Egzamin próbny CKE z języka polskiego okiem nauczyciela ucz się na błędach własnych i cudzych, tylko wtedy próby mają sens!

Transkrypt

1 Katarzyna Łęk Egzamin próbny CKE z języka polskiego okiem nauczyciela ucz się na błędach własnych i cudzych, tylko wtedy próby mają sens! Poniżej przedstawiamy praktyczne porady i wskazówki do zadań z próbnego egzaminu CKE przeprowadzonego w grudniu 2018 r., które sprawiły uczniom najwięcej trudności. WSKAZÓWKA DO ZADANIA 2. By przygotować się do tego typu zadań, ćwicz pisanie planów kompozycyjnych różnych tekstów. Uwaga: w tekście epickim wyróżnia się plan wydarzeń, w tekście argumentacyjnym czy informacyjnym mówimy o pewnym układzie myśli, na przykład porządku argumentów.

2 WSKAZÓWKI DO ZADAŃ 5. i 6. Zwróć uwagę na to, że obydwa zadania dotyczą nie tylko Petroniusza, lecz także Tygellina czyli bohatera trzeciego planu. To dla Ciebie wskazówka, że musisz dokładnie opanować treść lektur obowiązkowych. Pobieżna znajomość głównych wątków i bohaterów nie wystarczy. A zatem co możesz powiedzieć o postaciach dalszego planu, takich jak: Protazy, Wojski, Filon, Gralon, Akte, Aulus Plaucjusz, Bob Cratchit czy pani Wilber? Jeszcze masz chwilę, by usystematyzować wiedzę o lekturach.

3 WSKAZÓWKA DO ZADANIA 7.2. To zadanie pokazuje, jak istotne jest uważne czytanie poleceń. W odpowiedzi na pytanie: Którą lekturę obowiązkową z literatury polskiej uważasz za odpowiednią na kolejne Narodowe Czytanie? niektórzy uczniowie wskazali Małego Księcia Antoine a de Saint- -Exupéry ego. Chociaż sformułowali logiczne wyjaśnienie, nie otrzymali za nie punktów, ponieważ nie wykonali tego, o czym mowa w zadaniu. Druga część polecenia brzmi: Uzasadnij swój wybór dwoma argumentami. Pamiętaj, że w takiej sytuacji egzaminator policzy, ile argumentów podano w odpowiedzi (ta sama uwaga dotyczy zadań 11., 18. i 19.). Aby mieć pewność, że tworzysz kompletną wypowiedź, posługuj się sformułowaniami: po pierwsze, po drugie dzięki temu nic Ci nie umknie. WSKAZÓWKA DO ZADANIA 11. Redagowanie ogłoszenia lub zaproszenia to tak zwane egzaminacyjne pewniaki. Za tekst przygotowany zgodnie z treścią polecenia można uzyskać aż 3 punkty.

4 Co trzeba zrobić, aby zdobyć maksymalną liczbę punktów? Dokładnie przeanalizuj polecenie i wykorzystaj podane w nim informacje. Nadaj tekstowi formę ogłoszenia, czyli uwzględnij odpowiedzi na 5 pytań: kto ogłasza?, dla kogo?, co ogłasza?, kiedy się odbywa?, gdzie się odbywa?. Opuszczenie jednego elementu to punkt mniej za treść (zamiast 2 punktów tylko 1 punkt), opuszczenie dwóch elementów to 0 punktów za treść. Informacje zawarte w poleceniu: Gdzie się odbywa? Co jest ogłaszane? (Uwaga: nie podano nazwiska autora tę informację musisz uzupełnić samodzielnie!) W Twojej szkole organizowane jest spotkanie z autorem książek o Henryku Sienkiewiczu. Zredaguj ogłoszenie na szkolną stronę internetową, w którym zachęcisz koleżanki i kolegów do udziału w tym spotkaniu. Brakujące informacje, które trzeba dopisać: Kiedy się odbywa? należy podać datę i godzinę spotkania Kto ogłasza? zastanów się, kto zwykle pisze takie oficjalne ogłoszenia Dla kogo? Wymień dwa argumenty (zostaną policzone przez egzaminatora!). Zadbaj o poprawność ortograficzną i interpunkcyjną za użycie starannego języka można zdobyć 1 punkt. Najczęstsze błędy w takich zadaniach: pominięcie któregoś z 5 elementów ogłoszenia (np. podanie daty bez godziny, brak numeru sali) lub nieprecyzyjne informacje (np. spotkanie odbędzie się pojutrze dla piszącego i czytającego pojutrze może być innego dnia); niewykorzystanie danych zawartych w poleceniu, czyli niezgodność z poleceniem (np. informacja, że spotkanie jest dla wszystkich chętnych a skierowano je tylko do uczniów); podpisywanie się pod ogłoszeniem wyłącznie imieniem i nazwiskiem, podczas gdy takie oficjalne komunikaty wydaje zwykle osoba pełniąca ważną funkcję bądź pewna grupa osób reprezentująca innych (tekst należałoby podpisać np. przewodnicząca Koła Polonistycznego Anna Literka, Samorząd Szkolny); wprowadzanie do ogłoszenia słowa zapraszamy wtedy ogłoszenie staje się zaproszeniem.

5 WSKAZÓWKA DO ZADANIA 12. W ogólnej instrukcji dla zdających podano ważną informację: Odpowiadaj tylko własnymi słowami, chyba że w zadaniu polecono inaczej. Zwróć uwagę na to, że w poleceniu do zadania 12. nie pojawiła się wzmianka o obowiązku cytowania. Najpierw musisz znaleźć temat tekstu. W tym celu: podkreśl wyrazy, które wielokrotnie powtarzają się w tekście; zwróć uwagę na tytuł z reguły kryje się w nim podpowiedź. Wskaż najważniejsze informacje w środkowych akapitach zawierają one rozważania autora. Przeczytaj ponownie ostatni akapit znajdziesz w nim wnioski autora.

6 WSKAZÓWKA DO ZADANIA 16. Zadanie wymagało wykazania się wiedzą na temat rodzajów imiesłowów i sposobów ich tworzenia. Z kolei w punkcie należało wyjaśnić, że błąd w cytowanym zdaniu polegał na zastosowaniu różnych podmiotów w obu częściach wypowiedzenia. We fragmencie: Śpiesząc się na przystanek podmiotem jest osoba, a w części: tramwaj mi uciekł podmiotem jest tramwaj (kto? tramwaj, co zrobił? uciekł). Wypowiedzenie należałoby przekształcić następująco: Gdy śpieszyłem się na przystanek, uciekł mi tramwaj. Pamiętaj, że w zdaniu złożonym podrzędnie można użyć imiesłowu przysłówkowego współczesnego tylko wtedy, gdy w obu zdaniach składowych występuje ten sam podmiot, np. Wiktor podziwiał zamek, stojąc na moście (Wiktor podziwiał zamek i Wiktor stał na moście).

7 WSKAZÓWKA DO ZADANIA 20. W wypracowaniu należy się wykazać dokładną znajomością lektur obowiązkowych nie tylko ich treści, lecz także problematyki. To dotyczy obydwu proponowanych tematów: zarówno twórczego (numer 1), jak i argumentacyjnego (numer 2). Temat twórczy zachęca do łączenia postaci z różnych utworów. Zadbaj o to, by dobór bohaterów nie był przypadkowy, lecz służył rozwijaniu opowieści w wybranym przez Ciebie kierunku. Zauważ na przykład, że pewne postacie z lektur obowiązkowych pozwalają wprowadzić do opowiadania wątek fantastyczny są to duchy z Opowieści wigilijnej i Dziadów, Goplana z Balladyny czy tytułowa bohaterka ballady Świtezianka. Praca musi przekonać egzaminatora, że dobrze znasz dany tekst. W tym celu warto przywołać konkretne wydarzenia z dzieła, posługiwać się nazwami postaci i miejsc, odwoływać do przesłania utworu. Ważne jednak, by czynić to w sposób funkcjonalny, czyli wspominać tylko te elementy fabuły, które są istotne dla tematu pracy. Pisanie wypracowania najlepiej jest rozpocząć od dokładnej analizy tematu. Przykładowe analizy tematów z zadania 20. zaprezentowano w poniższych tabelach. Wypracowanie o charakterze twórczym Napisz opowiadanie o spotkaniu jednego z bohaterów lektury obowiązkowej z bohaterem innego utworu literackiego. Spotkanie to będzie początkiem wspólnej przygody, która zmieni losy jednego z nich. Wypracowanie powinno dowodzić, że dobrze znasz wybraną lekturę obowiązkową.

