PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI SILESIALAB 2018

Transkrypt

1 Laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Q/F Wydane 4, obowązuje od PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI SILESIALAB 018 OŚRODEK BADAŃ I KONTROLI ŚRODOWISKA SP. Z O.O. w Katowcach KOD PORÓWNANIA /1/018 SPIS TREŚCI 1. ORGANIZATOR PROGRAMU str.. UCZESTNICY BADAŃ BIEGŁOŚCI str. 3. OBIEKT BADAŃ str. 4. ZAKRES BADAŃ str CEL BADAŃ BIEGŁOŚCI str ETAPY UCZESTNICTWA str KOSZTY UCZESTNICTWA str POUFNOŚĆ WYNIKÓW str ZMOWA I FAŁSZOWANIE WYNIKÓW str ANALIZA DANYCH I INTERPRETACJA WYNIKÓW PROGRAMU str MONITOROWANIE JAKOŚCI USŁUGI str REKLAMACJE I SKARGI str REZYGNACJA Z UDZIAŁU W PROGRAMIE str. 9 ORGANIZATOR PROGRAMU OŚRODEK BADAŃ I KONTROLI ŚRODOWISKA SP. Z O.O. UL. OWOCOWA KATOWICE Opracował (data) Mrosława Lpńska (mę nazwsko) (podps) Zatwerdzł (data) Justyna Greger (mę nazwsko) (podps) Kod porównana /1/018 Strona 1 z 9

2 Laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Q/F Wydane 4, obowązuje od ORGANIZATOR PROGRAMU Organzatorem badań begłośc jest Ośrodek Badań Kontrol Środowska Sp. z o.o., posadający wdrożony system zarządzana zgodny z wymaganam normy PN-EN ISO/IEC 1705:005 potwerdzony certyfkatem Polskego Centrum Akredytacj nr AB 13 oraz wdrożony system zarządzana zgodny z wymaganam normy PN-EN ISO/IEC 17043:011. Dane kontaktowe organzatora: Ośrodek Badań Kontrol Środowska Sp. z o.o. ul. Owocowa 8, Katowce 3 / , fa. 3 / e:mal: sekretarat@obks.pl strona nternetowa: Osoby odpowedzalne za realzację programu: Koordynator badań begłośc SILESIALAB 018 Kerownk Pracown Analz Fzykochemcznych: Mrosława Lpńska. tel. 3 / wew.117 lub 3 / ; mob. +48 / ; e-mal: m.lpnska@obks.pl. Koordynator programu /1/018 Kerownk Pracown Badań Terenowych: Potr Król. tel. 3 / wew.145; lub 3 / ; tel. mob. +48 / ; e:mal: p.krol@obks.pl. Program badań begłośc jest realzowany w oparcu o wymagana zalecena: normy PN-EN ISO/IEC 17043:011 Ocena zgodnośc. Ogólne wymagana dotyczące badana begłośc. dokumentu PCA DA-01 Akredytacja organzatorów badań begłośc. Wymagana szczegółowe. normy ISO 1358:015 Statstcal methods for use n profcency testng by nterlaboratory comparsons. nstrukcj I/Q/ wyd. 5 z dna Zasady organzacj, wykonana oraz oceny wynków badań begłośc / porównań mędzylaboratoryjnych. Organzator przy organzacj badań begłośc ne korzysta z usług podwykonawcy.. UCZESTNICY BADAŃ BIEGŁOŚCI Uczestnkem badań begłośc /1/018 może być osoba fzyczna, osoba prawna lub jednostka organzacyjna neposadająca osobowośc prawnej, która w swojej dzałalnośc zajmuje sę poberanem badanem śceków. Do czynnośc zwązanych z poberanem uczestnk oddelegowuje swoch pracownków, tzw. próbkoborców. Każdemu próbkoborcy zostane nadany kod dentyfkacyjny, pod którym prezentowane będą jego wynk. 3. OBIEKT BADAŃ ŚCIEKI Próbk badań stanową matryce naturalne ścek, pobrane na oczyszczaln śceków, znajdującej sę na terene województwa śląskego lub małopolskego. Dokładne dane na temat pobrana próbk zostaną przekazane uczestnkom w Plane poberana na około 10 dn przed planowanym termnem realzacj porównań. Poberane śceków obejmuje: poberane próbk złożonej, uśrednonej z 3 próbek jednorazowych pobranych w cągu jednej godzny; poberane ręczne próbk średnej dobowej, uśrednonej z 1 próbek jednorazowych pobranych co godzny w cągu doby, proporcjonalne do przepływu; poberane za pomocą automatycznego poberalnka (autosamplera) próbk średnej dobowej, uśrednonej z 1 próbek jednorazowych pobranych co godzny w cągu doby, proporcjonalne do przepływu. Kod porównana /1/018 Strona z 9

3 Laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Q/F Wydane 4, obowązuje od ZAKRES BADAŃ Pobrane przez próbkoborców próbk śceków będą analzowane przez uczestnków oraz w akredytowanym laboratorum organzatora w następującym zakrese: Lp. Wskaźnk Przewdywany zakres pomarowy POMIARY WYKONYWANE PRZEZ UCZESTNIKÓW POMIARY TERENOWE 1 Temperatura (10,0 0,0) C ph (6,0 8,0) POMIARY WYKONYWANE PRZEZ ORGANIZATORA BADANIA LABORATORYJNE 3 Chlork (50,0 00) mg/l 4 Fosfor ogólny (0,10 0,0) mg/l 5 Chemczne zapotrzebowane tlenu (ChZT - Cr) (5,0 800) mg/l 5. CEL BADAŃ BIEGŁOŚCI Celem badań begłośc jest wykazane kompetencj uczestnków, wyrażonych dokładnoścą wykonywanych pomarów w odnesenu do rezultatów uzyskanych przez nne laboratora oraz wymagań stawanych przez dokumenty normatywne, a także potwerdzene poprawnośc oszacowana nepewnośc wynków. W porównanu mędzylaboratoryjnym zostane ocenona begłość uczestnków w zakrese poberana śceków, jak równeż w zakrese wykonywana pomarów terenowych. Poberane oraz pomary terenowe należy wykonać metodam znormalzowanym lub według własnych procedur badawczych. Organzator ne narzuca technk poberana wyznaczena wskaźnków, jednakże uczestncy zobowązan są podać jaką metodą wykonal poberane pomary oraz podać zastosowane wyposażene pomarowo badawcze wraz z nformacjam dotyczącym zachowana spójnośc pomarowej. 6. ETAPY UCZESTNICTWA TERMIN NADSYŁANIA ZGŁOSZEŃ TERMIN POBIERANIA PRÓBEK DO BADAŃ TERMIN RAPORTOWANIA WYNIKÓW Z BADAŃ TERMIN DOSTARCZENIA SPRAWOZDANIA Z BADAŃ Organzator zastrzega sobe prawo do przesunęca termnów organzacj lub odstąpena od realzacj programu badań begłośc w przypadku newystarczającej lczby zgłoszeń. Kod porównana /1/018 Strona 3 z 9

4 Laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Q/F Wydane 4, obowązuje od NADSYŁANIE ZGŁOSZEŃ Wypełnoną Kartę zgłoszena uczestnctwa należy przesłać malem na adres sekretarat@obks.pl, faksem na numer 3 / lub psemne, za pośrednctwem poczty na adres podany w punkce 1. Przystąpene do uczestnctwa w porównanu poprzez wypełnene podpsane Karty zgłoszena uczestnctwa jest jednoznaczne z zaakceptowanem warunków organzacj badań begłośc. Potwerdzene otrzymana zgłoszena wraz z Planem poberana zostane wysłane na podany w karce zgłoszena adres malowy, na około 10 dn przed planowanym termnem poberana próbek do badań. Uczestnk podpsując kartę zgłoszena uczestnctwa wyraża zgodę na przetwarzane zawartych w nej danych osobowych zgodne z ustawą z dna 9 serpna 1997 roku o ochrone danych osobowych (Dz. U nr 133, poz. 883) z późnejszym zmanam (Dz. U. 014 poz. 118) oraz na przesyłane nformacj handlowych drogą elektronczną, zgodne z ustawą z dna 18 lpca 00 roku o śwadczenu usług drogą elektronczną (Dz. U. 00 nr 144, poz. 104) z późnejszym zmanam (Dz. U. 013, poz. 14). POBIERANIE PRÓBEK Próbkoborcy poberają ścek w mejscach wskazanych przez Koordynatora programu. Próbkoborcy posługują sę własnym sprzętem rutynowo stosowanym w mejscu pracy. Próbkoborcy przy poberanu postępują według własnych procedur lub nstrukcj. Postępowane przy