WCZEŚNIAK I JEGO RODZICE. - relacja szczególna. Anna Majos położna, psycholog

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WCZEŚNIAK I JEGO RODZICE. - relacja szczególna. Anna Majos położna, psycholog"

Dominika Kamińska
7 lat temu
Przeglądów:

1 WCZEŚNIAK I JEGO RODZICE - relacja szczególna Anna Majos położna, psycholog

2 Relacja D Z I E C K O R O D Z I C E Niemowlęta mają wrodzone predyspozycje do interakcji z drugą osobą, a rodzice do odpowiedzi na sygnały dziecka Wrażliwe, dostrojone zachowania opiekunów wspierają dobrą relację z dzieckiem Relacje międzyludzkie są podstawowym kontekstem dla rozwoju psychiki (Shonkoff, Philips 2000; Schore 2001) Relacja dziecko-rodzice jest dynamicznym systemem partnerzy wzajemnie na siebie oddziałują! (Kmita, 2011)

3 R E L A C J A jako dynamiczny system: ZACHOWANIA dziecka (Zd) i rodzica (Zr) dający się zaobserwować sposób zachowania w interakcji z drugą osobą np. zachowania matki w kontakcie z dzieckiem REPREZENTACJE dziecka (Rd) i rodzica (Rr) psychiczny obraz siebie i drugiej osoby, a także subiektywne doświadczenie interakcji z drugą osobą np. reprezentacja dziecka w umyśle matki (Daniel i Nadia Stern, 1989)

4 Relacja WCZEŚNIAK RODZICE... dlaczego jest tak szczególna?

5 W C Z E Ś N I A C T W O To urodzenie się dziecka po zakończeniu 22 a przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży Podział ze względu na urodzeniową masę ciałą: niską (<2500g), bardzo niską (<1500g) i ekstremalnie niską (<1000g) Dziecko rodzi się niedojrzałe, niezdolne do samodzielnego przeżycia

6 P R Z E D W C Z E S N E N A R O D Z I N Y... Stanowią nagłe zerwanie procesu przygotowywania się: - DZIECKA do zdolności przeżycia poza łonem matki - RODZICÓW do przekształcenia swojej tożsamości w tożsamość matki / ojca oraz przyjęcia nowonarodzonego dziecka Przedwczesne narodziny rozpatrywane są w kategoriach TRAUMY PSYCHICZNEJ zarówno dla dziecka, jak i jego rodziców (Kmita, 2002)

8 Dziecko urodzone przedwcześnie: Nie przypomina dziecka z wyobraźni rodziców Często dotknięte jest licznymi powikłaniami przedwczesnych narodzin, mogącymi zaburzać jego prawidłowy rozwój Otoczone jest dużą ilością bodźców zmysłowych i bólowych, z którymi często nie może sobie poradzić Trudno zobaczyć w nim osobę, która czuje i przeżywa

9 Rodzice dziecka urodzonego przedwcześnie: Nie są jeszcze przygotowani na przyjście dziecka Mają utrudniony kontakt fizyczny z dzieckiem: nie mogą go wziąć na ręcę, boją się dotknąć, pogłaskać Czują się niekompetentni, mają poczucie winy, osamotnienia, braku kontroli nad sytuacją Odczuwają strach o życie dziecka i jego dalszy rozwój Szczególnie trudny proces przyjęcia tożsamości rodzica!

10 T R U D N O Ś C I w relacji wcześniak-rodzice wiążą się z: Stanem zdrowia dziecka Jego długą hospitalizacją kontakt w oddziale szpitalnym Wysokim odsetkiem powikłan neurologicznych, wpływających na jego sposób zachowania Specyficznym sposobem bycia w interakcji z drugą osobą

11 T R U D N O Ś C I w relacji wcześniak-rodzice wiążą się z: Niedojrzałym wyglądem i reakcjami dziecka, które mogą stanowić źródło nieudanych w poczuciu rodziców prób nawiązania z nim kontaktu Specyficznym obrazem dziecka w umyśle rodzica: słabe, kruche, delikatne, chore Specyficzną reprezentacją siebie jako rodzica: poczucie bezsilności w tworzeniu dobrej relacji (Holditch-Davis, i in. 1999)

12 Relacja wcześniak rodzice jest zatem obciążona dużym zagrożeniem i wiąże się z trudnościami w utworzeniu pozytywnych interakcji... A jakie niesie ze sobą szanse i korzyści?

13 Z wywiadów z rodzicami wcześniaków: Rodzice wcześniaków wraz z upływem czasu stają się zdolni do wyodrębnienia poztywnych myśli związanych z sytuacją przedwczesnych narodzin Uczenie się pielęgnowania dziecka poczucie kompetencji rodzicielskich Poczucie wyjątkowości dziecka, podkreślanie jego siły i woli życia dziecko jako dar, cud Poczucie wyjątkowości własnych przeżyć jako rodzica

14 Z wywiadów z rodzicami wcześniaków: Poczucie wyjatkowości relacji z dzieckiem Radość i duma z nowych osiągnięć i kompetencji dziecka, też fizjologicznych Wzajemne wspieranie się rodziców Zmiana wartości i priorytetów: życie jako podstawowa wartość Także niektóre badania pokazują, że ojcowie wcześniaków bardziej angażują się w opiekę nad dzieckiem niż ojcowie dzieci donoszonych (m.in. Yogman, 1985, Harisson, 1990)

15 Rolą personelu jest WSPIERANIE WCZESNEJ RELACJI rodziców i ich przedwcześnie narodzonego dziecka!

16 P O D S U M O W U J Ą C... Pomimo trudnego początku oraz wszelkich zagrożeń wynikających z przedwczesnych narodzin, odpowiednio udzielone WSPARCIE, polegające na wrażliwym PODĄŻANIU i towarzyszeniu wcześniakom oraz ich rodzicom, jest bardzo ważnym czynnikiem wspomagającym nawiązanie D O B R E J R E L A C J I!

17 D Z I Ę K U J Ę Z A U W A G Ę!