DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia XXX r. [ ](2013) XXX draft DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI Wytyczne dotyczące dyrektywy 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE Artykuł 7: Systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej COURTESY TRANSLATION OF SWD(2013) 451 FINAL PL PL

2 SPIS TREŚCI A. WPROWADZENIE... 2 B. W JAKI SPOSÓB OBLICZA SIĘ WYMAGANĄ WIELKOŚĆ OSZCZĘDNOŚCI ENERGII?... 3 C. JAKIE INSTRUMENTY POLITYKI I JAKIE KRYTERIA? D. NA KTÓRYCH SEKTORACH I DZIAŁANIACH INDYWIDUALNYCH MAJĄ KONCENTROWAĆ SIĘ ODPOWIEDNIE ŚRODKI E. W JAKI SPOSÓB NALEŻY OBLICZAĆ OSZCZĘDNOŚCI ENERGII OSIĄGANE W RAMACH KAŻDEGO DZIAŁANIA INDYWIDUALNEGO? F. JAKIE WYMOGI W ZAKRESIE POMIARU, KONTROLI, JAKOŚCI, MONITOROWANIA I WERYFIKACJI NALEŻY SPEŁNIĆ? G. JAKIE OBOWIĄZKI W ZAKRESIE SPRAWOZDAWCZOŚCI NALEŻY SPEŁNIĆ? H. WYKAZ BADAŃ I DOKUMENTÓW

3 ARTYKUŁ 7: SYSTEMY ZOBOWIĄZUJĄCE DO EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ A. WPROWADZENIE 1. Przepisy art. 7 dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej 1 (zwanej dalej dyrektywą EED lub dyrektywą ) mogą być wdrażane poprzez korzystanie z lub ustanowienie co najmniej jednego z następujących środków z dziedziny polityki: (i) systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej lub (ii) alternatywnych środków z dziedziny polityki. Podejmując działania w tym zakresie, państwa członkowskie muszą postępować zgodnie z określoną procedurą: 1) określić łączną wielkość oszczędności energii, którą należy osiągnąć, a także jej rozkład w okresie obowiązywania zobowiązania (zob. sekcja B); 2) ustalić, czy zamierzają korzystać z systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej, alternatywnych środków z dziedziny polityki, czy też z obydwu tych instrumentów, oraz zapewnić zgodność z określonymi kryteriami przy opracowywaniu odpowiednich programów lub środków (zob. sekcja C); 3) wskazać sektory i działania indywidualne, na których mają koncentrować się odpowiednie środki, umożliwiając osiągnięcie wymaganej wielkości oszczędności energii (zob. sekcja D); określić sposób obliczania oszczędności energii wynikającej z działań indywidualnych (zob. sekcja E); 4) zapewnić kontrolę, weryfikację, monitorowanie i przejrzystość programu lub alternatywnych środków z dziedziny polityki (zob. sekcja F); oraz 5) zgłaszać i publikować wyniki (zob. sekcja G). 2. Poszczególne etapy tej procedury mogą różnić się między sobą w zależności od zastosowanego(-ych) środka(-ów) z dziedziny polityki. Wspomniane różnice zostały w stosownych przypadkach wyszczególnione w tekście. 3. W sekcji H dokumentu przedstawiono również wykaz różnych sprawozdań i wyników badań, które mogą przyczynić się do usprawnienia procesu wprowadzania krajowych środków z dziedziny polityki. Wykaz ten nie jest wyczerpujący i ma charakter orientacyjny oraz pomocniczy. 4. Celem niniejszego dokumentu jest zapewnienie państwom członkowskim wytycznych dotyczących stosowania art. 7 dyrektywy EED. Dokument wyraża poglądy Komisji, nie zmienia skutków prawnych dyrektywy i nie narusza wiążącej wykładni art. 7 określonej przez Trybunał Sprawiedliwości. 1 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE, Dz.U. L 315 z , s. 1. 2

4 B. W JAKI SPOSÓB OBLICZA SIĘ WYMAGANĄ WIELKOŚĆ OSZCZĘDNOŚCI ENERGII? 5. Wielkość oszczędności energii, którą należy osiągnąć w siedmioletnim okresie obowiązywania zobowiązania (od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2020 r.), oblicza się w taki sam sposób, niezależnie od metod, które zostaną zastosowane w celu wywiązania się z tego zobowiązania. W tym kontekście następujące pytania należy uznać za istotne: 1. Z jakich zbiorów danych należy korzystać przy dokonywaniu obliczeń? 2. Jaka metoda obliczania łącznej wielkości oszczędności energii w siedmioletnim okresie obowiązywania zobowiązania ma zostać zastosowana? 3. W jaki sposób należy rozłożyć wymagane oszczędności energii w siedmioletnim okresie obowiązywania zobowiązania? 4. Które ze środków wymienionych w art. 7 ust. 2 mogą zostać zastosowane i w jakim zakresie? B1. Z jakich zbiorów danych należy korzystać przy dokonywaniu obliczeń? 6. Artykuł 7 ust. 1 stanowi: Każde państwo członkowskie ustanawia system zobowiązujący do efektywności energetycznej. System ten zapewnia osiągnięcie przez dystrybutorów energii lub przedsiębiorstwa prowadzące detaliczną sprzedaż energii, które zostały wyznaczone jako strony zobowiązane na podstawie ust. 4 i które prowadzą działalność na terytorium danego państwa członkowskiego, łącznego celu w zakresie oszczędności energii końcowej do dnia 31 grudnia 2020 r., bez uszczerbku dla ust. 2. Cel ten jest co najmniej równoważny osiąganiu przez wszystkich dystrybutorów energii lub wszystkie przedsiębiorstwa prowadzące detaliczną sprzedaż energii nowych oszczędności każdego roku od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. w wysokości 1,5 % rocznego wolumenu sprzedaży energii odbiorcom końcowym uśrednionej w ostatnim trzyletnim okresie przed dniem 1 stycznia 2013 r. Wolumen sprzedaży energii zużytej w transporcie może być częściowo lub w pełni wyłączony z tego obliczenia. 7. W konsekwencji w celu obliczenia łącznej wielkości wymaganych oszczędności energii należy najpierw obliczyć średnią wartość rocznego wolumenu sprzedaży energii odbiorcom końcowym przez wszystkich dystrybutorów energii lub przez wszystkie przedsiębiorstwa prowadzące detaliczną sprzedaż energii w okresie trzech lat przed dniem 1 stycznia 2013 r., tj. w 2010, 2011 i 2012 r. Sprzedaż energii podmiotom prowadzącym działalność w sektorze transportu może być częściowo lub w pełni wyłączona z tego obliczenia. Przy ustalaniu, z których zbiorów danych statystycznych należy korzystać, warto wziąć pod uwagę następujące definicje przedstawione w art. 2: 20)»dystrybutor energii«oznacza osobę fizyczną lub prawną, w tym operatora systemu dystrybucyjnego, odpowiedzialną za przesył energii w celu jej dostarczenia do odbiorców końcowych lub do elementów systemów dystrybucyjnych, które sprzedają energię odbiorcom końcowym; 21)»operator systemu dystrybucyjnego«oznacza»operatora systemu dystrybucyjnego«określonego, odpowiednio, w dyrektywie 2009/72/WE i dyrektywie 2009/73/WE; 3

5 22)»przedsiębiorstwo prowadzące detaliczną sprzedaż energii«oznacza osobę fizyczną lub prawną sprzedającą energię odbiorcom końcowym; 23)»odbiorca końcowy«oznacza osobę fizyczną lub prawną, która dokonuje zakupu energii do własnego użytku;. Tym samym zgodnie z przepisami dyrektywy w obliczeniach należy uwzględnić całość energii końcowej (ewentualnie z wyjątkiem energii wykorzystywanej w sektorze transportu) sprzedawanej osobie fizycznej lub prawnej. Natomiast wolumeny energii przetwarzane na miejscu i wykorzystywane na użytek własny, a także wolumeny wykorzystywane do generowania innych form energii do zastosowań pozaenergetycznych, są wyłączone z tych obliczeń. Definicje obejmują zarówno energię sieciową, jak i energię pozasieciową (np. olej opałowy, biomasa wykorzystywana do ogrzewania). Jeżeli chodzi o energię sieciową, w dokumencie nie wprowadzono rozróżnienia między energią elektryczną przesyłaną za pośrednictwem sieci niskiego, średniego lub wysokiego napięcia. W obliczeniach należy uwzględnić energię przesyłaną za pośrednictwem wszystkich wymienionych powyżej sieci, o ile dokonano jej zakupu. Odpowiednie dane w tym zakresie są gromadzone przez Eurostat zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 1099/ Jeżeli chodzi o zestawy danych statystycznych, z których należy korzystać przy obliczaniu wymaganej wielkości oszczędności, służby Komisji uważają, że wszystkie elementy, które należy uwzględnić zgodnie z art. 7 ust. 1, zostały zawarte w odpowiednich kategoriach Eurostatu, tj. w kategorii Zużycie energii końcowej (kod B_101700), przy ewentualnym częściowym lub całkowitym wyłączeniu kategorii Zużycie energii końcowej transport (kod B_101900) (zob. ramka poniżej). Zastosowanie kategorii Eurostatu pozwoliłoby uniknąć wszelkich możliwych przypadków podwójnego liczenia. Odpowiednie definicje Eurostatu Kategoria zużycie energii końcowej (kod B_101700) obejmuje energię dostarczaną bezpośrednio odbiorcom końcowym wykorzystywaną do wszystkich zastosowań energetycznych. Wartość tej kategorii odpowiada łącznej wartości kategorii zużycie energii końcowej przemysł (kod B_101800), zużycie energii końcowej transport (kod B_101900) oraz zużycie energii końcowej gospodarstwa domowe, sektor handlu itp. (kod B_102000). Kategoria zużycie energii końcowej przemysł (kod B_101800) obejmuje zużycie energii we wszystkich sektorach przemysłowych poza sektorem energetycznym (zob. kod B_101300). Ilość paliwa przetwarzanego w elektrowniach przemysłowych oraz ilość koksu przetwarzanego w gaz wielkopiecowy nie jest brana pod uwagę przy obliczaniu wartości ogólnego wskaźnika zużycia przemysłowego, ale przy obliczaniu wartości wskaźnika podaży czynników produkcji przeznaczonych do przetworzenia (zob. kod B_ podaż czynników produkcji na rzecz przemysłowych elektrowni cieplnych oraz kod B_ podaż czynników produkcji na rzecz instalacji wielkopiecowych ). Kategoria zużycie energii końcowej transport (kod B_101900) obejmuje zużycie energii we wszystkich sektorach transportu, tj. w sektorze transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i w sektorze żeglugi śródlądowej. 4

6 Kategoria zużycie energii końcowej gospodarstwa domowe, sektor handlu itp. (kod B_102000) obejmuje ilość energii zużywanej przez sektor prywatnych gospodarstw domowych (kod B_102010), sektor usług (kod B_102035), sektor rolnictwa/leśnictwa (kod B_102030), sektor rybołówstwa (kod B_102040) oraz inne sektory (kod B_102040). Ponadto warto przypomnieć, że kategoria końcowego zużycia pozaenergetycznego (kod B_101600) obejmuje zużycie produktów energetycznych do celów pozaenergetycznych. Wartość tej kategorii odpowiada łącznej wartości końcowego zużycia pozaenergetycznego (kod B_101601) oraz zużycia w sektorach innych niż chemiczne (kod B_101602). 9. Dzięki temu np. następujące kategorie są automatycznie wyłączone z obliczenia: końcowe zużycie energetyczne (kod B_101600); podaż czynników produkcji na rzecz przemysłowych elektrowni cieplnych (kod B_101022); podaż czynników produkcji na rzecz instalacji wielkopiecowych (kod B_101006); energia elektryczna zużywana w celu zrównoważenia systemu energetycznego w przypadku, gdy system nie został zrównoważony na poziomie ostatecznego użytkownika energii. 10. Z obliczeń można wyłączyć energię elektryczną zużywaną przez samochody elektryczne oraz energię generowaną przez gospodarstwa domowe na użytek własny. Państwa członkowskie musiałyby jednak opracować odpowiednią metodę dokonywania obliczeń i uzasadnić jej wybór w zgłoszeniu przekazanym Komisji (zgodnie z załącznikiem V część 4 lit. c)). 11. Można korzystać również z innych krajowych źródeł danych, w tym z danych przekazanych przez dostawców energii, o ile składają się one z tych samych elementów i prowadzą do uzyskania podobnych ilości. Decyzję o skorzystaniu z alternatywnych źródeł danych statystycznych oraz wszelkie różnice w odpowiednich wartościach wynikające z tego faktu należy wyjaśnić i uzasadnić w zgłoszeniu przekazanym Komisji (zgodnie z załącznikiem V część 4 lit. c)). 12. W przypadku braku możliwości uzyskania dostępu do danych za 2012 r. w przed upływem terminu, w którym państwa członkowskie są zobowiązane przedstawić Komisji informacje na temat wdrażania przepisów art. 7 (tj. do końca 2013 r.), w zgłoszeniu przekazywanym Komisji można wykorzystać szacunki ekspertów opatrzone odpowiednim uzasadnieniem (zgodnie z załącznikiem V część 4 lit. c)). Jeżeli jednak po ukazaniu się oficjalnych danych okaże się, że rozbieżności między szacunkowymi a rzeczywistymi wartościami są znaczne, wielkość wymaganych oszczędności będzie musiała zostać dostosowana do faktycznie odnotowanych wartości. B2. Jak obliczyć łączną wielkość oszczędności energii, którą należy osiągnąć w siedmioletnim okresie obowiązywania zobowiązania 13. W ramach kolejnego kroku średnią wartość dla 2010, 2011 i 2012 r. należy pomnożyć przez 1,5 %, aby obliczyć nową wysokość rocznych oszczędności energii. Ponadto zgodnie z koncepcją okresu obowiązywania przedstawioną w załączniku V część 2 lit. e) uznaje się, że każde działanie indywidualne na rzecz zwiększenia poziomu oszczędności energii przyczynia się do osiągnięcia oszczędności nie tylko w roku jego wdrożenia, ale również w kolejnych 5

7 latach, aż do 2020 r. Z tego względu wymagana wielkość oszczędności musi być kumulowana z roku na rok (w przeciwnym wypadku działania podjęte w jednym roku mogłyby zostać uznane za wystarczające do całkowitego spełnienia odpowiedniego wymogu). Łączna wielkość oszczędności energii, jaką należy osiągnąć w całym okresie obowiązywania zobowiązania, stanowi zatem sumę następujących kumulujących się wartości procentowych: 2014 r. 1,5 %; 2015 r. 3 %; 2016 r. 4,5 %; 2017 r. 6 %; 2018 r. 7,5 %; 2019 r. 9 %; 2020 r. 10,5 %. 14. Przykładowo, zużycie energetyczne danego państwa członkowskiego mogło kształtować się na poziomie 102 milionów ton oleju ekwiwalentnego (Mtoe) w 2010 r., 98 Mtoe w 2011 r. i 100 Mtoe w 2012 r. oznacza to, że średnie zużycie energetyczne tego państwa w okresie trzech lat przed dniem 1 stycznia 2013 r. wynosiło 100 Mtoe. Łączna wielkość oszczędności energii, którą przedmiotowe państwo członkowskie byłoby zobowiązane osiągnąć w 2014 r. dzięki wdrażaniu przepisów art. 7, wynosiłaby zatem (100 x 1,5 % x 1 rok) = 1,5 Mtoe. Łączna wielkość oszczędności energii w 2015 r. wynosiłaby (100 x 1,5 % x 2 lata) = kumulacyjne 3 Mtoe. Podobne obliczenia można przeprowadzić w odniesieniu do każdego kolejnego roku, aż do 2020 r., kiedy to łączna wielkość wymaganych oszczędności energii wynosiłaby (100 x 1,5 % x 7 lat) 10,5 Mtoe. Oznacza to, że łączna wielkość oszczędności energii, które należałoby osiągnąć w całym siedmioletnim okresie obowiązywania zobowiązania, wynosiłaby 42,0 Mtoe, tj.: Rok Oszczędności energii [Mtoe] Ogółem ,5 1, ,5 1,5 3, ,5 1,5 1,5 4, ,5 1,5 1,5 1,5 6, ,5 1,5 1,5 1,5 1,5 7, ,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 9, ,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 10,5 Ogółem 42,0 Mtoe B3. W jaki sposób należy rozłożyć wymagane oszczędności energii w siedmioletnim okresie obowiązywania zobowiązania 15. W przypadku korzystania z systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej państwa członkowskie nie są zobowiązane do przedkładania sprawozdań dotyczących rozkładu podejmowanych wysiłków w okresie obowiązywania zobowiązania, ponieważ art. 7 ust. 1 zdanie ostatnie stanowi jedynie, że: Państwa członkowskie podejmują decyzję co do sposobu rozłożenia w czasie obliczonej wielkości nowych oszczędności, o której mowa w akapicie drugim. Państwa członkowskie powinny jednak określić sposób rozłożenia oszczędności w czasie. Na przykład jedno państwo członkowskie może wybrać metodę liniowego naliczania wzrostu oszczędności w czasie, podczas gdy inne może podjąć odpowiednią decyzję później, zobowiązując się jednak do osiągnięcia wyższego poziomu oszczędności w połowie/pod koniec okresu obowiązywania zobowiązania. 6

8 16. W przypadku korzystania z alternatywnych środków z dziedziny polityki (art. 7 ust. 9) lub krajowego funduszu efektywności energetycznej (art. 20 ust. 6) należy wprowadzić co najmniej dwa okresy pośrednie, zgodnie z przepisami art. 7 ust. 10 lit. a): Bez uszczerbku dla ust. 11 kryteria dotyczące środków z dziedziny polityki przyjmowanych na mocy ust. 9 akapit drugi i art. 20 ust. 6 są następujące: a) środki z dziedziny polityki przewidują co najmniej dwa okresy pośrednie przed dniem 31 grudnia 2020 r. i prowadzą do osiągnięcia celów na poziomie określonym w ust. 1; Państwa członkowskie zgłaszają długość tych okresów i poziom oszczędności, jaki należy osiągnąć, zgodnie z załącznikiem V część 4 lit. c) i d): 4. Powiadamianie o metodach Państwa członkowskie w terminie do dnia 5 grudnia 2013 r. powiadamiają Komisję o zaproponowanych przez siebie szczegółowych metodach funkcjonowania systemów zobowiązujących do efektywności energetycznej oraz do celów art. 7 ust. 9 i art. 20 ust. 6. Tego rodzaju powiadomienie obejmuje, z wyłączeniem podatków, szczegółowe informacje na temat: [ ] c) poziomu celu w zakresie oszczędności energii lub spodziewanych oszczędności w ciągu całego okresu lub okresów pośrednich. Nie ustanowiono wymogów określających długość tych okresów pośrednich ani poziom oszczędności, jaki należy osiągnąć. B4. Które ze środków wymienionych w art. 7 ust. 2 mogą zostać zastosowane i w jakim zakresie 17. Artykuł 7 ust. 2 i 3 stanowi, że: 2. Z zastrzeżeniem ust. 3 każde państwo członkowskie może: a) przeprowadzać obliczenia wymagane na mocy ust. 1 akapit drugi, stosując wartości 1 % w 2014 i 2015 r.; 1,25 % w 2016 i 2017 r.; oraz 1,5 % w 2018, 2019 i 2020 r.; b) wyłączyć z obliczeń całość lub część wolumenu sprzedaży energii wykorzystanej w działalności przemysłowej wymienionej w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE; c) pozwolić, by oszczędność energii w sektorach przetwarzania, przesyłu i rozdziału energii, w tym w sprawnej infrastrukturze ciepłowniczej i chłodniczej, uzyskana w wyniku wdrożenia wymogów przedstawionych w art. 14 ust. 4, art. 14 ust. 5 lit. b) oraz art. 15 ust. 1 6 i 9, została odliczona od wielkości oszczędności energii wymaganej na mocy ust. 1; oraz 7

