Psychologiczne aspekty ciąży, porodu i karmienia dziecka Katarzyna Peroń

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Psychologiczne aspekty ciąży, porodu i karmienia dziecka Katarzyna Peroń"

Transkrypt

1 Psychologiczne aspekty ciąży, porodu i karmienia dziecka Katarzyna Peroń

2 ZANIM SIĘ NARODZI...

3 U progu życia dziecka......akceptacja i uznanie są potrzebami elementarnymi, bez których dziecko nie może rozwijać się prawidłowo. Poczucie przynależności i więzi utożsamia się z poczuciem bezpieczeństwa. Miłość wyraża się poprzez więź, na którą dziecko reaguje wcześniej niż umie to okazać i zwerbalizować.

4 Maternologia (fr. maternologie) to podejście terapeutyczne związane ze sferą psychiczną macierzyństwa, które bierze pod uwagę trudności w relacji matka-dziecko ; maternologia jest specyficznie związana z aspektami psychicznymi macierzyństwa, narodzin i rodzicielstwa Psychologia ciąży (inaczej antenatalna, ang. antenatal psychology) jest dziedziną psychologii, która zajmuje się psychologicznymi aspektami ciąży, zarówno w zakresie psychicznego funkcjonowania matki jak i dziecka.

5 PROGENEZA OKRES POPRZEDZAJĄCY POCZĘCIE

6 Znaczenie progenezy - dziecko oczekiwane Radość spełnionej miłości Świadome przyjęcie dziecka Akceptacja od momentu poczęcia Możliwość powiedzenia dziecku, że było oczekiwane, upragnione,

7 Znaczenie progenezy - dziecko niespodziewane Poczucie utraty kontroli nad swoim życiem Lęk przed dzieckiem Obawy związane z przyjęciem dziecka przez ojca Brak akceptacji dziecka Lęk przed zmianą sytuacji społecznej Reakcja najbliższej rodziny

8 Przyszli rodzice Od początku istnienia do momentu poczęcia dziecka: - Kształtowanie się warunków zdrowotnych - Postaw opiekuńczych - Kształtowanie się cech charakteru

9 Potencjalni rodzice Od momentu rozpoczęcia współżycia seksualnego: Zdolność prokreacyjna NPR Antykoncepcja

10 JESZCZE W ŚWIECIE MATKI

11 Ostatnie 3 miesiące życia płodowego 1. Liczba zwojów nerwowych i wyposażenie mózgu w substancję szarą osiąga maximum 2. Stopień wykształcenia osłonek mielinowych w komórkach nerwowych umożliwia przewodzenie impulsów dziecko reaguje na bodźce poprzez odruchy bezwarunkowe i warunkowe (wyuczone) 3. Dziecko uzyskuje zdolność życia poza łonem matki.

12 Wrażenia i doznania życia wewnątrzmacicznego mogą się utrwalać w pamięci dziecka w postaci engramów (śladów pamięci), mogących wpływać na jego dalszy rozwój.

13 Dziecko chciałoby powiedzieć: Jestem. Żyję w teraźniejszości, chwilą obecną. Twemu poznaniu nie czyni mnie niedostępnym głębia matczynego łona. Nie ukrywam się przed Tobą. Masz wgląd w moje życie. Zechciej tylko poznać mnie bliżej. Nie myśl, że to zwykła próżność, to ciągły niedosyt poczucia bezpieczeństwa. Spróbuj się mną zainteresować, gdy czuwam i gdy śpię, gdy połykam odżywczy płyn i gdy ćwiczę ssanie, gdy coraz sprawniej poruszam klatką piersiową i gdy odpoczywam po dłuższym treningu. Zauważ, że są chwile, w których odczuwam samotność i rozglądam się za partnerem do zabawy. Poznaj moje TU i TERAZ, Obdarz mnie swoją bliskością, przekaż sens wielkiego słowa MIŁOŚĆ.

14 ciąża Czas przygotowania fizycznego, biologicznego do przyjęcia nowego życia Czas nawiązywania relacji z dzieckiem, które wkrótce ma się urodzić. Czas uczenia się bycia rodzicami. czas, w którym kształtują się postawy rodzicielskie Czas kształtowania się więzi z dzieckiem. Czas doznań fizycznych (np. ruchy, ciążowe dolegliwości), Czas doznań psychicznych: myśli, uczucia, fantazje na temat dziecka, decyzje. Matki, które stosują stymulację prenatalną (nawiązują interakcję z dzieckiem) są bardziej zadowolone z porodu, niż matki, które nie próbowały nawiązać tak wcześnie kontaktu z dzieckiem

15 W okresie ciąży zaczynają się kształtować postawy i uczucia wobec nienarodzonego dziecka. Jeśli jest ono oczekiwane, zaplanowane, to ciąża przyjęta jest z aprobatą i cechuje ją pozytywny, radosny stosunek do dziecka.

16 Gdy dziecko nie było planowane, była trudność w zajściu w ciążę, czy trudność w jej donoszeniu, bądź poprzednie dziecko zmarło, wówczas ciąża może wiązać się z nadmiernym napięciem, lękiem, negatywnymi uczuciami, co później zwykle prowadzi do przesadnej koncentracji na dziecku i postawy nadmiernie chroniącej. Brak akceptacji poczętego dziecka rodzi dystans, niepokój, niepogodzenie się z zaistniałą sytuacją, bo koliduje ona np. z ich planami zawodowymi, utrudnia nawiązanie pozytywnej więzi z dzieckiem

17 Atmosfera uczuciowa, w jakiej dziecko wzrasta jest niezwykle ważnym czynnikiem warunkującym jego rozwój, a dla postawy emocjonalnej wobec dziecka istotne znaczenie mają okoliczności i uczucia towarzyszące podjęciu roli rodzicielskiej.

18 Zadania na okres ciąży: 1. nawiązanie więzi emocjonalnej z dzieckiem 2. zapewnienie sobie i dziecku bezpieczeństwa przez okres ciąży i porodu, 3. uzyskanie akceptacji dla dziecka ze strony najważniejszych osób w rodzinie 4. przystosowanie się do nowych zadań: bycia ojcem, matką, zmiany życia rodzinnego

19 Dziecko jako odrębna istota To uznanie odrębności dziecka, które mimo iż rozwija się w organizmie matki i jest od niej ściśle zależne, stanowi odrębną całość. Uznanie odrębności dziecka jest możliwe dzięki odczuwanym ruchom płodu, zobaczeniu dziecka na USG, usłyszenie bicia serduszka.

