Klastry w praktyce gospodarczej Dlaczego warto byd uczestnikiem klastra?

Transkrypt

1 Klastry w praktyce gospodarczej Dlaczego warto byd uczestnikiem klastra? dr Jan Hermaniuk, mgr Władysław Szajna Warsztaty klastrowe Tyczyn-Kielnarowa 25 marca 2010 Projekt finansowany Fundusze Europejskie z budżetu państwa dla rozwoju oraz ze Polski środków Wschodniej Unii Europejskiej

2 Klaster odrobina semantyki grono, kiśd (biol.); wielodźwięk zbudowany z dźwięków położonych blisko siebie w skali muzycznej, zagranych równocześnie lub rozłożonych w czasie (muz.); najmniejszy fragment dysku komputera, jaki może zająd pojedynczy plik lub katalog (inform.); zespół komputerów połączonych tak, by miały wspólny dysk, programy, dane itp., dzięki czemu w razie awarii któregoś z nich, pozostałe przejmują jego zadania (inform.); zespół atomów, cząsteczek lub jonów tworzących struktury przestrzenne (fiz.); skupisko powiązanych ze sobą firm lub instytucji naukowobadawczych, działających na jakimś terenie (ekon.). Źródło: Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa 2006

3 KLASTER - DEFINICJA KLASTER - geograficzna koncentracja powiązanych ze sobą przedsiębiorstw, wyspecjalizowanych dostawców, usługodawców, przedsiębiorstw w powiązanych gałęziach przemysłu oraz instytucji stowarzyszonych w szczególnych obszarach, które zarówno konkurują, jak i prowadzą wzajemną współpracę. M.Porter, Porter o konkurencji, Warszawa 2001

4 Istota klastra Klaster Sfera B&R Źródło: M. Gorynia, B. Jankowska, Klastry jako podstawa budowy stref wysokiej produktywności, Poznao 2009

5 Włoski model klastra - cechy: związki pomiędzy podmiotami inicjowane przez właścicieli, brak wyodrębnionej struktury zarządzającej, brak powiązao kapitałowych. Projekt finansowany Fundusze Europejskie z budżetu państwa dla rozwoju oraz ze Polski środków Wschodniej Unii Europejskiej

6 Duoski model klastra - głównym podmiotem jest tzw. broker sieciowy, inicjujący i ułatwiający kontakty między partnerami, pomagający identyfikowad możliwe rozwiązania oraz doradzający w jaki sposób wdrażad nowe idee. Projekt finansowany Fundusze Europejskie z budżetu państwa dla rozwoju oraz ze Polski środków Wschodniej Unii Europejskiej

7 Holenderski model klastra - zakłada ścisłą współpracę z placówką naukową (ośrodkiem B + R), aby ułatwid dostęp do zasobów wiedzy, umiejętności oraz aparatury, którymi dysponuje taka placówka. Projekt finansowany Fundusze Europejskie z budżetu państwa dla rozwoju oraz ze Polski środków Wschodniej Unii Europejskiej

8 Po co nam klastry? Aby...

9 Co uczestnicy klastra mogą robid wspólnie? Uczestnicy klastra mogą wspólnie:

10 Jakich korzyści oczekują uczestnicy klastra? Uczestnicy klastra oczekują:

11 Co decyduje o sukcesie klastra? Sukces klastra zależy od:

12 Jakie cechy powinien mied dobry klaster? Dobry klaster powinien byd:

13 Prosimy o podzielenie się doświadczeniami z działalności klastrowej Jestem uczestnikiem klastra Celem klastra jest W klastrze podejmujemy działania W najbliższym czasie zamierzamy Za nasz największy sukces uważamy

14 Klastering dlaczego?..bowiem w epoce globalizacji jest konieczna wielostronna współpraca Projekt finansowany Fundusze Europejskie z budżetu państwa dla rozwoju oraz ze Polski środków Wschodniej Unii Europejskiej

15 Dlaczego klastry? Proces globalizacji wymusza zapotrzebowanie na konkurencyjny ład gospodarczy oraz na specjalizację produktową i procesową; W rezultacie pobudza koncentrację i specjalizację działalności gospodarczej skupianie zasobów na silnych stronach, ograniczanie, bądź eliminowanie zagrożeo; Klastry ułatwiają usuwanie barier rozwoju poprzez wspieranie nowych lub istniejących form współpracy;

16 Jak współpracują ze sobą współczesne firmy? Współpraca odbywa się w otoczeniu coraz bardziej turbulentnym; Jest coraz bardziej kompleksowa, wymaga nowych kompetencji i umiejętności zarządzania sieciami; Wiele umiejętności i zasobów znajduje się poza granicami firm; Aby wykorzystad pojawiające się okazje, przedsiębiorstwa muszą byd zdolne do zainicjowania, kształtowania i utrzymania wielu sieci współpracy; Długotrwałą, wielostronną współpracę buduje się na zaufaniu, konsekwencji i elastyczności. Lilla Knop, Szanse i bariery rozwoju klastrów technologicznych w Polsce

17 Cechy klastra jako powiązania sieciowego Współzależnośd uczestników, Partnerstwo wynikające z przekonania, że dobre wzajemne relacje są podstawą sukcesu, Wzajemnośd świadczeo, Zaufanie, Wysoki stopieo otwartości i dobrowolności w wyborze partnerów. D. Bobrecka-Jamro i in., Klastry, Difin, Warszawa 2008

