Wymagania. mgr inż. Aneta Grabek Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Lublinie Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku
|
|
- Dawid Czajkowski
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wymagania jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015r. mgr inż. Aneta Grabek Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Lublinie Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku
2 Kto zobowiązany jest stosować się do Rozporządzenia? Ustawa z dnia 77 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r., nr 256, poz. 2572) Zgodnie z art. 2. system oświaty obejmuje m.in.: 1)przedszkola; 2)szkoły, w tym podstawowe, gimnazja, ponadgimnazjalne, artystyczne 3)placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego 4)placówki artystyczne 5)placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania firmy świadczące usługi cateringowe do placówek oświatowych
3 Idea i cele Rozporządzenia poprawa sposobu żywienia dzieci i młodzieży zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób dietozależnych u dzieci, młodzieży oraz w wieku dorosłym uświadamianie (edukowanie) młodych konsumentów o prawidłowym sposobie żywienia w praktyce wyrabianie prawidłowych nawyków żywieniowych u dzieci
4 Idea i cele Rozporządzenia Prowadzone przez PSSE w Lublinie oceny sposobu żywienia dzieci wykazują popełnianie błędów żywieniowych w jadłospisach co skutkuje nieprawidłową podażą makro- i mikroskładników w diecie w stosunku do zapotrzebowań żywionych grup wiekowych konsumentów
5 Idea i cele Rozporządzenia Chroniczny niedobór lub nadmiar składników odżywczych i energii w diecie niewątpliwie negatywnie wpływa na rozwój młodego organizmu. Skutków błędów żywieniowych w diecie dzieci nie da się zniwelować w późniejszym wieku.
6 Idea i cele Rozporządzenia Diety młodego pokolenia są zazwyczaj źle zbilansowane, charakteryzują się zbyt dużą zawartością niektórych składników pokarmowych ( cukry, tłuszcze, sód) przy wyraźnych niedoborach innych składników( witaminy, składniki mineralne w tym wapń)
7 Idea i cele Rozporządzenia Spożywanie przez dzieci posiłków wysoko kalorycznych zazwyczaj przekracza wydatek energetyczny, powoduje obserwowany od wielu lat wzrost liczby dzieci z nadwagą bądź otyłością. Dzieci spożywają posiłki monotonne, posiłki typu fast food, posiłki smażone, tłuste, zbyt słone, słodkie oraz wysoko przetworzone. W dietach dzieci znajduje się niewiele warzyw i owoców. Dzieci wolą pić słodkie, gazowane napoje.
8 Idea i cele Rozporządzenia Nieprawidłowości w zakresie żywienia dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty wynikają zazwyczaj z niewielkiej świadomości znaczenia żywienia tej grupy konsumentów wśród osób odpowiedzialnych za jego realizację. Prawidłowa realizacja żywienia przysparza wiele problemów i trudności. Wymaga to bowiem nie tylko wiedzy na temat zasad prawidłowego żywienia, lecz również wiedzy na temat wartości odżywczych produktów, umiejętności obliczania zawartości energii i składników pokarmowych w potrawach z uwzględnieniem strat technologicznych, znajomości układania jadłospisów i różnorodnych technik kulinarnych.
9 Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży Dostarczanie organizmowi energii oraz wszystkich niezbędnych składników odżywczych we właściwych proporcjach Regularność spożywanych posiłków Właściwa liczba posiłków i ich rozłożenie w ciągu dnia Pokrycie wszystkich potrzeb żywieniowych organizmu Prawidłowe funkcjonowanie i harmonijny rozwój młodego organizmu Utrzymanie prawidłowej masy ciała
10 Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży Żywienie ponad normy Nadwaga Otyłość Cukrzyca Nadciśnienie Problemy z układem szkieletowym Duża wrażliwość organizmu na niedobory, jak i nadmiar składników odżywczych w diecie! Żywienie niedoborowe: Pogorszenie stanu zdrowia Upośledzenie funkcjonowania układu immunologicznego Zmniejszenie wydajności układu krążeniowo-oddechowego Ryzyko wystąpienia niedokrwistości Zaburzenia w rozwoju tkanki kostnej Nadmierna drażliwość Spadek koncentracji
11 Podstawowe zalecenia żywieniowe dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym Spożywanie optymalnie 5 posiłków dziennie Urozmaicona dieta zapobieganie wystąpienia niedoborów bądź nadmiaru składników odżywczych Główne źródło energii produkty zbożowe z pełnego przemiału Odpowiednia podaż mleka i jego produktów Główne źródło białka chude mięso, wędliny, ryby Owoce i warzywa dodatkiem do każdego posiłku Odpowiednia ilość płynów (wody) Odpowiednia ilość tłuszczów Ograniczenie spożycia cukrów Ograniczenie spożycia soli kuchennej Ograniczenie pojadania pomiędzy posiłkami Rozporządzenie: w procesie przygotowania posiłki jest stosowana sól o obniżonej zawartości sodu (sól sodowo-potasowa)
12 Gęstość energetyczna posiłków Zgodnie z zaleceniami zdrowego żywienia, zakłada się, aby rozdział energii (%) na poszczególne posiłki wynosił: 5 posiłków 4 posiłki I śniadanie 25-30%, 25% II śniadanie 5-10%, o b i a d 30-35%, 35% podwieczorek 5-10%, 15% kolacja 15-20%. 25%
13 NORMY ŻYWIENIA Normy żywienia dla populacji polskiej nowelizacja, pod redakcją prof. dr hab. med. Mirosława Jarosza, wydane przez: Instytut Żywności i Żywienia, ul. Powsińska 61/63, Warszawa Rodzaje norm używanych w Polsce: EAR średnie zapotrzebowanie dla grupy RDA zalecane spożycie AI wystarczające spożycie
14
15 Żywienie zbiorowe ZAŁĄCZNIK NR 2 do Rozporządzenia z 26 sierpnia 2015r. tj. WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY ogólne wymogi dotyczące sposobu żywienia dzieci szczegółowe wymagania dotyczące grup produktów wykorzystywanych do produkcji posiłków
16 WYMOGI DOTYCZĄCE SPOSOBU ŻYWIENIA DZIECI 1. Środki spożywcze stosowane w żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty dobiera się w taki sposób, aby: 1) na całodzienne żywienie składały się środki spożywcze pochodzące z różnych grup środków spożywczych; 2) posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) zawierały produkty z następujących grup środków spożywczych: produkty zbożowe lub ziemniaki, warzywa lub owoce, mleko lub produkty mleczne, mięso, ryby, jaja, orzechy, nasiona roślin strączkowych i inne nasiona oraz tłuszcze;
17 WYMOGI DOTYCZĄCE SPOSOBU ŻYWIENIA DZIECI 1. Środki spożywcze stosowane w żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty dobiera się w taki sposób, aby: 3) w przypadku całodziennego żywienia jadłospis obejmował nie mniej niż cztery posiłki; 4) w przedszkolach i innych formach wychowania przedszkolnego, w których dziecko spędza do 5 godzin, były podawane co najmniej 2 posiłki główne: śniadanie i obiad; 5) obiad podawany w stołówce szkolnej dostarczał 30% całodziennego zapotrzebowania energetycznego, zgodnie z aktualnymi normami żywienia przy wyliczeniu średnioważonej normy dla danej grupy uczniów.
18 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 1. W żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty stosuje się: 1) Produkty zbożowe lub ziemniaki (przetworzone) przy czym : a)zbożowe produkty śniadaniowe zawierają nie więcej niż 15g cukrów w 100g produktu gotowego do spożycia, b)o niskiej zawartości sodu/soli, lub o obniżonej zawartości sodu/soli,
19 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH c)zawierające nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g produktu gotowego do spożycia, d)jedną lub więcej porcji w śniadaniu, obiedzie oraz kolacji e) trzy lub więcej różnych produktów z tej kategorii środków spożywczych w posiłkach obiadowych w tygodniu f) nie więcej niż jedną porcję potrawy smażonej z tej kategorii środków spożywczych w tygodniu g)przy czym do smażenia jest używany olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%.
20 Produkty zbożowe: -mąki, -kasze, - ryże, -otręby pszenne, owsiane, - makarony -płatki zbożowe, musli -pieczywo,
21 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 2) warzywa a)surowe lub przetworzone b)bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008 c)w przypadku przetworzonych o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub 100ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem, z wyłączeniem produktów poddanych naturalnej fermentacji mlekowej, takich jak: kwaszona kapusta, kwaszone ogórki,
22 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 2) cd. warzywa d)w przypadku warzyw suszonych: bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008, soli oraz tłuszczu, e)jedną lub więcej porcji warzyw każdego dnia w posiłku obiadowym, f)trzy lub więcej porcji warzyw w posiłkach obiadowych w tygodniu, g)trzy lub więcej różnych warzyw w posiłkach obiadowych w tygodniu.
23 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 3) owoce a)surowe lub przetworzone b)bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008 c)w przypadku owoców suszonych: bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008, soli oraz tłuszczu, d)jedną lub więcej porcji owoców każdego dnia w posiłku obiadowym, e)trzy lub więcej różnych owoców w posiłkach obiadowych w tygodniu.
24 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 4) Warzywa i owoce, przy czym: a)w żywieniu całodziennym podaje się pięć porcji warzyw lub owoców, jedna porcja może być zastąpiona przez sok w porcji nieprzekraczającej 200ml, b)dodatek warzyw lub owoców podaje się w każdym posiłku każdego dnia w żywieniu przedszkolnym i całodziennym w proporcji pomiędzy liczbą porcji warzyw i owoców w stosunku nieprzekraczającym trzech porcji warzyw na dwie porcje owoców (1 porcja od 80g do 100g produktu)
25 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 5) mięso, ryby, jaja, orzechy, nasiona roślin strączkowych i inne nasiona: a)przy czym w przypadku orzechów i nasion: bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008, soli oraz tłuszczu, b)jedną lub więcej porcji żywności z tej kategorii środków spożywczych każdego dnia, c)porcję ryby co najmniej raz w tygodniu, d)przy czym do smażenia jest używany olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%, e)przy czym nie więcej niż jedną porcję potrawy smażonej w ciągu tygodnia szkolnego od poniedziałku do piątku, a w żywieniu 7-dniowym nie więcej niż dwie porcje potrawy smażonej w tygodniu.
26 Ta grupa środków spożywczych jest bardzo zróżnicowana. Zaliczono do niej mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych, orzechy i inne nasiona. Zgodnie z zapisami przepisu dzieciom podaje się przynajmniej jedną porcję żywności z tej grupy środków spożywczych każdego dnia. Przepis dopuszcza podawanie jednej potrawy smażonej w ciągu tygodnia szkolnego ( 5 dni) oraz dwóch przy żywieniu obejmującym 7 dni. CEL: ograniczenie smażenia na korzyść technik bardziej prozdrowotnych: gotowanie, duszenie, pieczenie, grillowanie.
27 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 6) tłuszcze spożywcze oleje, masło, margaryny miękkie kubkowe niearomatyzowane lub ich mieszanki; w przypadku smażenia jest używany olej rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartości kwasów wielonienasyconych poniżej 40%.
28 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 7) mleko lub produkty mleczne: ( mleko rozumiane jako mleko krowie, owcze, kozie) a)zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100g/ml produktu gotowego do spożycia, b)przy czym co najmniej dwie porcje mleka lub produktów mlecznych każdego dnia w żywieniu przedszkolnym i co najmniej trzy porcje w żywieniu całodziennym
29 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 8) inne napoje: a)woda naturalna woda mineralna nisko lub średniozmineralizowana, woda źródlana lub woda stołowa, b)napoje zastępujące mleko, czyli napój: sojowy, ryżowy, owsiany, kukurydziany, gryczany, orzechowy lub migdałowy: zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100ml produktu gotowego do spożycia, bez dodatku substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008, o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem,
30 W racjonalnym żywieniu ogromną rolę odgrywa podaż płynów. Dzieci i młodzież powinny pić codziennie co najmniej sześć szklanek wody. W przypadku dni o intensywniejszym wysiłku fizycznym podaż płynów powinna być jeszcze większa. U dzieci i młodzieży należy promować spożycie wody. Woda w ramach żywienia zbiorowego powinna być podawana dzieciom bez ograniczeń. Dzieci powinny mieć zapewniony dostęp do wody pitnej.
31 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 8) inne napoje: c) soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne: w porcjach nieprzekraczających 200ml, bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008 w przypadku soków warzywnych i owocowo-warzywnych, o niskiej zawartości sodu/soli, tj. zawierający nie więcej niż 0,12g sodu lub równoważnej ilości soli na 100g lub na 100ml środka spożywczego lub o obniżonej zawartości sodu/soli, tj. obniżenie zawartości sodu lub wartości równoważnej dla soli wynosi co najmniej 25% w porównaniu z podobnym produktem
32 Należy podawać soki zawierające naturalne cukry. Wartość odżywcza soków zależy od surowców użytych do ich produkcji. Soki owocowo warzywne oraz warzywne nie mogą być dosładzane.
33 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 8) inne napoje: d) Koktajle owocowe, warzywne, owocowo-warzywne na bazie mleka, napojów zastępujących mleko, czyli napoju: sojowego, ryżowego, owsianego, kukurydzianego, gryczanego, orzechowego lub migdałowego, produktów mlecznych lub produktów zastępujących produkty mleczne, zgodnie z wymaganiami, o których mowa w ust. 5 załącznika nr 1 do rozporządzenia
34 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH ust. 5 załącznika nr 1 do niniejszego rozporządzenia: Produkty mleczne: jogurt, kefir, maślanka, mleko zsiadłe, mleko acidofilne, mleko smakowe, serwatka, ser twarogowy, serek homogenizowany lub produkty zastępujące produkty mleczne na bazie soi, ryżu, owsa, orzechów lub migdałów: 1) nie więcej niż 10g cukrów w 100g/ml produktu gotowego do spożycia; 2) bez dodatku substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) 1333/2008; 3) zawierające nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g/ml produktu gotowego do spożycia.
35 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 8) inne napoje: e) napoje przygotowywane na miejscu bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) 1333/2008; herbata w tym z: owocami, mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim, napary owocowe z naturalnym aromatem, w tym z owocami; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim,
36 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 8) inne napoje: kawa zbożowa w tym z: mlekiem lub napojami zastępującymi mleko, czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim, kakao naturalne z: mlekiem lub napojami zastępującymi mleko czyli napojem: sojowym, ryżowym, owsianym, kukurydzianym, gryczanym, orzechowym lub migdałowym; dozwolone jest słodzenie naturalnym miodem pszczelim, kompot owocowy f) Bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008 oraz tauryny, guarany i kofeiny; - wyeliminowanie z żywienia zbiorowego napojów energetyzujących oraz słodkich napojów niegazowanych i gazowanych ( np. cola).
37 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 9) inne produkty: a)sól: w procesie przygotowania posiłku jest stosowana sól o obniżonej zawartości sodu (sól sodowo-potasowa) sól nie jest stosowana po procesie przygotowywania posiłku przy czym w żywieniu zbiorowym należy uwzględnić, że dzienne spożycie soli powinno wynosić nie więcej niż 5g, b) zioła lub przyprawy świeże lub suszone bez dodatku soli,
38 Nadmiar spożywania sodu jest jednym z najważniejszych problemów żywieniowych. Najwięcej sodu znajduje się w soli. Utrzymujące się przez wiele lat wyższe od zalecanego spożycie soli jest bardzo niekorzystne dla zdrowia i przyczynia się do rozwoju nadciśnienia tętniczego, udarów mózgu, osteoporozy. Może mieć związek z zapadalnością na nowotwór żołądka. Spożycie soli w polskiej populacji 2-3 krotnie przekracza zalecane ilości.
39 Sól należy zastępować ziołami lub przyprawami. Dopuszcza się stosowanie ziół świeżych oraz przypraw bez dodatku soli.
40 WYMOGI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH 0,12 g sodu / 100g produktu sól [g] = sód [g] x 2,5 5 g soli zawiera 2 g sodu 0,3 g soli / 100 g produktu
41 c.d. 9) inne produkty: c) zupy, sosy oraz potrawy sporządzane z naturalnych składników bez użycia koncentratów spożywczych, z wyłączeniem koncentratów z naturalnych składników, - uniemożliwienie stosowania w żywieniu zbiorowym zup i sosów w proszku. Dozwolone jest stosowanie koncentratów produkowanych z naturalnych składników
42 c.d. 9) inne produkty: d) zawierające nie więcej niż 10g cukrów w 100g/ml produktu gotowego do spożycia, e) zawierające nie więcej niż 10g tłuszczu w 100g/ml produktu gotowego do spożycia. - przepis ma zastosowanie do żywności innej niż wymieniona w ust.2 zał. II np. ciasta, wafle, kisiel, galaretki, czy też produkty na bazie soi, ryżu, owsa, migdałów
43 Oświadczenia żywieniowe dotyczące zawartości soli/sodu w środkach spożywczych NISKA ZAWARTOŚĆ SODU/SOLI Oświadczenie, że środek spożywczy ma niską zawartość sodu/soli oraz każde oświadczenie, które może mieć taki sam sens dla konsumenta, może być stosowane tylko wówczas, gdy produkt zawiera nie więcej niż 0,12 g sodu, lub równoważną ilość soli, na 100 g lub na 100 ml. W przypadku wód innych niż naturalne wody mineralne objęte zakresem stosowania dyrektywy 80/770/EWG wartość ta nie powinna przekraczać 2 mg sodu na 100 ml. O OBNIŻONEJ ZAWARTOŚCI [NAZWA SKŁADNIKA ODŻYWCZEGO] Oświadczenie, że zawartość jednego lub kilku składników odżywczych została obniżona oraz każde oświadczenie, które może mieć taki sam sens dla konsumenta, może być stosowane tylko wówczas, gdy obniżenie zawartości wynosi co najmniej 30 % w porównaniu z podobnym produktem, z wyjątkiem mikroskładników odżywczych, gdzie dopuszczalne jest różnica 10 % w wartościach odniesienia zgodnie z dyrektywą Rady 90/496/EWG oraz sodu lub wartości równoważnej dla soli, gdzie dopuszczalna jest różnica 25 %.
44 Oświadczenia żywieniowe dotyczące zawartości soli/sodu w środkach spożywczych BARDZO NISKA ZAWARTOŚĆ SODU/SOLI Oświadczenie, że środek spożywczy ma bardzo niską zawartość sodu/soli oraz każde oświadczenie, które może mieć taki sam sens dla konsumenta, może być stosowane tylko wówczas, gdy produkt zawiera nie więcej niż 0,04 g sodu, lub równoważną wartość dla soli, na 100 g lub na 100 ml. Tego oświadczenia nie stosuje się w odniesieniu do naturalnych wód mineralnych i innych wód. NIE ZAWIERA SODU lub NIE ZAWIERA SOLI Oświadczenie, że środek spożywczy nie zawiera sodu lub nie zawiera soli oraz każde oświadczenie, które może mieć taki sam sens dla konsumenta, może być stosowane tylko wówczas, gdy produkt zawiera nie więcej niż 0,005 g sodu lub równoważną wartość dla soli na 100 g. BEZ DODATKU SODU/SOLI Oświadczenie, że do środka spożywczego nie dodano sodu lub soli oraz każde oświadczenie, które może mieć taki sam sens dla konsumenta, może być stosowane tylko wówczas, gdy produkt nie zawiera dodanego sodu lub soli ani żadnych innych składników zawierających dodany sód lub sól i gdy produkt zawiera nie więcej niż 0,12 g sodu lub równoważną wartość dla soli, na 100 g lub 100 ml.
45 ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1924/2006 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności Oświadczenia żywieniowe dotyczące zawartości cukrów w środkach spożywczych NISKA ZAWARTOŚĆ CUKRÓW Oświadczenie, że środek spożywczy ma niską zawartość cukrów, oraz każde oświadczenie, które może mieć taki sam sens dla konsumenta, może być stosowane tylko wówczas, gdy produkt zawiera nie więcej niż 5 g cukrów na 100 g dla produktów stałych lub 2,5 g cukrów na 100 ml dla produktów płynnych. NIE ZAWIERA CUKRÓW Oświadczenie, że środek spożywczy nie zawiera cukrów, oraz każde oświadczenie, które może mieć taki sam sens dla konsumenta, może być stosowane tylko wówczas, gdy produkt zawiera nie więcej niż 0,5 g cukrów na 100 g lub 100 ml. BEZ DODATKU CUKRÓW Oświadczenie, że do środka spożywczego nie zostały dodane cukry, oraz każde oświadczenie, które może mieć taki sam sens dla konsumenta, może być stosowane tylko wówczas, gdy produkt nie zawiera żadnych dodanych cukrów prostych, dwucukrów ani żadnych innych środków spożywczych zastosowanych ze względu na ich właściwości słodzące. Jeżeli cukry występują naturalnie w środku spożywczym, na etykiecie powinna się również znaleźć następująca informacja: "ZAWIERA NATURALNIE WYSTĘPUJĄCE CUKRY".
46 bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008 ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności Zakresy numerów listy chemicznych dodatków do żywności Barwniki Konserwanty Przeciwutleniacze i regulatory kwasowości Emulgatory, środki spulchniające, żelujące itp Środki pomocnicze Wzmacniacze smaku Środki słodzące, nabłyszczające i inne Stabilizatory, konserwanty, zagęstniki i inne
47 bez dodatku cukrów i substancji słodzących zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 1333/2008 E 420 Sorbitole E 421 Mannitol poliole, alkohole cukrowe E 950 Acesulfam K E 951 Aspartam E 952 Cyklaminiany E 953 Izomalt E 954 Sacharyny E 955 Sukraloza E 957 Taumatyna E 959 Neohesperydyna DC E 960 Glikozydy stewiowe E 961 Neotam E 962 Sól aspartamu i acesulfamu E 964 Syrop poliglucitolowy E 965 Maltitole E 966 Laktitol E 967 Ksylitol E 968 Erytritol E 969 Adwantam
48 aktualnoci/aktualnoci/547-sklepiki-i-stolowki-szkolnew-swietle-nowych-przepisow
49 Cyt: Do tej pory, dopóki w szkołach były sklepiki i stołówki, które żywiły w sposób niezdrowy, rodzic który życzył sobie zdrowego żywienia swojego dziecka nie miał szans na realizację tego założenia. Tak być nie powinno. Szkoła nie ma prawa nie dawać szansy rodzicowi na zdrowe żywienie jego dziecka. Żywienie dzieci w placówkach systemu oświaty musi opierać się na rzetelnej naukowej wiedzy, a nie informacjach z reklam i kolorowych czasopism.
50 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1
WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1 W żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1
Grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży
Nowe prawo dotyczące żywienia w placówkach oświatowych
Nowe prawo dotyczące żywienia w placówkach oświatowych Żywienie dzieci i młodzieży w świetle przepisów ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ZDROWIA z dnia 26 sierpnia 2015 r. Akty prawne 1. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA
Żywienie dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty w placówkach żywienia zbiorowego zamkniętego w świetle nowych przepisów prawnych
Żywienie dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty w placówkach żywienia zbiorowego zamkniętego w świetle nowych przepisów prawnych Od dnia 1 września 2015 r. weszła w życie zmiana do ustawy O BEZPIECZEŃSTWIE
dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące żywienia w stołówkach i asortymentu w sklepikach szkolnych szansą na poprawę sposobu żywienia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak
Zmiany w zakresie żywienia dzieci w jednostkach systemu oświaty
OPUBLIKOWANO: 30 WRZEŚNIA 2015 Zmiany w zakresie żywienia dzieci w jednostkach systemu oświaty Opracowała: Diana Kaczorek, prawnik, legislator, pracownik administracji publicznej Podstawa prawna: Ustawa
Szkoła Podstawowa Nr 9 im. Jana Kasprowicza 34 500 Zakopane, ul. Harenda 21 tel/fax 1820682 77 sp9zakopane@poczta.onet.pl www.sp9zakopane.
Szkoła Podstawowa Nr 9 im. Jana Kasprowicza 34 500 Zakopane, ul. Harenda 21 tel/fax 1820682 77 sp9zakopane@poczta.onet.pl www.sp9zakopane.pl - WZÓR - UMOWA Zawarta w dniu 2015 roku w Zakopanem pomiędzy:
dr inż. Paulina Liszka dr inż. Mirosław Pysz Krakowska Wyższa Szkoła Promocji Zdrowia
Zasady układania jadłospisów, zmiany w wykorzystywanych dotychczas produktach spożywczych, obliczanie wartości odżywczej posiłku, przykładowy jadłospis dr inż. Paulina Liszka dr inż. Mirosław Pysz Krakowska
Oddział Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Procesów Nauczania
Prowadzenie żywienia w placówkach nauczania i wychowania w świetle znowelizowanych przepisów zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych
Izabela Kornecka Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku
Wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty w świetle rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015
Prowadzenie żywienia w placówkach nauczania i wychowania w świetle nowych przepisów
Prowadzenie żywienia w placówkach nauczania i wychowania w świetle nowych przepisów Piotr Pokrzywa Kierownik Oddziału Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Procesów Nauczania Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006
ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA. Anna Duda
ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA I WYCHOWANIA W Ś W I E T L E Z N O W E L I Z O WA N YC H P R Z E P I S Ó W Anna Duda ŹRÓDŁA BIAŁKA W DIECIE bardzo ważnego składnika dla rosnącego młodego organizmu. Białko
WPROWADZENIE REGULACJE PRAWNE
WPROWADZENIE Z dniem 1 września 2015r., w życie wchodzi nowe rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty
Rola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.ckuip.kalisz.pl Kalisz: Świadczenie usług całodziennego żywienia dla młodzieży przebywającej
ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3
1 ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 Uniwersytet Medyczny w Łodzi DIETA DZIECKA POWINNA BYĆ: Urozmaicona pod względem doboru produktów spożywczych, Uregulowana pod względem częstości i pory spożywania posiłków,
I. Wymagania dotyczące produktów zbożowych:
I. Wymagania dotyczące produktów zbożowych: 1. Dozwolone produkty o zawartości nie więcej niż 15g cukrów w 100gramach produktu gotowego do spożycia. 2. Dozwolone produkty o zawartości nie więcej niż 10g
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Organizacja żywienia w szkołach Marta Widz Dr inż. Marta Jeruszka-Bielak. Warszawa, 28 sierpnia 2015 r.
Organizacja żywienia w szkołach Marta Widz Dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Warszawa, 28 sierpnia 2015 r. Cel Organizacja prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych oraz praktyczna
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY. 26.10.2015r.