20 Przypisywanie dziecku cech aktywność ruchowa (niewielka, duża, intensywna, czy też ograniczona), nastrój dzieci (np. szczęśliwe), właściwości, które mogą ujawnić się w kontaktach społecznych (np. życzliwe, przyjacielsko nastawione) cechy wyobrażeniowe

21 Podejmowanie interakcji z dzieckiem myślenie o dziecku, rozmowy z nim z użyciem specjalnych określeń, imion przez obojga rodziców dotykanie brzucha, śpiewanie piosenek i kołysanek, uspokajanie, pobudzanie do aktywności

22 Badania wskazują, że wysokie wskaźniki depresji w ostatnim trymestrze ciąży występują często z niską siłą więzi z dzieckiem: - im silniejszy związek z dzieckiem, tym silniejsza ochrona matki przez depresją i niepokojem, a także labilnością emocjonalną i utratą panowania nad własnym zachowaniem. Istnieją też badania, których wyniki sugerują, że właśnie duże natężenie więzi z nienarodzonym dzieckiem może współwystępować z objawami depresji

23 Trudne doświadczenia a więź z dzieckiem poronienia w przeszłości wpływają niekorzystnie na następną udaną ciążę badania Bielawskiej-Batorowicz wskazują na słabszą więź z dzieckiem w przypadku kobiet, które doświadczyły już poronień samoistnych lub leczyły się z powodu niepłodności mniejsze natężenie więzi chroni matkę przed emocjonalnymi skutkami ewentualnej straty

24 Trudne doświadczenia a więź z dzieckiem Reading uważa, że u kobiet po zapłodnieniu pozaustrojowym, rozwija się silniejsza więź z dzieckiem. Można to wytłumaczyć tym, że w takiej sytuacji przyszłe matki koncentrują się nadmiernie na stanie własnego zdrowia i problemie posiadania dziecka, jednocześnie nadając kolejnej ciąży szczególną wartość, a dziecku szczególne właściwości. Przez to po porodzie może matce być trudno nawiązać kontakt z dzieckiem i uniknąć rozczarowań.

25 Ciąża wysokiego ryzyka stan poczucia zagrożenia związanego z dalszym przebiegiem ciąży stany niepokoju, lęku, depresji

26 PORÓD

27 Zalety porodu naturalnego Służy dziecku matka skoncentrowana na tym, aby pomóc dziecku przyjść na świat, a nie na sobie. w trakcie porodu rozstanie matki z dzieckiem przebiega łagodnie poród naturalny umożliwia kobiecie natychmiastowe przytulenie malucha, dzięki czemu między matką a dzieckiem powstaje silna więź po porodzie kobieta o wiele szybciej dochodzi do siebie poród naturalny to czterokrotnie mniejsze ryzyko powikłań niż w przypadku cesarskiego cięcia łagodniejsze przejście malucha z wody na powietrze poród rodzinny i przecięcie pępowiny przez ojca budowanie relacji ojca z dzieckiem, oddzielenie od matki

28 Poród rodzinny 1. Obecność męża chroni rodzącą przed uczuciem strachu i osamotnienia. 2. Mąż jest najlepszym pośrednikiem między żoną a personelem medycznym. 3. Kobieta czuje się pewniej, gdy jest przy niej mąż. 4. Uczestniczenie męża w porodzie pozwala odkryć aktywne ojcostwo. 5. Poród rodzinny ujawnia wielką autentyczną wrażliwość uczuciową

29 PO URODZENIU

30 Im silniejsza więź przed porodem tym lepsze relacje, bardziej pozytywne spostrzeganie niemowlęcia po porodzie. Im pełniejsza więź z nienarodzonym dzieckiem tym mniej kłopotliwe okazuje się niemowlę w oczach matki

31 Zalety karmienia naturalnego Skład mleka dopasowuje się do potrzeb dziecka Ułatwia trawienie Jest bezpieczne, zawsze świeże Przeciwdziała alergiom, Zapobieganie infekcjom zawiera przeciwciała Zaspokaja odruch ssania Pozytywnie wpływa na rozwój aparatu mowy Zapewnia bliskość fizyczną matki Wzmacnia więź matki z dzieckiem Zaspokaja potrzeby emocjonalne dziecka

32 Zalety karmienia naturalnego dla matki: wygoda oszczędność szybszy powrót do dobrej formy po porodzie zmuszenie mamy do odpoczynku w czasie karmienia zarówno mama jak i dziecko potrzebują chwili spokoju wzmacnia więź matki z dzieckiem mniejsze ryzyko depresji poporodowej

33 Dziękuję za uwagę.

Przykład rodzicielstwa

Przykład rodzicielstwa Czy prawo może funkcjonować bez oznaczenia płci? Przykład rodzicielstwa dr Małgorzata Szeroczyńska Warszawa, 5 listopada 2013 r. Mężczyzna w ciąży Kazus Thomasa Beatie Jak zarejestrować dziecko, które

Bardziej szczegółowo

Cele i zadania BSŚR. Koordynator mgr Dorota Siebiata-Tomczyk

Cele i zadania BSŚR. Koordynator mgr Dorota Siebiata-Tomczyk Cele i zadania BSŚR Koordynator mgr Dorota Siebiata-Tomczyk f. Anita Olejek Dyrektor Szpitala mgr Kornelia Cieśla Zadania BSŚR Ekologiczna odnowa rodziny Przygotowanie obojga rodziców do kontaktu z

Bardziej szczegółowo

Fazy rozwoju psychoseksualnego człowieka

Fazy rozwoju psychoseksualnego człowieka Fazy rozwoju psychoseksualnego człowieka Spis treści Cel lekcji Jak przebiega rozwój człowieka Faza rozwoju płodowego Faza narodzin Faza niemowlęca Faza wczesnodziecięca Faza zabawy Wczesny okres szkolny

Bardziej szczegółowo

Program autorski Poznaję uczucia

Program autorski Poznaję uczucia Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż. Janusz Korczak Program autorski Poznaję uczucia 1 Anna Major Program Poznaję uczucia jest skierowany do dzieci

Bardziej szczegółowo

Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych.

Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych. Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych. Rodzina jest interpersonalnym systemem stosunków wewnątrz grupowych lub systemem społecznym. Te stosunki tworzone są przez więzi społeczne i emocjonalne.

Bardziej szczegółowo

Żałoba i strata. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ

Żałoba i strata. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Żałoba i strata Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Żałoba Proces psychologicznej, społecznej i somatycznej reakcji, będącej odpowiedzią na utratę i jej konsekwencje. Spełnia prawie wszystkie kryteria

Bardziej szczegółowo

WIĘŹ EMOCJONALNA Z DZIECKIEM W OKRESIE PRENATALNYM

WIĘŹ EMOCJONALNA Z DZIECKIEM W OKRESIE PRENATALNYM Ewelina Popławska Sylwia Śliwowska Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie WIĘŹ EMOCJONALNA Z DZIECKIEM W OKRESIE PRENATALNYM Okres ciąży jest ważnym momentem w życiu kobiety i mężczyzny

Bardziej szczegółowo

Wykaz obowiązków rodzicielskich. Wykaz obowiązków rodzicielskich. Wykaz obowiązków rodzicielskich. Wykaz obowiązków rodzicielskich

Wykaz obowiązków rodzicielskich. Wykaz obowiązków rodzicielskich. Wykaz obowiązków rodzicielskich. Wykaz obowiązków rodzicielskich Wypisz skojarzenia dotyczące macierzyństwa i ojcostwa. macierzyństwo Wykaz obowiązków rodzicielskich ojcostwo Wypisz skojarzenia dotyczące macierzyństwa i ojcostwa. macierzyństwo Wykaz obowiązków rodzicielskich

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie do usamodzielnienia ciężarnych wychowanek placówki resocjalizacyjno rewalidacyjnej na przykładzie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w

Przygotowanie do usamodzielnienia ciężarnych wychowanek placówki resocjalizacyjno rewalidacyjnej na przykładzie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Przygotowanie do usamodzielnienia ciężarnych wychowanek placówki resocjalizacyjno rewalidacyjnej na przykładzie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Kwidzynie Analizą badawczą objęto 27 wychowanek ciężarnych

Bardziej szczegółowo

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny Fazy reakcji emocjonalnej rodziców w sytuacji pojawienia się niepełnosprawnego dziecka mgr Katarzyna Kowalska Dziecko niepełnosprawne w rodzinie Według

Bardziej szczegółowo

Wędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie

Wędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie Wędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie Program nauczania wg: Teresa Król Maria Ryś Wydawnictwo Rubikon 30-376 Kraków, ul. Zakrzowiecka 39 D tel./fax: 12

Bardziej szczegółowo

BĘDĘ PRZEDSZKOLAKIEM ADAPTACJA DZIECI 3-LETNICH W PRYWATNYM PRZEDSZKOLU POD MUCHOMORKIEM W TORUNIU

BĘDĘ PRZEDSZKOLAKIEM ADAPTACJA DZIECI 3-LETNICH W PRYWATNYM PRZEDSZKOLU POD MUCHOMORKIEM W TORUNIU BĘDĘ PRZEDSZKOLAKIEM ADAPTACJA DZIECI 3-LETNICH W PRYWATNYM PRZEDSZKOLU POD MUCHOMORKIEM W TORUNIU WSTĘP Adaptacja polega na przystosowaniu się jednostki lub grupy do funkcjonowania w zmienionym środowisku

Bardziej szczegółowo

Szanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm

Szanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm Rodzeństwo dzieci niepełnosprawnych Szanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm Tłumaczenie: Psycholog - Dorota Fedorowska (Fundacja EDUCO) Czynniki obciążające rodziny posiadające niepełnosprawne dziecko Obciążenie

Bardziej szczegółowo

Copyright 2014 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Publikacja dofinansowana przez Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego

Copyright 2014 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Publikacja dofinansowana przez Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Recenzje: prof. dr hab. Marina Zalewska dr hab. Mariola Bidzan, prof. UG Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja i korekta: Dorota Kassjanowicz Adaptacja okładki i stron tytułowych: Katarzyna Juras

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć wychowania do życia w rodzinie dla klasy III gimnazjum:

Scenariusz zajęć wychowania do życia w rodzinie dla klasy III gimnazjum: Scenariusz zajęć wychowania do życia w rodzinie dla klasy III gimnazjum: Opracowała: mgr Anna Wojtkowiak Gimnazjum Gorzyce Wielkie. Temat : Odpowiedzialne rodzicielstwo. Rola matki i ojca w rodzinie. Treść

Bardziej szczegółowo

Mały przewodnik po zdrowiu kobiety

Mały przewodnik po zdrowiu kobiety Mały przewodnik po zdrowiu kobiety Poradnie dla kobiet w ramach podstawowej opieki zdrowotnej w Skåne DOKĄD MAM SIĘ UDAĆ? CZY BĘDĘ MIAŁA BLIŹNIAKI? CZY TO DLA MNIE DOBRE? CZY TO NORMALNE? CZY TO JEST PŁATNE?

Bardziej szczegółowo

Psychiczne skutki aborcji. Diana Fydryk WUM, II rok, Zdrowie Publiczne SKN Sekcja Promocji Zdrowia

Psychiczne skutki aborcji. Diana Fydryk WUM, II rok, Zdrowie Publiczne SKN Sekcja Promocji Zdrowia Psychiczne skutki aborcji Diana Fydryk WUM, II rok, Zdrowie Publiczne SKN Sekcja Promocji Zdrowia Badania nad wpływem aborcji na psychikę kobiet, które poddały się zabiegowi przerwania ciąży prowadzone

Bardziej szczegółowo

Jak przystawiać dziecko do karmienia? to pytanie nurtuje większość mam.

Jak przystawiać dziecko do karmienia? to pytanie nurtuje większość mam. Jak przystawiać dziecko do karmienia? to pytanie nurtuje większość mam. Ogólne zasady: 1. Przede wszystkim pamiętaj, że to dziecko jest przystawiane do piersi, a nie pierś do dziecka. 2. Można karmić dziecko

Bardziej szczegółowo

Moduł I. Podstawy wychowania do życia w rodzinie 24 godz. (24 wykłady) zakończony egzaminem

Moduł I. Podstawy wychowania do życia w rodzinie 24 godz. (24 wykłady) zakończony egzaminem OPZ załącznik nr 1 Przygotowanie i przeprowadzenie wykładów oraz ćwiczeń audytoryjnych w ramach Kursu kwalifikacyjnego z zakresu zajęć edukacyjnych Wychowanie do życia w rodzinie - 4 zadania. Tematyka

Bardziej szczegółowo

Alkohol w rodzinie zaburzone więzi

Alkohol w rodzinie zaburzone więzi Konferencja szkoleniowa dla nauczycieli i pedagogów Życie z FAS Alkohol w rodzinie zaburzone więzi Beata Stebnicka Fundacja FASTRYGA Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu Zaburzenia więzi Nie ma takiego