18 Dlaczego klastry? W epoce globalizacji konkurencyjnośd regionu nie jest już determinowana przez pojedyncze firmy, lecz jest wynikiem innowacyjności całego regionu, poszczególnych gmin, przedsiębiorstw i instytucji. K. Kubiak, Turystyka drogą do innowacyjności, Chodzież 2009

19 Klastry czynniki sukcesu Co warunkuje powodzenie klastra?.. skuteczna i efektywna kooperencja

20 Typy kooperencji Poziom konkurencji wysoki niski Wojownik Samotnik niski Integrator Partner wysoki Poziom kooperacji J. Cygler, Kooperencja przedsiębiorstw, SGH, Warszawa 2009

21 Kooperencja klastrowa - kluczowe działania Integrowanie stworzenie zaangażowanego zespołu uczestników skoncentrowanego na wspólnych celach; Struktura projektowanie najbardziej odpowiedniego, elastycznego modelu i organizacyjnych ram współpracy; Pielęgnowanie współpracy dbałośd o stan i dynamikę wspólnych wysiłków i interakcji; Ulokowanie zasobów pewnośd, że odpowiednie zasoby są właściwie rozlokowane; Komunikacja budowa sprawnego systemu przepływu informacji dla utrzymania oczekiwanego poziomu interakcji; Uczenie się - dyfuzja wiedzy w ramach struktur współpracy i poza nimi. Lilla Knop,Klastry w woj. śląskim sukcesy i porażki

22 Kluczowe czynniki rozwoju klastrów - diament Portera Cyt. za A. Grycuk, Teoria i praktyka klastrów, SGH, Warszawa 2003

23 Kluczowe czynniki rozwoju klastrów Według R. Moss: elastycznośd i otwartośd" struktury klastrowej, umożliwiająca dostęp do nowej wiedzy, informacji i technologii; wzajemne zaufanie w relacjach między uczestnikami klastra kluczowy czynnik skutecznego mechanizmu dyfuzji wiedzy i informacji; poziom kompetencji i jakośd personelu. R. Moss, Kantor World Class, Simon&Schuster, New York 1995.

24 Dobre praktyki zagraniczne dobra komunikacji pomiędzy uczestnikami klastra ; silna grupa inicjatywna, mająca wspólną wizję działalności; myślenie strategiczne oraz długookresowe zaangażowanie; działalnośd w podobnych obszarach, sąsiędztwo przestrzenne oraz wspólne przeciwstawianie się zewnętrznej konkurencji; nieformalne relacji oparte na wzajemnym zaufaniu ; otwarcie na zewnątrz, dostępnośd dla wszystkich zainteresowanych; aktywna edukacja i promocja działalności; elastycznośd i prostota struktur organizacyjnych; sprawny koordynator - animator przedsięwzięd klastrowych. M. Górzyoski, Struktury klastrowe Przegląd struktur międzynarodowych

25 Czynniki sukcesu inicjatyw klastrowych Zaufanie między uczestnikami klastra, co ułatwi współpracę; Zaangażowanie liderów; Unikalne umiejętności, kompetencje i wiedza; Wiedza o możliwościach wykorzystania szans rynkowych; Elastyczne procesy, pozwalające na skrócenie czasu wejścia na rynek; Informacja o rynku, pozwalająca na dostrzeganie możliwości tkwiących w trendach rynkowych). Luk Palmen, M. Baron, Przewodnik, PARP, Warszawa 2008

26 Przyczyny porażek inicjatyw klastrowych Nie mogły zapewnid konsensusu wśród uczestników, Działały w oparciu o słabą strategię oraz nieprzejrzyste procedury współpracy, Angażowały animatorów, którzy nie dysponowali szeroką siecią kontaktów, Nie miały odpowiednich warunków lokalowych i budżetów umożliwiających pokrycie kosztów podstawowych, Zapomniały o budowaniu silnej marki. Luk Palmen, M. Baron, Przewodnik, PARP, Warszawa 2008

27 Powinności podmiotów uczestników klastra działad wspólnie w kierunku eliminowania słabych stron współpartnerów, budowad wiarygodnośd i trwałe relacje, oparte na zaufaniu, rozdzielad zadania zgodnie z kompetencjami, podejmowad wspólną odpowiedzialnośd za przygotowywane projekty, unikad dublowania wysiłków, inicjowad wspólne badania naukowe, dokonywad zakupów nowych technologii, udostępniad sobie zasoby informacje, kadra, powierzchnie lokalowe, sprzęt, wyposażenie itp. Jednym słowem, realizowad zasadę: byd pomocnym.

28 Sukces klastra - rekomendowane wartości Praca zespołowa Kreatywnośd Zaangażowanie Empatia Odpowiedzialnośd Zaufanie Innowacyjnośd Wielostronna komunikacja Elastycznośd Otwartośd na zmiany

29 Determinanty wyboru formy prawnej Należy rozważyd : specyfikę podmiotów podejmujących inicjatywę tworzenia klastra intensywnośd i charakter współpracy między tymi podmiotami cele funkcjonowania sieci gospodarczej zalety i wady form prawnych klastrów funkcjonujących w Polsce i w Europie formalne wymagania związane ze staraniami o zewnętrzne źródła finansowania przedsięwzięd prorozwojowych, inwestycyjnych i innowacyjnych (np. PO IG, PO KL itp.)

30 Dziękuję za uwagę BIURO PROJEKTU Instytut Gospodarki WSIiZ ul. Sucharskiego 2, pok Rzeszów tel , fax Projekt finansowany Fundusze Europejskie z budżetu państwa dla rozwoju oraz ze Polski środków Wschodniej Unii Europejskiej