Legionella sp. Bakterie te powodować mogą bardzo niebezpieczną chorobę zwaną legionellozą. Sztucznym rezerwuarem tych bakterii mogą zostać na przykład instalacje wodociągowe ciepłej wody, systemy klimatyzacyjne czy obiegi wód chłodniczych. Bakterie rodzaju Legionella mogą Strona 27 z 122

28 kolonizować wewnętrzne części rur z ciepłą wodą, zbiorniki na ciepłą wodę, perlatory zaworów czerpalnych czy głowice natryskowe pryszniców. W związku z tym corocznie po analizie zagrożenia dla konsumentów wody typowane są obiekty, w których wykonywane są badania wody pod kątem sprawdzenia występowania bakterii rodzaju Legionella. Na rok 2018 do ww. badań wyznaczono jedną z funkcjonujących na terenie powiatu placówkę oświatowo-wychowawczą. Próbki wody ciepłej pobrano w wyznaczonych w tym celu 4 punktach poboru wody w prysznicach. Oznaczona ilość bakterii Legionella sp. nie wykazała przekroczeń obowiązujących norm. Wydano 1 pozytywną oraz 1 negatywną ocenę higieniczną na zastosowanie materiału lub wyrobu używanego do uzdatniania i dystrybucji wody. Całość danych o urządzeniach wodociągowych oraz o wynikach badań wody raportowana była cztery razy w roku w plikach systemu w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego wody Systemu Monitoringu Jakości Wody Przeznaczonej do Spożycia i przekazywana do Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu. Dodatkowo przekazywano także w systemie co miesięcznym sprawozdania z zaplanowanych na 2018 r. harmonogramów pobierania próbek wody w wodociągach, na pływalniach i w zakresie badań wykonywanych na obecność bakterii z rodzaju Legionella sp. w ramach kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej i kontroli wewnętrznej, która obejmowała zarówno wodociągi jak i inne podmioty wykorzystujące wodę pochodzącą z indywidualnego ujęcia jako część działalności handlowej lub w budynkach użyteczności publicznej. W 2018 r. zarządcy wodociągów kontynuowali badania w zakresie wstępnego monitoringu substancji promieniotwórczych w wodzie surowej, mającego na celu określenie rozmiaru i charakteru prawdopodobnego narażenia na substancje promieniotwórcze w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Na terenie powiatu nie odnotowano przekroczeń parametrycznych w zakresie parametrów promieniotwórczych. Kolejne badania wykonywane będą w zależności od oznaczonego stężenia substancji zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U ze zm.). Strona 28 z 122

29 III. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie nadzoru nad obiektami użyteczności publicznej polegają m.in. na: prowadzeniu kontroli stanu sanitarno-higienicznego obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, mających na celu egzekwowanie od zarządców i właścicieli tychże obiektów ich odpowiedniego, bezpiecznego dla użytkowników stanu sanitarnego; przygotowywaniu dokumentacji w ramach prowadzonych postępowań administracyjnych egzekwujących poprawę stanu sanitarnego nadzorowanych obiektów; wydawaniu opinii w sprawach organizacji imprez masowych; wydawaniu zezwoleń na ekshumacje, wydawaniu zezwoleń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich w obrębie kraju lub poza granice Polski, wydawaniu opinii na wniosek właściwego starosty w związku ze sprowadzeniem zwłok z obcego państwa, kontroli i wydawaniu opinii dla środków transportu do przewozu zwłok i szczątków; przyjmowaniu i rozpatrywaniu interwencji w ramach własnych kompetencji. W 2018 r. w ewidencji Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Szamotułach znajdowały się 232 obiekty użyteczności publicznej. Strona 29 z 122

30 Tabela 12. Wykaz zewidencjonowanych przez Pion Higieny Komunalnej PSSE w Szamotułach obiektów użyteczności publicznej (wg. stanu na r.) Lp. rodzaj obiektów ilość w ewidencji skontrolowanych w 2018 r. 1 zakłady fryzjerskie zakłady kosmetyczne zakłady tatuażu Zakłady odnowy biologicznej zakłady, w których świadczone są łącznie więcej niż jedna z usług: fryzjerstwo, 26 6 kosmetyka, tatuaż, odnowa biologiczna 6 obiekty hotelarskie Inne obiekty w których świadczone są usługi hotelarskie ustępy publiczne baseny kąpielowe dworce kolejowe cmentarze domy przedpogrzebowe zakłady karne, areszty śledcze placówki zapewniające całodobową opiekę inne jednostki organizacyjne pomocy 2 0 społecznej 16 inne obiekty nie wymienione wyżej 32 3 inne tereny rekreacyjne 1 0 SUMA Strona 30 z 122

31 III.1. Baseny kąpielowe Na nadzorowanym terenie znajdują się dwa obiekty basenowe: Pływalnia Kryta oraz Basen Letni (odkryty), czynny sezonowo w lipcu i sierpniu. Oba baseny mieszczą się w Szamotułach. Obiekty te korzystają z wody doprowadzanej z systemu zbiorowego zaopatrzenia w wodę tj. z wodociągu publicznego Szamotuły, zarządzanego przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Szamotułach Sp. z o.o. Aktualnie wymagania, jakim powinna odpowiadać woda w tego typu obiektach rekreacyjnych reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz.U ). Zakres i częstotliwość badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych wody basenowej stanowi podstawę zapewnienia odpowiedniej jakości wody, właściwych warunków sanitarnych w obiektach basenowych i bezpieczeństwa dla zdrowia ich użytkowników. Nadzorowana jest jakość wody w niecce basenowej, jakość wody wprowadzonej do niecki basenowej z systemu cyrkulacji (obiegu wewnętrznego wody poddawanej uzdatnianiu), jakość wody doprowadzanej na pływalnię. Kontrolowana jest skuteczność uzdatniania i dezynfekcji wody przeznaczonej do kąpieli oraz warunki higieniczne panujące w obiekcie. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz.U ) nakłada na zarządzających pływalniami obowiązek systematycznych i udokumentowanych badań jakości wody, prowadzonych zgodnie z harmonogramem ustalonym w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym oraz każdorazowo w przypadku wystąpienia sytuacji mogącej mieć wpływ na pogorszenie jakości wody na pływalni. Ponadto do obowiązków zarządzającego pływalnią należy także prowadzenie systematycznego i udokumentowanego nadzoru pracy urządzeń oraz rejestrowanie wyników pomiaru jakości wody w zakresie parametrów takich jak: ph wody, potencjał redox, stężenie chloru wolnego i temperatura. Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej zobowiązane są natomiast do dokonania zbiorczej rocznej oceny jakości wody, poprzez analizę parametrów jakości wody na pływalni, wyników badań wody wykonywanych przez zarządzającego pływalnią i częstotliwości wykonywanych badań oraz stosowania metod referencyjnych analiz jak również wyników badań na pływalni wykonywanych w ramach kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Woda wykorzystywana do kąpieli podlegała ocenie mikrobiologicznej i fizykochemicznej. Strona 31 z 122

32 III.1.1. Kryta Pływalnia Kryta pływalnia w Szamotułach jest obiektem funkcjonującym całorocznie. W 2018 r. obiekt ten zarządzany był przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Szamotułach sp. z o.o. W dniach sierpnia 2018 miała miejsce przerwa technologiczna w działaniu obiektu, w trakcie której wypuszczono wodę z niecek basenowych, dokonano czyszczenia dna niecek basenowych i otoczenia, wypełniono niecki basenowe nową wodą i przeprowadzono badania kontrolne w dniu r Kryta pływalnia w Szamotułach dla osób kąpiących się udostępnia 5 niecek basenowych tj. nieckę basenu rekreacyjnego, nieckę basenu sportowego, nieckę jacuzzi, nieckę hamowni zjeżdżalni i nieckę brodzika do zabaw dla dzieci. Pływalnia zaopatrywana jest w wodę z wodociągu publicznego Szamotuły, a dostarczana woda spełniała wymagania rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U ze zm.). Łącznie do badań laboratoryjnych w ramach kontroli urzędowej (pobór prób wody przez Państwową Inspekcję Sanitarną) i w ramach kontroli wewnętrznej wykonano 235 oznaczeń bakteriologicznych i 213 oznaczeń fizykochemicznych. Tabela 13. Ilość próbek pobranych w 2018 r. z niecek basenowych Pływalni Krytej rodzaj kontroli liczba badań w kierunku bakteriologicznym liczba badań w kierunku fizykochemicznym ogółem kontrola urzędowa kontrola wewnętrzna Suma Próby wody do badań laboratoryjnych pobierane były systematycznie w ramach nadzoru sanitarnego Państwowej Inspekcji Sanitarnej i w ramach kontroli wewnętrznej zarządcy pływalni zgodnie z zatwierdzonymi harmonogramami na 2018 r. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz.U ) badaniom poddawano wodę w nieckach basenowych, wodę z systemów cyrkulacji niecek basenowych oraz wodę doprowadzaną na pływalnię. Badania bakteriologiczne stanowiły oznaczenia parametrów takich jak Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa i ogólna liczba mikroorganizmów w 36 0 C ± 2 0 po 48h w 1 ml wody Strona 32 z 122

33 oraz bakterii Legionella sp. w 100 ml w nieckach basenowych w sytuacji, gdy temp. wody wynosiła 30 0 C. Badania fizykochemiczne prowadzono w zakresie mętności, chloroformu, azotanów, utlenialności, chloru wolnego, chloru związanego i THM. Ponadto zgodnie z ww. rozporządzeniem zarządzający basenem prowadził systematyczny i udokumentowany nadzór pracy urządzeń oraz prowadził rejestr pomiaru jakości wody w zakresie parametrów takich jak: ph wody, potencjał redoks, stężenie chloru wolnego i chloru związanego oraz temperatury wody. Ponadto zarządzający pływalnią pobierał próby wody ciepłej użytkowej z pryszniców w zakresie Legionella sp. wyniki prawidłowe. W dniu r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach dokonał zbiorczej rocznej oceny wody na pływalni za okres od r. do obiekt został oceniony jako dobry, odpowiada wymaganiom. Przekroczenia norm mikrobiologicznych w nieckach basenowych występowały incydentalnie, a kontrolne wyniki badań po działaniach naprawczych spełniały wymagania rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz. U. 2015, poz. 2016). Zdarzały się również problemy z uzyskaniem wymaganej wartości dla parametrów fizykochemicznych tj. np chloru wolnego, chloru związanego, utlenialności, potencjału redox, mętności. Zarządzający obiektem każdorazowo stosował natychmiastowe działania naprawcze a chwilowe odchylenia od obowiązujących norm nie stanowiły zagrożenia dla osób kąpiących się. III.1.2. Basen Letni (odkryty) Basen Letni w Szamotułach w roku 2018 funkcjonował od 09 lipca do 31 sierpnia 2018 r. Obiekt zarządzany był w 2018 r. przez Miasto i Gminę Szamotuły. Użytkownicy mogli tam korzystać z głównej niecki basenowej oraz brodzika do zabaw dla dzieci. Przed rozpoczęciem sezonu letniego dokonano remontu pomieszczeń zaplecza sanitarnego, w tym przebieralni i toalet (odmalowano i naprawiono popękane powierzchnie ścian i sufitów, wymieniono część armatury sanitarnej, a także część szyb okiennych i klamek u drzwi.). Dokonano także wymiany zadaszenia i podbitki dachowej budynku sanitarnego. Ogółem do badań laboratoryjnych w ramach kontroli urzędowej (pobór prób wody przez Państwową Inspekcję Sanitarną) i w ramach kontroli wewnętrznej wykonano 17 oznaczeń bakteriologicznych i 11 oznaczeń fizykochemicznych. Strona 33 z 122

34 Tabela 14. Ilość próbek pobranych w 2018 r. z niecek basenowych Basenu Letniego rodzaj kontroli liczba badań w kierunku bakteriologicznym liczba badań w kierunku fizykochemicznym ogółem kontrola urzędowa kontrola wewnętrzna Suma Badania jakości wody w głównej niecce basenowej, niecce brodzika do zabaw dla dzieci, obiegu wody niecki dużej oraz wody doprowadzanej do obiektu z wodociągu publicznego Szamotuły, wykonywane w ramach kontroli wewnętrznej oraz urzędowej realizowane były na bieżąco wraz z wydawaną każdorazowo oceną jakości wody. Skład bakteriologiczny wody nie budził zastrzeżeń. Pojawiały się natomiast chwilowe przekroczenia chloroformu, utlenialności i mętność. Wartości przekroczonych parametrów fizykochemicznych, przy jednoczesnym braku nieprawidłowości w zakresie obecności bakterii, nie stanowiły bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia osób kąpiących się, jednakże wskazywały na potrzebę uregulowania parametrów uzdatniania wody. Zarządca basenu podejmował działania naprawcze mające dążyć do zachowania wartości określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz.U ). Każdorazowo po badaniu prób wody dokonywano oceny jakości wody i informację przekazywano pisemnie do zarządzającego. Podczas przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że zarządzający posiada aparaturę pomiarową do wykonywania oznaczeń tj, zestaw pomiarowy do oznaczeń ph wody, chloru wolnego i chloru związanego oraz aparat do oznaczeń potencjału redox i temperatury wody. Natomiast wyznaczeni pracownicy prowadzili systematyczny i udokumentowany nadzór pracy powyższych urządzeń zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz.U ). Ponadto na bieżąco wykonywane były drobne naprawy np. wymiana słuchawek w kabinach prysznicowych po działaniach wandalizmu. Nadzór nad bezpieczeństwem osób kąpiących się pełniło 2 ratowników, którzy posiadali aktualną dokumentację zdrowotną. Strona 34 z 122

35 III.2. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej, tatuażu oraz inne zakłady, w których są świadczone łącznie więcej niż jedna w/w z usług Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej, tatuażu oraz zakłady, w których świadczone są jednocześnie co najmniej dwie z ww. usług są bardzo rozpowszechnione na nadzorowanym terenie i stanowią łącznie przeważającą część na tle innych obiektów użyteczności publicznej (nie uwzględniając placówek medycznych, wodociągów, kąpielisk i miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli). Przeprowadzone w 2018 r. kontrole sanitarne zakładów fryzjerskich, kosmetycznych i in. nie wykazały nieprawidłowości. Wszystkie skontrolowane zakłady zaopatrywane są w wodę z wodociągów publicznych nadzorowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szamotułach a nieczystości płynne odprowadzane są do kanalizacji. W większości zakładów obsługa stosowała wyłącznie ręczniki jednorazowego użytku. Ręczniki wielokrotnego użytku stosowane były jako podkłady chroniące klienta przed np. zamoczeniem odzieży i po użyciu prane były poza zakładem. Przestrzegana była segregacja bielizny czystej i brudnej. We wszystkich skontrolowanych obiektach znajdowały się pomieszczenia sanitarno higieniczne, miejsca dla oczekujących klientów, miejsca na odzież wierzchnią i wydzielone miejsca lub szafki na sprzęt porządkowy. Sprzątaniem pomieszczeń zajmował się personel zatrudniony w zakładzie. Skontrolowane obiekty posiadały opracowane i wdrożone procedury zapobiegające zakażeniom i chorobom zakaźnym. Właściciele gabinetów kosmetycznych posiadali dodatkowo podpisane umowy na sterylizację narzędzi powodujących naruszenie ciągłości tkanki oraz umowy na odbiór odpadów niebezpiecznych. Na wyposażeniu zakładów znajdowały się środki do dezynfekcji o aktualnych datach ważności, stosowane zgodnie z załączonymi instrukcjami. W kontrolowanych obiektach obowiązywał zakaz palenia wyrobów tytoniowych a informacje te umieszczane zostały w widocznym miejscu. W obiektach kwalifikujących się do przedmiotowej grupy podczas kontroli sanitarnych pozostawiano ulotki dotyczące zakażeń HCV oraz plan higieny zakładu w formie plakatu. Materiały edukacyjne rozprowadzane były ramach programu HCV - jestem świadom. Strona 35 z 122

