FARMA WIATROWA SKURPIE POLSKA

Transkrypt

1 1 Streszczenie w języku niespecjalistycznym FARMA WIATROWA SKURPIE POLSKA Listopad 2014 r.

2 2 Wstęp i ogólny opis projektu Polenergia S.A. realizuje inwestycję farmy wiatrowej w gminie Płośnica w powiecie działdowskim w województwie warmińsko-mazurskim. Konfiguracja farmy wiatrowej obejmuje: 16 turbin wiatrowych typu Siemens SWT , stację transformatorową (GPZ), podziemną infrastrukturę linii przesyłowej i przewodów sterujących, drogi dojazdowe do pojedynczych turbin oraz place manewrowe i montażowe. Całkowita moc farmy wiatrowej wyniesie 36,8 MW. Lokalizacja turbin zostanie podzielona na dwie grupy: 10 turbin wiatrowych (WTG) będzie zlokalizowanych na północ od miejscowości Skurpie 6 turbin wiatrowych (WTG) będzie zlokalizowanych na południe od miejscowości Skurpie Projekt został sklasyfikowany zgodnie z polskim rozporządzeniem z 9 listopada 2010 r. o przedsięwzięciach mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz przepisami Unii Europejskiej jako potencjalnie wymagający przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko z uwagi na rodzaj inwestycji, która może potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Mając na uwadze przepisy ochrony środowiska, miejscowe władze zadecydowały o obowiązkowym przeprowadzeniu oceny oddziaływania na środowisko w ramach realizacji projektu. Niniejsze streszczenie w języku niespecjalistycznym przedstawia informacje zawarte w raportach oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) oraz innej dokumentacji środowiskowej przygotowanej na potrzeby planowanej farmy wiatrowej. Na podstawie raportów oceny oddziaływania na środowisko i analizy dostępnych informacji uważa się, że projekt prawdopodobnie nie spowoduje znaczącego negatywnego oddziaływania społecznego ani konieczności przesiedlenia ze względów ekonomicznych. Podczas audytu nie zidentyfikowano żadnych kwestii związanych z niedostosowaniem do obowiązującego prawodawstwa. W związku z podjęciem ostatecznej decyzji i dokonaniem wyboru typu turbiny (SIEMENS SWT ), 6 maja 2013 roku Starosta Działdowski wydał stosowne pozwolenie na budowę. Projekt uzyskał również niezbędne decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego tj. pozwolenie na budowę dróg dojazdowych, ołączeń kablowych oraz stacji transformatorowych. Prace budowlane rozpoczeto 14 lipca 2014 roku. Na podstawie informacji zawartych w kwartalnym sprawozdaniu, do końca września 2014 zakończono następujące etapy prac:

3 3 16 śrub kotwiących zostało dostarczone na teren planowanej farmy wiatrowej przez firmę SIEMENS; Drogi dojazdowe oraz platformy zostały ukończone w 100% dla 12 turbin wiatrowych, w 95% dla jednej turbiny oraz w 75% dla trzech turbin wiatrowych; Wieże zostaly ukończone w 100% w przypadku 2 turbin wiatrowych; Skończono jeden kosz kotwowy oraz wzmocnienie 1 turbiny wiatrowej zostało ukończone w 20%; Rozpoczęto kopanie rowów oraz układanie kabli średniego napięcia; Rozpoczęto prace budowlane na stacji transformatorowej. Prace budowlane wykonywane są przez firmy na podstawie następujących umów: SIEMENS: dostawa, montaż, instalacja oraz uruchomienie turbin wiatrowych; PBDI oraz ERBUD: prace budowlane na farmie wiatrowej, włącznie z drogami dojazdowymi, platformami oraz fundamentami pod turbiny wiatrowe; Electrum i MEGA-POL: do prac zwiążanych z elektryką oraz rozwojem stacji transformatorowych. 24 września 2014 roku, władze powiatowe w Działdowie rozpoczęły procedurę wydania pozwolenia na budowę dla drugiej fazy (rozszerzenia) Projektu, czyli budowę trzech dodatkowych turbin wiatrowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Pozwolenie na budowę nr B (decyzja nr 490/14) zostało wydane prze Starostę Działdowskiego w dniu 28 października Rozszerzenie Projektu zakłada budowę tego samego typu turbin, czyli SIEMENS SWT , więc łączna moc farmy wiatrowej wyniesie 43,7 MW. Opis turbin wiatrowych Typowa turbina wiatrowa (WTG) składa się z wieży i gondoli, która składa się z wirnika i układu pomiarowego. Wirnik składa się z łopat połączonych piastą. Łopaty poruszane są przez wiatr i przekazują moc do piasty, która jest połączona z wałem napędowym, zwiększającym prędkość osi. Energia mechaniczna jest przenoszona z przekładni do generatora elektrycznego, który przekształca ją w energię elektryczną, przekazywaną następnie do wyjścia do sieci elektroenergetycznej. Planowana inwestycja ma obejmować konstrukcję turbin z wieżami o wysokości 115 m i wirnikami o średnicy 108 m. Dostęp do turbin zapewni sieć dróg dojazdowych. Całkowita długość nowo wybudowanych dróg wyniesie ok. 3,5 km. Łączna powierzchnia terenów przeznaczonych pod realizację

