Projekt Praktyka bez wad nowa jakość w kształceniu nauczycieli

Transkrypt

1 Projekt Praktyka bez wad nowa jakość w kształceniu nauczycieli Wykład pt. PEDAGOGIKA MARII MONTESSORI szansą na podmiotową edukację człowieka w każdym wieku jest współfinansowany przez Unię Europejska w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2 1.Miejsce pedagogiki Marii Montessori w teoriach i nurtach wychowania 2.Biografia M. Montessori. Odkrycie dziecka 3.Wychowanie pośrednie wychowaniem podmiotowym(pojęcie,cel, istota) 4.Wychowanie pośrednie w przygotowanym otoczeniu 5.Pomoce rozwojowe Montessori- wyzwalaniem samodzielności 6.Wolność i (samo)dyscyplina i jej praktyczne odniesienia 7.Podmiotowość w kontekście rozwoju człowieka 8.Specyfika edukacji w systemie Montessori. Porównanie do systemu tradycyjnego 9.Efekty edukacji w systemie M. Montessori. Znani absolwenci. 10. Sentencja końcowa

3

4 Maria Montessori zaliczana jest do głównych reprezentantów nowego wychowania i pedagogiki alternatywnej. Zasłużyła się przede wszystkim w opracowaniu nowatorskiej koncepcji edukacji dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym.

5

6 Zaproponowała również ciekawą ideę kształcenia młodzieży. Rozwinęła oryginalną metodykę wychowania religijnego. Poglądy M. Montessori wywarły duży wpływ na współczesną pedagogikę dla pokoju i edukację proekologiczną.

7

8 Doceniona została przez Papieża Jana Pawła VI i Jana Pawła II, którzy widzieli w Jej pedagogice humanistyczne i personalistyczne wartości. Koncepcja wychowania Montessori jest aktualna w dzisiejszych czasach.

9 B. Nawroczyński, H. Rowid, L.Chmaj - pedagogika indywidualistyczna L. Chmaj - pedagogika indywidualistyczna i częściowo personalizm oraz pedagogika kultury

10 S.Kunowski system wychowania liberalnego S.Wołoszyn nurt pedagogiki psychologicznej w ramach nowego wychowania - metoda swobodnego wychowania przedszkolnego w domach dziecięcych

11 W. Bohm aktywizm i pragmatyzm pedagogiczny K. Sośnicki, G. Gutek - nie występuje w ich klasyfikacjach..

12

13 31 sierpnia 1870 przyjście na świat Marii w Chiaravalle (Włochy)

14 nauka w 6 letniej szkole elementarnej w Rzymie doświadczenie systemu szkoły tradycyjnej

15 Mając lat 10 mała Maria ciężko zachorowała. Do zatroskanej matki powiedziała znamienne słowa: Nie martw się, mamo, ja nie mogę umrzeć. Mam tyle do zrobienia w życiu!

16 nauka w średniej szkole techniczno - przyrodniczej dla chłopców studia matematyczne i przyrodnicze na Uniwersytecie Rzymskim

17 studia medyczne na Uniwersytecie Rzymskim Jako pierwsza kobieta we Włoszech uzyskuje tytuł Dottoressa w dziedzinie psychiatrii

18 1896 Wygłasza odczyt nt. równouprawnienia kobiet w Berlinie Podejmuje pracę w Klinice Psychiatrycznej Obserwacje dzieci upośledzonych pierwsze wnioski nt. horme

19 dokształcanie się w dziedzinie pedagogiki, studiowanie dzieł z pedagogiki specjalnej, praca badawcza w Klinice Psychiatrycznej

20 31marca 1898 narodziny syna Mario Syn będzie towarzyszyć jej w pracy pedagogicznej..

21 1900 kierownictwo Instytutem Medyczno Pedagogicznym dla kształcenia nauczycieli. Praca z dziećmi upośledzonymi, eksperymentowanie z pomocami Sequina i własnego pomysłu; opracowanie podstaw metodyki pisania i czytania

22 06 stycznia 1907 Otwarcie Casa dei bambini w rzymskiej dzielnicy San Lorenzo dla ok. 50 zaniedbanych dzieci w wieku 2 6 lat. Odkrycie polaryzacji uwagi

23 Polaryzacja uwagi głęboka koncentracja na przedmiocie pracy, umożliwiająca efektywne uczenie się i nabywania określonych kompetencji, pojawia się we wrażliwej fazie; efektem jest normalizacja.