36 III.3. Obiekty świadczące usługi hotelarskie W skład znajdujących się w ewidencji PSSE w Szamotułach obiektów świadczących usługi hotelarskie weszły hotele, pola biwakowe i inne obiekty noclegowe. Grupa ta obejmuje obiekty znacznie zróżnicowane biorąc pod uwagę warunki zarówno techniczne i standard wyposażenia, jak i zakres świadczonych usług. Stan sanitarno-techniczny skontrolowanych obiektów nie budził zastrzeżeń. Pokoje mieszkalne wyposażone są w sprzęt o dobrym stanie technicznym, budynki są zadbane a ich otoczenie uporządkowane. Obiekty noclegowe zaopatrywane są w wodę z wodociągów publicznych nadzorowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szamotułach a nieczystości płynne odprowadzane są do kanalizacji. Pranie bielizny pościelowej i ręczników odbywa się na ogół w pralniach zewnętrznych z zachowaniem rozdziału dróg bielizny brudnej od czystej podczas transportu w obiektach. Warunki noclegowe w tych obiektach są bardzo dobre a właściciele oferują swoim gościom usługi na coraz wyższym poziomie z uwagi na rosnące wymagania klientów i konkurencję na rynku świadczonych usług. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach opierając się na wyjaśnieniu treści norm prawnych uzyskanych z Departamentu Bezpieczeństwa Zdrowotnego Wody Głównego Inspektoratu Sanitarnego przekazał do wiadomości i służbowego wykorzystania informacje dotyczące badań ciepłej wody użytkowej w budynkach zamieszkania zbiorowego zgodnie z 18 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U ze zm.) III.4. Ustępy publiczne Skontrolowane ustępy publiczne zachowane były w dobrym stanie sanitarno-technicznym. Toalety publiczne podzielone są na część męską i damską, pomieszczenie dla obsługi wraz z zapleczem magazynowym na środki czystości i dezynfekcyjne oraz sprzęt porządkowy. W skontrolowanych ustępach zapewniona była ciepła woda użytkowa, kosze na odpady komunalne, środki czystościowe, higieniczne i dezynfekcyjne. Dezynfekcja sanitariatów prowadzona na bieżąco przez osobę przebywającą w obiekcie podczas godzin otwarcia. Wentylacja pomieszczeń grawitacyjna wspomagana mechanicznie. Przy umywalkach i na podłodze powierzchnie wyłożone płytkami (powierzchnie zmywalne, odporne na działanie środków dezynfekcyjnych). Powierzchnie ścian pokryte płytkami ceramicznymi. Umywalki Strona 36 z 122

37 zaopatrzone w mydło w płynie, suszarki do rąk, zasobniki z ręcznikami jednorazowego użycia i pojemniki na zużyte ręczniki. Obiekty podłączone do wodociągu publicznego i do kanalizacji miejskiej. Odpady komunalne gromadzone w pojemnikach oraz workach a następnie odbierane przez specjalistyczne firmy działające na zlecenie urzędu. Apteczki pierwszej pomocy zapewnione. W kontrolowanych obiektach obowiązuje zakaz palenia wyrobów tytoniowych - umieszczono w widocznym miejscu informację graficzną i pisemną o takim zakazie. W wyżej wymienionych obiektach nie stwierdzono nieprawidłowości III.5. Dworce kolejowe Pod nadzorem tutejszej jednostki sanitarnej znajdują się 2 dworce kolejowe: w Szamotułach i we Wronkach. Kontrolę ww. obiektów zaplanowano na 2019 r. III.6. Cmentarze, domy przedpogrzebowe i środki do transportu zwłok Podczas kontroli sanitarnych cmentarzy stwierdzono, że wszystkie skontrolowane cmentarze były ogrodzone w sposób trwały, obiekty posiadały dostęp do wody dla potrzeb gospodarczych. Odpady komunalne gromadzone były w pojemnikach i kontenerach znajdujących się w wydzielonych miejscach cmentarzy a następnie odbierane systematycznie przez specjalistyczne firmy. Drogi i aleje cmentarne były najczęściej utwardzone. Cmentarze utrzymywano w bieżącej czystości i porządku. Na części cmentarzy znajdują się domy przedpogrzebowe z kaplicą, w których bezpośrednio przed pochówkiem trumna ze zwłokami lub urna z prochami wystawiane są na katafalkach, dezynfekowanych po ceremonii. Pomieszczenia te zabezpieczone były przed dostępem zwierząt oraz wyposażone w odpowiednią wentylację. Na cmentarzach obsługa grabarska ma do dyspozycji pomieszczenia, w których przechowywany jest sprzęt, odzież ochronna i środki do dezynfekcji. Pod nadzorem tutejszej jednostki znajduje się również jeden dom przedpogrzebowy. Budynek zabezpieczony jest przed dostępem osób nieupoważnionych. W obiekcie wydzielono: salę pożegnań, toaletę dla gości pogrzebowych przystosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych, pomieszczenia biurowe, pomieszczenie przeznaczone na wystawę trumien i akcesoriów pogrzebowych, hol główny, pomieszczenie przygotowywania zwłok do pochówku, pomieszczenie chłodnicze z możliwością umieszczenia zwłok w trumnach Strona 37 z 122

38 i pomieszczenie magazynowe, a także dodatkowe pomieszczenia pomocnicze. Posadzki i ściany w pomieszczeniu chłodni i pomieszczeniu do przygotowywania zwłok do pochówku wykonane są z gładkich nienasiąkliwych materiałów. W zakładzie znajduje się odpowiednia ilość prawidłowo wyposażonych umywalek z bieżącą ciepłą i zimną wodą. Do dezynfekcji używane są specjalistyczne środki dezynfekcyjne. Pomieszczenie chłodni posiada system stałego pomiaru temperatury. Zapewniona była odpowiednia wentylacja pomieszczeń. Ponadto na wyposażeniu zakładu znajduje się skrzynia ekshumacyjna wyłożona blachą, w której można transportować trumny na znaczne odległości. Zakład posiada procedury zapewniające ochronę przed zakażeniami i chorobami zakaźnymi. Ponadto w 2018 r. wydano 2 opinie na pojazdy do przewozu zwłok i szczątków ludzkich. Sprawdzano wówczas, czy w myśl rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie wydawania zezwoleń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich (Dz.U nr 249, poz. 1866) posiadają one kabinę kierowcy odizolowaną od części przeznaczonej na umieszczenie zwłok albo szczątków, zabezpieczenie przed przesuwaniem się trumny, podłogę w części przeznaczonej na umieszczenie trumny wykonaną z materiałów łatwo zmywalnych i odpornych na działanie środków dezynfekujących oraz wydzielone miejsce na przechowywanie środków dezynfekcyjnych, sprzętu myjąco-czyszczącego i jednorazowych rękawic ochronnych. Kontrolowani deklarowali przeprowadzanie dezynfekcji środka transportu w części przeznaczonej na umieszczenie zwłok i szczątków ludzkich, każdorazowo po przewiezieniu zwłok środkami o działaniu bakteriobójczym, wirusobójczym i grzybobójczym. W 2018 roku wydano 72 decyzje administracyjne zezwalające na przeprowadzenie ekshumacji zwłok/szczątków, 11 postanowień opiniujących pozytywnie wniosek Starosty Szamotulskiego w sprawie sprowadzenia do Polski zwłok osoby zmarłej poza granicami kraju oraz 1 decyzję zezwalającą na przewóz zwłok. III.7. Zakład Karny we Wronkach i Areszt Śledczy w Szamotułach Zakład Karny (ZK) we Wronkach jest obiektem penitencjarnym typu zamkniętego dla mężczyzn recydywistów, w którym przebywa ponad 1400 osadzonych. W ramach ZK funkcjonują: oddział półotwarty, terapeutyczny dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, a także dla uzależnionych od alkoholu lub innych środków odurzających i leków psychotropowych. ZK we Wronkach jest zakładem podległym wobec Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Poznaniu. W ramach kompleksowej oceny Strona 38 z 122

39 stanu sanitarnego w zakresie higieny komunalnej przeprowadzono kontrole w losowo wybranych celach mieszkalnych, do których była możliwość wprowadzenia pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej, fryzjerni, pralni oraz skontrolowano ciągi komunikacyjne, teren wokół obiektu, teren wyznaczony do obsługi odpadów komunalnych, magazyn odzieżowy (magazyn depozytu osadzonych), magazyn środków czystości i środków higienicznych. W 2018 r. do Działu Higieny Komunalnej wpłynęły 4 zażalenia od osób osadzonych dotyczące przypadków pokąsania przez pluskwy. W celu ustalenia zasadności zażaleń przeprowadzano kontrolę sanitarną. Kontrole przeprowadzane w celu sprawdzenia zasadności przedstawianych zażaleń nie wykazywały nieprawidłowości. Kontrolę aresztu śledczego zaplanowano na 2019 r. III.8. Domy pomocy społecznej, placówki zapewniające całodobową opiekę i inne jednostki pomocy Na terenie powiatu szamotulskiego funkcjonują dwa domy pomocy społecznej, w Nowej Wsi oraz w Chojnie. Oba obiekty od 2010 r. znajdują się pod nadzorem Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Ponadto nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szamotułach w 2018 r. objęto jedną placówkę zapewniającą osobom starszym i niepełnosprawnym całodobową opiekę oraz dwa warsztaty terapeutyczne dziennego pobytu. Skontrolowano jeden z pensjonatów zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym i osobom w podeszłym wieku. Węzły sanitarno higieniczne były prawidłowo wyposażone w środki czystościowe i higieniczne. Odzież i obuwie, w zależności od potrzeb, zapewniają tam rodziny informowane w tym zakresie przez właściciela placówki. Bielizna czysta przechowywana była w higienicznych warunkach w wydzielonym magazynie. Odzież osobista pensjonariuszy prana jest w pralni podręcznej zlokalizowanej na piętrze oraz uzupełniana jest na bieżąco przez rodzinę pensjonariuszy. Odpady komunalne gromadzone prawidłowo. Pensjonariusze są objęci opieką medyczną lekarza rodzinnego. Teren wokół obiektu ogrodzony, uporządkowany i zamykany na klucz. Kontrola placówki nie wykazała nieprawidłowości. Obiekt znajdował się w stanie zapewniającym bezpieczeństwo sanitarne użytkownikom. Opisywana placówka zaopatrywana była w wodę przeznaczoną do spożycia z wodociągu publicznego Kaźmierz. Strona 39 z 122

40 Z tej grupy obiektów ubył jeden obiekt - Pensjonat Pielęgnacyjno Opiekuńczy DALFAS Annogóra 10, Obrzycko, który to został zamknięty z dniem r. III.9. Inne obiekty użyteczności publicznej nie sklasyfikowane wcześniej W tej grupie obiektów znajdują się różnorodne obiekty np. hale i stadiony sportowe, domy kultury, biblioteki, kina, pralnie. Odpowiedni stan sanitarny jest niezbędny z uwagi na zachowanie bezpieczeństwa zdrowotnego osób z nich korzystających a także przebywających w ich sąsiedztwie. Ponadto stan sanitarny obiektów takich jak pralnie ma także bezpośredni wpływ na bezpieczne i higieniczne funkcjonowanie w innych grupach nadzorowanych placówek, np. hoteli, restauracji czy innych zakładów usługowych. Kontrole stanu sanitarnego przeprowadzone w 2018 r. w tej grupie obiektów nie wykazały nieprawidłowości. Wszystkie obiekty podłączone są do wodociągów publicznych a nieczystości płynne odprowadzane są do kanalizacji. Tam, gdzie funkcjonowanie obiektu wiąże się z obecnością klientów/użytkowników, jak np. w domach kultury, halach sportowych, kinach czy bibliotekach, zapewnione były odpowiednio wyposażone i zadbane sanitariaty. Kontrole obiektów sportowych nie wykazały uchybień sanitarno-higienicznych. Zapewniona była odpowiednia ilość pojemników na odpady komunalne. W związku z organizowaniem imprez masowych w obiektach takich jak np. hala sportowa lub w plenerze, na wniosek organizatorów Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach po stwierdzeniu spełnienia wymogów sanitarnych wydał w 2018 r. 12 pozytywnych opinii, które były niezbędne do ubiegania się o zgodę na organizację imprezy u właściwych wójtów/burmistrzów. Przeprowadzone kontrole sanitarne nie wykazały uchybień sanitarnych. Strona 40 z 122

41 IV. Kąpieliska i miejsca okazjonalnie wykorzystywane do kąpieli W sezonie letnim 2018 r. na nadzorowanym terenie funkcjonowało 6 kąpielisk tj. w Gminie Pniewy, zarządzane przez Ośrodek Sportu i Rekreacji w Pniewach - kąpielisko Łazienki w Pniewach, kąpielisko w Zajączkowie i kąpielisko w Zamorzu w Gminie Wronki, zarządzane przez Przedsiębiorstwo Komunalne we Wronkach sp. z o.o.- kąpielisko w Chojnie oraz kąpielisko w Wartosławiu w Gminie Szamotuły, zarządzane przez Urząd Miasta i Gminy w Szamotułachkąpielisko w Pamiątkowie Kąpieliska w Pniewach, Zajączkowie i Zamorzu były czynne od r. do r. a kąpieliska w Chojnie, Wartosławiu i Pamiątkowie od r. do r. Ponadto od r. funkcjonowało na terenie powiatu 1 miejsce okazjonalnie wykorzystywane do kąpieli w miejscowości Komorowo w gm. Kaźmierz, zarządzane przez firmę P.H.U. Jankowski Robert. Miejsce to było czynne do r. Z wyjątkiem kąpieliska Łazienki w Pniewach, które działa nieprzerwanie od 2013 r., pozostałe kąpieliska funkcjonowały w obecnej formie po raz pierwszy (wcześniej były to miejsca wykorzystywane do kąpieli). Pobór prób wody z kąpielisk przed sezonem w ramach nadzoru sanitarnego wykonano r. We wszystkich przypadkach woda odpowiadała wymaganiom określonym w załączniku Nr 1 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz.U ). W jednym kąpielisku w trakcie trwania sezonu incydentalnie jednodniowo ( r) wystąpił zakwit sinic (pojawiła się zielona zawiesina, kożuch i piana w strefie dla kąpiących się). Państwowy Powiatowy Inspektor w Szamotułach w dniu r. wprowadził tymczasowy zakaz kąpieli. Następnego dnia wizualna jakość wody uległa poprawie, kontrola urzędowa w dniu r. potwierdziła, że zielona zawiesina zniknęła, nie stwierdzono obecności innej galaretowanej zawiesiny, piany i kożucha. W związku z powyższym Państwowy Powiatowy Inspektor w Szamotułach Strona 41 z 122

42 w dniu r. stwierdził przydatność wody do kąpieli. W pozostałych przypadkach nie stwierdzono nieprawidłowości. W kontrolowanym okresie próbki wody do badań laboratoryjnych pobierane są w ramach kontroli wewnętrznej zgodnie z harmonogramem ustalonym z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Szamotułach. Każdorazowo wydawano oceny jakości wody oraz umieszczano powyższe informacje na stronie internetowej PSSE, na tablicach informacyjnych zlokalizowanych przy kąpielisku oraz w serwisie kąpieliskowym dostępnym na stronie Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Po sezonie letnim 2018 wydano dla każdego kąpieliska ocenę sezonową. Strona 42 z 122

43 V. Stan sanitarny podmiotów wykonujących działalność leczniczą W 2018 r. wg ewidencji Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szamotułach figurowało 186 jednostek prowadzących działalność leczniczą, w tym 71 działalności lecznicze wykonywane przez podmioty lecznicze oraz 114 działalności wykonywanych w ramach praktyki zawodowej. Tabela 15. Liczba poszczególnych placówek medycznych zewidencjonowanych w wykazie nadzorowanych obiektów - działalność lecznicza wykonywana przez podmioty lecznicze. Działalność lecznicza wykonywana przez podmioty lecznicze ogółem w ewidencji za 2018 r. 71 przychodnie, ośrodki zdrowia, ambulatoria 55 zakłady badań diagnostycznych, laboratoria diagnostyczne 9 zakłady rehabilitacji leczniczej 3 Inne 4 Tabela 16. Liczba poszczególnych placówek medycznych zewidencjonowanych w wykazie nadzorowanych obiektów - działalność lecznicza wykonywana przez praktykę zawodową Działalność lecznicza wykonywana przez praktykę zawodową ogółem w ewidencji za 2018 r. 114 indywidualne praktyki lekarskie ogółem w tym lekarzy dentystów indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie ogółem w tym lekarzy dentystów indywidualne praktyki pielęgniarek 2 Inne 5 Grupowe praktyki pielęgniarek 10 Strona 43 z 122

44 Kontrole obiektów przeprowadzane były w 2018 r. przez Oddział Higieny Komunalnej i Oddział Epidemiologii i Szczepień Ochronnych. Szczegółowe wymagania sanitarne i techniczne, jakie powinny spełniać placówki medyczne, określone są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U ze zm.). Spośród skontrolowanych obiektów 1 nie był w pełni dostosowany do wymagań rozporządzenia, podmiot ten złożył jednak w ustawowym terminie program dostosowawczy i uzyskał pozytywną opinię Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Szamotułach. W związku z powyższym zgodnie z art. 207 ust. 1 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U ze zm.) podmiot ten zobowiązany został dostosować pomieszczenia i urządzenia do wymagań określonych przepisami prawa do dnia 31 marca 2019 roku. Podmioty lecznicze działające na terenie powiatu posiadają pomieszczenia zlokalizowane w osobnych budynkach lub w wydzielonych częściach większych budynków. W poczekalniach znajdują się miejsca siedzące dla pacjentów oraz punkty rejestracyjnoinformacyjne. Stan sanitarno-techniczny we wszystkich podmiotach leczniczych skontrolowanych w 2018 r. oceniono pozytywnie. W skontrolowanych placówkach zapewniona była wystarczająca ilość środków czystości i dezynfekcyjnych, we wszystkich obiektach wydzielono odpowiednie pomieszczenia bądź miejsca do ich przechowywania. Właściciele podmiotów medycznych zapewniają odbiór odpadów komunalnych i odbiór odpadów medycznych. Pojemniki na odpady komunalne znajdujące się przy skontrolowanych obiektach były odpowiednio zabezpieczone i we właściwym stanie technicznym. Postepowanie z odpadami medycznymi było prawidłowe. Odpady medyczne o ostrych krawędziach, najczęściej igły, gromadzone były w oznakowanych pojemnikach o twardych ścianach z tworzyw sztucznych lub specjalnej tektury, które nabyć można w aptekach lub sklepach medycznych albo też dostarczane są przez firmy odbierające odpady medyczne. Odpady medyczne miękkie i nie posiadające ostrych krawędzi, takie jak np. gaziki, waciki, opatrunki, rękawiczki jednorazowego użytku, gromadzone były w workach foliowych koloru czerwonego, umieszczonych najczęściej w plastikowych pojemnikach lub w odpowiednich stelażach. Wszystkie odpady medyczne do czasu odbioru przez firmy utylizacyjne przechowywane były w odpowiednio niskiej temperaturze w lodówce, przenośnym urządzeniu chłodniczym lub wydzielonym chłodnym pomieszczeniu ze ścianami i podłogami łatwo zmywalnymi. W miejscu przechowywania odpadów medycznych dokonywano regularnego pomiaru temperatury. Obsługą w zakresie odbioru odpadów medycznych Strona 44 z 122

45 zajmowały się wyspecjalizowane w tym zakresie przedsiębiorstwa. Żadna z tych firm nie posiada siedziby na terenie powiatu szamotulskiego, działalność firm odbierających i utylizujących odpady medyczne kontrolowana jest przez właściwych państwowych inspektorów sanitarnych zgodnie z właściwością terenową siedziby firmy. W pomieszczeniach przychodni i gabinetów prowadzona była dezynfekcja powierzchni takich jak powierzchnie podłóg czy mebli. Używane do tego celu były ogólnodostępne w handlu środki do dezynfekcji o działaniu zwalczającym wirusy, bakterie i grzyby. Podczas kontroli zwracano uwagę na stosowanie wyżej wymienionych preparatów o aktualnych terminach ważności zgodnie z załączoną instrukcją stosowania. Ponadto personel placówek stosował odpowiednie środki do dezynfekcji rąk, umieszczone w dozownikach przy umywalkach. Skontrolowane placówki posiadały opracowane i wdrożone procedury zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym, tj. procedury higienicznego mycia rąk, dezynfekcji i mycia sprzętu medycznego, sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń, postępowania z brudną bielizną, postępowania z odpadami medycznymi. Postępowanie z bielizną czystą i brudną realizowane było zgodnie z obowiązującymi w placówkach procedurami. Pranie fartuchów personelu przychodni odbywało się poza placówkami. W przychodniach i gabinetach sprawdzano również prowadzenie kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. We wszystkich placówkach obowiązek wynikający z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie zakresu, sposobu i częstotliwości kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych (Dz.U ) wykonywany był prawidłowo. Wszystkie przychodnie i gabinety zaopatrywane są w bieżącą zimną wodę z wodociągów publicznych będących pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szamotułach, a w wodę ciepłą z kotłowni własnych lub podgrzewaczy przepływowych. Nieczystości płynne odprowadzane są do kanalizacji. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Szamotułach (Szpital) od 2010 r. znajduje się pod nadzorem Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szamotułach w ramach współpracy z Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną w Poznaniu regularnie (zgodnie z harmonogramem) pobierają próbki wody do badań laboratoryjnych z własnego lokalnego ujęcia placówki i zapewniają transport tych próbek do Laboratorium Badania Wody i Gleby, po czym dalsze postępowanie administracyjne prowadzi Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. Strona 45 z 122

46 VI. Warunki sanitarno-higieniczne środowiska pracy VI.1. Struktura zatrudnienia W roku 2018 w ewidencji stacji było 228 zakładów pracy, które zatrudniały ogółem pracowników, przeważały zakłady małe zatrudniające do 50 pracowników. Skontrolowano 93 zakłady pracy, które zatrudniały pracowników. Przeprowadzono 104 kontrole. Tabela17. Struktura zakładów pracy Zatrudnionych pracowników w zakładach Liczba zakładów w: ewidencji skontrolowanych w roku 2017 do 9 pracowników i więcej 7 5 VI.2. Narażenie na czynniki szkodliwe dla zdrowia Pojęcie czynników szkodliwych obejmuje fizyczne i chemiczne warunki środowiska materialnego, w którym jest prowadzony proces pracy. Ich źródłem są stosowane w przemyśle procesy technologiczne przetwarzające materiały i surowce. Czynniki te mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie pracownika, a długotrwała ekspozycja może prowadzić do schorzeń i powstania choroby zawodowej. Wieloletnie badania prowadzone w celu wyeliminowania tego ryzyka doprowadziły do określenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych, które są wartościami ustalonymi dla 8 godzinnej ekspozycji. Strona 46 z 122

47 Pomiary czynników szkodliwych w środowisku pracy wykonywane są w celu ustalenia narażenia pracowników na jego działanie na stanowiskach pracy. Uzyskane wyniki pomiarów porównuje się z normami określonymi w przepisach i normach w celu szacowania i minimalizowania ryzyka zawodowego pracowników. W roku sprawozdawczym w 38 zakładach pracy stwierdzono przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń NDS i najwyższych dopuszczalnych natężeń NDN. W ponadnormatywnych stężeniach i natężeniach czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy pracowało 1525 pracowników, w tym narażonych na: - czynniki chemiczne - 14 pracowników, - pyły przemysłowe - 71 pracowników, - hałas pracowników, - drgania - 38 pracowników, - mikroklimat gorący - 25 pracowników, - mikroklimat uciążliwy 25 pracowników. Tabela 18. Liczba pracowników narażonych Czynniki szkodliwe Liczba pracowników narażonych w roku 2017 Liczba pracowników narażonych w roku 2017 Czynniki chemiczne Pyły przemysłowe Drgania mechaniczne Mikroklimat Hałas VI.3. Kontrole w ramach nadzoru Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny sprawuje nadzór i kontrolę przestrzegania zasad, przepisów higieny pracy i warunków środowiska pracy przez pracodawców. W pierwszej kolejności kontrolowano zakłady pracy, w których występowały czynniki szkodliwe o wartościach ponadnormatywnych, w drugiej wynikające z zasadniczych zamierzeń i wytycznych Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego i Głównego Inspektora Sanitarnego. Strona 47 z 122

48 Skontrolowano ogółem 93 zakłady pracy zwracając szczególną uwagę na: - ocenę ryzyka zawodowego pracowników, - pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (czy obejmują wszystkie czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy oraz, czy są aktualne i wykonywane przez laboratorium uprawnione), - rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, - zaświadczenia/orzeczenia lekarskie, - karty charakterystyki, - system pierwszej pomocy, - program działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas, - odzież roboczą, obuwie robocze, środki ochrony indywidualnej, pomieszczenia i urządzenia higienicznosanitarne. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydał 11 decyzji administracyjnych, które zawierały 23 nakazy dot. wykonania: - pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy - 3, - rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy - 2, - oceny ryzyka zawodowego pracowników - 2, - zapewnienia właściwego stanu zaplecza higieniczno sanitarnego 5 - stanu sanitarno - technicznego hali produkcyjnej - 1, - oznakowania mieszaniny chemicznej 2, - badan lekarskich okresowych pracowników systemu pierwszej pomocy 1, - kart charakterystyki 2 - programu działań organizacyjno technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas 3, - rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami o działaniu rakotwórczym - 1 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydał 11 decyzji płatniczych. Szczegółowym nadzorem w roku 2018 objęto pracowników zatrudnionych w zakładach produkujących tworzywa sztuczne i sektora gospodarki odpadami i ściekami. Kontrole przeprowadzono zgodnie z wytycznymi otrzymanymi od Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Strona 48 z 122

49 Skontrolowano 2 zakłady produkujące tworzywa sztuczne. Podczas wykonywania czynności kontrolnych oceniono warunki środowiska pracy. Stwierdzono nieprawidłowości brak aktualizacji dokumentacji oceny ryzyka zawodowego w zakresie czynnika szkodliwego hałasu, brak oznakowania stanowiska pracy, na którym wielkości NDN hałasu przekraczają normę. Pracodawca usunął nieprawidłowości niezwłocznie. Skontrolowano 4 zakłady sektora gospodarki odpadami i ściekami. Podczas wykonywania czynności kontrolnych stwierdzono nieprawidłowości brak aktualnych badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, brak rejestru pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, programu działań organizacyjno technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach wydał decyzję administracyjna nakazująca usunięcie nieprawidłowości. VI.4. Czynniki rakotwórcze i mutagenne w środowisku pracy W ramach nadzoru nad czynnikami rakotwórczymi skontrolowano 11 zakładów pracy. Stwierdzono, że kontakt z czynnikami rakotwórczymi miało 384 pracowników ogółem w tym 94 kobiety. W środowisku pracy występowały następujące czynniki rakotwórcze: - pył drewna twardego (5 zakładów), - benzen (4 zakłady), - formaldehyd (1 zakład), - chrom VI, dichromian potasu, tiomocznik, siarczan niklu chlorek niklu, nikiel (1 zakład), - dichromian potasu, chromian potasu, benzen, butadien (1 zakład). Przeprowadzono 11 kontroli. Stwierdzono nieprawidłowości - brak rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. VI.5. Czynniki biologiczne w środowisku pracy Biologiczne czynniki zagrożenia zawodowego to: - drobnoustroje komórkowe, w tym zmodyfikowane genetycznie, Strona 49 z 122

50 - jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego, w tym zmodyfikowane genetycznie, - hodowle komórkowe, - pasożyty wewnętrzne. Do prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych należą: - prace w zakładach produkujących żywność, - prace w rolnictwie, - prace, podczas których dochodzi do kontaktu ze zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego, - prace w jednostkach służby zdrowia, - prace w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych, - prace w zakładach gospodarki odpadami, - prace w oczyszczalni ścieków, - inne prace, podczas których potwierdzone są narażenia na działanie czynników biologicznych. W ramach nadzoru nad czynnikami biologicznymi skontrolowano 19 zakłady pracy, stwierdzono, że eksponowanych na szkodliwe czynniki biologiczne było ogółem 510 pracowników, w tym na grupę 2 zagrożenia 510 pracowników (grupa 2 zagrożenia są to czynniki, które mogą wywoływać choroby u ludzi, mogą być niebezpieczne dla pracowników, ale rozprzestrzenianie ich w populacji ludzkiej jest mało prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia) i na grupę 3 zagrożenia 67 pracowników (grupa 3 zagrożenia - są to czynniki, które mogą wywoływać ciężkie choroby u ludzi, są niebezpieczne dla pracowników, a rozprzestrzenianie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia). Przeprowadzono 19 kontroli. Nieprawidłowości nie stwierdzono. VI.6. Nadzór nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami Podczas wykonywania czynności kontrolnych oceniano realizację przepisów - ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach, rozporządzenia REACH 1907/2006 i rozporządzenia nr 1272/2008 zwanego rozporządzeniem CLP (Classification, Labelling and Packaging) przez podmioty gospodarcze. Strona 50 z 122

51 Skontrolowano 15 podmiotów gospodarczych wprowadzających do obrotu substancje chemiczne i ich mieszaniny oraz 35 podmiotów gospodarczych stosujących substancje chemiczne i ich mieszaniny w działalności zawodowej. Razem skontrolowano 50 podmiotów gospodarczych zwracając szczególną uwagę na: - elementy oznakowania opakowań substancji chemicznych i ich mieszanin, - aktualny spis stosowanych w działalności zawodowej substancji chemicznych i ich mieszanin, - dostępność kart charakterystyki substancji chemicznych i ich mieszanin, sporządzonych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1907/2006, - zasady klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin pod względem zagrożeń dla zdrowia lub życia człowieka, - środki kontroli ryzyka. Przeprowadzono 53 kontrole, stwierdzono nieprawidłowości - niezgodne z prawem oznakowanie mieszaniny, brak kart charakterystyki. Wydano 3 decyzje administracyjne nakazujące usunięcie w/w nieprawidłowości. Produkty biobójcze W roku 2018 r. nadzorem objęto podmioty gospodarcze, które wprowadzały do obrotu lub stosowały produkty biobójcze. Skontrolowano 10 podmiotów gospodarczych odpowiedzialnych za wprowadzenie produktu biobójczego do obrotu w tym 1 podmiot gospodarczy zobowiązany do uzyskania pozwolenia na obrót produktem biobójczym oraz 6 podmiotów gospodarczych, które stosowały produkty biobójcze. Skontrolowano razem 16 podmiotów gospodarczych zwracając szczególną uwagę na: - pozwolenie na wprowadzanie do obrotu produktu biobójczego, - substancję czynną, - karty charakterystyki produktu biobójczego, - zgodność przeznaczenia i rodzaju produktu biobójczego z danymi figurującymi w pozwoleniu na obrót, - sposób stosowania (zgodność z zasadami określonymi na oznakowaniu opakowania lub w ulotce informacyjnej). Strona 51 z 122

52 Przeprowadzono 12 kontroli w zakresie wprowadzania do obrotu produktów biobójczych w tym 2 kontrole podmiotu odpowiedzialnego za wprowadzenie do obrotu produktu biobójczego i 6 kontroli w zakresie stosowania produktów biobójczych. Stwierdzono nieprawidłowość niezgodność karty charakterystyki z oznakowaniem opakowania. VI.7. Choroby zawodowe Za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy, albo w związku ze sposobem wykonywania pracy. W roku 2018 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydał 1 decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej i 1 decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej. VI.8. Środki zastępcze Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach wydał 2 decyzje o zniszczeniu środków zastępczych na koszt Skarbu Państwa. VI.9. Oświata zdrowotna Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach w ramach realizacji zadań oświatowych przekazał materiały oświatowe kampania: Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy Substancje niebezpieczne pod kontrolą, które służba BHP przedstawia pracownikom podczas szkoleń wstępnych i okresowych BHP. Strona 52 z 122

53 Podsumowanie: Liczba pracowników narażonych na czynniki szkodliwe. Nastąpił wzrost liczby pracowników narażonych, na drgania mechaniczne natomiast obniżyła się liczba pracowników narażonych na substancje chemiczne, pyły przemysłowe, mikroklimat gorący i hałas. Kontynuowano nadzór nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami. W wyniku kontroli stwierdzono, że pracodawcy realizują nałożone na nich obowiązki, wprowadzane do obrotu i stosowane substancje chemiczne i ich mieszaniny były klasyfikowane i oznakowane zgodnie z Rozporzadzenie (WE) 1272/2008 CLP. Szczególnym nadzorem w roku 2018 objęto pracodawców, którzy zatrudniają pracowników w zakładach przemysłu tworzyw sztucznych i gospodarki odpadami i ściekami. Strona 53 z 122

54 VII. Warunki sanitarno higieniczne w szkołach i innych placówkach oświatowo wychowawczych VII.1. Informacje ogólne W minionym roku przeprowadzono 109 kontroli placówek stałych, w których przebywało dzieci. Oceniono 4 turnusy wypoczynku zimowego i 14 wypoczynku letniego, gdzie przeprowadzono 18 kontroli oceny stanu sanitarnego i technicznego placówek. Pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej pionu Higieny Dzieci i Młodzieży na terenie powiatu szamotulskiego nadzorem objęli 65 placówek stałych, do których należą: (stan na r): 21 przedszkoli, 26 szkół podstawowych, 1 gimnazjum, 4 zespoły szkół, w tym 2 zespoły szkół ponadpodstawowych 5 placówek opiekuńczo- wychowawczych 2 inne placówki to sale zabaw 1 pozaszkolna placówka spec specjalistyczna ( Szkoła Muzyczna I i II st.) 1 placówka wsparcia dziennego 3 żłobki 1 klub dziecięcy W 2018 roku pion Higieny Dzieci i Młodzieży obejmował swym nadzorem następujące placówki oświatowo wychowawcze na terenie powiatu szamotulskiego. Strona 54 z 122

55 Wykres 1. Placówki oświatowo wychowawcze na terenie powiatu szamotulskiego Placówki oświatowo - wychowawcze 2% 2% 3% 3% 8% 3% 2% 34% Żłobki/kluby malucha Przedszkola Szkoły Podstawowe Gimnazja 43% Zespoły szkół ponadpodstawowych Zespoły szkół ogólnokształcących VII.2. Funkcjonalność i stan techniczny budynków W 2018 roku na terenie gminy Szamotuły oddano do użytku 1 przedszkole i dwa żłobki w obiektach zmieniających użytkowanie oraz uczestniczyliśmy w odbiorze dobudowanego skrzydła szkoły podstawowej w Pamiątkowie, gdzie znajduje się blok żywienia oraz oddziały przedszkolne. VII.3. Warunki do utrzymania higieny osobistej Placówki działające na terenie Powiatowej Stacji w Szamotułach są zwodociągowane. 60 z nadzorowanych placówek podłączonych jest do centralnej sieci kanalizacyjnej, 6 korzysta ze zbiorników bezodpływowych, a 1 posiada biologiczną oczyszczalnię ścieków. Wszystkie zapewniają dostęp do bieżącej ciepłej wody do mycia rąk. Standard i wyposażenie pomieszczeń sanitarnych sukcesywnie ulega poprawie. VII.4. Sale gimnastyczne i boiska sportowe Z natrysków po lekcjach z wychowania fizycznego korzysta znikoma część placówek ze względu na krótkie przerwy. Natryski wykorzystywane są najczęściej po dodatkowych zajęciach sportowych. Strona 55 z 122