4 4 farmy wiatrowej, obejmująca obszary nowo wybudowanych dróg dojazdowych, placów i fundamentów w pobliżu turbin (WTG) oraz stację transformatorową (GPZ) wyniesie ok. 5 ha. Pojedyncze turbiny będą generować prąd o napięciu 0,69 kv, który po przekształceniu w prąd o napięciu 30 kv w turbinach posiadających indywidualne podstacje zostanie przesłany do GPZ przez sieć podziemnych przewodów. Długość podziemnych przewodów przesyłowych łączących stacje GPZ obsługiwane przez operatora sieci energetycznej wyniesie ok. 7,8 km i zgodnie z informacjami zawartymi w raporcie OOŚ sieć przewodów nie będzie przebiegać przez obszary przyrodniczo wrażliwe. Lokalizacja projektu Farma wiatrowa Skurpie powstanie w gminie Płośnica, powiat Działdowo, województwo warmińsko-mazurskie. Zgodnie z informacjami uzyskanymi ze źródeł dostępnych publicznie gmina Płośnica zajmuje obszar ok. 163,09 km 2, z czego 73% zajmują użytki rolne, a 18% lasy. Na podstawie danych z 2004 r. gmina ma około 5900 mieszkańców. Farma wiatrowa powstanie na dwóch terenach mieszczących się odpowiednio na północy i na południu miejscowości Skurpie. Pierwszy z terenów znajduje się na północy i obejmuje obszar ok. 8 km 2 z planowanymi 10 turbinami wiatrowymi (WTG), a jego nieregularny, półokrągły kształt rozciąga się wzdłuż północno-zachodniej i południowo-zachodniej osi. Najbliższa lokalizacja turbiny wiatrowej WTG znajduje się w odległości ok. 1km na północ od miejscowości Skurpie. Drugi teren inwestycji znajduje się na południu, obejmuje obszar ok. 8 km 2 i ma kształt trapezoidalny, a najbliższa turbina wiatrowa WTG znajduje się ok. 1,5 km na południe od miejscowości Skurpie. Na podstawie obserwacji sporządzonych podczas wizyty w terenie, przeglądu zdjęć lotniczych i map topograficznych można ustalić, że obszar inwestycji ma charakter wiejski. Obszar inwestycji farma wiatrowa Skurpie znajduje się na wysoczyźnie morenowej pośród wąskich, słabo ukształtowanych dolin strumienia Płośniczanka i dopływów rzeki Wkra i Działdówka. Teren jest górzysty, wyniesienie terenu waha się od 170 do 185 m p.p.m. Zgodnie z podziałem regionalnym kraju wg J. Kondrackiego obszar ten należy do mezoregionu Wzniesienia Mławskie, będącego częścią Niziny Północnomazowieckiej. Tereny inwestycji znajdują się w odległości od obszarów przyrodniczo wrażliwych. Wszystkie lokalizacje inwestycji farma wiatrowa Skurpie zostały zaprojektowane na terenach rolniczych. W ramach niniejszej oceny środowiskowej skontaktowano się z wszystkimi gminami graniczącymi z gminą Płośnica, tj. Działdowo, Kuczbork-Osada, Lidzbark i Rybno. Ze wszystkimi urzędami gmin nastąpił kontakt telefoniczny oraz odbyto rozmowy z przedstawicielami lokalnych organów samorządowych, odpowiedzialnymi za ochronę środowiska i inwestycje w danej gminie. Rozmowy miały na celu uzyskanie ogólnych informacji dotyczących inwestycji związanych z farmami wiatrowymi (istniejącymi lub planowanymi) w każdej z gmin.

5 5 Na podstawie rozmów z przedstawicielami organów samorządowych udało się ustalić, że na terenie miejscowości Jankowice znajduje się jedna turbina wiatrowa WTG w odległości ponad 10 km od planowanej inwestycji. Studium zagospodarowania przestrzennego gminy Działdowo, znajdującej się w odległości 5 km na południowy wschód od inwestycji farma wiatrowa Skurpie, określa obszary potencjalnych lokalizacji farm wiatrowych. Obecnie studium zagospodarowania przestrzennego jest w trakcie zmiany, tak by mogło zdefiniować precyzyjne lokalizacje inwestycji farm wiatrowych na terenie gminy. Istnieją również wstępne plany potencjalnej lokalizacji dwóch dodatkowych farm wiatrowych w gminie Płośnica, w odległości ponad 5 km od planowanej inwestycji. Pozostałe gminy znajdują się w odległości ponad 15 km od farmy wiatrowej Skurpie. Zgodnie z przeprowadzoną procedurą OOŚ oceniono, że nie wystąpi znaczny efekt skumulowanego oddziaływania farm wiatrowych. Podstawy projektu Zgodnie z Europejskim Programem w Sprawie Zmiany Klimatu wiele krajów europejskich, w tym Polska, przyjęło krajowe programy mające na celu redukcję emisji CO2. Obejmują one zróżnicowaną politykę przyjętą na poziomie europejskim, jak również na poziomie krajowym, do której zalicza się między innymi: planowane zwiększenie zużycia energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (wiatrowej, słonecznej, biomasy), poprawę wydajności energetycznej, np. w budynkach, obiektach przemysłowych, urządzeniach gospodarstwa domowego. Główne przepisy UE dotyczące redukcji emisji dwutlenku to: Emission Trading Scheme (Europejski system handlu emisjami) oraz: legislation tackling with emissions of fluorinated greenhouse gases (prawodawstwo dotyczące emisji fluorowanych gazów cieplarnianych). Rozwój energii wiatrowej to jedno z działań, które zostaną wdrożone. Prowadzi do ograniczenia emisji do powietrza i zwiększenia produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Główną korzyścią energetyki wiatrowej jest zamiana energii kinetycznej w elektryczną przez turbiny wiatrowe przy zerowej emisji gazów cieplarnianych do powietrza. Konwencjonalne źródła energii, oparte głównie na różnego rodzaju spalaniu węgla generują podczas produkcji energii emisje gazów cieplarnianych, SO2, pyłów i innych. Energia wiatrowa jest uważana za jedną z najczystszych, w rzeczywistości podczas fazy eksploatacji turbin nie ma emisji czynników zanieczyszczających do atmosfery. Zgodnie z informacjami zawartymi w raporcie OOŚ, spodziewana roczna produkcja energii wyniesie ok MWh. Z tego względu projekt jest korzystny pod względem środowiskowym, ponieważ zapewni redukcję emisji gazów w wysokości ton rocznie (obliczenia przeprowadzone na podstawie czynnika emisji, reprezentatywnego dla projektów dostarczających dodatkową energię elektryczną do sieci, w wysokości 0,638 tco2/mwh, wyprodukowanych w Polsce w 2012 r.). Inwestycja pomoże również Polsce w spełnieniu krajowego planu osiągnięcia 15% udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w całkowitym zużyciu energii do 2015 r. Oprócz redukcji emisji gazów cieplarnianych projekt zaowocuje również znacznym uniknięciem emisji powstających po spalaniu. Przykładowo, odpowiednik produkcji energii

6 6 elektrycznej przez największą w Polsce elektrownię węglową w Kozienicach skutkowałby następującymi ilościami emisji (szacunki na podstawie czynników emisji Elektrowni Kozienice za 2011 r.): emisja cząstek stałych: ok. 11 ton rocznie, emisja SO 2 : ok. 314 ton rocznie, emisja tlenków azotu: ok. 205 ton rocznie. Na podstawie informacji uzyskanych od developera Projektu, spodziewana roczna produkcja energii z 3 dodatkowych turbin wiatrowych, wyniesie ok MWh. Z tego względu projekt jest korzystny pod względem środowiskowym, ponieważ zapewni redukcję emisji gazów w wysokości ton rocznie. Szacowane emisje związane z rozszerzeniem Projektu przedstawiono poniżej (prawdopodobieńswto 50%): emisja cząstek stałych: ok. 1.6 ton rocznie, emisja SO 2 : ok. 49 ton rocznie, emisja tlenków azotu: ok. 32 ton rocznie. Eksploatacja niniejszej farmy wiatrowej może być zatem uważana jako działanie zmierzające do uniknięcia emisji porównywalnych ilości substancji zanieczyszczających do atmosfery. Kwestie związane korzyściami społecznymi projektu zostały szeroko omówione z przedstawicielami gminy Płośnica. W ramach dyskusji z przedstawicielami ustalono następujące korzyści bezpośrednie: projekt zwiększy dochód gminy dzięki podatkom płaconym przez operatora za prowadzenie działalności gospodarczej na obszarze gminy, projekt zwiększy dochód właścicieli działek, na których będzie się znajdowała farma wiatrowa i jej infrastruktura, projekt pomoże lokalnym organom samorządowym w promowaniu pro-ekologicznego stylu życia lokalnych mieszkańców, Kontekst prawny i konsultacje publiczne Procedura dotycząca lokalizacji farmy wiatrowej została rozpoczęta opracowaniem dokumentacji związanej z lokalnym zagospodarowaniem przestrzennym, w tym: opracowaniem poprawek do studium kierunków i uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy i sporządzeniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Procedura została przeprowadzona przez władze lokalne, zgodnie z

7 7 przepisami Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 marca 2003 r. (z późniejszymi zmianami). Zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, procedura Oceny Oddziaływania na Środowisko (OOŚ) musi zostać przeprowadzona dla projektów, które mogą zawsze w sposób znaczący oddziaływać na środowisko (projekty grupy I), dla konkretnych projektów, które mogą potencjalnie oddziaływać na środowisko (projekty grupy II) oraz dla takich, które mogą oddziaływać na obszary chronione Natura Ocena oddziaływania na środowisko jest przeprowadzana w celu uzyskania obowiązkowej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację inwestycji w przypadku projektów indywidualnych. W procedurze administracyjnej projektu władze lokalne zobowiązują inwestora do przygotowania raportu OOŚ. Informacje o planowanej inwestycji razem z raportami OOŚ zostały udostępnione do zgłaszania uwag opinii publicznej, lokalnej społeczności i potencjalnym zainteresowanym stronom. Poniżej znajduje się podsumowanie konsultacji publicznych oraz oficjalnej procedury: Wójt Gminy Płośnica wydał 4 stycznia 2010 r. obwieszczenie informujące o rozpoczęciu postępowania związanego z wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody dla farmy wiatrowej Gawłowice oraz o obowiązku sporządzenia raportu oceny oddziaływania na środowisko. Raport oceny oddziaływania na środowisko został przedłożony 25 lutego 2010 r. Po ukończeniu raportu oceny oddziaływania na środowisko Wójt gminy Płośnica wydał obwieszczenie informujące o postępowaniu i konsultacjach publicznych. Obwieszczenie zostało opublikowane na oficjalnej tablicy ogłoszeń gminy Płośnica, a jego kopie zostały umieszczone na tablicach informacyjnych w należącej do gminy miejscowości Skurpie, obwieszczenie było również dostępne na oficjalnej stronie internetowej gminy Płośnica. Termin zgłaszania uwag lub zażaleń: 21 dni od daty opublikowania obwieszczenia. 23 kwietnia 2010 r. opublikowano oficjalne obwieszczenie informujące o uwagach i zaakceptowaniu raportu OOŚ przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska i Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny. Z uwagi na kwestie podniesione przez RDOŚ inwestor był zobowiązany przeanalizować skumulowany efekt oddziaływania farmy wiatrowej wraz z innymi planowanymi farmami wiatrowymi. Po ukończeniu procedury oceny oddziaływania na środowisko, Wójt gminy Płośnica wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na przedsięwzięcie farma wiatrowa Skurpie 30 listopada 2010 r. Na zakończenie procedury administracyjnej lokalne władze opublikowały obwieszczenie informujące o decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację projektu farmy wiatrowej Skurpie. Obwieszczenie zostało również opublikowane na oficjalnej tablicy informacyjnej razem z kopiami na tablicach informacyjnych w miejscowości gminy Skurpie i było dostępne na oficjalnej stronie internetowej gminy. Termin zgłaszania uwag lub zażaleń: 14 dni od daty opublikowania obwieszczenia, po których obwieszczenie wchodzi w życie. Kluczowe uwarunkowania środowiskowe i uwagi wynikające z decyzji środowiskowej:

8 8 Przeprowadzenie monitoringu ptaków i nietoperzy po zakończeniu budowy, W przypadku, kiedy rezultaty monitoringu wykażą zwiększone oddziaływanie na awifaunę w porównaniu z wynikami opublikowanymi w raporcie OOŚ, inwestor będzie zobowiązany do podjęcia odpowiednich środków łagodzących, w tym czasowego wyłączenia turbin WTG. Konieczność spełnienia wymogów prawnych dotyczących maksymalnych poziomów hałasu środowiskowego, Przeprowadzenie środowiskowych pomiarów hałasu po rozpoczęciu działania farmy wiatrowej oraz podjęcie odpowiednich działań redukujących oddziaływanie farmy wiatrowej na klimat akustyczny. Jaki jest obecny stan środowiska na terenie inwestycji? Ochrona przyrody Tereny inwestycji znajdują się w odległości od obszarów przyrodniczo wrażliwych. Najbliższy obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 PLB Dolina Wkry i Miławki znajduje się ok. 2 km na południe od najbliższego terenu inwestycji farmy wiatrowej. Inne obszary wrażliwe przyrodniczo znajdują się w odległości od 5 km do 10 km od inwestycji farmy wiatrowej i obejmują: Welski Park Krajobrazowy, w odległości ok. 8,3 km na zachód; obszar chronionego krajobrazu Dolin rzek Nidy i Szkotówki,w odległości ok. 6,8 km na wschód; obszar chronionego krajobrazu Doliny Górnej Wkry, w odległości ok. 7,3 km na zachód; obszar chronionego krajobrazu Zieluńsko-Rzęgnowski, w odległości ok. 8,2 km na południe; obszar chronionego krajobrazu Grzybiny, w odległości ok. 9,3 km na północny zachód, obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Natura 2000 PLH Ostoja Welska, znajduje się w odległości ok. 9,3 km na zachód od obszaru inwestycji. Cztery kolejne obszary chronionego krajobrazu i dwa rezerwaty przyrody znajdują się w odległości od 10 do 15 km od inwestycji farmy wiatrowej. Poniżej znajduje się mapa przedstawiająca odległość lokalizacji turbin wiatrowych (WTG) od najbliższych chronionych obszarów przyrody (źródło: Raport o oddziaływaniu na środowisko zespołu elektrowni wiatrowych FW4 w gminie Płosnica).

9 9 Oddziaływanie na ptaki i nietoperze W ramach procesu przedinwestycyjnego, który obejmował przygotowanie raportu OOŚ, przeprowadzono roczny monitoring ptaków (od 1 stycznia 2010 r. do 3 stycznia 2011 r.) i nietoperzy (w okresie marzec-listopad 2009 r.). Monitoring ptaków obejmował monitoring wzdłuż transektu i obserwacje powierzchni punktowych, jego intensywność zależała od pory roku. W trakcie trwania obserwacji wzdłuż transektu i powierzchni punktowych badacze obserwowali liczebność i ilość gatunków przelatujących ptaków, szacowali intensywność przelotów krótko i długodystansowych, a także wysokość przelotu (na wysokości 0-50 m, m i ponad 170 m), a także jego kierunek. Monitoring został przeprowadzony zgodnie z szeroko stosowaną metodologią Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych (MPPL) w celu określenia wartości awifauny w odniesieniu do danych reprezentatywnych dla całego terytorium Polski. Przeprowadzono oszacowanie liczebności i rozmieszczenia lęgowisk rzadkich gatunków ptaków i gatunków o dużej liczebności (w szczególności ptaków drapieżnych, bocianów, żurawi, itd.). Program monitoringu obejmował całkowitą liczbę 36 obserwacji terenowych. Ilości ptaków zidentyfikowanych podczas monitoringu są typowe dla terytorium Polski i nie różnią się od podobnych raportów z innych części kraju. Na terenie obszaru planowanej inwestycji farmy wiatrowej zidentyfikowano ogółem 99 gatunków ptaków. Najcenniejsze gatunki zaobserwowane na terenie planowanej inwestycji należą do wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej i obejmują 13 gatunków. Ze

10 10 wszystkich 99 gatunków ptaków ok. dwie trzecie (60 gatunków, w tym 6 gatunki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej) zostały zdefiniowane jako gatunki gniazdujące w regionie farmy wiatrowej, a kolejne 9 gatunków (w tym 3 gatunki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej) wykorzystują teren farmy wiatrowej w trakcie sezonu lęgowego. Ogólny wniosek przedstawiony w raporcie: farma wiatrowa nie spowoduje znacznego negatywnego oddziaływania na ptaki. Monitoring nietoperzy obejmował obserwacje w terenie i wzdłuż transektu, podczas których przeprowadzono wykrywanie dźwięków. Na obszarze planowanej inwestycji zidentyfikowano pięć gatunków nietoperzy. Wszystkie gatunki są prawnie chronione w Polsce, ale żaden z nich nie jest wymieniony w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Nietoperze zaobserwowano głównie w okolicy lasów, przelatujące wzdłuż drzew i poboczy dróg. Zgodnie z wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływania turbin wiatrowych na nietoperze obliczono indeks aktywności dla zaobserwowanych nietoperzy. Dla większości transektów aktywność nietoperzy ustalona na podstawie indeksu aktywności wahała się od niewielkiej do średniej, z wyjątkiem czterech transektów, na których aktywność nietoperzy była duża lub bardzo duża w okresie sezonowym (jeden przypadek). Transekty te znajdowały się w odległości od planowanych lokalizacji turbin wiatrowych. Na podstawie wyników monitoringu ptaków i nietoperzy uznano, że potencjalne negatywne oddziaływanie planowanej farmy wiatrowej nie wystąpi. Oddziaływanie społeczne Projekt ma bezpośrednie oddziaływanie społeczno-ekonomiczne na rozwój gminy Płośnica i lokalnych mieszkańców. Zidentyfikowano następujące oddziaływanie bezpośrednie: zwiększenie dochodów podatkowych gminy, zwiększenie rocznego dochodu dzierżawców gruntów, Realizacja projektu nie będzie wymagała przesiedlenia mieszkańców lub podmiotów gospodarczych. Negatywne oddziaływanie jest związane ze zmniejszeniem obszarów rolnych, zostanie jednak zrekompensowane przez opłaty za dzierżawę gruntu. Jakiego rodzaju oddziaływanie pojawi się podczas budowy inwestycji? Główne oddziaływanie projektu związane z realizacją inwestycji farmy wiatrowej związane jest z pracami ziemnymi (głównie podczas stawiania fundamentów pod wieże turbin), pracami budowlanymi i zwiększonym ruch transportowym, będzie obejmowało naruszenie warstw gleby, okresową zmianą poziomu wód gruntowych (kiedy wymagane będzie osuszanie wód gruntowych podczas budowy), zwiększony hałas i wibracje. Aby ograniczyć

11 11 oddziaływanie inwestor zobowiązany jest do podjęcia następujących środków zapobiegawczych: używania sprzętu budowlanego w dobrym stanie technicznym: spełniania wymogów dotyczących poziomu hałasu i spalin, aby zminimalizować potencjalne oddziaływanie na jakość gleby i wód gruntowych wynikające z potencjalnych wycieków paliwa/oleju, Prace budowlane nie mogą powodować ograniczeń w użytkowaniu i działaniu terenów przyległych, Prace budowlane powinny być przeprowadzane jedynie w ciągu dnia, przeprowadzania gospodarki odpadowej zgodnie z przepisami Ustawy o odpadach i lokalnymi przepisami gminy. Jakie będzie oddziaływanie podczas działania farmy wiatrowej? Zakończone badania i konsultacje publiczne przeprowadzone głównie jako część procedury oceny oddziaływania na środowisko pozwalają stwierdzić, że główne oddziaływanie środowiskowe związane z działaniem farmy wiatrowej będzie dotyczyło zwiększonych poziomów hałasu, zmiany krajobrazu i potencjalnego wpływu na awifaunę i nietoperze. Generowanie hałasu Emisje hałasu są uważane za jedno z najpowszechniejszych oddziaływań farm wiatrowych na otoczenie. Dla celów oceny oddziaływania hałasu przeprowadzono numeryczny model dystrybucji hałasu w ramach sporządzania raportu OOŚ i w trakcie etapów planowania projektu. Obliczenia dotyczące dystrybucji hałasu zostały przeprowadzone przy użyciu odpowiedniego oprogramowania zgodnego z polskimi standardami technicznymi dotyczącymi oceny i zarządzania poziomem hałasu. Obliczenia zostały przeprowadzone dla maksymalnej mocy akustycznej turbin wiatrowych Siemens (107 Db), a wyniki obliczeń zweryfikowane z dopuszczalnymi poziomami hałasu określonymi w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Wyniki obliczeń wskazywały na to, że działanie farmy wiatrowej nie spowoduje przekroczenia standardów poziomu hałasu w żadnym obszarze chronionym akustycznie, zarówno w porze dnia, jak i nocy, i że maksymalne poziomy hałasu na granicach tych obszarów będą wynosić od 41,5 do 45 db (A). Należy zaznaczyć, że planowane turbiny wiatrowe WTG mogą pracować w trybie obniżonej emisji hałasu, co razem z pozytywnymi wynikami obliczeń hałasu dystrybucji powinno zapewnić utrzymanie standardów emisji hałasu na obszarach chronionych. Inwestor będzie zobowiązany do przeprowadzenia porealizacyjnych pomiarów hałasu, i jeśli to okaże się konieczne, do podjęcia odpowiednich działań zmierzających do zredukowania oddziaływania farmy wiatrowej na klimat akustyczny.

12 12 Poniżej znajdują się mapy obszaru akustycznego, na którym dokonano obliczeń (z wyraźnymi izoliniami 40, 45 i 50 db) (Źródło: Raport o oddziaływaniu na środowisko zespołu elektrowni wiatrowych FW4 w gminie Płośnica). Mapa poziomów hałasu dla pory dziennej Mapa poziomów hałasu dla pory nocnej Ptaki i nietoperze Lokalizacja 16 turbin wiatrowych będzie stanowić niejakie zagrożenie dla ptaków i nietoperzy. Należy jednak wspomnieć, że spora liczba obserwacji i raportów dotyczących działających farm wiatrowych i ich oddziaływania na populacje ptaków wskazuje na to, że ptaki unikają kolizji z farmami wiatrowymi. Liczba przypadków śmierci ptaków w wyniku kolizji z turbinami wiatrowymi jest znacznie niższa od przypadków śmiertelnych spowodowanych kolizjami z samochodami, liniami energetycznymi czy domami. W celu rozpoznania lokalnych populacji ptaków i podjęcia odpowiednich środków w trakcie etapu planowania inwestor przeprowadził obserwacje ornitologiczne na obszarach planowanej farmy wiatrowej. W świetle wyników przedinwestycyjnego monitoringu zidentyfikowana awifauna została sklasyfikowana jako typowa na terenie Polski, nie wyróżniająca się jeśli chodzi o pozostałe części kraju. Ogólny wniosek przedstawiony w raporcie: farma wiatrowa nie spowoduje znacznego negatywnego oddziaływania na ptaki. Inwestor jest zobowiązany do przeprowadzenia monitoringu ptaków i nietoperzy po zakończeniu budowy. W przypadku, kiedy rezultaty monitoringu wykażą zwiększone oddziaływanie na awifaunę w porównaniu z wynikami

