ROLA OCENY RYZYKA W ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA OPERATOROM MASZYN
|
|
- Kajetan Małecki
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Stanisław Kowalewski ELOKON Polska Warszawa, ROLA OCENY RYZYKA W ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA OPERATOROM MASZYN W Unii Europejskiej maszyny odgrywają szczególną rolę. Z jednej strony stanowią mocny filar ekonomiczny, ponieważ ich projektowanie, budowa i obrót handlowy dają ok. 20% dochodów Unii. Z drugiej jednak, biorą udział w ponad 70.% wszystkich wydarzeń wypadkowych, a te czynią ok. 2% strat w globalnym produkcie Unii. To obrazuje skalę ważności maszyn w życiu ekonomicznym i społecznym. Europejski rynek maszyn musi się bronić zarówno z powodów handlowych jak i nieakceptowalnych strat ludzkich. Realizowane jest to poprzez wdrażanie i ciągłe doskonalenie spójnej i naturalnej koncepcji kształtowania bezpieczeństwa maszyn, która polega na tym, że wszyscy w środowisku zawodowym kreują i odpowiadają za bezpieczeństwo. Zarówno ci, którzy produkują maszyny i ci, którzy je użytkują. Na straży skuteczności jej wdrażania i realizacji stoją wymagania prawne sformułowane w dyrektywach ekonomicznych i socjalnych. Projektanci, producenci i dostawcy nowych maszyn muszą zapewnić spełnienie wymagań zasadniczych, formalnych i technicznych, nowej dyrektywy maszynowej NMD 2006/42/WE i norm zharmonizowanych, co powinno gwarantować przyszłemu użytkownikowi bezpieczeństwo. Natomiast użytkownicy, praktycznie pracodawcy, którzy są odpowiedzialni prawnie za warunki pracy, powinni tworzyć bezpieczeństwo eksploatacyjne, obejmujące całe środowisko pracy maszyn: operatorów, wyposażenie, otoczenie i organizację. W tzw. dyrektywie narzędziowej 2009/104/WE zostały określone wymagania minimalne obejmujące budowę i organizację pracy przy obsłudze tzw. starych maszyn. Ocena ryzyka jako fundament prewencji Współczesna koncepcja kreowania bezpiecznego środowiska pracy opiera się na racjonalizacji (optymalizacji) ryzyka zawodowego. Pozostaje ono w zasadzie jedynym parametrem umożliwiającym kwantyfikowanie poziomu bezpieczeństwa. Jest kluczem i nieodzownym narzędziem efektywnego zarządzania bezpieczeństwem pracy. Ryzyko zawodowe jest definiowane jako możliwość ponoszenia strat w procesie pracy, czyli jest prawdopodobieństwem zaistnienia zdarzenia zagrażającego (szkodliwego), powodującego określone szkody. Prawdopodobieństwo wystąpienia takiego zdarzenia jest związane z jednoczesnym wystąpieniem dysfunkcji struktury stanowiska pracy i ekspozycji na nią ludzi 1
2 lub obiektów. W odniesieniu do maszyn produkcyjnych najistotniejsze, zdecydowanie dominujące i decydujące o poziomie bezpieczeństwa, jest ryzyko wypadkowe (urazowe). Wypadki to wydarzenia nagłe, nieoczekiwane, nie pewne a prawdopodobne i jako takie w naturalny sposób przynależą do obszaru stochastyki. Ryzyko zdrowotne, związane z oddziaływaniem jednorodnych zagrożeń środowiskowych mierzalnych (hałas, drgania, zapylenie, oświetlenie itd.), choć trudne do nadzorowania, jest dobrze rozpoznane i zazwyczaj nie wynika ze szczególnego charakteru poszczególnych stanowisk pracy, a co najwyżej z problemami metrologicznymi. Ryzyko, jakie towarzyszy ludziom w różnych fazach użytkowania maszyn, mimo zastosowania odpowiednich środków bezpieczeństwa, to tzw. ryzyko resztkowe. Zarządzanie bezpieczeństwem pracy polega w istocie na świadomym podejmowaniu albo odrzucaniu tego ryzyka. Ryzyko resztkowe powinno pozostawać na poziomie zredukowanym do świadomie akceptowanego i uzasadnionego minimum, którego wartość graniczną wyznacza ryzyko tolerowalne, tj. ryzyko, które można zaakceptować w danych okolicznościach w oparciu o bieżące wartości społeczne (aktualny stan wiedzy i techniki, koszty, organizację bezpiecznych procesów pracy, wykształcenie, umiejętności, kulturę, świadomość personelu i in.). Ryzyko tolerowalne to niezwykle ważne pojęcie, wyznacza bowiem poziom podstawowy, poniżej którego zejść nie można. Jest trudne i do rozumienia i do stosowania, ponieważ nie ma obiektywnych kryteriów akceptowalności. Na nim jednak opiera się współczesna strategia kształtowania bezpieczeństwa, które zdefiniowane jako uwolnienie od nietolerowalnego ryzyka wskazuje, że bezpieczeństwo to nie tylko wyidealizowany stan z ryzykiem zredukowanym do zera, ale taki, gdzie zagwarantowane są warunki pracy na poziomie odpowiadającym aktualnemu stanowi wiedzy, możliwości technicznych i organizacyjnych, w konkretnych uwarunkowaniach kulturowych. Za poziom ryzyka towarzyszącego obsłudze nowych maszyn i urządzeń odpowiedzialni są przede wszystkim ich producenci (projektanci, dostawcy). Obsługa maszyn nowo produkowanych, o ile odbywa się zgodnie z zasadami sformułowanymi przez producentów, powinna odbywać się na poziomie tolerowalnym bez stosowania dodatkowych środków bezpieczeństwa przez użytkowników. Szczególna rola w kształtowaniu poziomu ryzyka obsługi maszyn starych, z przestarzałymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi, spoczywa na użytkownikach: pracodawcach, kierownictwie, nadzorze, inspekcji oraz osobach bezpośrednio zagrożonych, czyli operatorach maszyn. Warto podkreślić pierwszorzędną wagę problematyki oceny ryzyka także i z tego względu, że analizy z nim związane mają charakter wprost prospektywny. Procesy oceny ryzyka, odnosząc się do zdarzeń przyszłych, tym samym odnoszą się bezpośrednio do zapobiegania wypadkom przy pracy, co stanowi 2
3 Ryzyko resztkowe finalne Ryzyko resztkowe po zastosowaniu środków przez pracodawcę Ryzyko akcepowalne Ryzyko resztkowe po zastosowaniu środków przez producenta Ryzyko tolerowalne Ryzyko nie tolerowalne istotę prewencji wypadkowej. Wespół z analizami retrospektywnymi związanymi z badaniami wypadków, można tworzyć efektywny system minimalizowania strat. Ocena ryzyka (na podstawie zdefiniowanych ograniczeń maszyny oraz użytkowania zgodnego z przeznaczeniem) Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE Rozp.MG z Normy zharmonizowane typu A, B, C Środki ochronne podejmowane przez Producenta (projektant, dostawca) Konstrukcja wewnętrznie bezpieczna (sama w sobie) Środki bezpieczeństwa Podstawowe i uzupełniające Informacje dla użytkownika Ryzyko pierwotne Ryzyko po zaprojektowaniu Dyrektywa w sprawie minimalnych wymagań przy użytkowaniu środków pracy 2009/104/WE Środki ochronne podejmowane przez użytkownika pracodawcę (kierownictwo) Organizacja z zarządzanie Procedury bezpiecznej pracy Nadzór Systemy zezwoleń na pracę... Rozp. MG z Rozp. w sprawie ogólnych przepisów bhp Dodatkowe środki ochrony zbiorowej i indywidualnej operatora Szkolenia i konsultacje Informowanie operatorów o zagrożeniach Przestrzeganie procedur Stosowanie środków ochronnych Kultura - zachowanie, motywacja... Informowanie kierownictwa o nieprawidłowościach Ilustr. 1 Ogólna koncepcja kształtowania bezpieczeństwa na stanowisku pracy 3
4 MASZYNY NOWE Obecna definicja oceny ryzyka, jako proces analizy i ewaluacji ryzyka, zawarta w podstawowej normie maszynowej PN-EN ISO 12100, jest bardzo formalna, nie oddaje istoty jej przesłania. Rozpatrując rolę oceny ryzyka w zapewnieniu bezpieczeństwa operatorom maszyn warto przypomnieć starą definicję oceny ryzyka sformułowaną w pierwszej normie podstawowej PN-EN 292: ocena ryzyka to kompleksowe oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia urazu ciała lub pogorszenia stanu zdrowia i ich ciężkości w sytuacji zagrożenia dokonywane w celu wyboru właściwych środków bezpieczeństwa. Ta definicja w sposób jednoznaczny określa najważniejszy, właściwie jedyny cel dokonywania tych ocen, jakim jest dobór i stosowanie odpowiednich środków, których zadaniem jest skuteczne nadzorowanie zidentyfikowanych zagrożeń i uniemożliwienie kontaktu z nimi ludzi, czyli środków relatywnych do oszacowanego poziomu ryzyka. Dlatego proces oceny ryzyka należy traktować jak podstawowe i nieodzowne narzędzie inżynierskie przy projektowaniu i budowie maszyn oraz kształtowaniu warunków przy ich eksploatacji (patrz. Ilustr.1). Proces oceny ryzyka ma tę podstawową wartość praktyczną, że wymusza na projektantach i użytkownikach maszyn określenie cech technicznych i organizacyjnych środków 4
5 bezpieczeństwa, czyli środków minimalizujących ryzyko do uzasadnionego, tolerowalnego poziomu. Zatem ocena ryzyka w zapewnieniu bezpieczeństwa operatorom maszyn odgrywa rolę absolutnie podstawową. Proces oceny i redukcji ryzyka przy obsłudze maszyn Ryzyko tolerowalne można osiągnąć przez zastosowanie iteracyjnego procesu oceny ryzyka i - w razie potrzeby - jego redukcji (ilustr. 2). Ocena składa się z analizy i ewaluacji ryzyka. Analiza ryzyka to zebranie, rozpoznanie oraz przetworzenie dostępnych informacji koniecznych do dokonania identyfikacji zagrożeń oraz do oszacowania ryzyka. Natomiast ewaluacja ryzyka wieńczy proces oceny. Jest elementem strategicznym tego procesu, w którym na podstawie analizy oraz także uwzględnienia rozmaitych czynników wynikających z kontekstu społecznego, np. socjalnych, ekonomicznych, kulturowych, środowiskowych itd., zostaje wydane orzeczenie o akceptacji bądź dyskwalifikacji wcześniej oszacowanego poziomu ryzyka. Redukcja ryzyka zawiera się w tzw. bezpieczeństwie kompleksowym, które tworzy hierarchiczna triada podejmowanych środków: I. Najważniejszym jest eliminowanie lub, w najwyższym możliwym stopniu, ograniczanie zagrożeń lub ekspozycji, co jest tożsame z redukcją ryzyka na etapie projektowania maszyn lub stanowisk pracy przez uczynienie ich konstrukcji możliwie najbardziej wewnętrznie bezpiecznych. II. Jeśli zagrożeń lub ekspozycji na etapie projektu nie da się wyeliminować, to należy zastosować odpowiednie środki bezpieczeństwa, podstawowe i uzupełniające, z zachowaniem zdecydowanego priorytetu środków ochrony zbiorowej nad środkami ochrony indywidualnej. III. Jeżeli mimo zastosowania środków bezpieczeństwa pozostaje ryzyko resztkowe, mimo że tolerowalne, to należy o tym dokładnie informować i ostrzegać użytkowników maszyn. 5
6 S T A R T O K R E Ś L E N IE O G R A N IC Z E Ń M A S Z Y N Y O C E N IA N IE R Y Z Y K A ID E N T Y F IK A C J A Z A G R O Ż E N IA T A K O S Z A C O W A N IE R Y Z Y K A O C E N A R Y Z Y K A N I E C Z Y G E N E R O W A N E S Ą IN N E Z A G R O Ż E N IA C Z Y R Y Z Y K O M O Ż E B Y Ć T O L E R O W A N E T A K K O N IE C R E D U K C J A R Y Z Y K A IT E R A C Y J N Y P R O C E S R E D U K C J I N A L E Ż Y W Y K O N Y W A Ć O S O B N O D L A K A Ż D E G O Z A G R O Ż E N IA, S Y T U A C J I I Z D A R Z E N IA N IE B E Z P IE C Z N E G O, W K A Ż D Y C H W A R U N K A C H U Ż Y T K O W A N IA N I E C Z Y M O Ż N A U S U N Ą Ć Z A G R O Ż E N IE L U B E K S P O Z Y C J Ę N I E T A K W K A Ż D Y M K R O K U P R O C E S U IT E R A C Y J N E G O, P R Z Y S Z A C O W A N IU I O C E N IE R Y Z Y K A Ł Ą C Z N IE Z P O R Ó W N Y W A N IE M R Y Z Y K A K R O K 1 R E D U K C J A R Y Z Y K A P O P R Z E Z K O N S T R U K C J Ę W E W N Ę T R Z N IE B E Z P IE C Z N Ą C Z Y Z O S T A Ł A O S IĄ G N IĘ T A S P O D Z IE W A N A R E D U K C J A R Y Z Y K A T A K C Z Y R Y Z Y K O M O Ż E B Y Ć O G R A N IC Z O N E P R Z E Z K O N S T U K C JĘ W E W N E T R Z N IE B E Z P IE C Z N Ą T A K N I E N I E K R O K 2 C Z Y R Y Z Y K O M O Ż E B Y Ć O G R A N IC Z O N E P R Z E Z O S Ł O N Y, U R Z Ą D Z E N IA O C H R O N N E... T AK R E D U K C J A R Y Z Y K A P O P R Z E Z T E C H N IC Z N E Ś R O D K I B E Z P IE C Z E Ń S T W A W D R A Ż A N IE U Z U P E Ł N IA J Ą C Y C H Ś R O D K Ó W O C H R O N N Y C H C Z Y Z O S T A Ł A O S IĄ G N IĘ T A S P O D Z IE W A N A R E D U K C J A R Y Z Y K A T A K N I E N I E T A K C Z Y N A L E Ż Y P O W T Ó R N IE O K R E Ś L IĆ O G R A N IC Z E N IA N I E K R O K 3 R E D U K C J A R Y Z Y K A P O P R Z E Z IN F O R M O W A N IE O U Ż Y T K O W A N IU C Z Y Z O S T A Ł A O S IĄ G N IĘ T A S P O D Z IE W A N A R E D U K C J A R Y Z Y K A T A K N I E IT E R A C Y J N A 3 -K R O K O W A M E T O D A P R O C E S U R E D U K C J I R Y Z Y K A Ilustr. 2 Iteracyjny proces oceny i redukcji ryzyka Strategia oparta na triadzie bezpieczeństwa ma charakter iteracyjny. Ażeby uzyskać zadawalający rezultat, zwykle konieczne jest kilkakrotne powtórzenie procedury. Przy realizacji procesu redukcji ryzyka do poziomu tolerowalnego należy uwzględnić zdolność maszyny do wykonywania swoich funkcji, jej zainstalowanie, regulacje i konserwowanie oraz koszty produkcji i eksploatacji. Wszelkie środki, jakie można uwzględnić w fazie projektowania i budowy maszyn są nadrzędne w stosunku do środków, które powinien 6
7 zastosować ich użytkownik. Jest ważne, przy realizacji i utrzymaniu bezpiecznych funkcji środków bezpieczeństwa, ażeby pozwalały na łatwą obsługę i nie obniżały produktywności. W przeciwnym razie środki te będą obchodzone przez operatorów na rzecz maksymalnego ułatwienia obsługi przy akceptacji nadzoru. Tak sformułowany proces jest bardzo uogólniony. Praktyczne zastosowanie wymaga szczegółowego rozwinięcia poszczególnych elementów odpowiednio do specyfiki konkretnych stanowisk pracy i prowadzonych zadań. Zdefiniowanie ograniczeń stanowiska pracy związanego z maszyną Realne środowisko pracy składa się z trzech zasadniczych elementów, które są nieodzowne przy realizowaniu zadań produkcyjnych lub usługowych: ludzi je wykonujących, używanego wyposażenia i środków roboczych (obiekty i procesy) oraz otoczenia, w którym są one wykonywane. Te trzy elementy mające bezpośredni wpływ na realizację celów wytwórczych muszą być ze sobą zharmonizowane i działać wedle przyjętych zasad, które tworzą organizację pracy (ilustr.3). ORGANIZACJA OBIEKTY i PROCESY OTOCZENIE OSOBY Ilustr. 3 Struktura bezpieczeństwa 4xO stanowiska pracy Struktura środowiska pracy musi być odpowiednia do zadań, jakie mają być podjęte na stanowisku pracy. Zdefiniowanie zadań jest elementem wyjściowym do sformułowania struktury i charakteru stanowiska pracy. Od precyzyjnego i jednoznacznego określenia przedsięwzięcia bezpośrednio zależy określenie specyfiki procesu, sposobów jego realizacji oraz budowy i wymagań stawianych samemu stanowisku pracy, co rodzi bezpośrednie konsekwencje związane ze strukturą bezpieczeństwa: 4xO = f(osoby, Obiekty, Otoczenie, Organizacja). W każdym z tych elementów mogą pojawiać się zakłócenia skutkujące 7
8 dysfunkcją całego systemu. Kształtowanie bezpieczeństwa na stanowisku pracy jest bezpośrednio związane z określeniem wymagań stawianych poszczególnym elementom tej struktury. Zarówno projektanci maszyn jak i późniejsi użytkownicy powinni określić warunki brzegowe w jakich mogą pracować. ZDEFINIOWANIE OGRANICZEŃ Maszyny przez projektanta Stan energii: mechanicznej (masa, prędkość, wysokość, ciśnienie płynów, stateczność i in.) elektrycznej (zasilanie, sterowanie, odporność na przebicie, zerowanie i in.) termicznej (powierzchnie gorące, zimne) chemicznej (oddziaływanie substancji) promieniowania ludzkiej (praca na wysokości, przemieszczanie się w strefie roboczej) Czas i przestrzeń: trwałość obiektu i elementów niezawodność dopuszczalny czas pracy ciągłej przestrzeń potrzebna na zainstalowanie, eksploatację, obsługę i konserwację Właściwości użytkowania: faza życia obiektu (budowa, transport, instalowanie i uruchamianie, eksploatacja, konserwacja, obsługa bieżąca, demontaż i złomowanie), zastosowanie (przemysłowe, usługowe, domowe i in.) dokładne określenie prac ręcznych warunki użytkowania zgodnie z przeznaczeniem warunki uszkodzenia transport. Stanowiska pracy przez pracodawcę Osoby: - płeć - wiek - cechy psychofizyczne - umiejętności - poziom wykształcenia - kultura - ekspozycja osób trzecich.. Otoczenie: klimat i mikroklimat czas (pora dnia, roku) aranżacja otoczenia oświetlenie stosunki międzyludzkie i współpraca kumulacja zagrożeń (hałas, promieniowanie itd.)... Organizacja: - organizacja i zarządzanie procesami - nadzór - szkolenia - motywowanie - komunikowanie się - ciągłe doskonalenie Identyfikacja zagrożeń W nauce o bezpieczeństwie zagrożenie jest kategorią zasadniczą, ponieważ po to właśnie należy oceniać ryzyko realizacji poszczególnych zidentyfikowanych zagrożeń, ażeby móc je eliminować, ograniczać i skutecznie nadzorować. Generalnie, z uwagi na charakter skutków, nagłość realizacji, przypadkowość oraz na mierzalność i relacje z ekspozycją, zagrożenia można podzielić na urazowe (wypadkowe) i chorobowe (środowiskowe). Zagrożenia urazowe są główną przyczyną wydarzeń wypadkowych. Są bardzo słabo mierzalne. Aktywizują się nagle i nieoczekiwanie. Na swe ofiary mogą oddziaływać rozmaitymi rodzajami energii niszczącej, np. mechanicznej, elektrycznej, cieplnej, energii wybuchów i wszelkimi innymi powodującymi szkodliwe zdarzenia nagłe i nieoczekiwane. 8
9 Powodują bezpośrednie straty ludzkie, materialne i finansowe. Zagrożenia środowiskowe pomijając rzadkie przypadki nagłego oddziaływania o chwilowych wartościach szczytowych przekraczających odporność ofiary - są przyczyną chorób zawodowych. Są dobrze rozpoznane (np. hałas, drgania, zapylenie) i posiadają tę zaletę, z punktu widzenia ich nadzorowania, że w odróżnieniu od zagrożeń wypadkowych, są mierzalne. To niezwykle ważne, ponieważ do analiz ryzyka związanych z tymi zagrożeniami stosuje się bezpośrednie metody ilościowe. Wiadomo jaką wielkość, czym i jak mierzyć oraz, co najważniejsze, można wartość wielkości zmierzonej porównać z wartościami dopuszczalnymi stężeń (NDS) lub natężeń (NDN). Zagrożenia środowiskowe zazwyczaj oddziaływają w długich okresach czasu i nie powodują bezpośrednich strat materialnych. Inne też są mechanizmy szkodliwego oddziaływania zagrożeń wypadkowych i środowiskowych. Tę różnicę czyni istota związków pomiędzy zagrożeniami a ekspozycją. W odniesieniu do zagrożeń środowiskowych, o negatywnych długotrwałych oddziaływaniach zdrowotnych, człowiek może być na nie eksponowany, a mimo to wykonywać swoje zadania. Tutaj ekspozycja jest tożsama z bezpośrednim kontaktem człowieka z czynnikiem szkodliwym. Co więcej, wykonywanie pracy w warunkach ekspozycji na te zagrożenia regulują odpowiednie zasady ujęte w stosownych przepisach i normach (np. relacje pomiędzy czasem ekspozycji a wartościami stężeń czynników szkodliwych). Inaczej rzecz ma się w odniesieniu do zagrożeń wypadkowych, urazowych, gdzie wydarzenia następują nagle i nieoczekiwanie, gdzie każdy bezpośredni kontakt człowieka z czynnikiem, którego energia przewyższa jego odporność, jest równoznaczny z doznaniem urazu i, zazwyczaj, z niemożnością kontynuowania zadań. Tutaj ekspozycja jest tożsama nie z bezpośrednim oddziaływaniem, ale już z samą możliwością oddziaływania. Zagrożenie, mimo że jest pojęciem kluczowym dla rozpoznania i rozumienia środowiska pracy oraz zarządzania bezpieczeństwem, nie zostało dotychczas na tyle jednoznacznie zdefiniowane, aby było przyjęte w środowisku nauki o bezpieczeństwie. Z inżynierskiego punktu widzenia najbliższą jest definicja: zagrożenie wypadkowe to ogół czynników i zjawisk towarzyszących oddziaływaniu energii niszczącej na ludzi, mienie lub środowisko. Są one związane z następującymi podstawowymi elementami: - naturą źródła energii - czynniki zagrażające to wszelkie media posiadające (lub mogące posiadać) energię przewyższającą próg odporności ofiary (człowiek, mienie, środowisko); 9
10 - powodami jej przepływu aktywacja czynnika zagrażającego to kontrolowane lub niekontrolowane zainicjowanie przepływu energii niszczącej; - możliwością jej oddziaływania - sytuacje zagrożenia to okoliczności, w których ludzie, mienie lub środowisko są eksponowani na zagrożenia; - formą oddziaływania - zdarzenia szkodliwe to wydarzenia, w których sytuacja zagrożenia przeradza się w szkodę. Czynnik zagrażający i aktywacja czynnika zagrażającego (np. niezasterowany, powtórny skok suwaka w prasie) informują o tym co zagraża? Sytuacja zagrożenia (np. możliwość pochwycenia dłoni pomiędzy stemplem i matrycą) informuje o tym jak i dlaczego zagraża? Natomiast zdarzenie szkodliwe (np. zmiażdżenie dłoni) informuje o skutkach przejścia sytuacji zagrożenia w szkodę czyli czym zagraża? Tak zdefiniowane zagrożenie oraz jego elementy (czynnik, sytuacja i zdarzenie) mają znaczenie fundamentalne, ponieważ tworzą sekwencyjny łańcuch przyczynowo-skutkowy. Aby mogło dojść do rozwoju nieszczęścia musi być na początku jakiś czynnik mogący dosięgnąć ofiary i spowodować jakieś szkody. Takie podejście jest niezwykle ważne zarówno przy tworzeniu systemu badań i analizy wypadków, ale też przy szacowaniu i ocenie ryzyka, ponieważ jedna przyczyna pierwotna - czynnik zagrażający - może tworzyć z potencjalną ofiarą rozmaite sytuacje zagrożenia, a one z kolei mogą przeradzać się w różnorodne szkody. To wszystko należy uwzględnić przy tworzeniu algorytmu zarządzania ryzykiem. Podsumowując, identyfikacja zagrożeń wypadkowych jest procesem rozpoznawania jego elementów: czynników zagrażających, sytuacji zagrożeń i zdarzeń szkodliwych. Oczywiście w praktyce zawsze będą stosowane uogólnione pojęcia zagrożenia, które są związane z rodzajem mediów i przenoszonej energii, np. zagrożenia mechaniczne, elektryczne, chemiczne, termiczne, biologiczne, wybuchy, hałas, drgania itd. One dobrze służą jako hasła przy zgrubnych charakterystykach bezpieczeństwa na stanowisku pracy lub przy ich systematyzowaniu i klasyfikowaniu. Natomiast są zbyt uogólnione, aby mogły być wprost wykorzystywane do analiz szczegółowych, zarówno przy badaniach wypadków jak i ocenie ryzyka. Dokonując analiz zagrożeń należy zawsze pamiętać o wszystkich elementach mających wpływ na proces, związkach i relacjach między nimi oraz możliwych scenariuszach wydarzeń. Poszczególne zagrożenia, oceniane jako znikome, mogą w kombinacji z innymi powodować znaczne niebezpieczeństwo na stanowisku pracy. W rzeczywistych warunkach 10
11 warsztatowych, podczas użytkowania maszyn, pojedyncze, wyabstrahowane zagrożenia prawie nie występują. Zazwyczaj rozmaitym zagrożeniom urazowym towarzyszą zagrożenia środowiskowe, których oddziaływanie nawzajem się wzmacnia. Szacowanie ryzyka Po zidentyfikowaniu zagrożeń należy określić, w jakim stopniu możliwy jest kontakt z nimi potencjalnej ofiary i jakie to mogłoby spowodować szkody (urazy, straty materialne, finansowe i inne). Służy temu kolejny element procesu oceny ryzyka, jakim jest jego szacowanie. Ryzyko wypadkowe jest pojęciem stochastycznym. Zatem oszacowanie ryzyka polega na jego skalkulowaniu z pewnym prawdopodobieństwem, na wymaganym poziomie ufności. Ryzyko (R) jest funkcją: możliwości zaistnienia zdarzenia szkodliwego (prawdopodobieństwa realizacji rozpatrywanego zagrożenia) (O), ekspozycji (E), czyli częstości lub czasu trwania narażenia oraz ludzkich i technicznych możliwości uniknięcia lub ograniczenia szkody (A) o określonej ciężkości (S): R = f (O; E; A; S) Znając wartości powyższych elementów, oraz wzajemne relacje pomiędzy nimi, można określić wartość samego ryzyka. Problem tkwi w słabym rozpoznaniu ilościowym elementów składowych. Głównie przyczynia się do tego sam człowiek, który jest obecny w każdym z czterech elementów ryzyka, a którego zachowania najtrudniej poddają się kwantyfikacji i pozostają na najniższym poziomie ufności. Także parametry niezawodności elementów struktur maszyn są zazwyczaj nieznane. Siłą rzeczy, taka sytuacja wymusza bardzo zindywidualizowane podejście do każdej analizy, gdzie należy posiłkować się wiedzą i doświadczeniem, historią wypadków na takich samych i podobnych maszynach, opracowaniami statystycznymi itd. Z punktu widzenia metody badawczej istnieją dwa podstawowe typy analiz ryzyka: dedukcyjna i indukcyjna. W metodzie dedukcyjnej dla założonego zdarzenia końcowego poszukuje się zdarzeń poszczególnych, które do tego zdarzenia wiodą i je powodują. Natomiast metoda indukcyjna odwrotnie, dla założonego pojedynczego uszkodzenia (awarii) elementu składowego, bada dalszy rozwój wydarzeń mogących być skutkiem tego uszkodzenia. Rozwija możliwe scenariusze aż do zdarzeń końcowych. Ze względu na charakter otrzymywanego wyniku, metody szacowania ryzyka można podzielić na jakościowe i ilościowe. W odniesieniu do maszyn należy dążyć do stosowania metod ilościowych, które pozwalają uzyskiwać wymierne i porównywalne wyniki. Przeszkodą jest brak danych niezawodnościowych elementów struktur. W praktyce 11
12 stosowane są metody jakościowe. Najważniejszym przesłaniem jest dobór takiej metody szacowania poziomu ryzyka, która pozwoli na dobór cech technicznych środków ochronnych potrafiących skutecznie nadzorować zagrożenia. Rozwiązania konstrukcyjne maszyn i urządzenia ochronne powinny redukować ryzyko resztkowe do poziomu tolerowalnego. Rozwiązania te, z punktu widzenia bezpieczeństwa, dotyczą przede wszystkim napędów. Panowanie nad napędami elektromechanicznymi, hydraulicznymi i pneumatycznymi to panowanie nad niebezpiecznymi zrachowaniami maszyn, np. nad nieoczekiwanym uruchomieniem lub zatrzymaniem, powtórzeniem cyklu, zwiększeniem prędkości, nabudowaniem ciśnienia itp., co w sposób bezpośredni wpływa na poziom ryzyka. Dlatego decydującą rolę odgrywają układy sterowania napędami i elementami wykonawczymi w powiązaniu z kontrolą dostępu do stref ich niebezpiecznego oddziaływania. Relacje pomiędzy poziomem ryzyka a cechami urządzeń odpowiedzialnych za bezpieczeństwo Pierwszą normą europejską wiążącą poziom ryzyka z cechami urządzeń odpowiedzialnych za bezpieczeństwo była norma EN 954-1:1996. Wykorzystano w niej bardzo prosty graf ryzyka opracowany przez firmę Mayser Elektronic (ilustr. 4). O1 O2 O3 KR start S1 E2 E1 A1 A2 A1 A2 - - I - I II I II III II III IV III IV V K l a s a R y z y k a Ilustr.4 Graf ryzyka (Mayser Electronic) 12
13 Gdzie poszczególne parametry ryzyka przyjmują wartości: Ciężkość urazu S1 (lekki, odwracalny); S2 (ciężki, nieodwracalny) Ekspozycja E1 (rzadka, 2/1 zmianę i rzadziej); E2 (częsta) Możliwość unikania, ograniczania szkód A1 (istnieje); A2 (nie istnieje) Częstość występowania zdarzeń O1(rzadziej niż 1/20 lat); O2 (między 10 a 20 lat); O3 (częściej niż 1/10 lat) W normie PN-EN przyjęto, że częstość występowania zdarzeń związana z zawodnością układów sterowania jest O3 (niższa niż 1/10 lat) i dlatego ścieżki grafu S; E; A prowadzą bezpośrednio do tzw. kategorii, które na 5. poziomach: B, 1, 2, 3, 4 formułują cechy urządzeń odpowiedzialnych za bezpieczeństwo (ilustr.5). Praktycznie urządzenia realizujące funkcje bezpieczeństwa nie powinny mieć niższej kategorii niż Kat 1. Urządzenia, które oprócz funkcji ochronnych spełniają też funkcje sterujące (np. kurtyny świetlne) powinny spełniać kategorie wyższe od wyznaczonych, jeśli z szacowania ryzyka wynika niższa niż Kat 4. - Kategoria zalecana - Kategoria nadmiarowa - Kategoria dopuszczalna przy zwielokrotnieniu urządzeń ochronnych Ilustr. 5 Szacowanie ryzyka do doboru kategorii wg PN-EN Kat B wystąpienie defektu może spowodować utratę funkcji bezpieczeństwa. Elementy systemu sterowania powinny być dobrane i zmontowane zgodnie z 13
14 odpowiednimi normami i ich parametrami. Odporność na defekty uzyskuje się w wyniku doboru elementów i sposobu ich użycia Kat 1 jak w kategorii B, a wzrost odporności na defekty uzyskuje się w wyniku bardziej selektywnego doboru elementów i sposobu ich użycia z zachowaniem dobrych praktyk inżynierskich. Kat 2 tak jak w 1 oraz przez strukturę układu z okresowym sprawdzaniem działania funkcji bezpieczeństwa; np. w momencie włączania napięcia lub włączenia funkcji Test. Ewentualny defekt może być wykryty tylko w czasie testu, pomiędzy testami może spowodować utratę funkcji bezpieczeństwa. Kat 3 tak jak w 1 i przez strukturę układu, gdzie pojedynczy defekt nie może powodować utraty funkcji bezpieczeństwa. W praktyce stosuje się zwielokrotnienia elementów realizujących daną funkcję. Nie wszystkie defekty są wykrywane. Nagromadzenie defektów może spowodować utratę funkcji bezpieczeństwa. Kat 4 tak jak w 1 i przez strukturę układu zapewniającej, że po wystąpieniu pojedynczego defektu funkcja bezpieczeństwa jest zawsze realizowana. Defekty powinny być wykrywane natychmiast lub przy próbie ponownego uruchomienia. Praktycznie, układ sterowania wymaga co najmniej struktury dwukanałowej. Powyższe podejście dowodzi, że proces oceny ryzyka jest narzędziem inżynierskim służącym doborowi skutecznych środków ochronnych na maszynach, ponieważ poziom oszacowanego ryzyka przenosi się wprost na cechy urządzeń nadzorujących to ryzyko. Ta koncepcja ulega ciągłemu rozwojowi. Normę PN-EN zastąpiła norma zharmonizowana z nową dyrektywą maszynową 2006/42/WE - PN-EN ISO Bezpieczeństwo Maszyn. Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem. Część 1 Ogólne zasady projektowania. Norma ta zastępuje kategorie nowym opisem cech odporności na zakłócenia i defekty poziomami nienaruszalności bezpieczeństwa (performance level PL). W tej normie przedstawiono podobny graf ryzyka jak w PN-EN z rozbudowaną ścieżką urazów lekkich (Ilustr. 6). 14
15 O1 O2 O3 PL A a S1 E1 E2 A2 A1 A b b c start S2 E1 E2 A1 A2 A1 A c d d e POZIOM RYZYKA RL Ilustr. 6 Szacowanie ryzyka do doboru poziomów PL wg PN-EN ISO
16 Rozwój inżynierii bezpieczeństwa zmierza do ocen coraz bardziej ilościowych. Pełna ocena wiążąca ryzyko z funkcjonalnością urządzeń ochronnych związana jest z normą: PN-EN Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem. Kategorie opisują funkcjonalność bezpieczeństwa w sposób jakościowy. Poziomy nienaruszalności PL wiążą jakościowe zachowanie obiektów z odpornością i niezawodnością struktur. Dlatego łącznie z kategoriami konieczne jest określenie parametrów niezawodności układów sterowania wpływających na zachowanie się maszyn i tym samym na bezpieczeństwo: MTTFd średni czas pracy do wystąpienia zagrażającego uszkodzenia. Na podstawie danych dla elementów składowych można obliczyć średni czas pomiędzy niebezpiecznymi uszkodzeniami w latach (MTTFd). Aby nie przeceniać wpływu niezawodności, użyteczna wartość maksymalna MTTFd została ograniczona do 100 lat. Najmniejsza dopuszczalna wartość MTTFd dla urządzeń sterownia w obwodach bezpieczeństwa wynosi 3 lata. Wartość MTTFd można oszacować z wartości B10, elementów poddanych próbie trwałości i jest wyrażona liczbą cykli przełączeń podczas których uległo uszkodzeniu 10% badanych próbek. Współczynnik uszkodzeń elementów elektromechanicznych może być obliczony na podstawie wartości B10 i cyklu pracy. B 10d ilość cykli po którym komponent ulegnie niebezpiecznemu uszkodzeniu. MTTFd = B 10d / 0,1n op, gdzie n op - ilość cykli w roku. Wartość MTTFd lub B 10d dla różnych komponentów: Komponent MTTFd (lata) lub B 10d (cykle) Elementy mechaniczne MTTFd 150 Elementy hydrauliczne MTTFd 150 Elementy pneumatyczne B 10d Styczniki (niskie obciążenia) B 10d Styczniki (wysokie obciążenia) B 10d Wyłączniki awaryjne B 10d Przyciski B 10d DC Pokrycie diagnostyczne procent wykrytych uszkodzeń. DC = Σ λ dd / (Σ λ dd + Σ λ du ), gdzie: Σ λ dd wskaźnik wykrytych uszkodzeń niebezpiecznych; Σ λ du wskaźnik 16
17 niewykrytych uszkodzeń. DC mniejsze od 60% dyskwalifikuje urządzenie jako ochronne. DC=60-90% niskie; 90-99% średnie; powyżej 99% wysokie. CCF uszkodzenia spowodowane wspólną przyczyną. Przykładowe kryteria oceny CCF: Odseparowanie Wymaganie Odseparowanie obwodów sygnałowych, oddzielnie poprowadzenie, izolacja, odstępu powietrzne itp. Wartość maksymalna 15 Zróżnicowanie Projekt, zastosowanie, doświadczenie Analiza, ocena Różne technologie, elementy składowe, sposoby działania, projekty Ochrona przed przeciążeniem, przepięciem, zwiększonym ciśnieniem itp. (w zależności od technologii) Zastosowanie analizy uszkodzeń w celu uniknięcia uszkodzeń spowodowanych wspólną przyczyną Kompetencje / wykształcenie Szkolenie projektantów w kierunku pojmowanie oraz unikania przyczyn i skutków uszkodzeń spowodowanych wspólną przyczyną Wpływy środowiska Test systemu pod kątem wpływów na skutek kompatybilności elektromagnetycznej Test systemu pod kątem wpływów, takich jak temperatura, wstrząsy, wibracje itp. Minimalna suma punktów dla urządzeń ochronnych nie może być niższa od Powyższe 3 główne parametry niezawodności są podstawą do określenia średniego prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznego uszkodzenia systemu w ciągu najbliższej godziny pracy PFHd i potwierdzenia spełnienia wymagań stawianych konstrukcji sterowania napędami i wpięcia w obwody urządzeń ochronnych. Warto zwrócić uwagę, że praktycznie cała technika bezpieczeństwa jest blokowana ze sterowaniem maszyn. Tylko osłony stałe, i to nie zawsze, nie muszą być kontrolowane. Osłony ruchome muszą być skuteczne w każdej pozycji, gdy są otwarte i gdy są zamknięte. Techniczne środki ochronne nieodgradzające (kurtyny i bariery świetlne, skanery laserowe, maty, linki, zderzaki, oburęczne sterowanie), nie stanowiąc fizycznych barier przed dostępem do stref niebezpiecznych muszą gwarantować pewność generowania sygnałów do układów sprzęgłowo-hamulcowych maszyn do zatrzymania elementów niebezpiecznych w odpowiednim czasie. 17
18 Bardziej złożone struktury, które są związane z ryzykiem procesowym objęte są normami PN-EN i IEC 6158 definiujące Safety Integrity Level SIL. Związki pomiędzy Kategoriami, PL i SIL ilustr. 7. PN-EN Kategoria sterowania Performance Level EN Maszyny.Bezpieczeństwo. Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem. PFHd średnie prawdopodobieństwo utraty funkcji bezpieczeństwa w ciągu godziny [1/h] a od 10-5 do 10-4 SIL według IEC 61508, PN EN Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem żadnych specjalnych wymagań bezpieczeństwa b od 3 x10-6 do c od 10-6 do 3 x d od 10-7 do e od 10-8 do Ilustr. 7 Związki pomiędzy Kategoriami, Poziomami PL i SIL a PFHd Podobnie jak Kategorie i Performance Level PL poziom SIL wyznacza się za pomocą jakościowej metody szacowania ryzyka JSA (Job Safety Analysis). Poziom ryzyka RL jest sumą wag ciężkości szkód S i prawdopodobieństwa zaistnienia P: R = S + P. Gdzie ciężkość szkód S opisana jest na 5. klasami. 18
19 Ciężkość szkód Klasa szkody Poziom ciężkości Konsekwencje S1 nieznaczny Brak zmian stanu zdrowia. Brak niezdolności do pracy. S2 niski Chwilowe złe samopoczucie. Krótka niezdolność do pracy. S3 średni Zranienia, oparzenia I i II stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, proste złamania, skręcenia itp. Choroby zawodowe powodujące niewielkie ale stałe dolegliwości. Dłuższa niezdolność do pracy. S4 duży Amputacje, skomplikowane złamania, ciężkie zatrucia. Wypadki śmiertelne. Choroby zawodowe znacznie skracające życie lub powodujące śmierć. Bardzo długa niezdolność do Pracy. Wagi elementów prawdopodobieństwa P = E + O + A przybierają wartości punktowe: Wagi punktowe elementów prawdopodobieństwa Punkty E - Ekspozycja O - Częstość występowania zdarzeń 1 mniej niż 1 raz w roku nie odnotowano oczywista A - Możliwość uniknięcia lub ograniczenia szkody 2 1 raz na rok rzadka prawdopodobna 3 1 raz w miesiącu wyobrażalna realnie istnieje 4 1 raz w tygodniu realnie możliwa prawie nie istnieje 5 codziennie normalna nie istnieje Ostatecznie, wedle przyjętych wag, można oszacować poziom ryzyka RL o rozpiętości RL = 1 do 8 Klasy ryzyka Klasa P = 3-4 P = 5-7 P = 8-10 P = P = S1 RL =1 RL =2 RL =3 RL =4 RL =5 S2 RL =2 RL =3 RL =4 RL =5 RL =6 S3 RL =3 RL =4 RL =5 RL =6 RL =7 S4 RL =4 RL =5 RL =6 RL =7 RL =8 Dobór SIL dla: RL 7-8 SIL3; RL 4-6 SIL2; RL 1-3 SIL1 19
20 Ocena ryzyka może i powinna spełniać wielorakie funkcje. Przede wszystkim jest nieodzowna przy projektowaniu maszyn i stanowisk pracy, zwłaszcza układów sterowania i przy doborze cech środków ochronnych odgradzających (osłony) i nieodgradzających (elektroczułe urządzenia ochronne: kurtyny świetlne, skanery, zderzaki, maty, oburęczne sterowanie itd.). Jest też konieczna przy utrzymywaniu maszyn w stanie zdatności przy prostych wymianach elementów w ramach działań konserwacyjnych i napraw oraz modernizacjach maszyn, przy wyposażaniu maszyn w środki ochronne. Może być też narzędziem do optymalizacji wg kryterium nakładów, czyli doboru skutecznych środków bezpieczeństwa przy minimalizacji kosztów. Np. przy doborze wyposażenia ochronnego strefy narzędziowej prasy mechanicznej oszacowanie ryzyka pierwotnego wskazuje na najwyższy poziom wyznaczany wg grafów (ilustr. 4 i 6). Przy ręcznej obsłudze prasy elementy ryzyka przyjmują wartości ekstremalne: uraz ciężki S2; ekspozycja ciągła E2; brak możliwości uniknięcia urazu w razie dysfunkcji systemu np. przy wykonaniu niezasterowanego cyklu A2; wysoka częstość występowania takich lub podobnych zdarzeń O3. To czyni najwyższy poziom ryzyka RL5, przy którym system nadzorowania strefy musi spełniać wymagania najwyższe: Kategoria 4 i Poziom nienaruszalności PL(e). Dotyczy to wszystkich możliwych do zastosowania urządzeń ochronnych wpinanych w obwody sterowania. Wszystkie obwody powinny być zredundowane i samonadzorujące się w taki sposób, że każde uszkodzenie powinno być natychmiast wykryte z jednoczesnym zatrzymaniem niebezpiecznego ruchu suwaka. Zatem pojedyncze urządzenia ochronne strefy narzędziowej powinny spełniać te wymagania (Kat 4 i PL (e)). Koszty dopuszczalnych środków ochronnych stosowanych pojedynczo dla średniej wielkości prasy mogą okazać się wyższe od zwielokrotnionych urządzeń ochronnych słabszej kategorii. Urządzenia ochronne pojedyncze są rekomendowane w normach przedmiotowych typu C, adresowanych głównie do projektantów nowych maszyn. W maszynach starych, od dawna eksploatowanych, można uzyskiwać odpowiednią skuteczność środków ochronnych do wyznaczonego poziomu ryzyka redundując nie tylko obwody sterowania w pojedynczych urządzeniach ochronnych, ale redundując całe urządzenia, które same mogą mieć proste i tanie struktury, tylko jednokanałowe. Na wyjściu obydwa urządzenia ochronne tworzą, ze struktur jednokanałowych, wymaganą strukturę dwukanałową Kategorii 4. Taki układ, poza obniżonymi kosztami, ma tę zaletę, że jest zdewersyfikowany, co pozwala na uniknięcie błędów i uszkodzeń ze wspólnej przyczyny, dając tym samym możliwie najniższy poziom ryzyka wynikający z bardzo wysokiej niezawodności struktury technicznej maszyny, a tym samym operatorowi najwyższy poziom bezpieczeństwa, mimo zastosowania tanich 20
21 elementów składowych. Optymalizacja doboru środków wymaga pogłębionych analiz niezawodnościowych. Kończąc, chciałbym przedstawić strukturę organizacyjną kształtowania bezpieczeństwa maszyn, która mogłaby być przydatna prawodawcom do podjęcia działań na rzecz uporządkowania przepisów prawnych związanych z budową i zwłaszcza z eksploatacją maszyn. Cała strategia jest przyporządkowana celowi głównemu jakim jest bezpieczeństwo operatorów, którzy powinni dysponować maszynami bezpiecznymi bez względu na ich pochodzenie, wiek i fazę użytkowania. Ocena ryzyka jest podstawowym elementem kształtowania bezpieczeństwa przez projektantów i producentów maszyn z jednej strony i ich użytkowników z drugiej. 21
22 22
23 Literatura 1. Accident Preventional Manual for Business & Industry. Endineering & Technology. National Safety Council. 10th edition Antosiak J., Kędzia B., Karwowski W., Kochanowski A., Kowalewski S.: Bezpieczeństwo pracy na tłoczniach. Prasy mechaniczne. ZUS, Harms-Ringdahl. Safety analysis. Principles and practice in occupational safety. Elsevier, Amsterdam, ISO/IEC Guide 51 Safety aspects Guidelines for the inclusion of in standards, B. Kędzia, S. Kowalewski: O zagrożeniach i ryzyku - Atest 5/ Kowalewski S. Model wydarzeń wypadkowych do zarządzania ryzykiem przy obsłudze maszyn praca doktorska, ORGMASZ, Kowalewski S., Kwiatkowski SM., Lewandowski J., Majchrzycka K., Markowski AS., Owczarek G., Pietrzak L., Podgórski D., Sikorski M. - Metody analizy bezpieczeństwa pracy. PHARE-Centralny Instytut Ochrony Pracy, Kowalewski S.: Podstawy bezpieczeństwa obsługi maszyn (tom 21), Centralny Instytut Ochrony Pracy, Kowalewski S.: Ryzyko obsługi pras. Minimum ryzyka obsługi maszyn produkcyjnych. Poradnik. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE 11. PN-EN Maszyny. Bezpieczeństwo. Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem. Część 1: Ogólne zasady projektowania. 12. PN-EN ISO Bezpieczeństwo Maszyn. Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem. Część 1 Ogólne zasady projektowania. 13. PN-EN Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem. 23
Tym samym ocena ryzyka powinna być nieodzownym. Praktyczne funkcje oceny ryzyka w procesach projektowania, eksploatacji i modernizacji maszyn, cz.
18 technologie i bezpieczeństwo Praktyczne funkcje oceny ryzyka w procesach projektowania, eksploatacji i modernizacji maszyn, cz. 1 Projektanci przy projektowaniu, producenci w procesach budowy, modernizatorzy
Bardziej szczegółowoOcena Ryzyka Zawodowego AKTUALIZACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W ZESPOLE SZKÓŁ SAMORZĄDOWYCH W PARADYŻU
Strona: 1 AKTUALIZACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W ZESPOLE SZKÓŁ SAMORZĄDOWYCH W PARADYŻU Zredagował: Specjalista ds. bhp Data: 2014.02.03, podpis Zatwierdził Dyrektor Data: 2014.02.03,
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA Szczecin 2013 1 Wprowadzenie W celu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoPROBLEMY OCENY RYZYKA PRZY OBSŁUDZE MASZYN
Alert BHP, kwiecień 2015 Autorzy: Dr inż. Stanisław Kowalewski Dyrektor ds. Nauki i Techniki, Dyrektor Działu Bezpieczeństwa Maszyn Mgr inż. Andrzej Oleśkiewicz Kierownik Działu Studiów i Badań, Certyfikowany
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoInstrukcja w sprawie oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Chełmskiej Bibliotece Publicznej im. Marii Pauliny Orsetti
Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 46/2010 Dyrektora Chełmskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Pauliny Orsetti z dnia 1 grudnia 2010 roku Instrukcja w sprawie oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy
Bardziej szczegółowoPraktyczne funkcje oceny ryzyka w procesach projektowania, eksploatacji i modernizacji maszyn, cz. 2
22 technologie i bezpieczeństwo Praktyczne funkcje oceny w procesach projektowania, eksploatacji i modernizacji maszyn, cz. 2 Proces zbudowania, dostosowania lub zmodernizowania i oddania do użytku bezpiecznej
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 09.05. 2008
Zarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź z dnia 09.05. 2008 w sprawie : wprowadzenia procedury Identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Miasta Czeladź
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku
ZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku w sprawie wprowadzenia procedury identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Gminy Mrozy Na podstawie
Bardziej szczegółowoZapobieganie wypadkom przy pracy przez dobór technicznych środków ochronnych na podstawie oceny ryzyka zawodowego. Mrkus Kusiak
Zapobieganie wypadkom przy pracy przez dobór technicznych środków ochronnych na podstawie oceny ryzyka zawodowego. Mrkus Kusiak WYPADKOWOŚĆ W UE Co 3,5 minuty ktoś umiera w UE na skutek przyczyn związanych
Bardziej szczegółowoMETODY IDENTYFIKACJI, ANALIZY I OCENY ZAGROśEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W PROCESACH PRACY
METODY IDENTYFIKACJI, ANALIZY I OCENY ZAGROśEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W PROCESACH PRACY Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 29 Analiza zagroŝeń Analiza zagroŝeń to systematyczne
Bardziej szczegółowoIV Sympozjum Bezpieczeństwa Maszyn, Urządzeń i Instalacji Przemysłowych, 17-19.09.2008 r. mgr inż. Antoni Saulewicz
Komputerowe narzędzia wspomagające prowadzenie i dokumentowanie oceny ryzyka przy projektowaniu maszyn Ocena ryzyka związanego z zagrożeniami mechanicznymi mgr inż. Antoni Saulewicz IV Sympozjum Bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 71/2010 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 28 kwietnia 2010r.
Zarządzenie Nr 71/2010 Burmistrza Miasta Czeladź z dnia 28 kwietnia 2010r. w sprawie : wprowadzenia procedury Identyfikacji zagroŝeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Miasta
Bardziej szczegółowoMarek Trajdos Klub Paragraf 34 SBT
Marek Trajdos Klub Paragraf 34 SBT 1. Dyrektywa maszynowa, a inne dyrektywy Wymagania zasadnicze dotyczą maszyn wprowadzanych do obrotu po raz pierwszy na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Są
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:2018-02 DR INŻ. AGNIESZKA WIŚNIEWSKA DOCTUS SZKOLENIA I DORADZTWO e-mail: biuro@doctus.edu.pl tel. +48 514
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka proces analizowania ryzyka zawodowego i wyznaczania jego dopuszczalności [PN- N-18002:2011].
Dokumenty związane 5. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (tekst jednolity z 2004 r. Dz.U. Nr 204 poz. 2087 z późniejszymi zmianami). 6. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki
Bardziej szczegółowoZasada i wymagania dotyczące ryglowania i blokowania osłon ruchomych. Marek Trajdos LUC-CE Consulting
Zasada i wymagania dotyczące ryglowania i blokowania osłon ruchomych. Marek Trajdos LUC-CE Consulting Norma PN-EN ISO 14119 Osłony blokujące należy instalować w takiej minimalnej odległości od zagrożenia,
Bardziej szczegółowoIdentyfikując zagrożenia stwierdzamy jaki jest stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek, chorobę lub inną szkodę. Identyfikując zagrożenia
ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM PRACY Uwagi praktyczne dla procedur identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka zawodowego Pierwszym etapem oceny ryzyka zawodowego jest identyfikacja zagrożeń. W procesie tym rozpoznajemy
Bardziej szczegółowoInformacja nt. sposobu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy
Informacja nt. sposobu przeprowadzenia oceny zawodowego na stanowiskach pracy Pojęcie zawodowego, zostało ustalone w dyrektywie z dnia 12 czerwca 1989 r. o wprowadzaniu środków w celu zwiększania bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoOCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH
OCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH MATERIAŁY INFORMACYJNE 1 WRZESIEŃ 2013 R. SPIS TREŚCI Na czym polega pomiar
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE Z ZAKRESU OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. Program opracował: inż. Grzegorz Guździk- specjalista ds. bhp. 1.Wstęp
SZKOLENIE Z ZAKRESU OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Program opracował: inż. Grzegorz Guździk- specjalista ds. bhp 1.Wstęp Ryzyko zawodowe wiąże się z możliwością poniesienia straty. Towarzyszy ono każdej działalności.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od Autorów... 9
Spis treści Od Autorów... 9 1. Historia bezpieczeństwa i higieny pracy... 11 1.1. Pojęcia podstawowe... 11 1.2. Przyczyny stosowania profilaktyki BHP... 13 1.3. Organizacja profilaktyki... 15 1.4. Profilaktyka
Bardziej szczegółowoKomputerowe narzędzia wspomagające prowadzenie i dokumentowanie oceny ryzyka przy projektowaniu maszyn
Komputerowe narzędzia wspomagające prowadzenie i dokumentowanie oceny ryzyka przy projektowaniu maszyn Opracowanie modelu narzędzi metodycznych do oceny ryzyka związanego z zagrożeniami pyłowymi w projektowaniu
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. dr inż. Zofia Pawłowska
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO dr inż. Zofia Pawłowska 1. Wymagania dotyczące oceny ryzyka zawodowego 2. Podstawowe zasady skutecznej oceny i ograniczania ryzyka zawodowego 3. Podstawowe problemy przy wdrażaniu
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIA PRZY OBSŁUDZE MASZYN DO OBRÓBKI BKI PLASTYCZNEJ I SKRAWANIEM METALI. Wojewoda Wielkopolski Marszałek Województwa Wielkopolskiego
ZAGROŻENIA PRZY OBSŁUDZE MASZYN DO OBRÓBKI BKI PLASTYCZNEJ I SKRAWANIEM METALI Obowiązki pracodawcy Pracodawca zobowiązany jest do wyposażania stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które
Bardziej szczegółowoNajwiększe problemy można
Problemy interpretacyjne dyrektywy 2009/104/WE przy ocenie i dostosowaniu maszyn do wymagań minimalnych Okres dostosowania maszyn do wymagań minimalnych według Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowegoto proste! Copyright by Zdzisław Wiszniewski
Ocena ryzyka zawodowegoto proste! 1. Ryzyko zawodowe narzędzie do poprawy warunków pracy Kodeks pracy: 1991 r. - art. 215 1996 r. - art. 226, 227, 237 11a Pracodawca: ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe
Bardziej szczegółowoZagrożenia na stanowisku pracy i dobór środków ochrony indywidualnej ochrona oczu (cz. 1)
Zagrożenia na stanowisku pracy i dobór środków ochrony indywidualnej ochrona oczu (cz. 1) Źródła i rodzaje zagrożeń oczu Najczęstsze źródła i rodzaje zagrożeń oczu, które występują na stanowisku pracy.
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
STUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Ocena ryzyka zawodowego to proste! 17-10-15 Wprowadzenie 1. Ryzyko zawodowe narzędzie do poprawy warunków pracy Kodeks pracy: 1991 r. - art. 215 1996 r.
Bardziej szczegółowoTARBONUS. 17. Ryzyko zawodowe, jego analiza i ocena
17. Ryzyko zawodowe, jego analiza i ocena 17.1. Wiadomości ogólne Ryzyko zawodowe (rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp Dz. U. z 2003 r. poz. 1650 ze zm.) to
Bardziej szczegółowoPrzykładowy program szkolenia okresowego pracowników inżynieryjno-technicznych
Przykładowy program szkolenia okresowego pracowników inżynieryjno-technicznych 1. Założenia organizacyjno-programowe a) Forma nauczania Kurs z oderwaniem od pracy. b) Cel szkolenia Celem szkolenia jest
Bardziej szczegółowoRyzyko w działalności przedsiębiorstw przemysłowych. Grażyna Wieteska Uniwersytet Łódzki Katedra Zarządzania Jakością
Ryzyko w działalności przedsiębiorstw przemysłowych Grażyna Wieteska Uniwersytet Łódzki Katedra Zarządzania Jakością Plan Prezentacji Cel artykułu Dlaczego działalność przemysłowa wiąże się z ryzykiem?
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo maszyn w przestrzeni zagrożonej wybuchem
Bezpieczeństwo maszyn Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem Bezpieczeństwo maszyn w przestrzeni zagrożonej wybuchem Dr inż. Gerard Kałuża 1 Bezpieczeństwo jest sytuacją, w której nie
Bardziej szczegółowoKwestionariusz dla przedstawiciela kadry kierowniczej lub specjalisty ds. bhp
Kwestionariusz dla przedstawiciela kadry kierowniczej lub specjalisty ds. bhp Podstawowe informacje o przedsiębiorstwie Rodzaj działalności:. Liczba pracowników w jednostce lokalnej:. Wdrożony system zarządzania
Bardziej szczegółowoZagadnienia bezpieczeństwa funkcjonalnego w dyrektywach Nowego Podejścia
IV Sympozjum Bezpieczeństwa Maszyn, Urządzeń i Instalacji Przemysłowych organizowane przez Klub Paragraf 34 Zagadnienia bezpieczeństwa funkcjonalnego w dyrektywach Nowego Podejścia Janusz Samuła Urząd
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2005 Z dnia 2005 r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie 1. DEFINICJE. 1) RYZYKO
Bardziej szczegółowoAnaliza ryzyka nawierzchni szynowej Iwona Karasiewicz
Analiza ryzyka nawierzchni szynowej Iwona Karasiewicz VI Konferencja Nawierzchnie szynowe. Rynek-Inwestycje-Utrzymanie" WISŁA, 22-23 MARCA 2018 r. POZIOMY DOJRZAŁOŚCI ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Poziom 1 naiwny
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Automatyki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Automatyki Kazimierz Kosmowski k.kosmowski@ely.pg.gda.pl Opracowanie metod analizy i narzędzi do komputerowo wspomaganego zarządzania bezpieczeństwem
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY
Wykład 12. ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY 1 1. Podstawy prawne zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy: Podstawą regulacji w UE jest Dyrektywa Ramowa o ochronie pracowników przed szkodliwym
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowego może być prosta
Ocena ryzyka zawodowego może być prosta wystarczy tylko pięć kroków, by wykonać ją właściwie! Co to jest ryzyko zawodowe? Mówiąc najprościej, ryzyko zawodowe oznacza prawdopodobieństwo, z jakim ktoś może
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy
Ewa Górska Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy EWOLUCJA POGLĄDÓW NA ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA PRACY Hand from root of finger to fingertip Hand frim wist to fingertip Arm from elbow to fingertip
Bardziej szczegółowoProgram certyfikacji wyrobów na zgodność z dyrektywą maszynową w Centrum Badań i Certyfikacji Instytutu EMAG
dr inż. LESZEK KASPRZYCZAK Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Program certyfikacji wyrobów na zgodność z dyrektywą maszynową w Centrum Badań i Certyfikacji Instytutu EMAG W artykule opisano zasady oraz
Bardziej szczegółowoFormułowanie wymagań dotyczących wyposażenia bezpieczeństwa wykorzystującego technikę RFID
Formułowanie wymagań dotyczących wyposażenia bezpieczeństwa wykorzystującego technikę RFID Tomasz Strawiński Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy Tematyka Struktura urządzenia ochronnego
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. Zarządzanie ryzykiem projektu
Zarządzanie projektami Zarządzanie ryzykiem projektu Warunki podejmowania decyzji Pewność Niepewność Ryzyko 2 Jak można zdefiniować ryzyko? Autor S.T. Regan A.H. Willet Definicja Prawdopodobieństwo straty
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO W PIĘCIU KROKACH
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO W PIĘCIU KROKACH Ocena ryzyka zawodowego może być prosta wystarczy tylko pięć kroków, by wykonać ją właściwie! Co to jest ryzyko zawodowe? Mówiąc najprościej, ryzyko zawodowe oznacza
Bardziej szczegółowoIII KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ ROLA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY
III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ 2013-2020 ROLA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY SAWO 2018 POZNAŃ 24 kwietnia 2018 r. WPROWADZENIE Podstawy prawne : - art. 226 Kodeksu
Bardziej szczegółowoPrzedsiębiorco! ZUS proponuje bezzwrotne dotacje na BHP
Wiadomości Czwartek, 21 maja 2015 Przedsiębiorco! ZUS proponuje bezzwrotne dotacje na BHP Program dofinansowania płatników składek realizowany jest w kontekście utrzymania zdolności do pracy pracowników
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie. Rozdział 1 Definicje
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2006 z dnia 2006r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie Rozdział 1 Definicje 1.
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO PRACOWNIKÓW INŻYNIERYJNO-TECHNICZNYCH
RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO PRACOWNIKÓW INŻYNIERYJNO-TECHNICZNYCH Lp. 1. Temat szkolenia Regulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy: a) aktualne przepisy (z uwzględnieniem zmian),
Bardziej szczegółowoZarządzanie jakością w logistyce ćw. Artur Olejniczak
ćw. artur.olejniczak@wsl.com.pl Plan spotkań Data Godziny Rodzaj 18.03.2012 4 godziny ćw. 14:30-15:30 dyżur 14.04.2012 4 godziny ćw. 28.04.2012 4 godziny ćw. 14:30-15:30 dyżur 19.05.2012 4 godziny ćw.
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
ORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Lista pytań kontrolnych dla specjalisty zewnętrznego ds. bhp lub oceniającego jego pracę pracodawcy Przedstawiona lista dotyczy podstawowych zagadnień
Bardziej szczegółowoSpis treści do książki pt. Ocena ryzyka zawodowego Autorzy: Iwona Romanowska-Słomka Adam Słomka
Spis treści do książki pt. Ocena ryzyka zawodowego Autorzy: Iwona Romanowska-Słomka Adam Słomka WSTĘP... 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE... 11 2. OCENA RYZYKA... 18 2.1. Definicje... 18 2.2. Cele oceny ryzyka...
Bardziej szczegółowoIdea Bezpiecznej Maszyny w prostym podejściu. użyj Safety Evaluation Tool. Safety Integrated. www.siemens.pl/safety-evaluation-tool
Idea Bezpiecznej Maszyny w prostym podejściu użyj Safety Evaluation Tool Safety Integrated www.siemens.pl/safety-evaluation-tool Safety Evaluation Tool jest częścią programu Safety Integrated opracowanego
Bardziej szczegółowoSystemy zabezpieczeń
Systemy zabezpieczeń Definicja System zabezpieczeń (safety-related system) jest to system, który implementuje funkcje bezpieczeństwa konieczne do utrzymania bezpiecznego stanu instalacji oraz jest przeznaczony
Bardziej szczegółowoprzy obsłudze maszyn, część 2
przy obsłudze maszyn, część 2 OCENA RYZYKA JEST NARZĘDZIEM UNIWERSALNYM, KTÓRE POWINNI STOSOWAĆ ZARÓWNO PROJEKTANCI NOWYCH MASZYN, JAK RÓWNIEŻ ICH UŻYTKOWNICY, PONIEWAŻ WSZYSCY KSZTAŁTUJĄ BEZPIECZEŃSTWO
Bardziej szczegółowoRyzyko zawodowe i czynniki. szkodliwe dla zdrowia
Ryzyko zawodowe i czynniki szkodliwe dla zdrowia 1 Pomiary i badania czynników szkodliwych dla zdrowia 2 Najważniejsze definicje Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) (NDS może określać stężenia: pyłów.)
Bardziej szczegółowo1.1 WPROWADZENIE DO PROBLEMU Systematyka narzędzi zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej Audyt brd i jego cele
1.1 WPROWADZENIE DO PROBLEMU Systematyka narzędzi zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej Audyt brd i jego cele Dr hab. inż. Kazimierz Jamroz Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Katedra
Bardziej szczegółowoCzynniki niebezpieczne (urazowe) to takie czynniki, które działając na człowieka i mogą spowodować uraz (wypadek przy pracy).
Identyfikacja, analiza i ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi i niebezpiecznymi oraz ocena ryzyka związanego z tymi zagrożeniami mgr Adam Błęka Czynniki niebezpieczne (urazowe)
Bardziej szczegółowoELOKON Polska Sp. z o.o. Bezpieczeństwo pracy przemysłowych urządzeń do procesów cieplnych
ELOKON Polska Sp. z o.o. Bezpieczeństwo pracy przemysłowych urządzeń do procesów cieplnych 1. Przemysłowe urządzenia do procesów cieplnych 2. Ocena ryzyka przemysłowych urządzeń do procesów cieplnych 3.
Bardziej szczegółowoTechnika bezpieczeństwa
Technika Kategorie wg PN-EN 954-1 Kategorie S - następstwa wypadku (1 - odwracalne, 2 - nieodwracalne, śmierć) Kategoria dopuszczalna przy spełnieniu pewnych warunków dodatkowych (patrz: EN 954-1 B.1)
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk
Zarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk dr T Bartosz Kalinowski 17 19 września 2008, Wisła IV Sympozjum Klubu Paragraf 34 1 Informacja a system zarządzania Informacja
Bardziej szczegółowoSTANOWISKO RADY OCHRONY PRACY
STANOWISKO RADY OCHRONY PRACY w sprawie identyfikacji obszarów o największym ryzyku wypadku przy pracy i przestrzegania w nich przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Na posiedzeniu 26 sierpnia 2014 r.
Bardziej szczegółowoRedukcja ryzyka ogólne zasady doboru środków detekcji ludzi w strefach zagrożenia
RYZYKO Industrial Monitor 2014 luty Autorzy: Mgr inż. Krzysztof Ujczak Kierownik Działu Bezpieczeństwa Procesowego Redukcja ryzyka ogólne zasady doboru środków detekcji ludzi w strefach zagrożenia Ryzyko
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp 9 Wykaz skrótów użytych w treści 10 Literatura 10
Spis treści Spis treści Wstęp 9 Wykaz skrótów użytych w treści 10 Literatura 10 I. Regulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 1. Obowiązki pracodawcy z zakresu bhp 11 2. Obowiązki i uprawnienia
Bardziej szczegółowoELOKON Polska Sp. z o.o. Wymagania bezpieczeństwa dla funkcji ryglowania osłon blokujących
ELOKON Polska Sp. z o.o. Wymagania bezpieczeństwa dla funkcji ryglowania osłon blokujących 1. Prezentacja firmy Elokon 2. Podstawowe zasady i definicje bezpieczeństwo kompleksowe 3. Osłony blokujące z
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2)
Dz.U.2011.33.166 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2) (Dz. U. z dnia 16 lutego 2011 r.) Na podstawie
Bardziej szczegółowo2. Wymagania dla funkcji bezpieczeństwa zatrzymania awaryjnego
Konfigurowanie obwodów sterowania w celu zwiększenia bezpieczeństwa pracy maszyn górniczych Część 2. Zatrzymanie awaryjne mgr inż. Marek Majewski Instytut Techniki Górniczej KOMAG Configuring the control
Bardziej szczegółowoRyzyko i zarządzanie ryzykiem w projektach
Wykład objęty jest prawami autorskimi Prof.dr hab. Małgorzata Duczkowska-Piasecka Przedmiot: Zarządzanie projektami biznesowymi Ryzyko i zarządzanie ryzykiem w projektach Ryzyko może być definiowane jako
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo funkcjonalne
Bezpieczeństwo funkcjonalne Łukasz Chmiel Konsultant Techniczny Systemy Bezpieczeństwa Copyright 2011 Rockwell Automation, Inc. All rights reserved. Bezpieczeństwo funkcjonalne maszyn Koncepcja zapewnienia
Bardziej szczegółowoWprowadzenie w tematykę zarządzania przedsięwzięciami/projektami. dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Wprowadzenie w tematykę zarządzania przedsięwzięciami/projektami dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego,
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO JAKO SKUTECZNE NARZĘDZIE PREWENCJI WYPADKOWEJ
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO JAKO SKUTECZNE NARZĘDZIE PREWENCJI WYPADKOWEJ Karolina Główczyńska-Woelke Departament Nadzoru i Kontroli GIP 28 kwietnia 2010 r., Poznań Targi SAWO WPROWADZENIE 1. Ryzyko zawodowe
Bardziej szczegółowoZasady oceny ryzyka związanego z maszynami i narzędzie komputerowe wspomagające tę ocenę w procesie ich projektowania dr inż.
Zasady oceny ryzyka związanego z maszynami i narzędzie komputerowe wspomagające tę ocenę w procesie ich projektowania dr inż. Marek Dźwiarek 1 Tematyka prezentacji - Zasady ogólne prowadzenia oceny ryzyka
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA MINIMALNE I ZASADNICZE DLA MASZYN I URZĄDZEŃ
III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ 2013-2020 POZNAŃ 24 kwietnia 2018 r. WYMAGANIA MINIMALNE I ZASADNICZE DLA MASZYN I URZĄDZEŃ Arkadiusz Majchrzak Straszy Inspektor Pracy Specjalista WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA
Bardziej szczegółowoISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001
ISO 9001 ISO 14001 OHSAS 18001 ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA W TRAKCJA PRKiI S.A. Warszawa, maj 2015 SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ Od 1999 roku Trakcja PRKiI S.A. mając na uwadze satysfakcję Klienta i
Bardziej szczegółowoMaciej Byczkowski ENSI 2017 ENSI 2017
Znaczenie norm ISO we wdrażaniu bezpieczeństwa technicznego i organizacyjnego wymaganego w RODO Maciej Byczkowski Nowe podejście do ochrony danych osobowych w RODO Risk based approach podejście oparte
Bardziej szczegółowo14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 14.1. Co to jest monitorowanie bezpieczeństwa i higieny pracy? Funkcjonowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek
Załącznik nr 3 do Zarządzenia Nr Or. 0152-38/10 Wójta Gminy Damasławek z dnia 31 grudnia 2010 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek celem procedury jest zapewnienie mechanizmów
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. Wykład 2 Zarządzanie projektem
Zarządzanie projektami Wykład 2 Zarządzanie projektem Plan wykładu Definicja zarzadzania projektami Typy podejść do zarządzania projektami Cykl życia projektu/cykl zarządzania projektem Grupy procesów
Bardziej szczegółowoPROGRAM DOFINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW
PROGRAM DOFINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW Przeczytaj koniecznie! PROGRAM DOFINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW przewodnik 1 Zakład Ubezpieczeń Społecznych oferuje Program dofinansowania przedsiębiorstw bezzwrotne
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 84/2012 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie z dnia 21 grudnia 2012 r.
Zarządzenie Nr 84/2012 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie powołania zespołu do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego występującego na stanowiskach
Bardziej szczegółowoIndustrial Monitor Interviews Edycja pytań od przedstawicieli działów technicznych, utrzymania ruchu i produkcji
Industrial Monitor Interviews Edycja 2013 100 pytań od przedstawicieli działów technicznych, utrzymania ruchu i produkcji Autor: Mgr inż. Mariusz Głowicki Z-ca Dyrektora Działu Bezpieczeństwa Maszyn Elokon
Bardziej szczegółowoZmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka
Zmiany w standardzie ISO 9001 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka 1 W prezentacji przedstawiono zmiany w normie ISO 9001 w oparciu o projekt komitetu. 2 3 4 5 6 Zmiany w zakresie terminów używanych
Bardziej szczegółowoWdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych
Program Wieloletni Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych Etap II Przegląd wytycznych i zalecanych rozwiązań pod kątem wykorzystania
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 132/12 BURMISTRZA PASŁĘKA z dnia 28 grudnia 2012 roku
ZARZĄDZENIE Nr 132/12 BURMISTRZA PASŁĘKA z dnia 28 grudnia 2012 roku w sprawie wprowadzenia procedury zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Pasłęku Na podstawie art. (69 ust. 1 pkt 3 w związku z art.
Bardziej szczegółowoSAFETY OF MACHINERY DETERMINATION OF PERFORMANCE LEVEL BEZPIECZEŃSTWO MASZYN WYZNACZANIE POZIOMU ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA
Journal of KONBiN 1(25)2013 ISSN 1895-8281 SAFETY OF MACHINERY DETERMINATION OF PERFORMANCE LEVEL BEZPIECZEŃSTWO MASZYN WYZNACZANIE POZIOMU ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA Leszek Kasprzyczak Instytut Technik
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 16 września 2016 r. Poz. 1488 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 9 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra
Bardziej szczegółowoKRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD OCENY RYZYKA (Z PRZYKŁADAMI ZASTOSOWAŃ)
KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD OCENY RYZYKA (Z AMI ZASTOSOWAŃ) Metoda oceny ryzyka wg polskiej normy PN-N-18002 W metodzie tej korzysta się z dwóch parametrów ryzyka: ciężkości następstw (skutków)
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 2808/2018 Prezydenta Miasta Radomia z dnia 18 stycznia 2018 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu 1 1. Określenia stosowane w niniejszej procedurze:
Bardziej szczegółowoStrategia identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka w Domu Maklerskim Capital Partners SA
Strategia identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka zatwierdzona przez Zarząd dnia 14 czerwca 2010 roku zmieniona przez Zarząd dnia 28 października 2010r. (Uchwała nr 3/X/2010) Tekst jednolity
Bardziej szczegółowoProcedury środowiskowe jako sztuka podejmowania decyzji
ATMOTERM S.A. Inteligentne rozwiązania aby chronić środowisko Procedury środowiskowe jako sztuka podejmowania decyzji Elżbieta Płuska Dyrektor Rozwoju ATMOTERM S.A. Debata środowiskowa BCC Warszawa, 20
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2015/2016
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Mechaniczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2015/2016 Kierunek studiów: Inżynieria Bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Str. WSTĘP 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE 13
3 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE 13 2. OCENA RYZYKA 18 2.1. Definicje 18 2.2. Cele oceny ryzyka 22 2.2.1. Sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 4855/2014 Prezydenta Miasta Radomia z dnia 18 marca 2014 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu 1 1. Określenia stosowane w niniejszej procedurze:
Bardziej szczegółowoWARSZTATY SZKOLENIOWE
WARSZTATY SZKOLENIOWE Z ZAKRESU EKSPLOATACJI MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH ORAZ DYREKTYWY BUDOWLANEJ szk ol en ia wa rs ztat y ku r sy Oferta warsztatów szkoleniowo-doradczych z zakresu eksploatacji maszyn
Bardziej szczegółowoNowy podręcznik aplikacyjny Siemens All Rights Reserved.
Zastosowanie normy ISO 13849-1 Nowy podręcznik aplikacyjny www.siemens.pl/safety Spis treści Porównanie normy ISO 13849-1 i IEC 62061 Przekaźniki bezpieczeństwa 3SK1 Hybrydowe układy rozruchowe 3RM1 Obwody
Bardziej szczegółowoJAKOŚCI W RÓŻNYCH FAZACH I ŻYCIA PRODUKTU
Wykład 6. SYSTEMY ZAPEWNIANIA JAKOŚCI W RÓŻNYCH FAZACH CYKLU WYTWARZANIA I ŻYCIA PRODUKTU 1 1. Ogólna charakterystyka systemów zapewniania jakości w organizacji: Zapewnienie jakości to systematyczne działania
Bardziej szczegółowoNa podstawie art. 227 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
LexPolonica nr 2461011. Stan prawny 2014-01-12 Dz.U.2011.33.166 (R) Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie
Bardziej szczegółowoObok przepisów Kodeksu Pracy należy wyróżnić ustawy regulujące kwestie kompetencji i zakresu działania organów nadzoru nad warunkami pracy takie, jak:
Akty prawne w dziedzinie BHP zajęcia I I. Źródła powszechnie obowiązującego prawa w Polsce są: - konstytucja - ustaw- rozporządzenia - ratyfikowane umowy międzynarodowe Artykułami zawartymi w Konstytucji,
Bardziej szczegółowo