9 d) odliczać oszczędność energii wynikającą z działań indywidualnych nowo wdrożonych od dnia 31 grudnia 2008 r., która nadal ma znaczenie w 2020 r. i może być mierzona i weryfikowana, od wielkości oszczędności energii, o której mowa w ust Zastosowanie ust. 2 nie może prowadzić do zmniejszenia o więcej niż 25 % ilości oszczędności energii, o której mowa w ust. 1. Państwa członkowskie stosujące ust. 2 powiadamiają o tym Komisję do dnia 5 czerwca 2014 r., w tym powiadamiają o elementach wymienionych w ust. 2, które mają być stosowane, oraz o obliczeniach, wykazując ich wpływ na wielkość oszczędności energii, o której mowa w ust. 1. Z treści przywołanych przepisów wynika, że określone okoliczności krajowe mogą zostać w pewnych przypadkach wzięte pod uwagę, co może doprowadzić do obniżenia wielkości oszczędności energii końcowej, jaką należy osiągnąć w siedmioletnim okresie obowiązywania zobowiązania. 18. W tekście przedstawiono następujące cztery możliwości: a. przeprowadzenie obliczeń w oparciu o niższą roczną stopę oszczędności; b. zastosowanie pełnego lub częściowego wyłączenia w odniesieniu do gałęzi przemysłu objętych systemem ETS; c. uwzględnienie części oszczędności energii uzyskiwanych w sektorach przetwarzania i rozdziału energii; lub d. podjęcie wczesnych działań po 2008 r., które pozwolą osiągnąć oszczędności w 2020 r. Rozwiązania przedstawione w lit. a) i b) są związane z ogólnym poziomem oszczędności energii, jaki należy osiągnąć zob. przykłady poniżej. Kolejne dwa rozwiązania lit. c) i d) są związane z kwestią dotyczącą tego, które oszczędności energii mogą zostać uwzględnione przy ustalaniu, czy udało się osiągnąć wymagany poziom oszczędności energii. Przykładowo: jeżeli państwo członkowskie korzystało wyłącznie z możliwości przewidzianej w art. 7 ust. 2 lit. a), przeprowadzając obliczenia w oparciu o najniższe stopy (1,0 % w 2014 r. i w 2015 r., 1,25 % w 2016 r. i 2017 r. oraz 1,5 % w 2018 r., 2019 r. i 2020 r.), ogólny poziom oszczędności, jaki należy osiągnąć w okresie obowiązywania zobowiązania, stanowi sumę następujących kumulujących się wartości procentowych: w 2014 r. 1,0 %; w 2015 r. 2,0 %; w 2016 r. 3,25 %; w 2017 r. 4,5 %; w 2018 r. 6,0 %; w 2019 r. 7,5 %; w 2020 r. 9,0 %). Nawiązując do przykładu przedstawionego w sekcji B2 powyżej, poziom oszczędności, jaki należałoby osiągnąć w siedmioletnim okresie obowiązywania zobowiązania, wynosiłby 33,25 Mtoe (a nie 42,0 Mtoe). Jeżeli państwo członkowskie korzystało wyłącznie z możliwości przewidzianej w art. 7 ust. 2 lit. b) i podjęło decyzję o całkowitym lub częściowym wyłączeniu gałęzi przemysłu objętych unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji z obliczeń przeprowadzanych zgodnie z art. 7 ust. 1, przedmiotowe państwo członkowskie musi ustalić wielkość wolumenów dostarczanej lub sprzedawanej w ramach sprzedaży detalicznej energii, która jest wykorzystywana na potrzeby tych rodzajów działalności przemysłowej. Wspomniane obliczenia przeprowadza się w oparciu o ilość energii 8

10 wykorzystywaną do realizacji działań wymienionych w załączniku I do dyrektywy w sprawie ETS 2, która jest brana pod uwagę przy obliczaniu wartości stosowanego przez Eurostat wskaźnika zużycia energii końcowej (kod B_101700). Od obliczonej w ten sposób ilości energii należy odjąć ilość energii zużywanej na potrzeby trzech działań energetycznych wymienionych w załączniku I do dyrektywy w sprawie ETS: spalania w instalacjach o nominalnej mocy cieplnej przekraczającej 20 MW (z wyjątkiem instalacji spalania odpadów niebezpiecznych lub komunalnych); rafinowania olejów mineralnych; oraz produkcji koksu i energii wykorzystywanej w lotnictwie 3. Następnie państwo członkowskie będzie musiało częściowo lub całkowicie wyłączyć obliczoną w ten sposób ilość energii końcowej z obliczeń, dopilnowując, aby wynik obliczeń po odliczeniu tej ilości energii nie był niższy niż 75 % wartości, którą uzyskano by, stosując metodę obliczania przedstawioną w sekcji B2 (posługując się przykładem podanym w tej sekcji, oszczędności nie mogłyby zostać zmniejszone o więcej niż 10,5 Mtoe, a wymagana ilość oszczędności musiałyby wynosić co najmniej 31,5 Mtoe). Jeżeli państwo członkowskie korzystało wyłącznie z możliwości przewidzianej w art. 7 ust. 2 lit. c), uwzględniając oszczędności energii uzyskane w sektorach przetwarzania i rozdziału energii przy obliczaniu wymaganej ilości oszczędności, jaką należy osiągnąć w okresie obowiązywania zobowiązania, poziom tych oszczędności nie może przekraczać 25 % a więc, korzystając z przykładu przedstawionego w sekcji B2, poziom oszczędności nie może być większy niż 10,5 Mtoe (analiza działań indywidualnych, które można podjąć zgodnie z przepisami lit. c), została przeprowadzona w sekcji D2 poniżej). Jeżeli państwo członkowskie korzystało wyłącznie z możliwości przewidzianej w art. 7 ust. 2 lit. d), uwzględniając oszczędności energii uzyskane dzięki przeprowadzeniu wczesnego działania przy obliczaniu wymaganej wielkości oszczędności, jaką należy uzyskać w okresie obowiązywania zobowiązania, może uwzględnić oszczędności uzyskane wskutek przeprowadzenia działań indywidualnych po 2008 r., które będą nadal przynosiły oszczędności energii w 2020 r., przy obliczaniu całkowitego poziomu oszczędności. Poziom oszczędności nie może przekraczać 25 %, a więc, posługując się przykładem przedstawionym w sekcji B2, nie może być wyższy niż 10,5 Mtoe. 19. Państwa członkowskie mogą korzystać z czterech przedstawionych możliwości bez ograniczeń, w razie potrzeby łącząc je ze sobą, ale zgodnie z art. 7 ust. 3 łączne stosowanie wybranych możliwości nie może prowadzić do zmniejszenia ilości oszczędności energii, jaką należy osiągnąć zgodnie z art. 7 ust. 1, o więcej niż 25 %. Na przykład państwo członkowskie może obniżyć wymagany poziom oszczędności, jakie należy osiągnąć, o 5,25 Mtoe z uwagi na zastosowanie częściowego wyłączenia w odniesieniu do gałęzi przemysłu objętych systemem ETS, co oznaczałoby, że wymagana wielkość oszczędności w okresie obowiązywania zobowiązania wynosiłaby 36,75 Mtoe. Jednocześnie może również podjąć decyzję o uwzględnieniu oszczędności wynikających z 2 Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, zmieniona dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE, Dz.U. L 275 z , s Alternatywnie, w celu ustalenia ilości energii zużywanej w gałęziach przemysłu nieobjętych systemem ETS zgłoszoną wartość zużycia energii końcowej można pomnożyć przez wysokość wskaźnika emisji gazów cieplarnianych w sektorach objętych / nieobjętych systemem ETS przedstawioną w wykazie gazów cieplarnianych. 9