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY 26.10.2015r. ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY Żywienie, szczególnie zbiorowe, nie powinno być realizowane w sposób doraźny. Jest to istotny problem
Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach
Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach NORMY ŻYWIENIA DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I SZKOLNYM W POLSCE OPRACOWANO W INSTYTUCIE ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA I ZATWIERDZONE ZOSTAŁY PRZEZ INSTYTUT
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna 43-400 Cieszyn ul. Liburnia 2 asystent Teresa Kopiec asystent Halina Dziadek st. asystent Czesława Lis
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna 43-400 Cieszyn ul. Liburnia 2 asystent Teresa Kopiec asystent Halina Dziadek st. asystent Czesława Lis Żywienie i aktywność fizyczna mają wpływ na rozwój psychofizyczny
Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo
Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Cel i założenia: Przypomnienie zasad prawidłowego i smacznego odżywiania Niemarnowanie jedzenia Zachęcenie do rodzinnego spożywania posiłków Zmniejszanie ilości
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny
W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
DIETA ŻŁOBKOWA Komponowanie posiłków zgodnie z obowiązującymi normami
DIETA ŻŁOBKOWA Komponowanie posiłków zgodnie z obowiązującymi normami Dorota Sokół www.przewodnikzywienia.pl dorota@przewodnikzywienia.pl T: 511 764 699 Zmiany w żywieniu żłobkowym Ustawa z dnia 4.02.2011
INFORMATOR dla PLACÓWEK OŚWIATOWYCH w kwestii żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży
Celem głównym programu jest zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkołach i placówkach. na Działania dotyczące wdrożenia
Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Rozeznanie rynku dotyczące ceny na świadczenie usługi cateringu
Rozeznanie rynku dotyczące ceny na świadczenie usługi cateringu Dyrektor Szkoły Podstawowej im. Powstańców Wielkopolskich w Strzałkowie w ramach rozeznania rynku oraz w celu oszacowania wartości zamówienia,
Lista produktów rekomendowanych i nierekomendowanych w stołówkach przedszkolnych i szkolnych
Lista produktów rekomendowanych i nierekomendowanych w stołówkach przedszkolnych i szkolnych Produkty rekomendowane w stołówkach przedszkolnych i szkolnych pieczywo: chleb, bułki, ciabatty, rogale, bardzo
Talerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Grupy środków spożywczych i ich zastosowanie w żywieniu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r.
Grupy środków spożywczych i ich zastosowanie w żywieniu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. Zbożowe produkty śniadaniowe oraz inne produkty zbożowe lub ziemniaki. Spośród
Tabela: 2 Lista produktów rekomendowanych i nierekomendowanych w stołówkach przedszkolnych i szkolnych
Tabela: 2 Lista produktów rekomendowanych i nierekomendowanych w stołówkach przedszkolnych i szkolnych Produkty rekomendowane w stołówkach przedszkolnych i szkolnych pieczywo: chleb, bułki, ciabatty, rogale,
Żywienie w szpiczaku mnogim
Żywienie w szpiczaku mnogim Spotkanie II : dbamy o kości mgr inż. Sławomir Kozłowski szpiczak mnogi leczenie osteoporoza- zaburzenie mineralizacji kości Czynniki środowiskowe dieta (wapń i witamina D)
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
ANKIETA. Imię i nazwisko. Data urodzenia Masa ciała Wzrost. Tel. Kontaktowy. Email do wysłania diety i/lub kontaktu
ANKIETA Proszę o rzetelne, zgodne ze stanem faktycznym wypełnienie ankiety, gdyż jest to niezbędne do opracowania dobrze dopasowanego planu dietetycznego. Imię i nazwisko.. Data urodzenia Masa ciała Wzrost.
ANKIETA. Imię i nazwisko.. Data urodzenia.. Tel. Kontaktowy. Email do wysłania diety i/lub kontaktu. Podpis: ... Rodzaj wykonywanej pracy
ANKIETA Proszę o rzetelne, zgodne ze stanem faktycznym wypełnienie ankiety, gdyż jest to niezbędne do opracowania dobrze dopasowanego planu dietetycznego. Imię i nazwisko.. Data urodzenia.. Tel. Kontaktowy
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
ANKIETA ŻYWIENIOWA Proszę o wypełnienie ankiety przed przyjściem do dietetyka oraz przyniesienie wyników badań na spotkanie.
