Ochrona własności intelektualnej. Wykład 7

Transkrypt

1 Ochrona własności intelektualnej Wykład 7

2 Dozwolony użytek publiczny i osobisty

3 Majątkowe prawa autorskie ulegają ograniczeniu w ramach instytucji dozwolonego użytku prywatnego (osobistego) dozwolonego użytku publicznego licencji ustawowych

4 Dozwolony użytek osobisty Art Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przepis ten nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz do korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym. 2. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.

5 Dozwolony użytek osobisty chodzi o wykorzystanie utworu dla własnego użytku osobistego (także w kręgu osób pozostających w związku osobistym pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego). Użytek taki nie obejmuje w szczególności wykorzystania utworów w celu wykonywania zawodu i innych celach zarobkowych. Zasadniczo każdy utwór może być w ten sposób wykorzystany, PrAut wyłącza jedynie w tym zakresie możliwość korzystania z utworów będących programami komputerowymi, realizację budowy według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz korzystanie z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym.

6 Dozwolony użytek osobisty Przy czym nie wymaga zezwolenia twórcy przejściowe lub incydentalne zwielokrotnianie utworów, niemające samodzielnego znaczenia gospodarczego, a stanowiące integralną i podstawową część procesu technologicznego oraz mające na celu wyłącznie umożliwienie: przekazu utworu w systemie teleinformatycznym pomiędzy osobami trzecimi przez pośrednika lub zgodnego z prawem korzystania z utworu

7 Przesłankami dopuszczalności korzystania z utworu w ramach dozwolonego użytku osobistego są: Korzystanie z już rozpowszechnionego utworu Własny użytek osobisty obejmujący krąg osób pozostających w związku osobistym Nieodpłatność

8 Cel dozwolonego użytku osobistego Ustawodawca nie sprecyzował celu dozwolonego użytku prywatnego Musi to być jedynie własny użytek osobisty Może to być cel: rozrywkowy, hobbystyczny, naukowy, kolekcjonerski, itp.

9 Wyłączenia z zakresu dozwolonego użytku osobistego Budowanie według cudzego wzoru architektonicznego Korzystanie z elektronicznych baz danych. Wyjątki: Korzystanie z programów komputerowych Baza danych nie jest utworem Nie ma formy elektronicznej Dotyczy własnego użytku naukowego

10 Dozwolony użytek publiczny Art Nie wymaga zezwolenia twórcy tymczasowe zwielokrotnienie, o charakterze przejściowym lub incydentalnym, niemające samodzielnego znaczenia gospodarczego, a stanowiące integralną i niezbędną część procesu technologicznego, którego celem jest wyłącznie umożliwienie: 1) przekazu utworu w systemie teleinformatycznym pomiędzy osobami trzecimi przez pośrednika lub 2) zgodnego z prawem korzystania z utworu.

11 Dozwolony użytek publiczny Wiąże się z realizacją ogólnego interesu społecznego w zakresie informacji, oświaty, nauki i kultury i prowadzi do możliwości wykorzystania cudzego utworu bez potrzeby uzyskania zgody uprawnionego oraz nawet w niektórych przypadkach bez obowiązku zapłaty wynagrodzenia. Polega na ustawowej dopuszczalności swobodnego korzystania z cudzego dzieła bez zezwolenia osoby uprawnionej i bez obowiązku zapłaty wynagrodzenia ze względu na istotne potrzeby kulturalno-oświatowe społeczeństwa.

12 Dotyczy to niektórych utworów wykorzystywanych np. przez: prasę (art PrAut), instytucje naukowe i oświatowe (art. 27 PrAut), w ramach instytucji tzw. cytatu dozwolonego, (art. 29 PrAut).

13 Dozwolony użytek utworu w celach informacyjnych Ratio legis przepisów polega na zapewnieniu jak najszybszego przepływu aktualnych informacji i szerokiego do nich dostępu ze względu na potrzeby informacyjne społeczeństwa. Obejmuje: Prawo przedruku Duży cytat

14 Prawo przedruku Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji: 1) już rozpowszechnione: a) sprawozdania o aktualnych wydarzeniach, b) artykuły na aktualne tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, chyba że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione, c) aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie; 2) krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów, o których mowa w pkt 1 lit. a i b; 3) przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych; 4) (uchylony); 5) krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów.

15 Prawo przedruku Rozpowszechnianie wcześniej rozpowszechnianych sprawozdań o aktualnych wydarzeniach, artykułach przesłanki Aktualność artykułu Wcześniejsze rozpowszechnianie

16 Duży cytat Obejmuje prawo przytaczania w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach utworów udostępnianych podczas tych wydarzeń, jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji.

17 Prawo przedruku nie dla każdego!!! Prawo przedruku przeznaczone jest dla mediów. Przepis wskazuje wprost, że z przedruku korzystać może prasa, radio i telewizja. Definicji prasy szukać należy w ustawie o prawie prasowym. Nie rozstrzygnięto jednoznacznie, czy z wyliczenia tego mogą wprost korzystać podmioty prowadzące serwisy, czy portale internetowe. Art. 25 ust. 4 prawa autorskiego wychodząc naprzeciw dzisiejszym realiom wskazuje, że przepisy o prawie przedruku stosuje się odpowiednio do publicznego udostępniania utworów w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. Nawiązuje zatem do Internetu.

18 Prawo przedruku Wolno korzystać w granicach uzasadnionych celem informacji z przemówień politycznych i mów wygłoszonych na publicznych rozprawach, a także fragmentów publicznych wystąpień, wykładów oraz kazań. Przepis nie upoważnia do publikacji zbiorów tego rodzaju utworów.

19 Dozwolony użytek utworu w celach oświatowych i naukowych Podmioty uprawnione do swobodnego korzystania z utworów w ramach dozwolonego użytku w celach oświatowych Instytucje naukowe Uczelnie Jednostki naukowe

20 Dozwolony użytek utworu w celach oświatowych i naukowych Podmioty te mogą na potrzeby zilustrowania treści przekazywanych w celach dydaktycznych lub w celu prowadzenia badań naukowych, korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz zwielokrotniać w tym celu rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów. W przypadku publicznego udostępniania utworów w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym korzystanie, o którym mowa w ust. 1, jest dozwolone wyłącznie dla ograniczonego kręgu osób uczących się, nauczających lub prowadzących badania naukowe, zidentyfikowanych przez podmioty wymienione w ust. 1.

21 Dozwolony użytek utworu w celach oświatowych i naukowych Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach, wypisach i antologiach. W przypadkach tych twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

22 Dozwolony użytek utworu w celach oświatowych i naukowych Instytucje oświatowe, uczelnie, instytuty badawcze, instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk, biblioteki, muzea oraz archiwa mogą: 1) użyczać, w zakresie swoich zadań statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych, 2) zwielokrotniać utwory znajdujące się we własnych zbiorach w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony tych zbiorów, 3) udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali) znajdujących się na terenie tych jednostek - jeżeli czynności te nie są dokonywane w celu osiągnięcia bezpośredniej lub pośredniej korzyści majątkowej. Zwielokrotnianie, o którym mowa, nie może prowadzić do zwiększenia liczby egzemplarzy utworów i powiększenia zbiorów, odpowiednio użyczanych i udostępnianych na podstawie pkt 1 i 3. pkt 3 nie stosuje się, jeżeli udostępnianie w określony w nim sposób odbywa się na podstawie uprzednio zawartej umowy z uprawnionym.

23 Dozwolony użytek publiczny Z tytułu użyczania egzemplarzy utworów wyrażonych słowem, powstałych lub opublikowanych w języku polskim w formie drukowanej, przez biblioteki publiczne przysługuje wynagrodzenie. Wynagrodzenie przysługuje : 1) twórcy utworu wyrażonego słowem, powstałego i opublikowanego w języku polskim; 2) tłumaczowi na język polski utworu wyrażonego słowem, powstałego w języku obcym i opublikowanego w języku polskim; 3) współtwórcy utworu, o którym mowa w pkt 1, którego wkład jest utworem plastycznym lub fotograficznym; 4) wydawcy utworu wyrażonego słowem i opublikowanego w języku polskim. 6. Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje za użyczenie egzemplarza utworu w celu korzystania z niego wyłącznie na terenie biblioteki publicznej. 7. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do użyczania egzemplarzy przez Bibliotekę Narodową.

24 Dozwolony użytek publiczny Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości. Wolno korzystać z utworów na potrzeby parodii, pastiszu lub karykatury, w zakresie uzasadnionym prawami tych gatunków twórczości. Wolno w sposób niezamierzony włączyć utwór do innego utworu, o ile włączony utwór nie ma znaczenia dla utworu, do którego został włączony.

25 Dozwolony użytek publiczny Wolno korzystać z utworów podczas ceremonii religijnych oraz oficjalnych uroczystości organizowanych przez władze publiczne, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie pośrednio lub bezpośrednio korzyści majątkowej. Wolno nieodpłatnie publicznie wykonywać lub odtwarzać przy pomocy urządzeń lub nośników znajdujących się w tym samym miejscu co publiczność rozpowszechnione utwory podczas imprez szkolnych oraz akademickich, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie pośrednio lub bezpośrednio korzyści majątkowej i artyści wykonawcy oraz osoby odtwarzające utwory nie otrzymują wynagrodzenia. Przepisów tych nie stosuje się do korzystania z utworów podczas imprez reklamowych, promocyjnych i wyborczych.

26 Dozwolony użytek publiczny Właściciel egzemplarza utworu plastycznego może go wystawiać publicznie, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych. W razie podjęcia decyzji o zniszczeniu oryginalnego egzemplarza utworu plastycznego znajdującego się w miejscu publicznie dostępnym, właściciel jest obowiązany złożyć twórcy utworu lub jego bliskim ofertę sprzedaży, jeżeli porozumienie się z nim, celem złożenia oferty, jest możliwe. Górną granicę ceny określa wartość materiałów. Jeżeli sprzedaż nie jest możliwa, właściciel jest obowiązany umożliwić twórcy sporządzenie kopii bądź - zależnie od rodzaju utworu - stosownej dokumentacji. Wolno rozpowszechniać: 1) utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku; 2) w encyklopediach i atlasach - opublikowane utwory plastyczne i fotograficzne, o ile nawiązanie porozumienia z twórcą celem uzyskania jego zezwolenia napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Twórcy przysługuje wówczas prawo do wynagrodzenia.

27 Dozwolony użytek publiczny Wolno korzystać z już rozpowszechnionych utworów dla dobra osób niepełnosprawnych, jeżeli to korzystanie odnosi się bezpośrednio do ich upośledzenia, nie ma zarobkowego charakteru i jest podejmowane w rozmiarze wynikającym z natury upośledzenia. Wolno korzystać z utworów dla celów bezpieczeństwa publicznego lub na potrzeby postępowań administracyjnych, sądowych lub prawodawczych oraz sprawozdań z tych postępowań. Wolno korzystać z utworów w celu reklamy publicznie dostępnej wystawy lub publicznej sprzedaży utworów, w zakresie uzasadnionym promocją tej wystawy lub sprzedaży, z wyłączeniem innego handlowego wykorzystania. Korzystanie, o którym mowa dotyczy w szczególności publicznie dostępnych wystaw w muzeach, galeriach, salach wystawowych i obejmuje korzystanie z utworów w ogłoszeniach, katalogach i innych materiałach rozpowszechnianych dla promocji wystawy lub sprzedaży oraz wystawienie lub inne udostępnianie egzemplarzy utworów dla tych celów. Wolno korzystać z utworów w związku z prezentacją lub naprawą sprzętu. Wolno korzystać z utworu w postaci obiektu budowlanego, jego rysunku, planu lub innego ustalenia, w celu odbudowy lub remontu obiektu budowlanego. Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. Twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.

28 Dozwolony użytek publiczny Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy.