Bezpieczeństwo maszyn w przestrzeni zagrożonej wybuchem

Transkrypt

1 Bezpieczeństwo maszyn Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem Bezpieczeństwo maszyn w przestrzeni zagrożonej wybuchem Dr inż. Gerard Kałuża 1

2 Bezpieczeństwo jest sytuacją, w której nie występuje ryzyko nieakceptowane. Stosowaniu urządzeń technicznych towarzyszy ryzyko. Proces ograniczenia ryzyka składa się z szeregu logicznych kroków/etapów umożliwiających badanie zagrożeń związanych z maszyną. 2

3 Wielkość akceptowalnego ryzyka jest zawsze wynikiem pewnej umowy/uzgodnień pomiędzy zainteresowanymi stronami procesu oceny ryzyka. Stronami procesu są: Kopalnia Doświadczalna "BARBARA" władze odpowiedzialne za regulacje w dziedzinie bezpieczeństwa, osoby będące właścicielami maszyny stwarzającej ryzyko oraz osoby, które są narażone na to ryzyko. 3

4 Podstawą do podejmowania decyzji będą: wytyczne agencji rządowych w zakresie bezpieczeństwa wytyczne i przedmiotowe normy wymagania prawne odnoszące się do danych aplikacji wskazówki naukowe i eksperckie 4

5 Strategia redukcji ryzyka obejmuje następujące etapy: eliminację zagrożenia lub redukcję ryzyka poprzez odpowiednią konstrukcję, zmniejszenie/redukcję ryzyka poprzez zapewnienie właściwego zabezpieczenia/ochrony, zmniejszenie/redukcję ryzyka poprzez informacje dla użytkownika o ryzyku resztkowym (pozostałym). 5

6 Etapy procesu ograniczenia ryzyka: określenie ograniczeń zastosowania maszyny, identyfikacja ryzyka (zagrożenia), oszacowanie ryzyka (dla każdego zagrożenia), ocena ryzyka. Na tej podstawie podejmuje się decyzję czy wymagane jest zmniejszenie tegoż ryzyka czy też założone bezpieczeństwo zostało osiągnięte. 6

7 Szacowanie ryzyka Ryzyko jest rozumiane jako kombinacja dwóch parametrów: prawdopodobieństwa wystąpienia szkody (P) oraz ciężkości tej szkody (C) R= P C 7

8 Ocena ryzyka Kopalnia Doświadczalna "BARBARA" Po oszacowaniu ryzyka wykonujemy ocenę ryzyka, czyli podejmujemy decyzję czy wymagane jest dalsze zmniejszenie ryzyka, czy też bezpieczeństwo zostało osiągnięte. Jest to proces iteracyjny aż do osiągnięcia zamierzonego poziomu ryzyka. Zasadniczo ryzyko odnosimy do konkretnego zdarzenia zagrażającego i w razie konieczności zmniejszamy je stosując SRP/CS. 8

9 Zalecane stosowanie PNEN oraz PNEN A B C Technika realizowania funkcji sterowania związanej z bezpieczeństwem Nieelektryczna, np. hydrauliczna Elektromechaniczna, np. przekaźniki, prosta elektronika Złożona elektronika np. programowalna PNEN PNEN X Ograniczona do wskazanej architektury i do PL=e Uwaga1 Ograniczona do wskazanej architektury i do PL=d Uwaga1 D A połączone z B Ograniczona do wskazanej architektury i do PL=e Uwaga1 E C połączone z B Ograniczona do wskazanej architektury i do PL=d Uwaga1 F C połączone z A lub C połączone z A i B Kopalnia Doświadczalna "BARBARA" Nie dotyczy Wszystkie architektury o SIL do wartości 3 włącznie Wszystkie architektury o SIL do wartości 3 włącznie X, oraz Uwaga3 Wszystkie architektury o SIL do wartości 3 włącznie X, oraz Uwaga2 X, oraz Uwaga3 X oznacza, że pozycji tej dotyczy norma podana w nagłówku kolumny Uwaga1 Wskazane architektury określono w załączniku B PNEN , gdzie podano uproszczone podejście dotyczące ilościowego ujęcia poziomu działania. Uwaga2 W przypadku złożonej elektroniki stosowanie wyznaczonej architektury wg PNEN do PL=d lub dowolnej architektury wg PNEN Uwaga3 W przypadku technologii nieelektrycznej stosowane części wg PNEN traktowane są jako podsystemy 9

10 Odnosząc powyższe wymagania do urządzeń przeznaczonych do pracy w przestrzeni zagrożonej wybuchem należy pamiętać o tym, że taka sytuacja wymaga zastosowania dwóch dyrektyw. W zakresie konstrukcji dyrektywa 94/9/WE W zakresie stosowania dyrektywa 1999/92/WE 10

11 PNEN 50495:2010 Obszar stosowania normy zharmonizowanej z dyrektywą 94/9/WE: Urządzenia zabezpieczające/bezpieczeństwa niezbędne do bezpiecznego działania urządzeń ze względu na zagrożenie wybuchem. W normie opisano wymagania bezpieczeństwa dla urządzeń elektrycznych, używanych do monitoringu zagrożenia zapłonu, którego źródłem jest sprzęt, w przestrzeniach potencjalnie zagrożonych wybuchem. 11

12 Charakterystyka zapewnianego bezpieczeństwa urządzeń bezpieczeństwa Urządzenie kontrolowane Tolerancja uszkodzeń sprzętu Urządzenia zabezpieczenia/bezpieczeństwa Tolerancja uszkodzeń sprzętu Poziom nienaruszalności bezpieczeństwa Urządzenia Ex Grupa I, kategoria Grupa II, kategoria SIL 1 M1 1 1 SIL 2 M2 2 0 SIL

13 Dziękuję za uwagę 13