13 13 opublikowanymi w raporcie OOŚ, inwestor będzie zobowiązany do podjęcia odpowiednich środków łagodzących, w tym czasowego wyłączenia turbin WTG. Krajobraz Farma wiatrowa powstanie na obszarze wyłącznie rolniczym, tj. lokalny krajobraz został już zmieniony przez działalność człowieka. Budowa farmy wiatrowej wprowadzi nowe dominanty wizualne (turbiny wiatrowe i nowo wybudowane drogi) do krajobrazu. Znaczenie ich oddziaływania na krajobraz zależy od skali przekształcenia krajobrazu (tj. lokalna, podregionalna i regionalna), jaki rodzaj krajobrazu został przekształcony (naturalny, półnaturalny, rolniczy, kulturalny, przemysłowy, itd.) oraz od tego, czy krajobraz, na którym wystąpi oddziaływanie jest chroniony, a także od liczby osób pozostających/odwiedzających ten krajobraz. Z uwagi na dużą odległość i obecność obszarów leśnych zostało ocenione, że planowana farma wiatrowa będzie słabo widoczna z Welskiego Parku Krajobrazowego (znajdującego się w odległości ok. 8,3 km na zachód) i innych obszarów chronionego krajobrazu (odległość wynosi ponad 6,8 km). Turbiny wiatrowe WTG nie będą widoczne na tle wyżej wymienionych form przyrody. Na podstawie raportu OOŚ ustalono, że na obszarze oddziaływania projektu nie znajdują się obiekty wpisane do rejestru zabytków. Najbliższy obszar znajduje się w Działdowie, w odległości ok. 3,5 km od terenu inwestycji. Na terenie chronionego obszaru znajdują się budynki i inne obiekty (cmentarz, kościoły) podlegające ochronie zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony zabytków i dziedzictwa. Ochrona wartości kulturalnych w tych strefach obejmuje ochronę specjalnego rodzaju zabudowań oraz ochronę siedlisk o wyjątkowych wartościach kulturalnych. Wymagane jest utrzymanie charakteru i skali obiektów wraz z możliwością wprowadzania nowych elementów, zgodnych z tradycyjnymi formami. Obszar planowanej farmy wiatrowej znajduje się w odległości ok. 0,7 km od tego typu obszarów. Turbiny wiatrowe WTG będą widoczne głównie dla lokalnych mieszkańców oraz w mniejszym stopniu dla osób przejeżdżających przez Działdowo oraz jego mieszkańców. Dla tych ostatnich spodziewa się, że nie wystąpi znaczny skumulowany efekt oddziaływania, ponieważ w odległości mniejszej niż 5 km od farmy wiatrowej Skurpie nie ma innych inwestycji tego rodzaju. Obracające się łopaty turbiny mogą spowodować wystąpienie efektu migotania cienia. Tego typu oddziaływanie zostało opisane w raportach OOŚ, niemniej jednak nie poświęcono mu szczegółowej oceny. Wniosek zawarty w raporcie OOŚ głosi, że taki efekt powoduje uciążliwość w odległości równej 2-3 wysokościom turbiny WTG, jednak oprócz niewielkiego oddziaływania podczas okresu zimowego (tj. z uwagi na obecność słońca tuż nad horyzontem) nie powinien stanowić zagadnienia niepokojącego w przypadku niniejszej farmy wiatrowej. Środki podjęte w celu ograniczenia oddziaływania Głównym środkiem zastosowanym w celu zapobiegania wystąpienia znacznego oddziaływania środowiskowego farmy wiatrowej jest dobry wybór jej lokalizacji. Z tego względu podczas etapu przygotowań rozważano różne lokalizacje turbin wiatrowych. Oprócz

14 14 kwestii technologicznych i ekonomicznych, takich jak charakterystyka wiatru i koszty zakupu i użytkowania terenu podczas przygotowania inwestycji wzięto pod uwagę następujące kwestie, istotne z perspektywy ochrony środowiska: istniejące zagospodarowanie i użycie terenu, w tym rozmieszczenie budynków mieszkalnych, lasów, użytków rolnych i obiektów chronionych, wzajemne oddziaływanie indywidualnych obiektów, obejmujące również możliwe dodawanie fal dźwiękowych, konieczność chronienia budynków mieszkalnych przed hałasem, lokalizację z perspektywy ochrony ptaków i nietoperzy. Drugi aspekt, bardzo ważny z punktu widzenia ochrony środowiska, to wybór producenta i dostawcy sprzętu. Inwestor zdecydował się na współczesne instalacje o minimalnym poziomie emisji hałasu. Podsumowując można stwierdzić, że rozmieszczenie turbin wiatrowych zostało zaplanowane w sposób, który pozwoli na osiągnięcie następujących celów: umieszczenie turbin poza obszarami chronionego krajobrazu i przyrody, niezakłócenie ciągłości korytarzy ekologicznych, nieprzekroczenie obowiązujących standardów hałasu środowiskowego. Monitoring porealizacyjny Hałas Środowiskowe uwarunkowania zgody na inwestycję zobowiązują inwestora do przeprowadzenia porealizacyjnych pomiarów hałasu i oddziaływania na obszary chronione akustycznie po rozpoczęciu działania farmy wiatrowej. Jeśli pomiary wskażą przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu, konieczne będzie przeprowadzenie działań ograniczających hałas (należy rozważyć redukcję mocy akustycznej turbin wiatrowych lub ich okresowe wyłączenie z użycia, szczególnie nocą). Ptaki i nietoperze Środowiskowe uwarunkowania zgody na inwestycję zobowiązują inwestora do przeprowadzenia porealizacyjnego monitoringu ptaków i nietoperzy. Zakres monitoringu musi być uzgodniony z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska i musi obejmować monitoring chronionych gatunków ptaków oraz wskaźnik śmiertelności. W podobny sposób monitoring nietoperzy powinien skupić się na badaniach śmiertelności osobników i monitorowania gatunków chronionych. Monitoring będzie przeprowadzany dwa razy jako roczny monitoring w ciągu trzech lat po rozpoczęciu działania farmy wiatrowej. Wyniki monitoringu będą dostarczane Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Olsztynie co pół roku. Jeśli zaobserwowane zostanie znaczące oddziaływanie oraz śmiertelność (tj. poniżej danych przedstawionych w raporcie OOŚ), deweloper będzie zobowiązany do opracowania i wprowadzenia odpowiednich środków ochrony ptaków i nietoperzy.

15 15 Środowiskowo-społeczny plan działania Deweloperem farmy wiatrowej jest spółka, która działa na polskim rynku w zakresie projektowania, budowy oraz zarządzania farmami wiatrowymi od wielu lat i zrealizowała juz liczne projekty.. Zgodnie z uzyskanymi informacjami wszystkie zadania budowlane i operacyjne farmy zostaną zlecone uprawnionym i rzetelnym firmom. Aby spełnić wymogi Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju dotyczące Polityki Środowiskowej i Społecznej (2008) oraz standardy Międzynarodowej Korporacji Finansowej (IFC) dotyczące zrównoważonego rozwoju środowiskowo-społecznego (2006), firma musi powołać i utrzymać strukturę zarządzania kwestiami związanymi z ochroną środowiska, BHP oraz społecznymi, a także ustalić określone procedury i zasady, do których będą się stosować dostawcy usług jeśli chodzi o przygotowanie i przeprowadzenie programu monitoringu prac budowlanych, a następnie uruchomienia farmy wiatrowej. Zaproponowano opracowanie kluczowych wskaźników efektywności (Key Performance Indicators KPI) do monitorowania kwestii związanych z ochroną środowiska, społecznych i BHP podczas prowadzenia prac budowlanych, a następnie działania farmy wiatrowej. Kluczowe wskaźniki efektywności powinny obejmować między innymi: ilość i rodzaj zdarzeń, które mogą oddziaływać na środowisko w trakcie prac budowlanych, ilość i rodzaj wypadków przy pracy (BHP) w trakcie prac budowlanych, ilość i rodzaj zdarzeń, które mogą wpływać na społeczność będącą w obszarze oddziaływania podejmowanych prac budowlanych i dostaw ładunków, emisje środowiskowe (w tym rodzaje i ilości generowanych odpadów) farmy wiatrowej podczas jej eksploatacji; ilość i rodzaj wypadków przy pracy (BHP), które mogą wpłynąć na pracowników operatora farmy wiatrowej, ilość i rodzaj awarii dotyczących pojedynczych osób zewnętrznych, które powodują szkody; ilość skarg osób trzecich z powodu efektu migotania cienia, oddziaływania elektromagnetycznego, hałasu i innego rodzaju oddziaływań generowanych przez działającą farmę wiatrową. Zaproponowano opracowanie procedur raportowania o statusie projektu pożyczkodawcom oraz udostępnianie informacji zewnętrznym stronom zainteresowanym. Roczne raporty do pożyczkodawców powinny zawierać między innymi: status wdrożenia projektu, kluczowe wskaźniki efektywności, podsumowanie zgłoszonych skarg i opis, jak zostały potraktowane, podsumowanie działań stron zaangażowanych, wyniki monitoringu środowiskowego i ich omówienie, podsumowanie działań podjętych w celu poprawy wyników BHP farmy wiatrowej, podsumowanie wszystkich zmian prawa ochrony środowiska i BHP, które mogą wpłynąć na projekt. Zaproponowano, że po zakończeniu prac budowlanych zostanie przeprowadzony monitoring środowiskowy zgodnie z wymogami decyzji środowiskowej. W przypadku wykazania w wynikach monitoringu znacznego oddziaływania farmy wiatrowej zaleca się opracowanie i wdrożenie odpowiedniego planu naprawczego.

16 16 Dodatkowe informacje i procedura składania zażaleń Mechanizm procedury składania zażaleń zostanie wdrożony przez firmę w ramach systemu zarządzania projektem. Procedura zakłada przypisanie koordynatora systemu zintegrowanego, który będzie odpowiedzialny za reakcję w przypadku zażaleń. W przypadku dodatkowych pytań dotyczących farmy wiatrowej należy kontaktować się ze Specjalistą ds. ochrony środowiska firmy Polenergia S.A.: Marta Porzuczek POLENERGIA S.A. Environmental Protection Specialist/EHS 24/26 Krucza Street, Warszawa Tel: marta.porzuczek@polenergia.pl