Wniosek w sprawie projektu nowelizacji ustawy o systemie oswiaty zgloszony w ramach ogtoszonych konsultacji spotecznych

Transkrypt

1 todz, Cosinus sp. z o.o. todz, Wolczanska 81 Ministerstwo Edukacji Narodowej Biuro organizacyjne Aleja J. Ch. Szucha Wniosek w sprawie projektu nowelizacji ustawy o systemie oswiaty zgloszony w ramach ogtoszonych konsultacji spotecznych W zwi^zku z opublikowanym na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej w dniu 22 lipca 2014 projektem nowelizacji Ustawy o systemie oswiaty, dziafajqc jako osoba prowadzqca szkoty niepubliczne dotowane z budzetow JST, pragn^ zgtosic uwagi do proponowanych w nowelizacji regulacji prawnych, ktore ma/^ istotne znaczenie dia zasad funkcjonowania tego typaplacowek. 1. W projekcie ustawy przewidziano regulacje zwl^zane z klasyflkowaniem i promowaniem sluchaczy, jednak nie usuni^to w tych przepisach nierownosci w traktowaniu stucliaczy szkot dia dorostych i uczniow szkot dziennych. Sluchacze szkot dia dorostych nadal nie maj^ prawa usprawiedliwiania nieobecnosci oraz praw do egzaminu klasyfikacyjnego w przypadku dtuzszej absencji w szkole, wynikaj^cej np. z choroby. Niezrozumiate i niezgodne z konstytucyjn^ zasadq rownosci wobec prawa jest takie traktowanie siuchaczy szkot zaocznych. Szkoia zaoczna nie jest szkot^ nizszej kategorii i jej stuchacze powinni miec takie samo prawo w tej kwestii, jak stuchacze dziennych szkot policealnych (rowniez przeciez dorosli). W poprzednim stanie prawnym stuchacz, ktory z powodu np. choroby nie ucz^szczaj na zaj^cia, miat prawo ziozyc prac^ zaiiczeniowq i przyst^pic do egzaminow, w swietle obecnych przepisow brak mozliwosci usprawiedliwienia nieobecnosci i przyst^pienia do egzaminow klasyfikacyjnych jest dyskryminacjq siuchaczy szkot dia dorostych. A sq to takie same szkoty, jak dzienne, stuchacze realizuj^ t^ samq podstawq programow^, zdaj^ identyczny egzamin i uzyskujq takie same dyplomy jak uczniowie szkot dziennych. Nie ma zatem zadnego powodu, aby nie mieli takich samych uprawnieri, jak dorosli uczniowie szkot dziennych, zwtaszcza, ze godzq uzupetnianie edukacji z pracq zawodow^, co samo w sobie jest juz sporym utrudnieniem. 2. W zwi^zku z propozycj^ wprowadzenia obowiqzkowych list obecnosci z podpisami stuchaczy nalezafoby wskazac rowniez obowi^zkowy okres ich przechowywania i okreslenia czy jest to dokument archiwizowany czy biezqcy. Wielokrotnie bowiem zdarza I.UNlfTERSTV.-O EDUK.SGI ij-asodovjej KAN'CE!-A[[iA GiQwiiA RPW/44693/2014 P Data: im Podpi

2 si^, ze organy kontrolujqce z^dajq udost^pnienia po kilu latach biez^cej dokumentacji stuchaczy, ktora zostata juz zniszczona po ukoriczeniu przez nich cyklu ksztatcenia. 3. Kolejna zmiana dotyczy art. 90: 3 fa. W przypadku utrudniania lub udaremniania przez szkotq niepublicznq o uprawnieniach szkoty publicznej (...) lub przez organ jq prowodzqcy czynnosci kontrolnych (.),.organ dotujqcy wzywa szkoty lub organ do zaprzestania tych dziatan w okreilonym terminie." 3 fb. Po bezskutecznym upiywie terminu (...), organ dotujqcy wstrzymuje przekazanie szkole dotacji, nie dtuzej niz do dnia umozliwienia przeprowadzenia w szkole czynnosci kontrolnych (...)" - doprecyzowania wymagajq okreslenia udaremniania" i utrudniania", ze wzgl^du na fakt, ze konsekwencj^ sq powazne sankcje dia szkoty, ustawa powinna zawierac zamkni^ty katalog przypadkow, w ktorych te sankcje mozna zastosowac. Obecne regulacje pozwalajq organom kontrolujqcym na zbyt duzq dowolnosc w zakresie przeprowadzania kontroti oraz stosowania przepisow prawa, co w wielu przypadkach prowadzi do naduzyc, przekraczania kompetencji i utrudniania pracy szkotom. W wielu przypadkach organy dotujqce, oprocz udost^pnienia dokumentacji, zqdajq sporz^dzenia tabel, zestawien i raportow, ktore stuzq wytqcznie czynnosciom kontrolnym. Jest to praktycznie scedowanie ci^zaru kontroli na organ prowadzqcy - w swietle nowelizacji ustawy odmowa wykonania czynnosci kontrolnych za organ dotujqcy moze zostac uznana za utrudnianie kontroli. Podobnie rzecz ma si^ w odniesieniu do rodzaju wymaganych dokumentow, a czasem nawet ich formy - organy dotujqce potrafiq kilka razy vy ciqgu jednej kontroli zmieniac stanowisko, zqdajqc dodatkowych dokumeritow, lub ich innej formy praktycznieiz dnia;na dzieri {np. trzydniowe terminy przygotowania). Odmowaiprzygbtowania dodatkowych dokumentow ze wzgl^du na obiektywnq niemozno^c wywiqzania si^ z terminu rowniez moze bye interpretowana jako utrudnianie kontroli. Kontrola finansowa szkot jest w praktyce kontrolq organu prowadzqcego i zwykle dokumenty finansowe znajdujq si^ w jego siedzibie, a przeprowadzanych jest w tym samym czasie kilka, czasem nawet kilkanascie kontroli, z ktorych kazda zqda tych samych dokumentow w oryginale lub kopiach - fakt obiektywnej niemoznosci dostarczenia ich oryginatow na miejsce kontroli lub przygotowania kserokopii w tym samym czasie rowniez moze bye potraktowany jako jej udaremnienie. Pretekstem do zatrzymania dotacji moze rowniez stac si^ skierowana przez organ prowadzqcy prosba o przesuni^cie terminu kontroli ze wzgl^du na fakt, ze kilka ich juz si^ toczy w tym samym czasie. Firma Cosinus prowadzi okoto 200 szkot 1 od 2009 permanentnym stanem jest przeprowadzanie w niej kontroli przez niemal wszystkie dni robocze w roku kalendarzowym i do tego kilkunastu kontroli rownoczesnie. Doprecyzowanie proponowanego zapisu ustawy usprawni prac^ szkot i uniemozliwi naduzycia zwiqzane z bezpodstawnym zastosowaniem sankcji przewidztanej znowelizowanq ustawq. 4. W zwiqzku z wyzej wymienionymi problemami nadmienic nalezy, ze ustawa nie tyiko powinna precyzowac wskazane okreslenia, ale rowniez zawierac ogolne wytyczne dotyczqce sposobu przeprowadzania kontroli przez organy dotujqce, takie jak:

3 - rodzaj kontrolowanych dokumentow (kontrole powinny ograniczyc si^ wytqcznie do dokumentow zrodiowych, sporzqdzanie tabel, zestawieri itp. jest juz czynnosci^ kontroln^ b^dqcq po stronie orgahu dotujqcego). Regulacje prawne zobowi^zuj^ szkoty i organy prowadzqce do udost^pnienia organom kontrolujqcym dokumentow do wglqdu, a nie sporz^dzania tabel, analiz i zestawieri b^dqcych de facto czynnosciami kontrolnymi, jednak przepisy te nie sq respektowane. - wskazanie, kto ponosi koszty sporzqdzenia wymaganych przez organ kontrolujqcy kserokopii dokumentow (potrafi to bye nawet kilka tysi^cy stron) - okreslenie minimalnego czasu dia brganu prowadz^cego na przygotowanie dokumentacji (czas powinien bye uzalezniony od dtugosci kontrolowanego okresu, np. dwa tygodnie na 1 kontrolowany rok) - maksymalny czas przeprowadzania kontroli (obecnie dowolnosc w tej dziedzinie pozostawiona organom dotuj^cym powoduje, ze jedna kontrola potrafi ci^gnqc si^ dwa, trzy lata i bye wci^z przedtuzanaj. Ustawowo powinien zostac okreslony zarowno czas trwania jednej kontroli, jak i maksymalna ilosc dni kontroli w roku kalendarzowym. W przepisach o przedsi^biorcach sumaryczna ilpsc dni kontroli w roku jest uzalezniona od wielkosci przedsi^biorstwa i wynosi odpowiednio: 12,18, 24 i 48 dni roboczych, B organy prowadzqce wi^cej niz jednq szkoty nie mog^ skorzystac z prawa do takiego ograniczenia, wi^c w praktyce przy prowadzeniu kilku czy kllkunastu szkot maj^ kontrolq ci^gi^", utrudniajqc^, a czasem wr^cz uniemozliwiajqcq ich normalnq.prac^. - sprecyzowanie, ile kontroli moze odbywac si^ w jednym czasie (organy prowadz^ce cz^sto prowadzq wi^cej niz jednq szkoty, a podczas kontroli finansowej to de facto one kontrolowane, a nie.szkoty, wi^c przeprowadzanie.kilku kontroli w tym samym czasie uniempzlivyla zarowno ich normaln^ pf3cq, jak i sprawne obsluzenie kontroli. Rozwicjzaniem znacznie usprawniajqcym zarowno przeprowadzanie kontroli, jak i prac^ organdw prowadz^cych i szko! byioby w powyzszym wzgl^dzie zastosowanie przepisow analogicznych, jakle stosuje si^ przy kontroli przedsi^biorcow. Podstaw^ do takiej propozycji jest fakt, ze organy prowadz^ce szkoty niepubliczne w zakresie obowiqzkow traktowane s^ jak przedsi^biorcy, podlegajq kontrolom przez te same instytucje i stosuje si^ wobec nich identyczne sankcje, powinny zatem posiadac podobne uprawnienia. Pozostawienie JST catkowitej dowolriosci w ustalaniu zakresu i trybu przeprowadzania kontroli prowadzi w chwili obecnej do licznycb naduzyc oraz przekraczania prawa przez ograny kontrolujqce. Kolejn^ kwesti^ zwi^zan^ z wyzej wzmiankowan^ propozycji zmiany w art. 90 jest rodzaj zastosowanej sankcji czyli zatrzymanie biezqcej dotacji. Po pierwsze dotacja jest przyznawana rocznie, a miesi^czne kwoty sq tyiko zaiiczkami, wyptacanymi na mocy przepisow w dwunastu ratach - zatrzymanie wyplaty prowadzi do zawieszenia dziatalnosci oswiatowej a nawet do likwidacji szkoty, co godzi nie tyiko w osob^ prowadz^cq czy szkoty ale w interes sluchaczy, ktorzy nagle zostaj^ na lodzie" zwtaszcza w przypadku, gdy wyptata kolejnej transzy zostata wstrzymana z naruszeniem prawa (bez uzasadnienia, z przeczulenia") - co z tego, po jakims czasie okaze si^ przed sqdem, ze tak byto skoro szkota juz ulegnie likwidacji, gdyz nie kazd^ osob^ prowadz^cq stac na finansowanie szkoty przez okres potrzebny do rozstrzygni^cia sprawy przez sqd Niekonstytucyjne jest rowniez zatrzymanie raty biez^cej dotacji podczas kontroli dotacji

