TEMATY NA WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO 2013/2014 ZESPOŁU SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH IM. Z. HERBERTA W TRZEBIATOWIE

Transkrypt

1 TEMATY NA WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO 2013/2014 ZESPOŁU SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH IM. Z. HERBERTA W TRZEBIATOWIE I. LITERATURA 1. Groteska jako sposób wyrażania w literaturze tragiczności świata. Omów, analizując wybrane utwory. 2. Analizując celowo dobrane utwory polskie i obce, scharakteryzuj różne odmiany awangardowego dramatu XX wieku. 3. Publicystyka oświeceniowa i współczesna. Analizując wybrane teksty, scharakteryzuj jej cele, porównaj wykorzystywane środki wyrazu. 4. Mistrzowie i uczniowie wśród twórców literatury. Analizując wybrane utwory, przedstaw ujawniające się w dziełach związki między ich twórczością. 5. Motywy antyczne i ich funkcje w twórczości Zbigniewa Herberta. Omów je, analizując wybrane utwory poety. 6. Portret plebejusza w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie różnych epok. 7. Motyw teatrum mundi (teatru świata) w literaturze. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie. 8. Autobiografizm w literaturze współczesnej. Przeanalizuj sposoby i cele wykorzystania własnej biografii twórcy w wybranych tekstach. 9. Epistolografia jako źródło wiedzy o epoce i życiu wybitnych ludzi. Omów temat, 10. Literatura a polityka. Analizując wybrane utwory, omów w jaki sposób pisarze reagowali na bieżące wydarzenia historyczne, polityczne czy społeczne. 11. Pokora jako jeden z motywów Biblii i wybranych utworów literackich. Przedstaw i omów jego funkcjonowanie w literaturze, analizując wybrane utwory. 12. Motyw Kresów Wschodnich w literaturze XIX i XX wieku. Omów zagadnienie, 13. Motywy franciszkańskie w literaturze polskiej. Przedstaw je i omów ich funkcje, analizując wybranych przykłady. 14. Różne konstrukcje narratora w wybranych utworach. Zaprezentuj je i określ związek z koncepcją dzieła. 15. Mimetyzm i kreacjonizm jako dwie koncepcje pisarstwa literatury XIX i XX wieku. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów prozy powieściowej.

2 16. Etos inteligenta i jego demaskacja. Analizując wybrane przykłady, przedstaw sposoby kreowania portretów i ich funkcje. 17. Różnorodne funkcje tekstów kabaretowych XIX i XX wieku. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 18. Naśladowanie literatury przez literaturę, czyli parodia i pastisz. Przedstaw cechy i funkcje tego typu wypowiedzi artystycznej, analizując wybrane utwory różnych artystów. 19. Ewolucja powieści historycznej i jej funkcje. Przedstaw zagadnienie, uwzględniając kontekst epoki, w której powstała. 20. Pisarze i poeci o jednostce wybitnej. Omów temat, analizując wybrane przykłady literatury. 21. Mit poety przeklętego (np. Rimbaud, Verlaine, Stachura, Wojaczek). Zanalizuj wyznaczniki i przejawy tego mitu w życiu i twórczości wybranych poetów. 22. Myśl filozoficzna starożytnej Grecji w liryce antyku i następnych epokach. Omów, analizując wybrane utwory poetyckie z trzech epok. 23. Artysta jako bohater utworu literackiego. Przedstaw różne kreacje tego bohatera na podstawie wybranych utworów literackich. 24. Rola didaskaliów w utworach dramatycznych różnych epok. Porównaj koncepcję teatru i funkcję tekstu pobocznego, 25. Romantyczna epistolografia. Porównaj kreowaną w niej rzeczywistość z dostępną w innych źródłach wiedzą o epoce i życiu autora. 26. Język ezopowy jako sposób komunikowania się pisarza w poszczególnych warunkach politycznych. Omów problem, analizując wybrane przykłady literackie. 27. Gatunki biblijne i ich kontynuacje w literaturze polskiej późniejszych epok. Omów temat, 28. Historie mityczne inspiracją dla literatury nowożytnej. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 29. Różne obrazy prowincji w wybranych utworach XIX i XX wieku. Przedstaw je i porównaj ich funkcje, analizując odpowiednio dobrane utwory. 30. Poszukiwanie świętości czy świat bez Boga? Doświadczenia religijne w literaturze od Młodej Polski do współczesności. Przeanalizuj zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 31. Pytania egzystencjalne, dylematy moralne i poszukiwanie sensu życia przez bohatera literatury XIX i XX wieku. Omów, analizując wybrane utwory. 32. Vanitas vanitatum w tekstach literackich różnych epok. Omów i porównaj realizację oraz funkcje tego motywu w wybranych dziełach. 33. Prawda i fikcja w prozie historycznej. Zbadaj i omów problem, analizując wybrane utwory XIX i XX wieku.

