Czynniki ryzyka amputacji kończyn dolnych w zespole stopy cukrzycowej
|
|
- Jan Olejnik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Leczenie Ran 211;8(1):1 54 Evereth Publishing, 211 Praca oryginalna Beata Mrozikiewicz-Rakowska Przemysław Krasnodębski Michał Karliński Piotr Nehring Grzegorz Rosiński Magdalena Zemlak Krzysztof Dęmbe Katarzyna Pogodzińska Waldemar Karnafel Czynniki ryzyka amputacji kończyn dolnych w zespole stopy cukrzycowej Risk factors of lower limb amputation in diabetic foot syndrome Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie }} Beata Mrozikiewicz-Rakowska, Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Banacha 1a, 2-97 Warszawa, Tel.: (22) , Fax: (22) , prakowski@interia.pl Wpłynęło: Zaakceptowano: Streszczenie: Wstęp Celem pracy było określenie czynników ryzyka prowadzących do amputacji kończyn dolnych w przebiegu Zespołu Stopy Cukrzycowej (ZSC). Materiał i metody Do badania włączono 157 pacjentów. Do grupy kontrolnej zakwalifikowano 98 chorych (61 mężczyzn, 37 kobiet, średni wiek: 63,6 roku, średnie BMI: 28,4 kg/m 2 ), aktualnie lub w przeszłości leczonych z powodu ZSC, u których nie przeprowadzono amputacji. Do grupy badanej zakwalifikowano 59 pacjentów (47 mężczyzn, 12 kobiet, średni wiek: 6,4 roku, średnie BMI: 29,6 kg/m 2 ) poddanych co najmniej jednemu zabiegowi amputacji. Wyniki W badanej populacji wykazano, że czynnikami ryzyka, które predysponują do amputacji u chorych z ZSC są: płeć męska (OR=4,88; 95% CI; 1,11 21,41), liczba przebytych hospitalizacji (OR=1,28; 95% CI; 1,1 1,64), niższy wiek w momencie rozpoznania cukrzycy (OR=,74; CI;,51 1,65) oraz obecność nefropatii cukrzycowej (OR=,74; CI;,28 3,3). Niezależnymi czynnikami okazała się płeć męska i liczba przebytych hospitalizacji. Wnioski W ocenie ryzyka amputacji u chorych z ZSC należy szczególną uwagę zwrócić na pacjentów płci męskiej i tych chorych, którzy przebyli wielokrotne hospitalizacje, jednakże w grupie ryzyka znajdują się także chorzy z niższym wiekiem w momencie rozpoznania cukrzycy oraz, u których występuje nefropatia cukrzycowa. Słowa kluczowe: amputacja zespół stopy cukrzycowej Abstract: Introduction The aim of the study was to identify risk factors leading to lower limb amputation in patients with diabetic foot syndrome. Material and methods We qualified 157 patients; 98 to the control group (61 men, 37 women, mean age: 63.6 years, mean BMI: 28.4 kg/m 2 ), suffering from or treated in the past for diabetic foot syndrome who did not undergo amputation. Another 59 patients were qualified to the study group (47 men, 12 women, mean age: 6.4 years, mean BMI: 29.6 kg/m 2 ) who had at least one lower limb amputation. Results In our study, we demonstrated that male gender (OR=4.88; 95% CI; ), increased number of hospitalizations (OR=1.28; 95% CI; ), lower age at diabetes diagnosis ( OR=.74; CI; ) and diabetic nephropathy (OR=.74; CI; ) are amputation risk factors in patients with diabetic food syndrome. Male gender and number of hospitalizations are independent risk factors. Conclusions In amputation risk assessment it is vital to focus physicians attention on male patients with diabetic foot syndrome who have gone several hospitalization. However, individuals who are at risk are patients diagnosed with diabetes at younger age and those with diabetic nephropathy. Key words: amputation diabetic foot syndrome Wstęp Zespół stopy cukrzycowej (ZSC) jest szczególnym powikłaniem cukrzycy, niosącym ze sobą zwiększone ryzyko chorobowości, postępującego inwalidztwa i śmiertelności. Spośród wielu powikłań cukrzycy zespół ten stanowi najczęstszą przyczynę hospitalizacji. Ponad 2/3 wszystkich nieurazowych amputacji kończyny dolnej dokonywanych jest u pacjentów z cukrzycą. Rokowanie u pacjentów poddanych amputacji jest złe, ponieważ w przebiegu amputacji umiera 5 17% z nich [1]. W ciągu pierwszego roku po zabiegu umiera 13 4%, w ciągu trzech lat 35 65%, a w ciągu pięciu lat aż 39 8% chorych [2]. Badania prospektywne prowadzone w Katedrze i Klinice Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii w Warszawie w latach wykazały, że ryzyko zgonu było o 82% wyższe u osób z cukrzycą w porównaniu do osób bez cukrzycy [3]. Wskaźnik 5-letniej śmiertelności po amputacji kończyn dolnych z powodu cukrzycy jest wyższy aniżeli analogiczny wskaźnik dla większości nowotworów złośliwych [4]. Rokowanie tej grupy chorych jest zatem porównywalne, a nawet gorsze niż w przypadku chorób nowotworowych. Z roku na rok dramatycznie wzrasta liczba chorych z cukrzycą. Badania epidemiologiczne prowadzone w różnych regionach Polski wykazały, że odsetek osób, które nie wiedzą o obecności
2 Leczenie Ran 211;8(1) choroby jest porównywalny lub większy niż odsetek pacjentów z rozpoznaną chorobą. Analogicznie kształtuje się sytuacja epidemiologiczna w zakresie występowanie stanów przedcukrzycowych [5 7]. Należy zaznaczyć, że podstawowe czynniki ryzyka rozwoju ZSC, tj. neuropatia i zmiany miażdżycowe tętnic kończyn dolnych, pojawiają się już na etapie stanu przedcukrzycowego [8]. Wykazano, że ZSC dotyczy około 5 15% chorych z cukrzycą. Wydaje się, że w przypadku populacji polskiej dane te mogą być niedoszacowane. Wynika to z braku kwalifikacji wielu przypadków owrzodzeń stóp u pacjentów z cukrzycą jako ZSC, a ujmowania ich jako zmian wynikających z miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych, bez podkreślenia jej związku z etiologią cukrzycową. Ze względu na wieloletni bezobjawowy przebieg choroby i jej powikłań, warto poszukiwać czynników ryzyka predysponujących do rozwoju tego powikłania i wynikających z niego konsekwencji. Celem pracy było określenie czynników ryzyka prowadzących do amputacji kończyn dolnych w przebiegu ZSC w grupie pacjentów pozostających pod opieką Poradni Stopy Cukrzycowej przy Katedrze i Klinice Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Materiał i metody Do badania zakwalifikowano 157 pacjentów pozostających pod opieką Poradni Stopy Cukrzycowej przy Katedrze i Klinice Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w okresie od 22 do 26 roku. Do badania zakwalifikowano pacjentów z cukrzycą, w przedziale wiekowym 18 8 lat, z rozpoznanym ZSC. Dane dotyczące historii choroby pacjenta pozyskiwano z dotychczasowej dokumentacji medycznej chorych. Do grupy kontrolnej zakwalifikowano 98 chorych (61 mężczyzn, 37 kobiet, średni wiek: 63,6 roku, średnie BMI: 28,4 kg/m 2 ), aktualnie lub w przeszłości leczonych z powodu ZSC, u których nie przeprowadzono amputacji. Do grupy badanej zakwalifikowano 59 pacjentów (47 mężczyzn, 12 kobiet, średni wiek: 6,4 roku, średnie BMI: 29,6 kg/m 2 ) poddanych co najmniej jednemu zabiegowi amputacji. Brano pod uwagę zarówno niskie, jak i wysokie amputacje, kryterium kwalifikacyjnym do grupy badanej było wystąpienie minimum jednego epizodu amputacji. Pacjenci z grupy kontrolnej mogli również mieć aktualnie leczone owrzodzenie. Zarówno pacjenci z grupy badanej, jak i kontrolnej byli leczeni insuliną. Mediana czasu, jaki upłynął od pierwszej amputacji wyniosła 8,4 miesiąca (2,2 37,). Za nefropatię cukrzycową przyjmowano obecność zmian kwalifikowanych jako okres od IVa według podziału Mogensena (jawna nefropatia, jawny białkomocz wydalanie albumin z moczem lub białka całkowitego w stężeniu przekraczającym 3 mg/dobę; stężenie białka całkowitego w przygodnej próbce moczu >3 mg/dl lub albumin w teście paskowym >3mg/dl; stosunek białko/kreatynina >2 mg/g lub albumina/kreatynina >25 mg/g dla mężczyzn, a >35 mg/g dla kobiet (w przygodnej próbce); UAER >2 ug/min). Przewlekłą chorobę nerek rozpoznawano, jeżeli pacjent spełnił następujące kryteria (okres IVb według podziału Mogensena) spełnienie kryteriów dla nefropatii cukrzycowej oraz GFR 7 ml/min/1,73/m². Za hospitalizację przyjmowano każdy pobyt w szpitalu związany z przebiegiem cukrzycy przed przeprowadzeniem amputacji. Obwodową neuropatię czuciową badano za pomocą 1 g monofilamentu w 9 punktach na obydwu stopach. Brak czucia w jednym punkcie uznawano za jej obecność. Chorobę naczyń obwodowych tętnic kończyn dolnych rozpoznawano na podstawie braku wyczuwalnego tętna na tętnicach stopy lub jeżeli wskaźnik kostka ramię wynosił,8 na jednej z kończyn dolnych lub na podstawie wyniku badania USG-Doppler i/lub angio-ct tętnic kończyn dolnych. W analizie statystycznej zastosowano jedno- i wieloczynnikowy model regresji logistycznej. Wyniki W grupie badanej statystycznie istotnie przeważała płeć męska [79,7% (p=,23)] w stosunku do grupy kontrolnej. Przeważali w niej pacjenci z cukrzycą typu 2 (83,9%). Średni wiek badanych wyniósł 6,4 roku (±11,8), BMI: 29,6 (±6,1) kg/m 2. z ZSC o etiologii neuropatycznej wyniósł 45,8%, niedokrwiennej 2,3%, a mieszanej 33,9%. Czas, jaki upłynął od daty rozpoznania cukrzycy do chwili pierwszego badania w Poradni Stopy Cukrzycowej wyniósł 16,6 (±1,9) roku. Leczenie insuliną rozpoczynane było średnio po 6,6 (±7,8) roku od chwili rozpoznania choroby. U pacjentów tych amputacje wykonywane były po około 14,6 (±1,7) roku trwania cukrzycy. Odsetek osób, u których stwierdzono retinopatię cukrzycową prostą wyniósł 3,6%, a retinopatię proliferacyjną 18,4%. Nefropatia cukrzycowa stwierdzana była u 46,9% chorych z grupy badanej, natomiast przewlekła choroba nerek u 3,6%. Chorobę wieńcową stwierdzano u 3,4% chorych, a przebyty ostry zespół wieńcowy u 19,6%. Niewydolność serca była rozpoznawana u 13,% badanych, natomiast udar mózgu u 8,7%. W grupie kontrolnej, podobnie jak w grupie badanej, przeważali pacjenci z cukrzycą typu 2 (87,8%), średni wiek badanych wyniósł 6,4 roku (±11,8), a BMI 28,4 (±4,6) kg/ m 2. W grupie kontrolnej w stosunku do grupy badanej nie zaobserwowano różnicy w zakresie częstości występowania poszczególnych typów ZSC, czasu trwania cukrzycy do chwili przeprowadzenia badania, czasu trwania choroby nieleczonej insuliną i czasu do przeprowadzenia amputacji, częstości występowania retinopatii prostej i proliferacyjnej, przewlekłej choroby nerek, nadciśnienia 24 Evereth Publishing, 211
3 Leczenie Ran 211;8(1) Badany parametr Grupa badana n=59 Grupa kontrolna n=98 Mężczyźni 79,7% 62,2%,23 Typ 1 cukrzycy 16,1% 12,2%,465 BMI w momencie badania 29,6% (±6,1) 28,4% (±4,6),783 Wiek w momencie badania 6,4 (±11,8) 63,5 (±11,2),142 Czas trwania cukrzycy do daty badania 16,6 (±1,9) 14,3 (±8,4),315 Czas trwania cukrzycy nie leczonej insuliną 6,6 (±7,8) 6,9 (±6,9),497 Typ stopy cukrzycowej: neuropatyczna 45,8% 43,%,818 naczyniowa 2,3% 22,5%,756 mieszana 33,9% 33,7%,977 Czas trwania cukrzycy bez amputacji 14,6 (±1,7) 14,3 (±8,4),883 Retinopatia prosta 3,6% 29,2%,873 Retinopatia proliferacyjna 18,4% 9,2%,172 Nefropatia cukrzycowa 46,9% 29,2%,52 Przewlekła choroba nerek 3,6% 18,5%,131 Nadciśnienie tętnicze 89,1% 8,8%,221 Choroba niedokrwienna serca 3,4% 23,1%,366 Niewydolność serca 13,% 2,5%,283 Przebyty zawał serca 19,6% 11,5%,22 Przebyty udar mózgu 8,7% 6,4%,725 p* Tabela 1. Charakterystyka grupy badanej i grupy kontrolnej. * Test u Manna-Whitney'a dla cech ilościowych; test chi 2 lub test Fischera dla cech jakościowych ,8% Grupa badana ,9% Grupa kontrolna ,4% 17,9% 5,1% 12,8% 1,3% 5,1% 2,6% ,9% 5,8% 7,7% 1,9% 1,9% 3,8% Liczba hospitalizacji Liczba hospitalizacji badana / kontrolna Ryc. 1. Rozkład liczby hospitalizacji w badanych grupach. tętniczego, choroby wieńcowej, zawałów serca, przewlekłej niewydolności serca i udarów mózgu. Istotną różnicę wykazano w zakresie obecności nefropatii cukrzycowej (p=,52). Szczegółową charakterystykę badanych grup przedstawia Tabela 1. Analizowano także liczbę hospitalizacji chorych. Zaobserwowano, że chorych w grupie badanej cechowała większa liczba hospitalizacji. Liczba pacjentów, którzy byli wielokrotnie hospitalizowani (5 8) była większa w grupie badanej niż w grupie kontrolnej, podczas gdy ponad połowa pacjentów z grupy kontrolnej przebyła tylko jedną hospitalizację (Ryc. 1). Analizując rozkład wieku rozpoznania cukrzycy w poszczególnych grupach, zauważalny jest wyraźny wzrost zapadalności na cukrzycę w 5. dekadzie życia w grupie badanej w porównaniu ze stosunkowo łagodnym, dzwonowym rozkładem wykrywalności między dekadą ze szczytem w 5. dekadzie w grupie kontrolnej. W grupie badanej odse- Evereth Publishing,
4 Leczenie Ran 211;8(1) Grupa badana 42,4% 16,9% 1,2% 1,2% 1,2% 3,4% 6,8% ,2% 3,3% Grupa kontrolna 33,3% 24,4% 16,7% 15,6% 4,4% Wiek, w jakim rozpoznano cukrzycę (lata) Wiek, w jakim rozpoznano cukrzycę (lata) Wiek, w jakim rozpoznano cukrzycę (lata) badana / kontrolna Ryc. 2. Rozkład przedziałów wieku, w których została rozpoznana cukrzyca w analizowanych grupach. tek pacjentów z wcześnie rozpoznaną cukrzycą w dekadzie jest większy niż w grupie kontrolnej (Ryc. 2). W badanej populacji wykazano, że czynnikami ryzyka, które predysponują do amputacji u chorych z ZSC są: płeć męska (OR=4,88; 95% CI; 1,11 21,41), liczba przebytych hospitalizacji (OR=1,28; 95% CI; 1,1 1,64), niższy wiek w momencie rozpoznania cukrzycy (OR=,74; CI;,51 1,65) oraz obecność nefropatii cukrzycowej (OR=,74; CI;,28 3,3). Niezależnymi czynnikami okazała się płeć męska i liczba przebytych hospitalizacji (Tabela 2). Omówienie U osób z cukrzycą wykazano 1 15-krotnie wyższe ryzyko amputacji kończyny dolnej w porównaniu z populacją osób bez cukrzycy [11]. Osoby z cukrzycą, u których przeprowadzono amputację z powodu ZSC, znajdują się w grupie dużego ryzyka ponownej amputacji w obrębie przeciwległej kończyny dolnej. Po amputacji kończyny połowa chorych przeżywa 3 lata, u pozostałych w 5% dochodzi do amputacji drugiej kończyny [2]. Pomimo wiedzy dotyczącej ryzyka, jakie niesie ze sobą powstanie ZSC, w Polsce cały czas dramatycznie rośnie liczba wykrywanych nowych przypadków, rośnie także liczba wykonywanych u nich amputacji. W ostatnich latach trend taki uległ zahamowaniu w wielu krajach wysokorozwiniętych, co należy wiązać z poprawą opieki nad chorymi z cukrzycą, jak również wprowadzeniem na szerszą skalę nowych metod leczenia rewaskularyzacyjnego tętnic kończyn dolnych [12, 13]. Pomimo powielania takich wyników, w wielu pracach nadal wśród autorów jest brak zgodności, które czynniki predysponują do amputacji kończyn dolnych. Wszyscy są jednak zgodni, że obecność któregokolwiek z opisanych powikłań jest sygnałem do intensyfikacji opieki nad pacjentem w kierunku prewencji wtórnej amputacji. W badanej populacji chorzy poddawani amputacjom (grupa badana) nie różnili się od pozostałych chorych z ZSC (grupa kontrolna) po względem częstości występowania powikłań makroangiopatycznych, cechowała ich natomiast przewaga występowania powikłań mikronaczyniowych (retinopatia, nefropatia), poza istniejącą neuropatią, chociaż nie zawsze różnice te osiągały istotność statystyczną (retinopatia). Tabela 2. Analiza wpływu wybranych czynników na ryzyko amputacji u chorych z ZSC w modelu regresji logistycznej. Model jednoczynnikowy Model wieloczynnikowy* OR (95% Ci) p modelu OR (95% CI) p modelu Płeć męska 2,38 (1,11 5,8),21 4,88 (1,11 21,41),17 Każda kolejna hospitalizacja 1,32 (1,8 1,62),13 1,28 (1,1 1,64),17 Wiek w momencie rozpoznania cukrzycy (dla każdych dodatkowych 5 lat),87 (,77,99),237,74 (,51 1,6),17 Nefropatia cukrzycowa 2,14 (,98 4,69),526,92 (,28 3,3),17 * z uwzględnieniem płci, BMI, typu cukrzycy, wieku w momencie rozpoznania cukrzycy, czasu trwania cukrzycy bez amputacji, liczby hospitalizacji, nefropatii cukrzycowej, choroby niedokrwiennej serca. 26 Evereth Publishing, 211
5 Leczenie Ran 211;8(1) Wydawałoby się więc, że chorych w grupie badanej powinno cechować gorsze unaczynienie tętnicze kończyn dolnych. Z obserwacji wielu autorów wynika, że amputacjom poddawani byli częściej pacjenci z zespołem stopy cukrzycowej niedokrwiennej. W pracy Boyko i wsp. wykazano, że obecność choroby naczyniowej nóg wiązała się z 3-krotnym zwiększeniem ryzyka amputacji kończyn dolnych, niezależnie od metody, jaką badano stopień upośledzenia drożności tych naczyń [9]. Analiza typów ZSC wykazała jednak, że odsetki chorych z ZSC w grupie badanej i kontrolnej nie różniły się istotnie, co wskazywałoby na dużo gorszy stan opieki nad tą grupą chorych wśród badanych przez nas pacjentów w stosunku do obserwacji wynikających z prac innych autorów. Osoby w grupie badanej były najprawdopodobniej bardziej niewyrównane metabolicznie od chorych, którzy przebyli epizod ZSC, ale nie był on zakończony amputacją. Chorzy w większości nie dysponowali danymi dotyczącymi okresowych pomiarów odsetka hemoglobiny glikowanej, dlatego brak jest odpowiednich danych potwierdzających to przypuszczenie. Natomiast sugestię tę może potwierdzać wielokrotnie obserwowany brak oznaczeń glikemii przez pacjentów w samokontroli. Potwierdzają to także badania przeprowadzone w populacji fińskiej, gdzie wysokie stężenie glukozy we krwi było czynnikiem ryzyka amputacji kończyny dolnej niezależnie od czasu trwania cukrzycy [1]. Czas, jaki upłynął od chwili rozpoznania cukrzycy do pierwszej wizyty w Poradni Stopy Cukrzycowej, nie różnił się istotnie w grupie badanej i kontrolnej (p=,315). Potwierdzeniem tego może być ponadto fakt, że w naszej obserwacji brak jest zależności występowania ryzyka amputacji w ZSC od czasu trwania choroby i typu ZSC. Pacjenci z owrzodzeniami o charakterze neuropatycznym w naszej obserwacji trafiają do Poradni Stopy Cukrzycowej zbyt późno, tj. w momencie objęcia zmianami martwiczymi dużych powierzchni stopy wraz z zajęciem kości, stawów i więzadeł. Oznacza to, że chorzy nie są w wystarczającym stopniu (lub wcale) badani w kierunku podstawowych czynników etiologicznych ZSC, a w momencie wystąpienia pierwszych objawów tworzącego się owrzodzenia, zbyt późno kierowani do specjalistycznych ośrodków zajmujących się ZSC. W badanej populacji nie wykazano statystycznie istotnej różnicy pomiędzy występowaniem retinopatii prostej (p=,873), w przypadku retinopatii proliferacyjnej zaobserwowano tendencję do częstszego jej występowania w grupie badanej (18,4% vs 9,2%, p=,172). Oczywisty jest fakt, że chorych z ZSC, poza neuropatią i miażdżycą tętnic kończyn dolnych, cechuje większe nasilenie innych powikłań mikro- i makronaczyniowych. Nie zawsze zwraca się jednak uwagę na to, że np. chorzy kwalifikowani do zabiegów okulistycznych z powodu retinopatii proliferacyjnej powinni podlegać kontroli pod kątem ryzyka powstania ZSC i obligatoryjnie kierowani do Poradni Stopy Cukrzycowej i/lub chirurgicznej celem podjęcia kroków zapobiegających wystąpieniu ZSC/i lub amputacji. Oznacza to, że w codziennej praktyce internistyczno-diabetologicznej nadal zbyt małą uwagę poświęca się rutynowemu badaniu stóp pod kątem czynników etiologicznych ZSC. Podobna zależność powinna dotyczyć cukrzycowej choroby nerek. Chorzy poddawani amputacjom statystycznie częściej prezentowali cechy nefropatii cukrzycowej (p=,52), podczas gdy w przypadku przewlekłej choroby nerek zależność ta zbliżała się do istotności statystycznej (p=,131). W badaniu Akha i wsp. wykazano dodatnią korelację pomiędzy podwyższonym stężeniem kreatyniny u pacjentów poddawanych zabiegom amputacji kończyny dolnej z powodu cukrzycy [14]. Z obserwacji tych wynika konieczność bezwzględnej kontroli chorych z nefropatią cukrzycową w kierunku predyspozycji do rozwoju ZSC. Ponieważ pacjenci poddawani amputacjom byli znacznie częściej hospitalizowani w stosunku do chorych z grupy kontrolnej, wydaje się, że także ta grupa chorych wymaga zwiększonej uwagi w zakresie ryzyka rozwoju ZSC i jego powikłań. W pracy Hamalainena i wsp. znaleziono 24 parametry, które różniły pacjentów poddawanych amputacjom w stosunku do populacji pozostałych pacjentów bez ZSC [15]. Głównymi parametrami wyróżniającymi tę grupę pacjentów były: długi czas trwania cukrzycy, wiek pacjenta, w którym rozpoznano cukrzycę i obniżona wartość wskaźnika kostka/ ramię (ABI), częstsze występowanie retinopatii i nefropatii, nadciśnienia tętniczego, wyższe stężenia kreatyniny w surowicy krwi oraz nieprawidłowe wskaźniki neurofizjologiczne oraz wyniki badań neurofizjologicznych. Niezależnymi czynnikami były: próg odczuwania wibracji, niska wartość wskaźnika kostka/ramię (ABI), obecność retinopatii i płeć męska. Spośród czynników, które wytypowano w naszym badaniu jako zwiększające ryzyko amputacji (płeć męska, przebyte wielokrotne hospitalizacje, niższy wiek w momencie rozpoznania cukrzycy, obecność nefropatii cukrzycowej), jedynie płeć męska i liczba hospitalizacji okazały się niezależnymi czynnikami ryzyka. Jeżeli nałożymy na to coraz niższy wiek rozpoznawania cukrzycy (wybitny wzrost zapadalności na cukrzycę pomiędzy 4. i 5. rokiem życia w grupie badanej), to okaże się, że mężczyźni w wieku produkcyjnym z cukrzycą mogą potencjalnie stać się grupą narażoną na wszystkie konsekwencje postępującego inwalidztwa, mając lat. Obserwacje kliniczne dotyczące obniżającego się wieku występowania ZSC i jego powikłań znajdują potwierdzenie w naszej analizie, ponieważ w grupie badanej odsetek pacjentów z wcześnie rozpoznaną cukrzycą w dekadzie był także większy niż w grupie kontrolnej. Oznacza to, że przy niezmienionym poziomie opieki nad chorym z cukrzycą należy spodziewać się epidemii występowania amputacji u bardzo młodych pacjentów. Evereth Publishing,
6 Leczenie Ran 211;8(1) Wnioski W ocenie ryzyka amputacji u chorych z ZSC należy szczególną uwagę zwrócić na pacjentów płci męskiej i tych chorych, którzy przebyli wielokrotne hospitalizacje, jednakże w grupie ryzyka znajdują się także chorzy z niższym wiekiem w momencie rozpoznania cukrzycy oraz, u których występuje nefropatia cukrzycowa. Powyżej przedstawiona sytuacja epidemiologiczna stwarza konieczność wczesnej interwencji prewencyjnej ZSC i jego konsekwencji we wszystkich wymienionych wyżej grupach ryzyka. Biorąc pod uwagę, że 85% amputacji poprzedza wystąpienie owrzodzenia, bardzo wielu z nich można byłoby potencjalnie zapobiec. Realizacja tego postulatu wymaga zmiany nastawienia środowiska medycznego do wczesnej i rutynowej identyfikacji czynników ryzyka ZSC, a u osób z już rozwiniętymi powikłaniami jeszcze baczniejszej uwagi, szczególnie, jeżeli dotyczy to mężczyzn i chorych wielokrotnie hospitalizowanych. Piśmiennictwo 1. Cutson TM, Bongiorni DR. Rehabilitation of the older lower limb amputee: a brief review. J Am Geriatr Soc 1996;44(11): Frykberg RG, Arora S, Pomposelli FB Jr., LoGerfo F. Functional outcome in the elderly following lower extremity amputation. J Foot Ankle Surg 1998;37(3): Karnafel W, Eneser M. Losy chorych z cukrzycą po wykonanej amputacji kończyny dolnej w następstwie zgorzeli. Pol Arch Med Wewn 1996;95: Robbins JM, Strauss G, Aron D, Long J, Kuba J, Kaplan Y. Mortality rates and diabetic foot ulcers: is it time to communicate mortality risk to patients with diabetic foot ulceration? J Am Podiatr Med Assoc 28;98(6): Szurkowska M, Szybiński Z. Chorobowość z powodu cukrzycy typu 2 w populacji Krakowa. Pol Arch Med Wewn 16: Łopatyński J, Mardarowicz G. Badania nad występowaniem cukrzycy typu 2 na wsi i w mieście w regionie lubelskim. Pol Arch Med Wewn 16: Drzewoski J, Saryusz-Wolska M. Występowanie cukrzycy typu 2 i wybranych zaburzeń metabolicznych w populacji miejskiej osób dorosłych powyżej 35. r.ż. Pol Arch Med Wewn 16: Vinik A, Erbas T, Stansberry KB, Pittenger G. Diabetic neuropathy: a small fiber disease. Exp Clin Endocrinol Diabetes 21;19(Suppl. 2):S451 S Boyko EJ, Ahroni JH, Davignon D, Stensel V, Prigeon RL, Smith DG. Diagnostic utility of the history and physical examination for peripheral vascular disease among patients with diabetes mellitus. J Clin Epidemiol 1997;5(6): Lehto S, Ronnemaa T, Pyorala K, Laakso M. Risk factors predicting lower extermity amputations in patients with NIDDM. Diabetes Care 1996;19(6): Siitonen OI, Niskanen LK, Laakso M, Siitonen JT, Pyorala K. Lower extremity amputations in diabetic and nondiabetic patients. A populationbased study in Eastern Finland. Diabetes Care 1983;16(1): Vamos EP, Bottle A, Edmonds ME, Valabhji J, Majeed A, Millett C. Changes in the incidence of lower extremity amputations in people with and without diabetes in England between 24 and 28. Diabetes Care 21;33(12) Vamos EP, Bottle A, Majeed A, Millett C. Trends in lower extremity amputations in people with and without diabetes in England, Diabetes Res Clin Pract 21;87(2): Akha O, Kashi Z, Makhlough A. Correlation between amputation of diabetic foot and nephropathy. Iran J Kidney Dis 21;4(1): Hamalainen H, Ronnemaa T, Halonen JP, Toikka T. Factors predicting lower extremity amputations in patients with type 1 and type 2 diabetes mellitus: a population-based 7-year follow-up study. J Intern Med 1999;246(1): Evereth Publishing, 211
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoinwalidztwo rodzaj pracy
Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoNarodowy Test Zdrowia Polaków
Raport z realizacji projektu specjalnego MedOnet.pl: Narodowy Test Zdrowia Polaków Autorzy: Bartosz Symonides 1 Jerzy Tyszkiewicz 1 Edyta Figurny-Puchalska 2 Zbigniew Gaciong 1 1 Katedra i Klinika Chorób
Bardziej szczegółowoPIELĘGNACJA I LECZENIE STOPY CUKRZYCOWEJ W CODZIENNEJ PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ
PIELĘGNACJA I LECZENIE STOPY CUKRZYCOWEJ W CODZIENNEJ PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ Mirosława Młynarczuk Specjalista pielęgniarstwa diabetologicznego Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoStopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B.
