Zarządzanie ryzykiem w projektach inwestycyjnych Sposoby ograniczania

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zarządzanie ryzykiem w projektach inwestycyjnych Sposoby ograniczania"

Lech Urban
8 lat temu
Przeglądów:

1 Zarządzanie ryzykiem w projektach Sposoby ograniczania DR WALDEMAR ROGOWSKI WROGOW@SGH.WAW.PL WALDEMARROGOWSKI@WP.PL KATEDRA ANALIZY DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA SGH 1

2 Ograniczanie w projektach Matryca Poziom bardzo wysokie zidentyfikowane rodzaje zidentyfikowane rodzaje wysokie średnie zidentyfikowane rodzaje zidentyfikowane rodzaje zidentyfikowane rodzaje zidentyfikowane rodzaje obniŝone niskie zidentyfikowane rodzaje zidentyfikowane rodzaje zidentyfikowane rodzaje zidentyfikowane rodzaje Prawdopodobieństw o wystąpienia 0 0,25 0,25 0,5 0,5 0,75 0,75 1 2

zidentyfikowane rodzaje obniŝone niskie zidentyfikowane rodzaje zidentyfikowane rodzaje

3 rodzaje występujące w projektach ryzyko ukończenia projektu inwestycyjnego 1. Przeprowadzanie rozbudowanych i szczegółowych studiów i analiz. 2. Weryfikowanie zakresu rzeczowego prac i budŝetu projektu (w tym analiza kosztorysów) przez niezaleŝnych ekspertów. 3. Określenie harmonogramu robót i płatności. 4. Systematyczna kontrola wykonawstwa pod względem zakresu rzeczowego realizowanych prac, wydatkowanych środków finansowych i czasu realizacji. 5. Tworzenie rezerw (w tym budŝetowych) na nieprzewidziane wydatki, a takŝe zapewnienie zaangaŝowania kredytowego typu stand-by, które moŝe być wykorzystane do pokrycia ewentualnych przekroczeń kosztów. 6. Stosowanie ubezpieczeń robót budowlano-montaŝowych. 3

Systematyczna kontrola wykonawstwa pod względem zakresu rzeczowego realizowanych prac, wydatkowanych środków finansowych i czasu realizacji. 5.

4 rodzaje występujące w projektach ryzyko ukończenia projektu inwestycyjnego 7. Wybór doświadczonego i rzetelnego wykonawcy, który: ma doświadczenie w realizacji podobnych projektów, powinien posiadać odpowiednie zaplecze technologiczne i finansowe. 8. Gwarancje wykonawców: ustalenie kar umownych nakładanych na wykonawców w wypadku opóźnień w realizacji projektu, pokrycie przez wykonawców kosztów związanych z późniejszym uruchomieniem projektu (takŝe kosztów utraconych korzyści), zobowiązanie wykonawców do doprowadzenia projektu do stanu zgodnego z zamówieniem, gwarancje bankowe lub ubezpieczeniowe przedstawiane przez wykonawców na wypadek nie wywiązania się z umowy. 9. Zawieranie kontraktów pod klucz, z zastrzeŝeniem w umowie dotyczącym likwidacji szkód oraz umów o stałej (uzgodnionej) cenie. 4

Gwarancje wykonawców: ustalenie kar umownych nakładanych na wykonawców w wypadku opóźnień w realizacji projektu, pokrycie przez wykonawców kosztów związanych z późniejszym uruchomieniem projektu

5 rodzaje występujące w projektach ryzyko wyczerpania rezerw 1. Wybór doświadczonego operatora. 2. Przeprowadzenie niezaleŝnych badań, które pozwolą określić wielkość oraz jakość złoŝa. 5

6 rodzaje występujące w projektach ryzyko eksploatacyjne 1. Wybór odpowiedniej technologii (stosowanie nowych, niesprawdzonych technologii wiąŝe się z podwyŝszonym poziomem, jednak sięganie po przestarzałe technologie moŝe zagraŝać konkurencyjności projektu pod względem jakości produktów, wydajności lub kosztów produkcji). 2. Nabycie sprawdzonej technologii u renomowanego dostawcy. 3. Wybór doświadczonych wykonawców technologii. 4. Opracowanie niezaleŝnych ekspertyz technologicznych. 5. Zapewnienie odpowiedniego nadzoru technicznego. 6

przestarzałe technologie moŝe zagraŝać konkurencyjności projektu pod względem jakości produktów, wydajności lub kosztów produkcji). 2.

7 rodzaje występujące w projektach ryzyko eksploatacyjne 6. Gwarancje wykonawców: ustalenie kar umownych dla wykonawców w wypadku odchyleń parametrów technicznych projektu od wartości planowanych, usuwanie wszelkich usterek i nieprawidłowości na koszt wykonawcy, zobowiązania wykonawców do przejęcia obsługi zadłuŝenia na czas, kiedy urządzenia są niezdolne do pracy, lub teŝ wyrównywanie przez wykonawców strat spowodowanych przerwami w produkcji albo wadliwym wykonaniem projektu. 7. Ubezpieczenia od niektórych ryzyk technologicznych (na przykład na wypadek awarii urządzenia spowodowanej wadami konstrukcyjnymi i materiałowymi). 7

usterek i nieprawidłowości na koszt wykonawcy, zobowiązania wykonawców do przejęcia obsługi zadłuŝenia na czas, kiedy urządzenia są niezdolne do pracy, lub

8 rodzaje występujące w projektach ryzyko eksploatacyjne 9. Zawieranie wieloletnich kontraktów na dostawy materiałów, mediów itd. 10. Dywersyfikacja partnerów handlowych (dostawców i odbiorców). 11. Stosowanie ubezpieczeń (na przykład ubezpieczenia od szkód materialnych losowych i nielosowych). 12. Monitoring finansowy projektu w fazie eksploatacji. 8

Dywersyfikacja partnerów handlowych (dostawców i odbiorców). 11.