56 Nadal część placówek zajęcia z W.F. przeprowadza na salkach zastępczych - za małych, za niskich, często w pomieszczeniach przyziemia budynków bez skutecznej wentylacji. Zajęcia prowadzone są także na korytarzach szkolnych. W wielu obiektach szkolnych posiadających podstawową infrastrukturę sportową dzieci i młodzież ma możliwość korzystania z basenu, miejskich hal sportowych. W niektórych placówkach brak jest odpowiednio zorganizowanych boisk szkolnych, jednak placówki korzystają z powstających tzw. Orlików i boisk wiejskich. Część szkół dowozi dzieci jeden raz w tygodniu na gminne sale gimnastyczne. Corocznie ocenie poddawane jest wyposażenie zaplecza sportowego. Na 51 skontrolowane placówki tylko 27 posiada sprzęt z certyfikatami bądź atestami i w dobrym stanie technicznym- bez zmian z rokiem ubiegłym. VII.5. Warunki pobytu dzieci i młodzieży w placówkach nauczania i wychowania Higiena Dzieci i Młodzieży kontroluje warunki pracy uczniów w tym oświetlenie stanowisk pracy. Stwierdzono, że w 2018 roku znikoma część placówek ma aktualne pomiary oświetlenia sztucznego na stanowisku pracy ucznia. Podczas kontroli sanitarnej sprawdzano oznakowanie mebli oraz ich prawidłowe zestawienie (stolik, krzesło), stan techniczny i posiadanie certyfikatów. Pod względem ergonomii mebli szkolnych i przedszkolnych skontrolowano 11 placówek. Nieprawidłowości stwierdzono w 7 placówkach w 16 oddziałach szkół. Liczba szkół, które zapewniły uczniom miejsce na pozostawianie w szkole części podręczników i przyborów szkolnych, to wszystkie szkoły podstawowe funkcjonujące samodzielnie i przy zespołach szkół. W niektórych szkołach wprowadzono system pracy dwuzmianowy ze względu na zwiększoną liczbę oddziałów. Analizując tygodniowy rozkład lekcji zauważa się, że nie zostaje zachowana różnica 1 godziny pomiędzy kolejnymi dniami tygodnia. Nieprawidłowy plan lekcji odnotowano w 10 szkołach jest to mniej placówek niż w roku ubiegłym. Nadal odnotowuje się zagęszczenie w klasach szczególnie dzieci młodszych i w placówkach przedszkolnych. Organizacja dowozów dzieci w roku sprawozdawczym jest opracowana prawidłowo. Nie uległa zmianie sytuacja w zakresie układu wentylacji w poszczególnych obiektach oświatowych. Prowadzona analiza wykazała, że nieznaczny procent pomieszczeń nie posiada żadnej wentylacji co związane jest z budynkami, które są pod nadzorem konserwatora zabytków i gdzie nie ma możliwości wyprowadzenia wentylacji na zewnątrz budynku. Wszystkie placówki posiadają okresowe przeglądy stanu wentylacji w podległych budynkach. Strona 56 z 122

57 Temperatura pomieszczeń w okresie jesienno zimowym nie budziła zastrzeżeń. Z roku na rok odnotowuje się wzrost przypadków wszawicy. W 2018 roku kontynuowano zbieranie informacji pod kątem prowadzenia dożywiania. Szkoły wydawały ciepłe posiłki w formie obiadu jednodaniowego i dwudaniowego, z których korzystało 3271 dzieci, porównując z rokiem ubiegłym liczba korzystających jest o 944 dzieci więcej. Napój podawany był we wszystkich szkołach podstawowych i 2 zespołach szkół ogólnokształcących. Minimalnie zwiększyła się liczba dzieci korzystających z posiłków refundowanych. W 2018 roku liczba dzieci i młodzieży korzystających z dofinansowania wynosiła 415, a dla porównania w 2017 liczba ta miała wartość 384. Nie wszystkie placówki szkolne wprowadziły akcję Szklanka mleka czy Warzywa i owoce w szkole. Stwierdza się, że część placówek wprowadziło podawanie posiłków w formie pełnego cateringu, ale pozostają placówki, w których dzieci w oddziałach przedszkolnych przy szkole podstawowej przynoszą własne wyżywienie, podawany jest tylko ciepły napój. Organ sanitarny stara się przekonać przedstawicieli tych placówek o celowości wprowadzenia dożywiania i uświadomić ich jak ważne jest to dla prawidłowego rozwoju dziecka, szczególnie w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych. Pion Higieny Dzieci i Młodzieży wydał dwie decyzje administracyjne, które dotyczyły złego stanu technicznego placówek. I. Szkoła Podstawowa nr 1 ul. Staszica 1, Szamotuły- zniszczona wykładzina podłogowa miejscami z ubytkami, zacieki na sufitach i ścianach oraz odpady farby i tynku w pomieszczeniach klasowych i szatni dla dzieci. Termin wykonania do końca lutego 2019 roku. II. Zespół Szkół, Plac Lipowy 12, Obrzycko- w budynku przedszkola ZS stwierdzono w jednej z sal zaciek na ścianie i suficie oraz odpady tynku i farby, przy wyjściu z budynku ruchomą metalową wycieraczkę, a wokół wycieraczki ubytki betonu. Termin wykonania do 15 lutego. W październiku przeprowadzono dodatkową kontrole problemowe dotyczącą oceny ciężaru ciała ucznia i ciężaru jego tornistra- większość zważonych uczniów przekraczało normę. Przed rozpoczęciem roku szkolnego 2018/2019 przeprowadzono 2 kontrole problemowe mające na celu sprawdzenie stanu przygotowania placówek do przyjęcia dzieci. Z 25 placówek uzyskano informacje drogą elektroniczną. Analizując dane wszystkie szkoły zostały przygotowane na rozpoczęcie roku szkolnego. 2 placówki prowadzą rozbudowę, teren budowy prawidłowo zabezpieczony przed dostępem dzieci. Strona 57 z 122

58 VII.6. Opieka medyczna Pod nadzorem Higieny Dzieci i Młodzieży znajduje się tylko jeden gabinet profilaktyki zdrowotnej. Oprócz przedszkoli we wszystkich placówkach szkolnych opieka medyczna jest zapewniona przez spółki medyczne. W poszczególnych placówkach higienistka czy pielęgniarka bywa czasami tylko raz w miesiącu lub rzadziej, co jest niewystarczające do potrzeb. VII.7. Wypoczynek dzieci i młodzieży W 2018 roku w centralnej bazie danych na wypoczynek zimowy zgłoszono 12 turnusów. Przeprowadzono w tym okresie 4 kontrole. Liczba dzieci biorących udział w feriach zimowych zorganizowanych na terenie powiatu szamotulskiego wynosiła 226, jest to więcej dzieci niż w roku poprzednim. Na wypoczynek letni zgłoszono 38 turnusy. Przeprowadzono 10 kontroli wypoczynku letniego, w którym brało udział 408 uczestników - więcej niż w roku ubiegłym. Warunki wypoczynku dzieci i młodzieży nie budziły zastrzeżeń. Strona 58 z 122

59 Podsumowanie: - Niedostosowanie mebli do wzrostu uczniów w wielu przypadkach było wynikiem zarówno nieprawidłowego rozsadzenia dzieci w ławkach przez wychowawców klas (nieprzestrzeganie przepisów), jak i braku ciągłego nadzoru nad uczniami. - Zebrane informacje w placówkach wykazały, że występuje problem z wyposażeniem w meble i sprzęt sportowy certyfikowany. Na terenie powiatu stwierdza się przepełnienia w placówkach przedszkolnych oraz w szkołach podstawowych szczególnie w klasach od 0 do 3. Brak odpowiedniej infrastruktury do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego oraz brak placów zabaw przy szkołach dla dzieci młodszych. Placówki wypoczynku dla dzieci i młodzieży zostały zorganizowane prawidłowo. Niewystarczająca opieka zdrowotna w placówkach oświatowo-wychowawczych. Strona 59 z 122

60 VIII. Charakterystyka stanu sanitarnego obiektów żywności i żywienia VIII.1. Ogólna interpretacja danych W 2018 r. w ewidencji obiektów w powiecie szamotulskim znajdowało się ogółem zakładów żywnościowo-żywieniowych (dla porównania w roku ), w tym (rys.1): 52 obiekty produkcji żywności, tj. 4 wytwórnie lodów, 6 automatów do lodów, 2 wytwórnie tłuszczów roślinnych, 11 piekarni, 11 ciastkarni, 1 przetwórnia owocowo-warzywna, 1 browar, 1 wytwórnia suplementów diety, 15 innych wytwórni żywności, 1141 obiektów obrotu żywnością, tj. 325 sklepów spożywczych, 8 kiosków, 19 magazynów hurtowych, 56 obiektów ruchomych i tymczasowych, 733 inne obiekty obrotu żywnością, 139 obiektów żywienia zbiorowego typu otwartego, tj. 35 restauracji, 104 zakłady małej gastronomii, 81 zakładów żywienia zbiorowego typu zamkniętego tj. 1 stołówka pracownicza, 2 bufety przy zakładach pracy, 1 stołówka w domu wczasowym, 1 blok żywienia w domu opieki społecznej, 4 stołówki w żłobkach, 20 stołówek szkolnych, w tym 8 z żywieniem cateringowym, 2 stołówki w bursach i internatach, 4 stołówki na koloniach i obozach, 23 stołówki w przedszkolach, w tym 6 z żywieniem w systemie cateringowym, 3 stołówki w domach dziecka i młodzieży, 2 stołówki w zakładach specjalnych i wychowawczych, 9 zakładów usług cateringowych, 9 innych zakładów żywienia, 16 środków transportu żywności, 21 miejsc obrotu przedmiotami użytku, 2 zakłady produkujące i konfekcjonujące kosmetyki, 9 miejsc obrotu kosmetykami. Strona 60 z 122

61 Wykres 2. Struktura obiektów w 2018 r. Struktura obiektów żywnościowo - żywieniowych w 2018 r. 1% Środki transportu 6% Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte 1% Zakład produkujący i konfekcjonujący kosmetyki oraz miejsca obrotu kosmetykami 1% Miejsca obrotu przedmiotami użytku 4% Zakłady produkcji żywności 9% Zakłady żywienia zbiorowego otwarte 78% Obiekty obrotu żywnością Liczba ewidencjonowanych obiektów w 2018 r. zwiększyła się w stosunku do 2017 r. o 67 zakładów ( 4,6 % ). Zgodnie z Harmonogramem nadzoru nad obiektami na 2018 r. zaplanowano do kontroli 222 obiekty, 1 kontrola nie została wykonana. Plan kontroli został zrealizowany w 99,6 %. Ponadto przeprowadzono 444 kontrole dodatkowe. Ogółem w 2018 r. w nadzorowanych obiektach przeprowadzono 665 kontroli sanitarnych i rekontroli oraz 66 kontroli interwencyjnych w tym : - 42 kontrole w ramach systemu RASFF, - 24 kontrole dotyczące zażaleń. Wydano 94 decyzje administracyjnych, w tym: 15 decyzji nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień, 8 decyzji o umorzeniu postępowania administracyjnego, 70 decyzji o wykreśleniu zakładu z rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, 1 decyzja o cofnięciu zatwierdzenia. Strona 61 z 122

62 Wydano 117 decyzji o zatwierdzeniu zakładu i wpisie do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej (w 2017 r. wydano 107 decyzji). Wydano 64 zaświadczenia o wpisie do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w tym: w związku ze złożonymi wnioskami podmiotów produkcji pierwotnej (51 zaświadczeń), środki transportu (2 zaświadczenia), miejsca obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością (4 zaświadczenia), obiekty ruchome i tymczasowe (7 zaświadczeń). Wydano 97 decyzji płatniczych na sumę 7.563,00 zł. Winnych zaniedbań ukarano 32 mandatami na łączną kwotę 9.900,00 zł (w roku 2017 nałożono 19 mandatów na sumę 5.100,00 zł), Wydano 1 tytuł wykonawczy oraz 2 postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia. Ogółem w 2018 r. rozpatrzono 24 zażalenia. (Jedno zażalenie dotyczące nieprawidłowej jakości zdrowotnej środka spożywczego zostało przekazane zgodnie z właściwością terenową Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Międzychodzie). Interwencje konsumenckie dotyczyły: nieprawidłowego stanu sanitarnego, braku zachowania higieny personelu oraz obecność w sprzedaży przeterminowanych środków spożywczych w sklepach, nieprawidłową jakość środków spożywczych (moreli suszonych, wody źródlanej), braku zachowania higieny personelu na stoisku mięsnym, niewłaściwe dostarczanie pieczywa oraz jego przechowywanie w markecie spożywczym, nieprawidłowy stan sanitarny i techniczny pomieszczeń oraz brak zachowania higieny podczas przygotowywania dań w restauracjach, niewłaściwe warunki sanitarne panujące w przyczepie gastronomicznej z produkcją lodów tajskich, wypieku ciast i tortów w lokalu prywatnym i dalszej ich sprzedaży w kawiarni, niewłaściwej jakości żywienia w Zakładzie Karnym warunków transportu posiłków na pawilonach, higieny wydawania posiłków, temperatury otrzymywanych posiłków, nieprawidłowego składowania odpadów gastronomicznych w restauracji, braku zachowania należytej higieny personelu podczas obsługi klienta w kawiarni, Strona 62 z 122

63 nieprawidłowego stanu sanitarno techniczny oraz niewłaściwej jakości zdrowotnej potraw w pizzerii, zaburzeń żołądkowo jelitowych po spożyciu dań oraz obecności much w lokalu gastronomicznym, braku dokumentacji zdrowia pracownika marketu, W roku 2018 dokonano analizy ryzyka zgodnie z Arkuszem oceny zakładu produkcji/obrotu żywnością/żywienia zbiorowego/materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Dokonano oceny zagrożenia w 221 obiektach, z czego ryzyko wysokie stwierdzono w 9 obiektach. Stan sanitarny obiektów w latach w podziale na grupy przedstawiono w tabeli nr 19. Tabela 19. Podstawowe wskaźniki działalności nadzorowej w latach Rodzaj danych Liczba obiektów wg ewidencji Liczba obiektów skontrolowanych Liczba kontroli i rekontroli Liczba decyzji administracyjnych Liczba mandatów Wysokość średniego mandatu /zł / Odsetek obiektów w których stwierdzono nieprawidłowości Liczba pobranych próbek żywności i przedmiotów użytku Odsetek próbek kwestionowanych , , W 2018 r. pobrano do badań laboratoryjnych ogółem 176 próbek. Zbadane próbki nie zostały zakwestionowane. W sprawozdaniach z badań zawarto dodatkowe informacje dotyczące nieprawidłowości w oznakowaniu. Uwagi dotyczyły 6 zbadanych próbek. Strona 63 z 122

64 Zgodnie z planem pobierania próbek pobrano 174 próbek, w tym 3 próbki kosmetyków w ramach urzędowej kontroli oraz 2 próbki dodatkowe w związku ze złożonym zażaleniem na nieprawidłową jakość środka spożywczego. W ramach urzędowej kontroli żywności pobrano do badań 162 próbek a w ramach monitoringu 14 próbek. Do badań mikrobiologicznych pobrano łącznie 111 próbki, w kierunku badań chemicznych 65 próbek. W 2018 r. nie zakwestionowano próbek żywności oraz próbek kosmetyków. W roku 2018 nie dokonywano kontroli granicznej żywności oraz wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. W okresie letnim wzmożono nadzór sanitarny nad obiektami produkcji i obrotu żywnością poprzez prowadzenie kontroli sanitarnych - weekendowych. Kontrolą objęto szczególnie obiekty znajdujące się przy trasach turystycznych oraz w miejscowościach wypoczynkowych. Przeprowadzono 74 kontrole sanitarne, w wyniku których za uchybienia sanitarne nałożono 6 mandatów karnych na sumę 1.900,00 zł. (zdjęcie 1-6) Najczęściej występujące uchybienia to: brak porządku i czystości w pomieszczeniach, brudne urządzenia chłodnicze, sprzęt kuchenny, nieprawidłowe przechowywanie jaj, nieprawidłowe przechowywanie odzieży osobistej i ochronnej, brudny sprzęt podręczny, brak segregacji w urządzeniach chłodniczych, nieprawidłowe przechowywanie sprzętu porządkowego, brak bieżącej ciepłej i zimnej wody przy umywalkach do mycia rąk, obecność owadów (mrówek, much), brak dokumentacji GMP/GHP, brak zabezpieczenia obiektów przed dostępem owadów, zły stan techniczny pomieszczeń, urządzeń i sprzętu, nieprawidłowe składowanie odpadów gastronomicznych, nieprawidłowe przechowywanie środków spożywczych. Strona 64 z 122

65 Zdjęcie 1 Zdjęcie 2 Zdjęcie 3 Zdjęcie 4 Zdjęcie 5 Zdjęcie 6 W porównaniu z rokiem ubiegłym zwiększyła się liczba obiektów, w których stwierdzono uchybienia. Stan sanitarno-techniczny uległ pogorszeniu. Wyniki kontroli w okresie letnim w latach przedstawiono w tabeli nr 20. Strona 65 z 122

66 Tabela 20. Wyniki kontroli w okresie letnim w latach Nadzór nad obiektami w okresie letnim 2017 r r. Liczba kontroli Liczba mandatów i kwota 4 / 1.000,00 zł 6 / 1.900,00 zł Liczba decyzji 2 0 Wnioski o ukaranie 0 0 W okresie przedświątecznym Bożonarodzeniowym wzmożono nadzór nad sprzedażą grzybów suszonych i sprzedażą ryb żywych. Przeprowadzono kontrole w marketach, sklepach spożywczych oraz na placach targowych (zdjęcie 7 8). Zdjęcie 7 Zdjęcie 8 Przeprowadzono ogółem 3 kontrole dotyczące sprzedaży grzybów suszonych (patrz sprawozdanie opisowe w zakresie Zagadnienia higieny żywności i żywienia. Bloki żywienia w szpitalach i Domach Pomocy Społecznej w Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Szamotułach za rok pkt. 4 Informacja dotycząca grzybów ) Strona 66 z 122

67 oraz 8 kontroli stoisk rybnych (patrz pkt VII Informacja o współpracy z innymi jednostkami kontrolnymi ). Poziom wdrażania zasad GMP, GHP i systemu HACCP W skali powiatu zasady GMP i GHP wdrożyło 713 zakładów, co stanowi 48,8% (tabela nr 20, wykres 3) nadzorowanych obiektów żywności i żywienia, natomiast system HACCP został wdrożony w 117 obiektach, co stanowi 8 % (tabela nr 21, wykres 4). Większość zakładów posiada opracowane i wdrożone instrukcje GMP i GHP. Jednak w wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdza się, że dokumentacja prowadzona jest niesystematycznie, nieczytelnie lub w niektórych przypadkach zaprzestano jej prowadzenia. Wobec osób odpowiedzialnych za stwierdzone uchybienia zostały nałożone mandaty karne. Tabela 21. Porównanie poziomu wdrażania zasad GMP, GHP i systemu HACCP w latach Ilość zakładów % z wdrożonymi zasadami Ilość zakładów % z wdrożonymi zasadami Zasady GMP i GHP , ,8 System HACCP 131 9, Strona 67 z 122

68 Wykres 3. % obiektów z wdrożonymi zasadami GMP/GHP w 2018 r. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 98% 100% 100% 100% 95% 99% 100% 40% 30% 66% 20% 40% 10% 0% 8% Strona 68 z 122

69 Wykres 4. % obiektów z wdrożonym systemem HACCP w 2018 r. Strona 69 z 122

70 Przedstawienie stanu sanitarnego grup obiektów (wyrażone w % obiektów niezgodnych ) w latach Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku w latach przedstawia tabela nr 22. Tabela 22. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku w latach L.p. Rodzaj obiektów % obiektów o złym stanie sanitarnym w latach Inne obiekty obrotu żywnością Sklepy spożywcze 0,3 7 Ocena stanu sanitarnego Stan sanitarny uległ pogorszeniu Stan sanitarny uległ pogorszeniu VIII.2. Opis grup obiektów w kolejności według stanu sanitarnego Inne obiekty obrotu żywnością W 2018 r. w ewidencji znajdowało się 733 Innych obiektów obrotu żywnością (produkcja pierwotna, sklepy na stacjach paliw, apteki, saloniki prasowe, punkty sprzedaży w urzędach pocztowych, sklepy sportowe, punkty sprzedaży suplementów diety w klubach fitness, punkty sprzedaży środków spożywczych w studiach kosmetycznych, punkt sprzedaży środków spożywczych w kinie, punkty sprzedaży żywności w drogeriach). Skontrolowano 9 obiektów (co stanowi 1 % obiektów zewidencjonowanych). Oceniono na podstawie arkusza oceny 3 obiekty. W grupie Inne obiekty obrotu żywnością przeprowadzono 15 kontroli sanitarnych, w tym 1 kontrolę interwencyjną. Wydano 8 decyzji administracyjnych oraz 4 decyzje o zatwierdzeniu zakładu. Za nieprzestrzeganie wymagań dotyczących zachowania czystości i porządku oraz higieny sprzedaży nałożono 2 mandaty karne na sumę 600,00 zł. Do badań laboratoryjnych pobrano 3 próbki żywności. Wyniki badań - niekwestionowane Strona 70 z 122

71 Do najczęściej stwierdzonych nieprawidłowości w tej grupie obiektów należą (zdjęcie 9 10) nieprawidłowy stan techniczny pomieszczeń, uszkodzone, zawilgocone ściany i sufity, ubytki w posadzkach, zniszczone szafki do przechowywania odzieży osobistej i ochronnej, brak należytej czystości i porządku w pomieszczeniach, brudne posadzki, brudne półki, regały, drzwi, parapety, sprzęt porządkowy, nieprawidłowe przechowywanie sprzętu porządkowego, brak procedur dotyczących zabezpieczenia obiektu przed dostępem szkodników oraz monitorowania wykonywanych czynności, zalegające opakowania kartonowe, zbędne przedmioty w obiektach, środki spożywcze nieopakowane narażone na zanieczyszczenie, niedostateczny stopień utrzymania zasad Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej, brak systematycznych zapisów w rejestrach. Zdjęcie 9 Zdjęcie 10 Strona 71 z 122

72 Sklepy spożywcze W 2018 r. w ewidencji znajdowało się 325 sklepów spożywczych, z których skontrolowano 181 (co stanowi 56 % obiektów zewidencjonowanych) (zdjęcie 11-13). Zdjęcie 11 Zdjęcie 12 Zdjęcie 13 W ciągu roku w sklepach spożywczych przeprowadzono 270 kontroli sanitarnych, w tym 47 kontroli interwencyjnych w związku ze złożonymi zażaleniami oraz działaniami związanymi z funkcjonowaniem systemu RASFF. Ponadto w ramach sprawowanego nadzoru w miejscach obrotu żywnością zwracano szczególną uwagę na stan sanitarny i techniczny wózków i koszyków dla klientów oraz skuteczność opracowanych procedur w tym zakresie. Wzmożono nadzór nad sprzedażą mięsa oraz postępowaniem z odpadami w handlu detalicznym w związku z pismem WPWIS w sprawie afrykańskiego pomoru świń (ASF) i koniecznością przesyłania meldunków o podjętych działaniach. Strona 72 z 122

73 W związku z pismem WPWIS z dnia r. Nr DN-HŻ w sprawie konieczności wzmożenia nadzoru nad przestrzeganiem wymagań w zakresie przekazywania informacji nt. składu (w tym alergenów) żywności nieopakowanej, które określa art. 44 rozporządzenia nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. kontrolowano dokumentację dotyczącą wykazu środków spożywczych oferowanych do sprzedaży. W wyniku przeprowadzonych kontroli w grupie Sklepy spożywcze wydano 43 decyzje administracyjne oraz 42 decyzje o zatwierdzeniu zakładu i o wpisie do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Dokonano oceny ryzyka w 112 obiektach, z czego ryzyko wysokie stwierdzono w 8 obiektach. Za nieprzestrzeganie wymagań dotyczących zachowania czystości i porządku oraz higieny sprzedaży nałożonych zostało 20 mandatów na sumę 6.000,00 zł. Zarówno stan techniczny, jak i porządkowy sklepów spożywczych był bardzo zróżnicowany. Do najczęściej stwierdzonych nieprawidłowości w tej grupie obiektów należą (zdjęcie 14-16): nieprawidłowy stan techniczny pomieszczeń (zawilgocone ściany i sufity, łuszcząca się farba, zacieki, ubytki tynku, zniszczone posadzki), zniszczone regały, zniszczone wnętrza urządzeń chłodniczych, obecność owadów (żywych i padłych much), środki spożywcze nieopakowane, warzywa, owoce narażone na zanieczyszczenie, nieprawidłowe przechowywanie środków spożywczych wymagających warunków chłodniczych (poza urządzeniami chłodniczymi), brak należytej czystości i porządku w pomieszczeniach (brudne posadzki, regały, drzwi, urządzenia chłodnicze, brudne przestrzenie z nawiewem zimnego powietrza przy ladach chłodniczych, brudna umywalki), oferowanie do sprzedaży przeterminowanych środków spożywczych, środki spożywcze po upływie terminu ważności, zepsute, zapleśniałe przechowywane w sąsiedztwie środków spożywczych oferowanych do sprzedaży, nieprawidłowe przechowywanie odzieży osobistej i ochronnej (w przypadkowych miejscach, brak szafek na odzież), nieprawidłowe przechowywanie środków spożywczych (w pomieszczeniu socjalnym oraz w toalecie dla personelu), brak odzieży ochronnej personelu, brak segregacji środków spożywczych w urządzeniach chłodniczych, Strona 73 z 122

74 zalegający zbędny sprzęt, opakowania, przedmioty w sali sprzedaży i na zapleczach sklepów, zalegające śmieci na zapleczach sklepów i w otoczeniu obiektów, brak etykiet na środkach spożywczych nieopakowanych, brak wymaganego oznakowania środków spożywczych w języku polskim, brak wydzielonego miejsca do przechowywania sprzętu porządkowego oraz środków myjących i dezynfekcyjnych, niedostateczny stopień utrzymania zasad Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej, brak systematycznych zapisów w rejestrach, brak procedur dotyczących zabezpieczenia obiektu przed dostępem szkodników oraz monitorowania wykonywanych czynności, brak dostępu do umywalki w sali sprzedaży oraz zlewozmywaków na zapleczu sklepu, niewłaściwe przechowywanie opakowań jednorazowego użytku, brak wydzielonego i oznakowanego miejsca na zapleczu sklepu do przechowywania środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia, brudne koszyki zakupowe dla klientów. Zdjęcie 14 Zdjęcie 15 Strona 74 z 122

75 GHP/HACCP w obiektach zgodnie z ewidencją Środki transportu (2018r.) zatwierdzone/warunkowo Decyzje zatwierdzające/warunkow e Decyzje merytoryczne Stwierdzone nieprawidłowości dot. wszystkich skontrolowanych środków transportu Ilość ocenionych wg arkusza ogółem Ilość kontroli ogółem Ilość skontrolowanych ogółem W ewidencji ogółem w 2018 r. Zdjęcie 16 Do badań laboratoryjnych w grupie Sklepy spożywcze w 2018 r. pobrano 149 próbek żywności. Próbki nie zostały zakwestionowane. VIII. 3. Stan sanitarny środków transportu żywności Tabela 23. Zestawienie danych dotyczących skontrolowanych środków transportu w 2018 r. PSSE Szamotuły /z 12/z 16 W 2018 r. w powiecie szamotulskim w ewidencji znajdowało się 16 środków transportu żywności, z czego skontrolowano 16. Przeprowadzono ogółem 17 kontroli. Strona 75 z 122

76 W związku ze złożonymi wnioskami wydano 12 decyzji o zatwierdzeniu zakładu i o wpisie do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz 2 zaświadczenia o wpisie do rejestru (zdjęcie 17). Dokonano kontroli: samochodów służących do przewozu środków spożywczych w opakowaniach zbiorczych nie wymagających warunków chłodniczych, samochodów dostawczych służących do przewozu środków spożywczych wymagających transportu w warunkach chłodniczych (mięsa, wędlin), samochodów dostawczych służących do przewozu dań w ramach usług cateringowych, samochodów dostawczych służących do przewozu pieczywa oraz wyrobów cukierniczych. Zdjęcie 17 Dokonywano również kontroli środków transportu będących na wyposażeniu zakładów produkujących żywność. Stan sanitarno techniczny środków transportu nie budził zastrzeżeń. Kierowcydostawcy prowadzili zapisy dotyczące mycia i dezynfekcji komór ładunkowych, posiadali aktualną dokumentację zdrowia oraz prawidłową odzież ochronną. Komory chłodnicze środków transportu posiadały sprawne agregaty, co zapewniało prawidłową temperaturę przewozu środków spożywczych wymagających chłodzenia. Przedstawiano do wglądu wydruki elektroniczne pomiaru temperatury podczas przewozu asortymentu, a także zapisy temperatur w prowadzonych rejestrach. Strona 76 z 122

77 Przeprowadzono łącznie 17 kontroli następujących środków transportu: będących własnością firm transportowych - ogółem 5 kontroli, w tym 5 kontroli samochodów chłodni, będących na wyposażeniu zakładów żywnościowo-żywieniowych ogółem 7 kontroli samochodów dostawczych, będących na wyposażeniu zakładów produkcji żywności ogółem 2 kontrole, będących na wyposażeniu zakładów obrotu żywnością - ogółem 1 kontrola, będących na wyposażeniu zakładów usług cateringowych - ogółem 2 kontrole. VIII.4. Jakość zdrowotna krajowych środków spożywczych W 2018 r. pobrano ogółem 176 próbek do badań laboratoryjnych (173 próbki żywności, w tym 2 próbki dodatkowe w związku ze złożonym zażaleniem na jakość środka spożywczego pn. Napój niegazowany o smaku truskawki oraz 3 próbki produktów kosmetycznych). Zbadane próbki nie zostały zakwestionowane. W sprawozdaniach z badań 6 próbek zawarto dodatkowe informacje dotyczące nieprawidłowości w oznakowaniu: 1/ Tabletki musujące o smaku pomarańczowym. W informacji żywieniowej producent użył nazw: witamina B1, witamina B2. Zgodnie z wymaganiami określonymi w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności( )(Dz. U. UE L304 z dnia r. z późn. zm.), prawidłowe określenia tych witamin to odpowiednio: tiamina i ryboflawina. Ponadto w informacji żywieniowej producent użył sformułowanie: % ZDS procent realizacji zalecanego dziennego spożycia. W myśl wymagań określonych w ww. rozporządzeniu, prawidłowe określenie to: dzienna referencyjna wartość spożycia. W wykazie składników producent umieścił alkohole wielowodorotlenowe, których zawartość może przekraczać 10%. W myśl wymagań określonych w ww. rozporządzeniu, taki środek spożywczy znakuje się dodatkowo poprzez zamieszczenie informacji: spożycie w nadmiernych ilościach może mieć efekt przeczyszczający. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach skierował pismo do właściwego terenowo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Dębicy ze względu na siedzibę producenta suplementu diety, informujące o stwierdzonych nieprawidłowościach. 2/ Napój sojowy z wapniem i witaminami UHT. W składnikach oraz w tabeli wartości odżywczej producent użył nazw witamin: B2 i D2. W myśl wymagań określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat Strona 77 z 122

78 żywności( )(Dz. U. UE L304 z dnia r. z późn. zm.) prawidłowe określenia tych witamin to odpowiednio: ryboflawina i witamina D. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach skierował pismo do właściwego terenowo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach ze względu na siedzibę producenta środka spożywczego, informujące o stwierdzonych nieprawidłowościach. Skierowano pismo do siedziby właściciela marketu, w którym dokonano poboru próbki informujące o zaistniałych nieprawidłowościach. 3/ Mleko modyfikowane dla dzieci powyżej 2 roku życia. W oznakowaniu zbadanej próbki mleka modyfikowanego w tabeli wartości odżywczej, producent umieścił zapis: % zalecanego dziennego spożycia. W myśl wymagań określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności ( )(Dz.U. UE L304 z dnia r. z późn. zm.), prawidłowy zapis to: dzienna referencyjna wartość spożycia. Ponadto w składnikach, użyto nazw substancji: octan DL-alfa- tokoferolu oraz siarczan żelazawy. Zgodnie z wymaganiami określonymi w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 609/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i środków i środków spożywczych zastępujących całodzienną dietę, do kontroli masy ciała (..)(Dz. Urz. UE L.181 z dnia r.), prawidłowe określenia to odpowiednio: octan DL-alfa-tokoferylu i siarczan żelaza (II). Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach skierował pismo do Państwowego Inspektora Weterynarii w Warszawie z uwagi na siedzibę producenta informujące o stwierdzonych błędach w oznakowaniu ww. próbki oraz pismo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Warszawie. Skierowano pismo do siedziby właściciela marketu, w którym dokonano poboru próbki informujące o zaistniałych nieprawidłowościach w oznakowaniu. 4/ Deserek mleczno-owocowy gruszka po 6 miesiącu. W oznakowaniu zbadanej próbki, w tabeli wartości odżywczej, producent umieścił zapis: ZDSzalecane dzienne spożycie. W myśl wymagań określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności( )(Dz.U. UE L304 z dnia r. z późn. zm.), prawidłowy zapis to: dzienna referencyjna wartość spożycia. Strona 78 z 122

79 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach skierował pismo do Państwowego Inspektora Weterynarii w Warszawie z uwagi na siedzibę producenta informujące o stwierdzonych błędach w oznakowaniu ww. próbki. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach skierował pismo do właściwego terenowo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m.st. Warszawie, ze względu na siedzibę producenta środka spożywczego, informujące o stwierdzonych nieprawidłowościach w oznakowaniu produktu. 5/ Herbatka owocowa po 12.miesiącu. W oznakowaniu zbadanej próbki herbatki umieszczono informację: Herbatka owocowa jest łagodnym i lekkostrawnym napojem, przeznaczonym dla niemowląt po 12. miesiącu. Zgodnie z wymaganiami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego (test jednolity Dz. U. z 2015r., poz.1026), niemowlęta to dzieci do ukończenia dwunastego miesiąca życia. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach skierował pismo do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m.st. Warszawie z uwagi na siedzibę producenta środka spożywczego, informujące o stwierdzonych nieprawidłowościach w oznakowaniu. 6/ Sok owocowo-warzywny na bazie naturalnych przecierów. W oznakowaniu zbadanej próbki soku, w tabeli wartości odżywczej, producent umieścił sformułowanie: ZDS- zalecane dzienne spożycie. W myśl wymagań określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności( ) (Dz. Urz. UE L 304 z dnia r. z późn. zm.), prawidłowe określenie to: dzienna referencyjna wartość spożycia. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach przesłał pismo do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m.st. Warszawa z uwagi na siedzibę producenta informujące o stwierdzonych nieprawidłowościach. VIII.4. Nadzór nad przedmiotami użytku Jakość zdrowotna przedmiotów użytku. Prowadzono nadzór nad 21 miejscami obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością (w tym 7 hurtowniami i 14 sklepami). Obiekty posiadają zaświadczenie o wpisie do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej wydane przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szamotułach. Strona 79 z 122

80 W obiektach tych prowadzona jest działalność obejmująca magazynowanie i sprzedaż materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością, sprzedaż środków spożywczych trwałych mikrobiologicznie w opakowaniach jednostkowych oraz artykułów przemysłowych (chemia gospodarcza). W 2018 r. przeprowadzono ogółem 3 kontrole w hurtowniach obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością. Materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością przechowywane są w wydzielonych pomieszczeniach magazynowych w opakowaniach zbiorczych na paletach i regałach. Skontrolowano oznakowanie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością znajdujących się w hurtowniach (np. sztućce, kieliszki, mieszadełka, kubeczki papierowe, papier pakowy, woreczki hdpe, rękawiczki jednorazowego użytku, folie do pakowania, rękaw do pieczenia, folia aluminiowa, papier do pieczenia, pojemniki, kubki jednorazowe polistyrenowe, talerze białe polistyrenowo) na zgodność z rozporządzeniem (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Wyroby posiadają prawidłowe oznakowanie w języku polskim, właściwy symbol (kieliszek i widelec) używany do znakowania wyrobów do kontaktu z żywnością. Informacje są widoczne, czytelne i nieusuwalne. Dokonano kontroli informacji zawartych w deklaracjach zgodności na zgodność z rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 10/2011 z dnia r. w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Dokonano oceny stanu sanitarnego na podstawie arkusza oceny materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością Nr ZF/PK/BŻ/01/01/01. W kategorii oceny obiekty otrzymały ryzyko niskie. W 2018 r. nie zaplanowano poboru próbek do badań próbek materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. VIII.5.Ocena sposobu żywienia W 2018 r. nadzorowi podlegało 81 zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego, w których przeprowadzono 57 kontroli sanitarnych. W 37 obiektach dokonano oceny ryzyka na podstawie arkusza oceny zakładu produkcji. Wynik oceny ryzyko niskie. Dokonano zatwierdzenia i wpisu do rejestru 17 obiektów. Żywienie dzieci i młodzieży prowadzone jest w 20 stołówkach szkolnych, w tym w 8 punktach wydawania posiłków w systemie cateringowym oraz w 23 stołówkach przedszkolnych (zdjęcie 18 19), w tym w 6 punktach wydawania posiłków w systemie cateringowym. Obiady pochodzą ze stołówek: Szkoły Podstawowej w Szamotułach, Zespołu Szkół w Pniewach, Szkoły Strona 80 z 122

81 Podstawowej we Wronkach, Restauracji w Kaźmierzu oraz Restauracji we Wronkach. Obiady wydawane w szkołach są częściowo refundowane przez Oddziały Opieki Społecznej w poszczególnych gminach. Zdjęcie 18 Zdjęcie 19 Szkoły uczestniczą w Programach dla szkół, w ramach których dzieci z klas 1-5 otrzymują owoce i warzywa oraz mleko i przetwory mleczne. W 2018 roku dokonano 30 teoretycznych ocen jadłospisów dekadowych w 29 zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego. W badaniach nad sposobem żywienia główny nacisk położono na żywienie dzieci i młodzieży. W 20 ocenionych jadłospisach stwierdzono wady. Najczęściej występujące uchybienia w zakresie sporządzania jadłospisów to: w posiłkach nie uwzględniono porcji warzyw lub owoców, nie podawano co najmniej raz w tygodniu porcji ryby, nie podawano co najmniej dwóch porcji mleka lub produktów mlecznych, w żywieniu całodziennym nie podawano przynajmniej pięć porcji warzyw i owoców. Analiza ocen jadłospisów wykazała, iż występują różnice w realizowaniu zalecanych norm żywienia. Dotyczyły one przede wszystkim niedoborów w spożyciu warzyw i owoców, ryb oraz nabiału. W związku z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz. U r. poz. 1154), w trakcie prowadzonego nadzoru nad blokami żywienia w placówkach oświatowych kontrolowano przestrzeganie obowiązujących wymagań. Strona 81 z 122

82 W czasie wypoczynku letniego oraz zimowego dzieci korzystały z żywienia w stołówkach szkolnych i internatach oraz w obiekcie żywienia zbiorowego otwartego. Przeprowadzono 4 kontrole sanitarne. Kontrolowane były bloki żywieniowe pod względem spełnienia wymogów sanitarno-higienicznych: Obóz sportowy zimowy Stołówka w Zespole Szkół w Szamotułach, Obóz sportowy - Hotel i Restauracja we Wronkach, Obóz sportowy- letni - Stołówka w Zespole Szkół w Szamotułach, Półkolonia - Szkole Podstawowej (Punkt wydawania posiłków) we Wronkach. W związku z odbywającym się wypoczynkiem dzieci i młodzieży pobrano do oceny 3 jadłospisy dekadowe. Jadłospisy nie budziły zastrzeżeń. Strona 82 z 122

83 Tabela 24. Wyniki kontroli przeprowadzonych przez PIS w nadzorowanych jednostkach oświaty w 2018 r. Lp. Typ obiektów Liczba obiektów Nadzoro Skontrolowanych -wanych Liczba przeprowadzonych kontroli Ogółem W tym: w zakresie rozporządzenia MZ Liczba obiektów, w których stwierdzono niezgodności Ogółem W tym: w zakresie rozporządzenia MZ W celu poprawy stanu sanitarnego Liczba wydanych decyzji administracyjnych PWIS nakładających kary pieniężne /na kwotę W tym: w zakresie rozporządzenia MZ/na kwotę Liczba mandatów /na kwotę 1) Sklepiki szkolne Uwagi i dodatkowe wyjaśnienia 2) Stołówki szkolne W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowoś ciami w planowaniu jadłospisu wydano zalecenia. 3) Stołówki w przedszkolach 4) Stołówki w bursach i internatach 5) Stołówki w zakładach specjalnych i wychowawczych W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowoś ciami w planowaniu jadłospisu wydano zalecenia

84 VIII.6. Żywienie pacjentów w Szpitalu w Szamotułach W 2018 r. nadzór nad blokami żywienia w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Szamotułach pełniła Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Poznaniu. Żywienie pacjentów w szpitalu odbywa się w systemie cateringowym. Firma cateringowa dostarczająca posiłki do szpitala w Szamotułach nie znajduję się na terenie działania Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szamotułach. VIII.7. Bloki żywienia w Domach Opieki Społecznej W 2018 r. nadzór nad blokami żywienia: w Domu Pomocy Społecznej w Nowej Wsi, gmina Wronki oraz w Domu Pomocy Społecznej w Chojnie, gm. Wronki pełniła Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Poznaniu. VIII.8. Zatrucia pokarmowe W 2018 r. nie odnotowano zgłoszeń dotyczących zatruć pokarmowych. VIII.9. Informacja dotycząca grzybów W Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szamotułach trzy osoby posiadają uprawnienia grzyboznawcy. W 2018 r. wystawiono ogółem 3 atesty na grzyby suszone z gatunku podgrzybek brunatny w postaci krajanki. Udzielono 5 porad grzybowych. W czterech poradach określono gatunek grzybów jadalnych borowik ceglastopory, mleczaj rydz, podgrzybek brunatny. W jednym przypadku stwierdzono gatunek grzybów trujących, była to lisówka pomarańczowa. Wzmożono nadzór nad sprzedażą grzybów suszonych w okresie przedświątecznym Bożonarodzeniowym. W 2018 r. przeprowadzono 3 kontrole związane ze sprzedażą grzybów suszonych. Kontrole przeprowadzono w obiektach: sklepach spożywczych oraz marketach we Wronkach i Szamotułach. Skontrolowano grzyby suszone znajdujące się w sprzedaży - borowiki i podgrzybki brunatne. W czasie czynności kontrolnych zwracano uwagę na prawidłowość oznakowania opakowań jednostkowych, posiadanie atestów, terminy ważności oraz właściwości organoleptyczne oferowanych do sprzedaży grzybów. W miejscach obrotu nie stwierdzono nieprawidłowości w sprzedaży grzybów. Ponadto w ramach urzędowej kontroli zgodnie z Harmonogramem Poboru Próbek w 2018 r. pobrano do badań laboratoryjnych 1 próbkę grzybów z grupy 12 Grzyby, ze szczególnym uwzględnieniem pieczarek marynowanych (w occie) w ramach urzędowej Strona 84 z 122

85 kontroli żywności producenta krajowego: Dokonano poboru próbki Pieczarki marynowane w obiekcie obrotu żywnością w kierunku zawartości substancji dodatkowych substancji konserwującej (obecność zanieczyszczeń obcych zawartość dwutlenku siarki). Otrzymany wynik badań niekwestionowany. Na terenie działania stacji nie występują przetwórnie warzywno-grzybowe. W 2018 r. żadna osoba nie uległa zatruciu grzybami. VIII.10. Ocena spraw rozpatrywanych w ramach funkcjonowania systemu RASFF W okresie roku sprawozdawczego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach otrzymał od Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego zgłoszenia o niebezpiecznych produktach żywnościowych i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Podejmowano działania w związku z otrzymanymi powiadomieniami w systemie RASFF oraz informacjami o kwestionowanych partiach środków spożywczych i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością mogących znajdować się obrocie: w związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr z dnia r. dotyczącym stwierdzenia obecności bakterii z grupy coli w środku spożywczym: Naturalna woda źródlana niegazowana 1,5 l oraz poj. 0,5 l przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektów znajdujących się na liście dystrybucyjnej w marketach w Szamotułach oraz w Kaźmierzu. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że sklep w Szamotułach otrzymał w dniu r. drogą z Centrum logistycznego informację o pilnym wycofaniu ww. wody niegazowanej o poj. 1,5 l oraz 0,5 l. Ze sprzedaży wycofano zakwestionowaną wodę o poj. 0,5 l o wskazanych nr partii w ilości 96 sztuk. Woda została wycofana ze sprzedaży, umieszczona na zapleczu sklepu i oznakowana informacją wstrzymanie sprzedaży i została zwrócona do magazynu centralnego. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że sklep w Kaźmierzu otrzymał w dniu r. drogą z Centrum logistycznego informację o pilnym wycofaniu ww. wody niegazowanej o poj. 1,5 l oraz poj. 0,5 l. Według oświadczenia kierownika ze sprzedaży wycofano zakwestionowaną wodę o poj. 0,5 l o wskazanym numerze partii w ilości 26 sztuk. Strona 85 z 122

86 Nie stwierdzono w sprzedaży wody o danym numerze partii. Woda została wycofana ze sprzedaży, umieszczona na zapleczu sklepu i oznakowana informacją wstrzymanie sprzedaży i została zwrócona do magazynu centralnego. w związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr z dnia r. dotyczącym stwierdzenia obecności bakterii z grupy coli w środku spożywczym: Naturalna woda źródlana niegazowana, poj. 1,5 l o określonym numerze partii przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektów znajdujących się na liście dystrybucyjnej marketu w Szamotułach i w Kaźmierzu. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego w Szamotułach, uzyskano informację, że sklep otrzymał w dniu r. drogą z Centrum logistycznego informację o pilnym wycofaniu ww. wody niegazowanej o poj. 1,5 l oraz 0,5 l. Według oświadczenia kierownika sklep nie posiadał w obrocie zakwestionowanego produktu o poj. 1,5 l. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego w Kaźmierzu, uzyskano informację, że sklep otrzymał w dniu r. drogą z Centrum logistycznego informację o pilnym wycofaniu ww. wody niegazowanej o poj. 1,5 l. oraz poj. 0,5 l. Według oświadczenia kierownika ze sprzedaży wycofano zakwestionowaną wodę o poj. 1,5 l o wskazanym numerze partii w ilości 66 sztuk oraz o kolejnym numerze partii w ilości 96 sztuk. Woda została wycofana ze sprzedaży, umieszczona na zapleczu sklepu i oznakowana informacją wstrzymanie sprzedaży i zostanie zwrócona do magazynu centralnego. w związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym nr z dnia r. władz francuskich dotyczącym zatruć bakterią Salmonella Agona u niemowląt w wieku poniżej 6 miesięcy, które związane były ze spożyciem mleka początkowego dla niemowląt wyprodukowanego w zakładzie we Francji oraz uzupełniającym powiadomieniem alarmowym Nr fup41 władz francuskich przeprowadzono kontrole w obiektach znajdujących się na liście dystrybucyjnej: 1. Supermarket drogeryjny w Szamotułach: W wyniku przeprowadzonej kontroli w dniu r. uzyskano informację, że w dniu r. sklep otrzymał informację z Działu Kontroli Jakości o konieczności wycofania mleka o wskazanych numerach partii. Produkt został natychmiast wycofany ze sprzedaży w ilości 3 sztuk i w dniu r. zwrócony do magazynu centralnego. 2. Supermarket drogeryjny w Pniewach: W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informację, że z chwilą rozpoczęcia procedury wycofania mleka 1 od urodzenia 500g, mleka 2 powyżej 6 miesiąca 500g oraz mleka 3 po 10 miesiącu 500g na stanie sklepu nie znajdował się ww. Strona 86 z 122

87 asortyment. Ponadto Dział Kontroli Jakości polecił umieścić w widocznym miejscu na terenie sklepów (przy kasie), informację dotyczącą konieczności wycofania ww. mleka i zwrotu kosztów zakupu. w związku z otrzymanym powiadomieniem informacyjnym Nr z dnia r. dotyczącym produktu pn. Wódka Luksusowa oznakowanej numer partii , przeprowadzono kontrolę w magazynie w Pniewach znajdującym się na liście dystrybucyjnej. W wyniku kontroli na stanie magazynowym nie stwierdzono kwestionowanego produktu ujętego w powiadomieniu. Całość partii została sprzedana odbiorcom. Na stanie magazynowym znajdują się 133 butelki o objętości 0,7 litra o innych numerach partii. Ustalono, że w hurtowni dystrybucja nie jest prowadzona w oparciu o oznakowanie numerem partii, w związku z powyższym utworzono listę dystrybucyjną odbiorców, do których wysłano produkt pn. Wódka Luksusowa z prawdopodobieństwem zakwestionowanej partii towaru. Sporządzono listę dystrybucyjną z poszczególnymi odbiorcami alkoholu. Właściciel magazynu zobowiązał się poinformować odbiorców telefonicznie lub za pośrednictwem przedstawiciela handlowego o konieczności wycofania z obrotu ww. produktu o numerze partii W dniu kontroli przygotowano niezwłocznie szczegółową listą odbiorców Wódki Luksusowej począwszy od dnia r. daty przyjęcia do magazynu ilości ujętych w powiadomieniu informacyjnym - ogółem 348 otrzymanych sztuk. Pomimo starań przedstawicieli handlowych oraz poinformowania klientów, do których sprzedana została ww. wódka zgodnie z opracowaną szczegółową listą odbiorców nie otrzymano żadnego zwrotu towaru o wadliwej partii i w sprawie pism PPIS w Stargardzie z dnia r. Nr PSSE-NHŻ /648/18 oraz z dnia r. Nr PSSE-NHŻ /700/18 dotyczących zawiadomienia dotyczącego wystąpienia w niektórych butelkach produktu pn. Wódka Luksusowa, objętość 0,7 litra, o numerze serii , wyprodukowanej w dniu r. w godzinach pomiędzy 7:25-7:26 przeprowadzono postępowanie wyjaśniające w obiektach znajdujących się na liście dystrybucyjnej: 1. Sklep ogólnospożywczy w gm. Wronki: w wyniku przeprowadzonej kontroli w dniu r. w obrocie nie stwierdzono zakwestionowanego produktu o ww. numerze serii. 2. Sklepy spożywcze we Wronkach: w wyniku przeprowadzonych kontroli w dniu r. w dwóch obiektach znajdujących się na liście dystrybucyjnej nie Strona 87 z 122

