Podstawowymi składnikami paliw są następujące pierwiastki: C, H, S oraz pierwiastki niepalne jak O, N oraz nieznaczne ilości związków mineralnych.

Transkrypt

1 ĆWICZENIA LABORATORYJNE Z GEWiŚ Cz. I 1. Klasyfikacja, rodzaj i spalanie paliw Paliwami nazywamy substancje zawierające określony związek chemiczny lub mieszaniny różnych pierwiastków i związków chemicznych, które mogą wydzielać ciepło (w trakcie spalania) Paliwa dzielimy ze względu na stan skupienia oraz ze względu na pochodzenie: naturalne (węgiel kamienny, brunatny, torf, drewno, ropa naftowa, gaz ziemny) sztuczne wytworzone przy przeróbce paliw naturalnych (koks) odpadowe będące produktami ubocznymi różnych procesów. Podstawowymi składnikami paliw są następujące pierwiastki: C, H, S oraz pierwiastki niepalne jak O, N oraz nieznaczne ilości związków mineralnych. Podstawowymi właściwościami paliw określającymi ich przydatność energetyczną są: ciepło spalania i wartość opałowa. Ciepło spalania (H O ) jest to ilość ciepła wydzielona przy całkowitym, zupełnym spaleniu jednostki masy lub objętości paliwa, po oziębieniu produktów spalania do temp. początkowej z jednoczesnym skropleniem pary wodnej zawartej w spalinach. Wartość opałowa (H) jest to ilość ciepła wydzielona przy całkowitym, zupełnym spaleniu jednostki masy lub objętości paliwa, po oziębieniu produktów spalania do temp. początkowej bez wykroplenia pary wodnej zawartej w spalinach. H O = H + r(9h + w) kj/kg r ciepło odparowania wody (2,5 MJ/kg) w zawartość wilgoci w paliwie h zawartość wodoru w paliwie W energetyce przy porównaniu różnego rodzaju paliw w bilansach paliwowych dokonuje się przeliczeń na masę paliwa umownego (Bu). Jeden kg paliw umownego odpowiada energii 29,3 MJ (7000kcal). Bu = B * H/29,3 [kg] B ilość paliwa rzeczywistego H wartość opałowa (MJ/kg) Dla paliw gazowych Bu = V * H/29,3 [kg] V objętość paliwa rzeczywistego (gazu) H wartość opałowa (MJ/kg) Granica zapalności (dotyczy gazów) najmniejsza i największa zawartość gazu w powietrzu, przy której gaz zapala się w temp. 293K. Temperatura zapłonu (dotyczy cieczy i ciał stałych) najniższa temperatura, w której wydzielające się pary z danego paliwa zapalają się przy zbliżeniu się otwartego płomienia. 1

2 Podział paliw pod względem temperatury zapłonu. bardzo niebezpieczne t. Z. poniżej 293 K (benzyna) niebezpieczne t. z K (nafta, lekkie oleje napędowe) mało niebezpieczne t. Z. powyżej 320 K (oleje napędowe) Liczba oktanowa miernik odporności paliwa na spalanie detonacyjne. Stwierdzenie, że paliwo ma np. LO = 66 oznacza, że jego odporność detonacyjna, zbadana przy użyciu specjalnego silnika doświadczalnego, jest taka sama jak mieszaniny: 66% izooktanu i 34% heptanu. izooktan duża odporność na detonacje heptan mała odporność na detonacje Aby zmniejszyć skłonność do spalania detonacyjnego do paliwa wprowadza się rozmaite dodatki przeciwstukowe (czteroetylenek ołowiu). Teoretyczna ilość tlenu (powietrza) potrzebna do spalania. O t = 8/3 C + 8(H 2 1/ 8O 2 ) + S [kg/kg] L t = 1/0,23 [8/3 C + 8(H 2 1/ 8O 2 ) + S] [kg/kg] O t teoretyczna ilość (masa) tlenu potrzebna do spalenia 1 kg paliwa [kg] L t teoretyczna ilość (masa) powietrza potrzebna do spalenia 1 kg paliwa [kg] C zawartość węgla w paliwie (udziały masowy) H 2 zawartość wodoru w paliwie O 2 zawartość tlenu w paliwie S zawartość siarki w paliwie Współczynnik nadmiaru powietrza λ λ = V pow. rzeczywista /V pow. teoretyczna Dla palenisk kotłowych współczynnik nadmiaru powietrza powinien wynosić: dla paliw gazowych 1,05 1,2; dla paliw ciekłych i pyłu węglowego 1,1 1,4; dla paliw stałych na ruszcie mechanicznym 1,3 1,6; dla paliw stałych na ruszcie obsługiwanym ręcznie 1,6 2. Proszę zapoznać się z następującymi pojęciami: Analiza gazów spalinowych budowa aparat Orsata Wykresy Buntego Literatura: Całus H.: Podstawy obliczeń chemicznych. PWN Galus Z.: Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej. PWN 1993, str Germański A.: Gospodarka paliwowo-energetyczna, WG Warszawa Kudra T.: Zbiór zadań z podstaw teoretycznych inżynierii chemicznej i procesowej. PWN Minczewski J., Marczenko Z.: Chemia analityczna. tom II, PWN 1997, str Wilk S.: Technika cieplna. WSiP Wojdalski J., i in.: Energia i jej użytkowanie w przemyśle rolno-spożywczym, SGGW Warszawa

