Narodowy Program Mieszkaniowy

Transkrypt

1 Narodowy Program Mieszkaniowy Posiedzenie Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności Warszawa, 28 września 2016 r.

2 Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju 5 filarów rozwoju gospodarczego Polski 1.Reindustrializacja 2. Rozwój innowacyjnych firm 3. Kapitał dla rozwoju 4. Ekspansja zagraniczna 5. Rozwój społeczny i regionalny Partnerstwo dla strategicznych działów gospodarki Krajowe Inteligentne Specjalizacje Klastry i doliny przemysłowe Inwestycje zagraniczne Nowa Konstytucja Biznesu Przyjazne otoczenie prawne Reforma instytutów naukowobadawczych Start in Poland Budowanie oszczędności Polaków Środki europejskie Polski Fundusz Rozwoju Plan Junker a, EBOR, EBI, AIIB Pion Wspierania Eksportu w PFR Oferta finansowa Silna marka Polska Reforma dyplomacji ekonomicznej Kompleksowy program demograficzny Pakt dla obszarów wiejskich Skuteczne polityka regionalna Edukacja MIESZKALNICTWO JAKO JEDEN Z WAŻNIEJSZYCH ELEMENTÓW POLITYKI ROZWOJU Warszawa, 28 września 2016 r. 2

3 Diagnoza Mieszkaniowa Mieszkaniowa luka cywilizacyjna : pod względem warunków mieszkaniowych Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc wśród państw Europy. Zgodnie z danymi EUROSTAT, na 27 badanych krajów UE Polska zajmowała: 19. miejsce pod względem przeciętnej wielkości mieszkania (84,9 m 2 - przy średniej 98 m 2 ) 24. miejsce pod względem powierzchni użytkowej mieszkania na osobę (27,6 m 2 - przy średniej 39,3 m 2 ) miejsce pod względem przeciętnej liczby izb na osobę (1,1 - przy średniej 1,6) Źródło: EUROSTAT, badanie SILC Warszawa 1 czerwca 2016r. 3

4 Diagnoza Mieszkaniowa Struktura własności mieszkań [%] 4,5 11 Mieszkania własnościowe (w tym spółdzielcza własność) Mieszkania wynajmowane na rynku Czas oczekiwania na mieszkanie: komunalne: 29 lat socjalne: 45 lat 84,5 Mieszkania wynajmowane na zasadach najmu społecznego (gminne, SP, tbs, zakładowe) Brak samodzielności mieszkaniowej ok. 2,6 mln gospodarstw domowych, z czego 1,5 mln w miastach (16,6% gospodarstw domowych) i ok. 1,1 mln na obszarach wiejskich (24,3% gospodarstw domowych) Nadmierne przeludnienie mieszkań dotyka ok. 3,3 mln osób Źródło: NSP 2011 Rynek najmu zasobów mieszkaniowych: Niemcy - ok. 55% Francja, Holandia i Austria - ponad 40% Zjednoczone Królestwo, Dania, Szwecja, Finlandia i Luksemburg - ponad 30% Warszawa, 28 września 2016 r. 4

5 Diagnoza Mieszkaniowa Ceny mieszkań / Koszty budowy Wynagrodzenia i ich dysproporcje Niekorzystny poziom dochodów gospodarstw domowych w relacji do kosztów budowy i cen za mieszkanie Niska dostępność mieszkań dla osób i rodzin niedysponujących dochodami lub majątkiem umożliwiającym zakup lub najem mieszkania na warunkach rynkowych Liczba średnich rocznych pensji wymaganych do nabycia mieszkania o powierzchni 70 m 2 : 7,2 w Polsce mniej niż 5,0 w Hiszpanii, Holandii mniej niż 4,0 w Belgii, Niemczech, Danii Źródło: Deloitte, Overview of European Residential Markets, Prague Warszawa, 28 września 2016 r. 5

6 Polityka mieszkaniowa priorytety i działania rządu MIESZKANIE dostępne Mieszkanie + (kreowanie podaży dostępnych mieszkań na wynajem, w tym z opcją dochodzenia do własności) Wsparcie dla społecznego budownictwa czynszowego Systematyczne oszczędzanie FINANSOWANIE stabilne i efektywne WARUNKI ZAMIESZKANIA nowoczesne, oszczędne, bezpieczne PRAWO dobre Narodowy Fundusz Mieszkaniowy Finansowanie wieloletnie Racjonalizacja zasad wydatkowania środków Remonty Termomodernizacje Poprawa stanu technicznego zasobów w ramach rewitalizacji Prawo mieszkaniowe Proces inwestycyjny Rynek finansowy Warszawa, 28 września 2016 r. 6