Stopa cukrzycowa Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B. Wyrzykowski Stopa cukrzycowa - definicja Infekcja, owrzodzenie lub destrukcja
Bardziej szczegółowoPrzegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowoZespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoCukrzyca. epidemia XXI wieku
Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoStopa cukrzycow a - jak zapobiegać, jak leczyć
Stopa cukrzycow a - jak zapobiegać, jak leczyć dr n. med. Leszek Czupryniak Klinika DiabetologiiiChorób Metabolicznych UniwersyteckiSzpital Kliniczny nr 1 im.n. Barlickiego Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoWpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem
Wpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem Lek. med. Bogumił Ramotowski Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski Promotor pracy Prof. dr
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,
Bardziej szczegółowoROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )
Publikacje naukowe: ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem 7.03.2013) Stosowanie larw Lucilia sericata jako metoda leczenia przewlekłych ran kończyn. Inne publikacje: 1.
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH
ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH Sławomir Pynka PORADNIA DIABETOLOGICZNA I METABOLICZNA SPWSZ w SZCZECINIE Cukrzyca : Światowa Epidemia 1995
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoRaport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników
Bardziej szczegółowoAnaliza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne
Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka zespołu stopy cukrzycowej u pacjentów z cukrzycą typu 1
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Piotr Nehring 1, Beata Mrozikiewicz-Rakowska 1, Agnieszka Sobczyk-Kopcioł 2, Waldemar Karnafel 1 1 Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii, Warszawski
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoOstre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytut Kardiologii, Warszawa o Abott Potencjalny konflikt interesów
Bardziej szczegółowoTomasz Czeleko 1,2, Andrzej Śliwczyński 1,2, Ireneusz Nawrot 3, Waldemar Karnafel 4
ORIGINAL PAPER Acta Angiol Vol. 20, No. 3 pp. 124 131 Copyright 2014 Via Medica ISSN 1234 950X Występowanie dużych nieurazowych amputacji kończyn dolnych u osób bez cukrzycy w Polsce w latach 2009 2012
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoŚląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii
Śląskie Centrum Chorób Serca Cukrzyca Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Warszawa 26.11.2014 Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia Neuropatia
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoNiedożywienie i otyłość a choroby nerek
Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie
Bardziej szczegółowoWYNIKI. typu 2 są. Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem
Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem sercowo-naczyniowym (badanie CARMELINA, 1218.22) Osoby z cukrzycą typu 2 są narażone na 2 do 4-krotnie
Bardziej szczegółowoNARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA
NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA SZCZEGÓŁOWE MATERIAŁY INFORMACYJNE O PRZEDMIOCIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAWARCIA UMÓW O UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ w rodzaju: programy profilaktyczne i promocja zdrowia
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Zespół stopy cukrzycowej
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Zespół stopy cukrzycowej PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania
Bardziej szczegółowoEpidemiologia cukrzycy
Cukrzyca kiedyś Epidemiologia Epidemiologia - badanie występowania i rozmieszczenia stanów lub zdarzeń związanych ze zdrowiem w określonych populacjach oraz wpływu czynników wpływających na stan zdrowia
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoWarszawa, r.
Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawski Uniwersytet Medyczny SP CSK ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Tel. 599 25 83; fax: 599 25 82 Kierownik: dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Warszawa, 24.08.2016r.
Bardziej szczegółowoPROGRAM PREWENCJI I LECZENIA CUKRZYCY W POLSCE
MINISTER ZDROWIA PROGRAM PREWENCJI I LECZENIA CUKRZYCY W POLSCE Zadania do realizacji w 2009 roku: Wdrożenie i prowadzenie Rejestru Chorych na Cukrzycę (dorosłych), Wdrożenie i prowadzenie Rejestru Wieku
Bardziej szczegółowoLek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej
Lek. Olgierd Woźniak Streszczenie rozprawy doktorskiej Ocena czynników ryzyka adekwatnych interwencji kardiowerteradefibrylatora u pacjentów z arytmogenną kardiomiopatią prawej komory. Wstęp Arytmogenna
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoPOWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life.
