6063/17 ako/mik/as 1 DGE 1A

Transkrypt

1 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 10 lutego 2017 r. (OR. en) 6063/17 NOTA Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Komitet Stałych Przedstawicieli / Rada ENV 109 ECOFIN 75 UEM 20 SOC 79 EMPL 54 COMPET 80 EDUC 37 RECH 33 ENER 40 JAI 98 Nr dok. Kom.: 14357/16 ECOFIN 1032 UEM 361 SOC 698 EMPL 478 COMPET 580 ENV 708 EDUC 371 RECH 311 ENER 382 JAI COM(2016) 725 final 5967/17 ENV 103 ECOFIN 70 SOC 68 COMPET 74 POLGEN 9 CONSOM 37 + ADD 1 - COM(2017) 63 final Dotyczy: Ekologizacja europejskiego semestru i przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska UE Wymiana poglądów listopada 2016 r. Komisja przedstawiła komunikat w sprawie rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2017 r. 1 W rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2017 r. zarysowano najpilniejsze priorytety gospodarcze i społeczne, na których Unia Europejska i jej państwa członkowskie muszą się skupić w nadchodzących miesiącach. 1 Dok /16 COM(2016) 725 final. 6063/17 ako/mik/as 1 DGE 1A PL

2 2. Wytycznym politycznym zawartym w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2017 r. towarzyszy szczegółowe zalecenie dotyczące zalecenia Rady w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro. W szerszym ujęciu Komisja uważa, że mimo licznych pozytywnych zmian świadczących o odporności i ożywieniu gospodarki europejskiej nie ma miejsca na samozadowolenie, gdyż ożywienie to jest wciąż nietrwałe, w szczególności jeśli chodzi o wzrost, zatrudnienie i inwestycje. 3. Ponadto 6 lutego 2017 r. Komisja przedstawiła pakiet 2 składający się z trzech elementów: komunikat Przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska Wspólne wyzwania i jak łączyć wysiłki, by uzyskiwać lepsze wyniki ; załącznik do komunikatu Wytyczne dla państw członkowskich: proponowane działania w zakresie wdrażania polityki ochrony środowiska ; 28 sprawozdań krajowych każde z nich poświęcone jednemu z 28 państw członkowskich. Celem tej nowej inicjatywy jest udostępnienie państwom członkowskim narzędzia usprawniającego wdrażanie polityki i przepisów w dziedzinie ochrony środowiska UE oraz przyczynienie się do zwiększenia ekologizacji europejskiego semestru. 4. W tym kontekście prezydencja przygotowała dokument informacyjny i trzy pytania (w załączniku), które ustrukturyzują wymianę poglądów na najbliższym posiedzeniu Rady (ds. Środowiska) w dniu 28 lutego 2017 r. 5. Komitet Stałych Przedstawicieli jest proszony o zapoznanie się z dokumentem przygotowanym przez prezydencję oraz z pytaniami zawartymi w załączniku do niniejszej noty, a także o przekazanie ich Radzie z myślą o wspomnianej wymianie poglądów. 2 Dok. 5967/17 COM (2017) 63 final + ADD /17 ako/mik/as 2 DGE 1A PL