Bardziej szczegółowo

WCZEŚNIAK I JEGO RODZICE. - relacja szczególna. Anna Majos położna, psycholog

WCZEŚNIAK I JEGO RODZICE. - relacja szczególna. Anna Majos położna, psycholog WCZEŚNIAK I JEGO RODZICE - relacja szczególna Anna Majos położna, psycholog Relacja D Z I E C K O R O D Z I C E Niemowlęta mają wrodzone predyspozycje do interakcji z drugą osobą, a rodzice do odpowiedzi

Bardziej szczegółowo

Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 4 szkoły podstawowej

Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 4 szkoły podstawowej Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 4 szkoły podstawowej Rok szkolny 2017/2018 - nauczyciel mgr Joanna Brodowy Przygotowane na podstawie programu nauczania Wędrując ku dorosłości Teresy Król NR / TEMAT

Bardziej szczegółowo

PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY

PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY Cele ogólne programu: 1. Pogłębianie wiedzy związanej z funkcjonowaniem rodziny, miłością, przyjaźnią, pełnieniem ról małżeńskich

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia potrzeb Dr Monika Wróblewska Uniwersytet w Białymstoku 10 czerwca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 1. Specyfika potrzeb

Bardziej szczegółowo

1 Vademecum Młodych Rodziców Magdalena Sękowska

1 Vademecum Młodych Rodziców Magdalena Sękowska 1 Spis treści 2 Spis treści Słowo wstępne......6 Część I: Ciąża...... 9 Świadome przygotowanie się do ciąży.... 10 Pierwsze oznaki ciąży.... 12 Pokonać ciążowe nudności.... 14 Rozwój płodowy dziecka....

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO Z ELEMENTAMI METODY VERONIKI SHERBORNE.

ZAJĘCIA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO Z ELEMENTAMI METODY VERONIKI SHERBORNE. ZAJĘCIA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO Z ELEMENTAMI METODY VERONIKI SHERBORNE. INNOWACJA PEDAGOGICZNA Przedszkole Kraina Marzeń w Czarnej Białostockiej 09.2008 r.- 06.2009 r. Zajęcia ruchu rozwijającego pod hasłem

Bardziej szczegółowo

Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży.

Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży. Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży. (Terapia Krótkoterminowa Skoncentrowana na Rozwiązaniu) Kontakt tel.: +48 600779294 e-mail: iwona@gabinetterapeutyczny.eu Iwona Czerwoniuk psychoterapeuta

Bardziej szczegółowo

Rola i znaczenie czytania w ogólnym rozwoju dziecka. Maja Adamkiewicz

Rola i znaczenie czytania w ogólnym rozwoju dziecka. Maja Adamkiewicz Rola i znaczenie czytania w ogólnym rozwoju dziecka Maja Adamkiewicz Jakie ziarno w serca Wasze padnie, takim będzie późniejsze żniwo. Wszyscy chcemy, aby nasze dzieci wyrosły na mądrych, dobrych i szczęśliwych

Bardziej szczegółowo

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Program nauczania w gimnazjum

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Program nauczania w gimnazjum Maria Urban WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Program nauczania w gimnazjum Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej Warszawa 2009 SPIS TREŚCI Założenia programu...........................................

Bardziej szczegółowo

czytanie Jak najwcześniej

czytanie Jak najwcześniej Każdy rodzic chce, by jego dzieci wyrosły na mądrych i kochających ludzi. Jedną z pierwszych inwestycji w rozwój dziecka jest niewątpliwie czytanie mu książek. Czytanie stymuluje rozwój mowy i usprawnia

Bardziej szczegółowo

INDYWIDUALNY PROGRAM REWALIDACJI DLA DAMIANA SKRZYMOWSKIEGO UCZNIA KLASY II LO. W ZESPOLE SZKÓŁ W Łukowie NA LATA SZKOLNE

INDYWIDUALNY PROGRAM REWALIDACJI DLA DAMIANA SKRZYMOWSKIEGO UCZNIA KLASY II LO. W ZESPOLE SZKÓŁ W Łukowie NA LATA SZKOLNE INDYWIDUALNY PROGRAM REWALIDACJI DLA DAMIANA SKRZYMOWSKIEGO UCZNIA KLASY II LO W ZESPOLE SZKÓŁ W Łukowie NA LATA SZKOLNE 2011-2012 OPRACOWAŁA Stanisława Gilewicz strona 1 /10 I. Cele główne: 1. Wspieranie

Bardziej szczegółowo

Analiza w zakresie elementów polityki zdrowotnej w tematyce poprawy opieki nad matką i dzieckiem. Bytomska Szkoła Świadomego Rodzicielstwa

Analiza w zakresie elementów polityki zdrowotnej w tematyce poprawy opieki nad matką i dzieckiem. Bytomska Szkoła Świadomego Rodzicielstwa Analiza w zakresie elementów polityki zdrowotnej w tematyce poprawy opieki nad matką i dzieckiem Bytomska Szkoła Świadomego Rodzicielstwa Przesłanki do realizacji programu usprawnienia kondycji fizycznej

Bardziej szczegółowo

Trudne rozmowy z rodziną o stanie pacjenta z podejrzeniem śmierci pnia mózgu

Trudne rozmowy z rodziną o stanie pacjenta z podejrzeniem śmierci pnia mózgu Trudne rozmowy z rodziną o stanie pacjenta z podejrzeniem śmierci pnia mózgu Na sposobie rozmowy o krytycznym, nie rokującym żadnej poprawy stanie pacjenta z jego rodziną odciska swoje piętno nasz osobisty

Bardziej szczegółowo

Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 8. szkoły podstawowej

Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 8. szkoły podstawowej Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 8 szkoły podstawowej nauczyciel mgr Joanna Brodowy Przygotowane na podstawie programu nauczania Wędrując ku dorosłości Teresy Król NR / TEMAT PODSTAWA PROGRAMOWA

Bardziej szczegółowo

Szpital przyjazny mamie

Szpital przyjazny mamie Szpital przyjazny mamie Przygotowania do porodu, sam poród, a także połóg to piękny czas, chociaż trudny dla wielu mam i ich rodzin. Będzie tym piękniejszy, im lepiej wszyscy będą do niego przygotowani.

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ADAPTACYJNY. Wskazówki dla rodziców. jak ułatwić dziecku start w przedszkolu.

PROGRAM ADAPTACYJNY. Wskazówki dla rodziców. jak ułatwić dziecku start w przedszkolu. PROGRAM ADAPTACYJNY Wskazówki dla rodziców jak ułatwić dziecku start w przedszkolu. Prawie dla każdego dziecka pierwsze dni pobytu w przedszkolu są okresem bardzo trudnym. Rozłąka z rodzicami powoduje

Bardziej szczegółowo

ANKIETA dla kobiet uczestniczących w zajęciach Szkoły Rodzenia

ANKIETA dla kobiet uczestniczących w zajęciach Szkoły Rodzenia ANKIETA dla kobiet uczestniczących w zajęciach Szkoły Rodzenia 1. Wiek: (podkreśl właściwą odpowiedź ) a) 16 19 lat b) 20 25 lat c) 26 30 lat d) 31 35 lat e) powyżej 35 lat 2. Miejsce zamieszkania: (proszę

Bardziej szczegółowo

I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie

I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum Cele kształcenia wymagania ogólne I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie

Bardziej szczegółowo

Prawo pracy & Treningi SZOK KULTUROWY I STRATEGIE AKULTURYZACJI

Prawo pracy & Treningi SZOK KULTUROWY I STRATEGIE AKULTURYZACJI Prawo pracy & Treningi SZOK KULTUROWY I STRATEGIE AKULTURYZACJI Zmieniaj opinie, bądź jednak wierny swoim zasadom; zmieniaj liście, ale swoje korzenie pozostaw nienaruszone. Victor Hugo Kulturajakogóralodowa

Bardziej szczegółowo

Korespondujące. rekomendacje z wydanych. przez WHO wytycznych: chroniących, promujących i. wspierających karmienie. piersią w placówkach

Korespondujące. rekomendacje z wydanych. przez WHO wytycznych: chroniących, promujących i. wspierających karmienie. piersią w placówkach Dziesięć Kroków Udanego Karmienia Piersią wersja po aktualizacji w 2018 roku porównanie z pierwotną wersją Dziesięciu Kroków oraz nowymi wytycznymi WHO z 2017 roku Dziesięć Kroków Udanego Karmienia Piersią

Bardziej szczegółowo

ZGODA NA ZASTOSOWANIE TECHNIK WSPOMAGANEGO ROZRODU - INSEMINACJA DOMACICZNA

ZGODA NA ZASTOSOWANIE TECHNIK WSPOMAGANEGO ROZRODU - INSEMINACJA DOMACICZNA ZGODA NA ZASTOSOWANIE TECHNIK WSPOMAGANEGO ROZRODU - INSEMINACJA DOMACICZNA My imię i nazwisko imię i nazwisko PESEL: PESEL:... kod pocztowy i pełny adres zamieszkania pozostający w związku małżeńskim

Bardziej szczegółowo

I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie. postawy szacunku wobec siebie. Wnoszenie pozytywnego wkładu w Ŝycie

I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie. postawy szacunku wobec siebie. Wnoszenie pozytywnego wkładu w Ŝycie Podstawa programowa obowiązująca od roku szkolnego 2009/2010 III etap edukacyjny (klasy I III gimnazjum) Cele kształcenia wymagania ogólne I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i

Bardziej szczegółowo

Jestem odpowiedzialny. Jestem zdrowy Program profilaktyczny wczesnej seksualizacji młodzieży.

Jestem odpowiedzialny. Jestem zdrowy Program profilaktyczny wczesnej seksualizacji młodzieży. ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 3 W PŁOŃSKU Jestem odpowiedzialny. Jestem zdrowy Program profilaktyczny wczesnej seksualizacji młodzieży. Opracowała: Renata Melzacka 2015-03-01 Cel główny: Kształtowanie zachowań i nawyków

Bardziej szczegółowo

Wychowanie do życia w rodzinie Szkoła podstawowa

Wychowanie do życia w rodzinie Szkoła podstawowa Wychowanie do życia w rodzinie Szkoła podstawowa Podstawowe założenia, filozofia zmiany i kierunki działania Autor: Rafał Lew-Starowicz, Tomasz Kulasa Zawarta w podstawie programowej wiedza natury biologicznej

Bardziej szczegółowo

DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn

DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn PSYCHOTERAPIA Wywodzi się z greckich określeń: psyche (dusza)

Bardziej szczegółowo

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE. w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE. w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku 1 Wprowadzenie do nauczania w szkole zajęć Wychowanie do życia w rodzinie stawia przed nauczycielem ważne cele edukacyjne:

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ADAPTACYJNY PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO W ZESPOLE PUBLICZNYCH PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W WÓJCZY

PROGRAM ADAPTACYJNY PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO W ZESPOLE PUBLICZNYCH PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W WÓJCZY PROGRAM ADAPTACYJNY PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO W ZESPOLE PUBLICZNYCH PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W WÓJCZY WSTĘP Adaptacja to proces polegający na przystosowaniu się jednostki lub grupy do funkcjonowania w zmienionym

Bardziej szczegółowo

ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ

ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ 1. Wspieranie dziecka w poznawaniu oraz wykorzystywaniu własnego potencjału rozwojowego i budowaniu pozytywnego obrazu własnego ja. 2. Tworzenie warunków umożliwiających dziecku

Bardziej szczegółowo

MACIERZYŃSTWO A SEKSUALNOŚĆ KOBIETY

MACIERZYŃSTWO A SEKSUALNOŚĆ KOBIETY MACIERZYŃSTWO A SEKSUALNOŚĆ KOBIETY Beata Świątek-Brzezińska, Uniwersytet Jagielloński beata.adamik@uj.edu.pl Streszczenie Wiele kobiet doświadcza trudności w sferze intymności i seksualności po urodzeniu

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia w funkcjonowaniu rodzin dzieci niepełnosprawnych dr Maria Ożóg-Radew Instytut Pedagogiki 1. w stanie emocjonalnym rodziców - 4 fazy zmian w stanie emocjonalnym rodziców: 1. faza wstrząsu; 2.

Bardziej szczegółowo

Psychologiczne skutki doświadczania przemocy w życiu dorosłym. Renata Kałucka

Psychologiczne skutki doświadczania przemocy w życiu dorosłym. Renata Kałucka Psychologiczne skutki doświadczania przemocy w życiu dorosłym. Renata Kałucka Konferencja jest współfinansowana ze środków m.st. Warszawa. Porządek życia rodzinnego Zasady Granice Chaos Status quo związane

Bardziej szczegółowo

ZABURZENIA WIĘZI, DEPRESJA, - PSYCHOLOGICZNE SKUTKI KRZYWDZENIA DZIECKA

ZABURZENIA WIĘZI, DEPRESJA, - PSYCHOLOGICZNE SKUTKI KRZYWDZENIA DZIECKA ZABURZENIA WIĘZI, DEPRESJA, - PSYCHOLOGICZNE SKUTKI KRZYWDZENIA DZIECKA KARINA OWSIANKO PSYCHOLOG, PEDAGOG RESOCJALIZACYJNY DZIECKO KRZYWDZONE. Zamknij się! Uspokój się albo pożałujesz, że się urodziłeś