88 stwierdzono w obrocie Wódki Luksusowej o wymienionym w piśmie numer serii wyprodukowanej w godzinach 07:25-07:26. W związku z otrzymanym powiadomieniem informacyjnym Nr z dnia r. dotyczącym produktu pn. Wódka Luksusowa oznakowanej nr partii , przeprowadzono postępowanie wyjaśniające w obiektach znajdujących się na liście dystrybucyjnej: 1. Sklep spożywczy w Obrzycku: w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informację, że w dniu r. sklep otrzymał informację z siedziby firmy o konieczności wycofania z obrotu produktu pn. Wódka Luksusowa 40% 0,7 l. W sprzedaży znajdował się kwestionowany produkt w ilości 2 butelek o pojemności 0,7 l o ww. numerze partii, który został natychmiast wycofany ze sprzedaży, zabezpieczony i umieszczony zgodnie z wewnętrzną procedurą sklepu w opakowaniu kartonowym z opisem w pomieszczeniu magazynowym 2. Sklep spożywczy w Pamiątkowie: w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informację, że w dniu r. sklep otrzymał informację z siedziby firmy o konieczności wycofania z obrotu ww. produktu. W sprzedaży znajdował się kwestionowany produkt w ilości 16 butelek o pojemności 0,7 l o ww. nr partii, który został natychmiast wycofany ze sprzedaży i umieszczony zgodnie z wewnętrzną procedurą sklepu w opakowaniu kartonowym z opisem, w pomieszczeniu magazynowym. 3. Sklep spożywczy w Dusznikach: w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informację, że w sprzedaży nie znajdował się zakwestionowany produkt ujęty w powiadomieniu informacyjnym. 4. Sklep spożywczy w Kaźmierzu: w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informację, że w sprzedaży nie znajdował się zakwestionowany produkt ujęty w powiadomieniu informacyjnym. 5. Sklep spożywczy w Pniewach: w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informację, że w sprzedaży nie znajdował się zakwestionowany produkt ujęty w powiadomieniu informacyjnym. 6. Sklep spożywczy w Ostrorogu: w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informację, że w sprzedaży nie znajdował się zakwestionowany produkt ujęty w powiadomieniu informacyjnym. Strona 88 z 122

89 W ramach zgłoszenia FF 2018/041 przekazanego przez władze Irlandii do systemu AAC w związku ze stwierdzeniem wysokiego poziomu niedozwolonej substancji 1,3 dimetyloamylaminy(1,3 DMAA) oraz obecności niedozwolonego sterydu anaboliczno androgennego metasteronu w suplementach diety: Falcon Labs SUPERCLIN, Falcon Labs OXYBURNPRO i Falcon Labs SUPERDRIVE - pismo WPWIS Nr DN-HŻ z dnia r. w ramach systemu RASFF, dotyczącym powiadomienia alarmowego Nr z dnia r przeprowadzano bieżące kontrole w obiektach obrotu zwracając uwagę na ewentualną ich obecność. W obrocie nie stwierdzono ww. suplementów diety. W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym nr fup7 (i RASFF ) z dnia władz RASFF Wielkiej Brytanii w sprawie przekroczenia najwyższego dopuszczalnego poziomu cyjanowodoru w pestkach gorzkich moreli, termin przydatności do spożycia: r., pochodzących prawdopodobnie z Pakistanu lub Uzbekistanu przeprowadzono działanie wobec apteki we Wronkach znajdującej się na liście dystrybucyjnej. W wyniku postępowania wyjaśniającego ustalono, że apteka zakupiła w dniu r. 2 opakowania Pestek Moreli BIO - jądra gorzkie 150. Produkt został sprzedany indywidualnym klientom w dniu r. i r. Według oświadczenia przedstawiciela apteki we Wronkach nie dokonywano w 2017 r. zakupu do apteki Pestek Moreli BIO jądra gorzkie (300g), które widniały na załączonej liście dystrybucyjnej. W związku z otrzymanym uzupełniającym powiadomieniem alarmowym nr fup7 (irasff ) w sprawie stwierdzenia nikotyny na poziomie 2,8 mg/kg w suszonych owocach goji BIO pochodzących z Chin przeprowadzono postepowanie wyjaśniające wobec obiektów znajdujących się na liście dystrybucyjnej: 1. Obiekt Handlowy we Wronkach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego w dniu r. uzyskano informacje, że sklep otrzymał informację o konieczności wycofania z obrotu zakwestionowanych owoców goji. Zgodnie z listą dystrybucyjną sklep otrzymał 6 sztuk produktu, z czego 3 opakowania zostały sprzedane indywidualnym klientom, natomiast pozostałe 3 sztuki zostały natychmiast wycofane z obrotu i umieszczone w wydzielonym miejscu na zapleczu sklepu, do czasu odbioru przez przedstawiciela handlowego. 2. Obiekt Handlowy w Szamotułach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego w dniu r. ustalono, że sklep otrzymał 6 sztuk produktu o nr partii 320, z czego 1 opakowanie zostało sprzedane indywidualnemu Strona 89 z 122

90 klientowi. Pozostałe 5 sztuk zostało niezwłocznie wycofane z obrotu i umieszczone na zapleczu sklepu w wydzielonym miejscu, do czasu odbioru przez przedstawiciela handlowego. W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym nr 2018/9 z dnia r. w sprawie stwierdzenia przekroczenia najwyższego dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A w produkcie pn. Rodzynki Bakplanet, 90g, numer partii: , data minimalnej trwałości , pochodzących z Turcji, przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec hurtowni spożywczej w gm. Duszniki znajdującej się na liście dystrybucyjnej. W dniu r. uzyskano informację, że hurtownia otrzymała dn r informację o konieczności wycofania z obrotu zakwestionowanych rodzynek o wskazanym numerze partii z centrum dystrybucji. Zgodnie z listą dystrybucyjną hurtownia otrzymała 24 sztuki produktu, które w całości zostały sprzedane klientom. Właściciel hurtowni zobowiązał się do poinformowania odbiorców o konieczności wycofania z obrotu ww. produktu o nr partii Ponadto została umieszczona w widocznym miejscu w hurtowni informacja o możliwości dokonania zwrotu przez klientów. W związku z otrzymanym powiadomieniem informacyjnym nr 2018/04 z dnia r. w sprawie stwierdzenia obecności bakterii Salmonella Tshiongwe w 25 g w próbce wnętrza jaj z chowu ściółkowego pn. Duże świeże jaja z chowu ściółkowego Klasa A, XL Bardzo duże, klasa wagowa masa 73 g, data minimalnej trwałości r., identyfikacja partii przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektów znajdujących się na liście dystrybucyjnej: 1. Sklep spożywczo przemysłowy we Wronkach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniające, uzyskano informację, że sklep zgodnie z listą dystrybucyjną otrzymał w dniu r sztuk jajek, z datą minimalnej trwałości r., które w całości zostały sprzedane klientom indywidualnym. 2. Sklep ogólnospożywczy we Wronkach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniające, uzyskano informację, że sklep zgodnie z listą dystrybucyjną otrzymał w dniu r sztuk jajek, z datą minimalnej trwałości r., które w całości zostały sprzedane klientom indywidualnym. 3. Sklep spożywczo przemysłowy w gm. Pniewy. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniające, uzyskano informację, że sklep zgodnie z listą Strona 90 z 122

91 dystrybucyjną otrzymał w dniu r. 180 sztuk jajek z datą minimalnej trwałości: r. oraz w dniu r. 180 sztuk jajek z datą minimalnej trwałości: r. Całość ww. partii zostały sprzedane. W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr z dnia r. dotyczącym stwierdzenia obecności bakterii z grupy coli w środku spożywczym: Naturalna woda źródlana Świętokrzyska niegazowana, poj. 1,5 l, data minimalnej trwałości: , nr partii , przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektów znajdujących się na liście dystrybucyjnej: 1. Supermarket w Szamotułach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że sklep otrzymał w dniu r. drogą e- mail z centrum logistycznego informację o pilnym wycofaniu ww. wody niegazowanej o poj. 1,5 l oraz 0,5 l. Sklep nie posiadał w obrocie zakwestionowanego produktu o poj. 1,5 l. 2. Supermarket w Kaźmierzu. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że sklep otrzymał w dniu r. drogą e- mail z centrum logistycznego informację o pilnym wycofaniu ww. wody niegazowanej o poj. 1,5 l. oraz poj. 0,5 l. Ze sprzedaży wycofano zakwestionowaną wodę o poj. 1,5 l - o nr partii w ilości 66 sztuk oraz o nr partii w ilości 96 sztuk. Wycofano również wodę 0,5 l o nr partii w ilości 26 sztuk. Woda została wycofana ze sprzedaży, umieszczona na zapleczu sklepu i oznakowana informacją wstrzymanie sprzedaży i zostanie zwrócona do magazynu centralnego. W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr z dnia r. dotyczącym stwierdzenia obecności bakterii z grupy coli w środku spożywczym: Naturalna woda źródlana Świętokrzyska niegazowana, poj. 0,5 l, data minimalnej trwałości: , numer partii ; przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektów znajdujących się na liście dystrybucyjnej: 1. Supermarket w Szamotułach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że sklep otrzymał w dniu r. drogą z centrum logistycznego polecenie pilnego wycofania ww. wody niegazowanej o poj. 1,5 l oraz 0,5 l. Ze sprzedaży wycofano zakwestionowaną wodę o poj. 0,5 l o numerze partii: w ilości 81 sztuk oraz o nr partii w ilości 15 sztuk. Strona 91 z 122

92 Woda została wycofana ze sprzedaży, umieszczona na zapleczu sklepu i oznakowana informacją wstrzymanie sprzedaży i zostanie zwrócona do magazynu centralnego. 2. Supermarket w Kaźmierzu. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że sklep otrzymał w dniu r. drogą z centrum logistycznego polecenie pilnego wycofania ww. wody niegazowanej o poj. 1,5 l. oraz poj. 0,5 l. Ze sprzedaży wycofano zakwestionowaną wodę o poj. 0,5 l - nr partii w ilości 26 sztuk. Nie stwierdzono w sprzedaży wody o numerze partii Woda została wycofana ze sprzedaży, umieszczona na zapleczu sklepu i oznakowana informacją wstrzymanie sprzedaży i zostanie zwrócona do magazynu centralnego. W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr punktu kontaktowego RASFF Francji (i RASFF ) w sprawie wykrycia bakterii Salmonella Enteritidis w mrożonym mięsie z kurczaka wyprodukowanego w Polsce przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektu znajdującego się na liście dystrybucyjnej: 1. Zakład usług cateringowych w powiecie szamotulskim. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że asortyment pn. Polędwiczka z kurczaka, którą otrzymano r. został w całości wykorzystany do produkcji. Dostarczany towar pochodzący od ww. producenta jest na bieżąco poddawany obróbce i nie jest mrożony W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr z dnia r. Dolnośląskiego PWIS we Wrocławiu w sprawie produktu pn. Bio Planet Sezam biały niełuskany (zdjęcie 20), nr partii: , data minimalnej trwałości: , zakwestionowanego ze względu na stwierdzenie obecności bakterii z rodzaju Salmonella przeprowadzono działania wobec obiektu znajdującego się na liście dystrybucyjnej: 1. Sklep spożywczy - firmowy w Szamotułach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że sklep posiadał w sprzedaży 6 sztuk zakwestionowanego produktu w opakowaniach 250 g. Produkt został natychmiast wycofany ze sprzedaży, zabezpieczony. O konieczności dokonania zwrotu powiadomiono dostawcę. Strona 92 z 122

93 Zdjęcie 20 W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym nr Głównego Inspektoratu Weterynarii z dnia r. w sprawie stwierdzenia obecności bakterii Salmonella Enteritidis w urzędowych próbkach środowiskowych jajek pobranych na Fermie Drobiu, wyprodukowanych w okresie od r. przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektów znajdujących się na listach dystrybucyjnych: 1. Sklep spożywczy w Kaźmierzu. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że sklep otrzymał drogą informację z centrum dystrybucyjnego o konieczności wycofania ww. jaj. Wycofano ze sprzedaży i przekazano do utylizacji 7 opakowań po 10 sztuk. Kierownika sklepu zobowiązano do przesłania do PSSE w Szamotułach Protokołu wycofania z obrotu kwestionowanego produktu. Strona 93 z 122

94 2. Sklep spożywczy w Pniewach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniające, uzyskano informację, że sklep otrzymał drogą informację z centrum dystrybucyjnego o konieczności wycofania ww. jaj. Wycofano ze sprzedaży i przekazano do utylizacji 24 opakowania po 10 sztuk. Kierownik sklepu przesłał do PSSE w Szamotułach Protokoły wycofania. 3. Sklep spożywczy w Szamotułach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informację, że sklep otrzymał drogą informację z centrum dystrybucyjnego sieci sklepów o konieczności wycofania ww. jaj. Sklep nie posiadał w sprzedaży jaj będących przedmiotem powiadomienia. 4. Sklep Biedronka Nr 2253 ul. Dworcowa 6A, Szamotuły. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniające, uzyskano informację, że sklep otrzymał drogą informację z Centrum Dystrybucyjnego Jeronimo Martins o konieczności wycofania ww. jaj. Według oświadczenia kierownika sklep nie posiadał w sprzedaży jaj będących przedmiotem powiadomienia. 5. Sklep Biedronka Nr 2134 ul. Mickiewicza 24, Wronki. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniające, uzyskano informację, że sklep otrzymał drogą informację z Centrum Dystrybucyjnego Jeronimo Martins o konieczności wycofania ww. jaj. Według oświadczenia kierownika sklep nie posiadał w sprzedaży jaj będących przedmiotem powiadomienia. W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr z dnia r. Dolnośląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w sprawie stwierdzenia obecności bakterii Pseudomonas aeruginosa w liczbie > 100 jtk w 250 ml w 2 z 5 próbek produktu pn. Żywiec Zdrój niegazowany: Krystaliczna górska woda źródlana 1,5 l (zdjęcie 21), oznakowanej datą minimalnej trwałości: , nr partii: S:26.07/11:14/4/4, przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektów znajdujących się na liście dystrybucyjnej sieci sklepów w Pamiątkowie, Ostrorogu, Obrzycku, Kaźmierzu, Pniewach i Szamotułach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, uzyskano informacje, że sklepy otrzymały w dniu r. drogą z magazynu centralnego informację o konieczności wycofania z obrotu kwestionowanego produktu. W obrocie nie znajdowała się zakwestionowana partia wody o poj. 1,5 l. Strona 94 z 122

95 Zdjęcie 21 W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr z dnia r. przekazanym przez Podkarpackiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego dotyczącym stwierdzenia przekroczenia najwyższych dopuszczalnych poziomów benzo(a)pirenu i sumy benzo(a)pirenu, benzo(a)antracenu, benzo(b)fluorantenu, chryzenu w produkcie pn. Chlorella w proszku CHLORELLA PYRENOIDOSA, 150 g, nr partii: , najlepiej spożyć przed końcem: 11/2019, krajowej produkcji przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektów znajdujących się na liście dystrybucyjnej: 1. Market w Pamiątkowie. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informacje, że sklep w dniu r. otrzymał drogą informację od firmy dystrybucyjnej o konieczności wycofania zakwestionowanego produktu. Według oświadczenia właściciela sklepu, produkt w ilości 5 sztuk został wycofany ze sprzedaży, następnie zabezpieczony i oczekuje na zwrot do dystrybutora. 2. Sklep ogólnospożywczy we Wronkach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informację, że sklep w dniu r. otrzymał drogą informację od firmy dystrybucyjnej, o konieczności wycofania zakwestionowanego produktu. Zakupiony produkt w ilości 3 sztuk nie znajdował się w obrocie, gdyż został sprzedany indywidualnym klientom bez możliwości dalszej identyfikacji. W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr z dnia r. przekazanym przez PPIS w Bielsku Podlaskim dotyczącym wykrycia Strona 95 z 122

