Pracowania Traw Pozapaszowych i Roślin Energetycznych, ZTRMiE, IHAR-PIB Radzików. Grzegorz Żurek, Danuta Martyniak, Kamil Prokopiuk

Transkrypt

1 Pracowania Traw Pozapaszowych i Roślin Energetycznych, ZTRMiE, IHAR-PIB Radzików Grzegorz Żurek, Danuta Martyniak, Kamil Prokopiuk

2 Cel realizacji zadania: Opracowanie i praktyczna weryfikacja zaleceń agrotechnicznych dla uprawy traw wieloletnich na gruntach nieprzydatnych na cele żywnościowe (grunty skrajnie ubogie, zasolone, zakwaszone, zanieczyszczone metalami ciężkimi itp.) z zastosowaniem odpadów organicznych, przetworzonych osadów ściekowych itp. Zakres merytoryczny zadania na 2016 rok: Wykonanie następujących prac: 1. zabiegi pielęgnacyjne na doświadczeniach terenowych założonych w roku 2015; 2. obserwacje wzrostu i rozwoju roślin z uwzględnieniem zróżnicowanych warunków agrotechnicznych; 3. określenie składu chemicznego biomasy; 4. upowszechnianie wyników z realizacji zadania.

3 Lokalizacja doświadczeń (1) Niziny, (2) N. Koniemłoty: ph < 4,5; subst.org. < 1,5% (3) Grodkowice: subst.org. < 1.5% Radzików (4) Siemianowice Śl.: Pb > 100 mg kg -1 ; Cd > 10 mg kg -1 ; (k.) Radzików: subst.org < 1,5% Siemianowice Śląskie Niziny, Niziny - Koniemłoty Grodkowice

4 Zastosowane substancje wzbogacające glebę: Niziny oraz N. Koniemłoty granulowany nawóz organiczno mineralny na bazie pofermentu z biogazowni dla podwyższenia zawartości substancji organicznej oraz ph; Siemianowice Śl. - stabilizator metali ciężkich powstały ze zmieszania frakcji odpadowej węgla brunatnego oraz wapna nawozowego dla ograniczenia biodostępności metali ciężkich dla roślin; Grodkowice - osad z oczyszczalni ścieków, zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie pola doświadczalnego dla zwiększenia żyzności gleby przeznaczonej do produkcji na cele nieżywnościowe oraz wykorzystania osadu; Radzików doświadczenie ścisłe z określeniem wpływu zróżnicowanej dawki granulowanego nawozu organiczno mineralnego na plonowanie i jakość biomasy traw wieloletnich uprawianych na cele nieżywnościowe.

5 Dobór gatunków wynikał z lokalnych możliwości zastosowania biomasy tych roślin Niziny, N. Koniemłoty biomasa jako substrat do biogazowni Siemianowice Śl., Grodkowice biomasa jak surowiec do produkcji peletu opałowego bądź do przemysłu papierniczego. Gatunek, odmiana, mieszanka Niziny Niziny - Koniemłoty Siemianowice Śląskie Grodkowice Radzików gatunki w siewie czystym: kostrzewa łąkowa 'Pasja' kostrzewa trzcinowa 'Barolex' kostrzewa trzcinowa 'Rahela' + + perz wydłużony 'Bamar' proso rózgowe 'Shelter' + + stokłosa bezost. 'Brudzyńska' + życica trwała 'Baronka' mieszanki: st.uniolowata + 'Rahela' + Brudzyńska' + 'Rahela' + + Bamar' + st.uniolowata + Rahela' + lucerna Legendairy + + Pasja' + lucerna Legendairy + Baronka' + lucerna Legendairy + + st.unilowata + życ.wielkowiatowa Dukat + lucerna Legend + festulolium Felina + życ.trwała Merlinda + życ.wielokwiatowa Turtetra + +

6 Obserwacje wzrostu i rozwoju roślin z uwzględnieniem zróżnicowanych warunków agrotechnicznych Radzików korzystny efekt dodatku granulatu nawozowego (powyżej 4 t/ha) na plon biomasy kg / m2 (sucha masa) 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 kontrola ,7 0,6 p.w. - Bamar k.t. - Barolex ż.t. - Baronka k.ł. - Pasja

7 Obserwacje wzrostu i rozwoju roślin z uwzględnieniem zróżnicowanych warunków agrotechnicznych Niziny bardziej wyraźny efekt dodatku granulatu nawozowego (6 t/ha) na zwiększenie plonu biomasy zielonej (t/ha) w warunkach gleby najsłabszej Klasa VI z M1 M2 M4-mot. M6-mot. M7-mot M8 Klasa III M1 M2 M4-mot. M6-mot. M7-mot M8

8 Obserwacje wzrostu i rozwoju roślin z uwzględnieniem zróżnicowanych warunków agrotechnicznych Grodkowice pozytywny wpływ dodatku osadów z oczyszczalni (5 i 10 t/ha) na plon biomasy 1,4 1, Kg / m2 (sucha masa) 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 k.t. - Barolex ż.t. - Baronka k.ł. - Pasja p.w. - Bamar

9 Obserwacje wzrostu i rozwoju roślin z uwzględnieniem zróżnicowanych warunków agrotechnicznych Siemianowice Śląskie korzystny efekt aplikacji stabilizatora doglebowego z 0,25% wapna na plon biomasy w warunkach gleby silnie skażonej metalami ciężkimi. g / m2 (sucha masa) 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 kontrola 5% wegla brun. + 0,25% wapna 5% wegla brun. + 0,50 % wapna 0,0 k.t. - Barolex ż.t. - Baronka k.ł. - Pasja p.w. - Bamar

10 Wnioski : Dodatki substancji organicznych w warunkach gleb słabych stymulują wzrost plonu biomasy. Cecha te jest uwarunkowana gatunkowo. Gatunkiem najsłabiej plonującym w 1-szym roku wegetacji jest perz wydłużony. Z kolei najlepiej plonuje życica trwała. Najefektywniej w kontekście stymulacji plonu biomasy w warunkach skażenia gleby metalami ciężkimi działa dodatek 5% frakcji węgla brunatnego z 0,25% wapna.

11 Wnioski : Nie stwierdzono wpływu dodatku granulatu nawozowego na skład chemiczny biomasy. Zanotowano natomiast zróżnicowanie gatunkowe w zawartościach: K, Mg, Ca, Na, B, Fe, Mn. Termin zbioru biomasy wpływał na jej skład chemiczny. Biomasa traw oraz mieszanek zebrana w sierpniu miała więcej N, Mg, Ca i Na w porównaniu do zebranej w czerwcu. Zmiany zawartości większości składników w biomasie są wprost proporcjonalne do zastosowanej dawki osadu z oczyszczalni. Życica trwała Baronka była odmianą najbardziej podatną na zmiany składu chemicznego biomasy pod wpływem zastosowania osadu, podczas gdy odmiany kostrzew (Pasja k. łąkowej i Barolex k. trzcinowej) były relatywnie najmniej podatne. Stwierdzono niewielki efekt aplikacji stabilizatorów doglebowych w kontekście ograniczenia pobierania metali ciężkich. Widoczne było jedynie ograniczenie pobierania Fe, Mn, Zn wraz ze wzrostem udziału wapna w stabilizatorze.

12 Upowszechnianie wyników realizacji zadania: Publikacje - 3 Instrukcje - 1 Wykłady, szkolenia, pokazy - 10

13 Partnerzy realizacji zadania: urząd Gminy Tuczępy - nadzór nad realizacją prac w terenie, lokalna promocja działań; rolnik indywidualny - dysponent gruntów pod doświadczenia w 2 lokalizacjach w woj. świętokrzyskim (punkty doświadczalne Niziny, Niziny-Koniemłoty); Gminny Zakład Komunalny, Kłaj - dostawca osadów ściekowych (punkt doświadczalny w Grodkowicach); Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach - udostępnienie stabilizatorów doglebowych (punkt doświadczalny Siemianowice Śląskie); Instytut Agrofizyki PAN, Lublin współpraca w zakresie analiz materiału roślinnego oraz publikowania wyników badań; Bioelektrownie Świętkorzyskie MK sp. z o.o. lokalny odbiorca biomasy.