PROTOKÓŁ DYSKUTOWANIA NIEPOMYŚLNYCH INFORMACJI SPIKES S etting P erception I nvitation K nowledge E motions / Empathy S trategy / Summary

Transkrypt

1 PROTOKÓŁ DYSKUTOWANIA NIEPOMYŚLNYCH INFORMACJI SPIKES S etting P erception I nvitation K nowledge E motions / Empathy S trategy / Summary S WIEDZA I PRZYGOTOWANIE MERYTORYCZNE Upewnij się, że masz wszystkie wymagane dokumenty i wyniki Upewnij się, że znasz kontekst i historie pacjenta Przemyśl jaki jest twój cel co chcesz osiągnąć Przemyśl co chcesz powiedzieć pacjentowi MIEJSCE W miarę możliwości zapewnij ciche, spokojne, odosobnione miejsce (prywatność), w którym obie strony będą mogły usiąść Idealnie jeśli nie ma fizycznych barier np. biurka Spotkanie twarzą w twarz, nie przez telefon STRUKTURA Dogodny termin/czas by uniknąć pośpiechu Nie pozwól by ktoś przerywał rozmowę wycisz telefon, zmniejsz ryzyko dystraktorów Jeśli to możliwe rozmowa powinna być zaplanowana/umówiona LUDZIE Po stronie pacjenta Czy chciałby pan, aby ktoś towarzyszył panu podczas tej rozmowy? Czy przyszła Pani sama? Może jest ktoś, kogo chciałaby Pani poprosić do gabinetu, aby uczestniczył w tej naszej rozmowie? 1

2 wykorzystaj sieć wsparcia pacjenta - zidentyfikuj i gdy jest taka prośba/wola pacjenta pozwól na obecność bliskich. Zachęć pacjenta by zaprosił kogoś bliskiego Po stronie lekarza pomyśl kto z zespołu może jeszcze uczestniczyć z wami w spotkaniu lub po spotkaniu udzielić wsparcia pacjentowi OTWARCIE ROZMOWY Adekwatnie do sytuacji otwiera rozmowę zadając pacjentowi pytanie P Dowiedz się co pacjent już wie Ten etap opiera się na zasadzie zanim powiesz, pytaj której celem jest ustalenie za pomocą pytań otwartych obrazu choroby, jaką posiada pacjent, jego kondycji emocjonalnej oraz stosunku wobec choroby i dalszej terapii Pozwól pacjentowi na swobodne wypowiadanie się, bez przerywania. Uzyskane w ten sposób informacje pozwolą ci ocenić skalę dysproporcji między rzeczywistością medyczną a wiedzą i wyobrażeniami pacjenta Zwróć uwagę na słownictwo (czy używa słów np. rak, wznowa, przerzuty) i poziom rozumienia sytuacji Czy coś już Państwo wiecie na temat stanu ojca? Czy jakieś informacje o tacie zostały już Państwu przekazane? Czy wiecie Państwo, dlaczego poprosiliśmy o kontakt? Jak Pan myśli dlaczego zleciliśmy Panu tyle badań? Co powiedział Panu poprzedni lekarz, gdy kierował Pana do mnie? Co sądzi Pani o stanie zdrowia mamy? Co wie Pan o chorobie żony? Jak pan myśli, dlaczego zleciliśmy żonie tyle badań? Co według Pani jest przyczyną tych objawów? 2

3 I Sprawdź ile pacjent chce wiedzieć - pozwól mu decydować co jest mu mówione (pamiętaj o różnicach indywidulanych w gotowości do przyjmowania trudnych wiadomości) Wykorzystując wiedzę o pacjencie zdobytą na poprzednim etapie (poziom rozumienia sytuacji, poziom zaprzeczania, możliwości intelektualne) zweryfikuj jak szczegółowe informacje pacjent chciałby usłyszeć Jak bardzo szczegółowe informacje chciałaby Pani usłyszeć? Czy chciałaby Pani poznać szczegółowe wyniki badań? Czy chciałaby Pani poznać szczegóły diagnozy? Czy jeżeli diagnoza okaże się poważna, to czy chce Pan o niej wiedzieć? Czy jest Pani osobą, która chce znać wszystkie fakty i szczegóły? Czy chce pan, abym szczegółowo wytłumaczył wyniki pana badań? Czy chce pan porozmawiać o swojej chorobie, czy woli pan, abym porozmawiał z pana żoną? K CO MÓWIĆ Przygotuj strzał ostrzegawczy Muszę Panu przekazać przykrą wiadomość. Jest mi bardzo przykro, ale nie mam dobrych wiadomości. Zaprosiłam Panią ponieważ mam coś trudnego do przekazania. Niestety, nie mam dla pana dobrych informacji. Wyniki pana badań nie są najlepsze. Sytuacja wygląda poważniej, niż się spodziewaliśmy. Poczekaj na reakcje pacjenta. To kluczowy moment rozmowy! 3

4 Czekamy aż pacjent sam zaprosi do dalszej rozmowy pytając o szczegóły lub prosząc o rozwinięcie tematu Przekaż informacje wstępne np. na temat okoliczności poprzedzających wypadek podsumowanie sytuacji i zrobionych badań Treść prosta, bezpośrednia i jednoznaczna, nie pozostawiająca wątpliwości Państwa córka wracała samochodem z Warszawy Podsumujmy sytuacje. Tydzień temu zgłosił się z pan z bólem głowy, zaburzeniami widzenia i drętwieniem prawej ręki. Badania, które zleciliśmy do tej pory to Pani syn nie żyje Córka zmarła dziś o godzinie Mąż w krytycznym stanie został przewieziony do szpitala Daj czas na przetworzenie informacji (zasada 10 sekund) Sprawdź co i jak pacjent zrozumiał Nie mam pewności czy jasno się wyraziłem. Czy mógłby Pan swoimi słowami opisać jak Pan rozumie sytuacje? Przygotuj się, żeby powtórzyć lub wyjaśnić Pozwól na pytania odpowiadaj otwarcie i szczerze Przekaż pewien poziom nadziei- realistycznej nadziei JAK MÓWIĆ Sposób emocjonalny: ciepło, troska i szacunek Język proste słowa, staranny dobór słów, wprost bez eufemizmów i żargonu i technicznej diagnostycznej terminologii Dziel informacje na porcje i sprawdzaj rozumienie i reakcje Tempo dostosowane do pacjenta Adekwatne komunikaty niewerbalne 4

5 E S To etap trudny do zaplanowania, bo reakcje pacjentów są nieprzewidywalne, spontaniczne i najczęściej niekontrolowane. Daj czas i możliwość pacjentowi na wyrażanie emocji zgoda na ciszę Wyłapuj i odpowiadaj na sygnały i wskazówki niewerbalne pacjenta Uznaj i eksploruj reakcje i uczucia pacjenta, pozwól na reakcje emocjonalne Zachęcaj do wyrażania emocji Zaoferuj plan działania, szczególnie kolejny krok Daj praktyczne wsparcie np. informacyjne Podsumuj rozmowę ustnie, pisemnie Wszystkie uczucia i myśli są zupełnie zrozumiałe/naturalne. Widzę, że jest Pani zła. To zrozumiałe, że takie uczucia i myśli się pojawiają. Bardzo Pani współczuję. Żałuję, że nie mam dla pana lepszych informacji. Widzę, że jest Pan zmartwiony. Co Pana martwi najbardziej? Umówiłem pana z radioterapeutą, który szczegółowo przedstawi plan leczenia napromienianiem Proszę się zgłosić z kartą wypisu do poradni za 2 tygodnie. Dokładny termin wizyty może Pani ustalić przez telefon. Tu jest nr do rejestracji Baile W., Buckman R. (2000) SPIKES A Six-Step Protocol for delivering bad news. Application to the patient with cancer. The oncologist. Buckman R. How to Break Bad News: A Guide for Health Care Professionals Harman SM, Arnold RM. Discussing serious news. UpToDate 2018 Jarosz M. (2013). Przekazywanie niepomyślnych informacji w praktyce klinicznej. Onkologia w Praktyce Klinicznej (9). Kaplan M. (2010) SPIKES: A framework for breaking bad news to patients with cancer. Clinical Journal of Oncology Nursing (4) 5

6 Lickiewicz J., Serdenicki W., Zasada E., Wordliczek J. (2014) Wprowadzenie algorytmu postepowania i kontaktu z rodziną pacjenta krtycznie chorego. Doświdaczenia Centrum Urazowego Medycyny Ratunkowej i Ktastrof w Krakowie. Anestezjologia i Ratownictwo (8) Park I., Gupta A. (2010) Breaking bad news education for emergency medicine residents: A novel training module using simulation with the SPIKES protocol. Journal of Emergencies Trauma and Shock (4) Rabow MW, McPhee SJ. Beyond breaking bad news: how to help patients who suffer. WJM 1999: 171: