PROGRAM PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 IM. JANA WYŻYKOWSKIEGO W POLKOWICACH

Transkrypt

1 W wychowaniu bowiem chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem - o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał - aby więc poprzez wszystko, co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej być człowiekiem - to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugimi, ale także i dla drugich. Jan Paweł II PROGRAM PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 IM. JANA WYŻYKOWSKIEGO W POLKOWICACH Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 1

2 Program profilaktyczny Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach Spis treści: Wprowadzenie Rozdział I Podstawa prawna Rozdział II Diagnoza problemów zagrożenia dla dzieci i ich rodzin Rozdział III Cele programu: a) cel główny b) cele szczegółowe Rozdział IV Określenie sposobów działania Rozdział V Obszar działań, zadania i sposoby realizacji Rozdział VI Adresaci programu i struktura oddziaływań profilaktycznych Rozdział VII Przewidziane efekty podjętych działań profilaktycznych Rozdział VIII Ewaluacja działań profilaktycznych Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 2

3 WPROWADZENIE Profilaktyka jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Jej celem jest ochrona człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Człowiek dojrzały sam dla siebie może być zagrożeniem. Dlatego prowadzenie dziecka ku dojrzałości jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką. Oddziaływanie profilaktyczne ma szczególne znaczenie w odniesieniu do dzieci i młodzieży w okresie dorastania. Jest to faza rozwoju, w czasie której dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka. Fazę tę najczęściej charakteryzuje brak integracji. Dlatego jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie działań ryzykownych. Czynniki ryzyka to wszystkie elementy (cechy, sytuacje, warunki) zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji zaburzających prawidłowy rozwój. Należą do nich: środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań, modelowanie takich zachowań w domu i w szkole, grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne, słabe wyniki w nauce, brak celów życiowych, dostęp do środków psychoaktywnych, wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych. Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 3

4 Rozdział I Podstawa prawna: 1) Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U nr 78, poz. 483 ze zm.) art. 72; 2) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U nr 256, poz ze zm.); 3) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U nr 89, poz. 555 ze zm.) art.304; 4) Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U nr 43, poz. 296 ze zm.) art. 572; 5) Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. 6) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U nr 4, poz. 17); 7) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jedn.: Dz.U nr 147, poz ze zm.); 8) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U nr 179, poz ze zm.); 9) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jedn.: Dz.U nr 11, poz. 109 ze zm.); 10) Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jedn.: Dz.U nr 10, poz. 55 ze zm.); 11) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U nr 111, poz. 535 ze zm.); 12) Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U nr 180, poz ze zm.); 13) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U nr 228, poz. 1488); 14) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U nr 228, poz. 1487); Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 4

5 15) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz.U nr 26, poz. 226); 16) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletniego w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych oraz młodzieżowych ośrodkach socjoterapii (Dz.U nr 178, poz ze zm.); 17) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U nr 228, poz. 1490); 18) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 stycznia 2008 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz.U nr 7, poz. 38 ze zm.); Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 5

6 Rozdział II Diagnoza środowiska uczniów. Baza programu. 1.W wyniku przeprowadzonej diagnozy można wyszczególnić następujące obszary zagrożeń dla uczniów i ich rodzin: bezrobocie, ubóstwo, alkoholizm w rodzinie, przemoc i zaniedbania wychowawcze, brak autorytetów i pozytywnych wzorców dla uczniów, problemy emocjonalne uczniów, niska samoocena dzieci, kontakty sporadyczne z papierosami. 2. Program powstał na bazie: środowiskowej diagnozy stanu i potrzeb, analizy aktów prawnych, analizy Programu Wychowawczego szkoły, obserwacji zachowań uczniów. Rozdział III Cele programu Szkolny Program Profilaktyki uwzględnia treści kształcenia dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów. Jest zintegrowany z Programem Wychowawczym. a) Cele główne: Przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym. Promowanie zdrowego stylu życia. Kształtowanie ważnych psychologicznie i społecznie umiejętności. Wzmacnianie poczucia własnej wartości i tożsamości. Zapobieganie uzależnieniom. Wspieranie czynników chroniących. Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 6

7 b) Cele szczegółowe: Doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie z przejawami przemocy eliminowanie zachowań agresywnych. Wrażanie prawidłowego pojmowania norm zachowania przyjętych przez społeczeństwo. Dążenie do stworzenia modelu człowieka szczęśliwego - wszelkie nałogi są zazwyczaj rekompensatą dyskomfortu psychicznego. Zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego. Wspomaganie zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez kształcenie umiejętności i nawyków ruchowych. Stwarzanie możliwości udziału w zajęciach sportowo - rekreacyjnych. Rozwijanie umiejętności interpersonalnych, kształcenie umiejętności zachowań asertywnych w różnych sytuacjach Wyrabianie poczucia tożsamości i własnej wartości oraz wiary w siebie. Zainteresowanie nauką i własnym rozwojem. Podtrzymywanie tradycji i kształcenie szacunku dla jej norm. Konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytety. Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 7

8 Rozdział IV Określenie sposobów działań 1. Diagnozowanie problemów: obserwacja uczniów, gdy zajdzie potrzeba konsultacja z fachowcem ( np. psycholog, logopeda, specjalista od uzależnień), sprawdzenie efektów podjętych działań. 2. Rejestrowanie negatywnych, aspołecznych zachowań i konsekwentne reagowanie. 3. Systematyczne rozmowy, podejmowanie interwencji z włączeniem rodziców; uczenie wrażliwości społecznej. 4. Praca z rodzicami: spostrzeganie mocnych stron swoich dzieci, propagowanie zdrowego stylu życia, propozycje ciekawych form spędzania czasu z dzieckiem. 5. Współdziałanie z poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Policja, Strażą Miejską, Sądem. 6. Prowadzenie zajęć profilaktycznych. 7. Kontakt ze sztuką, z działaniami na terenie gminy oraz własne działania twórcze min. zajęcia terapeutyczne w pracowni ceramicznej. 8.Organizowanie imprez i konkursów o charakterze profilaktycznym. Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 8

9 Rozdział V Obszary działań, zadania i sposoby realizacji Obszar 1. Kreowanie zdrowego, bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły. Lp. Zadania Formy i sposoby realizacji Wykonawcy 1. Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa w szkole. - pogadanki na temat zasad bezpieczeństwa w szkole, -dyżury nauczycieli, -opracowanie regulaminu postępowania w czasie przerw; w szatni, w stołówce, na boisku szkolnym dyżurujący 2. Kształtowanie umiejętności uczniów w zakresie prawidłowego funkcjonowania w środowisku cyfrowym, a w szczególności w środowisku tzw. nowych mediów. 3. Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa w drodze do i ze szkoły. - rozpowszechnianie materiałów informacyjnych dla uczniów i rodziców dotyczących bezpiecznego korzystania z nowych mediów, - współpraca z rodzicami w zakresie bezpiecznego korzystania z nowych mediów przez ich dzieci. - zajęcia na godzinach z wychowawcą, -konkursy klasowe i szkolne, -udział szkoły w akcjach ogólnopolskich, -spotkanie z policjantem, przedstawicielami Straży Pożarnej i Straży Miejskiej informatyki, pedagog Obszar 2. Promowanie zdrowego stylu życia wśród uczniów Lp. Zadania Formy i sposoby realizacji Wykonawcy 1. Wyposażenie ucznia w niezbędną wiedzę o zdrowiu. - zajęcia edukacyjne, na godzinach z wychowawcą, na lekcjach przyrody, - pogadanki, dyskusje, - spotkania z prelegentem w celu prezentacji środków higieny osobistej Między nami kobietkami, -spotkanie z lekarzem, pielęgniarką poświęcone błędom żywieniowym i ich skutkom ( anoreksja, bulimia, otyłość), nauczyciel wychowania do życia w rodzinie, pedagog lekarz, pielęgniarka, pedagog Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 9

10 2. Nabywanie nawyków higienicznych. 3. Propagowanie aktywnego wypoczynku w czasie wolnym od zajęć. -promowanie zdrowego stylu życia poprzez spotkania ze specjalistami, filmy edukacyjne, spektakle, imprezy, wycieczki -sprawdzanie czystości skóry głowy przez pielęgniarkę szkolną, -współpraca z rodzicami w zakresie kontroli właściwej ciała ucznia, - kontrola prawidłowej pozycji ucznia przy pisaniu, czytaniu, -prowadzenie zajęć gimnastyki korekcyjnej, -stosowanie ćwiczeń relaksacyjnych, pobudzających koncentrację uwagi m.in. metoda Dennisona -organizowanie wycieczek rowerowych, krajoznawczych, -przeprowadzenie konkursów, zabaw i gier sportowych, -prowadzenie różnorodnych pozalekcyjnych zajęć sportoworekreacyjnych specjaliści, pielęgniarka wychowania fizycznego, Obszar 3. Zapobieganie problemom i zachowaniom problemowym uczniów Lp. Zadania Formy i sposoby realizacji Wykonawcy 1. Doskonalenie kompetencji nauczycieli w zakresie przeciwdziałania agresji, cyberprzemocy - przybliżenie uczniom, nauczycielom i rodzicom zjawiska agresji, cyberprzemocy. - materiały metodyczne dla nauczycieli, -pogadanki, -rozmowy indywidualne informatyki, psycholog 2. Integracja zespołu klasowego -wspólne opracowanie planu pracy wychowawczej klasy, -organizowanie imprez klasowych z udziałem rodziców, -włączanie uczniów do akcji charytatywnych - realizacja programu adaptacyjnointegracyjnego Wsparcie na starcie uczniowie, rodzice, psycholog Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 10

11 3. Uczenie empatii, czyli sztuki wczuwania się w sytuację innych. 4. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym. 5. Nabywanie umiejętności prawidłowego komunikowania się z rówieśnikami i z dorosłymi oraz umiejętności pracy w grupie. 6. Rozwiązywanie kryzysów rozwojowych i życiowych uczniów m.in. związanych z wyjazdem rodziców za granicę w celach zarobkowych, a także przemocą w rodzinie. -stosowanie metod aktywizujących na godzinach z wychowawcą i innych zajęciach, -zabawy integrujące, -gry i zabawy rekreacyjne, -koła zainteresowań, -rozmowy indywidualne -konsultacje w PPP i analiza opinii, stosowanie się do zaleceń -konsultacje psychologiczne, -monitorowanie frekwencji uczniów na zajęciach szkolnych, - informowanie rodziców o nieobecności dziecka w szkole (kontakty telefoniczne, wezwania do szkoły), -organizowanie pomocy w szkole w ramach zajęć rewalidacyjnych, -spotkania rodziców z wychowawcą, pedagogiem, dyrektorem, -współpraca z policją, sądem, kuratorem w zakresie wspierania rodziny -kształcenie umiejętności rozróżniania zachowań uległych, agresywnych i asertywnych, -warsztaty umiejętności samokontroli, -samoocena zachowań, - autoprezentacja- stwarzanie sytuacji, w których uczeń może zaprezentować się pozytywnie, -scenki rodzajowe, debaty, dyskusje, -udział w imprezach kulturalnych ( wystawy, spektakle, apele), -praca w organizacjach szkolnych, -symulacje sytuacji domowych, szkolnych, -ankieta, - filmy edukacyjne, zajęcia plastyczne, -aukcja wytworów prac -monitorowanie sytuacji uczniów i udzielanie im różnych form wsparcia w zakresie rozwoju emocjonalnego, społecznego i poznawczego, -stosowanie procedury Niebieskiej Karty pedagog dyrektor rodzice,, psycholog psycholog, psycholog, pedagog Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 11

12 Obszar 4. Przeciwdziałania używaniu substancji psychoaktywnych przez uczniów oraz profilaktyka uzależnienia od gier komputerowych, Internetu. Lp. Zadania Formy i sposoby realizacji Wykonawcy 1. Realizacja tematyki antyalkoholowej na godzinach z wychowawcą. Zagrożenia zdrowotne wynikające z używania alkoholu. - pogadanki, dyskusje, - formy plastyczne (gazetki, plakaty) - spotkanie z lekarzem lub pielęgniarką, - filmy edukacyjne, - spotkania ze specjalista ds. uzależnień psycholog, pielęgniarka lub lekarz, specjalista 2. Udział w ogólnopolskiej kampanii profilaktycznoedukacyjnej Zachowaj Trzeźwy Umysł. - zajęcia edukacyjne, konkursy, ulotki psycholog 3. Realizacja tematyki mówiącej o szkodliwości palenia. Wpływ palenia tytoniu na zdrowie, wyniki w nauce i sporcie. 4. Realizacja ogólnopolskiego programu "Nie pal przy mnie, proszę. - konkurs na plakat, - warsztaty, - rozprowadzanie ulotek, - spotkanie z lekarzem lub pielęgniarką, - burza mózgów - cykl zajęć o tematyce antynikotynowej, - prace plastyczne psycholog, zaproszony specjalista lub pielęgniarka psycholog 5. Uświadomienie uczniom zagrożeń dla zdrowia i życia wynikających z zażywania narkotyków i środków psychoaktywnych. 6 Pogłębianie wiedzy rodziców nt. szkodliwego wpływu narkotyków, środków psychoaktywnych na młody organizm człowieka i mechanizmów powstawania uzależnień oraz przekazanie informacji o instytucjach i ośrodkach, gdzie można szukać wsparcia. - warsztaty prowadzone przez przedstawiciela Policji, - pogadanki i dyskusje na godzinach z wychowawcą, - projekcja filmu edukacyjnego - warsztaty prowadzone przez przedstawiciela Policji, - projekcja filmu edukacyjnego, - ulotki terapeuta ds. uzależnień, pedagog terapeuta, psycholog Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 12

13 Rozdział VI Adresaci programu i struktura oddziaływań profilaktycznych Niniejszy program jest adresowany do uczniów, nauczycieli i rodziców. Praca profilaktyczna w szkole została zaplanowana na trzech związanych ze sobą poziomach: 1. Profilaktyka wśród dzieci i dla dzieci. 2. Profilaktyka wśród nauczycieli. 3. Profilaktyka wśród rodziców. Rada Pedagogiczna Określa zadania w zakresie profilaktyki. Określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych. Dokonuje analizy działalności profilaktycznej. Nauczyciele Współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych. Wykonują zalecenia zawarte w opiniach i orzeczeniach wydawanych przez PPP. Doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych. Wychowawcy klas Integruje zespół klasowy. Dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie. Wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów. Rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych. Określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb. Organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli. Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 13

14 Podejmuje działania profilaktyczno wychowawcze wynikające z Programu Wychowawczego Szkoły i Szkolnego Programu Profilaktyki w stosunku do uczniów z udziałem rodziców. Wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z programu profilaktyki. Pedagog i Psycholog Monitorują pracę wychowawców klas w zakresie profilaktyki. Diagnozują oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki. Współpracują instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki. Inicjują i organizują przedsięwzięcia określone w Szkolnym Programie Profilaktyki. Rada Rodziców Opiniuje Szkolny Program Profilaktyki. Analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat prowadzonej profilaktyki. Rozdział VII Przewidziane efekty podjętych działań profilaktycznych 1.Uczniowie znają zasady zdrowego stylu życia. 2.Wiedzą, jakie konsekwencje wynikają z picia alkoholu, palenia papierosów, zażywania narkotyków i dopalaczy. 3.Uczniowie potrafią właściwie zaplanować rozkład dnia z uwzględnieniem zasad higieny pracy i wypoczynku. 4.Zmniejsza się ilość przypadków występowania agresji i przemocy. 5.Wszyscy posiadają wiedzę z zakresu profilaktyki, umiejętności postępowania w konkretnych przypadkach i stosowania różnych form pomocy. 6.Rodzice mają świadomość celowości i skuteczności programu. Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 14

15 Rozdział VIII Ewaluacja działań profilaktycznych Szkolny Program Profilaktyczny będzie poddany ewaluacji na koniec każdego roku szkolnego poprzez: Diagnozę wybranych obszarów Podstawową formą ewaluacji będą: ankiety skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców, obserwacja, wywiad, rozmowa, hospitacje prowadzone przez dyrekcję szkoły, metody socjometryczne. Wnioski z ewaluacji będą przedstawione Radzie Pedagogicznej, a planowane zmiany zatwierdzane uchwałą, po wcześniejszym zaopiniowaniu przez Radę Rodziców i Samorząd Uczniowski. Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana Wyżykowskiego w Polkowicach 15