poberanu próbkoborca opsuje w Protokole poberana dostarczonym przez Koordynatora programu. Wypełnony protokół należy pozostawć Koordynatorow programu lub przesłać na adres malowy Koordynatora porównań m.lpnska@obks.pl lub faem na numer 3 / w neprzekraczalnym termne podanym powyżej. Próbk śceków organzator transportuje do sedzby swojego laboratorum celem dalszej analzy. RAPORTOWANIE WYNIKÓW Karta pomarowa, dotycząca pomarów terenowych zostane dostarczona uczestnkom w dnu realzacj porównań oraz drogą malową. Wynk pomarów wraz z określenem zastosowanej metody badawczej należy przedstawć w karce wynków. Uczestncy są zoblgowan do podawana wynku z odpowedną lczbą cyfr znaczących, narzuconą przez organzatora w Plane poberana oraz z nepewnoścą rozszerzoną wynku pomaru (dla k = P = 95%). Wypełnoną Kartę pomarową należy pozostawć Koordynatorow programu lub przesłać na adres malowy Koordynatora porównań m.lpnska@obks.pl lub faem na numer 3 / w neprzekraczalnym termne podanym powyżej. Wynk nadesłane po termne ne zostaną uwzględnone w Sprawozdanu z badań begłośc. SPRAWOZDANIE Z BADAŃ BIEGŁOŚCI Organzator opracowuje szczegółowe Sprawozdane z badań begłośc, które zostane wysłane drogą malową w postac zabezpeczonych plków PDF, na adres wskazany w Karce zgłoszena uczestnctwa. Sprawozdane z badań begłośc zawera wszystke stotne nformacje dotyczące realzacj programu, take jak: nazwa dane kontaktowe organzatora badań begłośc, nazwsko dane kontaktowe koordynatora programu, data wydana sprawozdana, kod porównana numer rundy, nformacje ogólne zawerające, m.n. lczbę uczestnków, zakres badań, zastosowane wyposażene pomarowe technk badawcze, charakterystyka obektu badań, w tym sposób jego przygotowana oraz ocenę jednorodnośc stablnośc próbek, procedury stosowane do wyznaczena wartośc przypsanej, odchylena standardowego porównań mędzylaboratoryjnych oraz wartośc nepewnośc wartośc przypsanej, procedury stosowane przy statystycznej analze danych, zestawene wynków badań otrzymanych przez uczestnków dla poszczególnych parametrów, dane statystyczne oraz podsumowane wynków badań, grafczna prezentacja osągnęć uczestnków programu, podsumowane osągnęć uczestnków programu, komentarz wskazówk dotyczące nterpretacj analzy statystycznej osągnęć uczestnków. Kod porównana /1/018 Strona 4 z 9

5 Laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Q/F Wydane 4, obowązuje od Uczestnk zobowązany jest do ponformowana organzatora w forme psemnej, do 1 dn od otrzymana sprawozdana, o ewentualnych błędach występujących w Sprawozdanu z badań begłośc, a mających wpływ na wyznaczene wartośc przypsanej ocenę wynków. Organzator zobowązany jest do korekty błędów przesłana drogą elektronczną poprawk lub uzupełnena do sprawozdana wraz z wyjaśnenem zastnałych przyczyn popełnonego błędu. 7. KOSZTY UCZESTNICTWA LP. UCZESTNICTWO I NOCLEGI I PRÓBKOBIORCA KAŻDY KOLEJNY PROBKOBIORCA 1 Ręczne poberane śceków próbka złożona (z 3 próbek jednorazowych) Ręczne poberane śceków 4-godznne próbka średna dobowa 600 PLN 300 PLN 600 PLN 300 PLN 3 4 Automatyczne poberane śceków 4-godznne próbka średna dobowa Łączne poberane śceków próbka złożona + próbka średna dobowa (poberana ręczne lub automatyczne) 5 Nocleg w pokoju -osobowym 1 doba (*) 600 PLN 300 PLN 800 PLN 400 PLN 40 PLN (10 PLN / 1 os ) 6 Nocleg w pokoju 