POWIKŁANIA Personal solutions for everyday life. Powikłania Cukrzyca występuje u osób, w przypadku których organizm nie potrafi sam kontrolować poziomu glukozy we krwi (określanego również jako poziom
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2
Załącznik Nr 1 do Umowy Nr z dnia PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2 Łódź, listopad 2009 rok Podstawa prawna: Art. 55 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach
Bardziej szczegółowoElżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE W większości badań zakłada się (a obecna klasyfikacja przewlekłej choroby nerek (PChN) wg Kidney Disease: Improving Global Outcomes
STRESZCZENIE W większości badań zakłada się (a obecna klasyfikacja przewlekłej choroby nerek (PChN) wg Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) wzmacnia to przekonanie), że rozpoznanie PChN oznacza
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoW Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ:
W Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ: "Profilaktyka raka szyjki macicy"- dla wszystkich Pań w wieku 25-59 lat, które nie miały
Bardziej szczegółowoZdrowotne i społeczne problemy wieku starszego - sprzężenia zwrotne
Zdrowotne i społeczne problemy wieku starszego - sprzężenia zwrotne Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej Szpital
Bardziej szczegółowoHemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca
Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Cukrzyca jest najpopularniejszą chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Niezależnie od typu cukrzycy, głównym objawem choroby
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowoKompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?
Bardziej szczegółowoDavid Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA
David Levy P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy m d P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA Redakcja naukowa tłumaczenia prof. dr hab. n. med. W ALDEM AR KARNAFEL Z języka angielskiego tłumaczyła dr
Bardziej szczegółowoZnaczenie depresji u chorych kardiologicznych
Znaczenie depresji u chorych kardiologicznych Tomasz Podolecki, Zbigniew Kalarus Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego;
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego
XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia
Bardziej szczegółowoNazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoZnaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoRejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Bardziej szczegółowoDefinicja, epidemiometria i wskaźniki rozwoju epidemii cukrzycy
Rozdział 2 Definicja, epidemiometria i wskaźniki rozwoju epidemii cukrzycy Definicja Cukrzyca jest chorobą, która dotyczy wszystkich ras ludzkich na wszystkich kontynentach, może ujawnić się w każdym wieku,
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA EPIDEMIA XXI WIEKU. mgr Małgorzata RZESZUT
CUKRZYCA EPIDEMIA XXI WIEKU mgr Małgorzata RZESZUT CUKRZYCA DEFINICJA To przewlekła choroba, której przyczyną jest zaburzenie wydzielania insuliny. Niedobór insuliny prowadzi do zaburzeń w zakresie wykorzystania
Bardziej szczegółowoPrzewlekłe mikro i makroangiopatyczne powikłania cukrzycy
Przewlekłe mikro i makroangiopatyczne powikłania cukrzycy Dr hab. n.med. Tomasz Klupa, Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Przewlekłe powikłania cukrzycy Powikłania naczyniowe
Bardziej szczegółowodniu przyjęcia oraz w przypadku chorych z krwotokiem dodatkowo dwukrotnie podczas hospitalizacji po embolizacji lub klipsowaniu tętniaka mózgu.
1 STRESZCZENIE Krwotok podpajęczynówkowy w przebiegu pękniętego tętniaka mózgu ze względu na młodszy wiek zachorowania niż w przypadku innych schorzeń sercowonaczyniowych oraz wysoką śmiertelność wymaga
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoCHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO
CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Dariusz Moczulski Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM ul. Żeromskiego 113, Łódź Cukrzycowa choroba nerek
Bardziej szczegółowoZmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92
Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE Katarzyna Myszka Podgórska Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u osób z przypadkowo wykrytymi guzami nadnerczy z prawidłową aktywnością hormonalną
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 1. Adres jednostki: Adres: Szpital im. Fr. Raszei, ul. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i monitorowanie cukrzycy i chorób nerek
Diagnostyka i monitorowanie cukrzycy i chorób nerek Business Development Manager Konferencja naukowo-szkoleniowa Ryn Badania laboratoryjne w chorobach nerek Wyzwaniem dla współczesnej medycyny jest badanie
Bardziej szczegółowoUdary mózgu w przebiegu migotania przedsionków
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego
Bardziej szczegółowoZmiana celu leczenia cukrzycy
Zmiana celu leczenia cukrzycy Edward Franek Klinika Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii CSK MSWiA Zakład Kliniczno-Badawczy Epigenetyki Człowieka IMDiK PAN, Warszawa IDF Diabetes Atlas 2015
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowo4.5. Joduria. Grupy wieku Płeć >60 Razem Min Max Min Max Min Max
4.5. Joduria. Jodurię w porannej próbce moczu oznaczono u 489 osób (54,9%) z populacji badanej miasta Krakowa w tym u 316 kobiet (55,3%) i 173 mężczyzn (54%). Pozostała część osób nie dostarczyła próbki
Bardziej szczegółowoZainicjowaliśmy akcję prozdrowotną pod hasłem Ocal nogę
Zainicjowaliśmy akcję prozdrowotną pod hasłem Ocal nogę Rocznie 9 TYS. amputacji kończyn dolnych z powodu ich niedokrwienia Symbolem naszej akcji jest klepsydra ponieważ co godzinę ktoś z nas traci nogę
Bardziej szczegółowo