3 34. Tradycje kultury średniowiecznej w polskiej literaturze współczesnej. Omów, na czym polega ten szczególny dialog z tradycją, analizując odpowiednie przykłady. 35. Różne funkcje ironii w literaturze. Omów temat, analizując wybrane przykłady z literatury romantyzmu i XX wieku. 36. Polska literatura religijna dawniejsza i współczesna. Analizując wybrane utwory, dokonaj porównania. 37. Różne ujęcia toposu ojczyny. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 38. Dialog twórców literatury z filozofami. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł literatury dawnej i współczesnej. 39. Współistnienie świata realistycznego i fantastycznego w literaturze. Omów, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 40. Analizując celowo dobrane utwory, przedstaw różnice w kreacji bohatera tragicznego literatury antycznej, romantycznej i współczesnej. 41. Analizując celowo dobrane utwory polskie i obce, omów stanowisko twórców literatury wobec totalitaryzmu. 42. Śmiech, żart, kpina, groteska jako sposób wzbudzania refleksji na temat sensu życia. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory, które realizują tę tezę. 43. Koncepcje naturalizmu w wybranych utworach literackich XIX i XX wieku. Omów temat, 44. Różne koncepcje kreowania wizerunków władców w literaturze polskiej i powszechnej. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory. 45. Dramatyczne spotkania człowieka z rzeczywistością w literaturze współczesnej. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich. Uwzględnij stosowne konteksty. 46. Esej sztuka suwerennej refleksji, namysłu nad wieloznacznością świata i krętymi ścieżkami prawdy. Rozważ temat, wykorzystując znane Ci eseje. 47. Państwo jako najwyższa wartość narodowa w widzeniu bohaterów literackich różnych epok. Rozważ temat, przywołując celowo dobrane utwory. 48. Polskie mity narodowe i polemika z nimi. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich z różnych epok. 49. Los człowieka w ujęciu starożytnych Greków i pisarzy nowożytnych. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 50. Cały świat to teatr. Zaprezentuj koncepcje świata jako teatru w wybranych utworach literackich różnych epok. 51. Różne oblicza antysemityzmu. Rozważ temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich i publicystycznych.

4 52. Różne ujęcia motywu wesela. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 53. Określ rolę fatum i wolnej woli w życiu wybranych bohaterów literackich różnych epok, analizując wybrane utwory. 54. Powroty do czasu i miejsc dzieciństwa. Przedstaw różnorodne sposoby ujęcia tego motywu w literaturze polskiej. 55. Bunt, walka i opozycja jako postawy niezgody na świat. Przedstaw na podstawie przykładów z literatury różnych epok. 56. Literatura jako źródło mądrości. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty literackie i uwzględniając konteksty. 57. Skandale i prowokacje literackie. Omów temat, analizując twórczość wybranych autorów z uwzględnieniem stosownych kontekstów ( np. kontekstu biograficznego ). 58. Góry jako źródło inspiracji artystycznej. Omów na podstawie wybranych przykładów różnych epok. 59. Sybir w polskiej literaturze. Omów temat, analizując wybrane utwory. 60. Od herosa do pantoflarza różnorodne portrety mężczyzn w literaturze. Przedstaw temat na wybranych przykładach z różnych epok. 61. Kariery polityczne i awanse społeczne w różnym ujęciu. Omów temat, analizując odpowiednie przykłady literackie. 62. Modele świętości w kulturze europejskiej. Przedstaw ich różnorodność, analizując konkretne przykłady literackie. 63. Radość życia przedstaw jej źródła i przejawy, analizując wybrane utwory literatury staropolskiej. 64. Rola poety i poezji w literaturze wybranych epok. Omów problem, analizując wybrane teksty literackie. 65. Analizując wybrane teksty literackie, przedstaw nawiązania do twórczości Jana Kochanowskiego w literaturze polskiej. 66. W jaki sposób twórcy literatury różnych epok realizowali hasło Śmiechem naprawiać obyczaje? Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 67. Rozterki emigracji. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów z literatury XIX i XX wieku. 68. Fikcja w odwrocie, natarcie dokumentu. Rozważ uwarunkowania tego współczesnego zjawiska literackiego, przywołując wybrane utwory. 69. Piękni dwudziestoletni zestaw pokolenie dwudziestoletnich Kolumbów z bohaterami Marka Hłaski i rozważ, czy to antypody, czy bliskość.