1-osobowym 1 doba (*) 190 PLN (*) Zakwaterowane w hotelu na terene Katowc lub Chrzanowa. W cenę noclegu wlczone jest śnadane. W koszt badań begłośc wlczony jest obad w dnu Do kosztów w powyższej tabel należy dolczyć podatek VAT w wysokośc 3%. Faktura tytułem Udzał w badanach begłośc / porównanach mędzylaboratoryjnych będze obejmować uczestnctwo w badanach begłośc nocleg. Faktura zostane przekazana próbkoborcom podczas realzacj poberana próbek. Należność z tytułu uczestnctwa w porównanach należy wpłacć na konto OBKŚ Sp. z o.o. w termne 14 dn od daty wystawena faktury. 8. POUFNOŚĆ WYNIKÓW Tożsamość uczestnków jest poufna, znana jedyne koordynatorow programu osobom włączonym w realzację porównana /1/018. Wynk poszczególnych laboratorów podawane są w Sprawozdanu z badań begłośc w postac zakodowanej. Każdy z uczestnków posada swój numer dentyfkacyjny umożlwający odnalezene swoch wynków w Sprawozdanu z badań begłośc. Organzator ne udzela nformacj osobom trzecm na temat wynków badań begłośc uzyskanych przez uczestnków borących udzał w programe. 9. ZMOWA I FAŁSZOWANIE WYNIKÓW Uczestncy programu zobowązan są do unkana zmowy oraz fałszowana wynków badań, tzn. do wykonywana badań przekazywana wynków badań do organzatora, bez porozumewana sę z nnym uczestnkam. W sytuacj podejrzena zmowy lub fałszowana wynków uczestnk zobowązany jest do udostępnena danych źródłowych, przekazanych do oceny wynków, a w przypadku stwerdzena zmowy lub fałszowana wynków organzator wyklucza z oceny rezultaty podejrzanych uczestnków bez zwrotu kosztów uczestnctwa. Kod porównana /1/018 Strona 5 z 9

6 Laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Q/F Wydane 4, obowązuje od ANALIZA DANYCH I INTERPRETACJA WYNIKÓW PROGRAMU Badane jednorodnośc: Próbk badań begłośc są badane pod kątem jednorodnośc przez akredytowane laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Ocena jednorodnośc jest wykonywana zgodne z normą ISO 1358:015. Każda próbka śceków osadów ścekowych pobrana przez uczestnków programu jest podzelona na porcje, z których zostaną wykonane badana w warunkach powtarzalnośc. Zostane oblczone odchylene standardowe wewnątrz pary próbek oraz odchylene standardowe średnch próbek a następne mędzypróbkowe odchylene standardowe, wg ponższych wzorów: s r a n b s n 1 a b, gdze: ; n Gdze: s s s s r wynk średn analz dwukrotnych; wynk średn ze średnch analz dwukrotnych / średna ogólna; ( a b ) różnca pomędzy wynkam analz próbek podwójnych; s r odchylene standardowe wewnątrz próbek (odchylene powtarzalnośc próbek podwójne wykonanych); s odchylene standardowe średnch próbek; s s mędzypróbkowe odchylene standardowe; n lczba analz dwukrotnych. Kryterum jednorodnośc próbk: Obekt badań jest wystarczająco jednorodny, jeżel spełnone jest ponższe kryterum: ss 0,3 s * Wyznaczene wartośc przypsanej, odchylena standardowego porównań mędzylaboratoryjnych oraz nepewnośc wartośc przypsanej: Organzator, w zależnośc od lczby uczestnków borących udzał w programe decyduje o wyborze odpowednego modelu statystycznego. Dla lczby wynków p 8 do wyznaczena wartośc przypsanej oraz odchylena standardowego wartośc przypsanej zostaną wykorzystane wynk uczestnków, po zastosowanu technk mnmalzującej wpływ wynków skrajnych. W tym celu zostane zastosowana tzw. statystyka mocna, zgodne z normą ISO 