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI

FORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI Dodatkowe informacje: FORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI DANE OSOBOWE lek. med. Laura Grześkowiak Data wypełnienia: Imiona (męża i żony):.. Nazwisko(a):. Adres:... Tel. kontaktowy: PESEL: CZĘŚD

Bardziej szczegółowo

Znaczenie wartości w budowaniu więzi w rodzinie

Znaczenie wartości w budowaniu więzi w rodzinie Znaczenie wartości w budowaniu więzi w rodzinie Zofia Kończewska-Murdzek Maria Murdzek-Wierzbicka Jan Wierzbicki Psychologia jako nauka opisująca i wyjaśniająca ludzkie zachowanie oraz jego podmiotowe

Bardziej szczegółowo

POSTAWY RODZICIELSKIE

POSTAWY RODZICIELSKIE POSTAWY RODZICIELSKIE Wychowanie bez błędów jest mitem. Nic takiego nie istnieje. I nie tylko nie istnieje, ale wręcz nie powinno istnieć. Rodzice są ludźmi. Popełniają więc błędy i nie wiedzą wszystkiego.

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspieranie miękkich kompetencji dziecka Mgr Beata Skowrońska Uniwersytet w Białymstoku 2 października 2014 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Bardziej szczegółowo

GRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata

GRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata GRAŻYNA KOWALCZYK SĄ TYLKO DWA SPOSOBY NA ŻYCIE. JEDEN TO ŻYCIE TAK, JAKBY NIC NIE BYŁO CUDEM. DRUGI TO ŻYCIE TAK, JAKBY WSZYSTKO BYŁO CUDEM (Albert Einstein) Wykaz rzeczy niszczących i zagrażających życiu

Bardziej szczegółowo

Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka

Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka mgr Aneta Żurek zurek@womczest.edu.pl Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2015/2016 1. Wzmocnienie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży,

Bardziej szczegółowo

Plan Porodu. Chciałabym, aby w sali porodowej było przyciemnione światło, panowała cisza.

Plan Porodu. Chciałabym, aby w sali porodowej było przyciemnione światło, panowała cisza. Plan Porodu Imię i Nazwisko Termin porodu Lekarz/położna prowadzący/a ciążę Osoba towarzysząca podczas porodu Napisałam ten Pan Porodu, by przekazać Państwu moje oczekiwania związane z porodem. Będę wdzięczna,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ADAPTACYJNY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 80 W KATOWICACH

PROGRAM ADAPTACYJNY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 80 W KATOWICACH PROGRAM ADAPTACYJNY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 80 W KATOWICACH Spis treści: 1. Wstęp 3 2. Założenia programu adaptacyjnego 4 3. Cele programu 4 4. Harmonogram działań 5 5. Ewaluacja spodziewane efekty wdrażania

Bardziej szczegółowo

Diagnoza przemocy w rodzinie wobec małego dziecka

Diagnoza przemocy w rodzinie wobec małego dziecka Diagnoza przemocy w rodzinie wobec małego dziecka Katarzyna Fenik-Gaberle Kraków, 12.10.2017 r. Przemoc w rodzinie wobec dziecka Przemoc doświadczanie (z reguły powtarzalne) trudnych emocji: niepokoju,

Bardziej szczegółowo

Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 7 szkoły podstawowej

Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 7 szkoły podstawowej Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 7 szkoły podstawowej Rok szkolny 2017/2018 - nauczyciel mgr Joanna Brodowy Przygotowane na podstawie programu nauczania Wędrując ku dorosłości Teresy Król NR/ TEMAT

Bardziej szczegółowo

zajęcia socjoterapeutyczne

zajęcia socjoterapeutyczne zajęcia socjoterapeutyczne SP 2 dla uczniów Szkoły Podstawowej nr 2 w Chojnie Podstawa prawna Istota socjoterapii Program zajęć socjoterapeutycznych Podstawa prawna ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ

Bardziej szczegółowo

Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego

Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Cele szkolenia Celem szkolenia jest przedstawienie lekarzom i personelowi medycznemu technik właściwej komunikacji

Bardziej szczegółowo

W kontakcie ze SWOIM DZIECKIEM. Ruchy dziecka w okresie ciąży - poradnik

W kontakcie ze SWOIM DZIECKIEM. Ruchy dziecka w okresie ciąży - poradnik W kontakcie ze SWOIM DZIECKIEM Ruchy dziecka w okresie ciąży - poradnik Dlaczego ruchy mojego dziecka są ważne? Dlaczego zalecamy kobietom, żeby zwracały uwagę na ruchy płodu? Jedną z najłatwiejszych metod

Bardziej szczegółowo

Centrum Szkoleniowo-Terapeutyczne SELF. www.cst-self.pl

Centrum Szkoleniowo-Terapeutyczne SELF. www.cst-self.pl Centrum Szkoleniowo-Terapeutyczne SELF Biuro i gabinety psychoterapii: ul. Zygmuntowska 12/5, 35-025 Rzeszów Moje dziecko idzie do szkoły Dobry start szkolny ma zasadnicze znaczenie dla dalszej edukacji.

Bardziej szczegółowo

Od najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki,

Od najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki, Od najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki, śpiewania, a nawet tworzenia łatwych melodii oraz w jakim

Bardziej szczegółowo

RADA SZKOLENIOWA. Temat: Dziecko z niską samooceną (z niskim poczuciem własnej wartości).

RADA SZKOLENIOWA. Temat: Dziecko z niską samooceną (z niskim poczuciem własnej wartości). RADA SZKOLENIOWA Temat: Dziecko z niską samooceną (z niskim poczuciem własnej wartości). Samoocena to wyobrażenienatemattego,kimiczymjesteśmy, a więc postrzeganie samego siebie. Poczucie własnej wartości

Bardziej szczegółowo

dr Urszula Sajewicz-Radtke. Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Tęcza w Gdańsku Gdańsk, r.

dr Urszula Sajewicz-Radtke. Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Tęcza w Gdańsku Gdańsk, r. dr Urszula Sajewicz-Radtke. Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Tęcza w Gdańsku Gdańsk, 08.06.2017 r. O czym będę mówić? n O ulubionym organie w ciele ludzkim. n O tym jak go stymulować?