3 ZAŁĄCZNIK Ekologizacja europejskiego semestru i przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska UE Wymiana poglądów Dokument informacyjny prezydencji 1. Ekologizacja europejskiego semestru W ostatnich latach Rada ds. Środowiska żywo zaangażowała się w dyskusje na temat sposobu ekologizacji europejskiego semestru. Wyrazem tego były na przykład konkluzje Rady 1 z października 2014 r. Roczna analiza wzrostu gospodarczego to główny dokument z wytycznymi dla państw członkowskich odnośnie do ich krajowych programów reform. W analizie na 2017 r. po raz pierwszy zamieszczono sekcję na temat gospodarki o obiegu zamkniętym i sposobu, w jaki gospodarka ta korzystnie wpływa na wzrost i zatrudnienie. Stwierdzono, że gospodarka o obiegu zamkniętym zapewni nowe miejsca pracy w sektorze usług, np. w usługach innowacyjnych, usługach konserwacji i naprawy oraz w dziedzinie projektowania i produkcji nowych, bardziej zrównoważonych produktów. Do konkretnych obszarów, w których gospodarka o obiegu zamkniętym i bardziej efektywne gospodarowanie zasobami mają potencjalnie duże znaczenie makroekonomiczne, należą: zielone zamówienia publiczne, inwestycje w infrastrukturę gospodarowania odpadami i wodą, zrównoważone budownictwo, surowce krytyczne, biopaliwa i biochemikalia, a także inwestycje energetyczne i inwestycje związane z klimatem. Mimo wzmianki na temat gospodarki o obiegu zamkniętym i inwestycji związanych z klimatem, w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2017 r. odniesiono się w sposób relatywnie oszczędny do kwestii środowiska i zrównoważoności. Powodem tego jest ciągłe niedocenianie znaczenia najważniejszych instrumentów sprzyjających zrównoważonemu wzrostowi takich jak zielone miejsca pracy, zielone lub zrównoważone finansowanie albo zielona i niebieska gospodarka. Ponadto w analizie nie wspomniano o powiązaniach z ważnymi globalnymi procesami, takimi jak program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku Dok / /17 ako/mik/as 3

4 Poza tym mimo że w analizie odniesiono się do przeniesienia opodatkowania z pracy na zanieczyszczanie, nie przedstawiono w wystarczająco pogłębiony sposób innych kwestii ekologicznych, na które położono nacisk w 7. unijnym programie działań w zakresie środowiska (EAP); mowa tu o np. o wycofywaniu dotacji, które mają skutki niekorzystne dla środowiska. Jest to w pewnym sensie sprzeczne z naszym myśleniem, jeśli chodzi o promowanie przejścia do niskoemisyjnej, zasobooszczędnej gospodarki o obiegu zamkniętym. Naszym zdaniem niezwykle ważne jest podkreślenie rosnącego znaczenia środowiska i polityki ochrony środowiska dla zapewniania stałego ożywienia gospodarczego. Polityka ochrony środowiska, proces europejskiego semestru oraz działania na rzecz celów zrównoważonego rozwoju powinny być lepiej do siebie dopasowane, gdyż pomogłoby to w uwzględnianiu kwestii środowiskowych podczas ustalania priorytetów makroekonomicznych. 2. Przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska Jak zaznaczono wyżej, konieczność włączenia polityki ochrony środowiska do takich dziedzin jak polityka makroekonomiczna jest warunkiem wyjścia z kryzysu finansowego i ekologizacji naszych gospodarek. Takie narzędzia środowiskowe, jak przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska przyjęty 6 lutego 2017 r. przez Komisję w komunikacie Przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska UE Wspólne wyzwania i jak łączyć wysiłki, by uzyskiwać lepsze wyniki 2, mogą przyczynić się do realizacji 7. EAP poprzez maksymalizację korzyści płynących z unijnych przepisów środowiskowych i ulepszenie wdrażania wspólnie uzgodnionych zasad. 2 Dok. 5967/17 COM (2017) 63 final + ADD /17 ako/mik/as 4