1358:015. Wartość przypsaną stanowć będze tzw. średna odporna, a odporne odchylene standardowe zostane oszacowane według algorytmu A. W celu wyznaczena wartośc przypsanej wynk zostaną uszeregowane w porządku rosnącym. Zostane oblczona początkowa wartość średnej odpornej * oraz wartość odpornego odchylena standardowego s*. Początkową wartość średnej odpornej stanowć będze medana ze wszystkch wynków uczestnków: * = med( ) Następne zostaną oblczone wartośc bezwzględne odchyleń od wartośc medany (wartośc średnej odpornej) dla każdego wynku, zgodne ze wzorem: d med ( ) Kod porównana /1/018 Strona 6 z 9

7 Laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Q/F Wydane 4, obowązuje od Wartośc bezwzględne odchyleń zostaną uszeregowane w porządku rosnącym wyznaczona wartość medany odchyleń med(d). Początkowe odchylene odporne zostane oblczone ze wzoru: s* MADe( ) 1,483 med( d ) zostane Gdze: MADe() przeskalowane odchylene medany (początkowe odchylene odporne). Wartość maksymalną wartość mnmalną wynków, czyl przedzał, w którym muszą sę meścć wynk uczestnków, zostaną wyznaczone ze wzoru: * * Gdze: 1,5 s * Jeżel wynk w szeregu < * φ to zostane on zastąpony grancą mnmalną; Jeśl wynk w szeregu > * + φ to zostane on zastąpony grancą maksymalną. Ze zmodyfkowanych (dopasowanych) wynków w szeregu rosnącym zostane oblczona nowa wartość średnej odpornej * oraz wartość odpornego odchylena standardowego s*, zgodne ze wzoram: 1 p * 1( ) p Gdze: p lczba wynków; wynk uzyskany przez uczestnka lub wynk zmodyfkowany. Ponowne zostane wyznaczona wartość maksymalna wartość mnmalna wynków, borąc pod uwagę nową wartośc średnej odpornej oraz wartość odpornego odchylena standardowego. Oblczena * s* będą wykonywane teracyjne tak długo, aż zostane uzyskana zbeżność wynków, tzn. wartość przypsana odchylene standardowe z kolejnej teracj ne będą sę różnły od wynków poprzednej teracj lub tak długo, aż żaden wynk w szeregu ne będze musał ulec modyfkacj. Ostatna uzyskana w teracj wartość średnej odpornej * stanowć będze wartość przypsaną, a ostatne uzyskane odporne odchylene standardowe s* stanowć będze odchylene standardowe porównań mędzylaboratoryjnych σ. Dla lczby otrzymanych wynków p < 8 jako wartość przypsaną zostane zastosowana wartość medany, natomast odporne odchylene standardowe porównań mędzylaboratoryjnych zostane oblczone ze wzoru: 1 p s* 1 med( ) 0,798 p Gdze: p lczba wynków; wynk uzyskany przez uczestnka; med() wartość przypsana (medana). Standardowa nepewność wartośc przypsanej zostane wyznaczona ze wzoru: Gdze: u ( ) u( ) nepewność wartośc przypsanej; s * odporne odchylene standardowe; p lczba wynków. 1,5 s* Jeżel spełnony będze ponższy warunek to nepewność wartośc przypsanej zostane uwzględnona przy ocene statystycznej wynków porównana mędzylaboratoryjnego. Gdze: s* 1,134 u( ) 0, 3 ( *) 1 p 1 σ odchylene standardowe porównań mędzylaboratoryjnych. p p Kod porównana /1/018 Strona 7 z 9