ANKIETA ŻYWIENIOWA Proszę o wypełnienie ankiety przed przyjściem do dietetyka oraz przyniesienie wyników badań na spotkanie. Imię i nazwisko Zdiagnozowane schorzenia lub dolegliwości.. 1. Od jakiego czasu
PROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA. Opis. - praca z materiałami drukowanymi, - pogadanka, - dyskusja problemowa
PROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA Uwaga: Dopuszcza się modyfikację kolejności zaplanowanych tematów. Kolejne zajęcia Temat główny - Liczba godzin Metody prowadzenia zajęć: Opis 1 PODSTAWOWE
KWESTINARIUSZ ŻYWIENIOWY PACJENTA
KWESTINARIUSZ ŻYWIENIOWY PACJENTA Data Imię i nazwisko e-mail Data urodzenia Wzrost (cm) Obecna masa ciała (kg) Docelowa masa ciała (kg) Obwód pasa (cm) Obwód bioder (cm) Aktywność fizyczna: Czy uprawia
ZAPYTANIE OFERTOWE. Zaręby Kościelne, RGK
Zaręby Kościelne, 2016.08.22 RGK.2710.1.2016 ZAPYTANIE OFERTOWE Wójt Gminy Zaręby Kościelne zaprasza do składania ofert na wynajem pomieszczenia w celu prowadzenia sklepiku szkolnego w okresie od 01.09.2016
11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Samodzielna ocena swojego żywienia i aktywności fizycznej. Cele: zapoznanie ucznia z praktycznymi aspektami układania prawidłowo zbilansowanej
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Śniadania mleczne i bezmleczne. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej
Śniadania mleczne i bezmleczne dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Mleko i przetwory mleczne Mleko i przetwory mleczne stanowią ważną grupę żywności, która jest najlepszym źródłem
Jolanta Nizio Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku
Sklepiki szkolne - Grupy środków spożywczych przeznaczonych/rekomendowanych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty w świetle nowych regulacji prawnych Jolanta Nizio Sekcja Higieny
Projekt Umowy nr /2016 najmu lokalu użytkowego
Załącznik nr 2 do Ogłoszenia Projekt Umowy nr /2016 najmu lokalu użytkowego Zawarta w dniu pomiędzy: 1) Zespołem Szkolno-Przedszkolnym nr 1 w Tomaszowie Mazowieckim, 97-200 Tomaszów Maz. ul. J.U. Niemcewicza
Informacja zwrotna dot. jadłospisu dekadowego
Informacja zwrotna dot. jadłospisu dekadowego Wizyta w placówce: druga Nazwa i adres placówki: PRZEDSZKOLE PUBLICZNE MIŚ ul. Dworcowa 23, 62-045 Pniewy Data analizy: 2017-05-15 O zdrowiu dziecka oraz jego
Warsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej
Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych
Jakościowe metody oceny sposobu żywienia
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie Wlkp. Jakościowe metody oceny sposobu żywienia Małgorzata Stodolak Gorzów Wlkp. 15.12.2014 r. Normy żywienia dla populacji polskiej nowelizacja,
Myślę co jem - profilaktyka otyłości i chorób dietozależnych wśród dzieci. Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak
1. Cel główny Uczeń ocenia swój sposób żywienia Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak 2. Cele szczegółowe Uczeń: ocenia wielkość porcji poszczególnych grup produktów spożywczych identyfikuje
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Na przedszkolnym talerzyku
Na przedszkolnym talerzyku W obecnym roku szkolnym pojawiła się informacja o rewolucji w dziecięcym menu. Wśród rodziców rozchodzą się wieści, że jedzenie w szkole i przedszkolu jest teraz niesmaczne i
Zasady racjonalnego żywienia, normy żywienia i zalecane racje pokarmowe na przykładzie dzieci i młodzieży w wieku szkolnym
Zasady racjonalnego żywienia, normy żywienia i zalecane racje pokarmowe na przykładzie dzieci i młodzieży w wieku szkolnym Zbilansowana dieta POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA W JELENIEJ GÓRZE
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
ŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY. Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim listopad 2012r.
Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim listopad 2012r. Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego
Dietetyk Angelika Frączek DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA. Imię i nazwisko...
DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA Imię i nazwisko... Proszę o sumienne wypełnienie niniejszego wywiadu żywieniowego, który posłuży do oceny Pani/Pana sposobu żywienia. Dobrze, aby dzienniczek wypełniać
ANKIETA ŻYWIENIOWA ...
ANKIETA ŻYWIENIOWA IMIĘ... NAZWISKO Zdiagnozowane schorzenia lub dolegliwości: Występujące alergie pokarmowe:...... 1. Od jakiego czasu towarzyszy Pani/Panu otyłość i choroba..? 2. Czy były kiedyś próby
8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum
8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum Temat: Wybory żywieniowe produkty zalecane i niezalecane w żywieniu. Cel: Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Zdobyte
SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA
1 Oznaczenie sprawy: CKUiP-KG.271.2.2016 Centrum Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego w Kaliszu ul. Handlowa 9, 62-800 Kalisz SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA dotycząca postępowania na: Świadczenie
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA MŁODEGO PIŁKARZA. mgr Natalia Stanecka Centrum Dietetyczne Naturhouse Dzierżoniów
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA MŁODEGO PIŁKARZA mgr Natalia Stanecka Centrum Dietetyczne Naturhouse Dzierżoniów ZŁE NAWYKI ŻYWIENIOWEKONSEKWENCJE zmniejszona wydolność fizyczna dziecka, płaskostopie, skrzywienia
zdrowego żywienia w chorobie
Wspieramy w ciężkiej chorobie, aby cieszyć się każdą chwilą PORADNIK zdrowego żywienia w chorobie Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych Hospicjum im. Jana Pawła II w Żorach Opracowanie: Magdalena Olborska
AKTUALNOŚCI. Żywienie dzieci. Regularność spożywania posiłków. Spacer po Zdrowie - zaproś swojego lekarza