7 Narodowy Program Mieszkaniowy - cele Głównym zadaniem Narodowego Programu Mieszkaniowego jest wykorzystanie potencjału inwestycyjnego gospodarki Polski, aby przy założeniu zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego osiągnąć ilościowy i jakościowy stan zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych obywateli na poziomie uwzględniającym stojące przed naszym krajem wyzwania demograficzne, społeczne i gospodarcze. CELE SZCZEGÓŁOWE: CEL 1. Zwiększenie dostępu do mieszkań dla osób o dochodach uniemożliwiających obecnie nabycie lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych Warszawa, 28 września 2016 r. 7

8 Narodowy Program Mieszkaniowy - cele CEL 2. Zwiększenie możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkaniowych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym ze względu na niskie dochody lub szczególnie trudną sytuacją życiową CEL 3. Poprawa warunków mieszkaniowych społeczeństwa, stanu technicznego zasobów mieszkaniowych oraz zwiększenie efektywności energetycznej. Warszawa, 28 września 2016 r. 8

9 Filary Programu Mieszkanie Plus 1. Narodowy Fundusz Mieszkaniowy 2. Społeczne budownictwo czynszowe 3. Indywidualne konta mieszkaniowe Warszawa, 28 września 2016 r. 9

10 Mieszkanie Plus MIESZKANIE Dostęp do lokali mieszkalnych odbywa się na zasadach nierynkowych na podstawie kryteriów określonych przez organy władzy publicznej Na etapie budowy, przebudowy lub użytkowania budynków podmioty realizujące inwestycje korzystają ze wsparcia środkami publicznymi Społeczne budownictwo czynszowe Inwestorami są podmioty, których głównym celem działania nie jest osiągnięcie zysku Warszawa 1 czerwca 2016r. 10

11 II filar NPM SBC (instrumenty wsparcia + standaryzacja) Program wsparcia budownictwa dla najuboższych zmiany (ustawa o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych) Nowy instrument finansowania budowy mieszkań na wynajem, (bezzwrotne wsparcie dla JST) Preferencyjne finansowanie zwrotne BGK (ustawa o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego). Warszawa, 28 września 2016 r. 11

12 Społeczne budownictwo czynszowe Instrumenty wsparcia Zwiększenie efektów w segmencie mieszkań komunalnych Wprowadzenie nowego instrumentu finansowego (mieszkania na wynajem) Poprawa zasad programu preferencyjnego kredytowania BGK Dofinansowanie 35-55% kosztów budowy Planowana kwota dofinansowania 3,6 mld zł Sfinansowanie do 94,5 tys. lokali Zapewnione dofinansowanie przedsięwzięć o wartości co najmniej 11,4 mld zł Dofinansowanie 20% kosztów przedsięwzięcia Kwota dofinansowania ok. 2,5 mld zł Sfinansowanie do 77,5 tys. lokali Czynsz do 4% wartości odtworzeniowej Zapewnione dofinansowanie przedsięwzięć o wartości co najmniej 13,6 mld zł Preferencyjne warunki finansowania (WIBOR 3M; długi okres spłaty) Czynsz do 5% wartości odtworzeniowej Finansowanie zwrotne na kwotę ok. 4,5 mld Wybudowanie ok tys. lokali mieszkalnych Warszawa, 28 września 2016 r. 12

13 Wsparcie budownictwa dla najuboższych z Funduszu Dopłat efekty W latach odbyło się 18 edycji składania wniosków W okresie ponad 8 lat programu dofinansowanie ogółem 11,3 tys. lokali socjalnych, 132 mieszkań chronionych oraz 1232 miejsc w noclegowniach i domach dla bezdomnych Począwszy od II edycji 2009 r. gminy mogą ubiegać się także o finansowe wsparcie na tworzenie mieszkań komunalnych niestanowiących lokali socjalnych - dofinansowano powstanie ogółem 5,5 tys. mieszkań komunalnych (w tym 88 mieszkań dla powodzian) W ramach wiosennej edycji składania wniosków o finansowe wsparcie w 2016 r. złożono 96 wniosków na kwotę ok. 88 mln zł, z czego zakwalifikowanych do finansowania zostało 84 wniosków na kwotę ok. 75 mln zł, w związku z utworzeniem 1,3 tys. lokali mieszkalnych Warszawa, 28 września 2016 r. 13

14 Mieszkania i schronienia dla najniżej zarabiających nowelizacja ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (UD 99) zmiana procedur przekazywania środków budżetowych z przeznaczeniem na finansowanie programu likwidacja obowiązku wydzielania tzw. ekwiwalentnego zasobu lokali socjalnych w przypadku, gdy objęte wsparciem przedsięwzięcie dotyczy budowy lokali komunalnych innych niż socjalne wprowadzenie instytucji najmu socjalnego w miejsce wydzielania na stałe z zasobu gminy zasobu zdefiniowanego jako mieszkanie socjalne, umożliwiające gminom przeznaczanie mieszkań komunalnych na potrzeby najmu socjalnego adekwatnie do bieżących potrzeb zmiana zasad rozliczenia przedsięwzięć w przypadku inwestycji, których realizatorem jest organizacja pożytku publicznego rozszerzenie katalogu przedsięwzięć o finansowanie ogrzewalni i pomieszczeń tymczasowych umożliwienie dofinansowania przedsięwzięć remontowych istniejących noclegowni lub schronisk dla bezdomnych w celu dostosowania do standardów, o których mowa w art. 48a ustawy o pomocy społecznej Warszawa, 28 września 2016 r. 14

15 Mieszkania na wynajem dla niżej zarabiających Nowelizacja ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (UD 99) - nowy instrument wsparcia dla gmin bezzwrotna dotacja dla gmin na pokrycie 20% kosztów przedsięwzięcia realizowanego przez innego inwestora np. towarzystwo budownictwa społecznego warunkiem zawarcie przez gminę umowy z inwestorem mieszkania na wynajem dedykowane osobom o niższych dochodach niż najemcy mieszkań powstałych z udziałem preferencyjnego kredytowania BGK ogólne kryteria przeznaczania i najmu lokali mieszkalnych określone w ustawie czynsz: 4% wartości odtworzeniowej w skali roku Warszawa, 28 września 2016 r. 15

16 Wyniki pierwszego naboru w ramach programu sbc 45 inwestorów (89% wnioskodawców to publiczne TBS-y), 59 wniosków, łączna wnioskowana kwota finansowania zwrotnego 374 mln zł, łączna wartość planowanych przedsięwzięć 591 mln zł, planowana liczba mieszkań Po przeprowadzeniu przez Bank oceny wiarygodności kredytowej do dalszego rozpatrywania zakwalifikowane zostały 53 wnioski złożone przez 39 inwestorów na łączną kwotę 355 mln zł (z 450 mln zł dostępnych środków), o łącznej wartości przedsięwzięć 565 mln zł, na budowę 2835 mieszkań. Warszawa, 28 września 2016 r. 16

17 Zmiany w instrumencie preferencyjnego kredytowania BGK nowelizacja ustawy o niektórych formach (UD 98) brak zobowiązania do przeznaczenia minimum 50% lokali dla rodzin z dziećmi (w zamian informacja o planowanej liczbie takich lokali w chwili pierwszego zasiedlenia) wsparcie inwestycji przeznaczonych dla seniorów partycypacja do 30% kosztów budowy lokalu mieszkalnego modyfikacja wzoru waloryzacji partycypacji wyższe progi dochodowe spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego Warszawa, 28 września 2016 r. 17

18 Reforma zasad najmu w publicznym zasobie mieszkaniowym Najistotniejsze zmiany: umowy najmu w zasobie gminy zawierane wyłącznie na czas oznaczony (1-5 lat) prawo do dalszego najmu będzie uzależnione od sytuacji dochodowej lokale socjalne przyznawane przez sąd po rozpatrzeniu indywidualnej sprawy eliminacja automatyzmu w dziedziczeniu najmu po śmierci najemcy w zasobie gminy (wyłącznie dla osób spełniających kryteria gminy, dochodowe) Warszawa, 28 września 2016 r. 18

19 Reforma zasad najmu w publicznym zasobie mieszkaniowym obowiązkowa zasada składania deklaracji o dochodach i majątku dla ubiegających się o najem w zasobie gminy pod rygorem odpowiedzialności karnej; w miejsce wydzielanych w ramach zasobu gminy lokali socjalnych wprowadzona zostanie instytucja zawierania umów najmu socjalnego wyeliminowanie możliwości eksmisji po 6 miesiącach do noclegowni, schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe w sytuacji, gdy dłużnikowi przysługuje uprawnienie do tymczasowego pomieszczenia Warszawa, 28 września 2016 r. 19

20 Mapa drogowa prac nad NPM Warszawa, 28 września 2016 r. 20

21 Planowane działania NPM A. Kodeks urbanistycznobudowlany B. Regulacje rynku najmu C. Spółdzielcze budownictwo lokatorskie D. Narodowy Fundusz Mieszkaniowy E. Społeczne budownictwo czynszowe F. Indywidualne Konta Mieszkaniowe G. System dodatków mieszkaniowych H. Rewitalizacja I. Mieszkanie dla Seniora Warszawa, 28 września 2016 r. 21

22 Dziękuję za uwagę