5 II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Wpływ tradycji antycznej na różne teksty kultury. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie i inne dzieła sztuki (np. obrazy, filmy). 2. Kultura i literatura tworzą mity. Analizując różne teksty kultury, omów te, które przetrwały w świadomości ludzkiej do czasów współczesnych. 3. Różnorodne ujęcia motywu prowincji i małej ojczyzny w literaturze i kinematografii współczesnej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 4. Sposoby tworzenia i burzenia polskich mitów narodowych w literaturze, filmie i malarstwie. Omów zagadnienie, 5. Rola scenografii w teatrze elżbietańskim i współczesnym. Omów, analizując wybrane realizacje teatralne (teatr żywego planu, teatr TV) pod względem podobieństw i różnic. 6. Literackie i malarskie fascynacje brzydotą. Przedstaw je i określ funkcje estetyczne na podstawie analizy wybranych dzieł. 7. Różne sposoby interpretowania motywu Prometeusza. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie i malarskie z różnych epok. 8. Sport jako temat sztuki. Omów różnorodne sposoby przedstawiania tego motywu, analizując wybrane przykłady pochodzące z XX wieku. 9. Motyw Tatr i folkloru góralskiego w malarstwie, muzyce i literaturze. Omów różnorodność funkcjonowania tego motywu, analizując wybrane teksty kultury. 10. Eros i Tanatos. Analizując wybrane przykłady literackie (np. poezja K. Przerwy Tetmajera) i malarskie (np. dzieła J. Malczewskiego), przedstaw różne ujęcia tego motywu. 11. Elementy malarskie i muzyczne w wybranych dziełach literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza i poezji młodopolskiej. 12. Motyw sławy w literaturze i filmie. Analizując wybrane dzieła, omów zagadnienie, ukazując różne sposoby przedstawiania tego motywu. 13. Różne alegorie życia w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 14. Literatura a telewizja. Określ sposoby funkcjonowania literatury w tym środków masowego przekazu, 15. Szary człowiek przedstaw współczesne wizerunki tego bohatera, analizując dzieła literackie, malarskie i filmowe.

6 16. Obrazy pojedynków w literaturze, malarstwie i filmie. Określ ich funkcje na podstawie analizy wybranych utworów różnych epok. 17. Bal jako metafora świata. Zaprezentuj motyw, analizując wybrane teksty kultury. 18. Zaświaty w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł, uwzględniając stosowne konteksty. 19. Współcześni pisarze i reżyserzy jako twórcy dekalogu człowieka czasów zagrożenia. Analizując wybrane dzieła, wskaż podobieństwa i różnice. 20. Autoportret w literaturze i sztukach plastycznych. Omów sposoby kreacji ja artysty, analizując wybrane teksty literackie i dzieła plastyczne. Uwzględnij kontekst historyczny i biograficzny. 21. Emancypacja kobiet w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 22. Kryminał w literaturze i filmie. Omów charakterystyczne cechy gatunku, odwołując się do tekstów kultury XX wieku. 23. Kultura masowa a sztuka elitarna. Przedstaw tę opozycję na podstawie wybranych przykładów z literatury i sztuki. 24. Bohaterowie drugiego planu. Wyjaśnij ich rolę w wybranych dziełach literackich i filmowych. 25. Ku pokrzepieniu serc. Analizując dzieła literackie i malarskie, wyjaśnij, jak ową ideę realizowała polska sztuka XIX wieku. 26. Teatr mój widzę ogromny. Na podstawie analizy wybranych dramatów i ich inscenizacji omów wpływ Wyspiańskiego na wielką reformę teatru europejskiego przełomu XIX i XX wieku. 27. Historia jako temat lub pretekst w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła. 28. Etyka i polityka. Omów funkcjonowanie tego związku, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 29. Różnorodne ujęcia motywu ogrodu w literaturze i sztuce. Przedstaw temat na podstawie analizy wybranych przykładów. 30. Motyw powstania styczniowego i jego funkcje w literaturze i malarstwie XIX wieku. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła.