8 Laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Q/F Wydane 4, obowązuje od W przecwnym wypadku nepewność wartośc przypsanej zostane uznana za nestotną ne zostane uwzględnona przy nterpretacj wynków porównana mędzylaboratoryjnego. W ndywdualnych przypadkach organzator dopuszcza stosowane nnych procedur określana wartośc przypsanej oraz odchylena standardowego do oceny wynków badań begłośc, które są przewdzane w norme ISO 1358:015. Dokładny ops analzy statystycznej, która zostane zastosowana w ocene wynków porównań zostane umeszczony w Sprawozdanu z badań begłośc. Krytera oceny wynków: Sposób przeprowadzena oceny statystycznej jest dostosowany do zapewnena warygodnośc programu porównań uwzględna zmenne take jak: charakter obektu, lczbę uczestnków przekazanych wynków, dostępność nformacj o nepewnośc wynków. Do oceny wynków porównań zostaną zastosowane alternatywne następujące parametry statystycznej oceny danych: różnca względna D%, zdefnowana następująco: % ( ) D 100% Gdze: wartość przypsana; wynk uzyskany przez uczestnka. Interpretacja wynków: Gdy D % δ E wynk satysfakcjonujący / akceptowany; Gdy D % > δ E wynk nesatysfakcjonujący / neakceptowany. Gdze: δ E wartość błędu dopuszczalnego, ustalona przez organzatora ndywdualne do danego wskaźnka na pozome 5, 10 lub 0 %. wskaźnk z, zdefnowany następująco: Gdze: wartość przypsana; wynk uzyskany przez uczestnka; σ odchylene standardowe porównana mędzylaboratoryjnego. Interpretacja wynków: z Gdy z wynk satysfakcjonujący / akceptowany; Gdy < z < 3 wynk wątplwy (sygnał ostrzegawczy); Gdy z 3 wynk nesatysfakcjonujący / neakceptowany (sygnał dzałana). wskaźnk z, zdefnowany następująco: ' z u ( ) Gdze: wartość przypsana; wynk uzyskany przez uczestnka; σ odchylene standardowe porównana mędzylaboratoryjnego. u( ) nepewność wartośc przypsanej, uwzględnająca nejednorodność nestablność próbk. Interpretacja wynków: Gdy z wynk satysfakcjonujący / zadowalający; Gdy < z < 3 wynk wątplwy (sygnał ostrzegawczy); Gdy z 3 wynk nesatysfakcjonujący / nezadowalający (sygnał dzałana). Kod porównana /1/018 Strona 8 z 9

9 Laboratorum OBKŚ Sp. z o.o. Q/F Wydane 4, obowązuje od wskaźnk E n, zdefnowany następująco: ( E ) n U ( ) U ( ) Gdze: wynk uzyskany przez uczestnka porównań; wartość przypsana, wyznaczona przez organzatora. U( ) nepewność rozszerzona wynku uczestnka; U( ) nepewność rozszerzona wartośc przypsanej (dla k = ). Ocena wynków: Gdy E n < 1 wynk satysfakcjonujący / akceptowany; Gdy E n 1 wynk nesatysfakcjonujący / neakceptowany. 11. MONITOROWANIE JAKOŚCI USŁUGI Każdy z uczestnków badań jest proszony o wypełnene odesłane na adres malowy sekretarat@obks.pl lub faem na numer 3 / Ankety Badane zadowolena uczestnka badań begłośc. Anketa jest dostarczana uczestnkom drogą malową wraz ze Sprawozdanem z badań begłośc. 1. REKLAMACJE I SKARGI Każdy uczestnk ma prawo do złożena skarg lub reklamacj dotyczącej usług organzacj badań begłośc. Wszelke reklamacje, skarg lub wątplwośc zwązane z realzacją badań należy zgłaszać w forme psemnej na adres organzatora w termne 1 dn od daty otrzymana przez uczestnka Sprawozdana z badań begłośc. Organzator ma obowązek rozpatrzeć reklamację w przecągu 1 dn od jej otrzymana ponformować zanteresowanego o podjętych decyzjach równeż w forme psemnej. 13. REZYGNACJA Z UDZIAŁU W PROGRAMIE Każdy uczestnk ma prawo do rezygnacj z uczestnctwa w programe badań begłośc, wysyłając psemną rezygnację na adres organzatora do 3 dn przed planowanym termnem wysłana próbek do badań. Za datę złożena rezygnacj uznaje sę datę jej otrzymana przez organzatora badań. Po tym termne zgłaszający ponese pełne koszty programu badań begłośc. Kod porównana /1/018 Strona 9 z 9