3 Zadania 1. Oblicz wagowo i objętościowo ilość tlenu niezbędną do całkowitego spalenia 1 kg chemicznie czystego węgla. 2. Oblicz teoretyczną ilość powietrza potrzebną do zgazowania 1 kg koksu o zawartości 90% węgla i 10% popiołu. 3. Dany jest skład gazu miejskiego [%]: wodór 52, metan 26, tlenek węgla 14, eten 4, dwutlenek węgla 1, resztę stanowi azot. Oblicz teoretyczną ilość tlenu potrzebną do spalenia gazu oraz objętość wprowadzanego powietrza przy współczynniku 1,2. 4. Oblicz ile m 3 powietrza należy doprowadzić, by spalić 1 m 3 gazu o następującym składzie chemicznym: 98% obj. butanu i 2% obj. azotu. Przyjąć współczynnik nadmiaru powietrza = 1,1. 5. Oblicz ile m 3 powietrza należy doprowadzić, by spalić 1 litr benzyny o składzie: 98% wag. C 8 H 18 i 2% wag. C 9 H 20. Gęstość benzyny wynosi 0,696 g/cm 3, współczynnik nadmiaru powietrza = 1,2. 6. Oblicz ile m 3 powietrza należy doprowadzić, by spalić 20 kg benzenu. Przyjąć współczynnik nadmiaru powietrza (tlenu) = 1,2. 7. Oblicz masę i objętość teoretyczną tlenu niezbędnego do spalenia 100 m 3 mieszaniny gazów (75% CO, 20% CO 2, 5% N 2 ). 8. Oblicz teoretyczną ilość powietrza potrzebną do spalenia 500 m 3 gazu ziemnego, składającego się z 80% metanu, 15% azotu i 5% dwutlenku węgla. 9. Ile powietrza należy doprowadzić do kotła spalającego 0,1 ton/h koksu składającego się z węgla 95%. (pozostałe 5 % to niepalne substancje mineralne). Uwzględnij współczynnik nadmiaru powietrza λ=1, Dany jest skład gazu miejskiego (% obj.) wodór 52%, tlenek węgla 14%, resztę stanowi azot i dwutlenek węgla. Oblicz teoretyczną ilość tlenu potrzebną do spalenia objętości gazu. 3

4 2. Przesył pary i straty związane z tym procesem Kocioł parowy - naczynia ciśnieniowe, których zadaniem jest wytwarzanie pary wodnej z wody o ciśnieniu wyższym od atmosferycznego. W kotle wytwarza się parę nasyconą lub przegrzaną. Powierzchnia ogrzewalna - powierzchnia ścian omywanych bezpośrednio spalinami z jednej strony, a z drugiej parą, wodą lub powietrzem. Powierzchnia ogrzewalna liczona jest po stronie spalin i wyrażana w m 2. Pojemność wodna - przestrzeń w kotle, w której podczas pracy znajduje się woda. Pojemność wodna wyraża się w m 3 lub litrach. Przestrzeń parowa - jest przestrzenią w walczaku kotła, który wypełnia para. Im większa przestrzeń parowa, tym większa jest możliwość otrzymania bardziej suchej pary bez potrzeby stosowania specjalnych urządzeń (np. rur osuszających, zbiorników pary itp.) Obciążenie powierzchni parowej - ilość pary przypadającej na m 3 przestrzeni na godzinę [m 3 /m 3 /h]. Dopuszczalne obciążenie jest zależne od ciśnienia w kotle i gęstości wody kotłowej - im woda kotłowa ma większe zasolenie, tym jest mniejsze dopuszczalne obciążenie przestrzeni parowej. Najniższy poziom wody - jest to poziom, przy którym kocioł nie ulega uszkodzeniu wskutek braku wody. Poziom ten powinien być 100 mm powyżej linii spalinowej. Wydajność kotła - ilość wyprodukowanej pary w ciągu jednostkowego czasu w kg/h lub w t/h. Dopuszczalne ciśnienie kotła - [at, bar] - najwyższe ciśnienie na jakie kocioł został dopuszczony do eksploatacji przez organ dozoru technicznego. PROCESY ENERGETYCZNE ZACHODZĄCE W KOTLE PAROWYM Energia cieplna ze spalania paliwa jest wykorzystywana do ogrzania wody, która ulega odparowaniu. Powstała para wodna o odpowiednim ciśnieniu i temperaturze spełnia rolę nośnika energii cieplnej i jest transportowana rurociągiem poza obręb kotła. Bilans kotła Q = Q u + ΣQ s Q = B*Q w Q u = D(i p - i w ) Q u - ilość energii cieplnej zawartej w parze wodnej Q - ilość energii cieplnej dostarczonej w procesie spalania paliwa ΣQ s - suma strat towarzyszących procesowi spalania [kcal] B - masa spalonego paliwa [kg] Q w - wartość opałowa paliwa [kcal/kg] D - ilość wytworzonej pary wodnej przy spalaniu paliwa i p - entalpia pary wodnej [kcal/kg] i w - entalpia wody doprowadzonej do wnętrza kotła [kcal/kg] BQ W = D(i p i w ) + ΣQ S 4