11 działań indywidualnych przeprowadzonych po 2008 r., które będą nadal przynosiły oszczędności energii w 2020 r., do maksymalnej wysokości 5,25 Mtoe. C. JAKIE INSTRUMENTY POLITYKI I JAKIE KRYTERIA? 20. Przy ustalaniu, jakie instrumenty polityki należy zastosować, aby zapewnić zgodność z wymogami art. 7, państwa członkowskie powinny zastanowić się nad odpowiedzią na następujące pytania: 1. Jakie środki z dziedziny polityki lub ich połączenia należy zastosować? 2. Jakie kryteria należy spełnić przy opracowywaniu środków z dziedziny polityki? 3. Czy do celów stosowania przepisów art. 7 dopuszcza się możliwość podwójnego liczenia oszczędności energii? C1. Jakie środki z dziedziny polityki lub ich połączenia należy zastosować? 21. Zgodnie z art. 7 wymaganą wartość oszczędności energii należy osiągnąć, stosując krajowe systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej lub inne środki z dziedziny polityki. Wspomniane środki z dziedziny polityki muszą zostać opracowane w sposób umożliwiający osiągnięcie oszczędności energii końcowej wśród odbiorców końcowych (zgodnie z art. 7 ust. 1 i 9; środki te zostały zdefiniowane jako instrumenty o charakterze regulacyjnym, finansowym, fiskalnym, dobrowolnym lub informacyjnym, które zostały formalnie ustanowione i wdrożone w państwie członkowskim, aby stworzyć ramy wsparcia, wymóg lub zachętę dla uczestników rynku do oferowania i nabywania usług energetycznych i do podejmowania innych środków poprawy efektywności energetycznej (art. 2 pkt 18)). Brzmienie tego punktu wyklucza możliwość zastosowania środków w dziedzinie polityki służących głównie wspieraniu realizacji celów polityki innych niż cele w zakresie efektywności energetycznej lub cele związane z usługami energetycznymi, a także strategii przyczyniających się do osiągnięcia oszczędności w obszarze końcowego zużycia energii wśród podmiotów innych niż odbiorcy końcowi. Przykłady takich środków w dziedzinie polityki obejmują m.in. budowę nowych dróg w celu rozładowania zatorów komunikacyjnych, stosowanie różnych opłat związanych z użytkowaniem sieci energetycznych lub wprowadzenie taryf gwarantowanych za przyjęcie energii do tych sieci. 22. Jeżeli chodzi o kwestię wyboru środków w dziedzinie polityki, w dyrektywie wspomina się o systemach zobowiązujących do efektywności energetycznej (opisanych w art. 7 ust. 1 8) oraz innych środkach z dziedziny polityki (opisanych w art. 7 ust oraz w art. 20 ust. 6). Zgodnie z przepisami art. 7 ust. 9 akapitu pierwszego i drugiego dopuszcza się możliwość dowolnego łączenia środków w dziedzinie polityki, o ile zachowana zostanie ich równoważność. 23. Systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej to obowiązkowe systemy ustanawiane przez państwa członkowskie, w ramach których dostawcy energii są zobowiązani do zapewnienia osiągnięcia oszczędności wśród odbiorców końcowych. Wymogi istotne w kontekście ustanawiania i funkcjonowania systemów zobowiązujących do efektywności 10

12 energetycznej zostały przedstawione w art. 2 pkt 14), 18) 22) i 24), w art. 7 ust. 1 i ust. 4 8 oraz w załączniku V części 1, 2 i 4. Odpowiednie przepisy w tym zakresie można znaleźć również w art. 18 ust. 3. Dostawcy energii podlegający zobowiązaniom ustanowionym w ramach tych systemów są stronami zobowiązanymi, dlatego też każde państwo członkowskie powinno ich wyznaczyć na podstawie obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriów spośród dystrybutorów energii lub przedsiębiorstw prowadzących detaliczną sprzedaż energii działających na jego terytorium (art. 7 ust. 4). Przedsiębiorstwa prowadzące dystrybucję lub sprzedaż detaliczną paliw transportowych działające na terytorium danego państwa członkowskiego mogą również zostać uwzględnione w tej grupie, niezależnie od tego, czy przy przeprowadzaniu obliczeń zgodnie z art. 7 ust. 1 wzięto pod uwagę energię zużywaną w sektorze transportu, oraz czy w ramach obowiązujących systemów dopuszcza się możliwość uwzględniania działań indywidualnych podejmowanych w sektorze transportu. Jak wyjaśniono w sekcji B3, państwa członkowskie muszą określić, w jaki sposób obliczona wielkość oszczędności energii zostanie rozłożona w okresie obowiązywania zobowiązania. Aby zapewnić stronom zobowiązanym pewien zakres elastyczności w uzyskiwaniu wymaganych oszczędności, państwa członkowskie mogą udzielić tym stronom pozwolenia na zaliczanie oszczędności energii osiągniętych przez dostawców usług energetycznych lub przez strony trzecie na poczet ich zobowiązań, o ile ustanowiono procedurę zatwierdzania takich oszczędności (art. 7 ust. 7 lit. b)). Systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej mogą być również wykorzystywane do wspierania realizacji celów społecznych, takich jak walka z ubóstwem energetycznym (art. 7 ust. 7 lit. a)). Zgodnie z art. 20 ust. 6 państwa członkowskie mogą zezwolić stronom zobowiązanym na mocy systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej na wywiązanie się ze spoczywających na nich zobowiązań poprzez opłacenie składek na rzecz krajowego funduszu efektywności energetycznej. Kwota składki powinna odpowiadać wartości inwestycji, jakie zobowiązane strony musiałyby przeprowadzić, aby osiągnąć wymagany poziom oszczędności energii. 24. Inne lub alternatywne środki w dziedzinie polityki mogą przybierać różne formy. O przedstawionych poniżej możliwościach wspomniano w art. 7 ust. 9 oraz w art. 20 ust. 6 (przedmiotowa lista nie jest wyczerpująca): Podatki od zużycia energii lub emisji CO 2 Państwa członkowskie nakładają przedmiotowe podatki w celu zmniejszenia zużycia energii przez odbiorców końcowych. Odpowiednie wymogi powiązane z tym środkiem można znaleźć w art. 2 pkt 17), 18) i 19), art. 7 ust oraz załączniku V części 3 i 4. Stronę podlegającą przedmiotowym systemom uznaje się za wykonujący organ publiczny, tj. za podmiot prawa publicznego odpowiedzialny za realizację lub nadzorowanie opodatkowania, planów i instrumentów finansowych, zachęt podatkowych, standardów i norm, systemów znakowania energetycznego, szkoleń lub kształcenia w dziedzinie energii lub emisji dwutlenku węgla. Plany i instrumenty finansowe oraz zachęty podatkowe Są to środki z dziedziny polityki ustanowione przez państwo członkowskie, które poprzez stosowanie zachęt finansowych i podatkowych prowadzą do stosowania efektywnych 11

