INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE. TECHNIK TYFLOINFORMATYK (kod )

Transkrypt

1 INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK TYFLOINFORMATYK (kod ) Zawody pokrewne, m. in.: Technik informatyk (kod ) Technik teleinformatyk (kod ) Technik tyfloinformatyk (kod ) to jeden z 2443 zawodów ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy 1, obowiązującej od 01 stycznia 2015 r. W poprzedniej klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy 2, obowiązującej od 01 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r., zawód ten nie występował. W zawodzie tym mogą się kształcić wyłącznie osoby niewidome i słabowidzące. Do klasyfikacji szkolnictwa zawodowego został wprowadzony w 2010 roku. Powodem wprowadzenia do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego tego zawodu był brak możliwości kształcenia uczniów z dysfunkcją wzroku w istniejącym zawodzie technik informatyk (podstawa programowa dla tego zawodu zawiera treści, które nie mogą być realizowane, ze względu na rodzaj niepełnosprawności, przez osoby z dysfunkcją wzroku). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik tyfloinformatyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych 3 : projektowania stanowiska komputerowego dla użytkownika z niepełnosprawnością wzrokową; konfigurowania i obsługi urządzeń i oprogramowania technologii wspomagającej prowadzenia instruktażu dotyczącego obsługi urządzeń i oprogramowania technologii wspomagającej w trakcie pracy z systemem operacyjnym i programami użytkowymi; prowadzenia instruktażu dotyczącego obsługi urządzeń i oprogramowania technologii wspomagającej w trakcie pracy z systemem operacyjnym i programami użytkowymi. posługuje się klawiaturą komputera z zastosowaniem metody bezwzrokowej; Absolwent Obsługuje oprogramowanie udźwiękowiające i urządzenia brajlowskie, a w tym zakresie : 1) posługuje się klawiaturą komputera z zastosowaniem metody bezwzrokowej; 2) przestrzega zasad obsługi interfejsów graficznych bez urządzeń wskazujących; 3) określa funkcje programów udźwiękowiających komputer; 4) instaluje oraz konfiguruje programy udźwiękowiające komputer; 5) dobiera syntezatory mowy do określonych zastosowań, instaluje je oraz konfiguruje; 6) przestrzega zasad ogłaszania informacji z ekranu; 7) posługuje się pismem punktowym Braille'a; 8) kontroluje interfejs systemu operacyjnego i programów użytkowych za pomocą oprogramowania udźwiękowiającego oraz monitora brajlowskiego; 9) posługuje się notatnikami brajlowskimi; 10) przestrzega zasad przygotowania dokumentów brajlowskich; 11) obsługuje programy komputerowe do przygotowania wydruku brajlowskiego; 12) obsługuje graficzne i tekstowe drukarki brajlowskie; 13) konfiguruje i obsługuje oprogramowanie udźwiękowiające telefony komórkowe i inne 1 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, Dz. U. Nr 82, poz. 537 z późn. zm) 3 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach, DZ. U. z 2012r. poz. 184 z późn. zm oraz 1