5 Sprawność kotła Q D( i i ) Q BQ U p w η = = η - współczynnik sprawności kotła w Sprawność kotła jest tym bardziej zbliżona do jedności, im niższa jest suma strat towarzyszących procesowi spalania. W praktyce η = 0,5 0,85 Kotły z ręcznym popielnikiem Kotły z paleniskiem opalanym pyłem węglowym, gazem itp. Obciążenie ekonomiczne - jest to obciążenie, przy którym osiąga się maksymalną sprawność kotła v e = D e D max v e - współczynnik ekonomicznego obciążenia kotła D e - obciążenie ekonomiczne [t/h] D max - maksymalne obciążenie kotła [t/h] Straty przemian energii w kotle parowym: 1. Straty w palenisku: - strata niezupełnego spalania - strata przesypu (popielnikowa, niecałkowitego spalania) - straty związane ze zjawiskiem promieniowania do otoczenia. 2. Straty w kanałach spalinowych i przewodzie kominowym. 3. Straty powstałe w kotle właściwym: nieszczelności aparatury, osadzanie kamienia kotłowego. 4. Straty przy wygaszaniu i rozruchu kotła. Straty ciepła nieizolowanych rurociągów: Q = k(t 1 - t 2 ) [kcal/m 2 h] m 2 - powierzchnia boczna rurociągu k - współczynnik przenikania ciepła, k = 8+0,036 (t 1 - t) [kcal/m 2 h 0 C] t - gradient temperatury (różnica temperatur między parą, a wewnętrzną ścianą rurociągu) t 1 - temperatura pary t 2 - temperatura otoczenia t dla pary nasyconej = 0 t dla pary przegrzanej = C 5

6 Straty ciepła dla rurociągu izolowanego: Q = π t1 t 1 d z ln + 2λ d ( 2 w ) [ kcal / mh] 1 d α z λ - współczynnik przewodzenia ciepła materiałów izolacji d z - średnica rurociągu z izolacją d w - średnica wewnętrzna a - grubość izolacji α - współczynnik przejmowania ciepła z powierzchni nagrzanej do powietrza zewnętrznego [kcal/m 2 h 0 C] α = 8,4 + 0,06 (t 0 - t 2 ) t 0 - temp. otuliny (zewnętrzna powierzchnia otuliny) Straty ciepła rurociągów parowych nie zależą od ilości przesyłanej pary. Literatura: Germański A.: Gospodarka paliwowo-energetyczna, WG Warszawa Kudra T.: Zbiór zadań z podstaw teoretycznych inżynierii chemicznej i procesowej. PWN Neryng A., i in: Energia i woda w przemyśle rolno spożywczym, WNT Warszawa Wilk S.: Technika cieplna. WSiP Wojdalski J., i in.: Energia i jej użytkowanie w przemyśle rolno-spożywczym, SGGW Warszawa 1998 Zadania 1. Obliczyć straty ciepła nieizolowanego rurociągu parowego o φ = 125/133 i długości 100m przez który przepływa para nasycona o ciś. 5 atm. i temp C. Temp. otoczenia 18 0 C. sprawność cieplna urządzenia kotłowego η = 0,7, wartość opałowa paliwa Q w = 5200 kcal/kg. Wyrazić straty ciepła, jako straty masy paliwa na godz. 2. Jak zmienią się straty ciepła rurociągu parowego z zadania 1 po zaizolowaniu go otuliną o grubości 60 mm, λ = 0,1 kcal/mh 0 C, jeżeli temp. zewnętrzna powierzchni otuliny wynosi 40 0 C? 3. Oblicz sumę strat kotła parowego podgrzewającego wodę o entalpii 15 kcal/kg i wytwarzającego 800 ton pary wodnej o entalpii 664 kcal/kg, przy spalaniu kg węgla o kaloryczności 5,2*10 6 kcal/tonę. 4. Ile węgla o kaloryczności 5,2*10 6 kcal/tonę należy spalić, aby wytworzyć 500 ton pary wodnej nasyconej, w kotle o sprawności 0,7? Entalpia wody - 15 kcal/kg, pary kcal/kg. 6