13 energetycznie technologii lub technik i skutkują zmniejszeniem zużycia energii przez odbiorców końcowych. Odpowiednie wymogi dotyczące ustanawiania i wdrażania tych środków można znaleźć w art. 2 pkt 15), 17) i 19), w art. 7 ust oraz w załączniku V części 1, 2 i 4. Proces wdrażania tego środka z dziedziny polityki musi być monitorowany przez wykonujący organ publiczny lub stronę uprawnioną. Strona uprawniona to podmiot prawny, któremu rząd lub inna instytucja publiczna przekazały uprawnienia do opracowywania, prowadzenia lub realizowania planu finansowego w imieniu tego rządu lub tej instytucji publicznej. Środki finansowe przyznawane za pośrednictwem planów lub instrumentów finansowych powinny pochodzić wyłącznie ze źródeł publicznych (europejskich lub krajowych) bądź z połączenia źródeł publicznych (europejskich i krajowych) oraz prywatnych (banki, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne), utworzonych specjalnie w celu ułatwienia podejmowania działań indywidualnych prowadzących do osiągnięcia oszczędności energii końcowej 4. Krajowy fundusz efektywności energetycznej Może być to dowolny fundusz utworzony przez państwo członkowskie w celu wspierania realizacji krajowych inicjatyw w zakresie efektywności energetycznej. Odpowiednie wymogi dotyczące ustanawiania i funkcjonowania tych funduszy można znaleźć w art. 2 pkt 15), 17) i 19), art. 7 ust. 9 11, art. 20 ust. 6 oraz załączniku V części 1, 2 i 4. Proces wdrażania tego środka z dziedziny polityki musi być monitorowany przez wykonujący organ publiczny lub stronę uprawnioną. Aby finansowanie mogło zostać uznane za przyczyniające się do realizacji celów wyznaczonych w art. 7, musi pochodzić bezpośrednio ze źródeł publicznych (europejskich lub krajowych) lub z połączenia źródeł publicznych (europejskich lub krajowych) oraz prywatnych (np. banków, funduszy inwestycyjnych, funduszy emerytalnych, stron zobowiązanych), utworzonych specjalnie w celu ułatwienia podejmowania działań indywidualnych prowadzących do osiągnięcia oszczędności energii końcowej 5. Uregulowania i dobrowolne porozumienia Są to środki z dziedziny polityki ustanowione przez państwo członkowskie, które prowadzą do stosowania efektywnych energetycznie technologii lub technik i skutkują zmniejszeniem zużycia energii przez odbiorców końcowych. Środki te mogą mieć postać prawnie wiążących środków wprowadzających konkretne efektywne energetycznie technologie lub techniki bądź dobrowolnych porozumień, których strony podmioty działające w sektorze przemysłu lub władze lokalne zobowiązują się do podjęcia określonych działań. Odpowiednie wymogi dotyczące ustanawiania i funkcjonowania tych środków w dziedzinie polityki można znaleźć w art. 2 pkt 16) i 18) 19), art. 7 ust oraz załączniku V części 1, 2 i 4. Podmioty biorące udział we wdrażaniu tych instrumentów polityki określa się mianem stron uczestniczących kategoria ta obejmuje przedsiębiorstwa lub instytucje publiczne, które zobowiązały się do osiągnięcia pewnych celów w ramach dobrowolnej umowy lub które są objęte krajowym instrumentem polityki regulacyjnej. 4 W kontekście finansowania ze środków europejskich należy zauważyć, że państwa członkowskie przeznaczają co najmniej 20 % środków budżetowych na lata przyznanych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w przypadku regionów lepiej rozwiniętych, 15 % w przypadku regionów w okresie przejściowym oraz od 10 do 12 % w przypadku regionów słabiej rozwiniętych na realizację działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej. 5 Zob. przypis 4. 12

14 Standardy i normy Są to środki w dziedzinie polityki (takie jak przepisy prawa budowlanego, minimalne wymogi w zakresie wydajności procesów) ustanowione przez państwa członkowskie w celu zwiększenia efektywności energetycznej np. produktów, usług, budynków i pojazdów. Nie dotyczy to standardów i norm, których przestrzeganie jest obowiązkowe w państwach członkowskich na mocy prawa unijnego ; kwestię tę wyjaśniono bardziej szczegółowo w pkt 34 i 36 poniżej. Odpowiednie wymogi powiązane z tym środkiem można znaleźć w art. 2 pkt 17), 18) i 19), art. 7 ust oraz załączniku V części 1, 2 i 4. Strony w ramach tych systemów są wykonującymi organami publicznymi. Systemy znakowania energetycznego Są to systemy znakowania wprowadzone przez państwa członkowskie, z wyjątkiem systemów, których stosowanie jest obowiązkowe w państwach członkowskich na mocy prawa unijnego (np. oszczędności uzyskane wyłącznie dzięki wprowadzeniu etykiety energetycznej zgodnie z wymogami dyrektywy w sprawie etykietowania energetycznego 6 nie są brane pod uwagę 7 ). Odpowiednie wymogi w zakresie ustanawiania i wdrażania tych środków można znaleźć w art. 2 pkt 17), 18) i 19), art. 7 ust oraz załączniku V części 1, 2 i 4. Należy pamiętać o konieczności dokładnego rozważenia wpływu wywieranego przez takie etykiety, aby powiązać daną etykietę z działaniami indywidualnymi, do których się ona odnosi. Szkolenie i kształcenie, w tym programy doradztwa energetycznego Są to środki z dziedziny polityki ustanowione przez państwo członkowskie, które prowadzą do stosowania efektywnych energetycznie technologii lub technik i skutkują zmniejszeniem zużycia energii przez odbiorców końcowych np. poprzez organizowanie programów szkoleniowych dla audytorów energetycznych, programów edukacyjnych dla zarządców energii lub programów doradztwa energetycznego dla gospodarstw domowych. Odpowiednie wymogi dotyczące ustanawiania i wdrażania tych środków można znaleźć w art. 2 pkt 17), 18) i 19), art. 7 ust oraz załączniku V części 1, 2 i 4. Proces wdrażania tego środka z dziedziny polityki musi być monitorowany przez wykonujący organ publiczny. Należy pamiętać o konieczności dokładnego rozważenia wpływu wywieranego przez takie środki, aby powiązać określoną działalność szkoleniową lub edukacyjną z działaniami indywidualnymi, do których się ona odnosi. Inne alternatywne środki z dziedziny polityki Lista przedstawiona w art. 7 ust. 9 nie jest wyczerpująca, a państwa członkowskie mogą korzystać również z innych środków w dziedzinie polityki. Zgodnie z wymogami przedstawionymi w ust. 9 akapicie ostatnim zdaniu trzecim państwa członkowskie są jednak zobowiązane do wyjaśnienia w przekazywanym Komisji zawiadomieniu, w jaki 6 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie, zużycia energii oraz innych zasobów przez produkty związane z energią, Dz.U. L 153 z , s Etykietowanie energetyczne produktów zgodnie z przepisami dyrektywy w sprawie etykietowania energetycznego może być wykorzystywane jako jeden z elementów wchodzących w skład innych alternatywnych środków z dziedziny polityki (np. zachęt finansowych lub fiskalnych, zobowiązań w zakresie efektywności energetycznej, dobrowolnych porozumień). Wpływ tych alternatywnych środków z dziedziny polityki oblicza się zgodnie z wymogami art. 7 i załącznika V. 13