24

25 1909 I Międzynarodowy Kurs Szkoleniowy dla ok.100 nauczycieli w Rzymie; wydanie pierwszej książki pt: Il metodo della pedagogica scientifica all educatione infantile nelle casa dei bambini ( pol. wyd. Domy dziecięce 1913) - opis koncepcji przedszkola i zarys metody pracy z dziećmi w przygotowanym otoczeniu W roku 2014 polskie wydanie książki pt: Ddkrycie dziecka

26 okres popularyzacji metody i rozwój teorii pedagogicznej: 38 kursów narodowych i międzynarodowych ( Europa, Ameryka,Azja) 9 międzynarodowych kongresów np.1937 r. VI w Kopenhadze nt: Wychowanie dla pokoju

27 IX w Londynie w 1951 r. Wychowanie jako pomoc dla naturalnego rozwoju dziecięcej psychiki od narodzin po uniwersytet. Argument zainteresowania M. Montessori rozwojem i edukacją człowieka przez całe życie

28 Wydanie licznych książek m.in. The absorbent mind 1949 Madras Das Kreative Kind, Absorbujący duch Szczególne zainteresowanie wczesnym dzieciństwem.

29 1929 założenie Association Montessori Internationale (AMI) z siedzibą w Berlinie; Montessori zostaje prezesem, Mario sekretarzem; od roku 1936 do dzisiaj siedzibą Międzynarodowego Stowarzyszenia Montessori jest Amsterdam

30 Polskie Stowarzyszenie Montessori powołane zostało w 1994 r. z siedzibą w Łodzi

31 Stowarzyszenie Montessori Europa powstało w roku 2003 (Siedziba w Bad Honnef /Niemcy)

32 Montessori uczy się od dzieci. W Indiach jedno z dzieci zapytało Marię Montessori: Ile lat ma świat?... Pomysł czarnej wstęgi (35 m = 3,5 mld lat, dzisiaj 46 m)

33 1949 wytypowanie M. Montessori do pokojowej nagrody Nobla Krzyż Legii Honorowej z rąk rektora Sorbony w imieniu republiki francuskiej

34 Współpraca z Adelą Costa Gnocchi Odkrycie: odpowiednio przygotowane otoczenie dla dzieci powyżej 3.r.ż. nie jest p. o. dla dzieci młodszych! Po powrocie do Europy - ścisła współpraca z A.Costa Gnocchi nad koncepcją wychowania małego dziecka pierwsze szkolenia w Rzymie z zakresu wychowania dziecka poniżej 3. r. ż. Po śmierci M. Montessori od roku 1955 kontynuacjia koncepcji przez Silvanę Quattrocchi Montanaro

35 1952 plany podróży do Ghany w celu przeprowadzenia kursu dla nauczycieli afrykańskich

36 06 maja 1952 nagła śmierć w małej miejscowości holenderskiej Noordvijk (Zee) ; tam zostaje pochowana Proszę Was, kochane dzieci, które wszystko potraficie, abyście razem ze mną budowały pokój na świecie i pomiędzy ludźmi.

37

38 ,, Pomóż mi samemu to zrobić

39 Wychowanie jest wspieraniem indywidualnego i społecznego rozwoju dziecka. Jest to wychowanie dla życia. Celem rozwoju i wychowania jest normalizacja

40 zdrowie psychofizyczne człowieka optimum rozwojowe dziecka harmonijna, zrównoważona osobowość *samodzielność *odpowiedzialność *umiejętność społecznego działania *samodyscyplina - *posłuszeństwo - *silna wola - *samoświadoma praca - *wysoki poziom rozwoju moralnego *miłość do ludzi i świata

41 *Samodzielność

42 *ODPOWIEDZIALNOŚĆ za siebie, innych, świat natury i kultury, cały Wszechświat

43 *Samodyscyplina -dyscyplina wewnętrzna

44 *PRACOWITOŚĆ

45 *Miłość do ludzi, świata przyrody i kultury

46 *Wysoki poziom rozwoju społeczno moralnego

47 *UMIŁOWIANIE POKOJU NA ŚWIECIE

48 *wyzwalać; *dodawać odwagi; *strzec przed ubezwłasnowolnieniem; *usuwać wpływy zagrażające naturalnemu i spontanicznemu rozwojowi dzieci/młodzieży; *przygotowywać ich do przyszłego życia przez mobilizację do własnej aktywności; *pobudzać do zachowań zgodnych z oczekiwaniami społecznymi, zasadami moralności

49 Relacja dialogowa Podmiot podmiot

50

51 Aspekty A) materialny B) strukturalno dynamiczny C) osobowy

52 A) Aspekt materialny Budynek placówki wraz z wyposażeniem, meblami i pomocami rozwojowymi Montessori oraz innym pomocami/przedmiotami wspierającym rozwój dziecka.

53

54

55

56

57

58

59

60 Współcześnie wprowadza się zasady pedagogiki montesoriańskiej w pracy z seniorami, np.w Austrii. W projekcie L³M uczenie się przez całe życie z radością i zapałem Fazy pracy wolnej z materiałami geragogicznymi dla seniorów według zasad Montessori zostały zastosowane zasady pedagogiki Marii Montessori w geragogice. Aktualnie również w Polsce!

61

62 Zmaterializowana abstrakcja Klucze do świata

63 Działy: I. Ćwiczenia praktycznego życia; II. Rozwijanie zdolności sensorycznych (budowanie pojęć); III. Edukacja matematyczna IV. Edukacja językowa V. Edukacja kosmiczna VI. Wychowanie religijne

64 I. Ćwiczenia praktycznego życia

65 II. Rozwijanie zdolności sensorycznych (budowanie pojęć);

66 III. Edukacja matematyczna

67 IV. Edukacja językowa

68 V. Edukacja kosmiczna

69 VI. Wychowanie religijne

70 B) Aspekt strukturalno dynamiczny przygotowanego otoczenia Zasady ogólne: estetyki logicznej konstrukcji przygotowanego otoczenia ograniczenia (pojedyncze egz. pomocy rozwojowych) porządku-wolności

71 B)Aspekt strukturalno dynamiczny przygotowanego otoczenia Zasada odkrywania przez dziecko filozofii świata struktury porządku (szeregi) podobieństwa (pary, identyczności) kontrasty -luki dysharmonie

72 B)Aspekt strukturalno dynamiczny przygotowanego otoczenia *Zasady budowy pomocy rozwojowych Montessori: - -estetyki - -izolacji trudności - -samokontroli - -aktywnego działania - -stopniowania trudności - -kontynuacji/powiązania - - transferu

73 Porządek to porządek w otoczeniu, logiczna jego konstrukcja oraz budowanie samodyscypliny, porządku moralnego poprzez samodzielną pracę w otoczeniu z uwzględnieniem pomocy nauczyciela. Samodyscyplina jako wymiar normalizacji

74 Wolność i dyscyplina to dwie strony tego samego medalu.

75 Wolność w sensie pedagogicznym (i dydaktycznym) to swoboda wyboru: przedmiotu pracy miejsca wykonania czasu potrzebnego do realizacji zadania Egzemplifikacja - praca wolna

76 Wolność wyboru: praca indywidualna przy stolikach.

77 Wolność wyboru: przy stolikach lub na dywanie; indywidualna lub z partnerem lub z nauczycielem.

78 Inne formy pracy: Praca w grupie lekcja rozwojowa

79 C) Aspekt osobowy Wymieszana wiekowo grupa ( 3 roczniki) Nauczyciel Rodzice Inne osoby

80 Nauczyciel wychowawca pomocnik, doradca, obserwator, cechujący się miłością do dziecka, odpowiedzialnością, pogłębioną wiedzą merytoryczną z zakresu nauk o człowieku

81 Nauczyciel pomaga, ale nie wyręcza, ogarnia jak ogień,lecz nie spala. POMÓŻ MI SAMEMU TO ZROBIĆ istota pomocy wychowawczej

82 Pomóż mi, bym mógł to robić sam tak długo jak to możliwe! Pomóż mi, bym znowu mógł to zrobić sam! Pomóż mi, bym robił to w nowy sposób! Pomóż mi być sobą! W pracy z seniorami -koncepcja opiekuna jako towarzysza!

83 Kiedy tylko dziecko zacznie rozwijać się w przygotowanym otoczeniu i uda mu się działać samodzielnie i niezależnie od dorosłych, natychmiast zrodzi się harmonia nie tylko pomiędzy nim a otoczeniem, ale też między nim a dorosłymi ( Maria Montessori)

84

85 Dziecko człowiek jest istotą biologiczną i psychiczno duchową

86 Człowiek posiada swą tożsamość i osobowość Człowiek jest osobą w sensie filozofii i psychologii personalistycznej.

87 Tożsamość ludzka właściwa dla każdego bytu ludzkiego Osobowość jest jedyna i niepodzielna ( podobnie jak charakter) Osoba człowiek świadomy siebie, ma odrębne ja

88 Tajemnica dziecka. Człowiek (dziecko) istota stworzona przez Boga. Nie można do końca poznać człowieka ( dziecka) - tajemnica dziecka Por. tekst M. Montessori pt: Centrum i peryferie.

89 Dziecko : budowniczy samego siebie architekt człowieczeństwa istnienie planu budowy w sensie psychiczno duchowym ( plan architektoniczny)

90 Budowniczym człowieka jest dziecko. Dziecko jest ojcem człowieka (M. Montessori, Kinder sind anders, Stuttgart 1985,s. 159)

91 Horme wrodzony pęd do aktywności, siła rozwojowa, energia witalna ( za angielskim pedagogiem Percy Nunnem) Por. obserwacje M. Montessori w Klinice Psychiatrycznej dzieci upośledzonych bawiących się resztkami chleba, uczących się samorzutnie pisania, czytania..

92 Koncepcja dwóch okresów embrionalnych: 1.prenatalny - zarodek/embrion biologiczny 2.postnatalny - zarodek /embrion duchowy (w nim zawarty jest plan budowy), charakterystyczny dla pierwszych trzech lat życia

93 W pierwszych latach życia: uczenie się zachowań społecznych i kulturowych, nabywanie kompetencji ludzkich : chodzenie, mówienia, jedzenia, kontaktu z drugim człowiekiem, manipulowania przedmiotami.

94 Warunki rozwoju społecznego: Nebula (Nebule) - przesłanki biopsychicznego rozwoju dziecka: wrodzona gotowość do opanowania umiejętności charakterystycznych dla człowieka, to specjalizacja i różnicowanie (Nebula:termin z astronomii Nebula-mgławica)

95 Mneme Pierwsze lata życia to dopasowywanie się dziecka do warunków otoczenia; pomaga w tym mneme ( za Percy m Nunnem)- pamięć witalna. Dziecko inkarnuje, absorbuje w szczególny sposób zapamiętuje wszystko to, co widzi i czuje. Dopasowywanie to odbywa się tylko w środowisku ludzkim ( porównaj np. problem dzieci wilczych )

96 Warunek rozwoju, podstawowa potrzeba. MLEKO I MIŁOŚĆ Porównaj: bajka Fenelona o Niedźwiedzicy i jej szkaradnym Synu

97 Rozwój uwzględniający konstruktywny rytm życia

98 Rozwój od narodzin do dorosłości. Szczególne znaczenie wczesnego dzieciństwa.

99 Podkreślenie znaczenia momentu narodzin Szczególne znaczenie pierwszych trzech lata życia Uwzględnienie rozwoju tak ilościowego jak jakościowego (por wykres: okresy dynamicznego rozwoju kolor czerwony 0-6 i oraz rozwoju spokojniejszego kolor niebieski: 6 12 i 18 21) Szczególne momenty rozwojowe (3, 9, 15, 21 r. ż.) Rozwój a przygotowane otoczenie (por. bulwa : im dziecko młodsze tym większa troska o otoczenie i edukację.)

100 I. 0 6 r. ż. Faza sensoryczna Dziecko jako zmysłowy badacz 1. Faza 0-3 r. ż. absorbująca psychika; dziecko jako nieświadomy twórca 2. Faza 3-6 r. ż. rozwój świadomości dziecko jako świadomy pracownik

101 1.Faza: absorbująca psychika/ absorbujący umysł nieświadoma siła duchowa ( forma ) okresu postnatalnego; gotowa do całościowego, intuicyjnego, bezpośredniego odbierania i rejestrowania wrażeń z otoczenia ABSORBCJA

102 Lekkość uczenia się małego dziecka

103 2. Faza: 3 6 r. ż. Dziecko jako świadomy pracownik Dziecko zaczyna działać świadomie, celowo Podejmuje świadomie decyzje: Ja chcę to zrobić samodzielnie. Porządkuje wrażenia wg kategorii Chętnie uczy się pisać i czytać Często pyta; Co to jest? Dlaczego? Staje się członkiem grupy( przedszkole )

104 II. Faza 6 12 r. ż. faza kultury Okres szkoły podstawowej Dziecko jako odkrywca, naukowiec, badacz kultury Pytania typu: Dlaczego, jak, kiedy?