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWACZY PRZEDSZKOLA NR 24, PRZY ZESPOLE SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 4

PROGRAM WYCHOWACZY PRZEDSZKOLA NR 24, PRZY ZESPOLE SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 4 PROGRAM WYCHOWACZY PRZEDSZKOLA NR 24, PRZY ZESPOLE SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 4 Opracowanie : Justyna Marcisz Anna Żegleń I. Cele ogólne programu Kształtowanie prawidłowych postaw funkcjonowania w grupie w oparciu

Bardziej szczegółowo

10 SEKRETÓW NAJLEPSZYCH OJCÓW 1. OKAZUJ SZACUNEK MATCE SWOICH DZIECI 2. DAJ DZIECIOM SWÓJ CZAS

10 SEKRETÓW NAJLEPSZYCH OJCÓW 1. OKAZUJ SZACUNEK MATCE SWOICH DZIECI 2. DAJ DZIECIOM SWÓJ CZAS 10 SEKRETÓW NAJLEPSZYCH OJCÓW 1. OKAZUJ SZACUNEK MATCE SWOICH DZIECI Jedną z najlepszych rzeczy, jaką ojciec może zrobić dla swoich dzieci, to okazywać szacunek dla ich mamy. Jeśli jesteś żonaty, dbaj

Bardziej szczegółowo

Współpraca doradcy zawodowego z rodzicami. Elwira Zadęcka Krakowska Szkoła Doradztwa Zawodowego

Współpraca doradcy zawodowego z rodzicami. Elwira Zadęcka Krakowska Szkoła Doradztwa Zawodowego Współpraca doradcy zawodowego z rodzicami Elwira Zadęcka Krakowska Szkoła Doradztwa Zawodowego Wybór zawodu wyznacza kierunek kształcenia wyznacza kierunek i stopień rozwoju osobowości umożliwia przynależność

Bardziej szczegółowo

Jak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła?

Jak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła? Akredytacja Państwowej Komisji Akredytacyjnej (Uchwała Nr 474/2010 z dn. 27.05. 2010r.)1111 Jak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła? Anna

Bardziej szczegółowo

Sprawdź jakie uprawnienia przysługują Ci w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem

Sprawdź jakie uprawnienia przysługują Ci w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem Sprawdź jakie uprawnienia przysługują Ci w ramach ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem Kto może skorzystać z uprawnień: Każda kobieta, w ciąży i jej rodzina (w zakresie informacji i poradnictwa

Bardziej szczegółowo

JAK DBAĆ O SIEBIE W CIĄŻY I PO PORODZIE

JAK DBAĆ O SIEBIE W CIĄŻY I PO PORODZIE JAK DBAĆ O SIEBIE W CIĄŻY I PO PORODZIE Prezentacja przygotowana w ramach Programu opieki psychologicznej i laktacyjnej nad mieszkańcami Gdańska MACIERZYŃSTWO KROK PO KROKU Sfinansowano ze środków Miasta

Bardziej szczegółowo

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum Cele kształcenia - wymagania ogólne 1. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie postawy szacunku wobec

Bardziej szczegółowo

Badanie opinii na temat karmienia piersią wśród mam i kobiet w ciąży

Badanie opinii na temat karmienia piersią wśród mam i kobiet w ciąży Badanie opinii na temat karmienia piersią wśród mam i kobiet w ciąży Raport z wynikami badania ilościowego realizowanego dla: 22.05.2014, Warszawa Spis treści 2 Metoda badania 3 Podsumowanie i główne wyniki

Bardziej szczegółowo

Firma EDU-INNOWACJA. zaprasza Państwa na Warsztaty. Uwolnij swój stres - znajdź pokłady relaksu. Jesteśmy przekonani, iż

Firma EDU-INNOWACJA. zaprasza Państwa na Warsztaty. Uwolnij swój stres - znajdź pokłady relaksu. Jesteśmy przekonani, iż Firma EDU-INNOWACJA zaprasza Państwa na Warsztaty Uwolnij swój stres - znajdź pokłady relaksu. Jesteśmy przekonani, iż przyniesą one Państwu wiele korzyści przekładając się na harmonizację całego ciała.

Bardziej szczegółowo

U S T AW A z z poprawkami z 2016

U S T AW A z z poprawkami z 2016 U S T AW A z 1993 z poprawkami z 2016 o o powszechnej ochronie życia ludzkiego i wychowaniu do życia w rodzinie Uznając, że wyrażona w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasada prawnej ochrony życia

Bardziej szczegółowo

Wsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku

Wsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku Wsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku 1 Już przed narodzeniem dziecka rodzina zmienia się i przygotowuje

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63 Wstęp Przedmowa n 1. Cele, założenia i zastosowanie psychologii 13 1.1. Analiza zachowania i doznawania jako zadanie psychologii 14 1.2. Psychologia jako dziedzina badań 16 1.2.1. Cele badań naukowych

Bardziej szczegółowo

Jak sobie radzić ze stresem

Jak sobie radzić ze stresem Jak sobie radzić ze stresem Nie wiesz jak poradzić sobie ze stresem? Przeczytaj nasz poradnik! str. 1 Czym jest stres? Zjawisko stresu wynika z braku równowagi między oczekiwaniami kierowanymi pod adresem

Bardziej szczegółowo

V Kongres Księgowych Oświaty. Zakopane, maja 2019 r.

V Kongres Księgowych Oświaty. Zakopane, maja 2019 r. V Kongres Księgowych Oświaty Zakopane, 30-31 maja 2019 r. Odporność psychiczna czyli jak budować swoją wewnętrzną siłę? Dawid Bachryj Zakopane 2019. ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA Z ang. resillience elastyczność,

Bardziej szczegółowo

JAK BLISCY MOGĄ WSPIERAĆ KOBIETĘ W CIĄŻY I PO PORODZIE

JAK BLISCY MOGĄ WSPIERAĆ KOBIETĘ W CIĄŻY I PO PORODZIE JAK BLISCY MOGĄ WSPIERAĆ KOBIETĘ W CIĄŻY I PO PORODZIE Prezentacja przygotowana w ramach Programu opieki psychologicznej i laktacyjnej nad mieszkańcami Gdańska MACIERZYŃSTWO KROK PO KROKU Sfinansowano

Bardziej szczegółowo

Nie mów dziecku, jak bardzo je kochasz, pokaż to, poświęcając mu czas.

Nie mów dziecku, jak bardzo je kochasz, pokaż to, poświęcając mu czas. Nie mów dziecku, jak bardzo je kochasz, pokaż to, poświęcając mu czas. Ulrich Schaffer WSZYSCY CHCEMY, ABY NASZE DZIECI WYROSŁY NA MĄDRYCH, DOBRYCH I SZCZĘŚLIWYCH LUDZI. JEST NA TO SPOSÓB - CZYTAJMY DZIECIOM!