9 rodzaje występujące w projektach ryzyko zarządzania i działalności operacyjnej 1. Powierzenie projektu wysokiej jakości kadrze zarządzającej. 2. Oparcie zarządzania na indywidualnych umowach o zarządzanie. 3. Przeprowadzenie odpowiednich szkoleń pracowników. 4. Ubezpieczenia, które obejmują szkody powstałe wskutek niewłaściwej obsługi i konserwacji (dodatkowo ubezpieczenie moŝe obejmować zysk utracony z powodu awarii urządzenia). 9

Oparcie zarządzania na indywidualnych umowach o zarządzanie. 3.

10 rodzaje występujące w projektach ryzyko rynkowe 1. Odpowiednie i wiarygodne badania rynku w aspekcie demograficznym, dochodowym i kulturowym. 2. Długoterminowe umowy z dostawcami w formie umowy typu put-or-pay ( dostarcz-lub-płać ). 3. Dywersyfikacja źródeł dostaw i samych dostawców. 4. Długoterminowe umowy z odbiorcami, w tym specjalne kontrakty typu: take-and-pay ( bierz-i-płać ) na podstawie tego typu umów odbiorcy zobowiązują się do kupna określonej ilości produktów w ustalonych partiach i po ustalonej (lub uzaleŝnionej od konkretnych wskaźników) cenie, take-or-pay ( bierz-lub-płać ) odbiorcy są zobowiązani do zapłaty nawet wówczas, gdy zrezygnują z odbioru towaru. 5. Sprawne zarządzanie w zakresie marketingu i sprzedaŝy: bieŝąca kontrola sytuacji i pozycji produktu na rynku, dostosowanie wolumenu produkcji do popytu, okresowe unowocześnianie lub uatrakcyjnianie produktu. 6. Elastyczna technologia i proces produkcyjny. 10

Długoterminowe umowy z odbiorcami, w tym specjalne kontrakty typu: take-and-pay ( bierz-i-płać ) na podstawie tego typu umów odbiorcy zobowiązują się do kupna określonej ilości produktów w ustalonych

11 rodzaje występujące w projektach ryzyko finansowe 1. Wykorzystanie odpowiednich instrumentów finansowych i pozafinansowych, przede wszystkim w stosunku do walutowego i stopy procentowej. 11

12 rodzaje występujące w projektach ryzyko polityczne 1. ZaangaŜowanie lokalnych banków i przedsiębiorstw. 2. Dokładne zapoznanie się z róŝnymi obszarami prawa obowiązującego w kraju, w którym ma być podjęty projekt inwestycyjny, zwłaszcza z prawem podatkowym i prawem celnym. 3. Gwarancje ukończenia projektu inwestycyjnego (rządowe lub od sponsorów). 4. Udział kapitałowy wpływowych inwestorów krajowych. 5. Udział kapitałowy, poŝyczki lub dotacje z instytucji i agencji rządowych. 6. Finansowe zaangaŝowanie wielonarodowych instytucji finansowych (Bank Światowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju). 7. Finansowanie oraz gwarancje z agencji kredytów eksportowych. 8. Ubezpieczenie od politycznego. 12

Gwarancje ukończenia projektu inwestycyjnego (rządowe lub od sponsorów). 4. Udział kapitałowy wpływowych inwestorów krajowych. 5.

13 rodzaje występujące w projektach ryzyko siły wyŝszej 1. Ubezpieczenia pokrywające ujemne konsekwencje zdarzeń, które mogą wystąpić zarówno w okresie realizacji jak i w fazie eksploatacji. 2. Stosowanie w umowach klauzul o moŝliwości przesunięcia spłat kredytu czy innych opłat lub podatków w wypadku, gdy projekt nie będzie generował planowanych przepływów pienięŝnych na skutek zdarzeń o charakterze tzw. siły wyŝszej. 3. Stosowanie klauzul o moŝliwości odstąpienia od umowy w wypadku zdarzeń o charakterze tzw. siły wyŝszej. 13

2. Stosowanie w umowach klauzul o moŝliwości przesunięcia spłat kredytu czy innych opłat lub podatków w wypadku, gdy projekt nie

Podobne dokumenty

Perspektywy wejścia na rynki zagraniczne - odejście od schematu współpracy z ubezpieczycielem. Program Rozwoju Eksportu.

Perspektywy wejścia na rynki zagraniczne - odejście od schematu współpracy z ubezpieczycielem Program Rozwoju Eksportu. Współpraca z ubezpieczycielem profilaktyka i niwelowanie strat tradycyjna rola ubezpieczyciela