5 Ponadto, jak zaznaczyła Komisja w komunikacie z maja 2016 r. w sprawie przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska 3, koszty środowiskowe, gospodarcze i społeczne spowodowane niewdrożeniem dorobku prawnego UE w zakresie środowiska są duże. Na przykład pełne wdrożenie przepisów środowiskowych może doprowadzić do zwiększenia szans na zatrudnienie w zielonym sektorze. Ponadto, lepsze wdrażanie dorobku prawnego UE w zakresie środowiska zmniejszy obciążenia ekonomiczne w obrębie państw członkowskich. Również Komisja będzie mogła angażować mniej zasobów do wszczynania postępowań sądowych w sprawach dotyczących niezgodności z przepisami. Celem jest zmiana paradygmatu: odejście od postępowań w sprawach o naruszenie w kierunku współpracy w zakresie wdrażania polityki i przepisów. Dlatego też przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska, którego zadaniem jest zweryfikowanie stanu tego wdrażania przez państwa członkowskie i wskazanie zarówno pierwotnych przyczyn, jak i wspólnych elementów niewdrażania, odgrywa istotną rolę w ekologizacji naszych gospodarek. Komunikat o przeglądzie wdrażania polityki ochrony środowiska i 28 wstępnych, szczegółowych sprawozdań krajowych to dowód na to, jak dużą wagę przywiązuje się do usprawnienia wdrażania polityki w kontekście regulacyjnym. Przegląd jest uzupełnieniem bieżących wysiłków w tym zakresie podejmowanych na szczeblu krajowym i unijnym. W sprawozdaniach dotyczących tego przeglądu opisano główne wyzwania i szanse związane z wdrażaniem przepisów i polityki w dziedzinie środowiska w poszczególnych państwach członkowskich i w UE jako całości. Dwuletni cykl przeglądu zakłada, że uzyskanie lepszych rezultatów wymaga usprawnionej współpracy technicznej i większego zaangażowania politycznego, które pozwoliłyby rozwiązać strategiczne i systemowe problemy odnotowane w państwach członkowskich. Przegląd stwarza nową okazję, by zwrócić uwagę wszystkich kluczowych podmiotów na szczeblu lokalnym, krajowym i europejskim na luki we wdrażaniu przepisów i polityki w dziedzinie środowiska, a także by zachęcić do merytorycznych refleksji i dialogu o sposobach wyeliminowania luk, a także do stosownego działania. Pierwsza seria sprawozdań krajowych dotyczących przeglądu z 2016 r. potwierdza, że istniejąca baza dowodowa jest różna w poszczególnych obszarach polityki i że w niektórych obszarach jest niekompletna. Poważne luki we wdrażaniu przepisów i polityki utrzymują się stale we wszystkich głównych obszarach polityki ochrony środowiska takich jak odpady, przyroda, powietrze i woda. 3 Dok. 9704/16 COM(2016) 316 final. 6063/17 ako/mik/as 5

6 Ponadto w wyniku przeglądu, obok bardziej kompletnej analizy luk we wdrażaniu przepisów i polityki w tradycyjnych sektorach środowiskowych, po raz pierwszy w dziedzinie ochrony środowiska uzyskano wstępne ustalenia dotyczące pierwotnych przyczyn niewystarczającego wdrażania; wśród nich są: brak integracji i spójności polityki: nieuwzględnianie kwestii dotyczących środowiska w innych obszarach polityki stanowi główną przyczynę złego wdrażania. W komunikacie wymieniono trzy konkretne sektory polityki wymagające silniejszej integracji: (i) powietrze mobilność; (ii) woda przyroda żywność oraz (iii) przyroda użytkowanie gruntów wiejskich urbanizacja. nieefektywna koordynacja między organami lokalnymi, regionalnymi i krajowymi: nieodpowiednia koordynacja między właściwymi organami może stanowić przeszkodę dla wdrażania przepisów i polityki w państwach członkowskich. Na przykład obowiązki w zakresie monitorowania jakości wody często są rozdzielone między różne organy, a które z kolei nie są w dostatecznym stopniu skoordynowane. brak zdolności administracyjnych i niewystarczające finansowanie: w niektórych państwach brak zasobów finansowych i ludzkich powoduje utrudnienia we wdrażaniu przepisów i polityki, ponieważ uniemożliwia organom przygotowanie i realizację projektów inwestycyjnych. Nawet gdy finansowanie jest dostępne, organy lokalne czasami nie dysponują odpowiednimi zasobami ludzkimi ani wiedzą ekspercką, aby zorganizować postępowanie o udzielenie zamówienia i monitorować jakość świadczonych usług 4. brak wiedzy i danych: brak (dostępu do) danych i nierzetelne dane powodują problemy z wdrażaniem przepisów i polityki w wielu państwach członkowskich. niewystarczające mechanizmy zapewniania zgodności: analiza wykazuje, że często powodem obaw jest monitorowanie i egzekwowanie zgodności z przepisami, w tym koniecznych, skutecznych i proporcjonalnych sankcji. 4 Zdolności administracyjne są już jednym z priorytetów europejskiego semestru i jednym z priorytetów inwestycyjnych w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. 6063/17 ako/mik/as 6

7 Jest jasne, że odpowiedzialność za wdrażanie przepisów i polityki spoczywa przede wszystkim na nas, na szczeblu krajowym. Komisja obiecała podjęcie dodatkowych działań uzupełniających te wysiłki za pośrednictwem specjalnych ram: a) Nawiązanie z każdym państwem członkowskim zorganizowanego dialogu w sprawie wdrażania przepisów i polityki: celem jest poszerzenie wiedzy na temat pierwotnych przyczyn powstania luk we wdrażaniu, co pozwoli na zastanowienie się nad sposobem zajęcia się kwestiami i potrzebami strukturalnymi w danym państwie członkowskim. Wiąże się to z udziałem stosownych zainteresowanych stron i przede wszystkim przewiduje podjęcie konkretnego działania. b) Zapewnienie ekspertom z państw członkowskich wsparcia dostosowanego do ich potrzeb bezpośrednio przez ich odpowiedników w innych państwach członkowskich: Komisja zamierza uruchomić przed latem 2017 r. takie partnerskie narzędzie do celów przeglądu, aby logistycznie wspierać wspomniane kontakty. c) Omówienie w Radzie typowych problemów strukturalnych w celu poprawy wdrażania unijnych przepisów ochrony środowiska: Komisja jest gotowa włączyć się i przyczynić do dyskusji strategicznych na szczeblu Rady na temat głównych ustaleń z przeglądu, mając na celu promowanie wdrażania unijnych przepisów ochrony środowiska. W tym kontekście można byłoby również uwzględnić problemy z wdrażaniem wynikające z braku przejrzystości, spójności lub konsekwencji w polityce i prawodawstwie UE. Po przeprowadzeniu w 2017 r. krajowych dialogów dotyczących przeglądu oraz po zorganizowaniu zaproponowanych dyskusji na szczeblu Rady Komisja oceni pierwszy cykl przeglądu, uwzględniając uwagi państw członkowskich i innych zainteresowanych stron, po to by wziąć pod uwagę wyciągnięte wnioski i włączyć je do drugiego cyklu. 6063/17 ako/mik/as 7

8 Stawianie czoła wyzwaniom strukturalnym wymaga holistycznego podejścia międzysektorowego i nie dotyczy jedynie tych, którzy pracują nad polityką ochrony środowiska. To istotne przejście od czysto sektorowego podejścia do nowych sojuszy międzysektorowych znajduje swoje odbicie także w celach zrównoważonego rozwoju. Ponieważ przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska jest wyrazem podejścia obejmującego wszystkie państwa członkowskie, wymaga zaangażowania politycznego, aby przynieść rezultaty. Tak samo ważne są powiązania miedzy przeglądem, 7. EAP i ewentualnym 8. EAP. Należy pamiętać, że kolejny przegląd zostanie zaprezentowany w 2019 r. 7. EAP wygasa w 2020 r. 3. Pytania na ministerialną wymianę poglądów 1) W świetle powyższego, jakich najważniejszych elementów dotyczących zrównoważonego rozwoju i środowiska brakuje w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2017 r.? 2) Jak możemy zagwarantować, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska przyczyni się do realizacji celów ekologizacji europejskiego semestru? Jaką rolę w procesie ekologizacji może pełnić ten przegląd? 3) Jak najlepiej możemy wykorzystać przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska jako narzędzie skutecznego wdrażania polityki i przepisów w dziedzinie ochrony środowiska UE, w szczególności 7. EAP, oraz programu działania na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030? 6063/17 ako/mik/as 8