105 III. Faza r. ż.- badacz społeczny Okres szkoły średniej Dzieci Ziemi Pytania: Kim jestem? Jaka jest moja osobowość? Poszukiwanie własnej tożsamości Uniezależnienie się od rodziców

106 IV. Faza r. ż. badacze zawodowi/ profesjonalni Przygotowanie do pracy zawodowej Nabywanie dojrzałości społecznej, moralnej

107 Wrażliwe fazy Pojęcie zaczerpnięte od holenderskiego biologa Hugo de Vriesa ( ) szczególna wrażliwość dziecka na określone impulsy zewnętrzne; związanie się z przedmiotem zainteresowania; dokonuje się rozwój ilościowy i jakościowy droga do normalizacji

108

109 Skoro tylko tego rodzaju chłonność zabłyśnie w duszy dziecka, dzieje się tak, jakby wydobył się w niej promień, który oświetla jedynie określone przedmioty, zaś inne pozostawia w mroku. Cały świat percepcji dziecka ogranicza się wówczas nagle do tego jednego, jasno oświetlonego obszaru, a ono samo wykazuje też szczególną, a nawet niezwykłą zdolność wykorzystywania tych elementów dla potrzeb swego wzrostu duchowego ( za: B. Fuchs, Teoria i metoda M. Montessori, s. 8)

110 Cały świat percepcji dziecka ogranicza się wówczas nagle do tego jednego, jasno oświetlonego obszaru

111 Znaczenie polaryzacji uwagi warunek normalizacji Znaczenie normalizacji -skutek polaryzacji uwagi

112

113

114

115 Nauczanie, przekazywanie wiedzy przez nauczyciela; nacisk na zapamiętywanie. Nauczyciel frontalnie skierowany do uczniów, Relacja: Podmiot-przedmiot Uczenie się, samodzielne zdobywanie doświadczeń przy wsparciu nauczyciela; nacisk na sposoby zdobywania wiedzy. Nauczyciel jako inicjator i pomocnik aktywności dziecka: Relacja: Podmiot - podmiot

116 Podział dnia dzwonkiem na lekcje i przerwy Dzień pracy, bez dzwonka

117 Klasa szkolna: ławki frontalnie ustawione względem biurka nauczyciela; dostosowana do jednego rocznika, tablica. Przygotowane otoczenie w pomoce rozwojowe Montessori zgodnie z pojawiającymi się wrażliwymi fazami w zakresie rożnych dziedzin wiedzy, dla trzech roczników; zajęcia poza klasą, np. w holu.

118 Dzień podzielony na lekcje wg programu i planu; kształcenie zintegrowane w klasach 1 3 bez podziału na przedmioty z jednym nauczycielem,ewentualnie muzyka, plastyka, wychowanie fizyczne, języki obce.w klasach wyższych różni nauczyciele. Praca wolna jako podstawowa forma dnia, co najmniej dwie godziny od rana; lekcje rozwojowe i inne lekcje np. muzyka, plastyka, wychowanie fizyczne, języki obce.. Zasadniczo jeden wychowawca, ewentualnie nauczyciel wspierający.

119 Oceny w skali stopniowej; w klasach 1 3 ocena opisowa Klasyfikacja z roku na rok Ocena opisowa Klasyfikacja w ramach danego poziomu, czyli trzech latach ( po każdym roku opis osiągnięć)

120

121 Przerost rywalizacji Nagrody i kary jako częste metody wychowania Postawa współpracy i współdziałania Modelowanie, metoda zadaniowa

122

123 Samodzielność myślenia i działania; Umiejętność planowania sobie pracy; Odpowiedzialność za podejmowanie zadania; Pogłębiona wiedza z rożnych dziedzin nauki; Umiejętność poszukiwania wiedzy; Współpraca i współdziałanie; Postawy prospołeczne i pokojowe *Człowiek samodzielny i współdziałający z innymi!

124

125 ałożyciele Google a: Larry Page i Sergey Bin; nna Frank; siążę William i książę Harry z Anglii aureat Nagrody Nobra: Gabriel Garcia arquez jciec nowoczesnej ekonomii Peter Drucker ałożyciel Wikipedii- Jimmy Wales

126 Odkrycie zjawiska polaryzacji uwagi, czyli słynne odkrycie dziecka w Casa dei Bambini (Domu dziecięcym) w San Lorenzo w Rzymie w roku 1907 stało się symbolicznym początkiem w dziejach myśli pedagogicznej widzenia dziecka jako podmiotu, który tworzy swoją własną, niepowtarzalną osobowość.

127 Aby edukacja miała wymiar podmiotowy musi być pokój na świecie,rozumiany jako wychowanie dialogowe Prawdziwy pokój oznacza zwycięstwo sprawiedliwości i miłości między ludźmi: oznacza lepszy świat, w którym panuje harmonia. M.Montessori, Frieden und Erziehung, Red. P. Oswald,G.Schulz Benesch, Freiburg 1973, s.4, (w):horst Klaus Berg, Maria Montessori-poszukiwanie życia razem z dziećmi, Jedność, Kielce 2007, s. 181.

128