SPIS TREŒCI WSTÊP 7 ZADANIA 9

Transkrypt

1 SPIS TREŒCI WSTÊP 7 ZADANIA 9 1. WIRUSY, BAKTERIE, ROŒLINY I GRZYBY WIRUSY BAKTERIE PROTISTY ROŒLINNE ROŒLINY 34 ROŒLINY ZARODNIKOWE 34 TKANKI ROŒLINNE 42 ROŒLINY NASIENNE GRZYBY I PROTISTY GRZYBOPODOBNE ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U: BAKTERIE, WIRUSY, ROŒLINY I GRZYBY FIZJOLOGIA ROŒLIN GOSPODARKA WODNA I MINERALNA ROŒLIN WYTWARZANIE ZWI ZKÓW ORGANICZNYCH I ICH TRANSPORT W ROŒLINIE FIZJOLOGIA WZROSTU I ROZWOJU ROŒLIN ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U: FIZJOLOGIA ROŒLIN RÓ NORODNOŒÆ ŒWIATA ZWIERZ T ZWIERZÊTA BEZKRÊGOWE PROTISTY ZWIERZÊCE G BKI I PARZYDE KOWCE TKANKI ZWIERZÊCE P AZIÑCE I OBLEÑCE PIERŒCIENICE I STAWONOGI MIÊCZAKI, SZKAR UPNIE, ROZWÓJ ZARODKOWY ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U: RÓ NORODNOŒÆ ŒWIATA ZWIERZ T ZWIERZÊTA BEZKRÊGOWE RÓ NORODNOŒÆ ŒWIATA ZWIERZ T STRUNOWCE BEZCZASZKOWCE, OS ONICE, BEZOWODNIOWCE GADY I PTAKI SSAKI ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U RÓ NORODNOŒÆ ŒWIATA ZWIERZ T STRUNOWCE 229

2 4 5. EWOLUCJA ORGANIZMÓW TEORIE I DOWODY EWOLUCJI CZYNNIKI I MECHANIZMY EWOLUCJI. POWSTAWANIE GATUNKÓW POWSTANIE I ROZWÓJ YCIA NA ZIEMI. EWOLUCJA BIOLOGICZNA CZ OWIEKA ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U EWOLUCJONIZM EKOLOGIA, BIOGEOGRAFIA, OCHRONA ŒRODOWISKA ORGANIZM A ŒRODOWISKO. POPULACJA. ZALE NOŒCI MIÊDZYGATUNKOWE STRUKTURA, FUNKCJONOWANIE I PRZEMIANY EKOSYSTEMÓW BIOGEOGRAFIA. OCHRONA ŒRODOWISKA ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U: EKOLOGIA, BIOGEOGRAFIA, OCHRONA ŒRODOWISKA 312 MODELE ODPOWIEDZI WIRUSY, BAKTERIE, ROŒLINY I GRZYBY WIRUSY, BAKTERIE BAKTERIE PROTISTY ROŒLINNE ROŒLINY 330 ROŒLINY ZARODNIKOWE 330 TKANKI ROŒLINNE 334 ROŒLINY NASIENNE GRZYBY I PROTISTY GRZYBOPODOBNE ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U: WIRUSY, BAKTERIE, ROŒLINY I GRZYBY FIZJOLOGIA ROŒLIN GOSPODARKA WODNA I MINERALNA ROŒLIN WYTWARZANIE ZWI ZKÓW ORGANICZNYCH I ICH TRANSPORT W ROŒLINIE FIZJOLOGIA WZROSTU I ROZWOJU ROŒLIN ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U: FIZJOLOGIA ROŒLIN RÓ NORODNOŒÆ ŒWIATA ZWIERZ T ZWIERZÊTA BEZKRÊGOWE PROTISTY ZWIERZÊCE G BKI I PARZYDE KOWCE TKANKI ZWIERZÊCE P AZIÑCE I OBLEÑCE PIERŒCIENICE I STAWONOGI 384

3 MIÊCZAKI, SZKAR UPNIE, ROZWÓJ ZARODKOWY ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U: RÓ NORODNOŒÆ ŒWIATA ZWIERZ T ZWIERZÊTA BEZKRÊGOWE RÓ NORODNOŒÆ SWIATA ZWIERZ T STRUNOWCE BEZCZASZKOWCE, OS ONICE, BEZOWODNIOWCE GADY I PTAKI SSAKI ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U RÓ NORODNOŒÆ ŒWIATA ZWIERZ T STRUNOWCE EWOLUCJA ORGANIZMÓW TEORIE I DOWODY EWOLUCJI CZYNNIKI I MECHANIZMY EWOLUCJI. POWSTAWANIE GATUNKÓW POWSTANIE I ROZWÓJ YCIA NA ZIEMI. EWOLUCJA BIOLOGICZNA CZ OWIEKA ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U: EWOLUCJONIZM EKOLOGIA, BIOGEOGRAFIA, OCHRONA ŒRODOWISKA ORGANIZM A ŒRODOWISKO. POPULACJA. ZALE NOŒCI MIÊDZYGATUNKOWE STRUKTURA, FUNKCJONOWANIE I PRZEMIANY EKOSYSTEMÓW BIOGEOGRAFIA. OCHRONA ŒRODOWISKA ZADANIA ZBIORCZE Z DZIA U: EKOLOGIA, BIOGEOGRAFIA, OCHRONA ŒRODOWISKA 442 Wykaz Ÿróde³: rysunków, schematów, tabeli i informacji, które w formie zmodyfikowanej zosta³y wykorzystane w niniejszej publikacji. 446

4 WYTWARZANIE ZWI ZKÓW ORGANICZNYCH I ICH TRANSPORT W ROŒLINIE Zadanie Znane s¹ dwie formy od ywiania samo ywnego: fotosynteza i chemosynteza. Podaj cechê wspóln¹ oraz dwie cechy ró ni¹ce proces fotosyntezy i chemosyntezy. Zadanie Zaznacz spoœród poni ej podanych zapisy reakcji chemosyntezy. A. 12 H 2 S+6CO 2 C 6 H 12 O S + 6 H 2 O B. 2 H 2 S+O 2 2H 2 O+2S C. 2S+3O 2 +2H 2 O 2H 2 SO 4 Zadanie Wyró nia siê dwa rodzaje fotosyntezy: fotosyntezê oksygeniczn¹ i anoksygeniczn¹. Wyjaœnij, dlaczego fotosynteza oksygeniczna jest dominuj¹c¹ form¹ przyswajania wêgla w przyrodzie. Podaj przyk³ady organizmów, które przeprowadzaj¹ fotosyntezê anoksygeniczn¹. Zadanie Liœcie s¹ wyspecjalizowanymi organami roœlin tkankowych, przystosowanymi do fotosyntezy. Ich budowa morfologiczna i anatomiczna zapewnia: I. optymalny dostêp do œwiat³a s³onecznego, II. wymianê gazow¹ pomiêdzy komórkami przeprowadzaj¹cymi fotosyntezê a atmosfer¹, III. sprawny transport wody i produktów fotosyntezy. Podaj trzy cechy budowy liœcia oraz okreœl ich wartoœæ adaptacyjn¹ w wymienionych wy ej czynnoœciach warunkuj¹cych sprawny przebieg procesu fotosyntezy.

5 105 Zadanie Na rysunku przestawiono lokalizacjê etapów fotosyntezy w chloroplaœcie i powi¹zania miêdzy nimi. energia promieniowania s³onecznego tlen dwutlenek wêgla GRANA reakcje zale ne od œwiat³a si³a asymilacyjna A B STROMA reakcje niezale ne od œwiat³a (cykl Calvina) cukier woda skrobia Podaj nazwy zwi¹zków, które nale y wpisaæ w miejsca AiB. Zadanie Na rysunkach przedstawiono zmiany po³o enia hydrofitu w zbiorniku wodnym w ci¹gu doby. dzieñ noc hydrofit Analizuj¹c przyczynê zaobserwowanego zjawiska, podano kilka hipotez. Wska, która jest w³aœciwa. Widoczne na rysunkach ró nice po³o enia hydrofitu w ci¹gu doby s¹ wynikiem: A. ró nej zawartoœci tlenu w tkance przewietrzaj¹cej roœliny. B. zmiany zawartoœci tlenu w wodzie w zale noœci od naœwietlania. C. ró nej temperatury warstw wody w ci¹gu doby. D. ró nicy gêstoœci wody w zale noœci od temperatury.

6 106 Zadanie Na rysunku przedstawiono schematycznie zapis reakcji zachodz¹cych podczas chemosyntezy przeprowadzanej przez bakterie elazowe. 3 Fe 3+ O 0 +2H CO 2 Fe 2+ zwi¹zki organiczne Przyporz¹dkuj cyfrom 1, 2, 3, i 4 podane ni ej okreœlenia substancji i przemian biochemicznych. chemoliza, ATP, utlenianie, redukcja Zadanie Zaznacz prawid³owe zakoñczenie zdania. Enzym nazywany rubisco uczestniczy w: A. asymilacji dwutlenku wêgla w fazie jasnej fotosyntezy. B. procesie fotooddychania; katalizuje reakcjê utleniania rybulozobifosforanu. C. reakcji rozpadu wody pod wp³ywem œwiat³a. D. redukcji fosfoglicerynianu w fazie ciemnej fotosyntezy. Zadanie W celu wykazania roli œwiat³a w procesie fotosyntezy przeprowadzono nastêpuj¹ce doœwiadczenie. Zawiesinê izolowanych chloroplastów umieszczono na œwietle w œrodowisku pozbawionym CO 2 ; nastêpnie wy³¹czono œwiat³o, a dostarczono CO 2.Stwierdzono, echloroplastyredukowa³yco 2 i syntetyzowa³y cukry. Sformu³uj wniosek wynikaj¹cy z przeprowadzonego doœwiadczenia. Zadanie Wyjaœnij, dlaczego wystêpowanie bakterii fotosyntetyzuj¹cych, u których donorem wodoru jest H 2 S, ograniczone jest do œrodowisk beztlenowych. Zadanie Na rysunku przedstawiono model budowy cz¹steczki chlorofilu, sk³adaj¹cej siê z hydrofilowego uk³adu porfirynowego oraz hydrofobowego fitolu.

7 107 N O Mg C H Okreœl i wyjaœnij, która czêœæ cz¹steczki chlorofilu zakotwicza siê w b³onie tylakoidu. Zadanie W celu wykazania wp³ywu barwy œwiat³a na intensywnoœæ fotosyntezy przygotowano dwa zestawy doœwiadczalne; w ka dym z nich w zlewce z wod¹ umieszczono nitkowat¹ skrêtnicê. Obydwa zestawy pozostawiono w ciemnym pomieszczeniu o temperaturze pokojowej i oœwietlono arówk¹omocy200w. W zestawie I pomiêdzy arówk¹ a skrêtnic¹ umieszczono filtr czerwony. W zestawie II pomiêdzy arówk¹ a skrêtnic¹ umieszczono filtr zielony. Korzystaj¹c z poni ej podanego wykresu, na którym przedstawiono barwê i d³ugoœæ fali widma absorpcji chlorofilu, okreœl, jak zastosowanie ka - dego z dwóch filtrów wp³ynie na intensywnoœæ fotosyntezy zachodz¹cej w komórkach skrêtnicy. Uzasadnij ka d¹ z udzielonych odpowiedzi. natê enie fotosyntezy d³ugoœæ fali (nm) zakres barwy widma czerwony pomarañczowy ó³ty zielony niebieski fioletowy

8 108 Zadanie Na wykresie przedstawiono widmo absorpcji chlorofilu a i -karotenu oraz widmo czynnoœciowe fotosyntezy. absorpcja (%) widmo czynnoœciowe fotosyntey -karoten chlorofil a wzglêdne natê enie fotosyntezy d³ugoœæ fali (nm) Okreœl d³ugoœæ fali i barwê œwiat³a absorbowanego przez karoten oraz wyjaœnij rolê karotenu w kszta³towaniu widma czynnoœciowego fotosyntezy. Zadanie Na wykresie przedstawiono poziomy energii w wyniku wzbudzenia chlorofilu pod wp³ywem œwiat³a niebieskiego i czerwonego. wy szy stan wzbudzenia energia absorpcja œwiat³a niebieskiego utrata energii (ciep³o) absorpcja œwiat³a czerwonego ni szy stan wzbudzenia stan wyjœciowy