2 urządzenia przenośne; 14) projektuje stanowisko komputerowe dla użytkownika niewidomego. Obsługuje powiększalniki i oprogramowanie powiększające, a w tym zakresie: 1) określa funkcje programów powiększających i powiększająco-udźwiękowiających ekran; 2) instaluje oraz konfiguruje programy powiększające i powiększająco- - udźwiękowiające ekran; 3) kontroluje interfejs systemu operacyjnego i programów użytkowych za pomocą programów powiększających i powiększająco-udźwiękowiających ekran; 4) obsługuje powiększalniki komputerowe, telewizyjne i przenośne; 5) projektuje stanowisko komputerowe dla użytkownika słabowidzącego. Tworzy książki mówione i obsługuje elektroniczne urządzenia udźwiękowione, tj: 1)skanuje i rozpoznaje tekst drukowany za pomocą programów do optycznego rozpoznawania znaków (OCR); 2) nagrywa i edytuje pliki dźwiękowe; 3) rozpoznaje i dobiera formaty plików książek mówionych; 4) obsługuje urządzenia do odtwarzania książek mówionych; 5) stosuje programy do przetwarzania plików tekstowych na pliki dźwiękowe; 6) tworzy książki mówione; 7) obsługuje urządzenia lektorskie; 8) obsługuje udźwiękowione urządzenia elektroniczne codziennego użytku. Konfiguruje systemy i sieci komputerowe, tj: 1) dobiera elementy zestawu komputerowego do zadanych zastosowań; 2) posługuje się tekstowym interfejsem systemów operacyjnych; 3) wykonuje partycjonowanie i formatowanie dysku, dobiera systemy plików do określonych zastosowań; 4) przestrzega zasad bezpiecznej pracy z komputerem podłączonym do sieci; 5) zarządza kontami użytkowników i dostępem do zasobów sieciowych; 6) rozpoznaje topologie lokalnych sieci komputerowych, technologie i protokoły sieciowe; 7) konfiguruje interfejsy sieciowe; 8) stosuje urządzenia i oprogramowanie sieciowe. Predyspozycje psychofizyczne, kompetencje społeczne i personalne 4 Przestrzega zasad kultury i etyki; jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; przewiduje skutki podejmowanych działań; jest otwarty na zmiany; potrafi radzić sobie ze stresem; aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; przestrzega tajemnicy zawodowej; potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; potrafi negocjować warunki porozumień; współpracuje w zespole. PROFIL KOMPETENCYJNY 5 dla grupy Technicy informatycy(grupa duża 6 35) Przykładowe zawody dla grupy Technicy informatycy: technik informatyk, technik teleinformatyk, technik telekomunikacji, projektant stron internetowych (webmaster), realizator dźwięku, technik tyfloinformatyk itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, 4 Źródło: Wyspa zawodów 5 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych Warszawa 2014r. 6 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz

3 przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja).są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy technicy informatycy określono 4 kompetencje, tj: Kompetencja 1 sumienność w dążeniu do rezultatów - rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 2 - obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu - to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Kompetencja 3 gotowość do podnoszenia kwalifikacji - otwartość na wiedzę i na zadania umożliwiające jej zdobycie. Wykorzystywanie napotkanych problemów jako okazji do rozwoju. Chęć eksperymentowania i podejmowania nowych zadań. Staranna analiza sukcesów i porażek oraz traktowanie tych drugich jako cennej lekcji. Kompetencja 4 - sprawność motoryczna - wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz kondycyjne (dostosowanie ruchu, zdolności: utrzymania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). SYTUACJA ZAWODU NA RYNKU PRACY 7 Z uwagi na to, że zawód technik tyfloinformatyk został wprowadzony do klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy w 2015 roku, tym samym brak jest danych na temat bezrobotnych oraz ewentualnych miejscach pracy lub aktywizacji zawodowej w tym zawodzie. 7 Żródło: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko pomorskim w latach: Raporty z lat znajdują się na stronach internetowych WUP: oraz 3

4 Dostępne dane o bezrobotnych oraz zgłoszonych do powiatowych urzędów pracy wolnych miejscach pracy i miejscach aktywizacji zawodowej 8, pozwalają na określenie sytuacji na rynku pracy osób z zawodem technik informatyk (kod ) oraz technik teleinformatyk (kod ). Dla tych zawodów opracowane zostały odrębne charakterystyki W I półroczu 2015r 9 do powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko - pomorskim nie zgłoszono wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej. W tym samych czasie nie odnotowano rejestracji osób bezrobotnych z zawodem technik tyfloinformatyk. MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA 10 W badaniach ankietowych pracodawców w latach , nie zgłaszali planów zatrudnienia lub zwolnienia osób w zawodzie technik tyfloinformatyk. Zawód nie pojawia się w długookresowej perspektywie zapotrzebowania na zawody do 2018 r. W celu rozpoznania szans potencjalnych absolwentów tyfloinformatyki na zatrudnienie w 2015 r. został nawiązany kontakt telefoniczny z 10 potencjalnymi pracodawcami. Informację pozyskiwano ze studiów graficznych, firm sprzedających sprzęt komputerowy, punktów serwisowych sprzętu komputerowego i urzędów. Żadna z wyżej wymienionych firm nie zamierzała, w perspektywie 2015r. zatrudnić pracownika legitymującego się tym zawodem. Jednocześnie firmy biorące udział w sondażu, nie zatrudniały osoby niewidomej lub niedowidzącej, mimo że pracodawcy mogą skorzystać ze wsparcia przewidzianego w Ustawie z dnia 6 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U ). Analiza ofert pracy publikowanych internecie 11 również nie wykazała zapotrzebowania na kandydatów do pracy zawodzie technik tyfloinformatyki. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE. OFERTA KSZTAŁCENIA 8 źródło: Załącznik Nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności, 9 Źródło: opracowanie własne WUP na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy 10 Badanie pracodawców realizowane było w ramach projektu systemowego WUP pt. Rynek Pracy pod Lupą. Raporty z badań zrealizowanych w latach znajdują się na stronach internetowych WUP: oraz ; ; ; 4

5 Z danych uzyskanych z Systemu Informacji Oświatowej, wynika, że w Polsce, systematycznie wzrasta liczba osób uczących się zawodu technik tyfloinformatyk. Od 8 osób w roku szkolnym 2009/2010 do 62 uczniów w roku szkolnym 2013/2014. W województwie kujawsko-pomorskim, pierwsi uczniowie(4 osoby) rozpoczęli kształcenie w roku szkolnym 2012/2013.Rok później naukę uczyło się 7 osób. W tym samym czasie w kraju, edukację ukończyło 7 techników tyfloinformatyków. W województwie Kujawsko-Pomorskim nadal nie odnotowano absolwentów. Tabela 3. ABSOLWENCI I UCZNIOWIE KSZTAŁCĄCY SIĘ W ZAWODZIE TECHNIK TYFLOINFORMATYK W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH Wyszczególnienie / rok szkolny POLSKA Liczba absolwentów, stan na rok szkolny: Liczba uczniów, stan na rok szkolny: Jednostki realizujące kształcenie w zawodzie technik tyfloinformatyk: Technikum: Technikum Specjalne Nr Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących adres: Tyniecka 6; Kraków telefon / faks: / Szkoły policealne: Szkoła Policealna przy Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Laskach Adres: Brzozowa 75, Izabelin telefon / faks: / Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy Nr 1 dla Dzieci i Młodzieży Słabo Widzącej im. Louisa Braille a w Bydgoszczy Adres: ul. Zygmunta Krasińskiego 10, Bydgoszcz telefon / faks: / Szkoła prowadzi nabór uczniów na rok szkolny 2015/2016. Opinie Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy 13 : Uchwała NR 6/2012r. WRZ z dnia 24 lutego 2012 w sprawie opinii w zakresie powołania nowego kierunku kształcenia (technik tyfloinformatyk) w Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym Nr 1 dla Dzieci i Młodzieży Słabo Widzącej im. Louisa Braille a w Bydgoszczy). Możliwości dalszego kształcenia i rozwoju zawodowego W tym WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE Liczba absolwentów, stan na rok szkolny: 2013/ / / / / Liczba uczniów, stan na rok szkolny: 12 Dane pochodzą z Systemu Informacji Oświatowej: - stan na Zmiana nazwy z : Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia na Wojewódzką Radę Rynku Pracy(WRRP) Podstawa: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r.o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (D.U. z 2015r. poz. 149). 5

6 Technicy tyfloinformatycy, absolwenci czteroletniego technikum lub dwuletniej szkoły policealnej, którzy zdali egzamin maturalny, mają możliwość podwyższenia kwalifikacji, kontynuując naukę w szkołach wyższych. Logiczną drogą rozwoju jest wybranie któregoś z kierunków pokrewnych, np. informatyka, elektronika czy telekomunikacja. Szkoły wyższe które oferują możliwość podjęcia studiów na kierunkach pokrewnych. Poniżej informacje nt uczelni dysponujących pracowniami tyfloinformatycznymi. 1. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wlkp., ul. Teatralna 25a, Gorzów Wlkp., Kierunek: Informatyka 2. Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Matematyki, Informatyki i Ekonometrii, ul. Licealna 9, Zielona Góra, Kierunek: Informatyka Wykaz pozostałych uczelni znajduje się w odrębnym opracowaniu dotyczącym zawodu informatyk. DOSKONALENIE W ZAWODZIE Analiza szkoleń 14 organizowanych przez powiatowe urzędy pracy oraz instytucje szkoleniowe w latach , nie zawiera danych dotyczących oferty specjalistycznych szkoleń, związanej z zawodem technik tyfloinformatyk. Aktualne informacje o szkoleniach przydatnych dla zawodów informatycznych dostępne są na stronie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu w zakładce Rejestr Instytucji Szkolących lub przez wyszukiwarkę w obszarze Informatyka i wykorzystanie komputerów (kod-15) PODSTAWA PRAWNA KSZTAŁCENIA Według Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego 15, zawód technika tyfloinformatyka można uzyskać kształcąc się w 4 letnim technikum, w szkole policealnej o 2 letnim cyklu nauczania oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji w wyodrębnionym zawodzie, tj.: obsługa oprogramowania i sprzętu informatycznego wspomagających użytkownika z niepełnosprawnością wzrokową. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą być realizowane w szkołach prowadzących kształcenie w zawodzie technik tyfloinformatyk. W tym zawodzie mogą być kształcone wyłącznie osoby niewidome i słabowidzące. INNE INFORMACJE. LITERATURA Przydatne serwisy/strony internetowe Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia; strona Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu; Portal tujestpraca.eu Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu; Podstawa programowa kształcenia w zawodzie technik tyfloinformatyk Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących w Krakowie 14 Analiza rynku szkoleniowego była realizowana w ramach projektu systemowego WUP pt. Rynek Pracy pod Lupą. Raporty z badań zrealizowanych w latach znajdują się na stronach internetowych WUP: oraz 15 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, Dz. U. z 2012 r. poz. 7z póź. zm. 6