4 juz wydanej - naleznosc otrzymania biez^cego dofmansowania nie moze bye uzalezniona od prawidtowosci b^dz nieprawidtowosci wydatkowania dotacji juz przekazanych, ani od mozliwosci ich skontrolowania. W tym zakresie proponowana w ustawie sankcja jest sprzeczna z innymi przepisami, w tym Konstytucjq RP i nie moze bye zastosowana. Natomiast samo zastosowanie jaktejsale rnnej niz proponowana sankcji jest jak najbardziej uzasadnione, pod warunkiem jednakze stworzenia w tym samym akcie prawnym katalogu sytuacji, w ktorych moze ono nast^pic. Nalezaioby jednak w tych przypadkach zastosowac inn^, zgodnq z odr^bnymi przepisami sankcjq. 5. Podobnie rzecz ma st^ z ograniezeniem sposobu wydatkowania dotacji, przekazanej po okresie jej zatrzymania - dotaeja nie jest w swoim charakterze swiadezeniem celowym i takie ograniczenie nie tyiko iitrudnia, a wlasciwie uniemozllwia poprawne rozliczenie (i skontrolowanie) wydatkowania dotacji w roku, w ktorym do taklego wstrzymania doszto (o lie szkota to przezyje") to caikowicie zmienia cliarakter tej dotacji na dotacji eelow^, CO wprowadza nieuzasadnione^niczym zroznieowanie osob prowadzqcych; zwtaszcza vytedy, gdy wstrzymanie nast^piib z naruszenrem prawa. Taki zapis ustawy moze powodowac spore naduzycia I to nie w wyniku zamierzonego dziatania a jedynie ze zle poj^tej dbalosei o interes spofeczny. Ponadto jest on sprzeczny z obowi^zuj^cymi odr^bnymi przepisami. 6. Rowniez sposob naliczahia dotacji powinien zostac uregulowany w ustawie o wiele precyzyjniej niz jest to zawarte w omawianym projekcie. Obecnie wysokosci miesi^cznej transzy dotacji na terenie catej Polski potrafiq si^ wahac od 50 do 270 zt., a trudno uwierzyc w to, ze koszty prowadzenia tego samego typu szkoty w dwoch roznych gminach roznity si^ pi^eipkrotnie. Takie rpzniee sq efektern;zanizania;przez gminy kosztow prowadzenia szkot celem obnizenia dotaeji dia szkot niepublicznych.(zdarzajq si^ nawet przypadkl przekazywania w zarz^d s^siedniej miny budynkow warsztatowych, basenow, sal sportowych itp. I wynajmowania ich pozniej za symboliczn^ ziotowk^, aby tyiko obnizyc koszty, lub po prostu nieuwzgl^dniania kosztow budynkow czy zwiqzanych z nimi optat, jako kosztu prowadzenia szkoiy). Starostowie niektorych gmin potrafi^ wprost twierdzic, ze dotaeja dia szkot niepublieznych jest po to, aby gmina mogia na niej zarobic. Tego rodzaju nieuczciwe praktyki nie sq przypadkiem jednostkowym, na co wskazujq kontrole NIK. Z podobnie nieuczciwego sposobu naliczania wynika w jednym z miast roznica pomi^dzy dotacji dia szkoiy publicznej i niepublicznej tego samego typu - odpowiednio 410 i 68 ziotych! Ponadto wysokosc wyplacanej dotacji potrafi ulec zmianie w trakcie roku zarowno szkolnego jak i kalendarzowego i to nawet czterokrotnie. Na jakiej podstawie nast^pujq te zmiany, jesli zgodnie z ustawy potowq zaplanowanych kosztow biez^cych? Planowanie budzetu nie nast^puje przeciez co miesiqc. Rownie dowolnie jest interpretowany przepis, ze JST, ktora nie prowadzi danego typu szkoty ustala wysokosc dotacji na podstawie kosztow w najblizszej gminie - najblizszej dosyc konsekwentnie jest interpretowane jako najtariszej. Taki sposob naliczania dotacji uniemozliwia catkowicie zaplanowanie budzetu, jest nieuczciwy i niezgodny z przepisami. W zwiqzku z licznymi naduzyciami organow dotujqcych uregulowania w ustawie wymagaj^ kwestie: - ustalenie najnizszej kwoty wypjacanej dotacji w odniesieniu do subwencji oswiatowej wyptacanej przez MEN, a nie dowolnie traktowanyeh kosztow gmin

5 - ustalenie jednej wysokosci dotacji ha caty rok budzetowy, - ustalenie, ze gminy, ktore nie prowadzq tegb typu szkot powinny przekazywac szkotom niepublicznym dotacj^ w wysokosci ustalonej na podstawie otrzymywanej przez samorzqd na te szkoty subwencji oswiatowej. 7. W projekcie ustawy brakuje rowniez jednej, bardzo istotnej z punktu widzenia prawidtowego i zgodnego z przepisami funkcjonowania zarowno szkot niepublicznych jak i dotuj^cych je JST regulacji, jak^ jest stworzenie otwartego katalogu kosztow, ktore mog^ bye rozliczane z dotacji. Obecny ogolnikowy zapis (nawet po jego doprecyzowaniu w ostatniej nowelizacji) prbwadzi do tego, ze niektore organy kontroluj^ce kwestionuj^ praktycznie kazdy wydatek oprocz czynszow wptacanych wynajmowanym szkotom publicznym. Kwestipnowane nawet pensje nauczycieli czy sprz^taczekl Projektowana nowelizacja ustawy stusznie wprowadza regulacje majqce na celu zapobieganie naduzyciom ze strony nieuczciwych szkot niepublicznych, ale niestety catkowicie pomija koniecznosc wprowadzenia przepisow zapobiegajqcych naduzyciom ze strony organow dotuj^cych szkoty, niepubliczne. A raporty NIK wskazujq jednoznaczhie na fakt istnienia takich naduzyc, zwtaszcza w zakresie zantzania stawek dotacji, w ostatnim wprost wykazano, ze kwota dotacji wyptaconej szkotom przez JST byta za wysoka o 700 tysi^cy i za niska o 7 milionow. Liczby te wskazujq, ze naduzycia JST wobec szkot niepublicznych maj^ o wiele wi^ksz^ skalq i niz szkot niepublicznych wobec JST i wtasnie z tego wzgl^du konieczne jest wprowadzenie regulacji zwi^zanych z wyzej omowionymi kwestiami, tj.: - sposobem i trybem przeprowadzania kontroli (rodzaj dokumentow, czas kontroli, czas trwahia w roku, iiosc kontroli rownoczesnie) - ustalenie minimalnej kwoty wyptacahej dotacji - ukrocehle famania i haginania.przez list prawa w zwiqzku z zarowno naliczaniem jak i kontrolq wydatkowania dotacji. Brak takich regulacji spowoduje zamykanie si^ prywatnych szkot, a co za tym idzie ograniczenie oferty edukacyjnej, gdyziw ich miejsce nie powstan^ szkoty publiczne, poniewaz koszt ksztatcenia w nich jest w srednio czterokrotnie, a w skrajnych przypadkach dziesi^ciokrotnie wyzszy niz w szkotach niepublicznych. Likwidacja szkot dia dorostych (ktore w znakomitej wiqkszo"^sci s^ szkofami niepubltcznymi) zdecydowanie pogorszyjeszcze i tak juz ziq na tie Europy pozycjq Polski w tej dziedzinie. Ustawa powinna zawiera^ regulacje prawne, ktore ukroc^ swiadomie szkodliwe dziatania JST wobec szkot niepublicznych oraz ich calkowitq bezkarnosc w tej kwestii. Wtasciciel /.