Pracowania Traw Pozapaszowych i Roślin Energetycznych, ZTRMiE, IHAR-PIB Radzików Grzegorz Żurek, Danuta Martyniak, Kamil Prokopiuk

Transkrypt

1 Pracowania Traw Pozapaszowych i Roślin Energetycznych, ZTRMiE, IHAR-PIB Radzików Grzegorz Żurek, Danuta Martyniak, Kamil Prokopiuk

2 Cel realizacji zadania: Opracowanie i praktyczna weryfikacja zaleceń agrotechnicznych dla uprawy traw wieloletnich na gruntach nieprzydatnych na cele żywnościowe (grunty skrajnie ubogie, zasolone, zakwaszone, zanieczyszczone metalami ciężkimi itp.) z zastosowaniem odpadów organicznych, przetworzonych osadów ściekowych itp. Zakres merytoryczny zadania na 2015 rok: Wykonanie następujących prac: 1. wybór lokalizacji doświadczeń, 2. charakterystyka gleb w wybranych lokalizacjach w oparciu o analizy chemiczne i skład mechaniczny, 3. wybór i charakterystyka substancji wzbogacających glebę, 4. dobór gatunków do poszczególnych lokalizacji oraz założenie doświadczeń terenowych,

3 Kryteria wyboru lokalizacji doświadczenia: Aspekty logistyczno-organizacyjne (akceptacja dysponenta pola, dostęp do urządzeń do uprawy i pielęgnacji pola); Spełnienie kryteriów obszarów problemowych rolnictwa (OPR): - niskie ph, niska zawartość materii organicznej, przekroczenie dopuszczalnych norm zawartości metali ciężkich.

4 (1) Niziny, (2) N. Koniemłoty: ph < 4,5; subst.org. < 1,5% (3) Grodkowice: subst.org. < 1.5% Radzików (4) Siemianowice Śl.: Pb > 100 mg kg -1 ; Cd > 10 mg kg -1 ; (k.) Radzików: subst.org < 1,5% Siemianowice Śląskie Niziny, Niziny - Koniemłoty Grodkowice

5 Wyniki analiz chemicznych prób gleby Lokalizacja Poziom Zawartość w % ph Zawartość składników przyswajalnych Zawartość w mg/kg subst. N-ogólny w KCL w mg/100 g gleby: organiczna P 2 O 5 K 2 O Mg Pb Cd Zn ,911 0,053 3,89 9,17 1,97 1,15 10,29 0,25 19, ,968 0,053 3,63 9,60 2,17 1,27 11,57 0,21 18,59 ist.różnicy b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. Niziny Niziny ,245 0,078 4,88 4,75 2,28 4,40 11,25 0,19 19,52 Koniemłoty ,098 0,068 4,54 7,63 1,17 3,77 12,59 0,29 21,68 ist.różnicy b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. Siemianowice ,272 0,130 6,20 53,30 23,60 18,38 465,80 19, ,0 Śląskie ,808 0,068 6,48 19,24 16,80 20,18 147,92 5,86 704,4 ist.różnicy 0,00 0,00 b.i. 0,00 0,00 b.i. 0,00 0,00 0, ,313 0,105 4,99 2,76 9,80 8,24 17,28 0,61 60,30 Grodkowice ,670 0,050 5,18 1,52 4,60 8,76 11,56 0,24 42,14 ist.różnicy 0,00 0,00 0,32 0,03 0,00 0,575 0,01 0,00 0, ,107 0,023 5,89 1,50 1,52 5,87 7,70 0,22 17,79 Radzików ,112 0,021 6,00 1,43 1,64 5,77 6,98 0,20 19,88 ist.różnicy b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i. b.i.

6 Substancje wzbogacające glebę: Niziny oraz N. Koniemłoty granulowany nawóz organiczno mineralny na bazie pofermentu z biogazowni dla podwyższenia zawartości substancji organicznej, podwyższenia ph; Siemianowice Śl. - stabilizator metali ciężkich powstały ze zmieszania frakcji odpadowej węgla brunatnego oraz wapna nawozowego dla ograniczenia biodostępności metali ciężkich dla roślin; Grodkowice - osad z oczyszczalni ścieków, zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie pola doświadczalnego dla zwiększenia żyzności gleby przeznaczonej do produkcji na cele nieżywnościowe oraz wykorzystania osadu; Radzików doświadczenie ścisłe z określeniem wpływu zróżnicowanej dawki granulowanego nawozu organiczno mineralnego na plonowanie i jakość biomasy traw wieloletnich uprawianych na cele nieżywnościowe.

7 Dobór gatunków - konsekwencja lokalnych możliwości zastosowania biomasy Niziny, N. Koniemłoty biomasa jako substrat do biogazowni Siemianowice Śl., Grodkowice biomasa jak surowiec do produkcji peletu opałowego bądź do przemysłu papierniczego. Gatunek, odmiana, mieszanka Niziny Niziny - Koniemłoty Siemianowice Śląskie Grodkowice Radzików gatunki w siewie czystym: kostrzewa łąkowa 'Pasja' kostrzewa trzcinowa 'Barolex' kostrzewa trzcinowa 'Rahela' + + perz wydłużony 'Bamar' proso rózgowe 'Shelter' + + stokłosa bezost. 'Brudzyńska' + życica trwała 'Baronka' mieszanki: st.uniolowata + 'Rahela' + Brudzyńska' + 'Rahela' + + Bamar' + st.uniolowata + Rahela' + lucerna Legendairy + + Pasja' + lucerna Legendairy + Baronka' + lucerna Legendairy + + st.unilowata + życ.wielkowiatowa Dukat + lucerna Legend + festulolium Felina + życ.trwała Merlinda + życ.wielokwiatowa Turtetra + +

8 Partnerzy realizacji zadania: urząd Gminy Tuczępy - pomoc w wyborze lokalizacji doświadczenia, rolnik indywidualny - dysponent gruntów pod doświadczenia w 2 lokalizacjach w woj. świętokrzyskim, firma WIKANA sp. z o.o. - producent i dystrybutor nawozu na bazie poferementu biogazowego; Gminny Zakład Komunalny, Kłaj - dostawca osadów ściekowych; Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach - udostępnienie stabilizatorów doglebowych, udział w lokalizacji doświadczenia. Bioelektrownie Świętkorzyskie MK sp. z o.o. lokalny odbiorca biomasy.

9 Wymierne rezultaty realizacji zadania: 1. Gleby w wyodrębnionych dla dalszych badań lokalizacjach w kraju spełniały kryteria przynależności do obszarów problemowych rolnictwa pod względem: niskiej zawartości materii organicznej (Niziny, Niziny Koniemłoty, Grodkowice, Radzików), niskiego ph (Niziny) lub podwyższonej zawartości metali ciężkich (Siemianowice Śląskie). 2. W glebie pobranej w Siemianowicach Śląskich oraz Grodkowicach stwierdzono istotnie niższe wartości substancji organicznej, azotu ogólnego, fosforu, potasu oraz metali ciężkich w głębszych warstwach profilu glebowego. 3. Dobór gatunków traw wieloletnich w poszczególnych lokalizacjach wynikał z możliwości zastosowania biomasy tych roślin. Biomasa pozyskana w Nizinach i Nizinach Koniemłotach ma być substratem dla biogazowni powstających w tym regionie. Z kolei biomasa zebrana w Siemianowicach Śląskich i Grodkowicach może stanowić surowiec do produkcji peletu opałowego bądź przemysłu papierniczego.

10 Mierniki: liczba opracowanych lub udoskonalonych metodyk: planowano 1; wykonano 1 Martyniak D. Podstawowe zasady metodyki uprawy stokłosy bezostnej (Bromus inermis Leyss) na biomasę. Str liczba publikacji, doniesień konferencyjnych, opinii lub raportów: planowano 1; wykonano 4 Martyniak D. Odpady i osady organiczne a nawożenie roślin energetycznych. Biomasa, 3 (10); Żurek G., Martyniak D Odtworzenie nasiennictwa kilku gatunków traw marginalnych. Zeszyt Streszczeń konferencji pt. Produkcja roślinna niestandardowe technologie i kierunki użytkowania oraz gatunki nowe i reintrodukowane, Poznań Szamotuły, maj 2015, str Wiewióra B., Martyniak D., Żurek G Seedborne mycoflora and germination of seeds of new bioenergy grass species, tall wheatgrass, and other cool-season grass species. Seed Sci & Technol. 43, (IF = 0,48) Kulig R., Skonecki S., Michałek W., Martyniak D., Piekarski W., Łysiak G., Różyło R The Andropogon gereardii compaction process in terms of ecological soild fuels production. Pol. J. Environ. Stud. 24 (6): (IF = 0,87)