Numer 8 20 kwietnia 2018 AKTUALNOŚCI Spacer po Zdrowie - zaproś swojego lekarza Projekt finansowany w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 Regularność spożywania posiłków Tak samo jak w
Zbożowe śniadanie zimowe. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej
Zbożowe śniadanie zimowe dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Asortyment produktów zbożowych Produkty zbożowe stanowią podstawę wyżywienia ludności na całym świecie, znajdują się
Zasady racjonalnego żywienia dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. mgr inż. Joanna Wierzbicka
Zasady racjonalnego żywienia dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym mgr inż. Joanna Wierzbicka Najczęstsze wady w żywieniu dzieci i młodzieży Do osób najbardziej narażonych na skutki nieprawidłowego żywienia
Załącznik nr 2 do SWIZ. DIETA PODSTAWOWA ( ogólna)
Załącznik nr 2 do SWIZ DIETA PODSTAWOWA ( ogólna) Dzień Posiłek Składniki Waga (g) Makaron na mleku 300 Masło extra 35,2% Szynka kanapkowa 30 Papryka czerwona Kawa z mlekiem 225 Poniedziałek 2208,6 kcal
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu
Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu zdrowia. Polega ono na całkowitym pokryciu zapotrzebowania
EDUKACJA DLA RODZICÓW
Materiał opracowała: Jolanta Gęca EDUKACJA DLA RODZICÓW Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży jest szczególnie istotne, ze względu na fazę intensywnego wzrostu i dojrzewania. Dla utrzymania wzrostu i
Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Opis przedmiotu zamówienia
Opis przedmiotu zamówienia do wniosku o wszczęcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z dnia 4 lutego 2019 r. Tytuł postępowania: Catering dla Przedszkola nr 2 w Radzyminie w okresie od dnia
Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum
Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum Autor: mgr Beata Draczko Temat lekcji: Wiem, co jem. Zasady racjonalnego odżywiania się człowieka. Cel ogólny: - zapoznanie uczniów z zasadami racjonalnego
Dzienniczek bieżącego spożycia
Dzienniczek bieżącego spożycia Zasady prowadzenia dzienniczka: 1) Wypełnienie 3-dniowego dzienniczka bieżącego notowania polega na bardzo dokładnym zapisywaniu wszystkiego, co w danym dniu Pan/Pani zjadł/a
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
masło o zawartości trzech czwartych tłuszczu produkt zawierający nie mniej niż 60% i nie więcej niż 62% tłuszczu mlecznego;
06.11.2015 Najczęściej zadawane pytania dotyczące rozporządzenia sklepikowego W związku z licznymi zapytaniami do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Rozwój człowieka, stan jego zdrowia i wydajność pracy oraz długość życia są ściśle uzależnione od sposobu żywienia.
Rozwój człowieka, stan jego zdrowia i wydajność pracy oraz długość życia są ściśle uzależnione od sposobu żywienia. Nieprawidłowe odżywianie w wieku niemowlęcym, przedszkolnym i szkolnym: hamuje rozwój
Nowe zalecenia dotyczące żywienia dzieci
Żywienie dzieci Rozkład posiłków w przedszkolu: 8.30-9.00 Śniadanie 12.00 12.30 - Obiad 14.15 14.30 - Podwieczorek Przez cały czas pobytu w przedszkolu dzieci mają dostęp do wody Nowe zalecenia dotyczące
UZASADNIENIE. 2009, str.: Gawęcki J., Roszkowski W.: Żywienie człowieka a zdrowie publiczne (Tom 3). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
UZASADNIENIE Zasadniczym celem projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową
Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna
Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna Wybrane odpowiedzi proszę podkreślić. IMIĘ I NAZWISKO:... 1. Data wypełniania formularza - 2. Płeć A. kobieta B. mężczyzna 3. Wiek - 4. Wzrost - Aktualna masa ciała
GDA. Prawidłowe odżywianie
GDA Prawidłowe odżywianie Co to jest GDA? Prawidłowe odżywianie jest jednym z warunków zachowania dobrego stanu zdrowia. Aby móc dopasować swój sposób odżywiania do stylu życia jaki prowadzimy, niezbędne
Opracowanie Aneta Wiśniewska
Opracowanie Aneta Wiśniewska 1. Zdrowe, racjonalne żywienie jako warunek prawidłowego wzrostu i rozwoju 2. Zasady racjonalnego żywienia 4 U 3. Przykłady wielkości porcji do Piramidy Żywienia 4. Zalecane
Nowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?!
Nowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?! Rozporządzenie Z dniem 01.09.2015 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015
Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia
Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia Co to jest? Zdrowe odżywianie sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.
Podstawy żywienia w sporcie. Aneta Sojak
Podstawy żywienia w sporcie Aneta Sojak Właściwe żywienie i nawodnienie = Osiągnięcie sukcesu Energia do pracy mięśni Adaptacja do wysiłku Skuteczna regeneracja (zmniejszenie procesów katabolicznych) Zły
Opis przedmiotu zamówienia
Opis przedmiotu zamówienia do wniosku o wszczęcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z dnia 14 lutego 2019 r. Tytuł postępowania: Catering dla Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej w Starych
Sylwia Maksym Dietetyk, Fizjoterapeuta, Trener personalny, Instruktor fitness
Sylwia Maksym Dietetyk, Fizjoterapeuta, Trener personalny, Instruktor fitness Śniadanie Miseczka płatków NESQUICK z mlekiem 6 łyżek płatków = 30g = 24g węglowodanów II Śniadanie Batonik BELVITA + sok KUBUŚ
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Kwestionariusz do badania zachowań żywieniowych i opinii na temat żywności i żywienia
Kwestionariusz do badania zachowań żywieniowych i opinii na temat żywności i żywienia Proszę o udzielenie odpowiedzi na pytania zamieszczone w kwestionariuszu, poprzez zakreślenie odpowiedniego pola znakiem
CEL GŁÓWNY Poprawa jakości żywienia dzieci i młodzieży na terenie placówek oświatowych w Gdańsku.
CEL GŁÓWNY Poprawa jakości żywienia dzieci i młodzieży na terenie placówek oświatowych w Gdańsku. Program Gdańsk jemy zdrowo! odpowiada na dwie potrzeby: Konieczność dostosowania standardów żywieniowych