Bardziej szczegółowo

Poród z mężem. Grzegorz Jakiel. I Klinika Położnictwa i Ginekologii CMKP w Warszawie

Poród z mężem. Grzegorz Jakiel. I Klinika Położnictwa i Ginekologii CMKP w Warszawie Poród z mężem Grzegorz Jakiel I Klinika Położnictwa i Ginekologii CMKP w Warszawie Kreowanie obyczaju W chwili obecnej niezwykle rzadko widzimy rodzącą bez partnera Mężczyźni uczestniczą w porodzie Kangurują

Bardziej szczegółowo

Kongres Rodziny 18 marca 2017 Ewa Ślizień Kuczapska WUM Bożena Pustoła UKSW Profamilia - dwugłos

Kongres Rodziny 18 marca 2017 Ewa Ślizień Kuczapska WUM Bożena Pustoła UKSW Profamilia - dwugłos Kongres Rodziny 18 marca 2017 Ewa Ślizień Kuczapska WUM Bożena Pustoła UKSW Profamilia - dwugłos Z Matką Z Ojcem Z sobą samą Z Bogiem Z mężem Więź Więzi Ze swoją kobiecością i płodnością Z akceptacją siebie

Bardziej szczegółowo

KWESTIONARIUSZ WYWIADU POUFNEGO Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna nr 1 w Warszawie Imię i nazwisko dziecka... data...

KWESTIONARIUSZ WYWIADU POUFNEGO Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna nr 1 w Warszawie Imię i nazwisko dziecka... data... Wszystkie informacje są poufne i nie zostaną udostępnione osobom trzecim. Poszczególne pytania mają na celu zrozumienie i określenie problemów dziecka oraz dostosowanie adekwatnej pomocy. DANE DZIECKA

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ADAPTACYJNY DLA KLASY I " JUŻ JESTEM UCZNIEM" OPRACOWANY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 357

PROGRAM ADAPTACYJNY DLA KLASY I  JUŻ JESTEM UCZNIEM OPRACOWANY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 357 PROGRAM ADAPTACYJNY DLA KLASY I " JUŻ JESTEM UCZNIEM" OPRACOWANY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 357 Z chwilą rozpoczęcia nauki szkolnej dziecko wkracza w zupełnie nowy etap swojego życia. Spotyka się

Bardziej szczegółowo

I. Poznanie siebie. 1. Jakie są twoje mocne strony, zalety? 2. Jakie widzisz mocne strony, zalety partnera?

I. Poznanie siebie. 1. Jakie są twoje mocne strony, zalety? 2. Jakie widzisz mocne strony, zalety partnera? Co pewien czas zdarza mi się rozmawiać z osobą żyjącą w małżeństwie (najczęściej z żoną) o trudnościach w związku. Podczas długiej rozmowy często dochodzimy do tego, że te trudności mają swe korzenie daleko

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Spis treści. Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?...

Spis treści. Spis treści. Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?... Spis treści Spis treści Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?... Koncentracja i spostrzeganie... Pamięć i wiedza... Myślenie... Kreatywność... Zadania, które pomogą

Bardziej szczegółowo

Józef Augustyn SJ INTEGRACJA SEKSUALNA PRZEWODNIK. w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności

Józef Augustyn SJ INTEGRACJA SEKSUALNA PRZEWODNIK. w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności Józef Augustyn SJ INTEGRACJA SEKSUALNA PRZEWODNIK w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności Wydawnictwo WAM Kraków 2009 SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 5 ROZDZIAŁ I ROZWÓJ SEKSUALNY W OKRESIE DZIECIŃSTWA

Bardziej szczegółowo

Jakość systemu rodzinnego a czynniki chroniące i czynniki ryzyka w profilaktyce zachowań dysfunkcjonalnych

Jakość systemu rodzinnego a czynniki chroniące i czynniki ryzyka w profilaktyce zachowań dysfunkcjonalnych Jakość systemu rodzinnego a czynniki chroniące i czynniki ryzyka w profilaktyce zachowań dysfunkcjonalnych dr Wiesław Poleszak Zakład Pomocy Psychologicznej i Psychoprofilaktyki Wydział Pedagogiki i Psychologii

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY KATEDRA NAUK O RODZINIE

WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY KATEDRA NAUK O RODZINIE WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY KATEDRA NAUK O RODZINIE Rodzina najlepsza inwestycja wspierana z EFS Rola i znaczenie edukacji kadr wspomagających rodzinę Ks. dr Wiesław Matyskiewicz STUDENCI NAUK O RODZINIE ZDOBYWAJĄ

Bardziej szczegółowo

Spis treści. II Miłość i seksualność I c:~łc)1ftiie!it 11. Od Autorów 9

Spis treści. II Miłość i seksualność I c:~łc)1ftiie!it 11. Od Autorów 9 Spis treści Od Autorów 9 I c:~łc)1ftiie!it 11 1. Kim jestem? 12 1.1. Konieczność czy wolność? 13 1.2. Samotność czy wspólnota? 17 1.3. Sprawa płci 18 2. Rozwój człowieka 21 2.1. Na czym polega rozwój człowieka

Bardziej szczegółowo

1a. Osobą sprawującą opiekę był/była:?

1a. Osobą sprawującą opiekę był/była:? 1. Czy miała Pani wyznaczoną osobę sprawującą opiekę? osoba sprawująca opiekę lekarz specjalista w dziedzinie położnictwa i ginekologii, lekarz ze specjalizacją I stopnia w dziedzinie położnictwa i ginekologii,

Bardziej szczegółowo

Macierzyństwo a choroby reumatyczne. Ines Pokrzywnicka - Gajek

Macierzyństwo a choroby reumatyczne. Ines Pokrzywnicka - Gajek Macierzyństwo a choroby reumatyczne Ines Pokrzywnicka - Gajek Co to jest choroba reumatyczna? Choroby reumatyczne to różnorodna pod względem objawów grupa obejmująca ponad 300 odrębnych jednostek. Większość

Bardziej szczegółowo

TEATR BLIŻEJ DZIECKA

TEATR BLIŻEJ DZIECKA TEATR BLIŻEJ DZIECKA Wiemy nie od dziś, że dziecko uczy się kontaktu ze sztuką już od wczesnego dzieciństwa. Wrodzona wrażliwość pozwala mu żywo reagować na melodyjność głosu matki i śpiewane przez nią

Bardziej szczegółowo

Metoda Opcji Metoda Son-Rise

Metoda Opcji Metoda Son-Rise Metoda Opcji Metoda Son-Rise autorzy: Barry Kaufman oraz Samahria Kaufman syn diagnoza- głęboki autyzm i opóźnienie umysłowe, IQ poniżej 30; opracowali własną metodę-> obserwując zachowania syna stwierdzili,

Bardziej szczegółowo