8 Elementy tematu Forma: opowiadanie twórcze Bohaterowie Spotkanie, które będzie początkiem wspólnej przygody Jeśli wybierasz temat twórczy, musisz wiedzieć, że Twoja praca aby została pozytywnie oceniona powinna zawierać przynajmniej 6 z 10 elementów wpływających na atrakcyjność tekstu (egzaminator je policzy). Są to do wyboru: czas wydarzeń, miejsce, elementy opisu (np. postaci, krajobrazu, przeżyć wewnętrznych), elementy charakterystyki postaci, dialog, monolog, zwrot akcji, punkt kulminacyjny, puenta, retrospekcja. Musisz przywołać dwóch bohaterów: postać z lektury obowiązkowej i z innego utworu literackiego (czyli nie z innej lektury obowiązkowej ani komiksu możesz za to wspomnieć bohatera z lektury uzupełniającej). Zastanów się, czym jest przygoda. Określa się tak wydarzenie, które odbiega od codziennego trybu życia to oznacza, że za przygodę nie można uznać na przykład rozmowy. Z tematu wynika, że bohaterowie mają razem doświadczyć czegoś, co odmieni życie lub sposób myślenia jednego z nich.

9 Odmiana losu Sformułowanie odmiana losu wskazuje, że od tej pory pewne okoliczności będą wyglądały inaczej (np. zmienią się warunki życia jednego z bohaterów, jego nastawienie do świata). Zwróć uwagę na to, że do ukazania w tekście takiej przemiany świetnie nadaje się zwrot akcji. Ponadto opisane wydarzenie, które przyczyniło się do zmiany losów, możesz w zakończeniu podsumować puentą. Wypracowanie o charakterze argumentacyjnym Chodzenie z głową w chmurach to nieodłączna cecha młodości. Napisz rozprawkę, w której rozważysz, czy okres młodości wybranego bohatera lektury obowiązkowej oraz bohatera innego utworu literackiego to był tylko czas marzeń i beztroski. Elementy tematu Chodzenie z głową w chmurach to nieodłączna cecha młodości Okres młodości wybranego bohatera lektury obowiązkowej Okres młodości wybranego bohatera innego utworu literackiego Rozważania, czy okres młodości to był tylko czas marzeń i beztroski Pierwsze zdanie ma formę stwierdzenia, które zawiera popularną opinię na temat młodości. Aby jednak dowiedzieć się, o czym masz pisać, musisz uważnie przeczytać dalszą część tematu. Przypomnij sobie tytuły lektur obowiązkowych, w których przedstawiono młodych bohaterów. Zapisz ich imiona w brudnopisie. Zastanów się, jak im się żyło, czego doświadczali. Wypisz imiona młodych bohaterów znanych Ci z innych utworów literackich. Zwróć uwagę na podkreślone słowo tylko jego obecność to dowód na to, że tematy trzeba czytać bardzo uważnie i analizować je

10 krok po kroku. Jakie znaczenie wnosi słowo tylko (w odniesieniu do stwierdzenia przywołanego w pierwszym zdaniu tematu)? Gdy to rozstrzygniesz, sformułuj tezę lub hipotezę i ustal, których bohaterów opiszesz w swojej pracy. We wstępie zamieść przemyślenia związane z problemem przedstawionym w temacie, które skłoniły Cię do sformułowania określonej tezy lub hipotezy. Jeśli wybierasz temat argumentacyjny, pamiętaj, aby argumenty uporządkować w kolejności od najważniejszego do najmniej ważnego lub odwrotnie. Ustal, do jakich gatunków literackich zalicza się lektury, które zamierzasz przywołać w pracy. Podanie niewłaściwej nazwy gatunkowej to błąd rzeczowy, który obniża ocenę. Wskaż autorów innych przytoczonych utworów literackich i krótko napisz, o czym są wybrane książki (nie streszczaj ich!). Jeśli odwołujesz się do tekstu, którego bohater to autentyczna postać, pamiętaj, że dla Ciebie najważniejsza jest treść utworu, a nie biografia tej osoby. Wypracowanie ma sprawdzić, czy dobrze znasz lekturę. Pamiętaj o stosowaniu akapitów, za pomocą których wyróżnisz wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Staraj się pisać czytelnie. Elementem oceny wypracowania będzie także poprawność językowa. Koniecznie przeczytaj gotową pracę, aby upewnić się, czy nie ma w niej błędów ortograficznych i interpunkcyjnych. Jeśli masz wątpliwości dotyczące zapisu, przypomnij sobie wiadomości na temat reguł ortograficznych oraz interpunkcji zdań złożonych.