96 obecności bakterii Salmonella w produkcie pn. Sezam łuskany Bio (zdjęcie 22), kraj pochodzenia Indie, data minimalnej trwałości r., nr partii 0162/140818, podjęto działania wobec obiektu znajdującego się na liście dystrybucyjnej: 1. Market w Szamotułach. Uzyskano informację, że sklep w dniu r. otrzymał drogą wiadomość od firmy dystrybucyjna o konieczności wycofania zakwestionowanego produktu. W sprzedaży nie znajdowała się kwestionowana partia produktu, ponieważ została w całości sprzedana. Zdjęcie 22 W związku z otrzymanym powiadomieniem alarmowym Nr zgłoszonym na podstawie skargi konsumenta przez Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego dotyczącym stwierdzenia obecności ciała obcego (kawałków szkła) w produkcie pn. FRUGO BLACK MIX SOKÓW, nr partii: , godzina produkcji 22:33, data minimalnej trwałości: r., (zdjęcie 23) przeprowadzono postępowanie wyjaśniające wobec obiektu znajdującego się na liście dystrybucyjnej: 1. Sklep spożywczo-przemysłowy we Wronkach. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskano informację, że sklep nie posiadał Strona 96 z 122

97 w obrocie zakwestionowanego produktu. Całość zakwestionowanej partii w ilości 15 sztuk została sprzedana indywidualnym klientom bez możliwości dalszej identyfikacji. Zdjęcie 23 IX. Informacja o współpracy z innymi jednostkami kontrolnymi: NIK, IH, IW, IJHARS, organizacjami konsumenckimi, środkami masowego przekazu. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach prowadzi stałą współpracę z władzami poszczególnych Miast i Gmin oraz ze Starostą Powiatowym. Na bieżąco przekazywane są informacje o nieprawidłowościach występujących w zakresie obrotu i produkcji żywności. Corocznie sporządzana jest ocena stanu sanitarno epidemiologicznego powiatu szamotulskiego, która jest przekazywana do Starostwa Powiatowego i jest szczegółowo omawiana podczas Sesji Rady Powiatu. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny współpracuje z Komendantami Policji w Szamotułach, Wronkach i Pniewach. W przypadkach problemowych kontroli funkcjonariusze Policji asystują podczas czynności kontrolnych w obiektach. Przedstawiciele Komisariatu Policji w Pniewach asystowali pracownikom PSSE w Szamotułach przy próbie Strona 97 z 122

98 przeprowadzenia kontroli nielegalnej działalność w lokalu prywatnym polegającej na wypieku ciast i wprowadzaniu ich do obrotu w kawiarni. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach w ramach zawartego porozumienia prowadzi stałą współpracę z Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Szamotułach. W dniu r. zostało zawarte nowe Porozumienie pomiędzy Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Szamotułach i Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Szamotułach o współdziałaniu i współpracy organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej i organów Inspekcji Weterynaryjnej. Obie inspekcje przekazują na bieżąco wyniki przeprowadzonych kontroli w zakładach oraz wyniki badań zakwestionowanych próbek żywności wyprodukowanych przez zakłady będące pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej oraz Inspekcji Sanitarnej. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w oznakowaniu zbadanych próbek poinformował zgodnie z właściwością terenową Powiatowego Lekarza Weterynarii w Warszawie, pod nadzorem którego znajdują się producenci środków spożywczych, celem podjęcia dalszych działań. Przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szamotułach wraz z przedstawicielami Powiatowego Lekarza Weterynarii w Szamotułach w zakresie wzmożonego nadzoru nad sprzedażą mięsa i zagospodarowaniem odpadów pochodzenia zwierzęcego przeprowadzali 1 raz w miesiącu na placach targowych powiatu szamotulskiego wspólne kontrole dotyczące występowania przypadków afrykańskiego pomoru świń (ASF). W wyniku podjętych działań kontrolnych nie stwierdzono nielegalnego wprowadzania do obrotu mięsa wieprzowego niewiadomego pochodzenia. Natomiast stwierdzono nieprawidłowości związane ze sprzedażą wyrobów wędliniarskich wyprodukowanych we własnym gospodarstwie i brakiem decyzji PLW w Czarnkowie na produkcję i sprzedaż bezpośrednią wyrobów mięsnych. Stwierdzono również wiele przypadków braku wpisu do rejestru PLW dotyczącego produkcji i sprzedaży bezpośredniej produktów z własnego gospodarstwa rolnego np. jaj, mleka, serów, masła. W okresie przedświątecznym Bożonarodzeniowym zostały przeprowadzone przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego oraz Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Szamotułach wspólne kontrole punktów sprzedaży ryb żywych na placach targowych w Szamotułach i Wronkach. Skontrolowano stoiska ze sprzedażą żywych karpi, amurów, tołpyg, linów, karasi, szczupaków i sumów. Ogółem przeprowadzono Strona 98 z 122

99 8 kontroli, w tym 7 kontroli stoisk z rybami żywymi na placach targowych oraz 1 kontrolę stoiska rybnego ze sprzedażą żywego karpia w markecie. Przedmiotem kontroli były m. in. warunki przechowywania i sprzedaży ryb, dokumentacja dotycząca pochodzenia ryb, wyniki ich badania, a także warunki uśmiercania ryb oraz ich transport przez konsumentów finalnych. W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono, że transport ryb po dokonaniu zakupu przez klienta odbywał się w sposób prawidłowy, uwzględniając dobrostan zwierząt i wykluczając narażenie ich na niepotrzebne cierpienie. Ryby przechowywane były w szczelnych basenach, w odpowiednim zagęszczeniu, bez widocznych uszkodzeń i ran. Nieprawidłowości nie stwierdzono. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szamotułach współpracował z Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Poznaniu w związku z koniecznością przeprowadzenia wspólnych kontroli dotyczących współdziałania organów urzędowej kontroli (PIS, IOŚ, PIORiN, IJHARS) w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa produkcji pierwotnej żywności pochodzenia roślinnego w 2018 r. W związku z zawartym Porozumieniem z dnia r. pomiędzy Głównym Inspektorem Sanitarnym, Głównym Inspektorem Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Głównym Inspektorem Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych oraz Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska i ustaleniem szczegółowego planu wspólnych kontroli w woj. wielkopolskim w 2018 r. przeprowadzono 1 kontrolę w gospodarstwie rolnym (zdjęcie 24-26) zajmującym się produkcją pierwotną żywności pochodzenia roślinnego wraz z przedstawicielem Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu oraz 1 kontrolę z przedstawicielami Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w gospodarstwie sadowniczym (zdjęcie nr 17). W trakcie czynności kontrolnych pobrano do badań laboratoryjnych 2 próbki, w tym 1 próbkę warzyw (pomidorów) i 1 próbkę owoców miękkich (wiśni). Wyniki badań próbek niekwestionowane. Strona 99 z 122

100 Zdjęcie 24 Zdjęcie 25 Zdjęcie 26 Strona 100 z 122

101 W związku z zawartym porozumieniem z dnia 22 października 2008 r. pomiędzy Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w Poznaniu i Wielkopolskim Wojewódzkim Inspektorem Farmaceutycznym o współpracy organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej w województwie wielkopolskim, przeprowadzono w 2018 r. ogółem 2 kontrole w aptekach, w tym: 1 kontrole w ramach funkcjonowania systemu RASFF w sprawie przekroczenia najwyższego dopuszczalnego poziomu cyjanowodoru w pestkach gorzkich moreli marki Superfoodz, termin przydatności do spożycia: r., pochodzących prawdopodobnie z Pakistanu lub Uzbekistanu oraz 1 kontrolę związaną z poborem próbek do badań laboratoryjnych w ramach urzędowej kontroli żywności. Pobrano 1 próbkę dietetycznego środka spożywczego specjalnego przeznaczenia medycznego. Wynik badania niekwestionowany. Strona 101 z 122

102 IX. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia W roku 2018 pracownik pionu Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia: realizował 10 programów profilaktycznych, włączył się do obchodów 4 Światowych Dni (Światowy Dzień Zdrowia, Światowy Dzień bez Tytoniu, Światowy Dzień Rzucania Palenia, Światowy Dzień AIDS) współuczestniczył w przygotowaniu, przeprowadzeniu lub nagłośnieniu 6 konkursów (2 ogólnopolskie, 3 wojewódzkie, 1 powiatowy) przeprowadził 5 kampanii społecznych ( Europejski Tydzień Szczepień, Europejski Tydzień Testowania, kampania #mamczasrozmawiac, Mały kleszcz duży problem, Jasne jak słońce ) uczestniczył w 2 imprezach środowiskowych, zorganizował 4 akcje informacyjno edukacyjne (Bezpieczne Walentynki, Bezpieczne wakacje, profilaktyka wszawicy, Dopalacze kradną życie) przeprowadził 8 szkoleń dla różnych grup odbiorców z zakresu profilaktyki uzależnień, profilaktyki chorób zakaźnych oraz promocji zdrowego stylu życia. Uczestniczył w 44 naradach związanych z pozyskaniem partnerów do realizacji zaplanowanych działań profilaktycznych. Wspomagał placówki szkolne w dążeniu do uzyskania certyfikatu Szkół Promujących Zdrowi Strona 102 z 122

103 Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu Realizacja Programu jest wypełnieniem zobowiązań wynikających z treści art. 4 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 z późn. zm.). W ramach programu: Realizowano 2 kampanie tytoniowe: Światowy Dzień bez Tytoniu r. ( happening na ulicach miasta Szamotuł przy współpracy z Przedszkolem nr 1 w Szamotułach, akcja informacyjna w mediach) Światowy Dzień Rzucania Palenia r. (Punkt informacyjno edukacyjny na terenie marketu IRENA w Szamotułach, dystrybucja materiałów edukacyjnych). zdjęcie 27 zdjęcie 28 Realizowano konkurs Palić, nie palić oto jest pytanie dla uczniów klas V szkół podstawowych. Przeprowadzono szkolenie Młodzieżowi Liderzy Zdrowia Kontra Tytoń dla młodzieży gimnazjalnej. Włączono tematykę antytytoniową do działań promujących zdrowy tryb życia wśród osób dorosłych podczas letniego wypoczynku poprzez dystrybucję materiałów informacyjnych Strona 103 z 122

104 Program Czyste powietrze wokół nas Przedszkolny program edukacji antytytoniowej ma na celu wykształcenie u dzieci najstarszych grup świadomej reakcji w sytuacji, gdy inne osoby palą przy nich papierosy. Program pośrednio wpływa również na rodziców uświadamiając im, iż paląc narażają swoje pociechy na choroby związane z nałogiem tytoniowym. Materiały edukacyjne zostały zmodyfikowane i uaktualnione. W roku szkolnym 2017/2018 program realizowało 26 placówek przedszkolnych oraz szkolnych. W zajęciach uczestniczyło 893 dzieci i 360 rodziców. Program był realizowany na terenie powiatu szamotulskiego w 57% przedszkoli i 64% szkół podstawowych z oddziałami przedszkolnymi. Program Trzymaj Formę Program współorganizowany przez Główny Inspektorat Sanitarny oraz Polską Federację Producentów Żywności Związek Pracodawców ma na celu realizację strategii WHO dotyczącej diety, aktywności fizycznej i zdrowia. Jego adresatami są uczniowie klas starszych klas szkół podstawowych oraz młodzież gimnazjalna. W roku szkolnym 2017/2018 realizowano XII edycję ogólnopolskiego programu edukacyjnego. Na terenie powiatu szamotulskiego program wdrożono w 13 placówkach, a działaniami edukacyjnymi objęto 489 uczniów. Wzmocnieniem realizacji programu był ogłoszony przez organizatorów Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o zdrowym stylu życia. Regulamin konkursu skierowano do szkół podstawowych i gimnazjalnych. Przebieg konkursu odbywał się na internetowej Platformie Konkursowej. Strona 104 z 122

105 Program Moje dziecko idzie do szkoły Program realizowany jest od roku 2002 z inicjatywy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Poznaniu przy współpracy z Polskim Towarzystwem Oświaty Zdrowotnej Oddział Terenowy w Poznaniu. Cel programu to ukształtowanie u dzieci rozpoczynających naukę w szkole prawidłowych nawyków i umiejętności prozdrowotnych. W roku szkolnym 2017/2018 program realizowany był po raz ostatni. Został wdrożony w 27 placówkach przedszkolnych i szkolnych (9 przedszkoli i 18 placówek szkolnych z oddziałami przedszkolnymi). Działaniami edukacyjnymi objęto 930 dzieci i ok 770 rodziców. Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych Celem programu jest ograniczenie używania tytoniu, alkoholu i innych substancji psychoaktywnych przez kobiety w wieku prokreacyjnym tj. między 15 a 49 rokiem życia. W roku 2018 podejmowano działania mające na celu potrzymanie efektów programu. Prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych wydanych do kampanii społecznej Nie pozwól odlecieć swojemu szczęściu wśród młodych rodziców na terenie przedszkoli lub podczas festynów rodzinnych. Przekazano materiały edukacyjne Fundacji Variette w celu rozdawnictwa podczas imprezy środowiskowej Baby Targ Współpracowano z trzema Szkołami Rodzenia w zakresie włączenia tematyki przeciwdziałania uzależnieniom od tytoniu, alkoholu i innych środków psychoaktywnych do programu Szkoły oraz wyposażono je w materiały informacyjno edukacyjne. Współorganizowano z Centrum Położniczym w Szamotułach event dla rodziców dzieci do lat 2. Strona 105 z 122

106 Program ARS czyli jak dbać o miłość? Program skierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych, którego celem jest promocja zdrowego stylu życia wolnego od używek w aspekcie planowanego rodzicielstwa. W roku szkolnym 2017/2018 program realizowany był w 2 placówkach szkolnych wśród uczniów klas I, II i III. Łącznie w programie uczestniczyło 186 osób. Dodatkowo realizacja programu wzbogacona została o udział młodzieży w ogólnopolskim konkursie pt. Szkoła wolna od używek. Program Wybierz życie pierwszy krok Celem realizacji programu jest podniesienie poziomu wiedzy nt. zagrożeń związanych z zakażeniem wirusem HPV i profilaktyka raka szyjki macicy wśród młodzieży ponadgimnazjalnej oraz ich rodziców i opiekunów. Program w roku szkolnym 2017/2018 realizowany był w 6 placówkach szkolnych. Działaniami edukacyjnymi objęto 697 uczniów. W ramach programu ogłoszono wojewódzki konkurs na fotografię pod hasłem Wybierz życie Pierwszy Krok. Strona 106 z 122

107 Profilaktyka HIV/AIDS Włączając się w realizację Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV w roku 2018 realizowano następujące przedsięwzięcia: Akcja Bezpieczne Walentynki (event dla młodzieży Zespołu Szkół nr 3 w Szamotułach, dystrybucja materiałów edukacyjnych w lokalach gastronomicznych oraz w Bibliotece Publicznej w Szamotułach). Projekt edukacji rówieśniczej Młodzieżowi Liderzy Zdrowia kontra HIV - szkolenie młodzieży uczęszczającej do Zespołu Szkół nr 3 w Szamotułach. Konkurs fotograficzny dla młodzieży gimnazjalnej pt. Krótki film o HIV Akcja informacyjna skierowana do lekarzy POZ i pielęgniarek środowiskowych w zakresie promocji badań testowych w kierunku HIV w okresie trwania Europejskiego Tygodnia Testowania. Światowy Dzień AIDS organizacja wykładu dla 140 uczniów szkół ponadgimnazjalnych przy współpracy z Oddziałem Terenowym PTOZ w Poznaniu i Fundacji Pozytywnie Otwarci. Stała promocja Punktu Konsultacyjno Diagnostycznego w Poznaniu wykonującego bezpłatne, anonimowe i bez skierowania lekarskiego badania testowe, połączone z poradnictwem przed i po teście. Strona 107 z 122

108 Wielkopolski Program Profilaktyczny Wiem, nie biorę. Jestem bezpieczny! Na terenie powiatu szamotulskiego program realizowany jest przez Inspekcję Sanitarną oraz Komendę Powiatową Policji w Szamotułach. Celem programu jest kształtowanie bezpiecznych postaw i zachowań młodzieży szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych poprzez uświadomienie zagrożeń związanych z przyjmowaniem środków psychoaktywnych. W ramach programu: Współuczestniczono w organizacji powiatowego konkursu plastycznego Dopalacze kradną życie. Wdrożono do realizacji program edukacyjny pt. Smak życia czyli debata o dopalaczach. Program realizowały 3 placówki szkolne wśród 370 uczniów. Przeprowadzono przy współpracy z KPP w Szamotułach szkolenie dla młodzieży gimnazjalnej ZS nr 1 w Szamotułach. Szkolenie połączone było z badaniami ankietowymi. Program antytytoniowej edukacji zdrowotnej Bieg po zdrowie Bieg po zdrowie to nowy program antytytoniowej edukacji zdrowotnej dla uczniów kl. IV szkół podstawowych opracowany w Głównym Inspektoracie Sanitarnym we współpracy z ekspertami. W roku szkolnym 2017/2018 odbywała się II edycja programu w której uczestniczyło 8 szkół podstawowych powiatu szamotulskiego. Działaniami edukacyjnymi objęto 264 uczniów klas IV szkół podstawowych oraz 125 rodziców. Strona 108 z 122