7 Dział Zbiorów dla Niewidomych, Główna Biblioteka Pracy i Zabezpieczenia Społecznego Polski Związek Niewidomych Organizacja pożytku publicznego Adres: ul. Konwiktorska 9; Warszawa tel ; Ośrodek Rehabilitacji i Szkolenia PZN Homer im. Józefa Buczkowskiego Adres: Bydgoszcz; ul. Powstańców Wlkp. 33 tel., centr , Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Adres: ul. Szosa Chełmińska 30; Toruń, oraz ; Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych-200 charakterystyk zawodów - Data publikacji : Fundacja Ari Aritel Adres:ul.T. Boya-Żeleńskiego 6/77; Bydgoszcz Tel Polskie Towarzystwo Informatyczne Zarząd Główny Adres: ul. Puławska 39 / 4, Warszawa tel: fax: ; Fundacja Aktywizacja Portal zawierający informacje o branży IT szczególnie z zakresu problematyki sieciowej; Stowarzyszenie Informatyków Polskich Adres do korespondencji Warszawa ul. Górczewska 228D m ; Strona internetowa z wyszukiwarką możliwości studiów wyższych na kierunkach pokrewnych Książki 16 Kinel Technika pracy biurowej. Część 1. Pisanie na klawiaturze komputera, WSiP; K. Pytel, S. Osetek Administrowanie sieciowymi systemami informacyjnymi, WSiP; K. Pytel, S. Osetek Konfigurowanie urządzeń sieciowych, WSiP; T. Marciniuk, K. Pytel, S. Osetek Naprawa komputera osobistego, WSiP; K. Pytel, S. Osetek Projektowanie i wykonywanie lokalnej sieci komputerowej, WSiP; T. Marciniuk, K. Pytel, S. Osetek Przygotowanie stanowiska komputerowego do pracy. Część 1, WSiP; T. Marciniuk, K. Pytel, S. Osetek Przygotowanie stanowiska komputerowego do pracy. Część 2, WSiP; T. Marciniuk, K. Pytel, S. Osetek Użytkowanie urządzeń peryferyjnych komputera osobistego, WSiP; Język angielski w branży tyfloinformatycznej: DSM podręcznik użytkownika Materiały wewnątrzszkolne przygotowane przez nauczycieli informatyki technikum.html 7

8 CZASOPISMA FACHOWE CHIP - miesięcznik, prezentuje nowości dotyczące oprogramowania i sprzętu informatycznego, testy, porady - PC Word- miesięcznik, zawiera wiadomości z branży IT, opisy sprzętu, testy nowych urządzeń, porady - ; Computerworld - tygodnik dla menadżerów i informatyków- ; 3d - magazyn poświęcony grafice komputerowej - ; Gazeta-it - czasopismo dla profesjonalistów poświecone różnym aspektom informatyki takim jak szkolenia, programowanie, sieci - ; PHPSolution - czasopismo porusza różne tematy związane z tworzeniem stron internetowych - ; Oracle'owePloug'tki - pismo poświęcone problematyce baz danych i aplikacji Oracle - Opracowała: Katarzyna Borzych doradca zawodowy/maja Wasielewska doradca zawodowy stażysta Akceptowała: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, ostatnia aktualizacja: Bydgoszcz, r. 8