15 sposób zamierzają zapewnić osiągnięcie równoważnego poziomu oszczędności, monitorowania i weryfikacji. 25. Aby zmniejszyć obciążenia administracyjne i zapewnić ustanowienie kompleksowych ram politycznych, państwo członkowskie może połączyć wszystkie pojedyncze środki w dziedzinie polityki stosowane w celu wdrożenia przepisów art. 7 w jeden kompleksowy krajowy program dotyczący efektywności energetycznej (art. 7 ust. 9 oraz motyw 23). 26. Państwa członkowskie mogą korzystać ze wskazanych powyżej instrumentów polityki w dowolnym połączeniu. Z uwagi na zróżnicowany charakter wyzwań stojących przed poszczególnymi sektorami końcowego wykorzystywania energii państwa członkowskie mogą stosować różne instrumenty polityki w odniesieniu do każdego z tych sektorów. Na przykład państwo członkowskie może osiągnąć część wymaganego poziomu oszczędności dzięki stosowaniu nowego lub istniejącego systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej; część dzięki wdrażaniu nowych lub istniejących instrumentów polityki w sektorze mieszkaniowym; część dzięki realizacji porozumień zawartych z podmiotami prowadzącymi działalność w sektorach przemysłowych; część dzięki wdrażaniu środków polityki fiskalnej (takich jak podatki od emisji CO 2 ); część dzięki wdrażaniu przepisów w zakresie audytu energetycznego przedstawionych w art. 8; a część dzięki realizacji lokalnych programów na rzecz promowania bardziej efektywnego transportu miejskiego. Należy przeprowadzić analizę ilościową wpływu wywieranego przez wszystkie te środki zgodnie z postanowieniami poszczególnych sekcji niniejszych wytycznych. 14

16 C2. Jakie kryteria należy spełnić przy opracowywaniu środków z dziedziny polityki? 27. Państwa członkowskie powinny opracować konkretny projekt środków z dziedziny polityki służących zapewnieniu zgodności z przepisami art. 7 zgodnie z podstawowymi wymogami i kryteriami ustanowionymi w art. 7 i załączniku V. Wspomniane wymogi i kryteria zostały pokrótce przedstawione w poniższej tabeli. Środek z dziedziny polityki Kryteria, jakie powinien spełniać środek z dziedziny polityki Odpowi ednie artykuły Systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej Odpowiednie artykuły art..7 ust. 1 Czy środek prowadzi do osiągnięcia celów na poziomie określonym w art. 7 ust. 1? Czy środek przewiduje co najmniej dwa okresy pośrednie? Wyraźnie określony zakres odpowiedzialności: strony zobowiązanej (OP), strony uprawnionej (EP), strony uczestniczącej (PP), wykonującego organu publicznego (IPA) Czy oszczędności są obliczane w przejrzysty sposób? Czy oszczędności obliczone przy użyciu współczynników konwersji przedstawionych w załączniku IV są wyrażone w postaci energii końcowej lub energii pierwotnej? Czy oszczędności są obliczane zgodnie z przepisami załącznika V pkt 1 i 2? Czy oszczędności są obliczane zgodnie z przepisami załącznika V pkt 3? Czy PP jest zobowiązana do udostępnienia corocznego sprawozdania, art. 7 ust. 1 i ust. 10 lit. a) art. 7 ust. 10 lit. a) art. 7 ust. 4 i ust. 10 lit. b) art. 7 ust. 4 i ust. 10 lit. c) art. 7 ust. 10 lit. d) art. 7 ust. 10 lit. e) art. 7 ust. 10 lit. f) art. 7 ust. 10 lit. g) Opodatkowanie energii i CO 2 art. 7 ust. 9 lit. a) Uregulowania lub dobrowolne porozumienia art. 7 ust. 9 lit. c) Plany finansowe i instrumenty podatkowe, standardy i normy, etykiety energetyczne, szkolenie i kształcenie art. 7 ust. 9 lit. d), e) i f) oraz art. 20 ust. 6 X OP IPA PP IPA lub EP X X X X X X X 15

17 Środek z dziedziny polityki Kryteria, jakie powinien spełniać środek z dziedziny polityki o ile można je sporządzić? Czy OP jest zobowiązana do przedstawienia danych w stosownych przypadkach? Odpowi ednie artykuły art. 7 ust. 8 Monitorowanie wyników art. 7 ust. 6 i ust. 10 lit. h) System kontroli art. 7 ust. 6 i ust. 10 lit. i) Czy dane dotyczące rocznych tendencji w dziedzinie oszczędności energii są publikowane corocznie? art. 7 ust. 8 i ust. 10 lit. j) Systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej Opodatkowanie energii i CO 2 Uregulowania lub dobrowolne porozumienia Plany finansowe i instrumenty podatkowe, standardy i normy, etykiety energetyczne, szkolenie i kształcenie X X X Uwaga: oznacza, że spełnienie tego kryterium jest wymagane dla danego środka z dziedziny polityki, X oznacza, że spełnienie tego kryterium nie jest wymagane dla danego środka polityki. 16

18 C3. Czy do celów stosowania przepisów art. 7 dopuszcza się możliwość podwójnego liczenia oszczędności energii? 28. Szereg środków z dziedziny polityki może zostać zastosowanych łącznie w celu przeprowadzenia jednego działania indywidualnego. Przepisy art. 7 ust. 12 wyraźnie stanowią, że w takim przypadku oszczędności energii uzyskane dzięki przeprowadzeniu tego działania indywidualnego nie mogą być liczone podwójnie. 12. Państwa członkowskie zapewniają, by w przypadkach, gdy nakłada się oddziaływanie różnych środków z dziedziny polityki lub działań indywidualnych, oszczędność energii nie była zaliczana podwójnie. Metodę służącą zagwarantowaniu, że nie dojdzie do takiego przypadku podwójnego liczenia, należy opracować na szczeblu krajowym, a następnie zgłosić ją Komisji zgodnie z przepisami załącznika V część 4 lit. f) dotyczącymi metody obliczeniowej. D. NA KTÓRYCH SEKTORACH I DZIAŁANIACH INDYWIDUALNYCH MAJĄ KONCENTROWAĆ SIĘ ODPOWIEDNIE ŚRODKI 29. Przy określaniu, czy oszczędności uzyskane w określonych sektorach i w ramach odpowiednich działań indywidualnych przeprowadzonych w konsekwencji podjęcia środków z dziedziny polityki mogą zostać zaliczone na poczet odpowiednich zobowiązań, mogą pojawić się następujące pytania: 1. Czy istnieją jakiekolwiek środki ograniczające swobodę wyboru sektorów? 2. Oszczędności uzyskane w ramach których działań indywidualnych mogą być zaliczane na poczet odpowiednich zobowiązań? 3. Kiedy należy przeprowadzić stosowne działania indywidualne? D1. Czy istnieją jakiekolwiek środki ograniczające swobodę wyboru sektorów? 30. Przepisy art. 7 mają przyczynić się do uzyskania oszczędności energii końcowej (ust. 1, zdanie drugie), przy czym nie ustanowiono żadnych ograniczeń w kwestii rodzajów sektorów zużycia energii końcowej, w odniesieniu do których można stosować krajowe środki z dziedziny polityki ustanowione na potrzeby wdrażania tego artykułu. Oszczędności uzyskiwane dzięki stosowaniu środków z dziedziny polityki w sektorze transportu mogą być zaliczane na poczet odpowiednich zobowiązań nawet w przypadku, gdy zużycie energii w tych sektorach zostało wyłączone z obliczeń ogólnej wartości oszczędności energii zgodnie z treścią sekcji B1 niniejszych wytycznych. 31. Poza oszczędnościami energii końcowej niektóre państwa członkowskie mogą, jak zostało to opisane w sekcji B4 powyżej, podjąć decyzję o skoncentrowaniu odpowiednich działań w ramach limitu 25 % wyznaczonego w art. 7 ust. 2 i 3 na określonych oszczędnościach po stronie podaży uzyskanych w sektorach przetwarzania, przesyłu i rozdziału energii, w tym w sprawnej infrastrukturze ciepłowniczej i chłodniczej (bardziej szczegółowe informacje zostały przedstawione w pkt 38 poniżej). 17

19 D2. Oszczędności uzyskane w ramach których działań indywidualnych mogą być zaliczane na poczet odpowiednich zobowiązań? 32. Przy przeprowadzaniu analizy ilościowej wpływu wywieranego przez środki z dziedziny polityki należy brać pod uwagę wyłącznie te oszczędności energii, które uzyskano w rezultacie podjęcia rzeczywistych działań indywidualnych wynikających z wdrożenia tych środków z dziedziny polityki. Na poczet odpowiednich zobowiązań zaliczane mogą być oszczędności uzyskane dzięki podjęciu działań indywidualnych, które: (i) przynoszą oszczędności energii oraz (ii) są podejmowane w konsekwencji wdrożenia środka z dziedziny polityki w danym państwie członkowskim. Wynika to z treści następujących definicji przedstawionych w art. 2: 18) środek z dziedziny polityki oznacza instrument o charakterze regulacyjnym, finansowym, fiskalnym, dobrowolnym lub informacyjnym, który został formalnie ustanowiony i wdrożony w państwie członkowskim, aby stworzyć ramy wsparcia, wymóg lub zachętę dla uczestników rynku do oferowania i nabywania usług energetycznych i do podejmowania innych środków poprawy efektywności energetycznej; 19) działanie indywidualne oznacza działanie, które prowadzi do sprawdzalnej i wymiernej lub dającej się oszacować poprawy efektywności energetycznej i które jest podejmowane w wyniku środka z dziedziny polityki; 33. Przepisy załącznika V części 2 lit. c) stanowią, że aby mogły zostać wzięte pod uwagę, odpowiednie działania: c) [ ] podejmowane przez stronę zobowiązaną, uczestniczącą lub uprawnioną muszą być w sposób oczywisty istotne z punktu widzenia osiągnięcia zgłoszonych oszczędności;. Z przedmiotowego testu istotności wynika, że przypadki automatycznego wdrażania prawodawstwa UE lub przypadki niezależnego zmniejszenia zużycia energii wynikające np. z oddziaływania mechanizmów rynkowych lub rozwoju technologicznego, nie mogą zostać wzięte pod uwagę. Państwa członkowskie nie mogą zaliczać działań, które i tak zostałyby zrealizowane, na poczet odpowiednich zobowiązań. Działalność prowadzona przez podmioty sektora publicznego wdrażające odpowiedni środek z dziedziny polityki musi być istotna dla przeprowadzenia danego działania. Termin istotny oznacza, że dany podmiot musiał wnieść wkład w realizację określonego działania indywidualnego, oraz że dotacja lub zaangażowanie strony zobowiązanej, strony uczestniczącej lub strony uprawnionej nie mogła wywierać wyłącznie minimalnego wpływu na decyzję użytkownika końcowego o podjęciu inwestycji na rzecz efektywności energetycznej. Termin w sposób oczywisty oznacza, że państwo członkowskie musi być w stanie wykazać istotność odpowiedniego działania. 34. Poza wspomnianym testem istotności w przepisach załącznika V części 2 lit. a) oraz części 3 lit. a) wskazano, że w niektórych przypadkach wyłącznie oszczędności w wysokości przekraczającej minimalne wymogi ustanowione w prawodawstwie UE mogą być zaliczane na poczet odpowiednich zobowiązań. Ma to znaczenie w przypadku, gdy działania indywidualne podejmowane w rezultacie zastosowania systemów zobowiązujących do 18

20 efektywności energetycznej, alternatywne środki z dziedziny polityki oraz krajowy fundusz efektywności energetycznej są powiązane np. z następującymi przepisami UE: w odniesieniu do produktów wymogami ustanowionymi w środkach wykonawczych przewidzianych w dyrektywie w sprawie ekoprojektu 8 ; w odniesieniu do nowych samochodów osobowych i nowych lekkich samochodów dostawczych unijnymi normami emisji przewidzianymi w rozporządzeniach 443/ i 510/ ; w odniesieniu do podatków minimalnymi poziomami opodatkowania mającymi zastosowanie do paliw zgodnie z wymogami dyrektywy Rady 2003/96/WE w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej 11 lub dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej 12. Po wprowadzeniu zmian w tych aktach prawnych lub po przyjęciu nowych środków wykonawczych obowiązywały będą nowe poziomy. 35. Z kolei w przypadku, gdy wymagany poziom efektywności energetycznej ustala się w oparciu o krajowe decyzje polityczne, które nie są podejmowane w konsekwencji dążenia do spełnienia obowiązkowych i stosowanych wymogów unijnych, wszystkie oszczędności energii osiągnięte dzięki podjęciu działań indywidualnych w wyniku zastosowania tych środków z dziedziny polityki mogą zostać przypisane do odpowiednich działań indywidualnych. 36. Poza ograniczeniami, o których mowa w pkt 34, w dyrektywie przewidziano również dodatkowe ograniczenia w zakresie możliwości zaliczania oszczędności osiągniętych dzięki zastosowaniu określonych alternatywnych środków z dziedziny polityki na poczet odpowiednich zobowiązań. Alternatywne środki z dziedziny polityki (poza opodatkowaniem) zostały opisane w art. 7 ust. 9 lit. d) i e) i obejmują: d) standardy i normy, które zmierzają do poprawy efektywności energetycznej produktów i usług, w tym budynków i pojazdów, oprócz sytuacji, w których są one obowiązkowe w państwach członkowskich na mocy prawa unijnego; e) systemy znakowania energetycznego z wyłączeniem systemów obowiązkowych i stosowanych w państwach członkowskich na mocy prawa unijnego;. 8 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią (wersja przekształcona), Dz.U. L 285 z , s Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 443/2009 z dnia 23 kwietnia 2009 r. określające normy emisji dla nowych samochodów osobowych w ramach zintegrowanego podejścia Wspólnoty na rzecz zmniejszenia emisji CO 2 z lekkich pojazdów dostawczych, Dz.U. L 140 z , s Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 510/2011 z dnia 11 maja 2011 r. określające normy emisji dla nowych lekkich samochodów dostawczych w ramach zintegrowanego podejścia Unii na rzecz zmniejszenia emisji CO 2 z lekkich pojazdów dostawczych, Dz.U. L 145 z , s Dyrektywa Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej, Dz.U. L 283 z , s Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, Dz.U. L 347 z , s