7 III. JĘZYK 1. Analizując wybrane przykłady, przedstaw cechy stylu biblijnego i jego świadome wykorzystanie w utworach literackich różnych epok (np. renesansu, romantyzmu). 2. Język ezopowy rozwijający się w warunkach cenzury. Omów zjawisko, przywołując teksty cenzurowane w czasach PRL-u. 3. Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, 4. Indywidualizm językowy wielkich romantyków. Omów zjawisko, analizując wybrane utwory. 5. Język literatury i publicystyki II połowy XIX wieku. Omów charakterystyczne cechy, 6. Funkcje aluzji literackiej w tytułach artykułów prasowych i reklamach telewizyjnych. Omów temat, na wybranych przykładach zaczerpniętych z materiałów prasowych i telewizyjnych. 7. Stylizacja językowa, jej istota i rodzaje. Omów temat, analizując wybrane utwory. 8. Retoryka jako sztuka słowa. Analizując wybrane utwory, scharakteryzuj jej cele, środki wyrazu i funkcje. 9. Przysłowia mądrością narodu. Odwołując się do wybranych przykładów, omów cechy językowe oraz funkcje przysłów ludowych. 10. Język komentatorów sportowych a poprawność językowa. Analizując zebrany materiał, omów cechy języka i styl sprawozdawców. 11. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów zagadnienie, analizując wybrany materiał językowy. 12. Wieloznaczność i homonimia w służbie dowcipu. Omów zagadnienie, analizując język wybranych przykładów. 13. Nowomowa, czyli język propagandy. Omów zjawisko, analizując wybrane przykłady tekstów socrealizmu. 14. Eksperymenty językowe. Analizując wybrane utwory, przedstaw zjawisko poszukiwania nowych środków wyrazu w poezji współczesnej. 15. Język prasy młodzieżowej. Dokonaj analizy zebranego materiału i zbadaj kryteria poprawności językowej. 16. Zanalizuj i oceń najciekawsze nazwy sklepów, kawiarni i restauracji w Twojej okolicy. Wyjaśnij, jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny znalazły w nich odzwierciedlenie.

8 17. Gwara i jej funkcje w wybranych utworach literackich. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 18. Ekspresja anglicyzmów w polskim języku współczesnym. Omów zjawisko, określając przyczyny takiego stanu rzeczy i oceniając przydatność zapożyczeń. 19. Naruszenie normy językowej zabieg twórczy, element rozwoju języka czy błędna innowacja? Omów problem na podstawie wybranych przekazów kulturowych (literatura, media). 20. Obecność leksyki i frazeologii mitologicznej w potocznej odmianie współczesnego języka polskiego. Omów zjawisko na wybranych przykładach. 21. Scharakteryzuj język wybranej epoki literackiej. Uwzględnij użycie charakterystycznych elementów językowych z różnych płaszczyzn języka, typowe środki stylistyczne oraz popularność form gatunkowych. 22. Rola nazwisk i nazw znaczących w literaturze XIX i XX wieku. Rozważ zagadnienie, 23. Język instrukcji. Dokonaj analizy wybranych fragmentów tekstów instruktażowych z uwzględnieniem ich poprawności i komunikatywności. 24. Język dyskusji czatowych w kontekście tendencji rozwojowych współczesnej polszczyzny. Omów temat, 25. Różne sposoby realizowania gry słów. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych fraszek i aforyzmów. 26. Ekspansja języków obcych na polszczyznę początków XXI wieku. Omów zagadnienie, analizując język prasy, radia, telewizji, reklam, itp. Określ funkcjonalność zapożyczeń.